Beter | BNR

Op 14 november, Wereld Diabetes Dag, opent bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) een onderzoekscentrum dat de zoektocht naar genezing van diabetes type 1 moet versnellen: het Cure One Lab. Het lab is een intitiatief van Stichting DON en LUMC. In Nederland leven ruim 100.000 mensen met deze auto-immuunziekte, waarbij het eigen afweersysteem de cellen vernietigt die insuline aanmaken. Zonder insuline kunnen patiënten hun bloedsuiker niet reguleren en zijn zij dagelijks afhankelijk van sensoren, pompen en injecties. Een genezende behandeling bestaat nog niet – maar komt die nu dichterbij? In deze aflevering spreekt presentator Nina van den Dungen met twee sleutelpersonen in die zoektocht: Prof. dr. Eelco de Koning, hoogleraar diabetologie aan het LUMC en hoofd van het nieuwe Cure One Lab. Rens Vandeberg, Chief Impact Officer bij het Diabetes Fonds, dat het onderzoek financieel ondersteunt. De Koning legt uit hoe onderzoekers met stamceltechnologie insulineproducerende cellen willen maken die niet worden afgestoten door het immuunsysteem – een stap die genezing voor veel meer mensen mogelijk kan maken. Door samen te werken met immunologen, celbiologen en internationale partners wil het Cure One Lab de wetenschap versnellen en kennis delen over de grenzen heen. Vandeberg benadrukt het belang van samenwerking tussen wetenschap, overheid en zorgverzekeraars om deze baanbrekende therapieën straks ook betaalbaar en beschikbaar te maken. “De top van de berg komt eindelijk in zicht,” zegt hij, “maar de kabelbaan moet nog worden gebouwd.” Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In het Meander Medisch Centrum in Amersfoort wordt deze week voor het eerst geopereerd met de Da Vinci 5, de nieuwste generatie operatierobot van Intuitive Surgical. Deze robot assisteert chirurgen bij kijkoperaties tot op een honderdste millimeter nauwkeurig en analyseert beelden achteraf met kunstmatige intelligentie. Zo kan de chirurg feedback krijgen op zijn eigen werk. Een primeur die ook vragen oproept over verantwoordelijkheid, opleiding en stress in de operatiekamer. Presentatrice Nina van den Dungen spreekt in deze aflevering met Ivo Broeders, chirurg en hoogleraar robotica bij het Meander MC, over de eerste operaties met de Da Vinci 5 en de rol van de robot in de operatiekamer. Ook te gast is Iwan van Vijfeijken, CEO van het Eindhovense Microsure, dat werkt aan een Nederlandse operatierobot voor open microchirurgie. Hun robot, de MUSA 3, maakt het mogelijk om op microschaal te opereren aan bloed- en lymfevaten. Precisiewerk dat nu slechts een klein deel van de chirurgen aankan. Verslaggever Stijn Goossens bezoekt de operatiekamers van het Meander MC, krijgt uitleg van chirurg Esther Consten en test de nieuwe Da Vinci 5-robot zelf. Wat maakt die nieuwe robot zo belangrijk? En hoe werkt het tijdens een operatie? Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze speciale verkiezingsaflevering van BNR Beter, opgenomen in het Beatrix Theater in Utrecht, bespreken zorgprofessionals en kandidaat-Kamerleden de grootste uitdagingen in de Nederlandse gezondheidszorg. Van de oplopende werkdruk tot de rol van kunstmatige intelligentie – en van ondernemerschap tot ethiek in de zorg. Presentator Nina van den Dungen ontvangt drie politieke partijen, elk gekoppeld aan een expert uit het zorgveld: Ondernemerschap in de zorg: huisarts en ondernemer Bernard Leenstra (Schok & Pomp, Stichting Burgerhulpverlening) pleit voor meer ruimte voor innovatie vanuit het werkveld, tegenover Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA), die waarschuwt voor te veel marktwerking.“De welwillende zorgondernemer krijgt nu geen enkele kans,” stelt Leenstra. AI in de zorg: intensivist en AI-specialist Jessica Workum (Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis) gaat in gesprek met Harmen Krul (CDA) over de belofte én de risico’s van kunstmatige intelligentie. Hoe zorgen we dat AI de zorg ontlast zonder de menselijke maat te verliezen?“De technologie gaat sneller dan de overheid kan bijbenen,” erkent Krul. Werkdruk en personeelstekort: verpleegkundig bestuurder Catharina van Oostveen (V&VN) bespreekt met Harry Bevers (VVD) hoe we de zorg aantrekkelijk houden, de werkdruk verlagen en de wachtlijsten aanpakken. “We hebben straks 260.000 mensen tekort – dat los je niet op met een bonus alleen,” waarschuwt Van Oostveen. Deze verkiezingsspecial werd opgenomen na het Grote Zorgdebat 2025 op 21 oktober. Dit zorgdebat is terug te luisteren in drie losse delen: luister hier deel 1 luister hier deel 2 luister hier deel 3 Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze speciale aflevering van BNR Beter hoor je het eerste deel van Het Grote Zorgdebat, opgenomen in het Beatrix Theater in Utrecht. Zes politieke partijen kruisen de degens over één van de grootste verkiezingsthema’s van 2025: de toekomst van onze zorg. Dit debat wordt geleid door Donatello Piras, met als sidekick Suse van Kleef. In het derde en laatste deel gaat het over een gezonder Nederland. We geven in Nederland 49 keer meer geld uit aan zorg dan aan preventie, terwijl ongezond gedrag verantwoordelijk is voor 14 procent van de totale ziektelast. Als we niets veranderen, zullen de zorguitgaven richting 2050 bijna verdubbelen. Deelnemers aan het debat zijn Wieke Paulusma (D66), Vicky Maeijer (PVV), Harmen Krul (CDA), Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA), Harry Bevers (VVD) en Sarah Dobbe (SP) de degens over de rol van de overheid bij een gezonde levensstijl. Gaat de overheid te ver in haar bemoeienis, of juist niet ver genoeg?

In deze speciale aflevering van BNR Beter hoor je het eerste deel van Het Grote Zorgdebat, opgenomen in het Beatrix Theater in Utrecht. Zes politieke partijen kruisen de degens over één van de grootste verkiezingsthema’s van 2025: de toekomst van onze zorg. Dit debat wordt geleid door Donatello Piras, met als sidekick Suse van Kleef. In dit tweede deel gaat het over een van de grootste frustraties in de Nederlandse gezondheidszorg: de wachtlijsten Uit de patiëntenmonitor van 2024 blijkt dat 63% van de Nederlanders moet wachten op een behandeling, en een kwart zelfs langer dan twee maanden. Deelnemers aan het debat zijn de kandidaat-Kamerleden Julian Bushoff (GroenLinks–PvdA), Harmen Krul (CDA), Vicky Maeijer (PVV), Sarah Dobbe (SP), Harry Bevers (VVD) en Wieke Paulusma (D66). Ze gaan in debat over de oorzaken van de wachtlijsten, de rol van het eigen risico en de vraag of meer geld of juist minder marktwerking de oplossing is.

In deze speciale aflevering van BNR Beter hoor je het eerste deel van Het Grote Zorgdebat, opgenomen in het Beatrix Theater in Utrecht. Zes politieke partijen kruisen de degens over één van de grootste verkiezingsthema’s van 2025: de toekomst van onze zorg. Dit debat wordt geleid door Donatello Piras, met als sidekick Suse van Kleef. In dit eerste deel gaat het over werken in de zorg – een sector die afstevent op een tekort van ruim 266.000 medewerkers in 2034. Hoe zorgen we dat zorgverleners hun werk met plezier kunnen blijven doen, zonder te bezwijken onder werkdruk en administratie? Aan het woord zijn kandidaat-Kamerleden Harry Bevers (VVD), Sarah Dobbe (SP), Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA), Wieke Paulusma (D66), Harmen Krul (CDA) en Vicky Maeijer (PVV). Ze discussiëren over hogere lonen, regeldruk, marktwerking in de zorg, en de vraag: moet zorg nog concurreren – of vooral menselijk blijven?

