Kultur

Den Numm Marie-Anne Lorgé ass an der Lëtzebuerger Kulturzeen e Begrëff. No éischte Präisser am art dramatique zu Bréissel an zu Lëtzebuerg, plus Literatur-a-Geschichtstudien zu Leuven, ass d'Marie-Anne Lorgé feste Bestanddeel vun Theater- a Poesiekreeser ginn. Si ass selwer Bünekënschtlerin an Autorin; haaptberufflech ass si Kulturjournalistin, aktuell erfollegräich mat eegenem Blog. An engem Summer viru gutt 30 Joer ass si, quasi ongeplangt, mat hirer Bréisseler Theatrupp, matzen an der Nuecht, um Theaterfestival zu Avignon gelant. Fir si war dat eng Revelatioun, no der si selwer do Theater gespillt, ma och journalistesch Texter geschriwwen huet. D'Kerstin Thalau ass vun der Marie-Anne Lorgé gewuer ginn, wat zanter hier changéiert huet.

"Deep Veil" ass den Titel vum Wierk, wat d'Suzan Noesen speziell fir d'CeCiL's Box an der Paschtoueschgaass konzipéiert huet. Et ass eng Reproduktioun vun engem handentwéckelte 16mm Film, deen op e semi-transparente Stoff gedréckt gouf. Drop ze gesinn ass eng stättesch Fassade, iwwert där een intensive rosa Faarfschleier läit. An dat Ganzt kennt mat enger Iwwerraschung: Geet een Owes laanscht d'Wierk, gesäit een en zweet Bild, dat duerch dat éischt duerchschéngt. Ee Spill mat der Luucht, wat awer och seng Risike mat sech dréit. D'Lori Dauphin huet am Interview mat der Kënschtlerin iwwert den Hannergrond vun "Deep Veil" geschwat.

An eiser neier Serie iwwer d'Rentrée littéraire rezenséiert d'Kulturredaktioun reegelméisseg Romaner an Essaien, déi et op déi divers Long- a Shortliste vun de sëllege Literaturpräisser a Frankräich gepackt hunn. Den Ufank mécht dem Paul Gasnier seng Autofiktioun "La collision", an där hien iwwer den déidlechen Accident investigéiert huet, an deem seng Mamm hiert Liewe verluer huet. "La collision", an der éischter Selektioun vum prestigiéise Prix Goncourt, setzt sech als Zil, datt déi Geschicht, an där ee jonke Migrant schëlleg geschwat gouf, net vum RN kann instrumentaliséiert ginn. Wisou dat just zum Deel opgeet, verréit de Jeff Schinker a senger Kritik.

Ganz am Solo a mat opwenneger Sample-Batterie realiséiert, gëtt den Titel d'Aarbechtsweis vun "Assembly Unit" erëm: zesummegesat. Net awer de Sound, dee flësseg an iwwerraschend iwwereneen an anenee leeft. Am Kontrast zu deem éischten, méi minimal gehalene Gregario-Album ass "Assembly Unit" nach méi komplex a villschichteg ginn.

D'Museksredaktioun vum Radio 100,7 huet Das Radial erausgesicht, fir um Eurosonic Festival 2026 zu Groningen deen all Joer dezernéierte Showcase-Spot ze besetzen. Een däitschsproochege Projet vu Lëtzebuerg waert deemno am Januar do z'erliewe sinn. De Marc Clement aus der Musekredaktioun erzielt eis, wien hannert Das Radial stëcht a wat de Projet auszeechent.

D'Lori Dauphin war op der Plaz an huet mat den Organisateuren an de Kënschtler geschwat. D'Offer u Bands, artisanale Stänn an Aktivitéite war grouss. Mee fir e Sonndegnomëtteg mat guddem Wieder war et entgéint Erwaardung relativ roueg.

