Podcast Demagoga

Trwa kampania wyborcza, a materiały, które w niej widzimy bardzo często toną w przekazie emocjonalnym. Emocje mogą mieć wpływ na naszą decyzję w nadchodzących wyborach. Dowiedz się:Jak nasze emocje mogą zostać wykorzystane w trakcie kampanii?Czy łatwiej jest wzbudzić sympatię, czy uprzedzenie? Czy trudno jest uniknąć głosowania emocjami i zdyscyplinować się, żeby zagłosować rozumem?

Okres wyborczy trwa nie tylko w Polsce. Nowego prezydenta wybierają także obywatele Rumunii, którzy po anulowaniu listopadowych wyborów, ponownie poszli do urn.  W opowieści o odwołanych wyborach przewijają się TikTok, rosyjskie wpływy i popularna cosplayerka rozsiewająca fałszywe informacje. Dowiedz się:Jak rumuńskie władze tłumaczyły anulowanie wyborów?Dlaczego Georgescu nie może ponownie startować w wyborach?Kto ma największe szanse na wygraną w powtórzonych wyborach? I czy jest to George Simion?

Boom na sztuczną inteligencję trwa – 60 proc. młodych Polaków w ciągu ostatnich 12 miesięcy korzystało z aplikacji bazujących na AI. Wraz z upowszechnieniem sztucznej inteligencji rosną także potrzeby energetyczne. Konieczność zwiększenia produkcji prądu dotknie także Polskę. Dowiedz się:Czy jesteśmy w stanie podołać temu wyzwaniu? Czy problem z wytwarzaniem energii może zahamować rozwój AI w Polsce i na świecie?Czy dezinformacja może stanąć na przeszkodzie rozwojowi energetyki odnawialnej i jądrowej? 

Mówienie o Polsce wyłącznie z perspektywy dużych miast może prowadzić do tego, że odbiorca lokalny nie odnajdzie w tej opowieści siebie. W ostatnim (zamykającym ten cykl) odcinku Podcastu Demagoga Lokalnie przyjrzymy się obrazowi Polski poza metropoliami.

Last week Mark Zuckerberg announced that Meta will end its partnership with fact-checkers in the next few months - for now in the United States. He acknowledged that they proved to be “too politically biased and destroyed more trust than they built.” He also said that “too many mistakes were made during content moderation and there was too much censorship.” This is now set to change. How is the job of an independent fact-checker different from the job of a Facebook content moderator? Is there a methodology to reduce the risk of a bias? What's next for the content verification program? Will it be terminated in Europe as well? We talked about this with our guest: Carlos Hernández- Echevarría, associate director at Maldita.es, a Spanish foundation dedicated to fighting disinformation, and former president of the association of European fact-checking organizations EFCSN and head of its policy task force.

W ubiegłym tygodniu Mark Zuckerberg ogłosił, że Meta w ciągu następnych miesięcy zakończy współpracę z fact-checkeremi – na razie w Stanach Zjednoczonych. Uznał, że okazali się oni „zbyt stronniczy politycznie i zniszczyli więcej zaufania, niż go zbudowali”. Powiedział również, że podczas moderacji treści popełniono „zbyt wiele błędów i było za dużo cenzury”. Teraz ma się to zmienić. Czym się różni praca niezależnego fact-checkera od pracy moderatora treści na Facebooku? Czy istnieje metodologia, której celem jest zmniejszanie ryzyka wystąpienia stronniczości? Co dalej z programem weryfikacji treści? Czy zostanie zakończony również w Europie? Porozmawialiśmy o tym z naszym gościem: Carlosem Hernándezem- Echevarríą, wicedyrektorem hiszpańskiej fundacji Maldita.es, zajmującej się walką z dezinformacją, oraz byłym przewodniczącym stowarzyszenia europejskich organizacji fact-checkingowych EFCSN i szefem jego grupy zadaniowej ds. polityk. Przydatne linki: More Speech and Fewer Mistakes Maldita.es EFCSN rozczarowana decyzją Mety o zakończeniu współpracy z niezależnymi weryfikatorami faktów w USA Fact-checking to cenzura? Wyjaśniamy zasady współpracy z Facebookiem Apel do rządu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie działań platform internetowych przed wyborami prezydenckimi w Polsce

Ponad 400 sprawdzonych wypowiedzi polityków i prawie 700 zweryfikowanych fałszywych informacji. Rok 2024 obfitował w wiele wydarzeń, którym przyglądali się analitycy Demagoga. W pierwszym odcinku w 2025 roku przyglądamy się wydarzeniom z minionych 12 miesięcy. Okres ten podsumowują Małgorzata Kilian-Grzegorczyk, prezeska Stowarzyszenia Demagog, Marcin Kostecki, szef działu factcheckingu politycznego, oraz Adam Majchrzak, zastępca szefowej działu przeciwdziałania dezinformacji. Przydatne linki: Podsumowanie roku 2024 w Demagogu

Rok 2024 dobiega powoli końca i jak się okazuje, był to wyjątkowo intensywny czas dla wielu platform społecznościowych. Niektóre musiały zmagać się z oskarżeniami o monopol, innym wytykano opieszałość w walce z oszustami. Razem z Sylwią Czubkowską, dziennikarką i współprowadzącą podcastu „Techstorie - rozmowy o technologiach” podsumowujemy minione 12 miesięcy dla niektórych technologicznych gigantów. Ważne linki: Oszustw internetowych coraz więcej. Najpopularniejszy wciąż phishing Blokada portalu X w Brazylii. Co warto wiedzieć? Dezinformacja na promocji. Tańsza niż randka w wystawnej restauracji Siatka kont promuje Sikorskiego. Spełniają „prośby ze sztabu”

Jakie zmiany w prawie łowieckim proponuje resort klimatu i środowiska, z wiceministrem Mikołajem Dorożałą na czele? Czego dotyczą protesty myśliwych? Co o polowaniach sądzą eksperci oraz społeczeństwo? W kolejnym odcinku Podcastu Demagoga Lokalnie wspólnie z naszymi ekspertami i mediami lokalnymi, takimi jak Zawsze Pomorze, sprawdzamy, jakie są fakty i przyglądamy się największym kontrowersjom.  Ministerstwo klimatu i środowiska nie ma wątpliwości: trzeba zmienić prawo łowieckie. Wiceminister Mikołaj Drożdżała zapowiedział, że siedem gatunków ptaków zniknie z listy łowieckiej. Z tą wstępną propozycją nie zgadza się środowisko łowieckie. Prezes Naczelnej Rady Łowieckiej Marcin Możdżonek wskazał, że Polska jest w czołówce państw europejskich pod względem ograniczeń związanych z polowaniem na ptaki. 

