POPULARITY
2 episodes with atong
2 episodes with atong
10 episodes with atong
6 episodes with atong
2 episodes with atong
Artist Atong Atem proclaims proudly, "I'm not a subtle girl". In this episode filled with laughter and the sharing of history and creative influences, Olivia and Atong joke about painfully plain interior design trends, the pipeline from large families to the decision to elope, and Atong's view of herself as science fiction character. The conversation also takes a deep turn towards the history and traditions of the Dinka people, Atong's understanding of her context as a visual artist, and how she has made it as one of Australia's leading photographers. Atong is represented by MARS Gallery in Australia, where her work is available to purchase. – Shop Latest Discover Bespoke This episode was live-recorded Wurundjeri country. Cleopatra's Bling Podcast was produced by Zoltan Fecso and the CB team. Original music by Cameron Alva.
My new radio program sa Radyo Lampornas (Mellow Touch) 95.7 Join us LIVE at Playback.TV/BernieBTalks Weekdays (8pm to 10pm) --- Support this podcast: https://podcasters.spotify.com/pod/show/bitokbitokpodcast/support
Carmina and Patch “thread the needle” about the Philippines' rich textile and weaving heritage. From the South to the North, they discover how indigenous people from all over the country reflect their pre-colonial history, way of life, spiritual beliefs, and customs in the fabrics they weave. Listen in as they discuss the immense creativity and complexity required of various weaving techniques and the reasons why we must protect them at all costs. They also explore the weavers' challenges and how some organizations, both in the Philippines and the US, are fighting to preserve this dying art. Lastly, learn about practical ways for all of us to respect our indigenous kin by combating cultural (mis)appropriation. Learn more: Philippines Indigenous Textile: Then and Now, Sinaunang Habi: Philippine Ancestral Weave, Weaving Patterns in the Philippines: Heritage, Design, and Their Meanings, From the Rainbow's Varied Hue: Textiles of the Southern Philippines, Habi: The Philippine Textile Council, Liwayway, La Herminia, Filip + Inna, and More: Local Brands That Champion Filipino Weaving Heritage, Weaving Between the Lines: Authenticity, Identity, and Place(s) of Origin, UCLA's Ifugao Heritage Galleries, Decolonizing the past, empowering the future: Community-led heritage conservation in Ifugao, Philippines, Ifugao Archeological Project, Inabel: Philippine Textile From the Ilocos Region, Museo Ilocos Norte, Balay ni Atong, The Rich History of Philippine Textiles, From Pineapple to Piña: A Philippine Textile Treasure | SFO Museum, Upholding T'boli tradition through T'nalak weaving | Edge Davao, and Filipino textiles tell a deeper story about the country's Indigenous cultures. To support FilTrip, go to the Patreon page here and PayPal page here. &
Masarap kapag nakasama mo hanggang sa pagtanda ang pinakamamahal mong kaibigan. Pero masakit naman kung magtatago ng damdamin hanggang sa pagtanda niyo. Sa abroad na tumanda si Ysang ngunit nanatiling matatag ang komunikasyon nila nina Mona at Atong. May sakit si Mona kaya uwing-uwi na si Ysang at sa kanyang pag-uwi, tatlong kahilingan ang pinakiusap ni Mona. Pakinggan ang kwento ni Ysang sa Barangay Love Stories.
Text: Mga Taga-Efeso 6:10-13. Speaker: Rev. David Jaca Chiong. Date: 4 June 2023. [Note: Watch this sermon on our Facebook page and YouTube channel, or explore more resources on our website.]This is the sermon and testimony podcast of Golden City Alliance Fellowship of The Christian And Missionary Alliance Churches of the Philippines, Inc. (CAMACOP).
Atong Atem's way of expressing herself has taken the art world by storm. Within a culture that celebrates whiteness, Atong's futuristic self-portraits celebrate and centre blackness. Yumi Stynes speaks to artist Atong Atem about her experience migrating to Australia, finding community and the weight of hypervisibility as a black woman in today's world.
Text: Mateo 16:13-20. Speaker: Pastor Corregidor Gomonit Catane, Jr. Date: 19 March 2023. Main point: Ang matinudanon nga kasabutan gikan sa Diyos nagmugna ug bag-ong katawhan nga nagpatin-aw sa Gingharian sa Diyos. [Note: Watch this sermon on our Facebook page (sermon starts at 26:13) and YouTube channel, or explore more resources on our website.]This is the sermon and testimony podcast of Golden City Alliance Fellowship of The Christian And Missionary Alliance Churches of the Philippines, Inc. (CAMACOP).
Have you ever once shared your testimony and it didn't go the way you expected? Well, that's what happened to Cecilia who first shared her story on Episode 75. She thought her friends in the LGBTQI+ community would turn around and submit to Jesus but instead their reactions filled her with grief. In this episode, she shares how it took reading God's word to stay focused and committed in her calling knowing that one day, it will bear fruit. To connect with Cecilia: https://www.instagram.com/_cecilia_atong/ Help me hit my next podcast milestone! Feeling inspired after every episode? You can do 3 easy things to help me continue grow the podcast! 1. Subscribe to the podcast on your favourite platform so you won't miss a single episode. 2. If you're loving the podcast, please leave a 5-star review. I read every single comment! 3. Share the podcast with your friends, especially if you think it could help them, and spread the #OvercomeTodayPodcast love. Your support helps me continue to grow the podcast and do inspiring things in this space! Already done all 3? You're a star! Thank you! Join the #Overcomers Community: https://overcometodaypodcast.ck.page/92d95abaf0 Share your story: https://forms.gle/zAARz9HxusurgtBt5 Donate: https://checkout.mookhpay.com/overcome-today Let's connect: https://www.instagram.com/overcometoday/ https://www.facebook.com/overcometoday https://twitter.com/overcometoday_ Email: overcometodaypodcast@gmail.com
Atong Deng went to Melbourne last night, and she witnessed firsthand that young South Sudanese-Australians were turning at each other in the middle of the City of Melbourne. In the videos, girls can fight; some even undress each other, but the police can't do anything. Atong tried to help disperse this group of young people, but she was yelled at, and even police asked her to leave for her safety.
Text: Mga Hebrohanon 13:15-21. Speaker: Pastor Corregidor Catane, Jr. Date: 17 April 2022. [Note: Watch this sermon on our Facebook page (sermon starts at 25:17) and YouTube channel or explore more resources on our website.]
Seino van Breugel gaat naar het oerwoud in India om verhalen van de bevolking te verzamelen, maar komt terug met een verhaal van zichzelf.Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
From an early age, Cecilia thought her identity was rooted in who she was attracted to. But God found her and told her that she is much more than her sexual orientation. Her story will not only inspire and encourage you, but also remind you that if you are in Christ, you are His child - and that's your core identity. You can connect with Cecilia: Instagram: https://www.instagram.com/_cecilia_atong/ If you would like to be featured on the podcast, fill out this Google form: https://forms.gle/zAARz9HxusurgtBt5 To financially support the podcast, go to https://checkout.mookhpay.com/overcome-today which has various options of giving from Mpesa to Credit Card and Paypal. Thank you for your support. Let's connect: https://www.instagram.com/overcometoday/ https://www.facebook.com/overcometoday https://twitter.com/overcometoday_ Email: overcometodaypodcast@gmail.com
Text: Mateo 26:69-75. Speaker: Pastor Corregidor Catane, Jr. Date: 28 March 2021. Main point: Ang Pulong sa Diyos adunay gahum sa pagsukmat sa mga bakak aron dad-on kita sa diyosnong kasubo. [Note: Watch this sermon on our Facebook page and YouTube channel.]
Eight years ago, Monica Atong Deng's success story was celebrated across South Sudan when she led the nation in year 12 national exam. After years, Atong's life took a turn, and she is now homeless with two children. Atong is living in tarp shelter along Juba-Bor road, and her children are struggling to have food on the table. Atong narrated her story on SBS Dinka radio today.
For the last episode of 2020, we listed down the top 10 Google searches of the year and 10 entries in each list. Join us with Atong Redillas, as we dive in people's personal search history. Just kidding. As we are all locked down in our houses many of us tend to "google" things more often this year. Google released its most popular searches and we decided to talk about it. From enterntainment media, to celebrity deaths and what people searched how to do during this pandemic. Enjoy!
Atong Atem views Melbourne’s lockdown due to COVID, as not just a political state of emergency but an emotional one too. Atong is an internationally acclaimed South Sundanese artist and writer whose exhibition ‘To Be Real’ at the Melbourne Immigration Museum was postponed due to the pandemic. In this episode, we discuss coping strategies, how growing up in a refugee camp prepares you for instability and coming to terms with the fact that the state of emergency is not a situation we can control. Content warning. This episode discusses mental health and trauma. If you need mental health support contact Beyond Blue at 1300 22 4636. Credits: Producer: Imogen Wait Music: Zoe Alsop Artwork: Emma Ismawi via The Creative Co-Operative If you liked this episode please subscribe and leave us a rating & comment. Say hello to us at @itsbeenhardlately on Instagram.
Text: Mateo 21:23-32. Speaker: Pastor Corregidor Catane, Jr. Date: 13 September 2020. Main point: Ang klase sa atong pagkinabuhi gagikan sa klase sa atong pagtoo. [Note: This is a pre-recorded preaching. Watch the pre-recorded gathering in its entirety on facebook.com/journeywithgcaf or youtube.com/c/goldencityalliancefellowship.]
In this episode Bigoa chats to Atong Atem, a South Sudanese artist and writer from Bor living in Birraranga, Melbourne. Her 2015 Studio series was recently acquired by National Gallery of Victoria as an integral part of the NGV Contemporary Australian Collection. She shares the interwoven experiences of art and identity and where lately, she finds joy. Atong “is alive and doing OK.” Check out Atong's work: Instagram: https://www.instagram.com/atongatem/ Website: www.atongatem.com This podcast is proudly supported by Maribyrnong City Council and The City of Melbourne COVID-19 Arts Grants Program.
... on this call we talk to Atong about essential work, her possible looming full time virtual psychology/ black studies degrees, the lack of therapy in black communities. And... just when is it too early for Trump to tweet? All that and more discussed on this phone call with friends. Thanks for joining us Atong
Text: Mateo 17:14-23. Speaker: Pastor Jay Catane. Date: 24 May 2020, for 7:00 am & 3:30 pm gatherings. Main point: Ang pagtoo kang Hesus nagalimpyo sa atong spirituhanong sandayong padulong sa way-kinutuban ug diosnong impluwensya. [Note: This is a pre-recorded preaching. Watch the pre-recorded gathering in its entirety on facebook.com/journeywithgcaf or bit.ly/GCAFYT.]
Podcast pertama Duo Bujang. Disini kita membahas siapa kita biar bisa saling kenal, karena pepatah mengatakan "Tak kenal maka tak tung tuang" Follow our IG @rachmat_ananto @tito.willy
Seino van Breugel gaat wonen in een bergdorpje in India, waar hij leert praten en lopen. Van een baby verandert hij in een giraf. Een berggiraf.
[24].A'tong গসপেল গান -"san san san san sanan"// अटॉन्ग गॉस्पेल गाना- "san san san san sanan".3gp
How important is it to make yourself and others visible? What can a photograph achieve, and what is the power of the photographer? Tai Snaith and Atong Atem discuss all the different aspects of Atong’s identity and how making sense of them informs her artwork. Atong explains what it is like to grow up ‘between cultures’ as a South Sudanese person in Australia and the liminality that exists as part of that. Atong openly addresses the complex nature of racism and the very real issue of ‘everyday racism’, often by ‘good’ people. With a practice that has always leaned towards portraiture and self-portraiture, this conversation with Atong very much revolves around ideas of the self, the power of the photographer, and power of accessing and owning your family history. Additional Resources: Atong’s website: https://www.atongatem.com/ Native Tongue by Mojo Juju: https://www.youtube.com/watch?v=JLQ4by3lUJo https://www.theguardian.com/australia-news/2018/jul/17/turnbull-says-there-is-real-concern-about-sudanese-gangs-in-melbourne LightWork website: http://www.lightwork.org The Bakehouse Project: http://bakehousestudios.com.au/art-project MECCA M-Power: https://www.vogue.com.au/beauty/news/mecca-teams-up-with-the-national-gallery-of-victoria-for-a-beautymeetsart-prize/news-story/8034beb56a5cd05cb5eb22fa7e353e7b
How important is it to make yourself and others visible? What can a photograph achieve, and what is the power of the photographer?Tai and Atong discuss all the different aspects of Atong's identity and how making sense of them informs her artwork. Atong explains what it is like to grow up ‘between cultures' as a South Sudanese person in Australia and the liminality that exists as part of that. Atong openly addresses the complex nature of racism and the very real issue of ‘everyday racism', often by ‘good' people. With a practice that has always leaned towards portraiture and self-portraiture, this conversation with Atong very much revolves around ideas of the self, the power of the photographer, and power of accessing and owning your family history.Links, more episodes, and information about A World of One's Own, at taisnaith.com/podcastAudio production: Bec FaryTheme music: ‘End of the Day' by Phia www.listentophia.com
Kumusta mga higala, lain na pud nga episode sa atong programa nga Bag-ong Dan-ag.Kini nga programa dedicated para sa pag-usbaw sa atong critical thinking (pagkamatukion nga pangisip) ug ang skepticism (pagkamadudahon) sa atong katilingbang Pilipinhon ilabi na gyud kitang mga Bisaya ug labaw pa gyud para sa atong mga kabatan-unan karon.Para ni ilabi na gyud sa kadtung mga batan-un nga gipangpugos ug pasimba sa ilang mga ginikanan. Gipangpugos ug pasilbi sa mga simbahan. Para inyo ni. Ayaw mo kahadlok, ayaw mo ka-ulaw ug tawag sa atong programa. Safe space ni para ninyo. Pangutana mo. Ipadayag ang inyong mga hunahuna, mga kabalaka ug uban pa kabahin sa mga pagtuotuo sa inyong mga pamilya. Anonymous man ta dinhi. Ayaw itug-an ang tinuod ninyo nga pangalan. Ayaw i-butyag ang inyong identity. Wala koy paki kung kinsa man galing mo. Ani-a ta dinhi aron pagtuki, paglantugi niining mga pagtuotuo sa atong katilingban.Ang Bag-ong Dan-ag kay Internet live show ni siya sa YouTube. Kung diin pwede maka-participate ang mga naminaw pina-agi sa pagtawag gamit sa computer o cellphone apan walay bayad. Libre kini. Kung kinsa tong ganahan motawag, mao ni ang link: http://bit.ly/danagtvcall. Ang atong live show kada semana ni siya matag adlaw nga Huwebes, sa alas 7am hangtud sa 8am.Karong adlawa, atong hisgutan ang medyo masubo ug makatugaw kaayo nga sugilanon nga mabasa nato sa Bibliya. Ang sugilanon mahitungod kang Abraham ug ang iyang anak nga si Isaac. Apan sa dili pa nato na sugdan, ato usang tuki-on ang mga milabay nga nahisulat dinhi sa Genesis kabahin ni Abraham ug sa iyang asawa nga si Sarai.Nahitabo man gud nga naabot na sa taas na nga panuigon sila si Abraham ug si Sarah sa dihang mingsaad ang Ginoo kanila nga kuno makabaton sila ug usa ka anak. Si Abraham nagpanuigon na ug 100 ug si Sarah naa sa 90 o 91 ba, dili kaayo klaro.Ato usab nga hinumdoman nga duna nay nag-una nga anak si Abraham pina-agi sa ilahang ulipon nga si Hagar. Naka-anak si Abraham ni Hagar nga gihinganlan ug Ishmael. Siya ang kinamaguwangan nga anak ni Abraham. Gani, sa pag-ingon sa Ginoo ngadto kang Abraham nga maka-anak kuno si Sarah, si Abraham nangutana, ngano man diay kuno kung si Ishmael nalang ang iyahang mamahimong manununod. Apan ming-ingon gayud ang Ginoo nga dili, maka-anak lagi gyud kuno si Sarah.Si Sarah mingkatawa pa gani, kay lagi tigulang na kaayo siya, maka-anak pa ba daw siya. Ming-ingon kuno ang Ginoo nga duna ba diay kunoy imposible sa Ginoo? Ug mao nahitabo gyud daw, naka-anak kuno si Sarah ug usa ka batang lalaki. Labihan ang kalipay ni Sarah sa iyahang anak. Ang bata gihinganlan nila ug Isaac.Kini nga parte sa sugilanon mabasa nato kini sa Genesis kapitolo 16-18 ug 20. Unya atong gihisgutan sa milabay nga episode, ang sugilanon sa Sodoma ug Gomora nga mabasa nato sa Genesis kapitolo 19.Human karon, atong padayunon pagbasa sa Genesis 22.Genesis 22Gisugo si Abraham sa Paghalad kang Isaac1Unya- wala madugay gisulayan sa Dios si Abraham ug gitawag siya, “Abraham!” Ug si Abraham mitubag, “Ania ako.”2Miingon- ang Dios, “Dad-a si Isaac, ang bugtong mong anak nga imong gihigugma ug lakaw ngadto sa yuta sa Moria. Ihalad siya pinaagi sa pagsunog kaniya didto sa bukid nga itudlo ko kanimo.”3Busa sayo sa pagkabuntag nangahoy si Abraham alang sa halad. Gisangonan niya ang iyang asno ug gipakuyog niya si Isaac ug ang duha niya ka ulipon. Mipadulong sila sa dapit nga gisulti kaniya sa Dios. Gisulayan sa Diyos si Abraham. Iyang gi-testingan. Apan sa King James Version mabasa nato:1And it came to pass after these things, that God did tempt Abraham, and said unto him, Abraham: and he said, Behold, here I am. "Tempt" man ang nakasulat dinhi. Di ba tintal man na? Lahi pud nang testing di ba? Hmm... Pero sagdi nalang, tunlon nalang nato ni, kabalo naman ta unsa ka bati, unsa ka amateur ang tagsulat niining Genesis, dili nalang ta mahibulong nga pwerte kalibog sa nakasulat dinhi.