Spermacellen die worden omgevormd tot minirobots om kanker te bestrijden – het klinkt als sciencefiction, maar het is werkelijkheid. Tenminste, in het laboratorium. Onderzoekers van de Universiteit Twente experimenteren met gemagnetiseerde spermacellen om medicijnen precies op de juiste plek in het lichaam toe te dienen. Nina van den Dungen spreekt hierover in deze aflevering van BNR Beter met Ewout Ligtenberg, onderzoeker aan de Universiteit Twente, en Ralf van de Laar, oncologisch gynaecoloog bij het Erasmus MC. Ewout Ligtenberg legt uit hoe de techniek werkt, en hoe überhaupt dit idee is ontstaan. Vooral in de bestrijding van baarmoederhalskanker zou dit kunnen werken, maar ook voor vruchtbaarheidsbehandelingen zou dit wel eens een veelbelovende techniek kunnen zijn. Ralf van de Laar legt uit hoe dit in de praktijk in behandelingen toegepast zou kunnen worden. Al duurt het nog jaren voordat de techniek klinisch inzetbaar is. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De zorg kampt met een enorm personeelstekort. De roep om meer handen aan het bed klinkt al jaren, maar het aantal studenten verpleegkunde daalt juist - en wie wél begint, haakt vaak voortijdig af. Waarom lukt het niet om jonge mensen én zij-instromers te behouden voor de zorg? In deze aflevering van BNR Beter onderzoekt Nina van den Dungen hoe het anders kan. Te gast zijn Hanny de Bruin, onderwijskundig teamleider bij mboRijnland, en Elise Spaan, oprichter van Floow.ai — een digitaal leerplatform dat theorie en praktijk in de zorg dichter bij elkaar wil brengen. Samen bespreken ze wat studenten afschrikt, waarom het imago van de zorg nog steeds worstelt met clichés, en hoe flexibel onderwijs en deelcertificaten het verschil kunnen maken. Ook hoor je hoe digitale tools en AI kunnen helpen om verpleegkundigen sneller bevoegd te maken, zonder concessies te doen aan kwaliteit of begeleiding. Is de toekomst van zorgonderwijs flexibel, digitaal en praktijkgericht? En hoe zorgen we dat studenten snel ook echt het verschil kunnen maken in de praktijk? Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Een dwarslaesie verandert je leven ingrijpend: een beschadiging van het ruggenmerg kan leiden tot verlamming, uitval van organen — en een flink verminderde kwaliteit van leven. Maar een nieuwe medische doorbraak uit Nederland, Zwitserland en Canada geeft hoop. Onderzoekers hebben een implantaat ontwikkeld dat de bloeddruk van mensen met een dwarslaesie stabiliseert — en dat blijkt hun dagelijks functioneren drastisch te verbeteren. In deze aflevering van BNR Beter spreekt Nina van den Dungen met Erkan Kurt, neurochirurg aan het Radboudumc, en Ilse van Nes, revalidatiearts bij de Sint Maartenskliniek. Samen onderzoeken zij hoe elektrische stimulatie in het ruggenmerg de verborgen zenuwbanen kan activeren die bloeddruk en rompcontrole aansturen. Het resultaat: minder duizeligheid, minder vermoeidheid — en patiënten die weer langer zelfstandig in hun rolstoel kunnen zitten. Ook hoor je redacteur Stijn Goossens in gesprek met Sjors Roosen, die als een van de eerste Nederlanders het implantaat kreeg. Hij vertelt hoe zijn leven veranderde sinds het apparaat zijn lichaam helpt de bloeddruk op peil te houden. Met één tik op zijn smartwatch stuurt hij de impulsen aan zodat hij weer makkelijker kan koken, praten of bewegen zonder telkens buiten adem te raken. Wat betekent deze technologie voor de toekomst van revalidatie? Kunnen dwarslaesie patiënten straks zelfs weer leren lopen met vergelijkbare implantaten? En hoe ver zijn we nog verwijderd van een volledig ‘slim’ ruggenmerg dat zelf reageert op het lichaam? Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In Nederland kampen ruim 1,2 miljoen mensen met een chronische longaandoening, zoals COPD, astma of longfibrose. Voor hen kan een simpele verkoudheid of griep al uitmonden in een ernstige longaanval, met wekenlang herstel of een ziekenhuisopname tot gevolg. Hoe kunnen we deze groeiende groep patiënten beter beschermen en hun kwaliteit van leven verbeteren? In deze aflevering van BNR Beter spreekt Nina van den Dungen met twee longartsen die elk vanuit hun expertise naar oplossingen zoeken:

Kunstmatige intelligentie wordt vaak gepresenteerd als dé oplossing voor alle problemen in de zorg. Maar in de praktijk stranden veel projecten omdat implementatie ingewikkeld blijkt. Hoe zorg je ervoor dat AI niet een mooie belofte blijft, maar daadwerkelijk de werkdruk verlaagt en de patiëntenzorg verbetert? In deze aflevering van BNR Beter spreekt presentator Nina van den Dungen met twee specialisten van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC): Leandra van Leeuwen-Mulder, data engineer bij het CAIRELab, en Albert Simonse, wondverpleegkundige en Nursing Information Officer. We horen hoe het CAIRELab fungeert als AI-expertisecentrum binnen het LUMC en waarom juist de samenwerking tussen technici en zorgprofessionals cruciaal is. Leandra vertelt over succesvolle toepassingen zoals de opnamevoorspeller, een systeem dat met AI berekent hoeveel patiënten waarschijnlijk moeten worden opgenomen en daarmee de communicatie en capaciteit op de spoedeisende hulp en de opnameafdeling sterk verbetert. Albert deelt zijn eigen innovatie: een AI-tool die wondfoto’s automatisch analyseert en verslag legt. Dit idee won deze maand de Nationale AI Challenge en wordt nu daadwerkelijk ontwikkeld. Daarmee kan kostbare tijd van verpleegkundigen worden bespaard en de kwaliteit van verslaglegging verbeterd. Daarnaast gaat het gesprek over de uitdagingen van implementatie: hoe neem je zorgpersoneel mee in de technologie, hoe voorkom je bias in AI-modellen en waarom zijn digitale vaardigheden minstens zo belangrijk als de technologie zelf? 21 oktober: Het Grote Zorgdebat BNR Beter zal aanwezig zijn bij Het Grote Zorgdebat, dat op 21 oktober plaatsvindt in het Beatrix Theater in Utrecht. Wil je er fysiek of online bij zijn? Kijk op het hetgrotezorgdebat.nl. Hier in de feed kun je het debat terughoren en hier vind je op 27 oktober een speciale verkiezingsspecial die na het debat wordt opgenomen. Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De Nederlandse zorgkosten stijgen jaar na jaar, het ziekteverzuim in de sector is hoger dan in welke andere branche ook, en de personeelstekorten nemen toe. Met Prinsjesdag en de verkiezingen in aantocht is dit hét moment om de balans op te maken: hoe houden we ons zorgstelsel toekomstbestendig? In deze aflevering van BNR Beter spreekt presentator Nina van den Dungen met huisarts en columnist Danka Stuijver en gezondheidseconoom Xander Koolman over de harde keuzes die we als samenleving moeten maken. Stuijver, auteur van het boek Dit kost ons de zorg, wijst op een paradox: aan de ene kant worden gezonde veertigers met vage knieklachten binnen twee weken doorverwezen voor een MRI, terwijl kwetsbare kinderen maanden op jeugdzorg moeten wachten. Het probleem is niet alleen geld, maar vooral prioritering: wie krijgt welke zorg, en waarom? Koolman benadrukt dat het huidige stelsel versnipperd is en dat zorgaanbieders vaak zelf bepalen waar de capaciteit naartoe gaat. Dat leidt tot rendabele zorg, maar niet altijd tot de zorg die maatschappelijk het hardst nodig is. Ook komt de discussie over het eigen risico aan bod. Het halveren of afschaffen ervan lijkt aantrekkelijk voor de patiënt, maar kan leiden tot meer – soms onnodige – zorgconsumptie en hogere premies voor iedereen. De vraag is: hoe vinden we de balans tussen solidariteit, betaalbaarheid en doelmatigheid? Stuijver pleit voor een “dijkgraaf” voor de zorg: een onafhankelijke beslisser die boven de partijen staat en maatschappelijke belangen zwaarder laat wegen dan individuele of commerciële belangen. Koolman ziet daarnaast kansen in burgerberaden om keuzes over zorgverdeling samen met de samenleving te maken. 21 oktober: Het Grote Zorgdebat BNR Beter zal aanwezig zijn bij Het Grote Zorgdebat, dat op 21 oktober plaatsvindt in het Beatrix Theater in Utrecht. Wil je er fysiek of online bij zijn? Kijk op het hetgrotezorgdebat.nl. Hier in de feed kun je het debat terughoren en vind je op 27 oktober een speciale verkiezingsspecial die na het debat wordt opgenomen. Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Onze biologische klok bepaalt veel meer dan alleen wanneer we moe worden. Het interne ritme in onze hersenen en cellen stuurt ook hoe we voedsel verteren, hoe ons immuunsysteem reageert en zelfs hoe goed medicijnen werken. Maar in de praktijk houden we daar in de zorg en in de maatschappij nauwelijks rekening mee. Van nachtdiensten tot vaste schooltijden en ziekenhuizen die patiënten midden in de nacht wakker maken: ons natuurlijke ritme raakt uit balans, met grote gevolgen voor gezondheid en herstel. In deze aflevering van BNR Beter spreekt presentator Nina van den Dungen met twee experts: Inês Chaves (Erasmus MC), chronobioloog die onderzoekt hoe te vroeg geboren baby’s hun biologische klok ontwikkelen op de intensive care. Ze laat zien hoe licht-donker-ritmes en de samenstelling van moedermelk invloed hebben op de ontwikkeling van deze kwetsbare kinderen. Dirk Jan Stenvers (Amsterdam UMC), internist-endocrinoloog die onderzoekt hoe slaap, voeding en medicatie in ziekenhuizen beter afgestemd kunnen worden op het ritme van patiënten. Hij werkte mee aan projecten waarin slaap op ziekenhuisafdelingen actief werd verbeterd. Daarnaast hoor je een reportage van verslaggever Stijn Goossens vanaf het festival Lowlands, waar onderzoekers testen hoe slaaptekort en een verstoord ritme de alertheid en prestaties beïnvloeden. Het laat zien dat dezelfde principes gelden voor festivalgangers, nachtwerkers én patiënten in de zorg. Onderwerpen die langskomen in deze aflevering: Het verschil tussen ochtend- en avondmensen en de invloed van licht. Social jetlag: waarom een wekker ons vaak te vroeg uit bed haalt. Hoe nachtwerk en verkeerde eettijden bijdragen aan obesitas en diabetes. Het belang van slaapkwaliteit in ziekenhuizen en simpele interventies die patiënten sneller kunnen laten herstellen. Wat de politiek en maatschappij kunnen doen: van afschaffen van de zomertijd tot flexibelere school- en werktijden. Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds minder meisjes en vrouwen slikken de anticonceptiepil, blijkt uit onderzoek van de Rutgers stichting. Vooral vanwege de hoeveelheid hormonen die het bevat en de eventuele bijwerkingen die dat geeft. Ondertussen zijn er volop ontwikkelingen gaande om hormoonvrije anticonceptie te ontwikkelen. Daarover praten we in deze aflevering met arts en onderzoeker Nanke Cui, verbonden aan het LUMC en werkt aan een hormoonvrije anticonceptiepil. Ook praten we met Leonie van de Kamer, co founder en Chief Clinical Affairs van Choice. Zij werkt aan een minuscuul klepje voor in de eileider die open en dicht kan. In de hormoonvrije pil zit het stofje Mifepriston, een antihormoon. Dit middel werkt juist tégen het hormoon progesteron, waardoor je niet zwanger kan raken. Deze pil hoef je in plaats van dagelijks, maar één keer per week in te nemen. Een jaar lang kunnen vrouwen tussen de 18 en 35 jaar die in aanmerking komen deze pil testen. Bij de methode van Choice wordt een minuscuul klepje in de eileiders ingebracht, waardoor de vrouw kan kiezen of zij zwanger wil kunnen raken (klepje open) of niet (klepje dicht). De ingreep bij de gynaecoloog lijkt enigszins op de situatie van het spiraaltje, maar in dit geval wordt het klepje heel precies ingebracht, wat voor minder pijn kan zorgen. Ook Choice zal de komende jaren nog onderzoek doen om hun succes te bewijzen. Beide nieuwe methodes lijken in te spelen op wat de vrouw van vandaag de dag wil: meer keuzevrijheid als het gaat om anticonceptie, en vooral minder hormonen. Voordat één of beide producten de markt op kunnen, zullen er nog enkele jaren overheen gaan. Toch is het een belangrijke stap op het gebied van anticonceptie: voor zowel het bewustzijn, als het creëren van mogelijkheden. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Allergieën nemen wereldwijd toe. Eén op de vijf Nederlanders heeft inmiddels last van klachten zoals hooikoorts, astma of voedselallergieën, en in Europa loopt dat op tot 40 procent. Maar waar komt die allergie-explosie vandaan? En wat kunnen we doen om de impact te beperken? In de nieuwste aflevering van BNR Beter duiken we in deze vragen met kinderarts-allergoloog Monique Gorrissen van het Deventer Ziekenhuis en Sven Seys, Chief Scientific Officer bij het Belgische medtechbedrijf Hippo Dx. Volgens Gorrissen speelt de aantasting van onze huid- en slijmvliesbarrière een grote rol. Stoffen in wasmiddelen en tandpasta, maar ook luchtvervuiling en fijnstof, maken ons lichaam gevoeliger voor allergenen. Onderzoek in Zwitserland laat zien dat sinds de jaren zestig steeds meer jonge mannen antistoffen ontwikkelen tegen alledaagse stoffen, en die trend loopt gelijk met de opkomst van moderne schoonmaakmiddelen. Ook verstedelijking, hitte en agressievere pollen van bomen dragen bij aan de toename. Naast leefomgeving speelt ook leeftijd een rol. Het immuunsysteem is bij kinderen actiever en reageert anders dan bij volwassenen. Dat verklaart waarom allergieën vaak in fases komen en bij kinderen ernstiger kunnen verlopen. In het Deventer Ziekenhuis wordt onderzocht of gecontroleerde blootstelling aan kleine hoeveelheden allergenen bij jonge kinderen kan helpen om klachten later in het leven te verminderen. Een andere ontwikkeling komt van Hippo Dx. Het bedrijf ontwikkelde een prikrobot die tot twaalf huidprikken tegelijk kan zetten, met een constante prikdiepte en hoeveelheid allergeen. Dit maakt allergietesten efficiënter en preciezer dan de handmatige methode die verpleegkundigen nu gebruiken. Bovendien worden de huidreacties met AI gedigitaliseerd en gestandaardiseerd, wat vergelijkbare onderzoeksresultaten tussen ziekenhuizen mogelijk maakt. De robot wordt al in zo’n veertig klinieken in Europa gebruikt. Voor jonge kinderen is hij nog niet geschikt, maar daar wordt aan gewerkt. De economische impact van allergieën is groot: van productiviteitsverlies tijdens het pollenseizoen tot hoge zorgkosten. Toch zijn er volgens Monique Gorrissen ook preventieve maatregelen. Meer tijd in de natuur doorbrengen, kinderen vroeg blootstellen aan diversiteit in de omgeving, en matig gebruik van was- en schoonmaakmiddelen kunnen helpen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een computerchip doorslikken klinkt niet zo logisch, maar de slimme pil die ontwikkeld wordt door OnePlanet is precies daarvoor bedoeld. In de pil zitten speciale sensoren die je lichaam van binnenuit kunnen meten. In deze aflevering van BNR Beter bespreekt Nina van den Dungen wat de pil allemaal kan. Ook gaat het over de Te gast in de studio zijn: Aniek Even, onderzoeker bij imec & projectleider doorslikbare technologie bij OnePlanet Research Center Marjolijn Duijvestein, MDL-arts bij Radboud UMC. OnePlanet Research Center is een multidisciplinaire samenwerking tussen Wageningen University & Research (WUR), Radboud Universiteit, Radboudumc en imec. Imec is een onafhankelijk onderzoekscentrum in chip- en digitale technologie. Binnen OnePlanet wordt de technologiekennis van imec gecombineerd met de domeinkennis van WUR en Radboud om zo tot duurzame innovaties in gezondheid, landbouw, voeding en milieu te komen. De slimme pil die Aniek met haar team ontwikkeld heeft kan gebruikt worden om in het lichaam de pH-waarde, temperatuur en redox-balans te meten. Dit is relevant voor het bestuderen van darmontstekingen, zoals bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Het biedt een uitkomst bij het analyseren en zelfs voorspellen van opvlammingen van de ziekte. Daarmee hoeft een patiënt in de toekomst mogelijk minder vaak een endoscopie te ondergaan, iets wat vaak als minder prettig wordt ervaren. De pil wordt nu in samenwerking met het Radboud UMC voor het eerst getest op patiënten, maar wanneer zal de pil ook echt worden opgeschaald? En wat als we nog meer sensoren kwijt kunnen in zo'n pil-formaat? Je hoor het in deze aflevering van BNR Beter. Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het chronische tekort aan donorharten dwingt de hartchirurgie tot radicale vernieuwing. In Nederland wachten naar schatting ruim 250.000 patiënten met eindstadium-hartfalen op termijn op een levensreddend orgaan, terwijl het aantal beschikbare donorharten al jaren stagneert. In deze aflevering BNR Beter bespreek presentator Nina van den Dungen een opvallend Nederlands project: het hybride hart—een pneumatisch aangedreven hartprothese van siliconen en textiel. Prof. dr. Jolanda Kluin, hartchirurg en hoogleraar aan het Erasmus MC, en dr. Bas Overvelde, onderzoeksleider van de Soft Robotic Matter Group bij AMOLF, leggen uit hoe zij de fysica van zachte robotica inzetten om klassieke complicaties van mechanische kunstharten—bloedstolsels, trombose en infecties—te vermijden. In de studio beschrijven zij hun recente doorbraak: een prototype dat in een geit één uur lang de volledige pompfunctie overnam. De ambities zijn hoog. Met een Nederlandse subsidie van 11 miljoen euro kan het consortium de komende vijf-en-een-half jaar een robothart ontwikkelen dat minimaal drie maanden in een groot proefdier kan kloppen—de essentiële stap vóór een eerste menselijke implantatie. Maar de route naar de echt klinische toepassingen is niet enkel technisch. Kluin en Overvelde belichten de ethische ballast: wie wordt de eerste patiënt, hoe weeg je risico’s af, en hoe kom je aan voldoende financiering? Ook de fysiologie komt aan bod. Het team werkt aan een speciaal mechanisme zodat het hybride hart automatisch reageert op wisselende bloeddruk en lichamelijke activiteit—zonder sensoren of software. Luister de hele podcast voor meer informatie over het Holland Hybrid Heart. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Elke minuut telt bij een beroerte. Toch gaan er in de praktijk nog altijd kostbare minuten verloren in de overdracht tussen ambulance, ziekenhuis en specialist. In deze aflevering van BNR Beter duiken we in de nieuwste technologische oplossingen om die keten te versnellen, met speciale aandacht voor kunstmatige intelligentie en slimme apps die inmiddels al in de praktijk worden gebruikt. Te gast zijn Merel Boers, directeur en medeoprichter van Nicolab, en Bob Roozenbeek, vasculair neuroloog aan het Erasmus MC. Beiden werken aan innovaties die ervoor moeten zorgen dat een patiënt sneller de juiste behandeling krijgt na een beroerte. Merel Boers vertelt over de StrokeViewer, een AI-platform dat direct na een CT-scan automatisch analyseert of er sprake is van een herseninfarct of -bloeding. De beelden worden razendsnel gedeeld met specialisten, ook als die op afstand zijn. Wereldwijd gebruiken inmiddels bijna 200 ziekenhuizen deze technologie, met aantoonbare tijdswinst en betere behandeluitkomsten tot gevolg. Bob Roozenbeek ontwikkelde de Stroke Triage App voor ambulancepersoneel. Daarmee kunnen zij al tijdens de rit bepalen welk ziekenhuis de beste zorg kan leveren – en dus niet automatisch naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis rijden. In de regio Rotterdam is deze aanpak nu live getest bij meer dan 2000 patiënten. Deze uitzending werd opgenomen tijdens The Next Web Conference 2025. De aflevering geeft inzicht in hoe medische innovaties in de beroertezorg het verschil kunnen maken tussen blijvende hersenschade en volledig herstel. Ook spreken we over de uitdagingen van systeemintegratie, de toekomst van mobiele CT-scanners in ambulances, en de wens om tot één landelijk triageplatform te komen voor álle acute aandoeningen. Presentatie: Nina van den DungenRedactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze speciale aflevering van BNR Beter hoor je het Nationaal Zorgdebat 2025, georganiseerd door BNR en Zorgvisie. Presentatrice Nina van den Dungen leidt het gesprek tussen vier kopstukken uit de zorg, verdeeld over drie thema's. Deelnemers aan het debat: Conny Helder, voormalig minister voor Langdurige Zorg en Sport (VVD) Georgette Fijneman, bestuursvoorzitter bij het zorgverzekeraar Zilveren Kruis Carina Hilders, bestuursvoorzitter van het UMC Utrecht Leonard Witkamp, zorgondernemer en oprichter van het digitale ziekenhuis Ksyos Personeelstekort & ZorginfarctTerwijl er nu al ongeveer 60.000 openstaande zorgvacatures zijn en de FNV voor 2034 zelfs 265.000 onvervulde plekken voorziet, lopen teams op de werkvloer “harder dan ooit”. Oud-minister Conny Helder waarschuwt dat “het zorginfarct écht al begonnen is”, zeker in sectoren als ouderenzorg en huisartsenpraktijken. Tegelijkertijd slurpt administratie nog steeds tot 50 procent van de werktijd op, zo erkent UMC-voorzitter Carina Hilders. De centrale vraag: hoe winnen we mensen terug voor het vak én geven we zorgprofessionals weer ademruimte? Innovatie“Innovatie volgt het hart, opschaling volgt het geld,” stelt zorgondernemer Leonard Witkamp. Zijn ‘digitale ziekenhuis’ laat zien dat veel van de routinematige zorg prima online, thuis of onder supervisie op afstand kan plaatsvinden. Toch stranden veel goede pilots omdat structurele financiering en uniforme data-uitwisseling ontbreken. Wie durft het oude systeem veilig, sociaal verantwoord af te breken zodat technologische én organisatorische innovaties écht kunnen opschalen? Het prioriteitenlijstje voor de nieuwe zorgministerMet de val van het kabinet, moet een nieuw bewindspersoon op het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de boel gaan straktrekken. Een Aanvullend Zorgakkoord was bijna ondertekend, maar wat kan er nog gedaan worden met de afspraken die al op tafel lagen? En welke punten moeten bovenaan de agenda van de nieuwe zorgminister komen? Het Nationaal Zorgdebat is een coproductie van BNR en Zorgvisie, mede mogelijk gemaakt door Philips. Redactie door Stijn Goossens, met dank aan Jan Peterson en Pierre de Winter.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een oogpleister opplakken is al eeuwen de standaardbehandeling voor amblyopie – het beruchte ‘luie oog’ waar 3 tot 5 procent van alle kinderen mee te maken krijgt. Maar iedere ouder weet hoe lastig het is om hun kind urenlang met zo’n sticker rond te laten lopen. In BNR Beter spreekt presentator Nina van den Dunge met Daniel Jansen (CEO & medeoprichter Vedea Healthware) en neurowetenschapper Marnix Naber (Universiteit Utrecht) over een alternatief dat kinderen mogelijk wél leuk vinden: gamen met een VR-bril. Met slechts dertig minuten gamen per dag – in plaats van minimaal twee uur lang het oog afplakken – boekten kinderen volgens onderzoek van Vedea Healthware net zoveel vooruitgang in gezichtsscherpte. Het VR-platform van Vedea draait als software as a medical device op een gewone smartphone; samen met een goedkope VR-headset kan een kind de games spelen als behandeling. Deze aflevering zoomt verder in op de kansen die de VR-behandeling van Vedea heeft, wat er nodig is om het ook echt op te schalen en hoe VR nog meer kansen biedt in de oogheelkunde. Naber legt uit hoe eye-tracking in high-end VR-headsets (< €1.500) traditionele testen voor gezichtsveldonderzoek kan vervangen, wat klinieken zowel tijd als geld bespaart. Benieuwd hoe gamification, virtual reality en neurowetenschap samenkomen in de behandeling van oogproblemen bij kinderen? Luister deze aflevering naar BNR Beter.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Doordat de aarde opwarmt krijgen we steeds vaker te maken met serieuze hittegolven. Daarnaast doen steeds meer mensen jonge mensen fanatiek mee aan hardloopwedstrijden. Dat soort zware fysieke inspanning kan leiden tot hittestress of zelfs een hitteberoerte. En dat kan levensgevaarlijk zijn of voor blijvende schade zorgen. Het is vandaag Heat Action Day om meer bewustwording te creëren voor het gevaar van hitte. Voor onze gezondheid is het noodzakelijk dat we hiermee leren omgaan. In deze aflevering praat presentatrice Nina van den Dungen over het gevaar van hitte op de mens en de druk hiervan op de zorg. Dat doet zij met: Hein Daanen: Hoogleraar inspanningsfysiologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Expert op het gebied van hitte in combinatie met het menselijk lichaam. Jelmer Alsma: Internist en directeur acute geneeskunde bij het Erasmus MC. Daarnaast werkt hij als arts in de topsport. Wanneer je te maken kan krijgen met hittestress of zelfs een hitteberoerte kan krijgen hoor je in deze podcast. Er wordt besproken hoe hitte een steeds groter probleem wordt in de zorg en hoe we ervoor kunnen zorgen dat mensen zich steeds beter kunnen wapenen tegen toenemende hitte. Daarbij hoor je hoe snel je oververhit kan raken tijdens fysieke inspanning en wat je daartegen kan doen, zodat er geen permanente schade optreedt. Behalve ijsvesten zijn er al meerdere technologische innovaties op de commerciële markt beschikbaar, maar is dit lang niet bij iedereen bekend. Deze worden op kleine schaal al gebruikt in bepaalde beroepssectoren of in het leger. Redactie: Rosanne PetersSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds meer Nederlanders kiezen ervoor om hun gezondheid preventief te controleren. Met behulp van wearables die constant vitale functies meten, preventieve total body scans en extra bevolkingsonderzoeken, hopen we eventuele ziektes vroegtijdig op te sporen. "Meten is weten", is vaak het motto. Maar is al dat meten echt nuttig, of heeft het ook een negatieve impact op onze zorg? Tijdens de Radiologendagen in Den Bosch sprak presentatrice Nina van den Dungen met drie gasten over dit onderwerp: Catrien Schimmelpenninck, senior-adviseur bij de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS), vertelt over het rapport 'iedereen bijna ziek', waarin wordt gewaarschuwd voor het gevaar van overdiagnose. Het fenomeen waarbij mensen onnodig als patiënt worden bestempeld en dit onrust en stress met zich meebrengt. Jet Quarles van Ufford, radioloog bij het Haaglanden Medisch Centrum en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Radiologie, wijst erop dat de toenemende vraag naar preventieve scans een enorme druk legt op de radiologische zorg. Zij ziet problemen bij de toename van commerciële aanbieders voor total body scans, die volgens haar vaak zorgen voor onnodige vervolgonderzoeken en daarmee bijdragen aan langere wachttijden. Danka Stuijver, huisarts en columnist bij De Volkskrant, benadrukt dat preventieve testen vaak leiden tot extra belasting van huisartsen en specialisten. Veel patiënten komen terug met uitslagen van scans die vaak geen medische meerwaarde hebben. Zij pleit voor terughoudendheid en roept op om de focus te verleggen naar echte preventie door betere leefstijlkeuzes. Aan bod komen onder meer de gevolgen van gratis levertesten, zoals recent in Amsterdam werd aangeboden, en het fenomeen van zogenaamde 'pre-ziekte', waarbij mensen zonder echte klachten al gediagnostiseerd worden. Daarnaast passeren ook de voor- en nadelen van bevolkingsonderzoeken de revue. De oplossing? We moeten scherpere keuzes maken, met een focus op echte preventie en beter gereguleerde commerciële screenings om de druk op de zorg niet verder te vergroten. Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Miljarden microbelletjes helpen al decennia bij interne beeldvorming van het lichaam, maar die gasgevulde belletjes kunnen voor veel meer medische toepassingen gebruikt worden. Onderzoekers aan de Universiteit Twente werken aan nieuwe belletjes met speciale eigenschappen, maar ook de bestaande belletjes zijn in staat om zelfs behandelingen van kanker te versnellen. In deze aflevering van BNR Beter spreekt Nina van den Dungen met natuurkundige Tim Segers en technisch geneeskundige Erik Groot Jebbink die allebei werken met microbellen aan de Universiteit Twente. Ze vertellen over de technologie achter de microbellen en hoe deze innovaties in de praktijk gebruikt kunnen worden. De basis van de microbellen is relatief simpel: ze bestaan uit een gasbelletje omhuld door een dunne coating van bijvoorbeeld lipiden of eiwitten. Dankzij hun bijzondere samenstelling reageren ze sterk op ultrageluid, waardoor ze goed zichtbaar zijn op echobeelden. Maar er is meer mogelijk. Door gerichte trillingen toe te passen, kunnen de microbellen bijvoorbeeld tijdelijk de bloed-hersenbarrière openen of zelfs medicatie direct in tumorweefsel afgeven. Dit biedt hoop voor behandelingen van onder andere leverkanker en neurologische aandoeningen. Erik Groot Jebbink onderzoekt daarnaast hoe bestaande microbellen gebruikt kunnen worden voor de diagnostiek en behandeling van leverkanker. Het voordeel van microbellen is dat het gemakkelijk te maken is en vrij goedkoop toe te passen. Zeker in vergelijking met een MRI-scanner. De belletjes van Tim moeten alleen nog goedgekeurd worden door veiligheidsinstanties, voordat ze gebruikt mogen worden in het lichaam. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Europese lidstaten werken intensief samen op gebied van handel, financiën en tegenwoordig zelfs defensie. Toch blijft de gezondheidszorg grotendeels nationaal geregeld, terwijl Europa met een gezamenlijk probleem kampt: vergrijzing. Hoe kunnen Europese landen beter samenwerken om de zorg toekomstbestendig te maken? Waar liggen kansen voor de EU om de regie te nemen? Daarover spreekt Nina van den Dungen met Anniek de Ruijter, hoogleraar gezondheidsrecht en -beleid aan de Universiteit van Amsterdam, en Rob de Bie, verantwoordelijk voor kritieke zorg in Europa bij Philips. Anniek de Ruijter legt uit dat de EU momenteel wel invloed heeft op volksgezondheid, zoals medicijnveiligheid en pandemiebestrijding, maar dat de daadwerkelijke zorgverlening vooral nationaal georganiseerd blijft. Dit komt doordat zorg grotendeels wordt gefinancierd door nationale belastinggelden, wat landen liever in eigen beheer houden. Rob de Bie benadrukt dat ondanks verschillen tussen zorgsystemen in Europa, de uitdagingen vrijwel overal hetzelfde zijn: vergrijzing en een tekort aan zorgpersoneel. Nederland is op dat gebied goed opweg met de concentratie van specialistische zorg, zoals bij oncologische centra. In andere landen, zoals Duitsland, is zorg juist nog sterk verspreid. Volgens Rob kan digitalisering een belangrijke rol spelen in het verkleinen van de afstand tussen zorgverleners en patiënten. Een interessante discussie ontstaat over de rol van technologie. De Bie benadrukt dat interoperabiliteit tussen medische systemen cruciaal is om zorg efficiënter en schaalbaarder te maken. Nieuwe interoperabiliteitstandaarden maken het mogelijk dat medische apparaten niet alleen informatie delen, maar ook bidirectioneel communiceren. Dit zou een revolutie kunnen betekenen voor zorg op afstand. De Ruijter ziet kansen voor de EU bij het gezamenlijk inkopen van medicijnen en het creëren van Europese kwaliteitsstandaarden. Toch blijft de balans zoeken tussen nationale autonomie en Europese uniformiteit een uitdaging. Een gezamenlijke zorginfrastructuur lijkt voorlopig toekomstmuziek, maar samenwerking op het gebied van digitalisering en crisisvoorbereiding biedt wel mogelijkheden.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Je leert een bedrijf pas écht goed kennen, als je er langs gaat 'op de zaak'. In de nieuwste podcast van BNR doen we precies dat. Presentatoren Anne-Marie Fokkens en Stijn Goossens bezoeken elke maand een MKB'er die op eigen wijze onderneemt, innoveert, pioniert en zich ook in lastige tijden geld moet verdienen. In aflevering 1 een toch wel medische innovatie met voorheen een wat 'suf' imago: de steunkous. Het Amsterdamse STOX toverde de compressiesok om in een hip mode-item dat door steeds meer sporters en mensen met een staand beroep gedragen wordt. Hoe maak je zo'n suf product ineens hip? En welke rol speelt juist de locatie van hun kantoor daarbij? Luister de uitzending nu in de feed van 'Op de zaak'. Elke eerste vrijdag van de maand een nieuwe aflevering met verrassende inzichten over innovatie, strategie, marketing, financiering en het bouwen van een sterk merk. Van modehypes tot maakindustrie, van buurtbakker tot biotech: Op de zaak geeft je een unieke blik achter de schermen van het Nederlandse midden- en kleinbedrijf.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Je mond is een spiegel voor je gezondheid. Een tandarts kan in je mond zien of je bepaalde ziektes onder de leden hebt. En dus moeten we die mondzorg veel serieuzer nemen, vinden de experts. Nina van den Dungen spreekt in deze aflevering met Albert Feilzer, voorzitter van het Ivoren Kruis. Hij vindt dat de tandarts weer in de basisverzekering zou moeten. Want als steeds meer mensen de halfjaarlijkse controle overslaan omdat ze het te duur vinden, zorgt dat uiteindelijk alleen maar voor meer kosten. Bovendien kan die tandarts dus al veel eerder ziektes opsporen, zeker als de samenwerking met de huisarts zou worden verbeterd. Dat niet iedereen het gebit even serieus neemt, blijkt uit de Dental Health Barometer 2025. Bijna één op de vijf mensen poetst niet elke dag de tanden. Feilzer maakt zich daar zorgen om en wil een goede mondverzorging weer bij iedereen tussen de oren krijgen. Ook Frank Walboomers, programmadirecteur van ORANGEHealth NL, ziet het belang daarvan in. Maar hij kijkt vooral naar innovatie om mondzorg te verbeteren, en om die mondzorg ook nog eens veel meer te laten aansluiten op onze algemene gezondheidszorg. Zo kun je met een kleine sensor achter op de kies een hele hoop gezondheidseffecten meten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wetenschappers gebruiken stamcellen om beter te begrijpen waarom mensen verschillend reageren op ziektes en medicijnen. In het lab helpt een ‘dorp’ van cellen om ziektes na te bootsen en behandelingen te testen – een belangrijke stap richting gepersonaliseerde geneeskunde. In deze aflevering spreekt presentatrice Nina van den Dungen met Joyce van Meurs, hoogleraar populatiegenetica aan het Erasmus MC, en Berend van Meer, medeoprichter van Sync Biosystems. Aan bod komt hoe persoonlijke cellen en genetische verschillen gebruikt kunnen worden om medische behandelingen en medicijnen beter af te stemmen op het individu. Joyce van Meurs is hoofdonderzoeker van het iCELL-project. Daarin worden stamcellen van verschillende mensen opgekweekt tot bijvoorbeeld hersen-, nier- of kraakbeencellen. Zo ontstaat een representatief ‘dorp in een petrischaaltje’ van honderden cellen waarmee onderzoekers kunnen achterhalen waarom bepaalde mensen bijwerkingen krijgen van medicijnen, of juist helemaal niet reageren op een behandeling. Ook biedt het project aanknopingspunten voor een toekomst waarin een ‘DNA-paspoort’ artsen helpt om betere keuzes te maken in de spreekkamer. Berend van Meer werkt aan technologie om de petrischaaltjes in het lab slimmer te maken. Zijn bedrijf ontwikkelt systemen die cellen continu kunnen voeden en prikkelen, waardoor de laboratoriumomgeving meer lijkt op het menselijk lichaam. Hierdoor kunnen onderzoekers nauwkeuriger simuleren hoe medicijnen zich in het lichaam gedragen, bijvoorbeeld bij kinderen met hersenstamkanker. Zo worden modellen in het lab realistischer én betrouwbaarder. Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoe houd je actieve mensen met knieslijtage op de been zonder meteen naar een knieprothese te grijpen? In deze aflevering van BNR Beter spreekt presentator Meindert Schut met Tony van Tienen (ATRO Medical) en Ewoud van Arkel (Haaglanden Medisch Centrum) over de ontwikkeling van de kunstmeniscus: een innovatieve oplossing voor mensen die nu vaak onderbehandeld blijven. Van Tienen is kniechirurg en oprichter van de start-up ATRO Medical, daar werkt hij aan de ontwikkeling van een rubberen kunstmeniscus. Voor zowel de binnen- als buitenmeniscus kan dit implantaat de kans op een uiteindelijke knieprothese verminderen. Bovendien kan de kunstmeniscus een behandeling bij knieslijtage veel toegankelijker maken. Ook orthopedisch chirurg Ewoud van Arkel van Haaglanden Medisch Centrum is enthousiast. Hij helpt jaarlijks tien tot vijftien mensen aan met een meniscustransplantatie, waarbij een donormeniscus voor jonge kniepatieten een uitkomst biedt. De kunstmeniscus is vooral bij 45+ interessant, maar moet zich de komende jaren nog bewijzen om medisch gecertificeerd te worden en op grote schaal beschikbaar te komen. Voor het onderzoek van ATRO Medical wordt nog gezocht naar nieuwe patiënten die in aanmerking kunnen komen voor een kunstmeniscus. Meer informatie op: https://www.atromedical.com/nl/onderzoek/ Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Kan kunstmatige intelligentie het werk van artsen écht verlichten? De zorgstart-up Delphyr denkt van wel en ontwikkelde een Nederlandse chatbot zoals ChatGPT die gespecialiseerd is op medische gegevens. Volgens Delphyr maakt hun oplossing het werken met data in het Elektronisch Patiëntendossier een stuk gemakkelijker. In deze aflevering van BNR Beter spreekt Nina van den Dungen met Michel Abdel Malek, arts én CEO van Delphyr, over dat nieuwe taalmodel 'M1'. Het taalmodel werd speciaal getraind op Nederlandse data en specifiek gericht op medische toepassingen. Ook te gast is intensivist Diederik Gommers (Erasmus MC), die uitlegt waarom AI volgens hem cruciaal is voor de toekomst van de zorg. Gommers wordt erg enthousiast van de oplossing die de AI-tool van Delphyr biedt: 'Ik geloof er heilig in dat dit soort modellen ongelooflijk behulpzaam kunnen zijn voor de artsen aan het bed en ook de verpleegkundigen.' Het gesprek gaat over concrete toepassingen van het taalmodel M1, zoals het verlagen van administratielast en het verbeteren van werkplezier. Ook komt het ethisch en praktisch kader aan bod: hoe borg je privacy, en wie is verantwoordelijk bij medische AI-beslissingen? Redacteur Stijn Goossens sprak voor de uitzending met Azam Nurmohamed, Chief Medical Information Officer van het Amsterdam UMC. Hij is verantwoordelijk voor de implementatie en het beheer van nieuwe technologische tools zoals met AI in het ziekenhuis. Nurmohamed legt uit waarom niet zomaar elke nieuwe AI-tool gebruikt en getest kan worden in het ziekenhuis en waarom het belangrijk is om goed te testen of een nieuwe AI-functie ook echt voor tijdswinst zorgt. Volgens Delphyr-oprichter Abdel Malek zijn er nog veel nieuwe functies die ontwikkeld worden voor de medische chatbot. Bovendien wordt er al gewerkt aan een tweede en derde generatie van het taalmodel, die sneller, slimmer en krachtiger moet worden. Abdel Malek hoopt daarmee zelfs een pratende AI-assistent voor de arts te kunnen maken. Daarnaast kondigt Abdel Malek in de uitzending een nieuwe samenwerking aan met een Nederlandse zorginstelling. Redactie: Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland barst van de zorginnovaties, maar hoe zorg je ervoor dat een goed idee ook echt landt in de praktijk? In deze aflevering van BNR Beter zoeken we uit hoe je met een goed idee ook echt impact maakt in de zorgsector. En wat gebeurt er als je de Nationale Zorginnovatieprijs wint? Te gast zijn Laura Gähler, valorisatiemanager bij Health Holland en organisator van de Nationale Zorginnovatieprijs, en Thomas Kluiters, medeoprichter van de zorgstart-up Juvoly. Zijn bedrijf won vorig jaar de juryprijs en verwerkt inmiddels maandelijks 250.000 consulten via AI-technologie die de administratielast voor zorgverleners verlaagt. Wat maakt een innovatie schaalbaar, impactvol en implementeerbaar in een complexe zorgmarkt? En wie pakt dit jaar de prijs? In deze uitzending komt voorbij: Waarom de Zorginnovatieprijs méér is dan een geldbedrag van 10.000 euro Hoe exposure en vertrouwen doorslaggevend zijn voor startupgroei Welke barrières blijven bestaan, zoals de 'pilotcultuur' en certificering van AI Waarom Juvoly twee gloednieuwe supercomputers heeft aangeschaft De finalisten van de Zorginnovatieprijs 2025: van wearables en biosensoren tot SOA-diagnostiek en sta-rolstoelen Redactie door Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Bijna 2 miljoen Nederlanders leven met een constante piep in hun oor, tinnitus. Een echte oplossing is er nog niet. Tinnitus-patiënt Roel van Gorkum ging zèlf op zoek en ontwikkelde een methode die voor hem – en inmiddels ook voor anderen – werkt! In deze uitzending van BNR Beter spreekt Nina van den Dungen met Roel van Gorkum. Hij kreeg een constante piep in zijn linkeroor nadat er tijdens het kitesurfen een golf in zijn gezicht klapte. Het idee dat hij er nooit meer vanaf zou komen, maakte de piep alleen maar steeds erger. Het werd zo heftig, dat hij zelfs overgevoelig werd voor elk geluid. En medicijn tegen tinnitus is er niet, je moet er vooral mee leren omgaan, werd hem gezegd. Hij ging op zoek naar oplossingen en probeerde verschillende therapieën om zijn oorsuizen te verzachten. Door verschillende elementen uit soms tegenstrijdige methodes te pakken, kon hij zijn tinnitus sterk verminderen. Het gaat nooit weg, maar hij heeft er veel minder last van. Hij heeft met een combinatie van de vier methodes die voor hem werkten een cursus gemaakt die hij nu aanbiedt voor andere patiënten: Sus Tinnitus. In de studio is ook KNO-arts Eize Wielinga, die elke dag zo'n drie tinnituspatiënten op zijn spreekuur krijgt. Hij heeft zelfs meegemaakt dat tinnitus voor mensen de druppel was om zelfmoord te plegen. Hij is onder de indruk van de methode die Roel van Gorkum heeft ontwikkeld, en heeft al een patiënt in gedachte die er baat bij zou kunnen hebben. Toch zijn er meer therapieën in ontwikkeling die mensen misschien wel voorgoed van hun tinnitus zouden kunnen afhelpen, zegt hij. Er wordt bijvoorbeeld gewerkt met Deep Brain Stimulation, elektrodes in het brein die elektrische schokjes geven. Maar dat soort methodes zijn voorlopig nog toekomstmuziek. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sociale media hebben een groot probleem: desinformatie over gezondheid en voeding weten zich steeds gemakkelijker te verspreiden. Maar wat is de beste remedie? Wegblijven van onbetrouwbare algoritmes of de strijd aangaan met wetenschap en witte jassen? In deze uitzending van BNR Beter spreekt Nina van den Dungen over de goede en slechte invloed van zorginfluencers. Want naast de grote hoeveelheid onzin die door zogenoemde influencers op sociale media gedeeld wordt, zijn er ook zorgprofessionals die juist een positieve impact op de zorg hebben via sociale media. Zo is Heleen Lameijer als arts op de spoedeisende hulp van het Medisch Centrum Leeuwarden, ook een deel van haar week bezig met het delen van kennis en ervaringen op Instagram en LinkedIn. Ze deelt feitjes, bestrijd fabels en geeft een kijkje in de keuken van het werk als arts. Daarnaast verkoopt ze reanimatiecursussen en schrijft ze boeken. Ook social media-deskundige Joey Scheufler helpt artsen hun kennis te delen via TikTok en Instagram. Hij zette het account Dokters Vandaag op, waar een groep artsen met verschillende specialismen medische vragen beantwoorden. Het account bereikt al een grote groep mensen, omdat volgens Scheufler het publiek graag de informatie tot zich neem. Redacteur Stijn Goossens sprak met communicatiewetenschapper Emmelyn Croes van de Tilburg University. Zij legde uit wat de kracht van influencermarketing is en waarom mensen zo gemakkelijk informatie van influencers aannemen. Maar wat mag wel en niet op sociale media? En wat kan er worden gedaan om de verspreiding van desinformatie tegen te gaan? Denk aan video's over de werking van zonnebrandcrème, de gevaren van anticonceptie of het nut van supplementen en voeding. Moeten we de arts als influencer inzetten?