Telewizja wciąż stanowi jedno z najważniejszych źródeł informacji dla Polaków. W ostatnim czasie krajobraz medialny związany z tym medium bardzo się zmieniał, co obserwowaliśmy w naszych analizach. W naszym najnowszym tekście przyglądamy się dwóm prawicowym stacjom: Telewizji Republice i wPolsce24. W rozmowie z jednym ze współautorów raportu Łukaszem Grzesiczakiem sprawdzamy, jaką wizję Polski dostają widzowie obu kanałów i czy jest w naszym kraju miejsce dla obu tak zbliżonych do siebie mediów. Przydatne linki: Prawdziwe polskie wiadomości, czyli jak Republika i wPolsce24 opowiadają o świecie. Raport Demagoga „Czysta woda” bez kobiet i z dominacją Koalicji Obywatelskiej. Kogo zapraszają programy publicystyczne? Pomijanie informacji, memy z Dudą i krytyka CPK. Sprawdzamy nowe TVP Zmiana władz TVP – co wiemy?

Prozachodnia prezydentka Mołdawii, Maja Sadu, zakazała picia naparu z dzikiej róży. Na taką informację można było się natknąć w sieci przed wyborami prezydenckimi w tym kraju, które odbyły się w październiku. To fałszywe doniesienia, jedne z wielu w Mołdawi. Jako kraj kandydujący do Unii Europejskiej to miejsce, gdzie ścierają się nastroje prozachodnie i prorosyjskie. To również pole to do rozwoju dezinformacji. Jakie narracje są najpopularniejsze? Dlaczego w fałszywych treściach Unia Europejska przedstawiana jest jako sojusz, który zmilitaryzuje Mołdawię?  Kwestie wyjaśnił Kamil Całus z Ośrodka Studiów Wschodnich. Kamil Całus – z wykształcenia wschodoznawca i dziennikarz, z zawodu analityk. Absolwent Instytutu Wschodniego oraz Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Studiował m.in. w Kiszyniowie. Do Mołdawii podróżuje regularnie od ponad dekady, co najmniej kilka razy do roku. Od 2012 roku pracuje w warszawskim Ośrodku Studiów Wschodnich, w którym – prócz problematyki mołdawskiej – zajmuje się także Rumunią. Publikował m.in. w „Nowej Europie Wschodniej”, „New Eastern Europe” i „Tygodniku Powszechnym”. Pochodzi ze Świnoujścia. Mieszka w Warszawie. Przydatne linki Mołdawia w mackach dezinformacji. Dlaczego ten kraj jest tak ważny dla Rosji? Wybory prezydenckie i referendum w Mołdawii: żółta kartka dla obozu prozachodniego Mołdawia: reelekcja Mai Sandu dzięki głosom diaspory Rosyjskie eksperymenty z dezinformacją w Mołdawii Moldova fights to free itself from Russia's AI-powered disinformation machine

Teorie spiskowe, sugerowanie fałszerstw wyborczych i obrazki tworzone przez sztuczną inteligencję. Po raz kolejny wybory prezydenckie w USA obfitowały w szereg wątków związanych z fałszywymi informacjami. Czy dezinformacja wokół wydarzeń tej kampanii miała wpływ na ostateczny wynik? A może do wygranej Trumpa przyczyniła się sztuczna inteligencja? O tym i innych kwestiach związanych z wyborami rozmawialiśmy z Janem Jęczem, analitykiem Polityki Insight Jan Jęcz – Analityk ds. gospodarki cyfrowej w Polityce Insight. Absolwent socjologii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, obecnie w trakcie studiów w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych UAM. W przeszłości pracował jako specjalista ds. komunikacji i badacz UX, współtworzył także projekty edukacyjne dot. klimatu i mediów. Jako wolny publicysta publikował w Magazynie Kontakt, Kulturze Liberalnej, Krytyce Politycznej, Miesięczniku Znak, portalu oko.press. Laureat Stypendium im. Leopolda Ungera dla młodych dziennikarzy. Przydatne linki Niszczenie głosów oddanych na Trumpa w Pensylwanii? Fałszywe nagranie Maszyna do głosowania wybierała Kamalę zamiast Trumpa? Sprawdzamy Deepfake z Jennifer Lopez – w tle dezinformacja wyborcza 5 teorii spiskowych po zamachu na Donalda Trumpa Wybory w USA. Wywiad ostrzega przed wpływem rosyjskiej dezinformacji Wybory USA 2024: Jakie fake newsy krążą wokół Harris, Trumpa i Bidena?

Wiosną grillujemy, jesienią idziemy na grzybobranie (a później opowiadamy o tym w internecie). Co ciekawe, oba te zajęcia mogą stać się tematem fałszywych treści. Muchomory czerwone przedstawiane są w nich jako grzyby, które mogą przedłużyć nam życie, wspomóc w zmaganiach z alkoholizmem, czy odbudować neurony. Ile w tym prawdy? Niewiele. Nie mówiąc już o tym, że zatrucie nimi może mieć poważne, negatywne skutki dla naszego zdrowia. I właśnie o tym porozmawiamy w kolejnym odcinku Podcastu Demagoga. Rozważymy też, czy jesteśmy jesieniarami. Przydatne linki  „Muchomor czerwony – kto go zjada i po co to robi?” „Muchomor czerwony to jadalne „lekarstwo”? Fałszywe informacje” „Czipsy z muchomorów czerwonych? To nie jest dobry pomysł na posiłek” „Muchomory czerwone to metoda na alkoholizm? To nieprawda”