Fir all déi, déi kuerz virun der Rentrée nach eemol ofschalte wëllen, lount sech en Tëschestopp am Kino. Dës Woch lafen ënner anerem "Sirât" vum Óliver Laxe, "Miroirs No. 3" vum Kultregisseur Christian Petzold an "Downton Abbey: The Grand Finale" vum Simon Curtis un. Et kann ee sech op Wüsteraven, Familljendrama, Dämonen an d'brittesch Aristokratie astellen. D'Lori Dauphin erzielt méi iwwer déi nei Produktiounen, déi an de Kino kommen.

No der Palme d'Or fir hire Film "Titane" war d'Julia Ducournau zeréck zu Cannes mat "Alpha" - ee poetesche Film iwwer ee Virus, deen d'Leit lues a lues verstengert. Zu Cannes ass de Film eidel ausgaangen, an d'franséisch Kritik huet de Film gréisstendeels verrass. Zu onrecht, fannen d'Vesna Andonovic, d'Kerstin Thalau an de Jeff Schinker an hirer Kritik.

No der Palme d'Or fir dem Jafar Panahi seng Lëtzebuerger Koproduktioun "Un simple accident" ass 2025 ee seelent Glécksjoer fir de Lëtzebuerger Kino: Zu Venedeg geet de Gëllene Léif un deen neie Film vum Jim Jarmusch - an am Starcast vu "Mother Father Sister Brother" spillt ënner anerem d'Vicky Krieps mat. De Marc Trappendreher analyséiert de Palmarès - an erkläert, wisou de Präis fir den Jarmusch engersäits kohärent ass - an anerersäits nawell iwwerrascht.

Vu politeschen Analyse vun eiser Welt bis zu engem minimalistische Familljen-Triptychon: De Marc Trappendreher ass weider fir eis zu Venedeg a verréit, wéi sech déi nei Filmer vum Olivier Assayas, der Kathryn Bigelow a vum Jim Jarmusch an der Competitioun schloen. Am Jarmusch sengem "Father Mother Sister Brother" spillt ënner anerem och d'Vicky Krieps mat.

An eiser Summerserie vun de renomméierte Rencontres de la photo d'Arles hu mir Iech e puermol mat an de Palais de Luppé geholl. Do haten nämlech eng Partie Lëtzebuerger Fotokënschtler:innen Geleeënheet, hir Aarbechten invitéierte Konschtexperten a Konschtexpertinne bei labbere Portfolio-Reviews ze presentéieren. Firwat an engem Palais aus dem 18. Joerhonnert, dee géint 1900 vum franséische Vicomte Gaston de Luppé opkaf an op neo-florentinesch renovéiert gi war? Well et do e Bezuch zu Lëtzebuerg gëtt. Dat ass d'Kerstin Thalau am Gespréich mam Enkel a Palais-Ierwe Loup-Sanche de Luppé gewuer ginn.

Fir Historiker ass Kënschtlech Intelligenz dacks eng Gefor, well se et relativ liicht erlaabt, d'Wouerecht ze deforméieren. Mee an enger ganzer Rei Beräicher ka KI och eng Hëllef sinn - ënnert der Bedéngung, datt den Historiker duerno kontrolléiert, wat d'KI als Virlag ginn huet. D'Marie Billon huet sech ëmfrot, wou Kënschtlech Intelligenz kann an der Recherche-Aarbecht vun Historiker nëtzlech agesat ginn resp. Zäit ka spueren - a wéi ee se am beschte benotzt.

Kee Summer ouni Kolla? Den alternative Musek- a Konschtfestival war 10 Joer laang, als Openair, am Stengeforter Bësch, dunn am Park zu Miersch ... 2025 war laang net gewosst, op de Kolla-Kollektiv eng adaptéiert Plaz fir d'Evenement fannen an accordéiert kréie géif. Mee dach: dëse Weekend, also vum 5. bis de 7. September, ass de Kolla am Hollerecher Schluechthaus! Dir kennt eisen 100,7-Soundatlas? An dëser Rubrik presentéiere mir Iech eenzel Geräischer, huele se ausenaner, hannerfroen se. Wat dat mam Kolla ze dinn huet? Dat héiert Dir vum Kerstin Thalau a vum Joé Birchen.