“Dad-a si Isaac, ang bugtong mong anak nga imong gihigugma ug lakaw ngadto sa yuta sa Moria. Ihalad siya pinaagi sa pagsunog kaniya didto sa bukid nga itudlo ko kanimo.”Uy, bugtong anak ba diay si Isaac? Nga duna namay anak si Abraham nga maguwang ni Isaac! Dili lang parehas ang ilahang inahan kay si Hagar man ang inahan ni Ishmael. Apan nasipyat ba ang Ginoo dinhing dapita nga ming-ingon si Isaac ang bugtong anak ni Abraham?!Gi-sugo sa Ginoo si Abraham sa paghalad sa iyahang anak pinaagi sa pagsunog! Unsang klase sa Ginoo ang makamando ug ingon ani ka makalilisang ug imoral nga sugo?! Walay lain kung di ang Ginoo sa Bibliya ra gyud!Unsa may gitubag ni Abraham? Ni-unsa man pag-react si Abraham?3Busa sayo sa pagkabuntag nangahoy si Abraham alang sa halad. Gisangonan niya ang iyang asno ug gipakuyog niya si Isaac ug ang duha niya ka ulipon. Mipadulong sila sa dapit nga gisulti kaniya sa Dios. Walay kurat! Sayo sa pagkabuntag nangahoy si Abraham. Wala siya nangutana sa Ginoo, wala siya nasubo, wala siya makurat man lang, wala! Nangahoy sa sayong kabuntagon. Nangahoy!Kung ang Ginoo mosangpit kanimo, higala, atong suking tigpaminaw, kung mo-ingon kanimo ang Ginoo, "ugma, ihalad ang imong bugtong anak pinaagi sa pagsunog." Dili kaha ka molukso sa tumang kahi-ubos ug kalagot ug kahadlok pud kana tanan nagkasagol! Dili kaha ka mangutana man lang ug "ngano man intawn Ginoo?!" Uyon ka ba diay sa "child sacrifice?" Kung ang balaud sa tawo nakapangahas ug himo nga illegal ang "murder," ang "child sacrifice." Ngano man nga ang Ginoo, nga tuburan sa gugma ug katarong, makamando man ug "child sacrifice?"Tingali, sa kadtung usa pa ako ka Katoliko nga magtutuo, kung ang Ginoo mosangpit kanako, ug mo-ingon, "ihalad ang imong bugtong anak pina-agi sa pagsunog." Ang ako tingaling tubag kay mao ni: "Pahawa kanako Satanas, ayaw ko ug ilara. Dili ka ang tinuod nga Ginoo kanako. Kay ang akong Ginoo, tuburan sa gugma ug katarong, kaning imong mando, dili gayud kini mahimo niya." -- Mao tingali ni ang akong tubag. Kay biya kuno si Satanas labihang limbungan. Gani, gitintal pa niya si Kristo mismo. Kahinumdom mo sa sugilanon ni Jesukristo nga gi-tintal sa yawa?Ngano man nga si Abraham, wala gani imik! Mao ba kini ang "role model" nga dapat natong sundon? Nga kuno si Abraham, dunay hugot nga pagtuo sa Ginoo nga kung unsay isulti sa Ginoo, walay question, walay kontra, motuman lang gyud dayun?!Nakahinumdom ba kamo sa sugilanon sa Sodoma? Ang Ginoo mingpadayag ngadto kang Abraham sa iyahang plano nga laglagon niya ang tanang tawo sa Sodoma tungod kay silang tanan pulos kuno mangil-ad. Unsay sulti ni Abraham?Genesis 1823Giduol ni Abraham ang Ginoo ug gipangutana, “Laglagon mo ba gayod ang mga matarong uban sa mga makasasala? 24Pananglit adunay 50 ka tawo nga walay sala didto, laglagon mo ba ang tibuok siyudad? Dili mo ba kini pasayloon aron lamang pagluwas sa 50 ka tawo? Nakahinumdom ba kamo niini? Unya dili lamang kana ray pangutana ni Abraham. Nanguta pa gyud siya nga pananglit duna lamay 45 ka-tawo nga matarong, laglagon pa ba kuno gihapon sa Ginoo? Mingpadayun pa gayud siya ug pangutana, pananglit dunay 40, 30, 20 ug 10?Makita nato dinhi nga nabalaka si Abraham sa mga tawo sa Sodoma. Apan sa dihang gipahalad sa Ginoo ang iyahang anak nga si Isaac pina-agi sa pagsunog, walay imik si Abraham! Maayo ni sila pakungon si Abraham ug ang Ginoo. Mga imoral, mga sadista, mga hudlom nga dako!Atong padayunon...Genesis 224Sa ikatulong adlaw sa layo pa si Abraham nakita niya ang dapit. 5Unya giingnan niya ang iyang mga ulipon, “Pabilin kamo dinhi uban sa asno. Kami si Isaac moadto didto aron pagsimba ug mobalik ra unya kami nganhi.”Daghan ang mo-ingon nga kuno, sumala sa nakasulat dinhi, si Abraham kuno nasayod na nga mobalik ra silang duha ni Isaac. Nga dili madayon ug kamatay si Isaac. Kay ming-saad na biya kuno ang Ginoo kang Abraham nga pasanayon niya ang kalitaw ni Abraham sama sa kadaghan sa bitoon sa kalangitan. So kabalo na kuno nga si Isaac dili gyud ipapatay sa Ginoo. Kung mao man galing, unsa pa may gi-testingan sa Ginoo?! Dili na ni test kay kabalo naman ang Ginoo sa resulta?!Padayun ta...Genesis 226Si Isaac maoy gipadala ni Abraham sa sugnod alang sa halad ug siya maoy nagdala sa kutsilyo ug sa kalayo. Unya mipadayon silang duha. 7Wala madugay miingon si Isaac, “Tay!”Si Abraham mitubag, “Unsa man, anak?”Nangutana si Isaac, “Ania ang kalayo ug sugnod, apan hain man ang ihalad nga nating karnero?”8Si Abraham mitubag, “Anak, ang Dios maoy mohatag kanato ug halad.” Ug mipadayon sila sa paglakaw.9Sa- pag-abot nila sa dapit nga gitudlo kaniya sa Dios, gipatindog ni Abraham ang usa ka halaran ug ibabaw niini gibutang niya ang sugnod. Gigapos niya ang iyang anak ug gipahiluna sa halaran ibabaw sa sugnod. 10Unya gikuha niya ang kutsilyo aron patyon na unta niya si Isaac. 11Apan mitawag kaniya gikan sa langit ang anghel sa Ginoo, “Abraham, Abraham!”Mitubag siya, “Ania ako.”12“Ayaw unsaa ang bata,” miingon ang anghel. “Nasayod na ako nga andam ka gayod pagsugot sa Dios, kay wala mo man ihikaw kanako ang imong bugtong anak.”Hmm... Katingalahan! Pagsugod sa Genesis 22, ang Ginoo mismo ang nakig-estorya kang Abraham. Apan dinhi, sa dihang laglagon na unta ni Abraham ang kinabuhi sa iyahang anak nga si Isaac, usa ka anghel sa Ginoo ang mingpakgang kaniya. Ming-ingon ang anghel, "nasayod na ako nga andam ka gayud pagsugot sa Dios." Unsa man kaha diay ni? Dunay anghel nga walay salig ni Abraham. Anghel nga nagduda sa "loyalty" o ba kaha sa pagkamatinumanon ni Abraham? Unya mao nga gipakita sa Ginoo ngadto sa anghel nga matinumanon gyud lagi ni si Abraham?!Propareha man nis sugilanon ni Job uy. Ato unya ning hisgutan si Job pero propareha man gud ni kay kuno si Satanas ug ang Ginoo nagpusta-anay kung tawo ba gyud sa Ginoo si Job. Wala ba kaha nagpusta-anay kining anghel ug ang Ginoo kung motuman ba si Abraham o dili?!Maayo pud ni sila uy, duwa-duwaan lang tawn ang mga tawo. Kung tinuod ba pud lagi ning estoryaha. Dili man gyud tingali ni nato mahisayran kung tinuod ba gayud kini nga nahitabo o ba kaha, kathang isip lamang sa tagsulat.Atong tapuson ang sugilanon...Genesis 2213Mitan-aw si Abraham ug nakita niya ang usa ka laking karnero kansang sungay nasangit didto sa usa ka sampinit. Gikuha niya kini ug gihalad pinaagi sa pagsunog ilis sa iyang anak. 14Ginganlan ni Abraham kadtong dapita ug “Ang Ginoo maoy naghatag.”+ Hangtod karong mga adlawa+ nag-ingon ang mga tawo, “Didto sa bukid sa Ginoo, ang Ginoonaghatag.”+15Gikan sa langit ang anghel sa Ginoo mitawag pag-usab kang Abraham. 16Miingon- siya, “Ang Ginoo nag-ingon, ‘Ipanumpa ko kanimo sa akong ngalan nga panalanginan ko ikaw pag-ayo kay gihimo mo man kini ug wala mo ihikaw kanako ang imong bugtong anak. 17Isaad- ko usab kanimo nga hatagan ko ikawg mga kaliwat nga sama kadaghan sa bituon sa langit ug sa balas sa baybayon. Buntogon sa imong kaliwat ang ilang mga kaaway. 18Ug- mohangyo kanako ang tanang mga nasod nga panalanginan sila ingon nga akong gipanalanginan ang imong mga kaliwat—kay imo mang gituman ang gisugo ko kanimo.’” 19Si Abraham mibalik sa iyang mga sulugoon ug nagkuyog sila pagpauli sa Berseba ug didto sila mopuyo.Sa tuig 2001, dunay dako kaayo nga kaso didto sa Texas, sa Estados Unidos. Usa ka inahan, nga nahibilin sa ilahang panimalay kay ang bana ming-adto nas iyahang trabaho-an. Nahibilin ang maong inahan sa balay kuyog ang lima niya ka mga anak. Ang panu-igon naggikan sa 6 months ngadto sa 7-years old. Makita nato ang dako kaayo nga impluwensya sa Bibliya/Relihiyon sa maong banay, nga ang mga anak gihinganlan nila ug Luke, Paul, John, Noah ug ang bugtong babaye, si Mary, ang 6-months old nga masuso ("baby").Gipakaon sa inahan ug pamahaw ang mga bata ug tagsa-tagsa niya nga gilumsan ang mga bata sa ilahang bath-tub. Tagsa-tagsa, samtang nagkaon pa ang uban sa ilahang pamahaw. Hapit maka-ikyaw si Noah, ang 7-year old apan nadakpan gayud sa inahan, nga si Andrea Yates.Gi-angkon ni Andrea nga kuno dugay na niyang giplano ang paglaglag sa iyang mga anak; duha na ka tuig. Kay kuno wala siya nahimong maayo nga inahan kanila. Ug mao nga wala magtubo ang mga bata sa matarong."It was the seventh deadly sin. My children weren't righteous. They stumbled because I was evil. The way I was raising them, they could never be saved. They were doomed to perish in the fires of hell." Unsa may sulti sa bana?“The Bible says the devil prowls around looking for someone to devour. I look at Andrea, and I think that Andrea was weak,”Makapangagot ta sa atong mga ngipon kung makadungog ta niining estoryaha. Wala koy igo nga pulong aron paghulagway kung unsa ka ngil-ad kining maong hitabo. Kung unsa ka ngil-ad ang nabuhat sa inahan. Ug unsa pud ka delusional ang bana; nga ming-basol sa yawa.Kung kining mga tawhana, nagtamod sa Bibliya nga maoy ilahang giya sa pagpuyo. Unya makabasa sila sa sugilanon ni Abraham ug ni Isaac. Si Abraham walay imik, walay pangutana, minggapos sa iyang anak ug mingti-on sa kutsilyo aron laglagon ang kinabuhi ni Isaac. Kay ngano gani? Sugo sa Ginoo!Si Andrea Yates minglaglag sa iyang mga anak -- kini matud pa sa bana tungod sa yawa!Unsaon man kuno nato paghukom kung ang tingog sa sulod sa atong mga ulo gikan ba sa Ginoo o gikan ba sa Yawa? Nga ang Ginoo capable man, hanas man, nga makamando ug mangil-ad kaayo nga mando?!Unya mao ni, ang sugilanon ni Abraham ug Isaac naa sa mga children's books? Naa sa mga colorful kaayo nga mga Bible Stories books para sa mga bata?! Mao ni ang morality nga gi-promote sa Bibliya?!May, 2003, sa Texas gihapon. Deanna Laney, gipatay niya ang iyang 8-year old nga anak nga si Joshua kay kuno gipili siya sa Ginoo nga saksi alang kaniya. Gipatay pud niya ang 6-year old niya nga anak nga si Luke. Ang 14-month old nga baby nga si Aaron, mingsurvive, apan duna nay brain damage karon.Unsay klase sa Ginoo ang makamando ug sama niini?! Ug kung duna man gyuy Ginoo nga nagtan-aw kanato, nganong mingtugot man lang siya nga mahitabo kini? Unsang klase sa Ginoo ang makapanghas ug apong sa mga tawo nga makabuhat ug ingon ani ka ngil-ad? Ginoo nga tuburan sa gugma ug sa katarong?! Unsa ning Ginooha, wala ni makakaon sa bunga sa kahoy nga naghatag sa kahibalo sa unsay maayo ug unsay dautan?! Kining Ginooha, mao ni dapat nga silutan nato! Tungod kay wala siya mingkaon sa bunga sa maong kahoy! Mao nga wala na hinuon siya kahibalo kung unsay maayo ug unsay dautan!Si Andrea Yates ug Deanna Laney pulos nangapriso pinasubay sa balaud. Apan pulos pud gi-labelan ug "mentally ill." Duna kunoy deperensya sa utok. Apan si Abraham, matarong nga tawo. Si Abraham matinumanon sa Ginoo. Si Abraham amahan sa mga sumusunod, amahan sa mga magtutuo.Kinahanglan nato hukman si Abraham, "life imprisonment" ang sakto nga hukom. Sige, pwede nato siya i-pardon, kung i-diagnose nato siya dapat nga dunay "mental illness." Dili siya angayan nga sundon. Dili intawn siya mamahimong "role model." Usa ka tawo nga mingsunod lang sa walay pag-pangutana ug pagduda sa mga tingog nga nadungog niya sulod sa iyang ulo.Palihug mga higala, gihangyo ko kamo, palihug lang, nanawagan ko: ayaw intawn mo pagpadala sa mga linlang sa ubang tawo. Mga estorya nga botbot. Pagkat-on kamo ug pagkamatuki-on nga pangisip ug ang pagkamadudahon. Ayaw itugot nga inyong igahin ang bililhon kaayo ninyo nga panahon, kadasig ug inyong salapi sa mga negosyo sa mga simbahan. Duna moy tagsa-tagsa ka mga utok, tagsa-tagsa ka pangisip, palihug, gamita intawn ninyo.Kini ug uban pa, ang atong hisgutan sa sunod nga mga episodes dinhi sa atong programa.Kung intersado mo sa pag explore niini, ayaw kalimot ug Subscribe ug share niini. Para ato ning tanan.Dinhi lang usa, hangtud sa sunod higayon. Daghang salamat.Question everything.
Kumusta mga higala, lain na pud nga episode sa atong programa nga Bag-ong Dan-ag.Kini nga programa dedicated para sa pag-usbaw sa atong critical thinking (pagkamatukion nga pangisip) ug ang skepticism (pagkamadudahon) sa atong katilingbang Pilipinhon ilabi na gyud kitang mga Bisaya ug labaw pa gyud para sa atong mga kabatan-unan karon.Para ni ilabi na gyud sa kadtung mga batan-un nga gipangpugos ug pasimba sa ilang mga ginikanan. Gipangpugos ug pasilbi sa mga simbahan. Para inyo ni. Ayaw mo kahadlok, ayaw mo ka-ulaw ug tawag sa atong programa. Safe space ni para ninyo. Pangutana mo. Ipadayag ang inyong mga hunahuna, mga kabalaka ug uban pa kabahin sa mga pagtuotuo sa inyong mga pamilya. Anonymous man ta dinhi. Ayaw itug-an ang tinuod ninyo nga pangalan. Ayaw i-butyag ang inyong identity. Wala koy paki kung kinsa man galing mo. Ani-a ta dinhi aron pagtuki, paglantugi niining mga pagtuotuo sa atong katilingban.Ang Bag-ong Dan-ag kay Internet live show ni siya sa YouTube. Kung diin pwede maka-participate ang mga naminaw pina-agi sa pagtawag gamit sa computer o cellphone apan walay bayad. Libre kini. Kung kinsa tong ganahan motawag, mao ni ang link: http://bit.ly/danagtvcall. Ang atong live show kada semana ni siya matag adlaw nga Huwebes, sa alas 7am hangtud sa 8am.Padayun ta karon sa lain na pud nga sugilanon nga mabasa nato sa libro sa Genesis. Karong adlawa atong basahon ang sugilanon mahitungod sa karaang siyudad sa Sodoma ug Gomora (Sodom and Gomora). Kini atong mabasa sa Genesis 19. Apan sa dili pa na, ato usang basahon ang nahiunang kapitolo, kini apas sumpay sa estorya nga naglambigit kang Abraham ug kang Sarai.Genesis 18Usa ka Anak nga Lalaki ang Gisaad ngadto kang Abraham1Ang Ginoo mipakita kang Abraham didto sa sagradong mga kahoy ni Mamre. Naglingkod si Abraham sa pultahan sa iyang tolda sa udtong tutok. 2Sa- paglantaw niya sa unahan, nakita niya ang tulo ka tawo nga nagbarog. Busa midagan siya aron pagtagbo sa mga tawo ug mihapa siya sa yuta ug 3miingon, “Sir, andam ako sa pag-alagad kaninyo busa hapit intawon kamo sa akong balay. 4Tugoti nga magpakuha akog tubig aron makahimasa kamo ug makapahulay kamo dinhi ubos niining kahoy. 5Magkuha akog pagkaon aron mabaskog kamo ug makapadayon sa inyong panaw. Andam ako pag-alagad kaninyo kay mianhi man kamo sa akong balay.”Sila mitubag, “Kon mao kana, buhata ang imong giingon.”Ang ginoo mipakita kuno kang Abraham. Si Abraham kuno nakakita ug tulo ka tawo nga nagbarog. Mihapa kuno siya sa yuta og mihangyo kanila nga mohapit sa iyahang balay. So simple nga pagsabot, pasabot ba kini nga ang Ginoo kay usa sa tulo ka tawo nga nahimamat ni Abraham? Mingpakita man kuno ang ginoo kang Abraham, unya ang sumpay sa maong pagsaysay kay mao dayun kini, nga nakakita si Abraham ug tulo ka tawo. Medyo libog man ni ug pwede nga ma-interpret nato nga usa sa mga tawo ang ginoo, apan pwede ra pud nga dili. Kay basin humana ug pakita ang ginoo kang Abraham. Unya basin nga gipahimangnuan siya kabahin niining tulo ka tawo. Nga basin ming-ingon ang ginoo kaniya nga duna koy tulo ka tawo nga ipahimamat nako kanimo. Kay ngano man nga minghapa man dayun sa yuta si Abraham. Dili man tingali na mao ang customs sa kaniadto nga panahon, nga kung duna kay masugatan nga tulo ka tawo, nga mohapa ka dayun sa yuta! Medyo libog.6Midali si Abraham pagsulod sa tolda ug giingnan niya si Sara, “Pagkuhag usa ka sako sa imong labing maayong harina ug paglutog pan. Dalia kini paghimo.” 7Unya midagan si Abraham ngadto sa kahayopan ug nagpili siyag nating baka nga tambok ug humok pa ug gihatag niya kini sa iyang ulipon; gidali usab kini paghikay sa ulipon. 8Unya nagkuha si Abraham ug keso, lab-as nga gatas ug karne ug gidulot niya kini sa mga tawo. Samtang nagkaon sila, nagbarog siya duol kanila ubos sa kahoy.9Unya nangutana sila kaniya, “Hain man ang imong asawa nga si Sara?”“Anaa sa sulod sa tolda,” mitubag siya.10Ang- usa kanila miingon, “Isaad ko kanimo nga mobalik ako sa sunod tuig. Nianang panahona, ang imong asawa si Sara manganak ug batang lalaki.”Ma-abi-abihon kaayo si Abraham da! Unya ang usa sa mga tawo, mingsaad nga mobalik sunod tuig. Ug nga kuno, manganak anang panahona si Sara. Daghan ang mo-ingon nga mao ni ang ginoo. Ang ginoo gyud ang nagsakuban nga kuno tawo ang usa sa tulo ka mga tawo nga nahimamat ni Abraham. O ba kaha, manghuhula kining usa nila. Makakita tingali siya sa future. No? Manghuhula. Ug basin pa gani, mananabang pa gayud. Kay nganong mobalik man siya inig manganak na si Sara? Manghuhula ug mananabang pa gayud. Gamit ning tawhana.Si Sara diay namati didto sa pultahan sa tolda luyo kang Abraham. 11Si Abraham ug si Sara tigulang na kaayo ug si Sara wala na abti sa iyang binulan. 12Busa- mikatawa si Sara sa iyang kaugalingon ug miingon, “Karon nga tigulang na ako ug tigulang na usab ang akong bana, unsaon man namo pagpanganak?”13Unya nangutana ang Ginoo kang Abraham, “Nganong mikatawa man si Sara ug miingon, ‘Makabaton pa ba gud kog anak nga tigulang na man ako kaayo?’ 