POPULARITY
Obecnie czeska marka pojazdów Tatra kojarzy się wyłącznie z potężnymi, terenowymi ciężarówkami. Na przestrzeni prawie dwóch wieków istnienia w morawskiej Koprzywnicy produkowano jednak szereg różnego rodzaju pojazdów. Tatra ma więc na swoim koncie chociażby bardzo udany pociąg czy kilka samolotów - w tym jeden taki, którego rekordów, ustanowionych 90 lat temu, nie udało się pobić do dzisiaj. Produkowała w końcu Tatra, z powodzeniem - nawet komunistyczne limuzyny.W 93 odcinku Czechostacji wracamy wraz z Karolem Machi, historykiem motoryzacji z wrocławskiego ośrodka Pamięć i Przyszłość do rozmowy o czeskiej marce pojazdów Tatra. Opowieść, którą zaczęliśmy dwa tygodnie temu, w odcinku nr 91, nie podejmujemy jednak tam, gdzie uprzednio skończyliśmy, czyli po II wojnie światowej. Cofamy się bowiem, raz jeszcze, do czasów przedwojennych, by na chwilę porzucić cztery koła i przedstawić inne środki transportu.W rozmowie jest też sporo o historycznym kontekście II wojny światowej i czasów tuż powojennych oraz tym, jak się to wszystko odbiło na największych związanych z Tatrą nazwiskach.Sporo miejsca poświęcamy ewolucji - kolejnym modelom luksusowych pojazdów, jakie dla swoich dygnitarzy polecili Tatrze produkować czechosłowaccy komuniści. W tym kontekście pojawia się też wyprodukowany specjalnie dla Stalina kabriolet.Rozmowa urywa się nagle w momencie, w którym końca dobiega opowieść o samochodach osobowych. Wrócimy do niej za, a jakże, dwa tygodnie - wtedy, w odcinku podsumowującym historię Tatry przyjdzie kolej na pojazdy ciężarowe, które zakład z Koprzywnicy produkuje właściwie od momentu, w którym zajął się, jako trzecia marka na świecie, produkcją samochodów. I które, z powodzeniem, robi do dzisiaj.Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać Patronami lub Patronkami Czechostacji w serwisie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:Anna, Bartłomiej i KinBardzo Wam dziękuję
„Populizm” to dziś etykieta, która ma uciszyć realną opozycję – mówi Bronisław Wildstein. Przypomina, że faszyzm i nazizm wyrastały z lewicowych orientacji, a antyfaszyzm był narzędziem Stalina. Bronisław Wildstein uważa, że lewica używa dziś pojęcia „populizmu” jako etykiety, która ma uciszyć realną opozycję i usprawiedliwić łamanie zasad demokracji.Straszy się nas, że populizm to przedsionek faszyzmu, choć nikt nie potrafi jasno zdefiniować, co to naprawdę znaczy– mówi publicysta.Najbardziej krwawe totalitaryzmyWildstein podkreśla, że faszyzm i narodowy socjalizm wyrastały z rewolucyjnych orientacji lewicowych.Faszyzm włoski i niemiecki narodowy socjalizm nie były tożsame, ale oba miały źródła w ideologiach lewicowych– zaznacza. Jak dodaje, w latach 30. Stalin stworzył „antyfaszystowski front”, aby rozszerzać wpływy komunizmu.Każdego przeciwnika komunizmu nazywano faszystą. Dziś podobnie – populistą określa się tych, którzy kwestionują dominację liberalno-lewicowych elit– ocenia.Antydemokratyczna lewica?Zdaniem Wildsteina, demokracja liberalna w praktyce sama ograniczała wybór obywateli.Doprowadziła do sytuacji, w której nie było realnych różnic między lewicą a prawicą. Teraz walka z populizmem staje się pretekstem do zawieszania fundamentów państwa prawa– ostrzega.
Cześć! W najnowszym odcinku opowiadam o ogromnej grabieży przeprowadzonej przez Sowietów po II wojnie światowej. Tuż za Armią Czerwoną na zajętych terenach pojawiały się tak zwane trofiejne brygady. Ich jedynym zadaniem było wywożenie wszystkiego, co mogło się przydać w Związku Radzieckim.Kradzież prowadzono na gigantyczną skalę, a odpowiednie rozkazy płynęły wprost z Moskwy i od samego Stalina. Sowieci planowali zabrać na wschód niemal wszystko, aby w ten sposób zrekompensować sobie straty wojenne. Ofiarami rabunku byli nie tylko Niemcy, ale też inne narody Europy Środkowo-Wschodniej. Polska również poniosła ogromne straty.Z zakładów na poniemieckich ziemiach, które po wojnie włączono do Polski, znikało niemal wszystko. Najbardziej ucierpiał Górny Śląsk, ale Sowieci wywozili też maszyny i sprzęt z innych regionów kraju. Na nic zdały się skargi polskich komunistów kierowane do Moskwy. Trofiejne brygady rozkręcały tory, demontowały budynki, wywoziły całe hale produkcyjne. Sprzęt, który trafiał na wschód, często jednak niszczał – radzieckie fabryki nie potrafiły z niego korzystać, a wiele maszyn psuło się już w transporcie.Więcej na ten temat dowiecie się z najnowszego odcinka.