De Prix Goncourt ass dee wichtegste Literaturpräis a Frankräich, haut huet d'Académie Goncourt déi 15 Bicher annoncéiert, déi dëst Joer an d'Course ginn. De Gewënner wäert de 4. November feststoen. Wien ass nominéiert a ginn et Iwwerraschungen? Dozou eise Korrespondent vu Paräis, de Max Tholl

Aus dem Concours vun der Mostra stellt de Marc Trappendreher "Jay Kelly" vum Noah Baumbach, "Frankenstein" vum Guillermo Del an "No Other Choice" vum Park Chan-wook vir. Ee roude Fuedem, dee sech duerch ënner anerem déi dräi Filmer zitt, ass d'Theema Identitéit. Beim Noah Baumbach sengem "Jay Kelly" féiert dat ënner anerem zur spéider Erkenntnis, datt den George Clooney ëmmer schonn den George Clooney war, esou eise Kritiker.

Ëmmer méi Leit wëlle klimabewosst reesen, mee bei groussen Distanzen ass dat net onbedéngt einfach. Den Nuetszuch ass do eng flott Léisung: Et reest ee wärend ee schléift an d'Emissioune bleiwen niddereg. Mee wéi komfortabel ass esou eng Rees a wat sinn d'Kaschten? D'Claire Barthelemy war fir eis op de Fringe Festival a Schottland an ass mat engem Nuetszuch a Groussbritannie gefuer.

Spoken Word mat engem Jazzpianist an zwee Orchestermuseker: der Rapperin Nicool hiren neie Projet léisst de Beat ewech! Also si, d'Museker:innen, loossen en ewech, a ginn domat op eng Rees, déi dem Hiphop seng al Wuerzelen am Jazz zeréck siche ginn, a wou dem Pianist säi Kënnen an d'Spill kënnt. Mir lauschteren eemol kuerz an Nicool a Luca Sales hir nei Single "Ech wëll" eran, a schwätzen duerno mat béide Museker:innen.

D'Summerlach schéngt bal iwwerstanen ze sinn, an esou lues kommen d'Filmer, déi zu Cannes am Wettbewerb gelaf sinn, och an eis Kinoen: Nieft der Julia Ducournau hirem "Alpha" leeft awer och nach "Eden" vum Ron Howard, "La voie du serpent" vum Kiyoshi Kurosawa an "22 Bahnen" vun der Mia Maariel Meyer un. De Jeff Schinker féiert eis duerch déi nei Sortien.

Wéi fatal et ka sinn, op dem Noper seng Kaz opzepassen, wéi brutal ee Bandekrich zu New York ka sinn: all dat gëtt een a "Caught Stealing" gewuer. Deen entspaantste Film am Darren Aronofsky senger Filmographie ass dobäi nawell zimmlech brutal - mee et geléngt him esou eppes wéi e Guy-Ritchie-Film mat méi Déift an Donkelheet ze sinn. D'Vesna Andonovic an de Jeff Schinker waren op alle Fall iwwerzeegt.

De Werner Herzog kritt de Gëllene Léif fir säi Liewenswierk, de László Nemes iwwerzeegt mat "Orphan", engem Familljendrama, dat als politesch Parabel op Ungarn funktionéiert - an de Yorgos Lanthimos enttäuscht, esou eise vum Yorgos Lanthimos reegelméisseg enttäuschte Korrespondent, mat "Bugonia", engem narzistesche Wierk, dat méi spigelt wéi analyséiert. De Marc Trappendreher ass fir eis op der Mostra - a mir schalten op Venedeg fir éischt konkret Andréck vum eelste Filmfestival vun der Welt.