14Aduna- ba goy dili mahimo sa Ginoo? Sa sunod tuig mobalik ako kaninyo ug si Sara manganak ug batang lalaki.”15Gilimod kini ni Sara kay nahadlok man siya. Miingon siya, “Wala ako mokatawa, uy.”Apan ang Ginoo mitubag, “Mikatawa ka.”O, unsa man ning nakasulat dinhi? Ang ginoo nangutana kang Abraham! Apil gyud diay sa estorya ang ginoo?! Usa gyud tingali siya sa tulo? Lain na pud nga pagkadanghag sa author o sa editor niining libroha no. Nagdanghag lang gyud.Minglimud kuno si Sara. Ngano kaha nga nahadlok man siya? Kung wala sila nakabantay nga ginoo diay ning nangutana, nganong nahadlok man siya? Natural, kung ingon ana na ka katigulang, unya dunay mo-ingon nimo nga manganak ka, mokatawa ka gayud! Unya karon, minglimud siya kay kuno nahadlok siya.Laing problema: gi-unsa man paghibalo sa tagsulat niining maong libro nga ang ginoo diay to ang usa sa tulo ka mga tawo? Unya nakabalo pa gyud siya nga naminaw diay si Sara sa may pultahan.Nag-ampo si Abraham alang sa Sodoma16Unya mibiya ang mga tawo ug miadto sa usa ka dapit diin makita nila sa ubos ang Sodoma. Mikuyog si Abraham aron pagpagikan kanila. 17Ang Ginoo miingon, “Dili ko ikatago gikan kang Abraham ang akong buhaton. 18Ang iyang mga kaliwat mahimong dako ug gamhanang nasod ug pinaagi kaniya panalanginan ko ang tanan nga nasod sa kalibotan.+ 19Gipili ko siya aron sugoon niya ang iyang mga anak ug ang iyang umaabot nga panimalay sa pagtuman sa akong mga sugo pinaagi sa pagbuhat sa husto ug matarong. Kon buhaton nila kini, buhaton ko kaniya ang tanan nga akong gisaad.”20Unya miingon kang Abraham ang Ginoo, “Hilabihan na ang mga mulo batok sa Sodoma ug sa Gomora ug ang ilang sala dako kaayo. 21Busa moadto ako aron susihon kon tinuod ba ang mga mulo nga akong nadungog.”Ani-a na usab! Gi-unsa kaha paghibalo sa tagsulat niining maong sugilanon unsay gihunahuna sa ginoo? Gidiktar ni tanan sa ginoo ngadto sa tagsulat? Kung gidiktar man lang gani, nganong libog man kaayo ni pagkasulat? Ug nganong daghan man ug sayop ug mga nagkasumpaki nga mga bersikolo? O dili ba kaha, kathang-isip lamang kini. Mga estorya-estorya lang gud sa karaan. Mga legends, mga myths? Asa kaha niini ang mas duol sa tinuod? Isip isip mga kahigalaan.Ang ginoo kinahanglang nga magpakatawo ug mo-adto sa Sodoma ug Gomora aron pagsusi kung unsay kahimtang didto? Wala ba ang Bibliya mismo mag-ingon nga kuno ang ginoo anaa sa tanang dapit? Omnipresent? Present everywhere? Apan dinhi, pagkatawhanon gud ani? Mo-adto kuno siya ug susihon niya kung tinuod ba ang iyang mga nadunggan nga mga mulo?Tawhanon gyud kaayo ning ginooha. Matunglohon, propareha ug dagway nato, makalakaw, maka-estorya, makadungog ug makakita ug masayop pud. Tungod ba kaha kini kay mugnamugna lamang kini sa tawo? Kathang-isip lamang?22Unya mibiya ang duha ka tawo ug mipadayon paingon sa Sodoma apan nagpabilin ang Ginoo uban kang Abraham. 23Giduol ni Abraham ang Ginoo ug gipangutana, “Laglagon mo ba gayod ang mga matarong uban sa mga makasasala? 24Pananglit adunay 50 ka tawo nga walay sala didto, laglagon mo ba ang tibuok siyudad? Dili mo ba kini pasayloon aron lamang pagluwas sa 50 ka tawo? 25Sa walay duhaduha dili mo gayod patyon ang mga walay sala uban sa mga makasasala. Dili mo kana mabuhat! Kay kon buhaton mo kini, ang mga walay sala mahiagom sa silot uban sa mga makasasala. Dili kana mahitabo! Ang Maghuhukom sa tibuok kalibotan kinahanglang magbuhat sa angay gayod.”26Ang Ginoo miingon, “Kon makakaplag akog 50 ka tawo nga matarong didto sa Sodoma, dili ko silotan ang tibuok siyudad tungod lamang kanila.”27Unya miingon na usab si Abraham, “Ginoo, pasayloa nga mangahas ako pagpadayon sa pagpakigsulti kanimo. Tawo lamang ako ug walay katungod pagsulti bisan unsa. 28Apan tingalig aduna lamay 45 ka tawo nga matarong didto inay 50. Laglagon mo ba ang tibuok siyudad tungod lang kay kulang ug lima?”Ang Ginoo mitubag, “Dili ko laglagon ang siyudad kon makakaplag akog 45 ka tawo nga matarong.” 29Unya miingon na usab si Abraham, “Tingalig 40 ra ka tawo ang matarong.”Ang Ginoo mitubag, “Dili ko laglagon kini kon adunay 40 ka tawo nga matarong.”30Si Abraham miingon, “Ayaw intawon kasuko, Ginoo, nga mopadayon ako sa pagsulti. Pananglit 30 lamang ka tawo sila?”Ang Ginoo mitubag, “Dili ko laglagon kini kon makakaplag akog 30 ka tawo.”31Miingon si Abraham, “Pasayloa intawon ako, Ginoo, nga mangahas ako pagpadayon sa pagpakigsulti kanimo. Pananglit makakaplag ka lamag 20 ka tawo?”Ang Ginoo mitubag, “Dili ko laglagon ang siyudad kon makakaplag akog 20 ka tawo.”32Si Abraham miingon, “Ayaw intawon kasuko, Ginoo, niining kataposan kong pagsulti. Pananglit aduna lamay napulo nga imong makaplagan, unsa may mahitabo?”Ang Ginoo mitubag, “Dili ko kini laglagon kon adunay napulo.” 33Human siya makigsulti kang Abraham, mibiya ang Ginoo ug mipauli si Abraham.Kaning dapita kay ang pagka-drama lang gyud! Kung nakig-estorya ka sa ginoo, ingon ani kaha ang imong pagpakig-estorya? Murag unrealistic man kaayo ni uy! Gikan sa 50 hangtud naabot sa 10, parehas ra nga pangutana.Dili kuno laglagon sa ginoo kon dunay napulo ka matarong nga makaplagan sa ginoo. Pila man kaha diay ang limit? Unya ngano man pud nga dunay limit? Kung dunay limit sa maong siyudad, nganong sa kadto ra man pud nga siyudad? Nganong localized man kaayo ang panan-aw sa ginoo? Narrow ra kaayo? Nganong siyudad man? Dili barangay? Dili baryo? Dili nasud? Dili ang kalibutan? Nangita lang gyud siya ug bikil!? Nangita lang gyud siya ug excuse aron nga makapasakit ug tawo?Unya, sa unahan niining maong sugilanon, naa diay si Lot didto! Ang paryente ni Abraham! Kahinumdom mo ni Lot!? Naa diay siya didto. Unya atong mabasa unya nga matarong si Lot. Ug si Lot ug ang iyang asawa ug ubang paryente, gipa-eskapo sa ginoo. Ngano man?! Kay tungod matarong kuno sila! Uy duna pa diay matarong didto?! Ngano man nga gipadayon niya ang iyahang tantrums?! Nganong gilaglag man lagi niya ang mga tawo didto maskin tuod nga duna pay pipila ka matarong nga nahibilin?!Genesis 19Ang Pagkamakasasala sa mga Tawo sa Sodoma1Sa pag-abot sa duha ka anghel didto sa Sodoma nianang pagkagabii, naglingkod si Lot didto sa ganghaan sa siyudad. Sa pagkakita gayod niya sa duha ka tawo, mitindog siya ug misugat kanila. Mihapa siya sa ilang atubangan 2ug miingon, “Ania ako aron pag-alagad kaninyo. Kon mahimo hapit kamo sa akong balay. Makapanghimasa kamo didto ug adto matulog. Ugma sa buntag makapadayon ra kamo sa inyong panaw.” Apan mitubag sila, “Daghang salamat na lang. Anhi ra kami matulog dinhi.”3Apan mipadayon gayod si Lot sa pagdapit kanila ug sa kataposan miuban sila kaniya ngadto sa iyang balay. Nagpaluto si Lot ug pan nga walay patubo ug naghikayg maayong pagkaon alang kanila ug nangaon sila.Bisaya kaayo nga estorya no! Gi-agda sila ni Lot unya ming-ingon sila nga "thanks, but no thanks." Gipugos ni Lot hangtud nga mingsugot sila. Pagaka-bisaya gyud! Kung mo-ingon mo nga gi-dikta pa ni sa ginoo ambot nalang ninyo! Pagkamabaw gyud intawn sa inyong "bar" sa inyong "minimum limit" kung unsay tinuod ug unsay estorya-estorya lamang.4Sa wala pa manghigda ang mga bisita ni Lot, ang iyang balay gilibotan sa tanang mga lalaki sa Sodoma, batan-on ug tigulang. 5Gitawag- nila si Lot ug gipangutana, “Hain ba ang mga lalaki nga anaa matulog sa imong balay? Dad-a sila sa gawas aron makighilawas kami kanila.”6Si Lot migula ug gisirhan niya ang pultahan. 7Miingon siya kanila, “Mga higala, ayaw intawon ninyo himoa ang maong mangil-ad nga buhat! 8Kon gusto kamo aduna akoy duha ka anak nga dalaga. Dad-on ko sila nganha kaninyo ug kamo nay mahibalo kanila. Apan ayaw intawon ninyo hilabti kining mga tawhana kay mga bisita ko sila ug kinahanglan nga panalipdan ko sila.”Ani-a na mga higala, ang dako nga punto sa maong estorya! Gidiga ni Lot ang iyahang duha ka mga anak nga dalaga ngadto sa mga tawo. Iyang gipanalipdan ang mga bisita niya, mga tawo nga wala niya hi-ilhi. Ug iyang gilawg ngadto sa mga tawo ang iyang kaugalingong mga anak!Kung matarong, kung moral nga pagkatawo ang inyong tan-aw ni Lot?! Ambot ninyo! Maayo pag na-apil mo sa mga gipanglaglag didto sa Sodoma ug Gomora kung mao man galing! Kay pagka-imoral gyud sa gibuhat ni Lot! Unsa man kuno ang atong makutlo nga pagtulon-an niini?! Mao ni ang example sa morality sa Bibliya?! Basa mog Shakespeare uy! Mao ni ang giya sa pagpuyo sa kalibutan?! Ang Bibliya?! Purbida!9Apan miingon sila, “Ayaw pagpanghilabot sa among pagabuhaton. Dili ka baya taga dinhi. Kinsa ka ba nga magbuot kon unsay among himoon? Ayaw kamig babagi aron dili ka mahiagom sa labi pang mangil-ad nga kadaot.” Unya gitulod nila si Lot ug misaka sila aron gub-on ang pultahan. 10Apan gibira si Lot sa duha ka tawo nga didto sa sulod ug gisirhan nila ang pultahan. 11Unya- gibutaan nila ang tanang tawo didto sa gawas aron dili na sila makatultol sa pultahan.Ambot lang ninyo ha pero kung naa ko didto, kung usa ko sa mga nabutaan. Manuktok gihapon tingali ko sa pultahan. Gani, mahikapan ug makaplagan ra gihapon nako ang pultahan. Manghasi na hinuon ko gani ug samot kay ngano man kuno nga nabuta lang ko ug kalit. Mosamot na hinuon ko ug kalagot! Pero mao ni ang nahimong solution sa ginoo niining taknaa? Ginoo man kaha ka? Dili pwede maskig gibutangan ba ron niya ug babag nga dili makita aron dili makasulod kining mga tawhana?! O dili ba gipa-ulan ug kusog o bagyo ba kaha?! Gibutaan gyud?! Makasulbad kaha ni sa problema?! Hmm, mura mag tawhanon kaayo ni nga sulbad. O ba kaha, naive ra kaayo ang nagsulat niini nga nangutana siya hmm, unsaon kaha ni pagsulbad, ah butaan na sila human!Gibiyaan Nila ni Lot ang Sodoma12Si Lot gipangutana sa duha ka tawo, “Aduna ka bay kauban dinhi? Dad-a ang imong mga anak ug ang tanan mong mga sakop niining siyudad ug pamiya kamo dinhi 13kay laglagon namo kining dapita. Gidungog sa Ginoo ang makalilisang mga mulo batok sa katawhan niining siyudara ug gipadala kami niya aron paglaglag sa Sodoma.”14Unya giadto ni Lot ang mga pamanhonon sa iyang mga anak ug giingnan sila, “Biya kamo dayon niining dapita kay laglagon kini sa Ginoo.” Apan nagtuo sila nga nagtiaw lamang siya.15Sa pagkakaadlawon, giapura si Lot sa mga anghel pagbiya sa siyudad. Miingon sila, “Pagdali! Dad-a ang imong asawa ug ang duha mo ka anak nga dalaga ug biya kamo dinhi aron dili kamo maangin sa pagkalaglag sa siyudad.” 16Apan- naglanganlangan gihapon si Lot. Busa siya ug ang iyang asawa ug duha ka anak nga dalaga gipugos pagdala sa duha ka tawo ngadto sa gawas sa siyudad. Gibuhat nila kini kay ang Ginoo naluoy man kang Lot. 17Sa pagbiya na sa mga anghel kanila didto sa gawas sa siyudad, miingon ang usa ka anghel, “Dagan kamo aron kamo maluwas! Ayaw kamo paglingi ug ayaw paghunong sa walog. Dagan ngadto sa kabungtoran aron dili kamo mangamatay.”18Apan si Lot mitubag, “Kon mahimo dili kami moadto didto. 19Giila ko nga dako kag gikatabang kanako. Salamat kaayo sa pagluwas mo kanako. Apan layo kaayo ang kabungtoran ug hiapsan ako sa kadaot ug mamatay ako sa dili pa makaabot didto. 20Busa paadtoa ako nianang gamayng lungsod sa unahan aron maluwas ako.”21Ang anghel mitubag, “Uyon ako sa imong hangyo. Dili ko iapil paglaglag kanang lungsora. 22Hala, dagan na! Wala akoy mahimo sa dili ka pa moabot didto.”Kadtong lungsora gitawag ug Zoar kay giingon man ni Lot nga gamay ra kini.Nahadlok si Lot nga mahi-apsan kuno sa kadaot?! Kabalo diay siya kung unsay pagabuhaton sa ginoo sa maong siyudad? O laglagon kuno niya ang tanang molupyo didto, apan wala man tingali kalibutan si Lot kung sa unsa nga paagi? Matumba lang ba ug kalit? Mawad-an lang ug ginhawa? Kan-on ba ron sa yuta? Lunopan ba? Wala man tingali siya masayod?Unya kining kabahin sa Zoar, nga maoy gidaganan ni Lot. Gitawag ni ug Zoar kay kuno gitawag man ni Lot nga gamay ra kini. Kay sa Hebrew diay kuno, ang pulong nga "Tso'ar" nagpasabot man ug "gamay"; "insignificant." So mao kuno nga ang lugar gitawag ug Zoar. Sa ato pa, mao kintahay ni ang legend sa lungsod nga ginganlan ug Zoar. Alegre ani, kakataw-anan pud ani uy!Ang Pagkalaglag sa Sodoma ug sa Gomora23Sa pagsubang na sa adlaw ug nakaabot na si Lot sa Zoar, 24gipaulanan- sa Ginoo ug nagsigang asupre ang Sodoma ug ang Gomora. 25Gilaglag sa Ginoo kining mga siyudara ug ang tibuok walog lakip ang tanang mga tawo sa mga siyudad ug ang mga tanom niadtong dapita. 26Apan- ang asawa ni Lot nga nagsunod kaniya milingi ug nahimo siyang haligi nga asin.Mao ni mga kahigalaan, ang popular kaayo nga estorya no, nga minglingi ang asawa ni Lot, aron tingali nga makakita ug naunsa ang Sodoma ug Gomora, ug siya nahimo hinuon nga haligi nga asin.Ang mga magtutuo niining Bibliya mingdepensa, nga kuno nagmasupakon ang asawa ni Lot, wala siya mingtuman sa hingpit sa sugo sa ginoo, nga ikyas kamo ug ayaw ug lingi balik. Mao nga gisilutan siya. Ang silot, nahimo siyang haligi nga asin.Ang uban pud mingdepensa, nga kuno ang pulong sa Hebrew nga na-translate ug "look back" o lingi, kay kuno dili lamang nagahulogan ug "tan-aw balik" apan nagahulogan pud nga ang pag-igsapayan, pag-hunahuna; "to regard or to consider." Mura ba kuno ba ug nga gisayangan ang asawa ni Lot sa iyahang kinabuhi sa mang siyudad. O ba kaha wala pa siya naka-let-go. Mura bag konectado pa siya sa maong siyudad. Mao nga gisilotan siya sa ginoo. Ang silot, nahimo siyang haligi nga asin.Niining puntoha, dili na ko mahibulong, nga kining matunglohon ug putong nga ginoo, mingsilot sa asawa ni Lot tungod lamang sa paglingi. Kaning mga nagpatugatuga pa gyud ug esplikar kung unsay gipasabot niining maong sugilanon, kung unsay hunahuna sa ginoo nganong gibuhat kini niya, ayaw nalang mo uy. Undanga na ninyo. Dili na kinahanglan ug esplinasyon kay klaro na kaayo unsa ka hudlom kining maong ginooha! Genocidal maniac! Ganahan gyud ni siya nga duna siyay masilotan, duna siyay matunglo ug sa kani nga higayon, duna siyay mapatay!27Sayo sa pagkabuntag, midali pag-adto si Abraham sa dapit diin nagbarog siya uban sa Ginoo. 28Milantaw siya sa Sodoma ug sa Gomora ug sa tibuok walog ug nakita niya ang aso nga nag-utbo, sama sa aso nga gikan sa usa ka dako kaayong hudno. 29Apan sa paglaglag sa Dios sa mga siyudad sa walog wala niya hikalimti si Abraham ug gipaikyas niya si Lot sa kadaot.Kaluoy pud intawn ni Lot. Kung tinuod man galing nga nahitabo kining maong sugilanon, kaluoy pud intawn. Apan laing pangutana, nganong wala man minghisgut si Lot sa ginoo kabahin sa nahitabo sa iyahang asawa? Wala man lang gani siya nangutana? Mura man lang ug nakalimot siya unsay nahitabo? Wala ko matagbaw sa ending. Unsatisfactory para kanako ang ending dinhi. Walay explinasyon, wala tanan.Atong mahinumdoman nga gilunopan sa ginoo ang tibuok kalibutan aron pagpapas sa mga mangil-ad nga mga tawo sa panahon ni Noah. Gi-apil pa gani niya ang tanang mga mananap. Apan nawala ba ang kangil-ad sa tawo? Wala gayud. Dinhi sa sugilanon sa Sodoma ug Gomora, ani-a na pud. Ang ginoo naglagot na pud ug gipang-laglag niya ang mga tawo sa duha ka siyudad.Ngano kaha gyud, ngano kaha ug wagtangon lang diay sa ginoo ang kadautan dinhi sa kalibutan? Ang kangil-ad sa panghunahuna ug binuhatan sa tawo? Ngano man kaha diay ug pulos lang unta ta buutan?Mabasa nato sa Revelation 21:Ang Bag-ong Langit ug ang Bag-ong Yuta3Ug- nadungog ko ang usa ka kusog nga tingog nga nagsulti gikan sa trono, “Karon ang puloy-anan sa Dios ania na sa katawhan.+ Magpuyo na siya tipon kanila ug sila mahimong iyang katawhan. Ang Dios makig-uban kanila ug siya mahimo nga ilang Dios.+ 4Pahiran- niya ang ilang luha ug wala nay kamatayon o kasubo, paghilak o kasakit kay nahanaw na man ang daang mga butang.”Unsa may gihuwat niining ginooha? Makamugna man diay siya ug lugar o puluy-anan nga wala nay kamatayon o kasubo, wala nay paghilak o kasakit, unsa pa man iyang gipaabot? Nganong nagpuyo pa man gyud ang tawo niining kalibutana? Nganong duna may dautan o ngil-ad? Nganong gitugot man niya nga ang tawo magsakit ug magsubo ug maghilak ug mamatay? Nga pwede ra man diay unta nga wala lang kini? Aron lang gyud sa iyahang kalingawan? Malipay siya nga mag-apong sa mga tawo nga magsakit ug mag-agulo? Sadistaha pud ani gud niya?!Pagka-daghang pangutana!!Apan duna pay laing posibilidad mga higala. Dunay pa intawn lain nga posibilidad. Nga kining mga sugilanon sa Bibliya, pulos lamang kini kathang-isip sa mga tawo kani-adto nga mga mas ignorante pa kaysa kanato karon nga nangita lang intawn ug eksplinasyon sa kalibutan; sa pagpuyo nga kalibutanon. Nangita ug giya sa pagpuyo sa kinabuhi. Nangita ug giya ug unsaon nga makontrol ang katawhan ug nga magkahi-usa ang mga tawo. Para nako, mao kini ang mas lig-on nga posibilidad, mas logical, mas reasonable tungod kay dili lamang ang Bibliya ang mingtungha niining kalibutana apan duna pay daghang libro nga proparehas sa Bibliya. Dunay mga libro sa Vedas, sa ancient India. Dunay mga karaang mga panulat sa ancient China. Dunay mga karaang mga panulat sa ancient Egypt, sa Aztec, sa Nordic, ug uban pa.Lapas nas duha ka libo ka tuig, wala pa gihapon kitay lig-on nga proweba, o ebidensya man lang gani, nga napakita nga ang Bibliya mao basi sa nakasulat niini. Wala gyud. Kay kung naa pa, hagbay ra unta ni napahimutang nga isyu. Wala na untay isyu. Dili na unta ko kinahanglan pa mag-live-show dinhi. Sulbad na unta ang pangutana kung duna bay ginoo, asa aning mga ginooha ang tinuod, asa aning mga tuotuo o relihiyon ang sakto? Sulbad na unta.Mga higala, ayaw intawn mo pagpadala sa mga linlang sa ubang tawo. Mga estorya nga botbot. Pagkat-on kamo ug pagkamatuki-on nga pangisip ug ang pagkamadudahon. Ayaw itugot nga inyong igahin ang bililhon kaayo ninyo nga panahon, kadasig ug inyong salapi sa mga negosyo sa mga simbahan. Duna moy tagsa-tagsa ka mga utok, tagsa-tagsa ka pangisip, palihug, gamita intawn ninyo.Kini ug uban pa, ang atong hisgutan sa sunod nga mga episodes dinhi sa atong programa.Kung intersado mo sa pag explore niini, ayaw kalimot ug Subscribe ug share niini. Para ato ning tanan.Dinhi lang usa, hangtud sa sunod higayon. Daghang salamat.Question everything.