Edukacja seksualna zajmuje szczególne miejsce wśród tematów, które rozpalają dyskusje w Polsce. Za każdym razem, kiedy temat ten pojawia się w przestrzeni publicznej, rozbrzmiewają hasła o seksualizacji nieletnich, przymuszaniu do masturbacji czy zmianie orientacji seksualnej. Wspólnie z Martyną Wyrzykowską, dyrektorką zarządzającą fundacji SexEd, postanowiliśmy obalić te powracające mity i zobaczyć, czym tak naprawdę jest edukacja seksualna. BIO: Dyrektorka zarządzającą Fundacji SEXEDPL, autorka podcastu „Mamy tak samo” oraz mamą dwóch dziewczynek. Wierzy w siostrzeństwo, walczy o wdrażanie idei diversity w organizacjach, z którymi współpracuje i dba o to, by marki i stojący za nimi ludzie dostrzegali, że wartości, o których mówi się w SEXEDPL to nie trend, ale niezbędny kierunek rozwoju dla całego społeczeństwa. Linki Pokoje do masturbacji w szwedzkich przedszkolach? To fake news ONZ legalizuje pedofilię? Żaden dokument tego nie potwierdza Czy rodzice boją się „seksualizacji” dzieci? Sprawdziliśmy skargi

Po co budować kopalnie, kiedy Polska rzekomo od kopalni odchodzi? Takie pytanie zadaje sobie wielu mieszkańców Mysłowic i Śląska, kiedy słyszą o planach otwarcia nowej kopalni węgla kamiennego „Brzezinka 3”. W pierwszym odcinku Podcastu Demagoga Lokalnie wspólnie z naszymi ekspertami i mediami lokalnym – takimi jak Śląska Opinia – sprawdzimy, jakie są fakty dotyczące tej kontrowersyjnej inwestycji i czy rzeczywiście ma ona szansę na realizację. „Jak wszyscy sobie, myślę, wyobrażamy, że budowa kopalni to jest inwestycja o wiele większa niż otwarcie sklepu z pamiątkami czy plakatami zespołu Myslovitz, czy też otwarcie budki z kebabem. Potrzebnych jest do tego mnóstwo pieniędzy. Kiedy rozmawiamy z różnymi ekspertami, oni zwracają uwagę, że nie wierzą w otwarcie tej kopalni”. Łukasz Grzesiczak, starszy analityk Demagoga „Pytaniem, które powtarzaliśmy sobie przez cały czas było, o co w ogóle w tym wszystkim chodzi i dlaczego ktoś chce budować nową kopalnię w czasach, w których zmierzamy do tego, żeby kopalnie jednak zamykać”. Sebastian Pypłacz, redaktor naczelny Śląskiej Opinii Podcast Demagoga Lokalnie to nowy cykl Demagoga, w ramach którego nasi fact-checkerzy we współpracy z mediami lokalnymi przyglądają się tematom ważnym dla lokalnych społeczności. Sprawdzamy, jakie są fakty i gdzie ukryta jest prawda. Czy inwestycja rzeczywiście powstanie? Jakie stanowisko przedstawia Ministerstwo Klimatu i Środowiska, które wydało Brzezince koncesję na wydobycie węgla? Zapraszamy do słuchania! Dziękujemy partnerom i ekspertom, którzy wystąpili w podcaście: Łukasz Grzesiczak, portal Demagog Sebastian Pypłacz, Śląska Opinia Robert Tomaszewski, Polityka Insight Przydatne linki: https://demagog.org.pl/analizy_i_raporty/nowa-kopalnia-w-myslowicach-sa-protesty-brak-prawnych-przeszkod

Jessikka Aro to znana i poważana fińska dziennikarka, znana przede wszystkim jako autorka książki „Trolle Putina”. Jej najnowsza publikacja, która jeszcze nie ukazała się na polskim rynku, może jednak u części czytelników wywołać konsternację. Pojawia się w niej rozdział o katastrofie smoleńskiej, który powiela nieprawdziwe informacje na temat przyczyn wypadku i przebiegu śledztwa. Wśród osób, z którymi spotkała się Aro, pojawiają się m.in.: Michał Rachoń czy Sławomir Cenckiewicz. O tym, w jaki sposób Jessikka Aro doszła do tak szokujących wniosków oraz jak jej nowa książka może wpłynąć na wizerunek Polski w świecie, mówią Piotr Litwin, starszy analityk w Stowarzyszeniu Demagog, oraz Joonas Pörsti, redaktor naczelny fińskiej organizacji factcheckingowej Faktabaari. Ważne linki: Artykuł o nowej książce Jessikki Aro Several Research Sources Refute the Description of the Smolensk Air Disaster in Jessikka Aro's Book

Afryka to ogromny kontynent, wiele krajów zróżnicowanych m.in. pod względem językowym, kulturowym czy społecznym. Również tam pojawiają się fałszywe treści oraz kampanie dezinformujące. Jak doszło do wybuchu wojny francuskich i rosyjskich botów? Czy jedna plotka może podburzyć społeczeństwo do agresji? I jak w takiej sytuacji działa fact-check przez SMS? O tym porozmawiamy z dr. Jędrzejem Czerepem z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Przydatne linki: Mapping a Surge of Disinformation in Africa, Africa Center od Strategic Studies Geopolityka. Jak po cichu Rosja zdobywa Afrykę. Jędrzej Czerep, PISM Bio:  dr Jędrzej Czerep – kierownik Programu Bliski Wschód i Afryka w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych (PISM), analityk ds. Afryki Subsaharyjskiej. Zajmuje się m.in. kulturą polityczną w państwach afrykańskich, wpływem mediów społecznościowych na rzeczywistość społeczno-polityczną w Afryce, powodami popularności dyskursów prorosyjskich. Cytowany m.in. przez BBC, The Economist, Washington Post. Wykładowca akademicki, m.in. od 2017 r. prowadzi autorskie konwersatorium z zakresu fake news, postprawdy i polityki informacji w Collegium Civitas.