E Concert ouni Musek? Dat klengt net logesch, an dach ass et méiglech. Den John Cage hat eng grouss Faszinatioun fir d'Stëll a Musek ouni vill Téin. Säi Wierk "4'33" ass revolutionär, well keng eenzeg Nout ze héieren ass. D'Première war den 29. August 1952 bei Woodstock am US-amerikanesche Staat New York. De Publikum war entsat. Den John Cage hat eppes gemaach, wat virdrun nach keen esou gemaach hat. Et ass e Wierk, bei deem d'Museker:inne meeschtens einfach nëmmen op hire Still sëtze mat hiren Instrumenter, a keng eenzeg Nout spillen. Dem Cage seng Iddi war et och, all kleng Beweegung aus dem Publikum ze héieren, zum Beispill wann een néitscht. Et geet drëm, datt een sech bewosst gëtt iwwert all aner Geräischer am Concertssall. Einfach gesot: et ass experimentell Musek. De Joachim Fontaine verréit méi.

Virgëschter ass zu Venedeg den eelste Filmfestival vun der Welt ugaangen. Op der 82. Mostra huet Lëtzebuerg dëst Joer d'Film Fauves Koproduktioun "Grand Ciel" an der Selektioun Orizzonti an zwee VR-Wierker am Rennen. De Marc Trappendreher ass zu Venedeg - a stellt eis kuerz déi méiglech Highlighte vum Festival vir.

Véier Choreographen a Choreographinne vu Lëtzebuerger Danzkompanien hunn dëst Joer um berüümte Fringe Festival a Schottland hir Stécker opgeféiert. D'Jennifer Gohier huet mat hirem Stéck GO! Kampfkonscht an Danz matenee verbonnen.

Am Kader vun der LUGA gouf den Aquatunnel fir d'éischte Kéier zanter 2011 fir de Public opgemaach. Deen 900 Meter laangen Tunnel, deen ënner der Uewerstad läit, verbënnt de Pafendall an de Péitrussdall. Déi schottesch Klangkënschtlerin Susan Philipsz huet d'Klanginstallatioun “The Lower World” entworf, bei där si de Klang vun de Sireenen a vun de Mieresjongfraen evoquéiert. Dofir huet si hir eege Stëmm opgeholl, déi duerch 12 Haut-parleuren am Tunnel ofgespillt gëtt. De Lex Kauffmann, d'Marie Trussart, d'Kerstin Thalau an de Joe Birchen sinn duerch den Tunnel gaangen an hunn Andréck gesammelt. No der Féierung huet sech d'Marie Trussart mam António Mendes, Chef de département Publics vum Mudam, ënner anerem iwwer d'Konzept vun der Installatioun ënnerhalen.

Véier Choreographen a Choreographinne vu Lëtzebuerger Danzkompanien hunn dëst Joer um berüümte Fringe Festival a Schottland hir Stécker opgeféiert. D‘Léa Tirabasso huet fir hiert Stéck “In The Bushes” Standing Ovations kritt.

Véier Choreographen a Choreographinne vu Lëtzebuerger Danzkompagnien hunn dëst Joer um berüümte Fringe Festival a Schottland hir Stecker opgeféiert. Dëst ass dee gréisste Konschtfestival op der Welt, dee vill nei Dieren opmaache kann. D‘Claire Barthelemy war fir eis kucken an huet mat de Choreographe geschwat. De Saeed Hani, ee syresche Choreograph, gouf mat sengem Stéck “Inlet” souguer fir e wichtege Präis nominéiert.

Eng dysfunktional Famill wiesselt hir Vakanzepläng a verbréngt se net bei de Schwéierelteren, mee an engem Vakanzenduerf am Vercors, wou d'Tensiounen tëschent den Elteren an den zwee Bridder zu engem Eclat kommen: Mat "Un été 79" huet de Jean-Philippe Blondel en touchante Coming-of-Age geschriwwen, dee gläichzäiteg ee soziopolitescht Spigelbild vun der franséischer Gesellschaft Enn de 70er ass. Eng perfekt Summerlecture, mengt de Jeff Schinker.