Kumusta mga higala, lain na pud nga episode sa atong programa nga Bag-ong Dan-ag. Kini nga programa dedicated para sa pag-usbaw sa atong critical thinking (pagkamatukion nga pangisip) ug ang skepticism (pagkamadudahon) sa atong katilingbang Pilipinhon ilabi na gyud kitang mga Bisaya ug labaw pa gyud para sa atong mga kabatan-unan karon.Para ni ilabi na gyud sa kadtung mga batan-un nga gipangpugos ug pasimba sa ilang mga ginikanan. Gipangpugos ug pasilbi sa mga simbahan. Para inyo ni. Ayaw mo kahadlok, ayaw mo ka-ulaw ug tawag sa atong programa. Safe space ni para ninyo. Pangutana mo. Ipadayag ang inyong mga hunahuna, mga kabalaka ug uban pa kabahin sa mga pagtuotuo sa inyong mga pamilya. Anonymous man ta dinhi. Ayaw itug-an ang tinuod ninyo nga pangalan. Ayaw i-butyag ang inyong identity. Wala koy paki kung kinsa man galing mo. Ani-a ta dinhi aron pagtuki, paglantugi niining mga pagtuotuo sa atong katilingban.Ang Bag-ong Dan-ag kay Internet live show ni siya sa YouTube. Kung diin pwede maka-participate ang mga naminaw pina-agi sa pagtawag gamit sa computer o cellphone apan walay bayad. Libre kini. Kung kinsa tong ganahan motawag, mao ni ang link: http://bit.ly/danagtvcall. Ang atong live show kada semana ni siya matag adlaw nga Huwebes, sa alas 7am hangtud sa 8am.Padayun ta karon sa lain na pud nga sugilanon nga mabasa nato sa Genesis. Kani mahitungod sa usa ka tawo nga gihinganlan ug Abram.Genesis 12Si Abram Gitawag sa Dios1Ang-Ginoo miingon kang Abram, “Biyai ang imong nasod ug ang imong mga paryenti ug ang balay sa imong amahan ug lakaw ngadto sa usa ka nasod nga ipakita ko kanimo. 2Hatagan ko ikaw ug daghang kaliwat ug mahimo silang dakong nasod. Panalanginan ko ikaw ug himoon kong bantogan ang imong ngalan aron mahimo kang panalangin alang sa uban.3Panalanginan- ko kadtong magapanalangin kanimo,apan tunglohon ko kadtong magtunglo kanimo.Pinaagi kanimo, panalanginan ko ang tanan nga nasod sa kalibotan.”+Dia na pud ning pagkamatunglohon sa ginoo. Tunglohon niya kadtong tawo nga motunglo kang Abraham. Pagka "bad example" pud aning ginooha uy.4Sa nagpanuigon nag 75 si Abram, mibiya siya sa Haran sumala sa gisugo kaniya sa Ginoo ug mikuyog si Lot kaniya. 5Gidala ni Abram si Sarai nga iyang asawa ug ang iyang pag-umangkon nga si Lot ingon man ang tanan nilang katigayonan ug mga ulipon nga ilang napanag-iya didto sa Haran ug migikan sila paingon sa yuta sa Canaan.Sa pag-abot nila sa Canaan, 6milatas si Abram sa maong yuta hangtod nga nahiabot sa sagradong kahoy sa Moreh, ang balaang dapit sa siyudad sa Siquem. Niadtong panahona ang mga Canaanhon nagpuyo pa sa maong yuta. 7Unya- ang Ginoo mipakita kang Abram ug miingon kaniya, “Mao kining yutaa ang ihatag ko sa imong mga kaliwat.” Ug didto nagbuhat si Abram ug halaran alang sa Ginoo nga mipakita kaniya. 8Human niini, mipadayon siya paingon sa habagatan ngadto sa bukid sa silangan sa siyudad sa Betel ug nagkampo siya didto sa tungatunga sa Betel sa kasadpan ug sa Ai sa silangan. Nagbuhat usab siya didtog halaran ug gisimba niya ang Ginoo. 9Unya mipadayon siya latas sa nagkalainlaing dapit padulong sa habagatan paingon sa Negeb.Atong hinumdoman no nga ang Canaan, mao kuno ang mga kaliwat ni Ham. Kahinumdom mo adtong Ham, usa sa mga anak ni Noah. Kung atong balikan ang estorya ni Noah, duna toy insidente nga nahubog kuno si Noah ug nakatulog nga hubo. Kani kuno si Ham, pagkakita niya sa hubo niya nga amahan, gikataw-an kuno niya kini. Unya gitawag pa gani niya ang duha pa niya ka igsoon aron pud makakita. Apan ang duha ka igsoon nga si Japet ug Shem, wala kuno mingtan-aw, nagkuha sila ug panapton aron i-tabon sa ilang amahan. Sa sunod buntag, nahibalo-an kuno ni Noah ang gibuhat ni Ham. Mao nga gi-tunglo ni Noah si Ham.Atong balikan, mao kini sa Genesis kapitolo 9:24Sa nahuwasan na si Noe ug sa nasayran niya ang gibuhat kaniya sa iyang kamanghorang anak, 25miingon siya,“Tinunglo si Canaan;mahimo siyang ulipon sa iyang mga igsoon.”26Miingon usab siya,“Dalaygon ang Dios ni Sem.Mahimong ulipon ni Sem si Canaan.27Pasanayon unta sa Dios si Japetug motipon unta pagpuyo sa katawhan ni Sem ang iyang kaliwat.Mahimong ulipon ni Japet si Canaan.”Sos, balik ang balik lang ang tema sa Genesis no, ang pagtunglo sa laing tawo. Ang ginoo mismo ang nag-set ug example nga pagkamatunglohon. Kadtong mga nag-ampo niining maong ginoo, mao ni inyong gi-ampo-ampo-an, matunglohon nga ginoo. Nga mosilot dili lamang sa iyang gikalagotan, kun dili apil ang mga kaliwat niini. Unsa man kunoy labot sa mga kaliwat sa sad-an?! Pagka-immoral gyud nga ginoo! Ambot nalang!Padayun ta, Genesis kapitolo 12 gihapon ni.Si Abram didto sa Ehipto10Apan nahitabo nga dihay gutom didto sa Canaan. Tungod kay misamot man ang gutom, miadto si Abram sa Ehipto aron didto magpuyo sa makadiyot. 11Sa dayon na niyang latas sa utlanan sa Ehipto, giingnan niya ang iyang asawa nga si Sarai, “Maanyag ka nga babaye. 12Inigkakita sa mga Ehiptohanon kanimo, moingon gayod sila, ‘Asawa kini niya,’ ug patyon ako nila apan ikaw dili. 13Busa- sultihi sila nga igsoon ko ikaw aron dili ako nila patyon kondili ayohon hinuon pagtagad tungod kanimo.” 14Sa dihang miabot na si Abram sa Ehipto, nakita tuod sa mga Ehiptohanon nga maanyag ang iyang asawa. 15Nakakita kaniya ang mga opisyal sa palasyo ug gisuginlan nila si Paraon nga matahom siya kaayo ug busa gidala si Sarai ngadto sa palasyo ni Paraon. 16Tungod kaniya gitagad pag-ayo ni Paraon si Abram ug gihatagan ug mga karnero ug kanding, mga baka, ug asno, mga ulipon nga lalaki ug babaye ug mga kamelyo.17Apan tungod kay gikuha man ni Paraon si Sarai, gipahamtangan sa Ginoo ug makalilisang nga mga sakit si Paraon ingon man ang namuyo sa iyang palasyo. 18Busa gipatawag niya si Abram ug gipangutana, “Unsa ba kining imong gihimo kanako? Nganong wala mo man ako tug-ani nga imo diay siyang asawa? 19Nganong miingon ka man nga siya imong igsoon ug tungod niini gikuha ko siya aron mahimong akong asawa? Ania ang imong asawa; kuhaa siya ug panlakaw kamo!” 20Ug nagsugo si Paraon sa iyang mga tawo nga ubanan si Abram ug gidala nila siya ug gipagawas sa Ehipto uban sa iyang asawa ug sa tanan nga iyaha.Ambot lang ha, kung dili magpanlingo niining maong sugilanon, ambot nalang. Unsang klase sa pagka-ginoo?! Unsa man kunoy kalibutan sa Paraon? Nganong gisilutan man intawn sa ginoo uy?! Unya gi-apil pa gyud ang ubang mga molupyo sa palasyo!!Makasabot ko sa gibuhat ni Abram. Maskin ako tingali, basin makahunahuna pud ko ug ingon ani. Apan ang gibuhat sa ginoo, dili gyud na nako madawat!Unsa may depensa sa mga businessmen sa religion ani? Akong pasabot sa mga simbahan, ang mga pari, mga ministro ug uban pa. Mga businessmen man ni sila sa religion. Unsa may ilang depensa aning klaro gyud kaayo nga immoral nga binuhatan sa ginoo?Kani sinulat ni Elizabeth Mitchell sa answersingenesis:I disagree with the claim that he lied. He didn’t. He in fact was claiming the truth. Sarah was his sister but didn’t classify her as his “half sister.” It was probably different when it came to classifying sisters and brothers in those days.Really?? Pagkamabaw gyud intawn. Wala kuno namakak si Abram, kay kuno, half-sister man kuno niya sa Sarai sa tinuod. Pagka-klaro gyud, si Sarai asawa ni Abram. Kung mingbasa lang gyud sila sa nakasulat sa Genesis, ngano man nga balikuon man gyud ang tinuod?? Kay aron makapadayun sila sa ilahang negosyo!!11Sa dayon na niyang latas sa utlanan sa Ehipto, giingnan niya ang iyang asawa nga si Sarai, “Maanyag ka nga babaye. 12Inigkakita sa mga Ehiptohanon kanimo, moingon gayod sila, ‘Asawa kini niya,’ ug patyon ako nila apan ikaw dili. 13Busa- sultihi sila nga igsoon ko ikaw aron dili ako nila patyon kondili ayohon hinuon pagtagad tungod kanimo.”Sos, basaha gani ninyo! Pero akong balikon, makadawat ra ko kung namakak si Abram aron nga dili siya patyon, ug aron pud nga dili madagit si Sarai. Ang gibuhat sa ginoo ang akong issue dinhi.Unya mingpadayun si Elizabeth Mitchell:Abraham was married to his half-sister, Sarai, who, at age sixty-five, was still apparently beautiful. To protect himself, Abraham persuaded Sarah to lie about her marriage to him and pretend to be his sister. Unprotected by her husband, Sarah was whisked off to Pharaoh’s harem. In exchange, Pharaoh showered Abraham with riches.1 Since Abraham didn’t properly protect Sarah, who was the promised mother of a new nation that would bless the whole world, God had to step in to keep her away from Pharaoh’s bed.God protected Sarah by sending “great plagues” on Pharaoh and his house. The Hebrew words translated as “plagues” can refer to sores or wounds and does not require them to be deadly. Sarah was kept safe and it seems Pharaoh eventually put two and two together and figured out that the timing and scope of this disease was somehow associated with Abraham’s arrival and that Sarah was Abraham’s wife. Pharaoh graciously let Abraham keep all the stuff he had acquired in Egypt and summarily sent him away.Ani-a na pud! Ang pagka-salewoman sa nagsulat niini, si Elizabeth Mitchell! Gi-protectahan lang kuno sa ginoo si Sarai. Unya ang Hebrew daw sa plagues kay sores or wounds not necessarily deadly. So ok ra, walay problema! Mao ni mga higala ang usa sa example kung diin ang critical thinking faculties sa usa ka tawo kay gi-suspend; naka-pause. Murag robot nga walay hunahuna, buhat lang, sunod sunod lang.Ang ginoo makapakita ug maka-estorya sa tawo. Kinahanglan ba gyud nga pasakitan niya ang Paraon ug uban pa aron lang protectahan si Sarai?! Hunahuna-a kuno. Kung ikaw ang ginoo, dili ba diay igo nga mopakita ka unya mo-explain nga kung unsay tinuod ug kung nganong nabuhat kadto ni Abram? Sos, mas moral pa ka kaysa niining ginooha!Nganong wala man kuno siya nagpakita ug nakig-estorya sa Paraon? Dili ba kaha tungod kay estorya estorya lamang ning tanan? Tungod ba kaha kay dili tinuod ning ginoo-ha?! Huna-huna-a palihug mga higala. Ayaw mo padala sa "sales talk" ani nila.Ang issue gud dinhi, kay nag-una ang pag-tuo, before pa sa pag-imbistigar sa maong pag-tuo. Kung mo-ingon ko nga ang Bibliya ug ang ginoo ug ang estorya ni Kristo, dili mo-make sense, ug walay lig-un ug igo nga ibidensya aron maka-tuo ko. Unsay tubag nila? Kinahanglan mo-tuo usa ka, aron nga pakit-on ka sa ginoo kung unsay tinuod. Butangi!Mura bag:JC: Wala koy nakita nga ibidensya nga kining imong baligya nga tambal maka-ayo nako.Salesman: Ay basta palit lang usa, bayare usa ko human gamita kini, aron makita nimo nga maka-ayo ni nimo.Kini ug uban pa, ang atong hisgutan sa sunod nga mga episodes dinhi sa atong programa.Kung intersado mo sa pag explore niini, ayaw kalimot ug Subscribe ug share niini. Para ato ning tanan.Dinhi lang usa, hangtud sa sunod higayon. Daghang salamat.Question everything.
Kumusta mga higala, lain na pud nga episode sa atong programa nga Bag-ong Dan-ag. Kini nga programa dedicated para sa pag-usbaw sa atong critical thinking (pagkamatukion nga pangisip) ug ang skepticism (pagkamadudahon) sa atong katilingbang Pilipinhon ilabi na gyud kitang mga Bisaya ug labaw pa gyud para sa atong mga kabatan-unan karon.Para ni ilabi na gyud sa kadtung mga batan-un nga gipangpugos ug pasimba sa ilang mga ginikanan. Gipangpugos ug pasilbi sa mga simbahan. Para inyo ni. Ayaw mo kahadlok, ayaw mo ka-ulaw ug tawag sa atong programa. Safe space ni para ninyo. Pangutana mo. Ipadayag ang inyong mga hunahuna, mga kabalaka ug uban pa kabahin sa mga pagtuotuo sa inyong mga pamilya. Anonymous man ta dinhi. Ayaw itug-an ang tinuod ninyo nga pangalan. Ayaw i-butyag ang inyong identity. Wala koy paki kung kinsa man galing mo. Ani-a ta dinhi aron pagtuki, paglantugi niining mga pagtuotuo sa atong katilingban.Ang Bag-ong Dan-ag kay Internet live show ni siya sa YouTube. Kung diin pwede maka-participate ang mga naminaw pina-agi sa pagtawag gamit sa computer o cellphone apan walay bayad. Libre kini. Kung kinsa tong ganahan motawag, mao ni ang link: http://bit.ly/danagtvcall. Ang atong live show kada semana ni siya matag adlaw nga Huwebes, sa alas 7am hangtud sa 8am.Announcements: Duna na tay twitter account: https://twitter.com/BagongDanag. So palihug ug follow nato sa twitter kay mao ni ang atong primary nga pama-agi aron maka pahibalo ko ninyo ug mga impormasyon kabahin sa atong programa.Duna sab tay Quora nga account: https://www.quora.com/profile/Juan-De-La-Cruz-62. Atong gigamit ang Quora aron sa pagsangyaw ug pag-abot sa uban natong mga higala nga dunay mga specific nga mga pangutana kabahin sa relihiyon ug uban pa. Duna na tay pipila ka mga tubag didto sa Quora nga pwede ninyo mabasa. Ug kung duna tay makit-an didto nga nindot nga topic, aw basin mamahimo kini nga topic para sa atong live show dinhi sa YouTube.So padayun ta karon mga higala sa mga estorya dinhi sa libro sa Genesis. Sa milabay nga episode, atong gihisgutan ang sugilanon ni Noah no ug ang lunop sa tibuok kalibutan.Sa kini nga episode ang atong hisgutan kay kaning estorya sa Tore sa Babel (Tower of Babel). Atong kining mabasa sa Genesis 11.Genesis 11Ang Tore sa Babel1Sa sinugdan may usa lamang ka pinulongan sa tibuok kalibotan. 2Sa pagpamalhin sa mga tawo gikan sa sidlakan, nahiabot sila sa usa ka patag sa Shinar ug mipuyo sila didto. 3Ug nag-ingnanay sila, “Dali! Maghimo kitag tisa ug ipaagi nato kinig kalayo aron mogahi.” Busa nakabaton silag tisa ug aspalto aron ipatapot niini. 4Unya miingon sila, “Karon magbuhat kitag siyudad nga may tore nga sangko sa langit. Himoon tang bantogan ang atong ngalan aron dili kita magkatibulaag sa tibuok kalibotan.”Usa ra kuno ang pinulongan sa tibuok kalibutan. Apan sa milabay nga kapitolo, sa kapitolo 10 sa Genesis, duna may nakasulat nga:Genesis 105Sila maoy mga ginikanan sa mga tawo nga nagpuyo sa kabaybayonan ug sa mga pulo sa dagat. Mao kini ang mga kaliwat ni Japet nga nagpuyo sa ilang nagkalainlaing kabanayan ug kanasoran. Ang matag usa nila ka pundok may kaugalingong pinulongan.Duna man lagi kaugalingong pinulongan ni ang mga kaliwat ni Japet. Atong hinumdoman si Japet ang usa sa mga anak ni Noah, kadtung ming-survive sa lunop bitaw.Genesis 1019hangtod nga ang ilang mga utlanan nagsukad sa Sidon padulong sa Gerar hangtod sa Gaza ug paingon sa Sodoma, Gomora, Adma ug Zeboim, hangtod sa Lasa. 20Mao kini ang mga kaliwat ni Ham nga nagpuyo sa nagkalainlaing mga kabanayan ug kanasoran. Ang matag usa ka pundok may kaugalingong pinulongan....31Mao kini sila ang mga kaliwat ni Sem nga nagpuyo sa ilang nagkalainlaing mga kabanayan ug kanasoran. Ang matag usa ka pundok may kaugalingong pinulongan.Uy, duna say kaugalingong mga pinulongan ang matag usa ka pundok sa mga kaliwat ni Ham. Mao usab sa mga kaliwat ni Sem. Ang mga anak ni Noah.Sa ato pa, kaning sa Genesis 11, nga kuno, usa ra ka pinulongan ang tibuok kalibutan, sayop diay ni?Karon, magbuhat kuno sila ug siyudad nga dunay tore nga sangko sa langit. Atong balikan nga kini nahasubay sa mga tuotuo niadtong panahona. Nga kuno, dunay firmament, gahi nga structure ang nagatakob sa kalibutan, daw sama sa usa ka kisame. Sa maong firmament, gipatapot ang mga bituon ug ang adlaw ug ang bulan. Mao nga kung maghisgut diri ug sangko sa langit, tungod lang ni kay duna silay pagtuo nga dunay masangku-an sa ibabaw sa mga panganod nga mao ang langit.5Unya nanaog ang Ginoo aron pagtan-aw sa siyudad ug sa tore nga gitukod sa mga tawo 6ug miingon ang Ginoo, “Karon usa na sila ka katawhan ug usa ra ang ilang pinulongan ug sinugdanan lamang kini sa ilang pagabuhaton. Dili madugay makahimo na sila sa tanan nga gusto nilang buhaton. 7Busa manganaog kita ug libogon ta ang ilang pinulongan aron dili sila magkasinabtanay.” 8Busa gipatibulaag sila sa Ginoo sa tibuok kalibotan ug mihunong sila pagtukod sa siyudad. 9Babel+ ang ngalan sa siyudad kay didto gilibog man sa Ginoo ang pinulongan sa tanang tawo ug gikan didto gipatibulaag niya sila sa tibuok kalibotan.Nanaog ang Ginoo. So kani, presumably, nanaog gikan sa langit. Ngano man diay, dili siya makakita sa ubos nga kinahanglan pa siya monaog? Kani sukwahi pud kaayo ni sa ideya nga kuno ang ginoo omnipresent -- present everywhere. Apan sa maong sugilanon, gikan sa langit ang ginoo, nga mingnaog aron sa pagsusi ug unsay nahitabo sa kalibutan.Unya karon, ming-ingon daw ang ginoo nga sa dili madugay, makahimo na ang mga tawo sa bisan unsay gusto nilang buhaton. Dili ba nga ang ginoo man ang naghatag ug mga limitasyon sa mga tawo? Dili ba siya ang nagmugna sa mga tawo? Duna siyay mga limitasyon sa mga tawo, sama sa dili ta makalupad; nga mangamatay ta, dili ta immortal; nga kutob lang tas 120 ang edad; ug uban pa. Apan sa sugilanon nato dinhi, nabalaka ang ginoo nga basin makabuhat na ang mga tawo sa bisan unsay gusto nilang pagabuhaton?Human ming-ingon ang ginoo nga manganaog kita! Daghan gyud lagi ni sila. O di ba kaha, basin mga ulipon sa ginoo ang iyang gi-ingnan. Unya gi-libog kuno nila ang pinulongan sa mga tawo ug mao nga wala na sila nagkasinabot ug na-undang ang ilang construction sa tore. Ug mao nagkatibulaag sila sa tibuok kalibutan.Kani nga sugilanon mao ni attempt no sa tagsulat sa bibliya aron pag-explain kung ngano dunay lain-lain nga mga pinulongan ang mga tawo. Apan baga man kaayo ang ebidensya no nga ang pinulongan sa tawo naga-evolve. Naga-usab-usab uyon sa panahon. Makita nato ang pag-evolve sa pinulongan ug apil na ang pagbuak o pag-separate sa usa ka pinulongan ug mahimong duha o tulo o sobra pa. Dugang pa, ang pinakakaraan nga ebidensya sa written language nakaykayan, dili sa Babylonia, kun dili didto sa Egypt, napetsahan ug around 2600 BCE. Dili man gyud tingali nato matugkad kung gi-unsa pagmugna sa tawo ug pinulongan. Apan instead nga maghimohimo lang ta ug bakak nga mga estorya as explanation, ayaw intawn, undanga na ninyo uy! Ang sakto nga tubag dinhi kay "ambot!" Ambot sa langaw kung diin gikan ang lain-laing pinulongan sa tawo. Atong tugkaron, atong estudyohan, pero dili ta maghimohimo ug mga botbot uy!Ang paggubot sa ginoo o mga ginoo ba kaha sa pinulongan sa tawo nagpakita lamang nga ang ginoo pwede nga maka-interfere sa kalibutan. Ug sa kani nga example, nagpakita nga ang ginoo nagmugna ug kalibug - confusion. Apan kung mo-ambak ta sa New Testament -- mao ni hilig sa mga nagtuo niini no, cgeg ambak ambak sa lain-laing parte sa Bibliya.1 Corinthian 1433Kay ang Dios dili Dios sa kaguliyang kondili sa kalinaw.Ug sama sa tanang mga simbahan sa katawhan sa Dios, ---33For God is not the author of confusion, but of peace, as in all churches of the saints.Klaro kaayo no nga dili ni pwede tinuod ning duha. Usa ra gayud ang sakto niini kay sukwahi man. Unsa man gayud, ang ginoo sa Bibliya dios ba sa kaguliyang o dili? Sa atong kalibutan karon, klaro kaayo nga ang nahi-una ang sakto. Nga ang ginoo sa Bibliya kay dios sa kaguliyang. Tungod kay nagkaguliyang man ang mga tawo sa kalibutan, kadtung mga nagtamod sa Bibliya. Pulos nagbasa sa maong libro apan lain-lain ang interpretasyon. Kada usa ming-angkon nga sila ang sakto. Klaro kaayo nga dili panaghi-usa ang gidala sa Bibliya kun dili ang kaguliyang; kalibugan -- confusion.Sa pipila ka higayon ang ginoo mingkanaog sa kalibutan; ming-interfere sa mga tawo. Mao ni ang nakasulat sa Bibliya; wala gayud ta masayod kung tinuod ba kini. Apan klaro kaayo nga ming-undang na ug interfere ang ginoo sa kalibutan. Wala na gayud siya nagpakita sa katawhan. Oo dunay mga tawo nga mo-angkon nga kuno nagpakita nila ang ginoo. Ngano man kuno nga mo-tuo ta ani nila? Ngano man gyud kuno nga mag-sekreto-sekreto ug hung-hung2x ang ginoo aning mga tawhana. Unya lain-lain pa gyud silag mga ibutyag nato. Murag obvious kaayo nga himo-himo ra ni nila.Ang mga Kaliwat ni Sem(1 Cron. 1:24-27)10Mao kini ang mga kaliwat ni Sem. Duha ka tuig human sa lunop, sa dihang 100 na ka tuig si Sem, nakaliwat siyag lalaki nga si Arfacsad. 11Unya nakaabot pa siya ug laing 500 ka tuig ug nakaliwat pa siyag ubang mga anak.Unya ani-a na usab, ang pagka-banga! Pagka-incompetent sa editor o sa author niining maong libro. Gibalik na pud ug saysay ang mga kaliwat ni Sem. Humana nig kutlo sa milabay nga kapitolo, sa kapitolo 10. Unya karon, gibalik na pud. Kung dili ni obvious no nga daghang authors ang ming-ambit ug sulat o ba kaha edit niining maong libro, ambot nalang unsa?!Si Sem naka-abot pa ug 500 ka tuig ang edad. Di ba gilimitan naman to sa ginoo sa nahi-una nga kutob nalang 120 ang edad sa mga tawo? Hmm. Hmm. Hmm.12Sa 35 na ang panuigon ni Arfacsad, nakaliwat siyag lalaki nga si Shela. 13Unya nakaabot pa siya ug laing 403 ka tuig ug may lain pa siyang mga anak.14Sa 30 na ang panuigon ni Shela, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Eber. 15Human matawo si Eber, nakaabot pa si Shela ug laing 403 ka tuig ug may lain pa siyang mga anak.16Sa 34 na ang panuigon ni Eber, may anak siyang lalaki nga si Peleg. 17Human matawo si Peleg, nakaabot si Eber ug laing 430 ka tuig ug nakaliwat pag ubang mga anak.18Sa 30 na ang panuigon ni Peleg, nakaliwat siyag lalaki nga si Reu. 19Human matawo si Reu, nakaabot pa si Peleg ug laing 209 ka tuig ug nakaliwat pag ubang mga anak.20Sa 32 na ang panuigon ni Reu, nakaliwat siyag lalaki nga si Serug. 21Human niini, nakaabot pa si Reu ug laing 207 ka tuig ug nakaliwat pag ubang mga anak.22Sa 30 na ang panuigon ni Serug, nakaliwat siyag lalaki nga si Nahor. 23Human matawo si Nahor, nakaabot pa si Serug ug laing 200 ka tuig ug nakaliwat pag ubang mga anak.24Sa 29 na ang panuigon ni Nahor, nakaliwat siyag lalaki nga si Tera. 25Human niini, nakaabot pa si Nahor ug laing 119 ka tuig ug nakaliwat pag ubang mga anak. 26Sa lapas na sa 70 ang panuigon ni Tera, nakaliwat siyag mga lalaki nga si Abram, si Nahor ug si Haran.Ang mga Kaliwat ni Tera27Mao kini ang mga kaliwat ni Tera: si Abram, si Nahor ug si Haran. Si Haran maoy amahan ni Lot 28ug si Haran namatay didto sa iyang lungsod nga natawhan nga mao ang Ur sa Caldea samtang buhi pa ang iyang amahan. 29Nangasawa si Abram kang Sarai ug si Nahor nangasawa usab kang Milca, ang anak ni Haran nga amahan usab ni Isca. 30Walay anak si Sarai kay dili man siya makapanganak.31Gidala ni Tera ang iyang anak nga si Abram, ang iyang apo nga si Lot nga anak ni Haran ug ang iyang umagad nga si Sarai, ang asawa ni Abram ug mibiya sila sa siyudad sa Ur sa Caldea ug mipadulong sa yuta sa Canaan. Nahiabot sila kutob sa Haran ug mipuyo sila didto 32ug namatay si Tera sa panuigong 205.So gipakita dinhi ang mga kalitaw kuno gikan ni Sem hangtud naabot sa Abram. Nga gi-usab ang pangalan ug Abraham sa unahan.Dunay mga tawo nga wala ming-tuo nga literal nga nahitabo ang sugilanon ni Noah. Nga kuno figurative lang ang maong sugilanon aron lang nga makapopo kita ug mga pagtulon-an. Gani ang simbahang katoliko romano mismo nagtudlo nga:Catholic Cathechism 1094: Thus the flood and Noah's ark prefigured salvation by Baptism,...Kaso, kung figurative lang ang maong sugilanon, nganong duna may tinamban nga pagsubay sa mga kaliwat ni Sem hangtud na nga naabot ni Abraham? Figurative pud diay ni si Abraham? Human gikan ni Abraham maabot ta ni David? Figurative pud diay si David? Unya gikan ni David, maabot ta ug subay ngadto kang Jesus. Figurative ra pud diay to si Jesus?Bisan unsaon nato ug baliko ang mga sugilanon dinhi no, si adan ug eva, ang lunop ug si noah, ang tore sa babel, kung honest lang gyud ta ba, kung matinud-anon lang gyud ta no, dili man gyud mamahimo nga dawaton nato ning mga sugilanona nga tinuod. Unya na kung i-suspend, kung i-pause nato ang atong logic ug reason, anha pa ta pwede nga makadawat niining mga estoryaha nga tinuod. O di ba kaha, nga gi-indoctrinate kita, sukad pas bata pa ta, niining mao nga mga tuo-tuo. Sulayi gani, basaha ang mga sugilanon sa Vedas, mga Hindu nga mga panulat nga kuno "inspired" sa ginoo. Ngano man, kung Christianos ka, ngano man nga dili ka motuo sa mga sugilanon sa Vedas? Kung mobasa ka sa kung diin gikan si Bramah ug gi-unsa pagmugna ang uniberso, ug gi-unsa pagmaintain ni Vishnu, nganong dili man ka motuo niini? Unya sa Bibliya mo-tuo ka?Kini ug uban pa, ang atong hisgutan sa sunod nga mga episodes dinhi sa atong programa.Kung intersado mo sa pag explore niini, ayaw kalimot ug Subscribe ug share niini. Para ato ning tanan.Dinhi lang usa, hangtud sa sunod higayon. Daghang salamat.Question everything.