Wody po tegorocznej powodzi zaczynają powoli opadać. Nie znika jednak fala dezinformacji, która przelała się przez media społecznościowe. W ciągu kilku dni mogliśmy zobaczyć, jak powstają teorie spiskowe, jak politycy obarczają się nawzajem winą za katastrofę, a także jak sytuację kryzysową wykorzystują oszuści. W rozmowie z Marcinem Kosteckim, szefem działu fact-checkingu politycznego, sprawdzamy, jakie narracje zdobyły popularność w ostatnim czasie i jak wpłynęły one na debatę publiczną podczas walki z powodzią. Przydatne linki Dziewczynka porwana przez wodę? Oszuści wykorzystali powódź do scamu Wsparcie dla przedsiębiorców. Na co mogą liczyć po powodzi? Czy zbiornika Racibórz Dolny użyto obecnie po raz pierwszy? Ile wałów wybudowano za PiS, a ile za PO? Czy Donald Tusk uratował psa z powodzi? Kontekst tego zdjęcia jest inny Saperzy nie wysadzają wałów przeciwpowodziowych. Uwaga na dezinformację HAARP i 5G spowodowały powódź w Polsce? Uwaga na teorie spiskowe

Wiele mówi się o tym, jak nowe technologie mogą pomagać, ale i przeszkadzać, w edukacji. Na przykład badacze sprawdzili, jak media społecznościowe mogą wpływać na naszą pamięć prospektywną, czyli tę, dzięki której pamiętamy o zaplanowanych zadaniach. Czym różni się informacja od wiedzy i czy tę drugą da się znaleźć w mediach społecznościowych? Czy można odpocząć podczas scrollowania postów? Jak korzystać z nowych technologii, aby nie przeszkadzały nam w zdobywaniu wiedzy – nie tylko w szkole? Te informacje (w wiedzę) połączyła dla nas trenerka higieny cyfrowej Magdalena Bigaj. Magdalena Bigaj – założycielka i prezeska Fundacji „Instytut Cyfrowego Obywatelstwa", autorka książki „Wychowanie przy ekranie". Medioznawczyni, badaczka i działaczka społeczna. Pomysłodawczyni i współautorka pionierskich „Ogólnopolskich badań higieny cyfrowej”. Twórczyni i kierowniczka pierwszych w Polsce studiów z higieny cyfrowej na Uczelni Korczaka. Laureatka Nagrody Korczaka 2024 za działania na rzecz praw dziecka w środowisku cyfrowym. Felietonistka miesięcznika  „Pismo. Magazyn opinii". Autorka licznych tekstów w mediach branżowych i ogólnopolskich poświęconych wpływowi nowych technologii na społeczeństwo. Umieszczona na liście 100 Kobiet Roku 2022 magazynu „Forbes Woman” oraz na liście 100 zasłużonych dla edukacji cyfrowej w 2023 roku. Przydatne linki:  Fundacja „Instytut Cyfrowego Obywatelstwa” Short-Form Videos Degrade Our Capacity to Retain Intentions: Effect of Context Switching On Prospective Memory Smartfony w szkołach – jak technologia wpływa na edukację?

Zespół Demagoga ujawnia, jak minister Czarnek dał 1,5 mln zł na promocję teorii spiskowej o wielkim resecie. Mateusz Cholewa zaprosił do naszego podcastu Marcina Kosteckiego i Piotra Litwina, którzy zdradzają, co znalazło się w „badaniach” przygotowanych na Politechnice Warszawskiej. 1,5 mln zł – to wysokość dofinansowania przekazanego z publicznych pieniędzy na badania dotyczące wielkiego resetu. Badania – zamiast obalać tę teorię spiskową – powtarzały fałszywe informacje na temat zmiany klimatu, transhumanizmu i planów na wykorzystanie obcej cywilizacji do wprowadzenia totalitarnych metod kontroli nad państwem.  O tym, jak to się stało, że taki projekt zdobył dofinansowanie, Mateusz Cholewa rozmawia z Marcinem Kosteckim (szefem działu fact-checkingu politycznego) i z Piotrem Litwinem (starszym analitykiem) ze Stowarzyszenia Demagog. Dla naszych Patronów i Patronek dostępny jest specjalny fragment nagrania. Dołącz do naszej społeczności! Wesprzyj nas! Ważne linki: „Wielki Reset”. Minister Czarnek dał 1,5 mln zł na „badanie” i promocję teorii spiskowej

Każdy może stać się źródłem fake newsa. Reagując bądź udostępniając niesprawdzone wiadomości, możemy przypadkiem przyczynić się do rozprzestrzeniania fałszywych informacji. Zasada ta dotyczy także mediów, którym zdarza się poprzez nagłówki sprowokować pojawienie się błędnych przekazów. W odcinku sprawdzamy ostatnie przykłady podobnych sytuacji, a przy okazji dowiadujemy się, co sprawia, że Polacy angażują się w dyskusję (podpowiedź: to sernik). Przydatne linki • https://demagog.org.pl/fake_news/atlantyk-sie-ochladza-wiec-nie-ma-zmiany-klimatu-sprawdzamy/ • https://demagog.org.pl/fake_news/unia-chce-stworzyc-rejestr-majatkow-obywateli-sprawdzamy-te-doniesienia/ • https://demagog.org.pl/fake_news/unia-wprowadzi-podatek-od-sprzedazy-ciast-sprawdzamy-to/ • https://demagog.org.pl/fake_news/wiecej-co%e2%82%82-to-wiecej-roslin-wyjasniamy-zjawisko-zielenienia-pustyn/

Kto by pomyślał, że warzywa mogą nam szkodzić. A jednak, jakiś czas temu taki przekaz pojawił się filmie opublikowanym przez pewną sieć burgerowni. Jak się okazuje, mitów na temat żywienia jest znacznie więcej. Modne diety, wegańskie zamienniki i inne kwestie to temat, o którym rozmawiamy z dr. Damianem Parolem, dietetykiem i psychodietetykiem. Specjalnie dla naszych Patronów i Patronek dostępny jest także fragment, w którym omawiamy cudowny lek na otyłość. Chcesz zostać naszym patronem? Wesprzyj nas! dr n. o zdr. Damian Parol - Z wykształcenia dietetyk i psychodietetyk. Studiował w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego oraz w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej. Pod przewodnictwem prof. Artura Mamcarza obronił z wyróżnieniem pracę doktorską na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. Jest współautorem rozdziałów w podręcznikach akademickich oraz publikacji naukowych w zakresie stylu życia i dietetyki. Damian jest również autorem bloga damianparol.com oraz platformy ze szkoleniami on-line warsztatnauki.pl, a po godzinach trenuje trójbój siłowy. Przydatne linki  Strona dr Damiana Parola - https://www.damianparol.com/ Rzekomo szkodliwe warzywa - Czy warzywa lepiej zamienić na wołowinę? Sprawdzamy reklamę Bobby Burger Coś o skuteczności mięsożernej diety - Dieta lwa sposobem na migrenę? Nauka mówi co innego Zbiór różnych fałszywych informacji na temat diety - Jaka dieta jest zdrowa? Celowe upraszczanie to też dezinformacja