Rozmowa Piotra Szczepańskiego z Jerzym Markiem Nowakowskim w ramach cyklu #rozmowywszechnicy [17 września 2025 r.]Cztery mocarstwa na nowo układają świat, ustalając swoje wpływy i strefy interesów. Do niedawna jednym z nich był Zachód, czyli USA i Europa. Jednak ostatnie wypowiedzi Donalda Trumpa i jego administracji nie pozostawiają złudzeń. Polityka "America First" oznacza, że Stany Zjednoczone nie będą już bezwarunkowo zapewniać bezpieczeństwa Europie. Kontynent ma sam radzić sobie z agresją Rosji, jej wojną na Ukrainie i imperialnymi roszczeniami.W tej nowej grze mocarstw Europa staje oko w oko z Rosją, dysponującą rozpędzoną machiną wojenną. Na jej wschodniej granicy leży wciąż walcząca Ukraina, a tuż za nią — my, Polska.Imperialne roszczenia Rosji sięgają na zachód, obejmując całe terytorium Polski. Sięgają tam, dokąd wojska rosyjskie dotarły w przeszłości, ustanawiając swoje strefy wpływów, czyli do słynnej linii od Szczecina do Triestu. Szczecin w rosyjskiej świadomości jest miastem podarowanym Polsce przez Stalina, który nie tyle chciał go oddać Polakom, ile przyłączyć do imperium sowieckiego, którego częścią — w myśl ówczesnej doktryny — była również Polska. Wszak tam w przeszłości przyszła na świat Zofia Fryderyka Augusta von Anhalt-Zerbst, późniejsza Katarzyna II Wielka... W 2021 roku Rosja przedstawiła Zachodowi ultimatum, ponawiając swoje imperialne roszczenia co do Polski i innych krajów Europy Środkowo Wschodniej. Wojska rosyjskie zajęły Berlin w 1760 roku i prawdopodobnie pozostałyby tam na dłużej, gdyby nie śmierć carycy Elżbiety i przejęcie tronu przez Piotra III, który wycofał Rosję z wojny. Po pokonaniu Napoleona wojska rosyjskie dotarły do Paryża, a po drugiej wojnie światowej ich wpływy sięgnęły aż do linii Szczecin–Triest. Jest to symboliczny obszar, do którego Rosja czuje się predestynowana jako opiekunka i patronka Słowiańszczyzny, w której naród rosyjski postrzega siebie jako naród przewodni i panujący.Wracając do teraźniejszości, Polska staje w obliczu sytuacji, w której jej niezawisłość jest zagrożona w stopniu o wiele większym, niż wyobrażają sobie zadowoleni i dobrze żyjący Polacy.Czy Rosja tę wojnę w Polsce już wygrywa? Co tak naprawdę pokazał test z 10 września? Jak sobie radzimy z tą sytuacją, co należy robić? Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz:1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafwwPrzez portal Patronite możesz wesprzeć tworzenie cyklu #rozmowyWszechnicy nie tylko dobrym słowem, ale i finansowo. Będąc Patronką/Patronem wpłacasz regularne, comiesięczne kwoty na konto Wszechnicy, a my dzięki Twojemu wsparciu możemy dalej rozwijać naszą działalność. W ramach podziękowania mamy dla Was drobne nagrody.2. Możesz wspierać nas, robiąc zakupy za pomocą serwisu Fanimani.pl - https://tiny.pl/wkwpkJeżeli robisz zakupy w internecie, możesz nas bezpłatnie wspierać. Z każdego Twojego zakupu średnio 2,5% jego wartości trafi do Wszechnicy, jeśli zaczniesz korzystać z serwisu FaniMani.pl Ty nic nie dopłacasz!3. Możesz przekazać nam darowiznę na cele statutowe tradycyjnym przelewemDarowizny dla Fundacji Wspomagania Wsi można przekazywać na konto nr:33 1600 1462 1808 7033 4000 0001Fundacja Wspomagania WsiZnajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historiahttps://anchor.fm/wszechnica-fww-naukahttps://wszechnica.org.pl/#rozmowywszechnicy #polityka #wojna
Jeżeli podoba Ci się odcinek możesz nas wesprzeć w serwisie
Hej! W najnowszym odcinku serii „Powojnie” zaglądam do portfela najpotężniejszego człowieka w historii Związku Radzieckiego – Józefa Stalina. W wielu rankingach wymienia się go jako jednego z najbogatszych ludzi w dziejach świata. To, co należało do ZSRR, było de facto jego własnością. Postanowiłem jednak przyjrzeć się bliżej jego osobistemu majątkowi.Po śmierci Stalina służby kontrolowane przez Berię przeprowadziły szczegółową inwentaryzację jego skarbców, szaf i sejfów, szukając oznak ogromnego bogactwa. Wyniki tej kontroli zaskoczyły nawet najbardziej skrupulatnych urzędników. Co znaleźli? Jaki majątek odziedziczyli krewni i dzieci dyktatora? Czy Stalin naprawdę był człowiekiem bogatym?Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w najnowszym odcinku serii Powojnie.
V roce 1956 se konal XX. sjezd Komunistické strany Sovětského svazu, na kterém pronesl Nikita Chruščov tajný projev nazvaný „Kult osobnosti a jeho důsledky“, ve kterém kritizoval některé diktátorské praktiky do té doby nedotknutelného a zbožňovaného Josefa Vissarionoviče Stalina. V Československu byly oficiální informace o Chruščovově projevu velmi mlhavé a vykostěné. Antonin Novotný s obsahem projevu seznámil ÚV KSČ až asi po měsíci, přičemž zcela vyškrtnul zmínku o porušovaní socialistické zákonností. Byla sice provedena prověrka Slánského procesu, ta ale skončila schválením správného postupu. Žádný český Chruščov se nenašel.V Polsku a Maďarsku se naopak mluvilo o zločinech Stalina mnohem otevřeněji a výsledkem bylo Poznaňské a zejména pak Maďarské povstání, které musely brutálně potlačit sovětské tanky.Češi ovšem změny nepožadovali, Sovětskému svazu dál věřili a ani nijak Polákům a Maďarům v jejich boji za svobodu nepomohli. Podle některých historiků byli například Američané z postoje Čechů velice zklamaní.O české opatrnosti svědčí i vzkazy, které posílal z exilu dnes tolik adorovaný novinář Ferdinand Peroutka. Nabádal v nich ke klidu a říkal: „Nesouhlaste doma v soukromí!“ Jeho program lidové opozice ostatně neměl fakticky s demokracií nic společného, neprosazoval demokracii a svobodu, ale zdůrazňoval sociálně ekonomické aspekty v naději, že tak získá podporu.Byl to ale komunistický režim, který celkem snadno v roce 1956 docílil poslušnosti českého národa dvojím snížením maloobchodních cen. Češi se tak nechali koupit a na své údajné demokratické tradice zcela zapomněli.