Kumusta mga higala, lain na pud nga episode sa atong programa nga Bag-ong Dan-ag. Kini nga programa dedicated para sa pag-usbaw sa atong critical thinking (pagkamatukion nga pangisip) ug ang skepticism (pagkamadudahon) sa atong katilingbang Pilipinhon ilabi na gyud kitang mga Bisaya ug labaw pa gyud para sa atong mga kabatan-unan karon.Para ni ilabi na gyud sa kadtung mga batan-un nga gipangpugos ug pasimba sa ilang mga ginikanan. Gipangpugos ug pasilbi sa mga simbahan. Para inyo ni. Ayaw mo kahadlok, ayaw mo ka-ulaw ug tawag sa atong programa. Safe space ni para ninyo. Pangutana mo. Ipadayag ang inyong mga hunahuna, mga kabalaka ug uban pa kabahin sa mga pagtuotuo sa inyong mga pamilya. Anonymous man ta dinhi. Ayaw itug-an ang tinuod ninyo nga pangalan. Ayaw i-butyag ang inyong identity. Wala koy paki kung kinsa man galing mo. Ani-a ta dinhi aron pagtuki, paglantugi niining mga pagtuotuo sa atong katilingban.Padayun ta karon sa estorya nga mabasa nato dinhi sa libro sa Genesis. Karon ang atong tukion kay ang estorya kabahin sa usa ka tawo nga gihinganlan ug Noah.Genesis 6Ang Pagkadaotan sa Katawhan1-2Niadtong- panahona daghan na ang mga tawo sa kalibotan ug maanyag ang ilang mga anak nga babaye. Nakita kini sa pipila ka langitnong mga binuhat ug gipangasawa nila ang ilang nagustohan. 3Unya ang Ginoo miingon, “Dili ko tugotan ang tawo nga mabuhi hangtod sa kahangtoran kay tawo lamang siya. Sukad karon kutob ra gayod sa 120 ka tuig ang ilang kinabuhi.” 4Niadtong- mga adlawa ug bisan pa gani sa misunod nga panahon, dihay mga higante sa kalibotan. Sila mga anak sa mga babaye nga sama nato ug sa mga langitnong binuhat. Sila mao ang mga bayani ug mga bantogang tawo sa karaang panahon.Ang mga babaye nakit-an sa pipila ka mga langitnong mga binuhat. Ang mga lalaki diay? O ba kaha, pulos lalaki ang mga langitnon nga mga binuhat? Walay babaye nga langitnon nga binuhat? Propareha man gyud ni no sa mga estorya sa karaang panahon sa Greece. Nga kuno ang mga ginoo, nakighi-usa sa mga makalibutanon nga mga binuhat ug mao naka-anak ug mga "demi-gods." Katunga tawo, katunga ginoo. Kanumdom mo nila ni Achilles, Heracles ug Perseus? Kung mao to sila ang mga bayani ug mga bantugang mga tawo sa karaang panahon, kinsa man ni sila? Nganong wala man ta nakadungug ani nila? Wala man gali pangalan man lang nga nakalista dinhi.Then ani-a pa gyud ning mga higante. Higante daw. Unsay may pasabot sa higante? Giants di ba? Ang pulong nga "giant" gikuha nato sa pulong nga Gigantes sa Greek. Gikan ni sa Greek Mythology. Usa ka kaliwat nga mga aggresive ug mga kusgan nga mga binuhat. Mga anak ni Gaia (Mother Earth) ug sa mga tulo sa dugo ni Uranus (Sky). Sama sa tawo ang ilang mga dagway ug gani, sama ra pud sa tawo ang ilang gidak-on. Dili na mao nga higante ang imong gi-imagine karon, nga dako kaayo o ba kaha taas kaayo nga tawo. Susama ra nato ang kadak-on.Sa mas karaan pang mga panahon, pila ka gatus ka tuig nga nag-una, sa wala pa mahasulat ang libro sa Genesis, duna nay mga estorya kabahin niining gitawag ug Gigantes. Apan ang mga detalye kay nagsagolsagol nalang no. Duna pa gani mga higante daw nga bitin ang mga tiil. Unya usahay pa gyud, masipyatan pa ang mga higante sa mga Titans -- ang mga ancestor sa mga ginoo sa Olympia. Sa ato pa, kung ang nagsulat niining maong libro, na-inpluwensya sa mga estorya sa karaan, dili ta mahibulong nga dunay gamay dinhi nga kasayuran kabahin niining gitawag ug higante.Unya human, mipahamtang ug limit "tagal" ang ginoo sa kinabuhi sa tawo nga kutob nalang 120 ang edad. Unsa man ni? Mao ni silot sa tungod sa mga gibuhat sa mga langitnong mga nilalang nga nakighi-usa sa mga tawo? Mura mag nabu-ak ni diri nga estorya no. Lain na pud nga tampalos sa mga kamot sa editor niining maong libro.5Unya- nakita sa Ginoo nga hilabihan kadaotan sa mga tawo sa kalibotan ug kanunay lamang ngil-ad ang ilang gihunahuna. 6Nagbasol siya nga gibuhat niya ang tawo diha sa kalibotan ug nakapasubo kini kaniya. 7Busa miingon siya, “Laglagon ko ang tanang tawo nga akong gibuhat. Laglagon ko usab ang tanang mananap ug mga langgam kay nagbasol ako nga gibuhat ko sila.” 8Apan gikahimut-an sa Ginoo si Noe.Nagbasol ang ginoo nga gibuhat niya ang tawo sa kalibotan. Kay kuno, hilabihan kadautan ug kanunay lamang ngil-ad ang ilang gihunahuna. Duna bay option ang ginoo nga magmugna ug tawo nga pulos buutan? Pwede ba siya makabuhat ug mga tawo nga sama niini? Mga buutan. Mga matinahuron ug dili makahunahuna ug ngil-ad. Pwede ba? Kang kinsa man nang sala nga ang mga tawo dautan? Gani, mahinumdoman nato sa milabay nga estorya sa Genesis, nga ang tawo wala gani nakahibalo ug unsay maayo ug unsay dautan. Hangtud nga gitug-anan sila sa serepente, mao nga nakakaon sa kahoy sa kahibalo sa unsay maayo ug unsay dautan, mao nga duna na silay kahibalo human adtong hitabo-a.So kung dunay option ang ginoo sa kung unsa nga matang sa mga tawo ang iyang i-mugna, iyaha ra ning sala nga nagmugna ug tawo nga dautan ug ngil-ad ang panghunahuna.Unya karon, daw sama sa usa ka gamay nga bata, nga wala nakuha ang iyang gusto, ming-ingon ang ginoo nga laglagon niya ang tanang tawo. Apil pa gani pud ang mga mananap, laglagon pud niyag apil. Ingon ani ka putong ang maong ginoo. Ingon ani ka childish. Nag-tantrum!Sa iyang kagamhanan, kay gamhanan man kuno ni siya; ug sa iyang kamaalamon, kay maalamon man daw ni siya, ug sa iyang pagkamahigugmaon, kay mahigugmaon man daw ni siya -- mao ni iyang solution, laglagon nalang ang tanang tawo nga binuhat niya. Unya sa kaputong sa iyang utok, apilon pa gyud niya ug laglag ang mga mananap.Pagka-irresponsable! Unya mao ni nga ginoo ang magpadayeg? Ang magpasimba?! Ang magpa-ampo?! Uy, pastilan! Kinsa mang tawo, nga sakto sa pangisip, ang dunay amor nga makadayeg ug makasimba niining maong ginoo?!Naghimo si Noe ug Arka9Mao- kini ang sugilanon mahitungod ni Noe nga usa ka matarong nga tawo. Siya lamang ang gikahimut-an sa Dios niadtong panahona kay nagmatinumanon man siya sa Dios. 10Aduna siyay tulo ka anak: Si Sem, si Ham ug si Japet. 11Apan ang katawhan daotan atubangan sa Dios ug ang kalibotan napuno sa ilang pagkadaotan. 12Gitan-aw sa Dios ang kalibotan ug nakita niya nga ngil-ad kini kay daotan man kaayo ang binuhatan sa mga tawo.13Unya ang Dios miingon kang Noe, “Nakahukom ako sa paglaglag sa tanang tawo. Puohon ko sila sa hingpit kay ila mang gipadagsang sa kalibotan ang ilang daotang mga buhat. 14Busa paghimog arka gikan sa kahoy nga goper. Buhati kinig mga lawak ug buliti ug aspalto ang sulod ug ang gawas niini. 15Ang gitas-on niini 133 ka metros,+ 22 ka metros ang gilapdon ug 13 ka metros ang kahabugon. 16Buhatig atop+ ang arka ug palabwa kini ug 44 ka sentimetros ibabaw sa mga bungbong niini. Himoa ang arka nga tulo ka andana ug buhatig pultahan sa kilid niini. 17Palunopan ko ang kalibotan aron pagpuo sa tanang binuhat. Ang tanan nga anaa ibabaw sa yuta mangamatay 18apan magbuhat akog kasabotan tali kanimo ug kanako. Sakay sa arka uban sa imong asawa ug mga anak ug sa ilang mga asawa. 19-20Pagdalag laki ug baye sa tanang matang sa mga mananap ug sa matag matang sa mga langgam aron dili sila mapuo. 21Pagdala usab sa tanang matang sa pagkaon ug tipigi kini aron inyong makaon ug makaon usab sa mga mananap.” 22Gituman- ni Noe kining tanan sumala sa gisugo sa Dios kaniya.Ani-a na, ang bantugan nga estorya kabahin ni Noah ug ang lunop sa tibuok kalibutan. Gihatagan ug mga detalye kabahin sa arka nga gipabuhat sa ginoo ni Noah. Akong balikon. Sa kaalam, sa kagamhanan ug sa kamahigugmaon niining ginoo-ha, ang paglaglag sa tanang binuhat niya, except lang ni Noah ug sa iyang pamilya, mao ang solution nga iyang nakab-ut!Ang Lunop1Ang Ginoo miingon kang Noe, “Sakay sa arka uban sa tibuok mong panimalay kay sa tanang mga tawo ikaw lamang ang nagbuhat ug matarong. 2Pagdala ug pito ka parisan nga laki ug baye sa tanang mananap nga giisip nga hinlo apan tagsa ka paris lamang ang dad-a sa mga mananap nga giisip nga hugaw. 3Pagdala usab ug pito ka parisan nga laki ug baye sa mga langgam aron dili sila mapuo. 4Kay human sa pito ka adlaw gikan karon, paulanon ko ug 40 ka adlaw ug 40 ka gabii aron pagpuo sa tanan kong binuhat nga may kinabuhi ibabaw sa yuta.” 5Ug gituman ni Noe ang tanan nga gisugo sa Ginoo kaniya.Unya ang mga bata nga naa sa sabakan sa ilang mga inahan, apil pud to sila ug kamatay? Unya karon, gipahipos sa ginoo si Noah ug mga paris sa mananap aron kuno dili sila mapuo. Unya buhaton kini ni Noah sulod lamang sa pito ka adlaw. Unya ang mga tanom diay? Gi-unsa man pagkabuhi sa mga tanom? Mga mananap ra man ning gipahipos sa ginoo?Ngano kaha gyud no, kung wagtangon lang diay sa ginoo ang dautan? Wagtangon lang diay ang mga ngil-ad nga panghunahuna? Dili makabuhat ang ginoo ana? Unya mao ni, magpadayeg, magpa-ampo, magpa-simba?!6Si Noe nagpanuigon ug 600 sa dihang gilunopan ang kalibotan. 7Siya- ug ang iyang asawa ingon man ang ilang mga anak uban sa ilang mga asawa nanakay sa arka aron dili sila mangamatay sa lunop. 8Ang tanang matang sa mananap nga hinlo ug dili hinlo ingon man sa mga langgam 9nanakay sa arka nga nagtinagurha, laki ug baye, kuyog kang Noe sumala sa gisugo sa Dios kaniya. 10Ug pagkatapos sa pito ka adlaw gilunopan ang yuta.Si Noah 600 na ang edad. Ayaw mo kalimot nga si Noah, ug iyang asawa, ug ilang tulo ka anak ug ilang mga asawa, mo ra ni sila ang nagpanday sa maong arka. Walo ka mga tawo, nga naghimo ug arka nga hilabihan kadako nga kuno gisak-an sa tanang matang sa mananap. Walo ka tawo.Ang pinakadako nga "wooden ship" ever built, kay ang gitawag ug Wyoming. Gilunsad niadtong 1909. Nagamit kini sulod sa 15 ka tuig ug milubog niadtong 11 Marso 1924. Gikataho nga ang maong barko, pirming masudlan ug tubig. Pirmi flooded. Ug mag-sige ug ka-inat ug lubag samtang maglawig kay tungod ang kahoy, dili man maka-maintain sa iyang porma. Mag-inat-inat, mag-lubag-lubag ug pirming masudlan ug tubig. Hangtud nga minglubog gyud pag 1924.The Wyoming was so equipped that it could be operated by a minimal crew of thirteen. The Wyoming represented the highest development in the construction of wooden sailing vessels. --From Wyoming Tales and Trails11Si- Noe nagpanuigon nag 600 ug sa ika-17 nga adlaw sa ikaduhang bulan, mibuhagay ang tanang mga tubod sa tubig gikan sa kahiladman sa yuta ug nangaabli ang mga bintana sa langit 12ug nag-ulan sulod sa 40 ka adlaw ug 40 ka gabii.13Niadto gayong adlawa, nanakay sa arka si Noe ug ang iyang asawa uban sa ilang tulo ka anak nga si Sem, si Ham ug si Japet ug ang ilang mga asawa. 14Nanakay usab uban kanila ang tanang matang sa mga mananap, mga ihalas ug binuhi, mga dagko ug gagmay ug ang tanang matang sa mga langgam. 15Laki ug baye sa matag matang sa tanang binuhat nanakay sa arka uban kang Noe 16sumala sa gisugo sa Dios. Unya gisirhan sa Ginoo ang pultahan sa arka.17Mipadayon paglunop sulod sa 40 ka adlaw ug milalom pag-ayo ang tubig ug milutaw ang arka. 18Milalom pa gayod ug dugang ang tubig ug ang arka naglutawlutaw niini. 19Hilabihan gayod ang pagsaka sa tubig nga gilapawan niini ang tanang habog nga bukid sa kalibotan. 20Ang tubig milapaw ug mga pito ka metros sa tumoy sa kabukiran. 21Busa nangamatay ang tanang may kinabuhi: ang mga langgam, mga kahayopan, ang tanang gagmayng mananap ug ang tanang tawo. 22Ang tanang binuhat nga may gininhawa nga nagpuyo sa yuta nangamatay. 23Gipuo sa Ginoo ang tanang may kinabuhi sa ibabaw sa kalibotan: ang mga tawo, ang mga kahayopan, ang tanang gagmayng mananap ug mga langgam. Si Noe lamang ug ang iyang mga kauban didto sa arka ang wala mamatay. 24Ang lunop misugod paghubas human sa 150 ka adlaw.Nanga-abli ang mga bintana sa langit?! Atong balikon nga kini nga detalye, pinasubay ni sa karaan nga panghunahuna nga ang langit kuno, daw kisami sa balay, murag takob sa kalibutan. Kung diin gipatapot ang mga bituun ug ang adlaw ug ang bulan. Apan, karon, nasayud naman kita, pina-agi sa atong pagtuki gamit sa science, nga walay "firmament" o gahi nga structure sa ibabaw sa atong panganud. Walay hibanggaan nga kisami ang mga "rockets" kung mogawas sa kalibutan padulong sa space. Ignorante pa intawn ang nagsulat niining maong estorya. Mas magpabug-at pa gayud nga "fiction" lang ning estoryaha. Ug nganong dunay motuo niini nga literally nahitabo gyud, ambot lamang gayud. Mga tapolan mohunahuna O ba kaha, bunga lang gyud sa ilahang naagi-an nga indoctrination no. Pero ok lang ni, education fixes ignorance. Pasensyahan lang nato ni sila no, ug tabangan nato nga makakita sa kamatuoran.Dili nalang nako lahuson ug basa no sa Genesis kapitolo 8 hangtud sa 10. Nalipong na ko ug hunahuna nga dunay mga tawo, nga mga edukado ug maalamon, apan motuo nga literally nahitabo ning estorya ni Noah.Nalukop nalang ug tuyoktuyok ang pipila ka mga believers niining estoryaha aron sa pagpangita ug ebidensya. Apan hangtud karon, pakyas lang gihapon. Walay ebidensya arka, walay ebidensya sa usa ka lunop sa tibuok kalibutan (worldwide flood). Maghunahuna gani ta, ang usa ka lunop, lunop sa tibuok kalibutan, nga kuno minglanat ug usa ka tuig, dili kaha magbilin ug ebidensya? Geological evidence niini, magsyagit unta sa ka-obvious! Apan wala gyud. Pila na ka expedition ngadto sa Ararat mountain ranges dinha sa Eastern Turkey, wala gyud. Pila na ka pagpanlungag, pagpangkalut sa yuta sa lainlaing lugar sa kalibutan, wala gyuy ebidensya sa worldwide flood. Zero.Daghan pa gyud ug issue ang maong estorya:Diin man gikan ang tubig? Unya diin man padulong?Ang mga mananap, gi-unsa nila pag sanay ug balik? Ug gi-unsa man pud nila pagbalik sa ilahang natural habitat? Kangaroos sa Australia? Kung gikan silag Turkey, gi-unsa man nila pagbalik sa Australia? Unya kung hinayhinay sila mingsanay ug mingbiyahe padulong sa Australia, nganong wala man gyud tay makit-an nga mga bukog sa kangaroo between Turkey ug Australia?Gi-unsa pagsurvive sa mga hulmigas? Lalaki ug babaye nga hulmigas, igo na na? Usa ka community ang survival sa hulmigas, tungod kay duna silay tagsa-tagsa ka mga bahin. Dunay queen ug dunay workers.Ang nagkalain-laing kaliwat sa tawo. Realistic ba nga gikan lang ta sa walo ka mga tawo? Ang pamilya ni Noah?Kung nalukop ug tubig ang kalibutan, mausab ang atmosphere. Mamahimong matubigon ang hangin nga malumos ka gani sa pagginhawa lamang.Duna toy tawo nga ginganlan ug Utnapishtim, nga usa ka survivor. Nakasurvive siya, uban sa iyang pamilya ug kuyog sa pipila ka mga mananap ug mga artesano (craftsmen). Ming survive sila tungod sa pahimangnu sa ginoo nga si Ea. Gitug-anan siya ni Ea nga pagagub-on sa mga ginoo ang tanang buhi sa kalibutan pinaagi sa usa ka lunop. Mao nga gipahimo niya si Utnapishtim ug dako nga barko aron nga maluwas sila sa lunop. Tuod man, gilunopan ang tibuok kalibutan ug naluwas gyud si Utnapishtim ug ang iyang mga kuyog sa barko. Human gihimong immortal si Utnapishtim sa mga ginoo.Kaning maong estorya naka-ukit sa kapin sa napulo ka mga clay tablets sa ancient Sumeria. Ang maong clay napetsahan nga gisulat niadtong mga 2000 BCE. Atong hinumdoman nga ang Genesis napetsahan nga gisulat between 1000 BCE to 500 BCE. Sa simpleng pagkabutang, ang estorya ni Noah ang usa sa pinakakaraan nga example sa plagiarism -- ang pagpangopya sa ginama sa laing tawo.Dugang pa, duna sad toy tawo nga ginganlan ug Atrahasis, usa pud ka survivor. Nakasurvive siya, uban sa iyang pamilya. Ming survive sila tungod sa pahimangnu sa ginoo nga si Enki. Gitug-anan siya ni Enki nga pagagub-on sa mga ginoo ang tanang buhi sa kalibutan pinaagi sa usa ka lunop. Oops! Taympa ra gud! Nakabasa naman ta ani?! Kaning maong sugilanon ni Atrahasis, nagagikan ni sa ancient tablet sa Akkadia. Napetsahan nga gisulat around 1600 BCE. Mas nauna ang sugilanon sa Gilgamesh apan mas nauna pa ni sa sugilanon ni Noah.Uy pastilan daghan diay ni sila? Dili diay original ang sugilanon ni Noah? Duna pa gyud ang Eridu Genesis (Sumerian gihapon). Ang sugilanon ni King Manu sa India. Ang sugilanon ni Tata ug Nena sa Aztec. -- pulos sugilanon sa ginoo nga mingpapas sa iyang binuhat pina-agi sa lunop. Pulos naglambagit ug barko o arka.Kini ug uban pa, ang atong hisgutan sa sunod nga mga episodes dinhi sa atong programa.Kung intersado mo sa pag explore niini, ayaw kalimot ug Subscribe ug share niini. Para ato ning tanan.Dinhi lang usa, hangtud sa sunod higayon. Daghang salamat.Question everything.