Et ass schonn erstaunlech, wéi d'Zäit verschidde Bands an d'Hand spillt an aneren net. Wien hätt zum Beispill geduecht, Mëtt den 90er, wéi ee Kult eemol ronderëm d'Deftones entstoe géif, déi iergendwann am neie Joerdausend de Status vu Radiohead vum Metal kruten. Ugefaangen huet d'Band ronderëm de charismateschen Chino Moreno nämlech als Nu Metal Band, hat dowéinst, Zeitgeist oblige a wéi zum Beispill och Limp Bizkit, fir eng vun de Bands, mat deenen d'Zäit et net esou gutt gemengt hat, en DJ an huet haart an déif gestëmmte Gittaren a Bass mat Gebläers, Spriechgesang/Rap a Beats verbonnen. “Private music” resuméiert an 42 Minutten, wat Deftones an de leschten 30 Joer zu esou enger markanter Band gemaach huet: eng Band, déi d'Grenze vun deem, wat haart Musek kann, nei definéiert huet.

Wéi eng Filmer ab muer an eise Kinoe ulafen - an ob wat ee sech ka freeën, verréit eis dës Woch de Jeff Schinker.

Zu Cannes gouf en am Mee mam Grand Prix, deem zweetwichtegste Präis vum prestigiéise Festival, ausgezeechent, elo leeft en och bei eis an de Kinoen: "Sentimental Value" vum Joachim Trier ass een immens villschichtegt Familljendrama iwwer dysfunktional Famillen, Depressioun an Kraaft vun der Fiktioun, déi heelt. D'Valerija Berdi an de Jeff Schinker haten de Film am Grousse Kino vu leschte Samschdeg beschwat - a mir lauschteren hei nach eemol d'Rezensioun vun engem Film, deen elo scho vun der Grousse-Kino-Ekipp als ee vun de Filmer vum Joer bezeechent gouf.

Op Initiativ vu fënnef Gemenge laanscht d'Atert, nämlech Attert (an der Belsch), Biekerech, Ell, Préizerdaul a Réiden ginn d'Musique dans la Vallée organiséiert. Eng Rees an d'Kläng vun der barocker Musek, d'Vertounung vun der ganzer Wierk-Panoplie vu verschiddenste Komponisten oder musikalesch Entdeckungsreesen an déi geeschtlech a weltlech Kultur aus Osteuropa. An och wann een d'Frënn vun der klassescher Musek uviséiert, stinn an dëser Editioun d'Famillen am Vierdergrond.

A wéi enger Welt wëlle mir muer liewen? Déi Escher Kulturplattform Elektron presentéiert bis den 9. September am, a baussent dem Escher Centre Mercure, Konschtwierker, déi sech mat dësem Sujet, mat Hëllef vun digitale Medien, befaassen. Dat, well d‘Trennung tëschent Natur an Technologie ëmmer méi duerchlässeg gëtt. Do ass zum Beispill dem Berliner Bruce Eesly seng Affichë-Serie “New Farmer“. Zejoert hat de Kënschtler a Gäertner déi op de renomméierte Rencontres de la photo vun Arles presentéiert. Elo kënnt Dir se zu Esch entdecken. D‘Kerstin Thalau am Gespréich mam Bruce Eesly

Zesumme mam Marc Hauser, deen zesumme mam Nicolas Pzeor de Festival programméiert, zéie mir ee klenge Bilan vun enger Programmatioun, déi dëst vun Decouverten nëmmen esou gebascht huet. Intensiv Bünepresenzen, onerwaarte Renconteren, a ganz vill Public stieche bei där 17. Editioun vum Festival eraus.

Véier Choreographen a Choreographinnen vu Lëtzebuerger Danzkompanien hunn dëst Joer um berüümte Fringe Festival a Schottland hir Stécker opgeféiert. Dëst ass dee gréisste Konschtfestival op der Welt, dee vill nei Dieren opmaache kann. D‘Claire Barthelemy war fir eis kucken an huet mat de Choreographe geschwat. Fir dësen éischte Bäitrag iwwer de Fringe Festival huet si den Isaiah Wilson no senger éischter Opféierung begéint.