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds meer techniek sluipt de verpleeghuizen binnen. Denk aan heupairbags tegen valpartijen, een menselijke robot, slaapsensoren en gezichtsherkenning. Wordt de laatste levensfase daarmee ook echt beter? Hoe goed gaan slimme technologie en ouderen samen? En is dat allemaal wel nodig om het leven en werk in een verpleegtehuis beter te maken? Daarover spreekt Nina van den Dungen deze week in BNR Beter. Te gast zijn: Alan Zenderink – Operationeel directeur bij Avics, ICT-diensverlener in de zorg. Sil Aarts – Universitair docent bij Maastricht University en onderzoeker op het gebied van technologie en datagebruik in de ouderenzorg. Redacteur Stijn Goossens gaat in een reportage langs bij Verpleeghuis Hof van Nassau, van zorginstelling Tante Louise. Hij krijgt een blikje in de innovatiekeuken van de instelling, die al meerdere prijzen won. Innovatiemanager Daan de Viet vertelt onder andere over de heup-airbags, slaapsensoren en de sensortechnologie die leefcirkels bepalen voor demente ouderen. ICT-leverancier Avics is samen met zorginstelling Sensire en 20Face een pilot gestart om gezichtsherkenning te gebruiken in het verpleeghuis. Door gezichten van ouderen met dementie te herkennen, kunnen deuren dichtgehouden worden als dat nodig is om de dwalende oudere te beschermen. Alan vertelt in de uitzending wat de eerste bevindingen zijn en waar rekening mee gehouden moet worden. Onderzoekster Sil Aarts bepleit dat er meer rekening gehouden moet worden met zowel de verpleger, de verpleegde als de naasten bij het implementeren van technologie. Vaak wordt het doel bij technologische toepassingen vergeten, waardoor de zorg alles behalve beter wordt. Bovendien zijn er andere soort medewerkers nodig, met bijvoorbeeld meer kennis over omgaan met technologie. Redactie door Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Een hersentumor herkennen binnen anderhalf uur, terwijl de patiënt nog op de operatietafel ligt? Tot voor kort duurde zo’n diagnose vaak weken, maar met de AI-tool Sturgeon kan dit nu razendsnel. Dat betekent dat chirurgen hun behandelplan direct kunnen aanpassen en mogelijk een tweede operatie kunnen voorkomen. In deze aflevering van BNR Beter spreekt Nina van den Dungen met Jeroen de Ridder, hoogleraar bioinformatica aan het UMC Utrecht en een van de ontwikkelaars van Sturgeon. Hij legt uit hoe deep learning het algoritme in staat stelt om snel en betrouwbaar een diagnose te stellen. Ook schuift Niek Maas aan, hij is klinisch patholoog bij het Erasmus MC en LUMC. Niek vertelt hoe AI zijn werk als patholoog verandert: een concurrent of juist een waardevolle assistent? Daarnaast gaat redacteur Stijn Goossens langs in het Prinses Máxima Centrum, waar neurochirurg Eelco Hoving uitlegt waarom deze technologie zo belangrijk is voor zijn werk als neuro-oncoloog, en hoe het impact heeft op de behandeling van kinderkanker. Ook laat Assistant Professor Carlo Vermeulen in het lab van het UMC Utrecht zien hoe Sturgeon precies te werk gaat. Redactie door Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De zorgsector digitaliseert razendsnel, en daarmee groeit niet alleen de efficiëntie, maar ook de dreiging van cyberaanvallen. Hoe kwetsbaar is de Nederlandse zorg voor hackers en datalekken? Hoe voorkom je dat patiëntgegevens op straat komen te liggen of een ziekenhuis stilvalt door ransomware? In deze aflevering van BNR Beter bespreekt presentator Meindert Schut de digitale gevaren en oplossingen met drie experts: • Bianca Rouwenhorst, CIO en directeur informatiebeleid bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) • Wim Hafkamp, directeur van Z-CERT, het expertisecentrum voor cybersecurity in de zorg • Anat Fuldauer, functionaris gegevensbescherming bij SIGRA, een koepelorganisatie voor zorginstellingen in Noord-Holland Cyberdreiging in de zorg is een groeiend probleem: zorginstellingen krijgen dagelijks te maken met cyberaanvallen. Wim Hafkamp waarschuwt: “We hebben ziekenhuizen in Europa wekenlang plat zien liggen na een hack. Dat kan levensbedreigend zijn." Bianca Rouwenhorst benadrukt dat een nieuwe cyberwet zorginstellingen verplicht om incidenten te melden, zodat de sector beter voorbereid is. Z-CERT publiceerde recent een dreigingsbeeld voor de zorg. "Daarin lees je terug dat de dreiging de afgelopen drie jaar niet is afgenomen, en dat er nieuwe trends zijn zoals geavanceerde phishing," zegt Wim Hafkamp. Maar waar zit de grootste kwetsbaarheid? Volgens Anat Fuldauer is dat nog altijd de mens zelf. "Mensen kijken liever naar kansen, dan naar risico's. Dat moet meer in balans zijn." Bewustwording en trainingen moeten daarom net zo’n grote rol spelen als technische beveiligingsmaatregelen. Redactie door Stijn GoossensSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds meer mensen kiezen voor digitale therapie: videobellen met je therapeut vanuit je eigen huis, op een zelfgekozen moment. Dit biedt een oplossing voor lange wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg, maar hoe effectief is het eigenlijk? In deze BNR Beter hoor je waarom steeds meer mensen kiezen voor een videobelgesprek met de therapeut en of dat ook zijn vruchten afwerpt. Guido Williams is klinisch psycholoog en zelf digitale therapeut voor het online platform LMCare. Hij vertelt over de positieve reacties die zijn clienten hebben op het digitale behandeltraject. Clienten worden bij LMCare meerdere keren per week gesproken, via een videoverbinding. "Wij doen 200 consulten per dag. Door vaker korte sessies te doen, kunnen we de behandelduur halveren," zegt Williams. Juliët Holtschlag is beleidsadviseur digitalisering bij patiëntenorganisatie MIND. Volgens Juliët moet de effectiviteit en ervaring van een cliënt centraal staan, niet de digitalisering als doel: "Digitale zorg wordt vaak gemotiveerd vanuit kostenbesparing en efficiëntie. Maar hoe bewaken we de kwaliteit en de behoefte van de cliënt?" Redacteur Stijn Goossens onderzocht in een korte reportage hoe het is om een EMDR-therapie te volgen via het online platform WeMind van Moovd. Mede-oprichter Menno Kamphuis liet hem in zien hoe een therapeut in de digitale omgeving handvatten heeft om de cliënt te helpen bij het verwerken van trauma's en andere stoornissen. MIND deed samen met Patiëntenfederatie Nederland onderzoek bij haar achterban en concludeert dat cliënten in de ggz het gebruik van digitale zorg vooral waarderen als aanvulling op de behandeling. Opvallend was dat apps en chatgesprekken het meest positief beoordeeld worden, terwijl videobellen het minst gewaardeerd wordt. Holtschlag: "De meeste mensen in ons onderzoek zien kansen voor digitale zorg, maar dan wel in combinatie met persoonlijk contact." Digitale therapie maakt het ook mogelijk om data te verzamelen en direct in te zetten bij de therapie. Sommige aanbieders gebruiken AI om gesprekken automatisch te transcriberen en samenvatten, waardoor therapeuten minder tijd kwijt zijn aan administratie. Dit roept echter vragen op over privacy en transparantie. “Wat doet het met cliënten als ze weten dat een AI-systeem meeluistert?” vraagt Holtschlag zich af. Williams ziet vooral voordelen: “Cliënten geven juist aan dat ze het fijn vinden dat de therapeut volledige aandacht voor hen heeft in plaats van mee te schrijven.” Wil je meer weten over digitale zorg en hoe het de GGZ verandert? Luister dan naar deze aflevering van BNR Beter! Redactie en reportage door Stijn GoossensPresentatie door Nina van den DungenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering van BNR Beter hoor je hoe Nederland sneller kan inspelen op medische innovaties en welke oplossingen er zijn om patiënten sneller toegang te geven tot levensreddende medicijnen. Nieuwe medicijnen tegen kanker zijn in Nederland vaak pas laat beschikbaar, terwijl patiënten in onze buurlanden soms al maanden eerder toegang hebben. Waarom duurt het hier zo lang? Hoe kunnen we de toelating van innovatieve geneesmiddelen versnellen zonder in te boeten op veiligheid en kostenbeheersing? Na goedkeuring van nieuwe medicatie door de Europese Medicijnenautoriteit (EMA) volgt in Nederland vaak nog een langdurige beoordeling voordat een medicijn wordt toegelaten tot de basisverzekering. Dat levert soms een flinke prijsverlaging op – gemiddeld 45% – maar betekent ook dat patiënten lang moeten wachten op potentieel levensreddende behandelingen, terwijl het in buurlanden vaak wel al beschikbaar is. “Als er een geneesmiddel is dat jouw kanker kan behandelen, maar je er in Nederland niet voor in aanmerking komt, is dat niet uit te leggen,” zegt Frank Baas, belangenbehartiger bij Hematon. Volgens hem duurt het gemiddeld 400 dagen in Nederland tot een innovatief medicijn wordt toegelaten. Arnoud Huisman, CEO van Oncode Accelerator, pleit voor meer samenwerking tussen publieke en private partijen om de overgang van laboratoriumonderzoek naar klinische toepassingen te versnellen. “We moeten van een versnipperde aanpak naar een Europees systeem waarin innovatieve geneesmiddelen sneller en eerlijker worden verdeeld.” Ook Ester in ’t Groen, medisch directeur bij Johnson & Johnson Innovative Medicine, ziet kansen in parallelle goedkeuringsprocessen, zodat patiënten niet onnodig lang hoeven te wachten. Wat zijn de grootste knelpunten in het Nederlandse toelatingsbeleid? Hoe werkt de zogenoemde ‘sluis’, en waarom leidt dit tot extra vertraging? En hoe kunnen we de kosten van geneesmiddelen eerlijk verdelen zonder dat patiënten daaronder lijden? Te gast in deze aflevering: • Ester in ’t Groen, medisch directeur bij Johnson & Johnson Innovative Medicine Nederland. • Arnoud Huisman, CEO bij Oncode Accelerator. • Frank Baas, voorzitter commissie belangenbehartiging bij patiëntenorganisatie Hematon.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor het eerst mag in Nederland een MRI-scanner met een magneetsterkte van 7 Tesla gebruikt worden om patiënten te scannen. Daarmee wordt het mogelijk om mensen met parkinson beter te helpen met diepe hersenstimulatie. 'Ik kan veel beter zien waar ik in de hersenen moet zijn,' aldus neurochirurg Maarten Bot. De MRI-scanner staat al tien jaar bij het Spinoza Instituut in Amsterdam, maar mocht tot nu toe enkel voor onderzoeksdoelen gebruikt worden. Sinds december is de scanner van het Spinoza Centrum als eerste ultrasterke MRI-scanner van Nederland goedgekeurd voor klinisch gebruik. Die klinische certificering werd 'in-house' gedaan, vertelt Wietske van der Zwaag, hoofdonderzoeker bij het Spinoza Centrum. Daardoor kunnen artsen huis het hele land hun patiënten nu met deze scanner scannen. Maarten Bot, neurochirurg bij de Amsterdam UMC, gebruikt de scanner voor het visualiseren van de hersenen bij mensen met Parkinson: 'Ik moet op zoek naar een hele kleine koffieboon, dat kan met deze scanner een stuk beter.' In deze aflevering van BNR Beter hoor je waarom het zo belangrijk is dat deze scanner nu klinisch gecertificeerd is en hoe die 7 Tesla magneetsterkte zich vergelijk met andere krachtigere en minder krachtige MRI-scanners. Te gast in deze aflevering: Wietske van der Zwaag, hoofdonderzoeker bij Spinoza Centrum en verbonden aan het Nederlands Herseninstituut. Maarten Bot, neurochirurg bij het Amsterdam UMC, helpt mensen met Parkinson door middel van diepe hersenstimulatie. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De meeste innovaties in de zorg zijn onvoldoende gericht op de juiste doelgroep: patiënten en verpleegkundigen. Dat stelt innovatiestrateeg in de zorgsector Lucien Engelen op het ICT&Health congres in Maastricht. 'Het kost veel tijd en geld om een innovatie naar de markt te brengen in de zorg,' aldus Engelen. Nina van den Dungen spreekt met Lucien Engelen tussen de ondernemers en zorginstellingen die hun innovaties tonen tijdens de ICT&Health beurs. Volgens de innovatiestrateeg is de zorgmarkt groot, dus is er zeker ruimte voor meer technologische oplossingen. Maar die oplossingen moeten wel een 'echt probleem' oplossen, vindt Engelen. Volgens Maurice Magnée, lector gezondheidszorginnovatie aan de HAN Hogeschool en oprichter van iXperium Health, is er nog een tweede probleem: veel jonge zorgprofessionals die net afgestudeerd zijn, kunnen niet goed omgaan met nieuwe technologische toepassingen. 'Veel studenten in de gezondheidszorg worden te klassiek opgeleid,' constateert Magnée. De angst dat technologie zoals AI de banen van zorgprofessionals overneemt is ongegrond, vertelt Magnée. Technologie is een tool om betere zorg te kunnen bieden, maar er zullen altijd mensen nodig blijven. Het werk wordt vooral gemakkelijker. Nina spreekt op het ICT&Health congres verder nog met: Wil Wintjes van SafetyTrancer over een alarmknop met locatiedetectie voor ouderen (en zorgverleners) Marcel Suderée van Sananet over een digitale coach Joost Stultiens van Maastricht UMC+ over AI-visualisaties van het Prosper Innovatielab See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met de strengere handhaving op schijnzelfstandigheid die sinds begin dit jaar geldt, is het ineens een stuk lastiger geworden om ZZP'er te zijn in de zorg. Welke gevolgen zien we nu al? En in hoeverre brengt dit de zorgsector in de problemen? Dat hoor je in deze aflevering van BNR Beter. Nina van den Dungen spreekt met erover Theo van Uu, directeur van Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) en René Dongelmans, voorzitter van de Vereniging Zelfstandig Ondernemers in de Zorg (VZOZ). Volgens Dongelmans is een groot deel van de freelancers in de zorg juist klaar met de slechte arbeidsvoorwaarden die door werkgevers worden aangeboden. Zelf maakte hij daarom een tijdje terug ook de overstap naar het freelance werk. Volgens Dongelmans kun je al zzp'er veel beter bepalen hoe je werk en privé in balans houdt, welk salaris het beste past bij de arbeid en ben je niet afhankelijk van allerlei onnodige regels. Van Uum ziet als directeur van VGN wel degelijk een belangrijk rol voor freelancers in de zorg, bij piekdrukte en bij specifieke zorg. Volgens hem zijn zorgorganisaties op zoek naar een goed aanbod om freelance zorgpersoneel weer werk te bieden in dienst. Hij waarschuwt voor hogere kosten in de zorg als veel zzp'ers zich laten detacheren via externe partijen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederlanders zijn onvoldoende voorbereid op noodsituaties, zoals een conflict of natuurramp. Dat stellen het Rode Kruis en Nederlands Instituut voor Publieke Veiligheid (NIPV) in het radioprogramma BNR Beter. 'De eerste uren is het belangrijk dat je weet hoe je moet handelen'. Slechts één op de vijf Nederlanders heeft wel eens een EHBO-cursus gevolgd, blijkt uit cijfers van het Rode Kruis. Medische vaardigheden maken je veel weerbaarder als noodhulp niet zomaar beschikbaar is, vertelt Hoofd Nationale Hulpverlening Suzanne Segaar in het radioprogramma BNR Beter. 'In de Tweede Wereldoorlog waren er veel meer medische vrijwilligers, met bredere competenties.' In tegenstelling tot Noord-Europese landen en Oost-Europese landen worden Nederlandse burgers niet opgeleid met kennis over noodsituaties. Dat moet veranderen nu het nog kan, vindt directeur van het NIPV IJle Stelstra. Hij roept het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap op om het curriculum op basisscholen daarop aan te passen. 'Je moet van jongs af aan leren dat dit ook een onderdeel is van de samenleving'. Volgens Michel Dückers, bijzonder hoogleraar Crises, Veiligheid en Gezondheid aan de Rijksuniversiteit Groningen, zie je in landen die gewend geraakt zijn aan vrede, welvaart en goede zorg een soort kwetsbaarheidsparadox: 'Bij welvarende landen zie je meer mentale problemen en minder bereidheid om het land te verdedigen.' Het NIPV heeft een WeerbaarNL-platform gelanceerd om de diverse initiatieven in Nederland op het gebied van veiligheid en zelfredzaamheid met elkaar te verbinden. Zodat kennis gedeeld kan worden en partijen elkaar weten te vinden. 'We moeten in kaart brengen welke capaciteiten we in huis hebben en wat nog nodig is'. In deze aflevering hoor je: Suzanne Segaar, Hoofd Nationale hulpverlening bij het Nederlandse Rode Kruis IJle Stelstra, Algemeen Directeur Nederlands Instituut Publieke Veiligheid See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er zijn enorm veel innovaties die kunnen meten hoe wij werken. Van sensoren in het gebouw die temperatuur en lichtintensiteit meten, tot en met sensoren in de bureaustoelen. Dat bespreken we vandaag bij BNR Beter. Kan vitaliteit op de werkvloer een wapen zijn tegen stress en burn-outs? We bespreken vandaag vitaliteit op de werkvloer en hoe bedrijven daarmee omgaan in tijden van immense personeelstekorten. Want hoe helpen innovaties, zoals een slimme paddenstoel werknemers gezond, gemotiveerd en gelukkig te houden? Nina van Dungen praat Marieke van Beurden, general manager bij de Workplace Vitality Hub en Lisette van Breugel Co-CEO van Arbo UnieSee omnystudio.com/listener for privacy information.