Poznáme ju ako prvý horúci konflikt studenej vojny či ako tzv. zástupnú vojnu veľmocí bipolárneho sveta. Hoci pre väčšinu bežnej verejnosti sa spája skôr s populárnym a už klasickým americkým seriálom M.A.S.H. Tak či onak, kórejská vojna, ktorá sa začala pred 75 rokmi, okamžite spustila tie najhoršie obavy. A zároveň nastolila nové závažné otázky – ako viesť moderný konflikt tak, aby neeskaloval do omnoho väčšej, globálnej a už rovno nukleárnej vojny? A je ešte možné zjednotiť krajinu, ktorá zostala rozdelená medzi dve mocenské a geopolitické súkolia? A čo vlastne znamená vojna s nasadením najmodernejších technických prostriedkov – prúdového letectva, ťažkej techniky vrátane sovietskych tankov T-34 a amerických Pershingov a teda s priamou či nepriamou účasťou kľúčových svetových hráčov? Počas troch rokov sa Kórejský polostrov stal laboratóriom, testovacou strelnicou a miestom obrovskej ľudskej tragédie. A to všetko bez výsledku, ktorý by nakoniec vychýlil patovú situáciu k víťazstvu jednej či druhej strany. Dosah na ľudské životy a osud celej krajiny je dodnes jasne badateľný. Kým južná časť polostrova patrí medzi najvyspelejšie demokratické krajiny sveta, jeho severnú časť už viac než sedem desaťročí ovláda totalitný komunistický režim, na ktorého čele stojí vládnuca dynastia Kimovcov. Jaro Valent z časopisu Historická revue sa rozpráva s koreanistom Milošom Procházkom z Katedry východoázijských štúdií UK v Bratislave. – Ak máte pre nás spätnú väzbu, odkaz alebo nápad, napíšte nám na jaroslav.valent@petitpress.sk – Všetky podcasty denníka SME nájdete na sme.sk/podcasty – Odoberajte aj denný newsletter SME.sk s najdôležitejšími správami na sme.sk/suhrnsme – Ďakujeme, že počúvate podcast Dejiny.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Jeżeli podoba Ci się odcinek możesz nas wesprzeć w serwisie Patronite.pl:
Białoruska SRR wychodzi z wojny jako jedna z najbardziej zniszczonych republik ZSRR. Śmierć Stalina. Okres rządów Piotra Maszerowa. Odkrycie masowych grobów w Kuropatach.Zapraszam na II część "Historii Białorusi", moim Gościem był prof. Oleg Łatyszonek z Uniwersytetu w Białymstoku.
W tym odcinku audycji, prof. Jan Majchrowski analizuje wystąpienie Józefa Stalina wygłoszone 12 grudnia 1937 r.
Cześć! Dziś w Moskwie – jak co roku – odbyła się defilada z okazji Dnia Zwycięstwa. Z tej okazji w najnowszym odcinku serii Powojnie wracam do tej, od której wszystko się zaczęło – do wielkiej defilady zwycięstwa z czerwca 1945 roku, zorganizowanej z rozkazu Stalina. Na Placu Czerwonym przemaszerowało wtedy ponad 30 tysięcy żołnierzy. Nie tylko świętowali oni triumf nad III Rzeszą, ale też pokazali światu siłę i rozmach Armii Czerwonej. Paradzie przewodzili marszałkowie Żukow i Rokossowski, a całość odbywała się pod czujnym okiem sowieckiego przywódcy. Przestrzeń wokół placu specjalnie zaaranżowano – powstała nawet wielka fontanna, która została rozebrana zaraz po uroczystości. Jeśli chcecie zobaczyć, jak naprawdę wyglądał pierwszy pokaz siły Związku Radzieckiego po wojnie – zapraszam na odcinek.
S historikem umění Ivanem Folettim o vojenské přehlídce v Moskvě, oslavách porážky nacistického Německa i rehabilitaci Stalina současným ruským režimem. Moderuje Štěpán Sedláček.
Po II wojnie światowej ZSRR posiadał największe rezerwy złota w historii, które osiągnęły wolumen 2 tysięcy ton. Za zdobyciem tego złota przez totalitarne państwo i jego przywódcę kryła się nie tylko zwykła grabież poniemieckiego majątku i samych Niemców, ale także cierpienie własnych obywateli i wywołana po wojnie zapomniana klęska głodu na terenie ZSRR.Gościem odcinka jest rosyjski historyk Aleksander Gogun. Zapraszam do wsparcia jego pracy i zajrzenia na strony:https://gogun.org/plhttps://www.paypal.com/paypalme/AlexanderGogunhttps://www.patreon.com/c/alexander_gogunKsiążka o III wojnie światowej Stalina jeszcze niedostępna w Polsce, ale wydana w Lipsku: https://bukinist.de/bookpod/ru/istoriya-vojn/402370-produmannoe-svetoprestavlenie-kak-stalin-gotovil-tretyu-mirovuyu-9783689598839.html
Jaro roku 1955 bylo plné událostí. Praha se dočkala obří sochy diktátora Stalina, Československo podepsalo Varšavskou smlouvu a stalo se součástí vojenského uskupení totálně ovládaného Moskvou. Republika měla i spoustu starostí: stále málo výkonné zemědělství nebo stávky v některých podnicích. O tom všem se dochovalo svědectví z rozhlasového vysílání.Všechny díly podcastu Archiv Plus můžete pohodlně poslouchat v mobilní aplikaci mujRozhlas pro Android a iOS nebo na webu mujRozhlas.cz.
Jeżeli podoba Ci się odcinek możesz nas wesprzeć w serwisie Patronite.pl:
Cześć! W najbliższym odcinku serii Powojnie wracam do Jugosławii – a dokładniej: do polityki Josipa Broz Tity. Przez lata swoich rządów pokazał on, że nawet mając za przeciwnika Józefa Stalina, można skutecznie lawirować między Wschodem a Zachodem. Gdy relacje z Kremlem zaczęły się psuć, Tito bez skrupułów zwrócił się w stronę Amerykanów. W swoich przemówieniach potrafił nazywać Stalina ludobójcą, a Stany Zjednoczone – państwem broniącym wolności.Do podobnej sytuacji doszło dwie dekady później, gdy władzę w ZSRR przejął Leonid Breżniew. Tym razem osią sporu była interwencja w Czechosłowacji. Tito stanowczo odradzał Moskwie inwazję na zaprzyjaźnione państwo socjalistyczne. Obawiał się, że wojska Układu Warszawskiego mogłyby wkroczyć także do Jugosławii.Więcej dowiecie się z najnowszego odcinka.