6 sierpnia na terytorium Rosji, do obwodu kurskiego, wkroczyła armia ukraińska i pozostaje tam do dzisiaj. Na ten moment nie mamy wielu informacji o tym, co się tam dzieje. Jak w takiej sytuacji pracują analitycy? Zapytaliśmy o to analityczkę z Ośrodka Studiów Wschodnich, Katarzynę Chawryło. Opowiedziała nam, co Kreml powiedział swoim obywatelom na temat ofensywy Ukraińców oraz co na ten temat myślą Rosjanie. Katarzyna Chawryło – Analityczka w Zespole Rosyjskim, w OSW od 2010 r. Absolwentka rusycystyki na Uniwersytecie Warszawskim oraz Instytutu Kulturologii i Lingwistyki Antropocentrycznej na Wydziale Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego. Ukończyła studia doktoranckie na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Pracuje nad rozprawą doktorską. Na kanale YT OSW prowadzi serię o rosyjskiej propagandzie. Przydatne linki:  Propaganda w popłochu. Rosyjskie media o ataku Ukrainy, Ośrodek Studiów Wschodnich Rosjanie o ataku Ukrainy. Reakcje społeczeństwa, Ośrodek Studiów Wschodnich Dezinformacja po rosyjsku: osłabić Ukrainę i ośmieszyć Zachód Wojna w Ukrainie i dezinformacja. Śledź zestawienie!

Pod koniec maja 2024 roku w sieci pojawiła się fałszywa depesza Polskiej Agencji Prasowej, zapowiadająca częściową mobilizację przed dołączeniem do wojny w Ukrainie. To wydarzenie pokazało, że cyberzagrożenie naszej sfery informacyjnej jest realne, a wojna może być bliżej, niż nam się wydaje. Tylko nie walczą w niej czołgi, a „hakerzy” i specjaliści od cyberbezpieczeństwa.  W podcaście rozmawiamy z Piotrem Koniecznym, założycielem portalu Niebezpiecznik.pl, który opowiada nam m.in. jakie jest miejsce Polski na froncie cyfrowego konfliktu.  Piotr Konieczny, ekspert ds. bezpieczeństwa, od 16 lat pomaga największym polskim i zagranicznym firmom w zabezpieczaniu ich sieci przed atakami. Absolwent Glasgow Caledonian University. Wielokrotny zdobywca nagród za najlepsze prelekcje na największych polskich konferencjach poświęconych bezpieczeństwu IT, laureat prestiżowej nagrody Digital Shapers 2018 magazynów Forbes i Business Insider. Wykładowca studiów podyplomowych z cyberbezpieczeństwa na Akademii Marynarki Wojennej i AGH. W swojej karierze przeszkolił ponad 400 000 osób, a swoim ogólnopolskim cyklem wykładów „Jak nie dać się zhackować?” i darmowymi poradnikami na YouTube znacząco wpłynął na poziom bezpieczeństwa Polaków. Przydatne linki: Fałszywa depesza PAP o mobilizacji – analizujemy rosyjski ślad Problemy współczesnego internetu. Co nam grozi? Zagrożenia na 2024 rok. Cyberbezpieczeństwo to dziś podstawa Co się dzieje, kiedy nie aktualizujesz oprogramowania? Cyberbezpieczeństwo dla najmłodszych. Co to znaczy?

Chiny i wojna informacyjna: Spojrzenie na dezinformację z dr. Adrianem Broną Chiny lubią ład. Jak takie podejście ma się do dezinformacji, której celem zazwyczaj jest chaos? Aby wyjaśnić, jak funkcjonuje dezinformacja w Chinach, należy najpierw spojrzeć na świat oczami mieszkańców tego kraju (przede wszystkim partii rządzącej). Pomoże nam w tym dr Adrian Brona z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego. Rozmawiamy o tym, co chińskie społeczeństwo wie o wojnie w Ukrainie, oraz które narracje dezinformujące są w Chinach „faktami”. Opowiadamy o amerykańskiej akcji dezinformującej wymierzonej w Chiny w czasie pandemii COVID-19. Zastanawiamy się też, w jaki sposób rządowi w tym kraju udaje się kontrolować coś tak niesfornego, jak internet. dr Adrian Brona – asystent naukowo-dydaktyczny w Zakładzie Chin Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizuje się w badaniu polityki wewnętrznej i zagranicznej Chin, a także relacji polsko-chińskich. Realizował projekty badawcze poświęcone m.in. funkcjonowaniu młodzieżówki Komunistycznej Partii Chin, współczesnemu powielaniu tradycyjnych chińskich wzorów przywództwa politycznego oraz elitom partyjnym na poziomie prowincjonalnym. Współpracownik Ośrodka Spraw Azjatyckich Uniwersytetu Łódzkiego. Przydatne linki Wirtualny Wielki Mur: jak partia kształtuje chiński internet? TikTok i jego chiński odpowiednik Douyin. Czym się różnią? Prawo: jak wpływa na rozwój Douyin i TikToka? From beef noodles to bots: Taiwan's factcheckers on fighting Chinese disinformation and ‘unstoppable' AI, Guardian Pentagon ran secret anti-vax campaign to undermine China during pandemic, Reuters

Dezinformujące treści chcą wpłynąć na nasze emocje. Dlaczego? Jakie korzyści dla szerzenia fałszywych treści może przynieść to, że się oburzymy albo zdenerwujemy? Czy dezinformacja może wywoływać pozytywne emocje?  Na te pytania – między innymi – staramy się odpowiedzieć w kolejnym wideocaście, w którym gośćmi są Izabela Meyza, dyrektorka programowa Fundacji Szkoła z Klasą oraz Patryk Zakrzewski ze Stowarzyszenia Demagog.  Opowiedzą oni także o projekcie Fake kNOw More, mającego na celu budowanie odporności na dezinformację. Izabela Meyza – facylitatorka, mediatorka i trenerka komunikacji. Dyrektorka programowa Fundacji Szkoła z Klasą. Wspiera zespoły i osoby indywidualne w rozwoju kompetencji komunikacyjnych. Patryk Zakrzewski – koordynator Akademii Fact-checkingu, wiceprezes Stowarzyszenia Demagog, ekspert w zakresie edukacji medialnej. Od blisko pięciu lat prowadzi zajęcia na temat fake newsów i weryfikowania informacji w internecie dla uczniów i studentów, nauczycieli i edukatorów oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych i biznesu. Przydatne linki O projekcie Fake kNOw more  Materiały dla edukatorów Fake kNOw more z aktywnościami dla młodych osób i grą karcianą Oktogram. Filmiki dla dzieci i młodzieży na YouTube.