“Wou d'Uelzecht-Stad” ass deen zweete Soundwalk vun der Lëtzebuerger Komponistin Catherine Kontz zesumme mat der englescher Poetin S.L. Grange. Mam eegenen Handy a Kopfhörer kann een duerch de Gronn trëppelen an iwwer 13 Statiounen d'Geschichte vum Quartier entdecken. Esou soll deen onsiichtbare Patrimoine vun der Stad Lëtzebuerg nees méi visibel gemaach ginn. De Soundwalk ass gratis a kann zu all Zäit gemaach ginn, ob eleng oder an der Grupp. D'Marie Trussart huet sech mat der Komponistin am Gronn getraff a krut lauter spannend Geschichten erzielt. Den 31. August huet een am Kader vun der LUGA iwweregens d'Méiglechkeet de Spadséiergang zesumme mat der Komponistin ze goen.

Vu Montreal kënnt eng Band, an där sech wärend Covid e puer vun deene beschte Museker aus der Zeen zesummefonnt hunn. Dobäi eraus koum e bësse krautege Dance-Punk, dee mol no méi prezisen a méi minimale Bangles, mol no Stereolab kléngt. La sécurité hate si sech deemools genannt, an datt de spontane Projet si géif bis an Europa bréngen, an dann och nach op Lëtzebuerg an d'Rotonden, hätten d'Sängerin Éliane Viens-Synnott, d'Gittaristinne Melissa Di Menna a Laurence-Anne Charest-Gagné, de Bassist Félix Bélisle - bekannt vu Choses Sauvages - an de Kenny Smith sech sécher net erdreemt. An dach sti si am Moment ronderëm de Marc Clement fir iwwer de Concert den Owend (20.8.) ze poteren. Mir schalte live op Bouneweg.

E Mann liest e Buch iwwer ee Mann, deen ee Buch liest, dat ëm de Mann, deen ee Buch iwwer hie liest, geet. Sidd Dir schonn dronken? Dat ass och Sënn an Zweck vum Wolf Haas sengem Roman “Wackelkontakt”, dat op der Shortlëscht vum Leipziger Buchpräis stoung an deem de Seeldanz tëschent Thriller a postmodernem Metaroman perfekt geléngt. De Jeff Schinker, vun deem dobaussen ëmmer gesot gëtt, hie géif näischt gutt fannen, ass begeeschtert.

D‘Lëtzebuerger Musekszeen trauert ëm de Chris Belardi, deen zanter Enn der 90er Joren an der Lëtzebuerger Musekszeen een nohaltegen Impakt hannerlooss huet. De Multi-Instrumentalist a Member vun der Téitenger Musek, dem Gebridderduo The Carp‘s, Something Under My Bed a Chief Marts, war eisem Museksredakter Marc Clement wuel bekannt. Hien huet e puer Erënnerungen un de Chris Belardi preparéiert.

Och am Summer ass et derwäert an de Kino ze goen, Wéi eng nei Produktiounen an eise Kinoen dës Woch ulafen, erzielt d'Valerija Berdi.

D'Spuenierin Eva Libertad thematiséiert an hirem Debutfilm d'Schwieregkeete vun enger héiergeschiedegter Mamm. De Michel Delage an d'Valerija Berdi beschwätzen dësen Drama, dee bei eis am Kino leeft.

Ee Schrëftsteller, dee sech vun enger Trennung an enger Depressioun erhuele wëllt, geet dofir op véier Plagen - a sicht domat och seng Vergaangenheet op. "Roman de plages" spillt zwar beim Mier, ass awer kee klassesche Vakanzeroman. De Jeff Schinker huet d'Buch gelies a verréit eis, op et derwäert ass, et mat op d'Plage ze huelen.

Zënter 2017 gëtt den Nationale Literaturzenter den Acteure vum Lëtzebuerger Theater d‘Geleeënheet hir Iwwerleeungen iwwer den Theater vun haut matzedeelen. An der sechster Editioun war dat de Jemp Schuster mat senger Ried mam Titel “Hannert de Masken. Krazen, bis et wéideet“. D'Valerija Berdi huet d‘Buch gelies.