Jeżeli podoba Ci się odcinek możesz nas wesprzeć w serwisie Patronite.pl:
Cześć, w najnowszym odcinku serii Powojnie zaglądam do historii Gruzji, a dokładniej jednego z ważniejszych jej epizodów w XX wieku . Otóż w 1956 roku w Tbilisi i innych gruzińskich miastach doszło do protestów, których uczestnicy domagali się zakończenia kampanii oczerniającej Stalina. W lutym Nikita Chruszczow wygłosił referat w którym wskazał błędy i wypaczenia kultu jednostki wprowadzonego za czasów jego poprzednika. Gruzini bronili też dobrego imienia innego rodaka Ławrentija Berii, który został stracony w grudniu 1953 roku. Moskwa nie chcąc pozwolić, aby protesty przeniosły się również na inne regiony kraju, a gruzińska rewolta stała się zarzewiem nowej rewolucji wysłała na miejsce czołgi. O tych wydarzeniach świat miał się nigdy nie dowiedzieć. Prasa nie publikowała na ten temat żadnych informacji. Gruzińska operacja trzymana była w ścisłej tajemnicy. O szczegółach tej akcji zaczęły pojawiać się informacje dopiero po upadku ZSRR. W najnowszym odcinku opowiadam drogę Gruzji do wielkich protestów 1956 roku oraz ich przebieg.
Člověk nemusí být historik, aby věděl, že zbavovat se členů, kteří nějakým způsobem narušují dogma, mají komunisté takříkajíc v genech. Mnohdy přitom vyloučení ze strany mělo drastické souvislosti – za Stalina i Gottwalda předcházelo trestům smrti anebo dlouhému vězení.
Spolupracovník Postoja Michal Novota a redaktor Lukáš Krivošík sa rozprávajú o aktuálnych udalostiach i dejinách kozmonautiky. V úvode spomenú asteroid 2024 YR4, ktorý by sa mohol v roku 2032 zraziť so Zemou. Dotknú sa tiež posledných problémov spoločnosti Blue Origin Jeffa Bezosa. Historická téma sa týka dvoch otcov modernej sovietskej a americkej raketovej technológie. Sergej Koroľov staval pre Sovietsky zväz rakety, aj keď sa za Stalina dostal do pracovného tábora. Wernher von Braun naopak politických väzňov využíval, keď staval rakety pre nacistické Nemecko. Po vojne sa dostal do USA, kde staval rakety pre Američanov. Tieňa svojej vojnovej minulosti sa však nikdy celkom nezbavil.
Hej, w przeszłości przygotowałem już odcinek o okolicznościach śmierci Stalina. Tym razem postanowiłem zająć się historią - zejścia z tego świata - innego dyktatora, równie bezwzględnego, a mianowicie Mao Zedonga. Człowiek którego decyzje doprowadziły do śmierci milionów ludzi umierał z poczuciem porażki. Chiny nie dołączyły do czołówki światowych mocarstw, gospodarka jego ojczyzny była w rozkładzie, a w partii i na ulicach miast rodziła się silna opozycja wobec jego polityki. Historia Państwa Środka, które stało się głównym konkurentem o światowy prymat ze Stanami Zjednoczonymi jest wciąż słabo poznana w Polsce. Postanowiłem nieco wypełnić tę lukę opowiadając o kluczowych wydarzeniach w tym kraju po 1945 roku. Jednym z nich zdecydowanie była śmierć Przewodniczącego Mao. Tym bardziej, że od tego momentu władzę nad Chińską Republiką Ludową przejęli ludzie, którzy zaczęli wprowadzać zmiany, które dały impuls do rozwoju potężnego kraju.
Jeżeli podoba Ci się odcinek możesz nas wesprzeć w serwisie Patronite.pl:
Jeżeli podoba Ci się odcinek możesz nas wesprzeć w serwisie Patronite.pl:
Hej, zapraszam Was na najnowszy odcinek! Jak wyglądały przyjęcia u Stalina na daczy w Kuncewie, co w swoim barku w Belwederze miał Bierut, a także co w Warszawie wyprawiał Breżniew - tego dowiecie się oglądając ten film. Zdecydowałem się poruszyć dość zawstydzający wątek w historii komunistycznych władz w PRL. Alkohol był poważnym problemem w partii rządzącej krajem po 1945 roku. Kłopoty z opanowaniem swoich nałogów mieli zarówno działacze na szczytach władzy jak i Ci najniższego szczebla. Niekiedy dochodziło do kuriozalnych sytuacji choć media bynajmniej na ten temat nie informowały. Jednocześnie wśród wielu Polaków narastała frustracja ich Polską zarządzają pijacy i degeneraci, a obraz przedstawiany w komediach Barei niekiedy niewiele odbiegał od szarej rzeczywistości PRL. Więcej na ten temat dowiecie się z filmu!