Gry wideo stają się powoli częścią naszej codzienności i coraz rzadziej na całe szczęście kojarzą się wyłącznie z rozrywką. Coraz częściej dyskutuje się o nich w kontekście edukacyjnym, ponieważ jako medium immersyjne dają niepowtarzalną okazję na przekazywanie i naukę nowych doświadczeń. W rozmowie z dr. Krzysztofem M. Majem sprawdzamy, czy mogą pomagać poszerzać wiedzę o dezinformacji, a także jak gry planszowe takie jak „Oktogram”, stworzony w ramach projektu Fake kNOw more potrafią uczyć nas o mediach społecznościowych. Przydatne linki Gra edukacyjna „Oktogram” Gry przeciwko dezinformacji. Zagraj i dowiedz się więcej #CyberMagazyn: Czy gry wideo mogą stać się sojusznikiem w walce z dezinformacją?

Ekstremalne zjawiska pogodowe i katastrofy naturalne też są tematem fałszywych treści: ktoś ma wywoływać je celowo przy pomocy technologii. W grę wchodzi broń DEW czy projekt HAARP, wspomina się również o zasiewaniu chmur. Wszystkie miały być wykorzystane na korzyść „elit” ze szkodą dla zwykłych ludzi. O tym porozmawiamy w kolejnym odcinku Podcastu Demagoga. Zajrzymy też na Maui, żeby sprawdzić, jak radzą sobie ofiary pożaru, który wybuchł na wyspie w sierpniu 2023 roku. “Directed Energy Weapon podpaliła wyspę na Hawajach? Fałsz”, Demagog “Pożar na Hawajach wywołano, aby przejąć ziemie? Brak dowodów”, Demagog “Many Celebrities Own Property on Maui”, New York Times “Maui wildfire report: Officials declined extra help before a deadly inferno engulfed Lahaina, killing more than 100 people”, BBC MAUI WILDFIRE INVESTIGATION RESOURCE PAGE “Zorza nad Polską to efekt HAARP? Fałszywe informacje”, Demagog ”HAARP powoduje katastrofy? Nie, to zmiana klimatu im sprzyja”, Demagog

Teorie spiskowe mogą się kojarzyć z niecodziennymi wydarzeniami, takimi jak pandemię czy wojny. Mogą być one także blisko nas, w miejscach, których mieszkamy. Łukasz Drozda w swojej najnowszej książce „Miejskie Strachy. Miasto 15-minutowe, 5G i inne potwory” opisuje fałszywe narracje dotyczące mieszkania w miastach, a także opisuje zjawisko urbanistycznego populizmu. W naszej rozmowie sprawdzamy, skąd wzięły się „miejskie strachy” i jak mogą one zmienić nasze życie. Linki: W Łodzi powstaje 15-minutowe osiedle? Wyjaśniamy Przymusowe przesiedlenia do 15-minutowego miasta? Wyjaśniamy Katastrofa zdrowotna w domu obok anteny 5G? Nikt tam nie mieszka Teorie spiskowe o 5G – jak straszą depopulacją?

Thousands of people in Georgia have been protesting for several weeks against the adoption of a bill called the "Foreign Agent Law". According to the document, if at least 20 percent of an organization's funding comes from abroad, it must register as an "agent of foreign influence". Similar laws also exist in other countries, including Russia. How do they differ from the Georgian one? Why did President Salome Zurabishvili, who vetoed it, called it the "Russian law"? How might it target the fact-checkers? Why have they been receiving anonymous, threatening phone calls for several weeks? We spoke about it with Sandro Gigauri from the Media Development Foundation and the fact-checking website Myth Detector. Sandro Gigauri – has been working as a Disinformation/Propaganda Researcher at the Media Development Foundation (MDF) since 2021; he serves as the English Language Editor on the MDF "Myth Detector" fact-checking platform. Furthermore, Sandro is an Expert in Information Environment Monitoring at the European Service Network and an Invited Lecturer at the Ilia State University in Tbilisi. In addition to his daily work on manifestations of disinformation and misinformation, Sandro is the author of many publications including: "Russian Information Warfare: Two Months After the Invasion in Ukraine", "Media Literacy Sector Mapping in Georgia" and "Anti-Gender and Anti-LGBTQI Mobilization in Georgia”. Useful links: „VIDEO MANIPULATION CLAIMING DEMONSTRATORS ARE USING A NAZI GESTURE” „A FABRICATED PROTEST POSTER IS BEING CIRCULATED ON SOCIAL NETWORKS” „FABRICATED POSTER AMID THE PROTESTS AGAINST THE »RUSSIAN LAW«” „Georgia: Abandon ‘Foreign Agent' Registration Law” „Georgia president vetoes ‘foreign agent' law”

W trakcie protestów rolników z początku tego roku jedno z powtarzających się haseł dotyczyło rezygnacji z założeń Zielonego Ładu. Wokół tej inicjatywy zdążyło pojawić się wiele fałszywych przekazów dotyczących np. wywłaszczania rolników czy zakazu uprawy owoców i warzyw na własny użytek.  W drugiej części rozmowy na temat Unii Europejskiej sprawdzamy, czy tak naprawdę jest Zielony Ład i czy faktycznie jest się czego bać. LINKI: Zielony Ład oznacza głód i zalane pola? Wyjaśniamy Więzienie za uprawę warzyw? Fałszywe informacje o Zielonym Ładzie Zielony Ład to „spisek” Światowego Forum Ekonomicznego? Fałsz Zielony Ład ma na celu zniszczenie rolników i żywności? Fałsz Poseł Konfederacji straszy UE. Bruksela zakaże uprawy żywności? Kto w PE głosował za Zielonym Ładem, a kto za „rezolucją robakową”?