Kumusta mga higala, nia na usab kita sa laing episode niining atong tulumanon, ang Bag-ong Dan-ag, dedicated aron sa pag-usbaw sa critical thinking (matukion nga pangisip) ug skepticism (pagkamadudahon) sa katilimbang Pilipinhon ilabi na gayud kitang mga Bisaya, labaw pa gyud ang atong mga kabatan-unan.Para ni ilabi na gyud sa kadtung mga batan-un nga gipangpugos ug pasimba sa ilang mga ginikanan. Gipangpugos ug pasilbi sa mga simbahan. Para inyo ni. Ayaw mo kahadlok, ayaw mo ka-ulaw ug tawag sa atong programa. Safe space ni para ninyo. Pangutana mo. Ipadayag ang inyong mga hunahuna, mga kabalaka ug uban pa kabahin sa mga pagtuotuo sa inyong mga pamilya. Anonymous man ta dinhi. Ayaw itug-an ang tinuod ninyo nga pangalan. Ayaw i-butyag ang inyong identity. Wala koy paki kung kinsa man galing mo. Ani-a ta dinhi aron pagtuki, paglantugi niining mga pagtuotuo sa atong katilingban.Atong tapuson ang Genesis 3.20Ginganlan sa lalaki ang iyang asawa ug Eva3:20EVA: Kining ngalana kon paminawon sama sa pulong sa Hebreo nga nagkahulogan ug nagkinabuhi, nga niining bahina gihubad ug tanang katawhan. kay siya man ang inahan sa tanang mga tawo. 21Ug nagbuhat ang Ginoong Dios alang kang Adan3:21ADAN: Kining ngalana sa Hebreo nagkahulogan ug katawhan. ug kang Eva ug mga sapot nga panit sa mga mananap ug gibistihan niya sila.Ang ginoo diri, naghimo ug sapot para nila pina-agi sa panit sa mananap. Panit gyud? So gi-setup sa ginoo nga panit ang sapot sa tawo. Nakahimo siya sa uniberso, adlaw, mga mananap ug mga tawo, apan ang sapot kay ginama sa panit sa mananap.Hmm... murag mag hint ni nga ang nagsuwat aning estoryaha kay tawo ra gyud. Dili man mosunod gud nga ang usa ka gamhanang linalang, ang ginoo, nagmugna ug sapot para sa tawo gamit sa panit sa mananap? Pagkabrutal ug pagka-uphag. Uphag bay tawag ana? Very unimaginative, very uninteresting and in fact, sounds very sick! Ang panit sa mananap iyang gigama ug sapot para sa mga tawo. Kung dautan man galing nga hubo ang tawo, unya kinahanglan nga dunay tabon o sapot. Nganong wala may gigama ang ginoo nga natural nga sapot? Nganong walay may motubo sa kinaiyahan nga maoy gamiton nga sapot para sa tawo. Nganong mopatay pa man gyud ta ug mananap aron gamiton ang panit niini aron itabon sa atong kigol?Dili ba kaha nga ang tawo, human ming-evolve nga nahimong utukan. Naka-maniho ug naka-imbento ug sapot para kaniya nga ginama sa panit sa mananap? Tungod kay mao may naa. Mao may available.Si Adan ug si Eva Gipapahawa gikan sa Tanaman22UnyaGipa. 22:14. miingon ang Ginoong Dios, “Karon ang tawo nahisama na kanato ug nahibalo na siya unsay maayo ug unsay daotan. Kinahanglan dili siya tugotan pagkaon sa bunga sa kahoy nga naghatag ug kinabuhi aron dili siya magpabiling buhi hangtod sa kahangtoran.” 23Busa gihinginlan sa Ginoong Dios ang tawo gikan sa tanaman sa Eden ug gipaugmad sa yuta nga iyang gigikanan. 24Gipapahawa sa Dios ang tawo ug gibutangan niya ang silangan sa tanaman sa Eden ug mga kerubin ug usa ka espada nga nagdilaab ug nagtuyoktuyok aron walay makaduol sa kahoy nga naghatag ug kinabuhi.Ngano kaha gyud diay kung ang tawo masayud kung unsay maayo ug unsay dautan? Kung sa sinugdan pa unta, kung nasayod lang unta sila, kung duna lang unta silay kahibalo sa unsay maayo ug unsay dautan, o di dili unta sila tingali makasupak sa mando sa ginoo. Makahibalo unta sila nga dautan ang pagsupak sa mando sa ginoo. Di dili unta sila makakaon sa guinadili nga bunga. Nganong mas gusto man sa ginoo nga ignorante ang tawo sa unsay maayo ug unsay dautan?Unya karon, dili siya gusto nga makakaon pud sila sa bunga sa kahoy nga nagahatag ug kinabuhi kay aron kuno dili sila magpabilin nga buhi. Sa ato pa, mamatay na gyud diay ang tawo sa sinugdanan pa lang. Dili ingon nga ang pagsupak ni Eva ang hinungdan nga mingsulod ang kamatayon sa kalibutan.Usa pa sad, mas gigusto pa sa ginoo nga mamatay ang tawo. Ngano man diay ug maparihas nila, nga dili mamatay, unsa may naka-apan gud ana? Gusto lang gyud sila (ang mga ginoo) nga mag-apong sa mga tawo nga mamatay? Unsa may tawag ana? Di ba sadista?! Ganahan mag-apong ug laing tawo nga nagsakit, himatyon. Di sadista?!Sa kaning higayona, gibutangan ug Kerubin ug nagdilaab ug nagtuyoktuyok pa gyud nga espada ang tanaman aron daw nga walay makaduol sa kahoy nga naghatag ug kinabuhi. Uy, naa ra man diay na! Mao ni atong gihisgutan sa milabay nato nga episode. Kung dili gyud gusto ang ginoo nga makakaon ang tawo sa bunga sa kahoy sa paghibalo sa unsay maayo ug unsay dautan, nganong wala man niya butangi ug sama niini? Walay Kerubin! Walay nagdilaab nga espada! Wala man galing timaan man lang. Sa ilang kamaalamon, wala gyud naabot sa ilang hunahuna nga unsaon kaha nato pagprotekta ang maong kahoy?! Basin kung ibutang nato sa taliwala sa tanaman, dili tingali na makit-an sa tawo?!! Butangi!Ang estorya ni Adan ug ni Eva no, murag setup ra gyud. Gi-setup intawn ang mga tawo aron magpakasala sila sa ginoo ug aron makapahamtang siya ug silot kanila (kanato). Murag mao gyud ni ang tema sa maong estorya. Usa ka ginoo (O daghan ba ni sila, dili man klaro) nga sadista, nga nagmugna ug tawo nga dunay balatian, ignorante unsay maayo ug unsay dautan, unya mamatay. Gi-setup sila nga mosupak sa mando aron lang masilotan.Duna man ni propareha nga estorya sa atong reyalidad. Balik ta sa reyalidad mga higala. Sa atong tawhanong pagpuyo, dunay mga tawo no nga mo-take-advantage sa uban. Dunay mga tawo nga nabuhi pina-agi sa pagpanlinlang sa uban. Parehas sa mga tawo nga motug-an nimo nga kuno ikaw dunay sakit, maskin tuod wala. Unya nga sila ra gyud ang dunay tambal sa maong sakit. Mao nga kinahanlan gyud nga motuo ka sa tanan nilang isulti, ug mopalit sa ilahang produkto aron ka mama-ayo.Mura-ura man ug ingon ani ang ginoo nga gisaysay dinhi sa Genesis. Siyay nagmugna nga dunay sala ang tawo kay aron iyang luwason sa umaabot. Sa New Testament kung diin guipadala kuno niya ang iyang anak nga si Jesus, aron pagluwas sa katawhan. Aron pag-alim sa sala sa tawo nga gi-setup ra pud sa ginoo sukad sa sinugdan. Ginoo nga limbungan.Si Cain ug si AbelGenesis 41Si Adan nakighilawas kang Eva nga iyang asawa ug nanamkon si Eva ug nanganak ug batang lalaki. Miingon si Eva, “Nakabaton akog anak tungod sa panabang sa Ginoo.” Busa ginganlan niyag Cain4:1CAIN: Kining ngalana sama sa pulong sa Hebreo nga nagkahulogan ug nakabaton. ang bata. 2Unya nanganak siyag laing batang lalaki nga ginganlan ug Abel. Si Abel magbalantay sa mga karnero ug si Cain mag-uuma.Karon padayun ta sa estorya sa unang mga anak nilang Adan ug Eva, nga si Cain ug Abel. Gihinganlan kuno ni Eva ang unang anak ug Cain tungod sa panabang sa ginoo. Wala gyud ta masayud unsay buot gipasabot niini. Dili ba si Adan ang mingtabang kang Eva? Technically, mingtaban! Nakighilawas. Unya ang ikaduhang anak, Abel ang ngalan. Ngano? Wala may gisuwat dinhi.3Usa ka adlaw niana, naghalad si Cain ngadto sa Ginoo ug mga abot sa iyang uma. 4NagkuhaHeb. 11:4. usab si Abel ug pipila sa mga panganay sa iyang kahayopan ug giihaw niya kini ug gihalad ang labing maayong mga bahin ngadto sa Ginoo. Nahimuot ang Ginoo kang Abel ug sa iyang halad 5apan wala niya dawata si Cain ug ang iyang halad. Busa nasuko si Cain ug nagmug-ot. 6Ang Ginoo miingon kang Cain, “Nganong nasuko ug nagmug-ot ka man? 7Kon maayo pa ang imong gibuhat, dawaton ko unta ang imong halad.4:7dawaton ko unta ang imong halad: o magmaya ka unta. Apan kay daotan man, ang sala nag-atang kanimo sama sa ihalas nga mananap nga buot motukob kanimo busa kinahanglan buntogon mo kini.”Si Cain usa ka mag-uuma ug si Abel magbalantay sa karnero. Naghimo silag halad ngadto sa ginoo. Unsa may mahalad ni Cain? O di ang abot sa iyang uma! Unsa man diay, manguha siyag karnero ni Abel? Unya karon, nangutana ang ginoo ug nganong nasuko ug nagmug-ot si Cain. Wala man niya dawata ang halad ni Cain! Nganong mangutana pa man siya?! Unya kuno, dili maayo ang gibuhat ni Cain! Asa adto? Ang paghalad sa unsay abot sa iyang uma? Dili to maayo?Ani-a na pud. Minggula na pud ang pagka-"bright" aning ginooha. Walay klaro no kung unsay specifications sa halad nga iyang dawaton. Ug karon, walay explanasyon o unsa, gi-ingnan niya si Cain nga dautan ang iyang gibuhat ug nga ang sala kuno, nag-atang kaniya. Pag-tyur uy! Unsa, gi-setup na pud niya si Cain nga makasala?! Aron mapahamtangan pud niya ug silot.Unsay sunod nahitabo?8UnyaKlm. Sol. 10:3; Mat. 23:35; Luc. 11:51; 1 Juan 3:12. si Cain miingon kang Abel, “Mangadto ta sa uma.”4:8Mangadto ta sa uma: Sa Hebreo wala kini. Sa didto na sila sa kaumahan, giunay ni Cain pagpatay ang iyang igsoon.9Unya ang Ginoo nangutana kang Cain, “Hain man si Abel nga imong igsoon?”Si Cain mitubag, “Ambot! Magbalantay ba gud ko sa akong igsoon?”10BusaHeb. 12:24. miingon ang Ginoo, “Nganong gihimo mo man kini? Nadungog ko ang dugo sa imong igsoon nga nagsangpit kanako gikan sa yuta. 11Karon tinunglo ka na ug isalikway ka sa yuta diin ang dugo sa imong igsoon nga imong gipatay miagas ug mituhop. Da tua ra lagi! Gi-setup sa ginoo si Cain aron makasala. Karon napatay ni Cain si Abel. O di makapahamtang na pud siya ug silot. Iyang gisilotan si Cain tungod sa iyang nabuhat nga tungod ra pud sa pagsalikway sa ginoo sa halad ni Cain.12Kon mag-uma ka, ang yuta dili na mohatag kanimog abot. Magtagotago ka ug maglatagaw nga walay pinuy-anan sa kalibotan.”13Si Cain miingon sa Ginoo, “Bug-at ra kaayo kanako kining silota. 14Giabog mo ako gikan niining yutaa ug gikan sa imong atubangan. Maglatagaw ug magtagotago ako sa kalibotan ug patyon ako ni bisan kinsa nga makakita kanako.”15Apan ang Ginoo mitubag kaniya, “Dili kana mahitabo! Ang mopatay kanimo panimaslan ug silotan ko ug pito ka pilo.” Busa gibutangan sa Ginoo ug patik si Cain aron dili siya patyon sa makakita kaniya. 16Ug si Cain mipahilayo sa Ginoo ug mipuyo sa yuta nga ginganlag Nod4:16NOD: Sa Hebreo, nagkahulogan kini ug naglaaglaag. sa silangan sa Eden.Kinsa may gikahadlokan ni Cain nga mopatay niya? Nga sila ra man kaha ang tawo niadtong panahona? Ang editor ani no, nagdanghad na sad. Unya mingtubag ra pud ang ginoo nga dili na mahitabo, kung naa man galing mopatay ni Cain, panimaslan sa ginoo ug silotan sa pito ka pilo! Pito ka pilo ang panimaws. Sa ato pa, niingon ang ginoo nga dili mahitabo nga dunay mopatay kang Cain. Pero dili siya sigurado niini, kay niingon man siya nga kung naa man galing mopatay ni Cain, silotan niya. So namasin ang ginoo dinhing dapita. Unya, minggula na pud ang lain nasad nga taras niining maong ginooha. Ang pagkamapanimaslon! Vindictive! Lalim mo ana, ang mopatay ni Cain, panimaslan niya ug silotan sa pito ka pilo! Dili ni eye-for-an-eye, kung dili seven-eyes-for-an-eye.Ug ang usa sa mas makabalaka nato, I think, kay kaning usa pa gyud ka taras niining maong ginooha. Ang pagkatunglohon. "Curse" no, tunglo. Iyang gi-tunglo si Cain. Mahinumdoman nato nga ang silot niya kang Eva ug kang Adan, kay tunglo pud. Dili kay sila lang ang mahi-agum sa maong silot, kun dili ang tanan nilang mga kaliwatan! Mao kuno nga ikaw ug ako, mga apo sa apo sa apo sa apo sa apo, etc. etc. ni Adan ug Eva, nag-ambit sa silot sa ginoo sa sala nga nahimo nilang Adan ug ni Eva. Ang sala nga panulundon. Mao ning gihisgutan nato sa milabay nato nga episode kung diin gi-question ni Pres. Duterte ang ginoo niining Bibliyaha. "Who is this stupid God?"Ang mga Kaliwat ni Cain17 Si Cain nakighilawas sa iyang asawa. Nanamkon ang iyang asawa ug nanganak ug batang lalaki nga ginganlan nilag Enoc. Unya nagtukod si Cain ug siyudad nga ginganlan niyag Enoc agig pasidungog sa iyang anak.Unya nakapangasawa si Cain. Diin man siya'g asawa? Diin man gikan? Di anak ra pud ni ni Eva? O ba kaha anak sa anak ni Eva. Basin igsoon ni siya ni Cain? O ba kaha pag-umangkon.18Si Enoc may anak nga ginganlag Irad nga mao ang amahan ni Mehujael ug si Mehujael maoy amahan ni Metusael. Si Metusael maoy amahan ni Lamec. 19Duha ang asawa ni Lamec: si Ada ug si Zilla. 20Si Ada nanganak kang Jabal nga mao ang amahan sa mga nagbuhig kahayopan ug nagpuyo sa mga tolda. 21Ang ngalan sa iyang igsoon mao si Jubal nga mao ang amahan sa tanang musikero nga nagatugtog sa alpa ug sa plawta. 22Unya nanganak si Zilla kang Tubal-Cain nga mao ang ginikanan sa tanang tiggama ug mga butang gikan sa bronsi ug puthaw. Ang igsoong babaye ni Tubal-Cain mao si Naama.23Si Lamec miingon sa iyang duha ka asawa,“Ada ug Zilla, paminawa ninyo ako.Nakapatay akog batan-ong lalaki tungod kay gisumbag niya ako.24Kon ang panimalos alang kang Cain pito ka pilo,ang panimalos alang kanako kapitoan ug pito ka pilo.”So ang mingsunod dinhi, Gen 4:18-24 kay ang mga kaliwat man ni ni Cain no. Unya dinhi sa ubos kay ang panimalos daw kung dunay mopatay kang Lamec. Dili lang kapito ka pilo, kun dili, kapitoan ug pito ka pilo; 77. Mao ni nga lucky number 7?! Hay pastilan. Ang mga superstition ug ang reyalidad no kay nagkurambos lang gyud dinhi sa Bibliya. Mao ni nga ang nagtamud ug nagtuo niining Bibliyaha no, kay nag-iyahay lang ug interpret kay unsaon, pwerte mang luboga gud. Lubog pas lunop dinha sa Subangdaku ug sa Lahug.Ang mga Kaliwat ni Set25Unya nakighilawas na usab si Adan sa iyang asawa ug si Eva nanganak ug batang lalaki. Si Eva miingon, “Gihatagan ako sa Dios ug anak ilis kang Abel nga gipatay ni Cain.” Busa ginganlan niya ang bata ug Set. 26Si Set may anak nga lalaki nga ginganlan niyag Enos. Nagsugod niadtong panahona ang mga tawo pagsangpit ug pagsimba sa ngalan ni Yahweh.Karon lain na pud nga anak nilang Adan ug Eva, mao ni si Seth. Unya miingon dinhi si Eva nga mao daw ang ilis kang Abel nga gipatay ni Cain. Unya dinhi kuno nagsugod ang mga tawo, ambot pila ni sila kabuok niining panahona no? Mingsugod sila ug pagsangpit ug pagsimba sa ngalan sa Yahweh.Kaning ginoo no nga ganahan magpasimba sa mga tawo, nakalibog ni nako. Ngano man nga magpasimba man siya? Ngano man nga ganahan man gyud siya nga ihapak sa atong mga nawong nga siya ang gamhanan! Nga siya ang tagmugna ning tanan! Nga siya ang hari sa uniberso! Nganong ganahan man gyud ni siya magsige ug padako sa iyang atay uy?! Ngano man!? Pagka-primadona gud ani niya?! O lagi mga gagmay ra mi nga mga nilalang, nga dunay mga problema, dunay mga pag-antos, nga padung ra mamatay. Ganahan pa gyud siya nga magsige ta ug dayeg niya. Magsige ug hapahapa sa iyang mga tiilan?! Ang ginoo nga nag-setup sa mga tawo aron makasala, aron masilotan.Ang mga Kaliwat ni Adan(1 Cron. 1:1-4)1MaoGen. 1:27-28. kini ang talaan sa mga kaliwat ni Adan. Ang tawo gibuhat sa Dios sama kaniya. 2GibuhatMat. 19:4; Mar. 10:6. niya sila nga lalaki ug babaye ug gipanalanginan niya sila ug ginganlan niyag “Tawo.” 3Sa nagpanuigon na si Adan ug 130, natawo ang iyang anak nga lalaki nga liwat kaayo niya ug ginganlan niyag Set. 4Human matawo si Set, nakaabot pa gayod si Adan ug laing 800 ka tuig ug nakaliwat siyag ubang mga anak; 5namatay siya sa panuigong 930.6Sa nagpanuigon na si Set ug 105, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Enos 7ug nabuhi pa si Set ug laing 807 ka tuig. Nakaliwat siyag ubang mga anak 8ug namatay siya sa panuigong 912.9Sa 90 na ang panuigon ni Enos, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Kenan 10nabuhi pa si Enos ug laing 815 ka tuig. Nakaliwat siyag ubang mga anak 11ug namatay siya sa panuigong 905.12Sa 70 na ang panuigon ni Kenan, natawo ang iyang anak nga lalaki nga si Mahalalel 13ug nabuhi pa si Kenan ug laing 840 ka tuig. Nakaliwat siyag ubang mga anak 14ug namatay siya sa panuigong 910.
Click here to Watch on YouTubeHappy New Year 2018!Welcome sa lain na pud nato nga episode sa atong podcast nga gitawag ug Bag-ong Dan-ag. Kini nga podcast gi-dedicate ni nato para sa pag-promote ug critical thinking ug skepticism, especially na gyud sa atong mga kabatan-unan karon. Tungod kay nag dako ko sa Cebu as a Catholic, usa sa atong pinaka major nga topic kay ang religion, particularly ang Christian nga religion. So mag hisgut-hisgut kita bahin sa mga simbahan parehas sa Katoliko Romano, Saksi ni Jehovah, Sabadista ug uban pa. Ang critical thinking ug skepticism dili lang para sa religion. Ma-apply ni nato sa lain-laing area sa atong kinabuhi. So mag hisgut pud ta pananglit sa financial, political, economics, health or medicine ug uban pa.So kung kinsa tong interesado nga mo explore niining mga butanga uban nako, palihug ug subscribe sa atong podcast, add mo sa inyong mga comments, questions, suggestions or mga reactions. Akong paninguhaon nga maka post ko dinhi regularly, at the moment kay weekly, matag adlaw nga Byernes o Sabado.Post Hoc or Faulty CausalityAng fallacy nga “post hoc, ergo propter hoc,” nga literally nagpasabot ug “human ani, mao nga tungod ani” - “after this, therefore because of this.”Mao ni ang fallacy kung diin nasipyat ta ug hubad sa mga nahitabo nga nagsunod. Unya tungod kay nagsunod ang panghitabo, ato dayun nga gi-conclude nga ang nag-una ug kahitabo, mao ang hinungdan sa nagsunod nga nahitabo.Uso kaayo ni nga fallacy sa mga personal nga mga experyensya. Especially na gyud ning bahin sa mga sakit ug balati-an.Example 1:Na-diagnose ko ug colon cancer. Human ning agi ko ug pila ka sessions sa chemotherapy. Wala gyud ko naayo. Gipasulay pa gani ko ug radiation therapy. Wala gihapon. Naluya na gyud ko ug balik-balik sa hospital. Hangtud nga ning-attend ko ug prayer healing session sa St. Thomas. Ila kong gi pray-overan. After pila ka semana, nawala ang akong cancer. Naayo na gyud ko. Ang pray-over ra gyud ang naka-ayo nako.Kinsa may nakadungog na ug pro-pareha ani nga estorya? Gi-pray-overan siya, human milabay ang pila ka semana, naayo siya. Mao nga ang naka-ayo daw niya, kay ang pray-over. Gikalimtan nalang ang ubang detalye nga nag-chemotherapy siya ug pila ka sessions. Nag radiation therapy pa gyud. Unya human sa pray-over, ning lanat pa ug pila ka semana una na-deklarar nga naayo na siya. Unsa may nahitabo aning pila ka semana nga milabay? Nagpadayun ba kaha ang iyang mga therapy sa hospital? Maskin pag wala, most likely, ning-epekto na ang mga tambal nga gidapat sa iyang lawas.Pwerteng dali-a ra gyud sa uban mo-conclude nga mo-work ang pray-over. Mao bitaw gi-sige pa ni ug buhat hangtud karon. Apan wala gyuy mo-hinumdom sa pila na ka daghang cases sa pray-over nga wala naayo ang masakiton. Kung dili maayo, aw hilom lang ta bahin sa pray-over. Kung maayo gani, “yes, ang pray-over ang naka-ayo niya! Mo-work gyud ning pray-over!”Ang kaning post-hoc nga fallacy, mao ni ang higayon kung diin na-confuse nato ang “correlation” for “causation.” Nag-tuo ta nga “causation” ang atong nakita, apan “correlation” lang diay. Unsa man ni sila?Ang “causation” kay ang aksiyon nga naka-ingon ug usa ka butang. Mao ni ang cause ug effect nga scenario. Pananglit, ning-tayhop ko ug hangin aron pagpaburot sa balloon, mao nga ning-burot ang balloon. Sa kani nga example, maka-angkon lang ta ug “causation” kung ma-demonstrate nato nga dunay cause-effect nga nahitabo.Ang “correlation” kay ang pag-connect lang nato sa duha kabutang. Kita ang nag-connect, ug sa kani nga example, tungod lang kay nagsunod ang mga panghitabo.Pananglitan, akong usbon ang akong gibuhat, ning-tayhop na pud ko ug laing balloon ug miburot gihapon. Human gi-usab na pud nako sa laing balloon. Every time ako ning gibuhat, mao gyud pirmi ang epekto. So sa kani lang daan, kus-gan na nga ebedensiya nga ang akong pagtayhop sa balloon mao ang cause, unya ang epekto kay ang pagburot sa balloon.Syempre, mopadayun ta ug embestigar niini hangtud na sa chemistry ug physics sa mao nga scenario. Ma-demonstrate man nato nga ang hangin, ang mga gas molecules sa hangin, maka cause ug pressure kung imo silang tapokon. Maskin gani sa atong baba, kung magtigum ta ug hangin, ma-feel nato ang pressure sa atong aping. Mao kini ang explanation, ang demonstration kung gi-unsa pag-cause sa pagtayhop nako ug hangin sa balloon nga maoy naka-ingon nga ning-burot ang balloon.Sa atong example sa pray-over, kung balikon nato ug buhat ang pray-over sa laing masakiton, klaro man kaayo nga usahay ang masakiton dili maayo, usahay maayo. In fact dunay pipila na ka mga studies nga gi-conduct aron pag-susi kung duna bay epekto ang prayer. Usa sa pinaka-sikat kay ang Templeton Foundation prayer study. Kung diin na-conclude nga walay nakita nga klaro nga epekto ang prayer. Dunay lapas sa usa ka libo ka mga participants sa maong study.Apan ang mas dako nga problema bahin sa prayer, kay ang pag-demonstrate sa cause-effect. Maskin pa ug ma-correlate nato nga every time mag-pray-over, mamaayo gyud ang masakiton. Unsaon man nato pagdemonstrate sa causation? Gi-unsa man sa mga pagbatbat ug mga pulong, ug pagbutang sa mga kamot ibabaw sa masakiton, pag-cause nga mamaayo ang masakiton?Although ang challenge nako dinhi sa mga mo-tuo sa prayer. Kung tinuod gyud nga dunay epekto ang prayer, nganong mo-adto pa man sila ug doktor? Ngano mo-gamit pa man sila ug medisina? Para unta sa bisan unsa nga sakit o balati-an, prayer ra dayun ang gamiton aron mawagtang. Ngano maggasto-gasto pa man gyud sa doktor ug medisina?Examples:Additional examples sa post-hoc nga fallacy:Human na elect si Carlos isip Mayor sa syudad, ning-ubos ang mga reports sa kawat ug patay. Maayo gyud ni nga mayor si Mayor Carlos.Ang pagka-mayor ni Carlos, dili maoy hinungdan nga ming-ubos ang reports sa kawat ug patay. Basin ning gamay ang mga reporters? Basin dunay private army si mayor nga maoy gikahadlokan sa mga tawo mao nga wala na kaayoy nagpabadlong?Tungod kay wala ko naligo karong adlawa, daghan kaayo ko ug nabuhat sa opisina. Mao nga sunod kung gusto ko nga daghan ko ug mabuhat sa opisina, dili lang ko maligo.Posibli nga tungod wala siya naligo, naka-save siya ug time, mao mas dako siya ug time sa opisina. Pero dili ang aksiyon o ang wala pag aksiyon sa ligo ang naka-ingon nga mas daghan siya ug nabuhat sa opisina.Human mag-wild ang mga manok, nag-sige silag saba ug pakpak sa ilang mga pako, duna dayuy mosulod nga kusog nga bagyo. Ang kaning pagkaguliyang sa mga manok ang hinungdan sa mga kusog nga bagyo.Ang pagkaguliyang sa mga manok kaha ang most like hinungdan sa mga kusog nga bagyo? Tungod lang kay kasagaran, mao ni ang ilahang behavior. O ba kaha, basin tungod sa instinc sa mga manok, maka-matikod dayun sila ug kausaban sa panahon?So mao to ang “post hoc, ergo propter hoc” nga fallacy. I hope klaro na ni.Straw Man FallacyPadayun ta, lain na pud nga common kaayo nga logical fallacy, kaning gitawag ug “Straw Man Fallacy.” Mao ni ang pag presentar ug huyang nga argumento nga propareha sa argumento nga mao untay itulisok. Pero gi-presentar ang huyang nga argumento aron sayun ra pildihon, unya, human mapulpog ang huyang nga argumento, mo-ingon dayun ang nangatarungan nga napildi na pud niya ang orihinal nga argumento.Example:So pananglit sa usa ka panag-estorya sa duha ka tawo nga si Efren ug si Gadot:Efren: Unsay huna-huna nimo ni Allah?Gadot: Dili man ko mo-tuo aning mga ginoo, maskin si Kristo pa, si Allah, si Bramah ug kinsa pa na dinha.Efren: Mao ba? Gi-unsa gud nimo pag-segurado nga walay ginoo nga nagbuhat nato? Unsa, ningtungha lang ta dinhi ug kalit?Sa maong panagbangi, ning-deklarar si Gadot nga dili siya mo-tuo ug ginoo, ma Allah man o ma Kristo ug uban pa. Mao ra ni iyang gisulti. Apan si Efren, human nakadungog niini, namingwit ug laing argumento nga wala na-apil sa ilahang panagbangi. Ang argumento nga “segurado si Gadot nga walay ginoo nga nagbuhat nato UG nga nitungha lang ta sa kalibutan ug kalit.”Una, walay usa ani nga mga argumento, maskin tipik man lang ani nila, nga gisulti ni Gadot.Ika-duha, walay “claim” nga gihimo si Gadot, igo lang siya nag express sa iyahang stand nga wala siyay ginoo nga gituho-an.So ang orihinal nga argumento ni Gadot, actually, expression ra gani ni sa iyahang posisyon sa pag-tuo, nga wala siyay ginoo nga gituho-an. Mao ni dapat ang itulisok ni Efren.Ang sayop nga pag-representar sa position sa usa ka tawo kay lain sad nga porma sa Straw Man Fallacy. Kung gi-lahi ug sabot o di ba nasayop lang ug sabot ang usa.Example:Sa usa ka session sa senado nga naghisgut bahin sa budget sa nasud, ning-ingon ang usa ka senador (itago nato sa pangalan nga “Bob”) nga maayo kuhaan nato ang budget alang sa edukasyon unya idugang kini sa budget sa health. Ning sabat pud dayun ang usa ka senador nga nag-ingon: “Dili ko makatuo nga si senador Bob ganahan diay ni siya nga makulangan ang edukasyon sa atong nasud.”Sayop nga pagka-represent sa position ni senador Bob. Igo ra man siya ning-ingon nga kuhaan ang budget sa edukasyon aron i-puno ngadto sa budget sa health. Apan ang usa ka senador, ming-ambak ug laing topic. Nga ganahan kuno si Bob nga makulangan ang edukasyon sa nasud.Susihon usa nato kung unsay argumento ni Bob. Basin diay mapakita niya nga nag-sige lang ug ka surplus ang budget sa edukasyon sa mga milabay nga tuig. So sa pag-anticipate sa surplus, ming-suggest si Bob nga kuhaan ang budget kay basin pud nga nagkulang ang budget sa health. Tungod ba ron kay dunay kalamidad nga nahitabo ug nga nagkinahanglan ug mas dako-dako nga pundo ang health.Importante nga maminaw ta sa usag-usa kung mag-estorya ta. Labaw na gyud kung magkabangi ang atong mga opinyon ug panabot. Labi na gyud sa mga dagko ug kritical nga mga topic sa atong katilingban. Usahay, tungod sa atong emosyon, kung naglagot na ba ta o nasubo, masapawan dayun ang atong critical thinking. Unya, pun-an pa gyud nga wala tay bansay-bansay sa atong critical thinking, mosamot pa gyud nga dili ta makapangatarungan ug maayo o ba kaha, masayop ta ug sabot sa uban.Kasagaran kung maglantugi, ang isig ka kampo kay pulos lang naghulat nga makabatbat sa ilahang side nga dili na sila makapaminaw sa pikas side. Mag-isig hinulatay lang sa ilahang turno. Atong hinumdoman, kung ming-apil ta ug dialogue, duna tay duha ka responsibilidad. Una ang pagsaysay sa atong opinyon sa matinud-anon nga paagi (intellectually honest). Ug ika-duha, ang pagpaminaw, with an open mind, sa opinyon sa atong ka-estorya. Molalis pa gani gyud ko, nga kung dili ka uyon ug andam nga mosagup niing duha ka responsibilidad, sa ato pa, dili nalang ta maglantugi kay mamahimong walay pulos ug usik lang sa panahon ang atong pagpa-ugnat.Kini ug uban pa, ang atong hisgutan sa sunod nga mga episodes dinhi sa atong podcast.Kung intersado mo sa pag explore niini, ayaw kalimot ug Subscribe ug share sa atong podcast. Para ato ning tanan.Dinhi lang usa, hangtud sa sunod higayon. Daghang salamat.Question everything.
Click here to Watch on YouTubeWelcome sa lain na pud nato nga episode sa atong podcast nga gitawag ug Bag-ong Dan-ag. Kini nga podcast gi-dedicate ni nato para sa pag-promote ug critical thinking ug skepticism, especially na gyud sa atong mga kabatan-unan karon. Tungod kay nag dako ko sa Cebu as a Catholic, usa sa atong pinaka major nga topic kay ang religion, particularly ang Christian nga religion. So mag hisgut-hisgut kita bahin sa mga simbahan parehas sa Katoliko Romano, Saksi ni Jehovah, Sabadista ug uban pa. Ang critical thinking ug skepticism dili lang para sa religion. Ma-apply ni nato sa lain-laing area sa atong kinabuhi. So mag hisgut pud ta pananglit sa financial, political, economics, health or medicine ug uban pa.So kung kinsa tong interesado nga mo explore niining mga butanga uban nako, palihug ug subscribe sa atong podcast, add mo sa inyong mga comments, questions, suggestions or mga reactions. Akong paninguhaon nga maka post ko dinhi regularly, at the moment kay weekly, matag adlaw nga Byernes o Sabado.So naghisgut ta ug argumento o pangatarungan sa mga milabay nato nga episodes. Naghisgut pud ta ug mga angay natong bantayan aron pagsuta kung lig-un ba o huyang ang usa ka argumento.Unfortunately, naay mga argumento nga medyo lisud i-determine kung sensible ba o dili. Kung reasonable ba o dili. Daghang mga argumento nga nindot paminawn ug lisud kontrahon ang conclusion tungod kay sa unang pagpaminaw nato, murag sakto man ang pangatarungan.So ang atong tan-awn sa kani nga episode kay ang laing meaning sa pangatarungan -- mao kini ang logic. Ang una nato nga gamit sa pulong nga “pangatarungan” kay ang argumento. Mao kini ang mga pagsaysay, ang mga statements kung diin makita nato ang mga permises ug ang conclusion.Ang ika-duha nato nga gamit sa pulong nga “pangatarungan” kay ang “logic” o “reasoning.” Mao kini ang mga prinsipyo o systema nga atong gigamit aron pagporma o paghatag ug rason. Gikan ni sa Greek word “logos” nga ang pasabot, “reason.”So sa atong mga argumento, naggamit ta ug logic aron pagconnect sa atong mga permises ug aron sa pagkab-ut sa atong conclusion.Unya kay dili man ta perfect. Sa daghang higayon mangasayop man ta, especially sa atong logic, sa mga prinsipyo nga atong gigamit aron pagmugna sa atong argumento o rason, mao nga usahay makahimo kita ug kaning atong gitawag ug “logical fallacy.” Mga argumento nga usually valid ug murag tinuod apan diay faulty o may depekto ang reasoning. So bale sayop ang logic o rason nga gigamit. Therefore, dili kasaligan ang argumento ug kadudahan pud ang conclusion.Sa study sa philosophy, gi-identify na ni nila ang mga lain-laing mga logical fallcies unya atong hisgutan diri karon ang pipila ka mga common kaayo nga mga logical fallcies.Kung naglibog pa kamo ug unsa ning logical fallacies, I hope nga paagi sa atong mga examples, mas maklaro ninyo kung unsay atong gipasabot ani.Ad HominemUna nga common nga logical fallacy kay kaning gitawag ug “Ad Hominem.” Nga nagahulogan literally ug “to the man.” Ang pasabot dinhi kay gi-attack ang tawo nga ning himo ug argumento aron pagmugna ug conclusion batok sa argumento. Sa Pilipinas, kay hilig man ta ug boxing, mao ni atong gitawag ug “hitting below the belt.” Atong hinumdoman nga kung mo criticize kita ug argumento, kinahanglan ang argumento ang atong attackon, dili ang tawo. Kinahanglan ang atong facts ug reasoning versus sa iyahang facts ug reasoning, dili versus niya isip tawo.Example:1. Well, wala man gud ka nakahuman ug high school mao nga wala ka kasabot.Dinhi gi-point out sa nagsulti nga wala daw nakahuman ug high school ang iyang kaestorya maong wala siya kasabot. Whether nakahuman ug high school o wala, dili man na relevant kung ngano wala nakasabot ang tawo. In fact, maskin pa gani ug pila na ka doctorate degrees ang makab-ut sa usa ka tawo, daghan pa kaayo siya’g mga butang nga dili masab-tan. Pananglitan sa sinultihan, bisan pag pila ka doctorate’s degree nimo, kung dili ka kamao mo-estorya ug Arabic, dili gyud ka makasabot kung naay mo-estorya nimo ug Arabic.Dili pud ta pwede mo-assume nga naay mga butang nga i-tudlo sa high school nga ang tanang tawo nga ming-agi ug high school, bisan asa pa sa kalibutan, kinahanglan makamao niini. Pananglit, sa Finland, magtudlo sila ug German as part sa foreign languages. So inig human nilag high school, makamao na ang uban mo-estorya ug German. Pero sa Pilipinas, maskin pag kapila ka mo-graduate ug high school, dili man na usual nga mo-tudlo ug German sa high school.Mao nga dili nato madawat ang iyahang logic nga wala nakasabot ang usa ka tawo tungod lang kay wala siya naka graduate ug high school.2. Dili man na tinuod kay si Dondon may nagsulti ana, bakakon man na siya.Sa kani nga example, dunay claim nga bakakon kuno si Dondon mao nga dili to tinuod ang iyahang gisulti, kung unsa man galing to. Kani klaro nga maskin namakak o wala si Dondon, dili na maoy magpatinuod o dili sa iyahang gisulti. In fact, aron masusi nato kung tinuod ba o dili, dili ta mo-focus ni Dondon. Kinahanglang ta ug external confirmation. Adto ta motan-aw outside ni Dondon. Tan-awn nato ang mga opinion o obserbasyon sa ubang tawo pananglit. O dili ba, tan-awn nato ang ebidensiya kung mo-support ba sa gisulti ni Dondon o dili. Ang pagka-tawo ni Dondon walay kalabutan sa kamatuoran. Pwede nga tanan niyang gipang sulti sukad pas gamay pa kay pulos bakak, pwede, pero kinahanlan pa nato ni susihon ug pamatud-an.So timan-i nga kung attackon na nato ang tawo aron paghimo ug argumento, ning gamit na ta ug “ad hominem” kung diin, faulty ang atong mamahimong conclusion. Kadudahan ang atong conclusion. Focus lang ta sa argumento ug mga facts o claims nga presentar, dili sa tawo nga nagsulti niini.Ad IgnorantiamAtong sunod nga example sa logical fallacy kay kaning “Ad Ignorantiam” o “to ignorance.” Ang mga argumento nga mo-ambak sa conclusion, nga either tinuod o dili tinuod tungod kay wala man napakita nga either tinuod o dili tinuod. Medyo libog to nga statement da. Sa laing pakasulti, argumento ni nga nag-ingon nga tinuod ang usa ka butang tungod kay wala man napakita o napamatud-an nga dili tinuod. Ug ang bali pud niini nga argumento nga nag-ingon nga ang usa ka butang dili tinuod tungod kay wala man napakita o napamatud-an nga tinuod.Ang laing variety pud ani kay ang pagkab-ut ug usa ka conclusion maskin duna pay daghang pwede nga mamahimong conclusion apan wala pa lang nahibal-an sa pagkakaron.Example:1. Taw-an ning balaya tungod kay kada tungang gabii, motukar lang ug kalit ang stereo maskin walay tawo. Wala may laing rason, taw-an gyud ni nga balay.Sa kani nga example, ang conclusion kay taw-an kuno ang balay. Ang rason, tungod kay wala na daw lain nga rason. Unya usually kung mangutana ta kung ngano nakab-ut ni nila nga rason, usahay balosan pud ta ug pangutana nga “unsa man diay rason bi kung ngano motukar lang ug kalit, kada tungang gabii pa gyud!” Unya kung wala pud ta kabalo kung ngano, mo-ingon gyud ug “ambot, wala ko kabalo.” So kani, nagpalig-un pa gyud, sa ilahang huna-huna, nga sakto ang ilahang conclusion nga taw-an ang balay. Tungod lagi kay wala man tay lain nga mabutyag nga rason.Defective kaayo ni nga reasoning. Tungod kay dunay daghang rason kung ngano motukar ug kalit ang stereo. Maskin tuod dili nato ma-pin-point gyud exactly kung unsay rason, duna tay pipila ka mga possible nga rason.Pananglit, basin naay timer ang stereo nga naka-set nga mo-on inig tungang gabii. O ba kaha, basin naay tawo nga nagbinuang nato nga nag wire ug switch nga pwede niya ma-switch sa gawas, unya inig tungang gabii, iyang gi-on. Lain pa gyud kay basin dautan ang maong stereo nga kada gabii, motukar lang kini. O ba kaha basin naay magician og gamhanan nga silingan na nagmagic sa maong stereo nga mo-on kada gabii.Kung wala ta kabalo unsay rason, ang sakto nga tubag niini kay, “ambot wala ko kabalo.” Ang maayo nato nga buhaton kay mag-lista ta ug mga possible nga rason aron maka-explain sa panghitabo. Pero until mapamatud-an nato ang sakto nga rason, dili ta dapat mo-conclude dayun. Ato usang susihon kung unsa sa atong lista ang most likely nga rason.2. Wala naka-explain ang doctor kung ngano naayo lang siya ug kalit sa iyahang sakit. Ang rason ra gyud ani kay tungod ni sa atong mga pag-ampo.Common kaayo ni no kung ang doctor o si kinsa ba nga expert, dili gani maka-explain sa panghitabo, mo-ambak lang dayun ang uban ug kab-ut ug conclusion; especially na gyud ning nag-involve ug supernatural parehas sa pag-ampo o baka tungod sa ginoo.Una, kabalo naman ta nga ang lawas dunay capacity nga mo-heal. Kung duna kay sakit o balati-an, usahay, pasagdan lang ni nimo, padayun lang ka sa imong kinabuhi, mo-kaon, mo-inom ka, matulog, magtrabaho. Unya human molabay ang pipila ka adlaw o semana ba kaha, mawala ang imong gibati. So kabalo na ta nga ang lawas mo-heal lang ug iyaha. Usahay motumar ta ug tambal nga maoy maka-ayo sa atong balati-an.Kabalo na pud kita nga lain-lain ta ug reaksyon sa sakit. Naay uban dali ra maayo, ang uban dugay. In fact, ang uban dili gyud maayo.So sa kani nga argumento nga naayo lang ug kalit ang pasyente unya wala naka explain ang doctor. Una, naayo ang pasyente, balikon nako, kabalo na ta nga ang lawas mo-heal, so dili ni talagsaon. In fact, mao ni ang common. Ika-duha, wala bitaw naka-explain ang doctor, pero wala ni nagpasabot nga kita, maghimohimo lang pud ug explanation.Sa kani nga example, tungod daw sa ilahang mga pag-ampo. Kung mao ni explanation, unsaon man nato pagdetermine nga tinuod, ang pag-ampo maoy hinungdan nga naayo siya? Kinahanglan usa nato i-demonstrate nga ang pag-ampo maoy rason. Dili kay ambi wala man tay rason nga nakit-an, mo-ambak lang dayun ta ug mugna-mugna ug rason.So akong balikon, kung wala ta kabalo unsay rason, ang sakto nga tubag kay, “ambot wala ko kabalo.” Mao ang honest nga tubag. Syempre dili man ta mahimutang usahay kung wala ta kabalo sa rason di ba. So atong imbistigaron kung unsa man kaha ang rason. Dili kay mo-ambak lang ta dayun sa atong himohimo nga rason.So kani lang usa para karon. Duna pay daghan pa kaayo nga logical fallacies nga atong hisgutan apan kaning duha, pwerte gyud ka-common ani nila. I hope nga mas-makabantay na mo ani nga mga argumento unya mas makamao na kamo mo-criticize aron mas makab-ut ninyo ang kamatuoran.Kini ug uban pa, ang atong hisgutan sa sunod nga mga episodes dinhi sa atong podcast.Kung intersado mo sa pag explore niini, ayaw kalimot ug Subscribe ug share sa atong podcast. Para ato ning tanan.Dinhi lang usa, hangtud sa sunod higayon. Daghang salamat.Question everything.
Click here to Watch on YouTubeWelcome sa lain na pud nato nga episode sa atong podcast nga gitawag ug Bag-ong Dan-ag. Kini nga podcast gi-dedicate ni nato para sa pag-promote ug critical thinking ug skepticism, especially na gyud sa atong mga kabatan-unan karon. Tungod kay nag dako ko sa Cebu as a Catholic, usa sa atong pinaka major nga topic kay ang religion, particularly ang Christian nga religion. So mag hisgut-hisgut kita bahin sa mga simbahan parehas sa Katoliko Romano, Saksi ni Jehovah, Sabadista ug uban pa. Ang critical thinking ug skepticism dili lang para sa religion. Ma-apply ni nato sa lain-laing area sa atong kinabuhi. So mag hisgut pud ta pananglit sa financial, political, economics, health or medicine ug uban pa.So kung kinsa tong interesado nga mo explore niining mga butanga uban nako, palihug ug subscribe sa atong podcast, add mo sa inyong mga comments, questions, suggestions or mga reactions. Akong paninguhaon nga maka post ko dinhi regularly, at the moment kay weekly, matag adlaw nga Byernes o Sabado.Karon mag hisgut kita ug unsa may atong bantayan aron maka-ingon kita nga kusgan o lig-on ang usa ka argumento.Duna tay duha ka butang nga angayng bantayan. Una kay sakto ba pagkamugna ang argumento. Tan-awon nato ang porma o “structure” sa argumento. Kinahanglan nga mo-sumpay o mahasubay ang conclusion sa mga premises nga gihatag.Atong hinumduman nga ang argumento gigama ug pipila ka mga pagsaysay kung diin usa niini kay ang conclusion. Ug ang uban kay ang premises, ang mga gibasihan aron makab-ut ang maung conclusion.Tan-awon nato kining usa ka example:“Ang tanang makalangoy kay makalupad. Ang baboy kay makalangoy. Sa ato pa, ang baboy makalupad.”Sa kani nga example, makita nato nga mingsumpay ang conclusion sa mga premises nga gihatag. Kung ang tanang makalangoy kay makalupad, unya kung makalangoy ang baboy, ning sumpay nga makalupad diay ang baboy. Mao kini atong gitawag nga “valid” ang pagkaporma sa maong argumento.Ika-duha nga example:“Taas ang linya sa grocery. Hapit na ang pasko kay tunga-tunga na man sa Disyembre. Pureso, mas lami gyud ang linung-ag nga kan-on.”Sa kani nga example, makita nato nga ang conclusion, wala magsubay sa mga premises nga gihatag. Unsa may kalabotan sa lami sa linung-ag nga kan-on sa kataas sa linya sa grocery ug sa kung hapit na ang pasko? Wala. So ma-ingon nato nga dili “valid” ang maong argumento. So dili na nato kinahanglan susihon kung tinuod ba o dili ang mga premises niini ug kung “sensible” ba ang conclusion. Kinahanglan na nato ni isalibay nga argumento tungod kay dili valid ang pagkaporma so automatic, dili nato madawat ang conclusion niini.Importante nga atong timan-an nga ang atong gitan-aw ra dinhi kay ang porma sa argumento. Wala nato gisusi kung tinuod ba o dili ang mga premises niini.Mao kini ang ika-duha nato nga kinahanglan bantayan sa usa ka argumento. Ang “soundness” sa argumento. Kung diin atong tan-awn kung tinuod ba ang mga premises niini. Kung mao man galing, dili pwede nga dili tinuod ang atong conclusion. Sa laing pagkasulti, kung makita nato valid ang porma sa argumento, ug nga tinuod ang mga premises, wala tay mahimo kung dili ang pagdawat sa conclusion.Pero angay natong timan-an nga mamahimo lamang nga “sound” ang argumento kung “valid” ang pagkaporma niini. Kung makita nato nga dili “valid” ang porma sa usa ka argumento, dili na kinahanglan nga mopadayon kita pagtino kung “sound” ba ang argumento.Akong balikon, kung makita nato nga “valid” ang porma sa argumento ug tinuod ang mga premises niini, kinahanglan atong dawaton ang conclusion niini tungod kay dili pwede nga dili tinuod ang atong conclusion.Pananglitan, naay argumento dinhi nga:“Si Carol gipanganak sa Manila. Ang Manila kay part ni siya sa Pilipinas. Sa ato pa, si Carol kay gipanganak sa Pilipinas.Sa kani nga example, makita nato nga valid ang porma niini tungod kay nagasubay man ang conclusion sa mga premises niini. Karon, tungod kay makita pud nato nga tinuod ang mga premises niini, (syempre, kani atong gibutang nga tinuod nga si Carol gipanganak sa Manila), unya tinuod man nga ang Manila kay part sa Pilipinas, sa ato pa, mosunod pud nga tinuod ang conclusion niini nga si Carol, gipanganak sa Pilipinas.Apan kung makita nato nga maskin “valid” ang porma sa argumento, apan kadudahan ang maskin usa man lang sa mga premises, then automatic, kadudahan pud ang conclusion niini.So agi ug example, kung duna tay argumento nga:“Ang tanang bola nga mo-untol kay bola na sa basketball. Ang ping-pong nga bola kay mo-untol man, sa ato pa, ang ping-pong nga bola kay bola diay ni sa basketball.”Sa kani nga example makita nato nga ang premise nga “ang tanang bola nga mo-untol kay bola na sa basketball” kay kadudahan. Tungod kay nahibalo-an nato nga kasagaran sa mga bola, mo-untol man, pero wala ni nagpasabot nga tungod kay mo-untol ang usa ka bola, bola na diay ni sa basketball. Ang bola sa basketball, o kusog ni mo-untol, pero usa lamang ni sa mga bola nga mo-untol.Sa ato pa, tungod kay kadudahan ang maong premise, dili nato madawat nga tinuod ang conclusion, kadudahan pud ang conclusion niini.Apan kung atong tan-awn, nagasubay ang conclusion sa mga premises. So, valid ang porma sa maong argumento. Apan maskin valid ang argumento, dili siya “sound” o lig-on o kus-gan nga argumento.So usa nalang ka example agi ug tapos sa kani nga episode:“Love is blind. God is love. Therefore, God is blind.”Daghang mga argumento nga sama ani, nga murag nindot paminawon. Murag “sensible” sa atong pandungog. Usahay dali ra ta nga mo-katawa ug mo-ingon, “bitaw sa!” Tungod tingali ni kay “valid” man gud ang porma sa argumento. Sakto ang “structure,” ang pagka-mugna niini mao tingali nga nindot sa atong pangdungog.Apan kung atong susihon, makita nato nga maskin valid ang pagka-porma sa maong argumento, huyang diay ni kaayo, kadudahan ang premises, mao nga kadudahan pud ang conclusion. Sa ato pa, dili nato pwede dawaton ang conclusion niini.“Love is blind.” -- Unsa may gipasabot niini. Nagpasabot ba ni nga magpakabuta ang naghigugma kanimo? Maskin makakita siya nga nasayop ka, siguro nakig-iring-iring ba ron ka sa silingan. Tungod kay gihigugma ka sa imong pares, magpakabuta lang siya ug wala lang siyay i-sukmat nimo? Kadudahan ang maong pagsaysay.“God is love.” -- Nindot paminawon nga pagsaysay. Gani, daghang mga tawo ang mo-”claim” nga tinuod, “God is love.” Apan unsa may gipasabot niini? Nga ang ginoo kay “love?” Sa ato pa kung mo-ingon ko ug “I love cakes!” Pwede ko mo-ingon nga “gi-ginoo nako ang cakes!?” O kaha, para nako, “ginoo ang cakes!?” Kadudahan pud ang maong pagsaysay. Kung ang gipasabot dinhi kay mahigugma-on ang ginoo, then dili ta mo-ingon nga “God is love,” kung dili, mo-ingon kita nga “God is loving.” Dili ni sila parehas. So akong balikon, kadudahan kining maong pagsaysay.Busa, dili nato madawat ang conclusion niini. Kadudahan ang conclusion niini. Huyang ang maong argumento, maskin tuod kini sakto pagkamugna.So hinaut nga duna moy napupo nga mga pagtulon-an ning atong episode karon. Hinaut mas makabalo na kamo mobantay ug mosusi kung ang argumento huyang ba o dili. Aron dili ta dali nga madani sa mga bakak ug pangilad. Aron dili ta masulod sa laang sa mga tawo tungod lang kay nindot pagkabuwak-buwak ang ilang mga argumento.Kini ug uban pa, ang atong hisgutan sa sunod nga mga episodes dinhi sa atong podcast.Kung intersado mo sa pag explore niini, ayaw kalimot ug Subscribe ug share sa atong podcast. Para ato ning tanan.Dinhi lang usa, hangtud sa sunod higayon. Daghang salamat.Question everything.
Click here to Watch on YouTubeWelcome sa lain na pud nato nga episode sa atong podcast nga gitawag ug Bag-ong Dan-ag. Kini nga podcast gi-dedicate ni nato para sa pag-promote ug critical thinking ug skepticism, especially na gyud sa atong mga kabatan-unan karon. Tungod kay nag dako ko sa Cebu as a Catholic, usa sa atong pinaka major nga topic kay ang religion, particularly ang Christian nga religion. So mag hisgut-hisgut kita bahin sa mga simbahan parehas sa Katoliko Romano, Saksi ni Jehovah, Sabadista ug uban pa. Ang critical thinking ug skepticism dili lang para sa religion. Ma-apply ni nato sa lain-laing area sa atong kinabuhi. So mag hisgut pud ta pananglit sa financial, political, economics, health or medicine ug uban pa.So kung kinsa tong interesado nga mo explore niining mga butanga uban nako, palihug ug subscribe sa atong podcast, add mo sa inyong mga comments, questions, suggestions or mga reactions. Akong paninguhaon nga maka post ko dinhi regularly, at the moment kay weekly, matag adlaw nga Byernes o Sabado.Karon maghisgut kita ug kaning gitawag nato ug kamatuoran, sa English pa, "truth."Unfortunately, medyo dili sayon ang pag define kung unsa may buot gipasabot nato kung mo-ingon ta ug kamatuoran. Maskin tuod nga murag normal ra man kaayo ni nato nga kasinati-an, ato ning gi-sinati o gi-gamit sa atong kanibuhi matag adlaw. Well, atong tan-awn kung dili ba ta mag-lisud ug hisgut ug unsay kamatuoran pina-agi ug example.Kung naa kay mansanas pananglit. Imong nakita nga pula ang color niini unya sinaw ang panit niya. So ma-ingon nato nga ning "claim" ka nga natino nimo nga pula ang color sa mansanas. Ning "claim" pag gyud ka nga sinaw ang panit niini.Kung naay laing tawo mo-tanaw ug mo-susi sa maong mansanas, unya mo-ingon siya nga berde ang color sa mansanas.Now, sigun sa atong kasinati-an, ang pula ug berde kay dili parehas nga color, lahi ni sila. Unya karon nga duha ka-tawo ang ning "claim" nga natino nila ang color sa mansanas, kaso lang, lain-lain sila ug color nga nakita. Ang usa pula, ang usa berde. Unsa may tinuod? Unsaon man nato pag-susi kung kinsay sakto?Pwede ta mo-ingon nga dili man ni pangutana kung unsay tinuod, ang pangutana diri kay unsaon nato pag-susi kung unsay tinuod. Sa ato pa, nagpabilin ang pangutana kung unsaon man nato pag define ang "truth." Gani, makapangutana usab kita nga naa ba tay abilidad sa pag-define sa "truth?" Basin diay wala, sa ato pa, kung naa man galing tay mamahimong definition sa "truth," basin wala ra puy gamit.Sa atong example, atong gi-imply nga ang mansanas dunay color. Kung unsa ang color, mahibaw-an lang ta ni basi sa atong kasinati-an sa maong mansanas. Sa ato pa, depende sa atong mga "senses" kung unsay na-"detect," sa kani nga example, kung unsay na-detect sa atong mata. Ikaw, nakakita ug pula, ang usa berde. Now pwede ta mopa-apil ug pipila pa ka tawo para mo-hatag pud sa ilahang pag-susi. Unya ibutang nato nga naay upat pa ka-tawo nga ning apil ug susi sa maong mansanas, unya silang upat, pulos ning-ingon nga berde ang color sa mansanas.Sa ato pa, lima ka tawo ang ning-"claim" nga berde ang color sa mansanas, unya ikaw ra ang ning-ingon nga pula ang color niini. Nagpasabot ba ni nga berde ang "tinuod" nga color sa mansanas? Ug ikaw, nasayop lang ka tungod kay color-blind ka? Tungod kay naay depekto ang imong mata nga wala ka nakakita nga berde diay ang color sa mansanas. Pero ang problema kay, basin ang silang lima ang color-blind. Basin pula gyud ang tinuod nga color, pero tungod color-blind ang lima, pulos berde ilang nakita.Atong tan-awn kaning idea nga ang kamatuoran kay ang unsa nga mao sa kanunay, bale kung unsay "consistent" sa atong kasinati-an. Pananglit kung ang color nga pula nga imong makita, sa imong mga milabay nga mga kasina-tian, kung diin naklaro nimo kung unsay color nga pula. Mao kini ang mamahimo nga kamatuoran para nimo. Medyo depende ni sa tawo kung unsa ang iyang kasinati-an pero murag wala man tay laing paagi aron ma-suta nato kung unsay kamatuoran. Kung dili pina-agi ra man gyud sa atong kasinati-an.Mao nga akong i-suggest nga wala tay paagi aron makab-ut ang "absolute" gyud nga kamatuoran. Pananglit karon nga naminaw ka niining akong podcast, unsaon man nimo pag-determine nga wala lang ka nag-damgo? O ba kaha, basin naa ka karon sa usa ka laboratory ug unya gi-kabitan ug mga wires ang imong ulo aron ma-kuting-kuting sa mga doctor o scientist ang imong utok. Unya kaning imong experience karon nga naminaw kuno ug podcast, resulta lang ni sa ilahang pag-kuting-kuting sa imong utok. Unsaon man nimo na pag-determine?Wala koy paagi unsaon aron makab-ut ang"absolute" nga kamatuoran. Para nako, ang ato rang makaya kay kung unsa lang ang "consistent" sa atong kasinati-an. Kung unsay mao sa kanunay. Mao nga kita, isip katilingban, magkinahanglan kita sa usag-usa kanato aron makapaminsar kita ug unsay "consistent" nato sa atong mga kasinati-an. Now, naay usahay nga dili gyud magkatagkdo ang atong mga kasinati-an, mao nga duna tay mga bingkil ug mga panaglalis. Pwede tani tawgon nga "natural" ra ni sa atong kinabuhi dinhi sa kalibutan.So, human aning tanan nakong gi-saysay dinhi, ang definition ra nako sa "truth" o kamatuoran kay kung unsay mo-takdo sa kung unsay mao o "reality." Again, pwede ni nga ang "reality" nako kay lahi sa imohang "reality." Mao nga usahay, magkinahanglan kita nga mag-estorya o mag-debati sa atong mga kasinati-an ug mga ideas o opinion. Mao ni ang usa sa pinakadako nako nga rason nganong nag-podcast ko bahin ani.Daghan man gud nga mga tawo nga mo-claim nga naa nila ang kamatuoran. Pananglitan daghang mga tawo nga nagwali nga ang bibliya, ang "christian ug jewish bible," kay tinuod, ug ang tanang nakasuwat niini kay ang kamatuoran.Duna say daghang mga tawo nga nagwali nga ang koran, ang santos nga libro sa mga muslim, mao sad kuno ang tinuod, ug ang mga nakasulat niini kay ang kamatuoran.Si Joseph Smith, ang nagmugna sa relihiyon nga Church of the Latter Day Saints, ning-claim nga duna daw siyay nakaplagan nga mga sinulat sa bulawan, "golden plates" o ang "golden bible" nga mauy iyang gitamdan aron pagmugna sa iyahang "book of mormon." Ning-claim pa gani ang maung simbahan nga mas sakto pa daw ni kaysa sa "bible."So sa kani nga podcast, atong lungkaton kung unsa man ang mga lain-laing rason nga naka-ingon man sila niini. Unya tan-awn nato kung ang mga rason, "consistent" ba sa atong "reality." Tan-awn nato kung sensible ba ug lig-un ba ang ilahang pangatarungan. Madiskobrehan nato dinhi sa atong podcast nga ang kadaghanan, walay igo nga rason para pag-justify sa ilahang mga "beliefs." In fact, kasagaran, based sa akong experience, ning-tuo sila pero wala gani sila kabalo kung ngano. Unya aron dili mulutaw nga wala silay igo nga rason, magbulul-bulul intawn ug mugna ug rason.Kini ug uban pa, ang atong hisgutan sa sunod nga mga episodes dinhi sa atong podcast.Kung intersado mo sa pag explore niini, ayaw kalimot ug Subscribe ug share sa atong podcast. Para ato ning tanan.Dinhi lang usa, hangtud sa sunod higayon. Daghang salamat.Question everything.
© 2020-2025 Ivy Podcast Discovery LLC