Ten režim si zaslúžil aby ho vyhnala ulica. Nedokázal reflektovať nálady v spoločnosti, ani o tom diskutovať. Bola v tom mocenská spupnosť a hlúposť vtedajšej „červenej šľachty,“ hovorí jeden z tých, čo boli v Novembri 89 priamo pri tom. Nebolo to však v drese VPN, on vtedy zastupoval tábor Komunistov. Peter Weiss. Ako sa z totalitnej KSS stala demokratická SDĽ a kto sa stal víťazom ponovembrovej transformácie?Veľká časť spoločnosti má pocit, že ponovembrovou transformáciou nezískala. I to je jeden z dôvodov nostalgie po bývalom režime. A došlo i k tomu, že víťazom tej transformácie sa za vlády SMERu, stala oligarchia, ktorá vyšla z ponovembrového majetkového prevratu, hovorí v Ráno Nahlas Peter Weiss.Je 17. november 1989, v Sovietskom zväze, matke boľševického teroru Lenina, Stalina i Brežneva, vládne reformátor Michail Gorbačov. Na severe od nás – v susednom Poľsku, si odborárske hnutie Solidarita, po rokoch tvrdých zápasov, vydobilo poloslobodné voľby, na juh od nás – v Maďarsku, zasa nestíhajú na hraniciach odbavovať prúdy utečencov z komunistického Nemecka no a napokon padá i symbol „Studenej vojny,“ Berlínsky múr. A čo tu, u nás, v husákovskom Československu?Miloš Jakeš kdesi v Červenom hrádku kádruje platy celebrít, symbol okupácie na prezidentskom hrade chátra, ale rameno moci, všemocná ŠTB, má stále dosť sily cenzurovať, prenasledovať za názory i vieru, no najmä, má silu zatýkať a biť na koho si len pomyslí. Moc pritom sedí na bajonetoch 100 tisícovej okupačnej armády Sovietov.Do šedivosti moci reprezentovanej „kolom v plote“ ale prichádza 17. November. Brutálny zásah štátnej moci voči bezbranným študentom pretne už i tak mimoriadne krehkú dohodu medzi chátrajúcou mocou a občanmi, ktorí ju živia. Kto z koho. Je tu November 1989. čas kedy si spoločnosť po vyše 40. rokoch útlaku a zvôle konečne povie: Dosť, už stačilo!Vláda permanentnej lži, štátom posväteného násilia a predovšetkým neslobody padá.Tesne pred Novembrom 89 bolo na Slovensku takmer pol milióna členov Komunistickej strany. Táto sila však prestala mať ochotu bojovať za udržanie vtedajšieho režimu pretože pohŕdali svojimi vlastnými straníckymi predstaviteľmi a nedôverovali im. Strana sa vlastne zrútila dovnútra a prestali byť ambície udržiavať moc, hovorí bývalý prvý ponovembrový predseda KSS a potom dlhé roky šéf SDĽ Peter Weiss. Ako však dodáva, ešte v povestnom štúdiu Dialóg mal strach, pretože moc podľa neho zvažovala aj násilné riešenia.November 89 nebola prokapitalistická revolúcia, ale antikomunistická revolúcia voči vláde vtedajšej „červenej šľachty“ a spôsobom, akým vládla. Navyše, Československo zaostávalo a napriek všetkým politickým proklamáciám nebolo schopné urobiť pokrok, tvrdí Weiss, ktorý v čase 17. Novembra pôsobil na Ústave marxizmu-leninizmu Ústredného výboru Komunistickej strany Slovenska.Príbehy ľudí bezmoci, ktorí režim v Novembri 89 napokon povalili poznáme už celkom dobre, aké však boli príbehy tých, ktorí stáli na tej pomyselnej „druhej strane revolučnej barikády?“ Ako novembrovú revolúciu vnímali ľudia priamo z prostredia komunistickej moci? Počúvate Ráno Nahlas, dnes s Petrom Weissom. Pekný deň a pokoj v duši praje Braňo Dobšinský.
Ten režim si zaslúžil aby ho vyhnala ulica. Nedokázal reflektovať nálady v spoločnosti, ani o tom diskutovať. Bola v tom mocenská spupnosť a hlúposť vtedajšej „červenej šľachty,“ hovorí jeden z tých, čo boli v Novembri 89 priamo pri tom. Nebolo to však v drese VPN, on vtedy zastupoval tábor Komunistov. Peter Weiss. Ako sa z totalitnej KSS stala demokratická SDĽ a kto sa stal víťazom ponovembrovej transformácie?Veľká časť spoločnosti má pocit, že ponovembrovou transformáciou nezískala. I to je jeden z dôvodov nostalgie po bývalom režime. A došlo i k tomu, že víťazom tej transformácie sa za vlády SMERu, stala oligarchia, ktorá vyšla z ponovembrového majetkového prevratu, hovorí v Ráno Nahlas Peter Weiss.Je 17. november 1989, v Sovietskom zväze, matke boľševického teroru Lenina, Stalina i Brežneva, vládne reformátor Michail Gorbačov. Na severe od nás – v susednom Poľsku, si odborárske hnutie Solidarita, po rokoch tvrdých zápasov, vydobilo poloslobodné voľby, na juh od nás – v Maďarsku, zasa nestíhajú na hraniciach odbavovať prúdy utečencov z komunistického Nemecka no a napokon padá i symbol „Studenej vojny,“ Berlínsky múr. A čo tu, u nás, v husákovskom Československu?Miloš Jakeš kdesi v Červenom hrádku kádruje platy celebrít, symbol okupácie na prezidentskom hrade chátra, ale rameno moci, všemocná ŠTB, má stále dosť sily cenzurovať, prenasledovať za názory i vieru, no najmä, má silu zatýkať a biť na koho si len pomyslí. Moc pritom sedí na bajonetoch 100 tisícovej okupačnej armády Sovietov.Do šedivosti moci reprezentovanej „kolom v plote“ ale prichádza 17. November. Brutálny zásah štátnej moci voči bezbranným študentom pretne už i tak mimoriadne krehkú dohodu medzi chátrajúcou mocou a občanmi, ktorí ju živia. Kto z koho. Je tu November 1989. čas kedy si spoločnosť po vyše 40. rokoch útlaku a zvôle konečne povie: Dosť, už stačilo!Vláda permanentnej lži, štátom posväteného násilia a predovšetkým neslobody padá.Tesne pred Novembrom 89 bolo na Slovensku takmer pol milióna členov Komunistickej strany. Táto sila však prestala mať ochotu bojovať za udržanie vtedajšieho režimu pretože pohŕdali svojimi vlastnými straníckymi predstaviteľmi a nedôverovali im. Strana sa vlastne zrútila dovnútra a prestali byť ambície udržiavať moc, hovorí bývalý prvý ponovembrový predseda KSS a potom dlhé roky šéf SDĽ Peter Weiss. Ako však dodáva, ešte v povestnom štúdiu Dialóg mal strach, pretože moc podľa neho zvažovala aj násilné riešenia.November 89 nebola prokapitalistická revolúcia, ale antikomunistická revolúcia voči vláde vtedajšej „červenej šľachty“ a spôsobom, akým vládla. Navyše, Československo zaostávalo a napriek všetkým politickým proklamáciám nebolo schopné urobiť pokrok, tvrdí Weiss, ktorý v čase 17. Novembra pôsobil na Ústave marxizmu-leninizmu Ústredného výboru Komunistickej strany Slovenska.Príbehy ľudí bezmoci, ktorí režim v Novembri 89 napokon povalili poznáme už celkom dobre, aké však boli príbehy tých, ktorí stáli na tej pomyselnej „druhej strane revolučnej barikády?“ Ako novembrovú revolúciu vnímali ľudia priamo z prostredia komunistickej moci? Počúvate Ráno Nahlas, dnes s Petrom Weissom. Pekný deň a pokoj v duši praje Braňo Dobšinský.