Już 9 czerwca w Polsce odbędzie się głosowanie na kandydatów do Parlamentu Europejskiego. Nasz kraj od 20 lat jest członkiem Unii Europejskiej, mimo to wokół działalności tej instytucji wciąż krąży wiele mitów i nieprawdziwych informacji. W tym odcinku przyglądamy się, w jaki sposób tworzy się unijną politykę, czym zajmują się europosłowie, a także, w jaki sposób zwykły wyborca może wpływać na kierunek, w jakim podąża wspólnota europejska. Na pytania odpowiadają dyrektor biura Parlamentu Europejskiego w Polsce Witold Naturski oraz specjalistka ds. Europejskiego Zielonego Ładu z Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce Izabela Zygmunt. Co więcej, we fragmencie dostępnym dla naszych Patronek i Patronów sprawdzamy, czy faktycznie Unią steruje ukryta grupa wpływu. Przydatne linki: Cała prawda o Unii Europejskiej #1 Europarlament w liczbach Cała prawda o Unii Europejskiej #2 Jak powstała Unia? Cała prawda o Unii Europejskiej #3 Fejki na temat przepisów UE Cała prawda o Unii Europejskiej #4 Co może Parlament Europejski? Cała prawda o Unii Europejskiej #5 Jak tworzy się unijne prawo? Cała prawda o Unii Europejskiej #6 Miejsce Polski w UE

Tysiące ludzi w Gruzji od kilku tygodni protestuje przeciwko przyjęciu ustawy nazywanej „ustawą o  przejrzystości w kwestii obcego wpływu” albo „ustawą o zagranicznych agentach”. Według niej, jeśli przynajmniej 20 proc. finansowania danej organizacji pochodzi z zagranicy, musi zarejestrować się jako „agent zagranicznych wpływów”.Podobne ustawy funkcjonują również w innych krajach, w tym w Rosji. Czym różnią się od tej gruzińskiej? Dlaczego wetująca je prezydentka Salome Zurabiszwili nazwała je „rosyjskim prawem”? W jaki sposób może uderzać ono w fact-checkerów? Dlaczego od kilku tygodni odbierają oni anonimowe telefony z pogróżkami?  Porozmawialiśmy o tym z Sandro Gigaurim z Media Developement Foundation i serwisu Myth Detector, zajmującego się fact-checkingiem. Sandro Gigauri - pracuje jako Badacz Dezinformacji/Propagandy w Media Development Foundation (MDF) od 2021 roku; pełni również funkcję Redaktora Języka Angielskiego na platformie fact-checkingowej MDF „Myth Detector”. Sandro jest także Ekspertem ds. Monitorowania Środowiska Informacyjnego w European Service Network oraz Zaproszonym Wykładowcą na Ilia State University w Tbilisi. Oprócz codziennej pracy nad przejawami dezinformacji i misinformacji, Sandro jest autorem wielu publikacji, w tym: „Russian Information Warfare: Two Months After the Invasion in Ukraine”, „Media Literacy Sector Mapping in Georgia” oraz „Anti-Gender and Anti-LGBTQI Mobilization in Georgia”.  Przydatne linki:  „VIDEO MANIPULATION CLAIMING DEMONSTRATORS ARE USING A NAZI GESTURE” „A FABRICATED PROTEST POSTER IS BEING CIRCULATED ON SOCIAL NETWORKS” „FABRICATED POSTER AMID THE PROTESTS AGAINST THE »RUSSIAN LAW«” „Georgia: Abandon ‘Foreign Agent' Registration Law” „Georgia president vetoes ‘foreign agent' law”

W Podcaście Demagoga staramy się zaglądać do różnych zakątków świata, aby sprawdzić, jakie fałszywe treści się tam rozprzestrzeniają. Tym razem sprawdzimy, co dzieje się na Bałkanach, konkretniej w Serbii. Serbia jest krajem kandydującym do Unii Europejskiej. Jednocześnie relacje medialne donoszą o wizycie Xi Jinpinga, a Chiny oraz Rosja przedstawiane są jako alternatywa dla Zachodu. Czy Serbia faktycznie „patrzy na wschód”? Jak rozwijają się fałszywe narracje na Bałkanach? Jak dezinformacja wykorzystuje lokalne napięcia, konflikty i, naturalne dla Bałkanów, różnice kulturowe? Czy może wpłynąć na proces integracji Serbii z Unią Europejską? Jaką rolę odgrywają fałszywe narracje z zakresu medycyny alternatywnej?  O tym opowie nam Natalia Żaba, dziennikarka i ekspertka do spraw Bałkanów. Bio Natalia Żaba – stypendystka Google Teaching Fellow dla Europy Środkowej i Wschodniej. Przed dołączeniem do zespołu dydaktycznego Google News Initiative, pracowała jako starsza redaktorka śledcza w Fundacji Reporterów, partnera Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP) w Polsce. Wcześniej spędziła 10 lat na Bałkanach, pracowała jako kierowniczka projektu i reporterka dla Balkan Initiative Reporting Network (BIRN), Sky News, Al Jazeera i wielu innych mediów regionalnych i międzynarodowych. Była również badaczką w Global Initiative Against Transnational Organized Crime. Jest absolwentką wspieranej przez Harvard Leadership Academy for Poland i dwukrotnie pełniła funkcję asystentki dydaktycznej w tym programie.

Historia bohaterki tej opowieści może wydawać się wszystkim znana. Chwila nieuwagi w internecie doprowadziła do tego, że Iwona, zamiast otrzymać wylosowaną walizkę podróżną, została oszukana. Analitycy Demagoga podążyli za tropem oszustwa, który doprowadził ich poza granice naszego kraju. O odkryciach związanych z kolejnym śledztwem Demagoga opowiadają Adam Majchrzak i Justyna Stańska – analitycy Stowarzyszenia Demagog. LINK:Śledztwo Demagoga - „Metoda na walizkę”.

Dezinformacja jest stałym elementem krajobrazu mediów. Styczność z nią zadeklarowało 79 proc. obywateli naszego kraju. To dane z najnowszej edycji badania „Dezinformacja oczami Polaków”. Właśnie o nim rozmawiamy w najnowszym odcinku Podcastu Demagoga. Gościem jest jeden z ekspertów, który opatrzył raport swoim komentarzem: Dariusz Ćwiklak, zastępca redaktora naczelnego Newsweek Polska. W badaniu wzięło udział 1000 osób, które zapytaliśmy m.in. o stosunek do 30 fałszywych stwierdzeń obecnych w przestrzeni publicznej. Dotyczyły one obszarów energetyki, zdrowia, klimatu, nowych technologii oraz polityki. Ile osób zgodziło się przynajmniej z jedną z nich? Które źródła uważamy za wiarygodne? Jak często sprawdzamy informacje, które do nas docierają? Badanie „Dezinformacja oczami Polaków” przeprowadzono przez Koalicję Razem Przeciw Dezinformacji, w skład której wchodzą Związek Firm Public Relations, Fundacja Digital Poland oraz Stowarzyszenie Demagog. Przydatne linki:  Raport „Dezinformacja oczami Polaków” do pobrania [tutaj] „Badanie potwierdza – prawie każdy ufa jakiejś fałszywej informacji” Strona Koalicji Razem Przeciw Dezinformacji

To narracja, która wróciła do przestrzeni publicznej w związku z wojną w Ukrainie. Na obietnicę powołał się Władimir Putin w wywiadzie przeprowadzonym przez Tuckera Carlsona. Czy taka obietnica w ogóle padła? O tym rozmawiamy w najnowszym odcinku „Rozmowy o fake newsach” Podcastu Demagoga. Zapraszają Mateusz Cholewa i Wiola Myszkowska. Przydatne linki:  „NATO prowokuje Rosję, a za wojną stoi USA? Teorie spiskowe" „Dlaczego (tak naprawdę) wybuchła wojna na Ukrainie? Ład światowy według Rosji i Chin” „5 Claims From Putin's Tucker Carlson Interview, Fact-Checked"  „ News Promise Not to Expand NATO – Putin's Myth"  „Putin i Carlson – weryfikujemy kłamstwa o Polsce"

Czy pamiętacie, co robiliście w 2014 roku? Od tamtej pory minęła dekada – właśnie tyle lat działa już Stowarzyszenie Demagog, pierwsza organizacja zajmująca się fact-checkingiem w Polsce.  Dziś będziemy mieli szansę zanurzyć się w jej historię i zobaczyć, jak to się wszystko zaczęło, w czym pomogą nam dwie osoby zaangażowane od lat w działalność Demagoga: prezeska stowarzyszenia Małgorzata Kilian-Grzegorczyk, oraz jeden z członków zarządu Marcel Kiełtyka. Przydatne linki Urodziny Demagoga Jak robimy fact-checking w Demagogu? 10 zasad fact-checkera Podsumowanie 2023 roku w Demagogu. Tak walczymy z dezinformacją Pacynkowi siewcy hejtu i dezinformacji. Jak działają w sieci? Śledztwo Demagoga Łączymy siły z Radiem ZET przed wyborami. Będziemy sprawdzać wypowiedzi polityków Skrzynki pod (nie)specjalnym nadzorem, czyli jak hakowano nie tylko ministra Dworczyka

Według danych Digital Society Project, Polska jest jednym z najbardziej podzielonych społeczeństw w Europie. W drugiej części rozmowy o polaryzacji zapytamy o to, co mogło mieć na to wpływ. Czy takie społeczeństwa są w ogóle w stanie funkcjonować? Czy Polacy mają trudności z dogadaniem się? Gościem będzie Wawrzyniec Smoczyński, prezes Fundacji Nowej Wspólnoty. Organizacja działa na rzecz depolaryzacji.  Bio: Wawrzyniec Smoczyński – współzałożyciel i prezes Fundacji Nowej Wspólnoty. Pełnomocnik rektora Uniwersytetu SWPS ds. strategii. Zajmuje się polaryzacją społeczną w Polsce, tworzy i prowadzi programy społeczne, nakierowane na zmniejszenie podziałów światopoglądowych. Wcześniej był dziennikarzem tygodnika “Polityka”, jest założycielem centrum analitycznego “Polityka Insight”. Na Uniwersytecie SWPS odpowiada za przygotowanie strategii uczelni na lata 2024-2029. Przydatne linki:  Polska rozmawia Polski dialog Fundacja Nowej Wspólnoty

Ludzie potrafią żywo dyskutować nawet na temat rodzaju jedynego, słusznego majonezu. Nie mówiąc już o innych kwestiach, dotyczących polityki czy ekonomii. Nie bez powodu w ostatnich latach mówi się więcej o wzrastającej polaryzacji społecznej. Co wpływa za ten wzrost? Jak rozmawiać z kimś, kto ma zupełnie inne poglądy niż my? Czy rozmowa międzybańkowa może nam pomóc?  Fundacja Nowej Wspólnoty wierzy, że tak, dlatego działa na rzecz depolaryzacji. Zorganizowali projekt „Polska rozmawia”, w którym osoby o różnych poglądach mogły się ze sobą spotkać i poznać. Demagog był dumnym partnerem przedsięwzięcia. Zapraszamy na pierwszą część rozmowy z prezesem Fundacji Nowej Wspólnoty, Wawrzyńcem Smoczyńskim.  Bio: Wawrzyniec Smoczyński – współzałożyciel i prezes Fundacji Nowej Wspólnoty. Pełnomocnik rektora Uniwersytetu SWPS ds. strategii. Zajmuje się polaryzacją społeczną w Polsce, tworzy i prowadzi programy społeczne, nakierowane na zmniejszenie podziałów światopoglądowych. Wcześniej był dziennikarzem tygodnika “Polityka”, jest założycielem centrum analitycznego “Polityka Insight”. Na Uniwersytecie SWPS odpowiada za przygotowanie strategii uczelni na lata 2024-2029. Przydatne linki:  Polska rozmawia Polski dialog Fundacja Nowej Wspólnoty