Hej, zapraszam na najnowszy odcinek serii Powojnie! Na wstępie mam dla Was ważny komunikat. Otóż dzisiaj startuje przedsprzedaż mojej najnowszej książki "Uwięzione narody po ciemnej stronie żelaznej kurtyny". To opowieść o naszym regionie w czasach powojennych. Na 400 stronach i 8 rozdziałach opisałem m.in. rewolucję węgierską, praską wiosnę oraz okoliczności wprowadzenia stanu wojennego. Każdy egzemplarz zakupiony w przedsprzedaży zostanie przeze mnie podpisany. Wysyłka rozpocznie się 10 grudnia. Przedsprzedaż potrwa jeszcze cztery dni dłużej. Zachęcam do lektury i zakupu: https://powojnie.sklep.pl Przechodząc do tematu odcinka: Po zrealizowaniu filmu o Hiroszimie, która w następstwie ataku nuklearnego została całkowicie zniszczona uznałem, że warto też opowiedzieć o innej metropolii bardzo mocno doświadczonej przez wojnę, a mianowicie Warszawie. Nasza stolica - szczególnie po lewej stronie Wisły stała się pustynią gruzu. Niemcy dokonali w zasadzie eksterminacji tej części miasta. W niektórych dzielnicach do zamieszkania nie nadawało się większość budynków. Wątpliwości czy miasto uda się kiedykolwiek odbudować mieli polscy komuniści na czele z Bolesławem Bierutem. Miasto uratowała decyzja Stalina, który uważał, że rekonstrukcja Warszawy zwiększy popularność narzuconego przez Kreml rządu. W kolejnych latach miasto było błyskawicznie odbudowywane. Powstawały nowe ulice i budynki. Tempo było zawrotne, a rozwiązania architektoniczne i drogowe nowatorskie. Wśród największych przedsięwzięć można wymienić m.in. Trasę W-Z. Więcej na ten temat w najnowszym odcinku.
Stalin miał mawiać na starość: „Wszyscy młodzi ludzie są tacy sami – powiedział Stalin – po co więc pisać [...] o młodym Stalinie?”. Mylił się. Jak wyglądało jego dzieciństwo? Posłuchajcie! #historia #podcasthistoryczny
Jeżeli podoba Ci się odcinek możesz nas wesprzeć w serwisie Patronite.pl:
Eugenie Trützschler je německo-česká politoložka, učitelka a spisovatelka. Působila v bavorském školství, nebo v durynské státní správě.
- Z perspektywy PRL śmierć Stalina niewiele zmieniła, cały system represyjny, cała ta machina ustawiona na społeczeństwo polskie nadal będzie działać - mówił w Polskim Radiu 24 Sebastian Ligarski, historyk.
Historik Vít Smetana z Ústavu pro soudobé dějiny Akademie věd tvrdí, že ruský prezident Vladimir Putin má hned čtyři „poradce“: Ivana Hrozného, Petra Velikého, Kateřinu Velikou a Josifa Vissarionoviče Stalina. „Ten rozšiřoval hranice Ruska skutečně svědomitě. Také se opakovaně dopouštěl genocidy na částech vlastního obyvatelstva, u kterých viděl třeba jen možné problémy,“ říká v Osobnosti Plus.
Historik Vít Smetana z Ústavu pro soudobé dějiny Akademie věd tvrdí, že ruský prezident Vladimir Putin má hned čtyři „poradce“: Ivana Hrozného, Petra Velikého, Kateřinu Velikou a Josifa Vissarionoviče Stalina. „Ten rozšiřoval hranice Ruska skutečně svědomitě. Také se opakovaně dopouštěl genocidy na částech vlastního obyvatelstva, u kterých viděl třeba jen možné problémy,“ říká v Osobnosti Plus.Všechny díly podcastu Osobnost Plus můžete pohodlně poslouchat v mobilní aplikaci mujRozhlas pro Android a iOS nebo na webu mujRozhlas.cz.
Choć zadecydował o losie blisko 140 tysięcy Polaków, którzy żyli w ZSRR, to do dziś rozkaz 00485 pozostaje dokumentem mało znanym. Dlaczego? Czystki etnicznie przeprowadzone w Związku Sowieckim w drugiej połowie lat 30. dotyczyły nie tylko Polaków. Lecz chociaż ich ofiarami padali Białorusini, Ukraińcy czy Niemcy, to jednak żadnej grupy narodowościowej nie prześladowano z taką zawziętością jak Polaków. Dlaczego? Czy rozkaz 00485 wpisywał się w imperialną politykę Józefa Stalina? Czy II Rzeczpospolita wiedziała o tych wydarzeniach? Dlaczego pamięć o tym koszmarze nie przetrwała do dzisiaj? Wreszcie, jaki związek z operacją polską NKWD sprzed blisko 90 lat miał niedawno przeprowadzony przez Tuckera Carlsona wywiad z Władimirem Putinem? I co mówi nam on o polityce historycznej prowadzonej przez współczesną Rosję? W dzisiejszym podcaście rozmawiają dr Michał Przeperski i jego gość, prof. Andrzej Nowak, historyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zapraszamy do subskrypcji naszych profili! Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl
Jeżeli podoba Ci się odcinek możesz nas wesprzeć w serwisie Patronite.pl:
Ani smrt Stalina a Gottwalda nezabránila, aby vedení československých komunistů dál posílalo na smrt ve vykonstruovaných procesech své spolupracovníky. Byl to i případ Osvalda Závodského. Proč musel zemřít? Otázka pro historika Zdeňka Doskočila a pořad Portréty.
Ani smrt Stalina a Gottwalda nezabránila, aby vedení československých komunistů dál posílalo na smrt ve vykonstruovaných procesech své spolupracovníky. Byl to i případ Osvalda Závodského. Proč musel zemřít? Otázka pro historika Zdeňka Doskočila a pořad Portréty.Všechny díly podcastu Portréty můžete pohodlně poslouchat v mobilní aplikaci mujRozhlas pro Android a iOS nebo na webu mujRozhlas.cz.
Pozve vás na premiéru komedie Ztratili jsme Stalina v Dejvickém divadle a na ostravskou verzi muzikálu Chicago. A vydáte se také do Českého muzea hudby, podívat se na rukopis Bedřicha Smetany přesně dvě stě let od jeho narození. Připravila a slovem provází Michaela Vetešková.
Príbeh Milady Horákovej, jej procesu a justičnej vraždy pod taktovkou Komunistickej strany sa postupne stáva pevnou súčasťou verejnej pamäte komunistickej éry v Československu. Príbeh Milady Horákovej nie je jediný svojho druhu. Pred pár mesiacmi sme s dokumentaristkou Soňou Gyarfášovou hovorili o ďalších ženách, ktoré boli väznene v časoch komunistického režimu na Slovensku. A napokon, mnoho z týchto príbehov ešte stále nepoznáme. Dnes sa však pozrieme na ženy počas vlády Komunistickej strany z celkom iného uhla. Pozrieme sa na doposiaľ takmer nepreskúmané pôsobenie žien vo vysokej politike Komunistickej strany. Akú úlohu zohrávali ženy vo vláde tejto strany? Ako vysokopostavené komunistky vnímali väznenie a popravy iných žien? A akú mieru zodpovednosti nesú na zločinoch stalinizmu? Ako chápali otázku emancipácie a akými témami sa zaoberali v rámci svojho pôsobenia? Čo priniesla komunistická emancipácia širším vrstvám žien? A čo sa mení v šesťdesiatych rokoch? Historička Agáta Šústová Drelová sa rozprávala s českou politologičkou a historičkou Janou Kočiškovou. Doktorka Kočišková sa vo svojom výskume venuje politickým dejinám Československa a témou rozhovoru je aj jej najnovšia kniha Ženy v Politike, Rola a postavenie vrcholných političiek v Československu v rokoch 1948-1968. – Podporte podcasty denníka SME kúpou prémiového predplatného a užívajte si podcasty bez reklamy na webe SME.sk alebo v mobilnej aplikácii SME.sk. Prémiové predplatné si kúpite na predplatne.sme.sk/podcast _ Ak máte pre nás spätnú väzbu, odkaz alebo nápad, napíšte nám na jaroslav.valent@petitpress.sk – Všetky podcasty denníka SME nájdete na sme.sk/podcasty – Odoberajte aj denný newsletter SME.sk s najdôležitejšími správami na sme.sk/suhrnsme – Ďakujeme, že počúvate podcast Dejiny.
Holokaust je súčasťou postoja človeka k človeku a k jeho inakosti. Začína tým, že túto inakosť - či už náboženskú, rasovú alebo aj inakosť sexuálnej orientácie, vidí ako hrozbu, voči ktorej sa treba brániť. A toto rozdeľovanie je potom veľmi dobrým nástrojom pre každého autoritatívneho vodcu, hovorí preživší holokaustu Otto Šimko. Hlavnú zodpovednosť za deportácie Židov pripisuje prezidentovi Tisovi.Život Otta Šimka je dlhý ako jedno celé storočie. Žil som život ako z ježkovej piesne "Život je jen náhoda," jednou si dole, jednou nahoru. Akurát mne všetky tie životné sínusoidy spôsobovali dejiny vôkol mňa, hovorí v exkluzívnom rozhovore pre Ráno Nahlas, preživší holokaustu, partizán, ktorý sa aktívne zúčastnil SNP, komunista, ktorého však vládnuci režim komunistov perzekvoval Otto Šimko.Deportácii do plynových komôr Osvienčimu unikol iba o vlások, jeho milovaný brat ale už také šťastie nemal a zahynul ako väzeň vyhladzovacieho koncentráku pri Pochode smrti. Bol permanentným nepriateľom režimov - Tisovho slovak-štátu, ale aj komunistickej totality za Stalina či normalizovaného Husákovho Československa. "Na Slovensku je mentalita ľudí taká, že sa veľmi radi prispôsobia tomu, čo hovorí vodca: Či to bol Tiso alebo teraz zasa Fico, glosuje naše moderné dejiny Otto Šimko. Navyše, podľa neho radi prezliekame kabáty a tak sa z horlivých ľudákov neraz stávali nadšení komunisti.Za deportácie slovenských Židov, nesie podľa neho oveľa väčšiu zodpovednosť než vraždiaci gardisti, prezident Tiso. Dôvodom je predovšetkým tisovo antisemitské huckanie voči svojim vlastným občanom, ktoré z pozície jeho štátnej, ale i cirkevnej autority, malo podľa neho výrazne negatívny vplyv aj na poctivých a čestných katolíkov.Bojoval v SNP - a to i so zbraňou v ruke, a ospravedlňovanie ruskej agresie na Ukrajine preto vôbec nerozumie. Podľa neho sa Ukrajina má právo brániť sa agresii Ruska presne rovnako, ako sa povstalci v SNP bránili nacistom obsadzujúcim Slovensko.Režim komunistov to však Ottovi Šimkovi zrátal aj po vojne. Hoci bol presvedčeným komunistom, jeho židovský pôvod ho po Slánskeho procese poslal k lopate a režim mu nedaroval ani jeho nesúhlas s okupáciou ČSSR sovietskymi vojskami v roku 1968. A ako hodnotí uplynulé storočie Slovenska? Menia sa vodcovia - od Tisa k Ficovi, naše mentálne vzorce, ale ostávajú a nemení sa ani naša ochota podriaďovať sa silným vodcom a nevybočovať z davu.Počúvate Ráno Nahlas, tentoraz s preživším holokaustu, ktorý toto leto oslávi úctyhodných 100 rokov, Ottom Šimkom. WeRemember. Pekný deň a pokoj v duši praje Braňo Dobšinský.Mentioned in this episode:Vražda Jána a Martiny Vyšetrovanie
Jeżeli podoba Ci się odcinek możesz nas wesprzeć w serwisie Patronite.pl:
W 1949 roku amerykański Departament Obrony przygotował specjalny plan wojny nuklearnej ze Związkiem Radzieckim. W analizach nakreślone zostały dwa scenariusze walk: w przypadku braku przygotowania się przez Zachód na atak ze strony bloku wschodniego i prewencyjnej wojny zainicjowanej przez Waszyngton. Amerykańscy stratedzy chcieli wykorzystać przewagę w postaci bomb atomowych, których w momencie powstawania planu Dropshot Moskwa jeszcze nie miała. Ładunki nuklearne miały być głównym narzędziem do pokonania ZSRR. Tylko na Moskwę miało spać 25 bomb atomowych! Więcej na ten temat w najnowszym odcinku serii Powojnie. Mam jeszcze jeden ważny komunikat. Otóż właśnie wystartowała przedsprzedaż mojej najnowszej książki "Jak Moskwa przegrała zimną wojnę" ! Na 500 stronach zawarłem 10 opowieści o wydarzeniach, które moim zdaniem miały decydujący wpływ na fakt, że Związek Radziecki przegrał ze Stanami Zjednoczonymi. Był to proces który rozpoczął się tuż po zakończeniu się II wojny światowej. Uważam, że na upadek supermocarstwa wpływ miały m.in. nierozważne decyzje Stalina. Książka pokazuje stopniową degrengoladę totalitarnego systemu. Pojawiają się w niej wątki wojny koreańskiej, wyścigu kosmicznego, wizyty Nixona w Chinach, katastrofy w Czarnobylu i puczu Janajewa. Książka podobnie jak poprzednia dostępna jest na stronie https://powojnie.sklep.pl Wszystkie książki zakupione w przedsprzedaży zostaną przeze mnie podpisane :)
Letos uplynulo 70 let od smrti sovětského diktátora Josifa Vissarionoviče Stalina. Co jeho náhlý odchod bezprostředně způsobil v Sovětském svazu a co ve světě? Na tyto otázky se pokouší odpovědět kniha Joshuy Rubensteina Stalinovy poslední dny. Na český trh ji v překladu Petrušky Šustrové v roce 2023 společně uvedly nakladatelské domy Beta Dobrovský a Jiří Ševčík.
Dnes je Česko považováno za velkého přítele židovského státu. Vždy to tak ale nebylo, protože bezmála 43 let mělo socialistické Československo k Izraeli asi stejně „sympatií“, jako ke kapitalistickým Spojeným státům. Jeden rozdíl tady ale je: s USA jsme nikdy nepřerušili diplomatické styky. Období nepřátelských vztahů k Izraeli jsme našli i v našem rozhlasovém archivu.
Jeżeli podoba Ci się odcinek możesz nas wesprzeć w serwisie Patronite.pl:
Cześć, to jeden z najważniejszych odcinków na moim kanale. Zbrodnia w Katyniu była okrutną zbrodnią dokonaną na polskim narodzie. Patrioci i nasi rodacy, którzy w większości odmówili sowietom w obozach jenieckich po ataku w 1939 roku zostali zamordowani m.in. w lesie katyńskim strzałem w tył głowy. Łącznie mordercy Stalina zabili wtedy ponad 20 tysięcy Polaków. W 1943 roku na ślady tej zbrodni natrafili Niemcy poinformowani o tym przez lokalnych mieszkańców z okolic Katynia. Wnioski międzynarodowej komisji były wstrząsające: Sowieci zamordowali tysiące jeńców. Oczywiście Moskwa zaprzeczała tym informacjom. Gdy te tereny przeszły pod kontrolę Armii Czerwoną Kreml powołał własną komisję, która orzekła, że zbrodni dokonali Niemcy... to kłamstwo powielane będzie potem przez lata zarówno w ZSRR jak i w innych państwach Bloku Wschodniego, a w tym przede wszystkim w Polsce Ludowej. Ale świat zachodni nie ufał sowieckim ekspertom i przeprowadził w czasie Zimnej Wojny jeszcze jedne śledztwo. Jego wyniki były jednoznaczne: To NKWD odpowiada za zbrodnię katyńską. Więcej na temat śledztwa katyńskiego dowiecie się słuchając najnowszego odcinka serii Powojnie.
Hej, w tym odcinku serii Powojnie postanowiłem zająć się rolą psychiatrii w aparacie represji Związku Radzieckiego. Przez lata na zamkniętych oddziałach umieszczonych zostały tysiące dysydentów, a wśród nich m.in. Władimir Bukowski oraz Petro Grigorenko. Prześledziłem poszczególne dekady istnienia ZSRR pod kątem wykorzystania szpitali psychiatrycznych do stłumienia opozycji i wrogów systemu komunistycznego. W latach rządów poszczególnych Sekretarzy Generalnych KPZR nie miało to podobnego charakteru. Za czasów Stalina większość przeciwników Kremla lądowało w obozach pracy, a psychiatria wykorzystywana była w jednostkowych przypadkach. Zmieniło się to za czasów Chruszczowa, aby osiągnąć apogeum za rządów Leonida Breżniewa. Więcej dowiecie się słuchając najnowszego odcinka serii Powojnie.
Dlaczego Rzesza Niemiecka, najpotężniejsze gospodarczo państwo Europy, które dodatkowo w roku 1941 korzystało z potencjału niemal całej podbitej Europy, nie zwyciężyła Związku Radzieckiego? Dlaczego Wermacht po porażce operacji „Barbarossa” na wiele lat ugrzązł na swoim froncie wschodnim i nie był w stanie rozbić Armii Czerwonej? Czy to, że Hitler nie był w stanie pokonać Stalina, automatycznie oznaczało, że Stalin musiał zwyciężyć Hitlera? Jeżeli podoba Ci się odcinek możesz nas wesprzeć w serwisie Patronite.pl: