Drang naar Samenhang

In onze complexe wereld moeten we vaak vertrouwen op experts. Dat doen we lang niet altijd en dat kan tot problemen leiden. Maar blind vertrouwen op experts doet dat ook. Dat geldt vooral wanneer experts zich uitspreken over morele zaken. In deze aflevering bespreken we de gevaren van een (te) groot vertrouwen in experts. And for something completely different: ook John Cleese komt nog even voorbij.Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek geschreven en gespeeld door Rolf ZwaanBronnenWorsnip, A., Lane, D., Pratt, S., Napolitano, M. G., Gray, K., & Greene, J. A. (2025). Authority or autonomy? Philosophical and psychological perspectives on deference to experts. Philosophical Psychology, 1–36. https://doi.org/10.1080/09515089.2025.2475138In deze aflevering refereren we aan de volgende eerdere aflevering: Zelf onderzoek doen? Waarom we toch niet zonder experts kunnen (129). Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier op Rolfs Nederlandse blog. De samenvatting van deze aflevering wordt binnenkort gepost. Volg Rolf op Craving Coherence voor Engelstalige posts - over meer dan de onderwerpen uit de podcast. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

We moeten meer bewegen tegen overgewicht, niet meer vliegen voor het klimaat en geen wegwerpplastic gebruiken om de oceanen schoon te houden. Allemaal voorbeelden van gedragsveranderingen waarmee we als individu ons steentje bij kunnen dragen aan het aanpakken van grote maatschappelijke problemen. De effecten van dergelijke veranderingen zijn over het algemeen klein, en dus hoor je steeds vaker een roep om veranderingen op grotere schaal. Waarom worden bedrijven niet aangepakt die willens en wetens spelen met onze gezondheid, die investeren in fossiele brandstoffen en meer producten maken dan we ooit met zijn allen zouden willen hebben (laat staan écht nodig hebben)? Over dit onderwerp maakten we eerder een aflevering. We bespraken daarin wetenschappelijk onderzoek waarin wordt onderbouwd dat een focus op acties van het individu succesvolle oplossingen voor o.a. obesitas, klimaatverandering, en wegwerpplastic in de weg zit. Ze leiden namelijk af van veranderingen van het systeem waarin we leven (tot grote vreugde van bedrijven die blij zijn met de status quo) en juist dat soort veranderingen zijn nodig om de hedendaagse problemen het hoofd te bieden. Aangezien dit onderwerp nog altijd relevant is, vandaag een herhaling.Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier op Rolfs Nederlandse blog. De samenvatting van deze aflevering wordt binnenkort hier gepost. Volg Rolf op Craving Coherence voor Engelstalige posts - over meer dan de onderwerpen uit de podcast.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenChater N, Loewenstein G. (2023) The i-frame and the s-frame: How focusing on individual-level solutions has led behavioral public policy astray. Behavioral and Brain Sciences, 46, e147: 1–84. doi:10.1017/ S0140525X22002023Artikel sugar tax in de Los Angeles Times: https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2010-feb-07-la-na-soda-tax7-2010feb07-story.htmlArtikel 10 jaar Stoptober: https://www.ad.nl/binnenland/sinds-stoptober-zijn-al-ruim-600-000-mensen-van-sigaret-af-je-sleept-elkaar-er-doorheen~acab969e/ Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Als je vraagt aan mensen hoeveel procent van de Amerikaanse bevolking zwart is, hoor je vaak percentages rond de 30-40%. Mensen zijn meestal verbaasd te horen dat deze minderheidsgroep slechts 14% van de bevolking uitmaakt. We overschatten met zijn allen systematisch de grootte van minderheidsgroepen. Dit zou komen door angst voor of (te) weinig interacties met deze groep en leiden tot een negatieve houding ten opzichte van de groep. Maar klopt dat wel? In deze aflevering bespreken we onderzoek dat de manier waarop we schattingen maken - niet alleen van minderheidsgroepen - onder de loep neemt. Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek geschreven en gespeeld door Rolf ZwaanBronnenGuay, B., Marghetis, T., Wong, C., & Landy, D. (2025). Quirks of cognition explain why we dramatically overestimate the size of minority groups. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 122 (14), e2413064122, https://doi.org/10.1073/pnas.2413064122In deze aflevering refereren we aan de volgende eerdere afleveringen: Kort door de bocht denken (11) en Vooroordelen over onszelf en anderen (64). Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier op Rolfs Nederlandse blog. De samenvatting van aflevering 130 met tips vind je hier. De samenvatting van deze aflevering wordt binnenkort gepost. Volg Rolf op Craving Coherence voor Engelstalige posts - over meer dan de onderwerpen uit de podcast. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Deze korte, speciale Paasaflevering is geboren uit politieke actualiteit. Een recente uitspraak van Pieter Omtzigt suggereerde dat psychologie eigenlijk gewoon “praten met mensen” is, en dus prima in het Nederlands kan. Maar wat zegt dat eigenlijk over het beeld van psychologie als wetenschap? En waarom is zo'n uitspraak niet alleen onjuist, maar ook schadelijk?In deze aflevering duiken we in drie kernvragen:Is psychologie praten met mensen?Kan psychologie gewoon in het Nederlands?Wat is stereotypering en waarom is die schadelijk?We bespreken hoe psychologisch onderzoek écht werkt—van reactietijden tot hersenactiviteit, van taalpatronen tot wiskundige modellen—en waarom het beeld van “een beetje praten” de wetenschap tekortdoet.Ook leggen we uit waarom Engels de voertaal is in de internationale psychologie, en waarom samenwerking over grenzen essentieel is.Tot slot gaan we in op het bredere probleem van desinformatie en anti-wetenschappelijke houding in het publieke debat—en waarom we daar juist nu alert op moeten zijn. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Naast de stereotiepe complotdenker is er de zogenaamde empirische complotdenker, die veel waarde hecht aan eigen observaties. Zo leidt het zien van een duidelijke, rechte horizon op het strand, tot vertrouwen in het idee dat de aarde een platte koek is. Een interessante vraag is wat er gebeurt als deze mensen nieuwe observaties doen die tegenstrijdig zijn met hun idee. Met het doel dat te onderzoeken is een aantal Flat Earthers én ‘ronde aarde mensen' afgelopen december naar Antarctica afgereisd om te kijken of de zon daar inderdaad niet ondergaat. Hebben flat earthers na deze expeditie hun mening aangepast? En hoe gemakkelijk passen wetenschappers hun mening aan? Je hoort het in deze aflevering. Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenMunro, D. (2024). Conspiracy theories, epistemic self-identity, and epistemic territory. Synthese, 203(113). https://doi.org/10.1007/s11229-024-04541-yCraving Coherence, Substack Rolf Zwaan (inclusief link naar blog post Mickey Inzlicht)In deze aflevering refereren we aan de volgende eerdere afleveringen: Puzzels, WIDM en QAnon (3), Complotdenkers: Wappies of snappier (76). Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier op Rolfs Nederlandse blog. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Hoewel het over het algemeen een goed idee is als mensen zelf kennis vergaren en kritisch denken, vertrouwen we in het dagelijks leven continu op experts. Zo vertrouw je erop dat de auto waarin je rijdt goed in elkaar zit, dat je huis blijft staan in een storm en dat je medicijnen doen wat ze moeten doen. Onze wereld zit zo complex in elkaar, dat we niet zonder (vertrouwen in) experts kunnen. Maar wat maakt iemand eigenlijk een expert en hoe weten we welke experts we zouden moeten vertrouwen? Je hoort het in deze aflevering.Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek geschreven en gespeeld door Rolf ZwaanBronnenWorsnip, A., Lane, D., Pratt, S., Napolitano, M. G., Gray, K., & Greene, J. A. (2025). Authority or autonomy? Philosophical and psychological perspectives on deference to experts. Philosophical Psychology, 1–36. https://doi.org/10.1080/09515089.2025.2475138In deze aflevering refereren we aan de volgende eerdere aflevering: Hoe minder kennis, hoe stelliger (44). Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

We doen het gemiddeld 10 keer per week. Liegen. Soms een leugentje om bestwil (‘Nee, ik vind het prima om thuis te blijven'), soms om persoonlijke informatie geheim te houden (‘Ik zit niet op Instagram'). Maar wat zien we eigenlijk als liegen? Wat zijn (nog meer) redenen om te liegen? En met welke methoden proberen we leugens te detecteren (en hoe goed werken die)? In deze aflevering bespreken we wat we weten over liegen op basis van wetenschappelijk onderzoek, van filosofische inzichten tot neurologische studies (en alles daartussenin).Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenBrennen, T., & Magnussen, S. (2023). Lie detection: What works? Current Directions in Psychological Science, 32(5), 395-401. https://doi.org/10.1177/09637214231173095Reins, L.M. & Wiegmann, A. (2021), Is lying bound to commitment? Empirically investigating deceptive presuppositions, implicatures, and actions. Cognitive Science, 45: e12936. https://doi.org/10.1111/cogs.12936https://www.psychologytoday.com/us/blog/finding-a-new-home/202207/research-reveals-the-most-common-reasons-people-liehttps://mindlabneuroscience.com/lying-exploring-the-neuroscience-behind-it/In deze aflevering refereren we aan de volgende eerdere afleveringen: Bullshit (7), Donald Trump begrijpen (20), Er zit iets tussen je tanden (75), en Limburgers begrijpen (114). Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Dit is een herhaling van aflevering 94, een van onze favoriete afleveringen. Vooral bedoeld voor onze nieuwe luisteraars, maar ook voor wie hem nog niet eerder heeft gehoord of hem nog een keer zou willen horen. Zeker in de roerige tijd waarin we nu leven is het belangrijk om goede gesprekken te (kunnen) voeren.We kletsen heel wat af met z'n allen en daardoor zou je haast vergeten hoe complex het voeren van een gesprek eigenlijk is. In deze aflevering gaan we dieper in op de functie van stiltes laten vallen tijdens een gesprek en het gebruik van de woorden ‘uh' en ‘um' (en het verschil daartussen). Tot slot gaan we in op een recent artikel waarin een groot aantal regels is opgesteld voor het voeren van een goed gesprek over een beladen onderwerp, de politiek. Want hoe moeilijk ook, het wordt pas echt lastig als we dit soort gesprekken niet meer zouden voeren. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenClark, H.H., & Fox Tree, J.E. (2002) Using uh and um in spontaneous speaking. Cognition, 84, 73-111.Pickering, M.J. & Garrod, S. (2004). Toward a mechanistic psychology of dialogue. Behavioral and Brain Sciences, 27,169-190.Artikel Onze TaalArtikel VolkskrantEen compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Om je eigen persoonlijkheid te weten te komen, kun je een (online) test doen, of iemand bevragen die jou goed kent. Maar wetenschappers hebben recent ontdekt dat AI op basis van je gedrag op sociale media even goed jouw persoonlijkheid kan inschatten. De kennis over jouw persoonlijkheid wordt vervolgens gebruikt om je gepersonaliseerde berichten te laten zien, ook wel microtargeting genoemd. Hoe goed werkt microtargeting en waarom is het een probleem? En telt een gewaarschuwd mens voor twee? Je hoort het in deze aflevering van Drang Naar Samenhang. Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenCarrella, F., Simchon, A., Edwards, M., & Lewandowsky, S. (2025). Warning people that they are being microtargeted fails to eliminate persuasive advantage. Communications Psychology, 3 (15).. https://doi.org/10.1038/s44271-025-00188-8Simchon, A., Sutton, A., Edwards, M., & Lewandowsky, S. (2023). Online reading habits can reveal personality traits: Towards detecting psychological microtargeting. PNAS Nexus, 2(6), https://doi.org/10.1093/pnasnexus/pgad191Youyou, W., Kosinski, M., & Stillwell, D. (2015). Computer-based personality judgments are more accurate than those made by humans. Proceedings of the National Academy of Sciences, 112(4), 1036-1040.Zarouali, B., Dobber, T., De Pauw, G., & de Vreese, C. (2022). Using a personality-profiling algorithm to investigate political microtargeting: assessing the persuasion effects of personality-tailored ads on social media. Communication Research, 49(8), 1066-1091.Online persoonlijkheidstestEen compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Als het je maar niet lukt om af te vallen, minder aankopen te doen of vaker vlees te laten staan, zou dat vooral aan jezelf liggen. Je bent niet succesvol in het veranderen van je gedrag, omdat je onvoldoende zelfcontrole hebt. Dat blijkt echter maar een deel van het verhaal. Onze omgeving is vaak ook zo ingericht dat deze ons niet helpt om ons gedrag te veranderen. Ongezonde snacks zijn vaak goedkoop en makkelijk verkrijgbaar, producten zijn goedkoop en snel gekocht en het aanbod en de prijs van vleesvervangers laat nog te wensen over. Het aanpassen van onze omgeving - door onszelf of door anderen - kan ons helpen meer zelfcontrole uit te oefenen. Wij doken de studio in om deze nieuwe inzichten op het gebied van zelfcontrole te bespreken.Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenHofmann, W. (2024). Going beyond the individual in self-control research. Nature Reviews Psychology, 3, 56-66. https://doi.org/10.1038/s44159-023-00256-yEen compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Een nieuw en gevaarlijk virus waart rond. Je kunt je hier tegen beschermen met een vaccin. Om mensen te overtuigen zich in te laten inenten kun je ervoor kiezen om je te richten op het benoemen van de voordelen van het vaccin, of op de nadelen van het niet nemen van het vaccin. Als zender van de boodschap heb je hier een keuze en de keuze die je maakt wordt framing genoemd. Framing is een fenomeen dat in veel verschillende onderzoeksvelden en contexten wordt onderzocht. Wat weten we op basis van al die onderzoeken over de effecten van framing? Hoe komen die effecten tot stand? En hoe kun je zelf je bericht het beste verpakken als je mensen wilt beïnvloeden? We bespreken het allemaal in deze aflevering van Drang naar Samenhang.Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenFlusberg, S.J., Holmes, K.J., Thibodeau, P.H., Nabi, R.L., & Matlock, T. (2024). The psychology of framing: How everyday language shapes the way we think, feel, and act. Psychological Science in the Public Interest, 25(3), 105-161. DOI: 10.1177/15291006241246966Sibo Kanobana over de veranderende betekenis van woorden in taal, Universiteit van NederlandEen compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

December, een maand van gezelligheid, lichtjes in het donker en samenzijn. Maar ook een maand waarin we druk zijn met het kopen, geven en ontvangen van cadeautjes. Waar komt die traditie vandaan? Wat zijn de effecten van het geven van cadeautjes? En hoe is het om ze te ontvangen? Ook hebben we in deze laatste aflevering van het jaar wat tips voor wie nog druk op zoek is naar het ultieme kerstcadeau. Zelf zouden we heel blij worden van een goede beoordeling op Spotify of ApplePodcasts. Fijne feestdagen! Wil je meer weten over de psychologie van feestdagen? Luister dan ook (nog een keer) naar aflevering 50! Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenAknin, L.B, Dunn, E.W., Proulx, J., Lok, I., & Norton, M.I. (2020). Does spending money on others promote happiness?: A registered replication report. Journal of Personality and Social Psychology, 119(2), e15-e26.Baskin, E., Wakslak, C.J., Trope, J., & Novemsky, N. (2014). Why feasibility matters more to gift receivers than to givers: A construal-level approach to gift giving. Journal of Consumer Research, 41(1), 169–182. https://doi-org.eur.idm.oclc.org/10.1086/675737Novotny, A. (2022). What happens in your brain when you give a gift? Park, S., Kahnt, T., Dogan, A. et al. (2017). A neural link between generosity and happiness. Nature Communications, 8, 15964. https://doi.org/10.1038/ncomms15964Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

In deze aflevering verkennen we de fascinerende wereld van accenten. Van de invloed van een accent op hoe je wordt gezien tot de charme van een zangerig Italiaans of het prestige van Algemeen Nederlands – het komt allemaal voorbij. We bespreken hoe accenten ontstaan, welke vooroordelen eraan kleven, hoe de media hier handig gebruik van maken en hoe een accent kan bijdragen aan culturele trots en persoonlijke identiteit.Of je nu trots bent op je accent of het probeert af te leren, het blijft een belangrijk deel van je identiteit. Luister naar deze aflevering en ontdek hoe accenten ons dagelijks leven beïnvloeden!Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenBoduch-Grabka, K., & Lev-Ari, S. (2021). Exposing individuals to foreign accent increases their trust in what nonnative speakers say. Cognitive Science, 45:e13064. https://doi:10.1111/cogs.13064Grondelaers, S., van Hout, R., & van Gent, P. (2019). Re-evaluating the Prestige of Regional Accents in Netherlandic Standard Dutch: The Role of Accent Strength and Speaker Gender. Journal of Language and Social Psychology, 38(2), 215-236. https://doi.org/10.1177/0261927X18810730Grondelaers, S., van Hout, R., & van der Harst, S. (2015). Subjective accent strength perceptions are not only a function of objective accent strength. Evidence from Netherlandic Standard Dutch. Speech Communication, 74, 1-11. https://doi.org/10.1016/j.specom.2015.07.004.Khattat, T., Gutierrez, J., Tovar, E., Yang, G., Jackson, A., & Maldonado, E. (April 15, 2024). Language ideologies in animated films: Why does that character sound like that? Languaged Life. Nejjari, W., Gerritsen, M., van Hout, R., & Planken, B. (2020) Where does a ‘foreign' accent matter? German, Spanish and Singaporean listeners' reactions to Dutch-accented English, and standard British and American English accents. PLoS ONE, 15(4): e0231089. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0231089Rice, P. (February 2, 2006). Linguistic profiling: The sound of your voice may determine if you get that apartment or not. Washington University, Newsroom. Geluidsfragment Marciano Vink en Mario Been: https://www.youtube.com/watch?v=MtcTGy7oJas&ab_channel=ESPNNL.Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Online spelletjes met je vrienden, korte filmpjes van onbekenden en de nieuwste aflevering van je favoriete serie. Het aanbod van entertainment via digitale media is groter en toegankelijker dan ooit. Je zou denken dat we ons daardoor geen seconde meer hoeven te vervelen. Niets blijkt echter minder waar. We vervelen ons juist steeds vaker en lopen het risico om een chronisch gevoel van verveling te ontwikkelen. Waarom dit erg is en op welke manieren digitale media verveling juist verergeren in plaats van verminderen bespreken we in deze aflevering. Daarnaast duiken we in de wondere wereld van het organiseren van je besteklade.Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronTam, K.Y.Y., & Inzlicht, M. (2024). People are increasingly bored in our digital age. Communications Psychology, 2, 106. https://doi.org/10.1038/s44271-024-00155-9Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier. Mocht je mee willen doen aan het onderzoek naar de besteklade, geef dan je indeling door via drangcast@gmail.com. We zijn benieuwd! Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Het is 15 augustus 1971, nabij San Francisco, California, worden twaalf jonge mannen in de boeien geslagen en door de politie van Stanford afgevoerd naar Stanford County Jail. Nadat ze zijn ontluisd, krijgen ze gevangeniskleding met daarop een nummer, hun nieuwe naam. Twaalf andere jonge mannen, allemaal in een kakikleurig uniform met zonnebril en wapenstok bewaken de gevangenen. Gedurende twee weken zal het gedrag van deze 24 mannen in het kader van de wetenschap in de gaten worden gehouden. Althans, dat was de bedoeling. Op dag zes werd deze wereldberoemde studie noodgedwongen afgebroken. Al vrij snel zijn er kritische geluiden te horen. De studie zou niet ethisch zijn, de resultaten frauduleus en niet repliceerbaar. In deze aflevering bespreken we de opzet van, de fascinatie met en de (niet malse) kritiek op het Stanford Prison Experiment. Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenClark, H.H., Richard J. Gerrig, R.J. (1983). Understanding old words with new meanings. Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior, 22(5), 591-608. https://doi.org/10.1016/S0022-5371(83)90364-X.Le Texier, T. (2019). Debunking the Stanford Prison Experiment. American Psychologist, 74,823-839. http://dx.di.org/10.1037/amp0000401Zimbardo, P., & Haney C. (2020). Continuing to Acknowledge the Power of DehumanizingEnvironments: Responding to Haslam et al. (2019) and Le Texier (2019). AmericanPsychologist, in press. https://www.researchgate.net/publication/340470915_Continuing_to_acknowledge_the_power_of_dehumanizing_environments_Comment_on_Haslam_et_al_2019_and_Le_Texier_2019Reactie Le Texier op Zimbardo & Haney (2020) https://www.letexier.org/?The-SPE-Remains-Debunked-A-Reply-to-Zimbardo-and-Haney-2020Meer over het Stanford Prison ExperimentOfficiele website: https://exhibits.stanford.edu/speDas Experiment (Duitse film uit 2001 van Oliver Hirschbiegel over het Stanford Prison Experiment): https://www.imdb.com/title/tt0250258/The Stanford Prison Experiment (Amerikaanse remake): https://www.prisonexp.org/movieTrailer documentaire National Geographic: https://www.youtube.com/watch?v=igUQwX6vZRUEen compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wanneer je regelmatig meer dan één taal gebruikt, mag je jezelf twee- of meertalig noemen. Of je deze tweede taal nu van jongs af leert of op latere leeftijd, kennis van meer dan één taal is ontzettend handig. Naast de voordelen op het gebied van communicatie, zou tweetaligheid ook allerlei andere cognitieve voordelen bieden. In deze aflevering buigen we ons over de vraag hoe het tweetalige brein nu precies werkt, welke voordelen tweetaligen zouden hebben en of er ook nadelen kleven aan tweetaligheid. Daarnaast maakt een oude bekende een comeback. Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronGoral, M., & Hejazi, Z. (2021). Aphasia in multilingual patients. Current Neurology and Neuroscience Reports, 21(60). https://doi.org/10.1007/s11910-021-01148-5.Sulpizio, S., Del Maschio, N. Fedeli, D.. Abutalebi,J. (2020). Bilingual language processing: A meta-analysis of functional neuroimaging studies, Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 108, 834-853. https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2019.12.014.Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

We zien het op het journaal, we lezen erover in de krant, genocide. Hoewel het altijd gaat over onbeschrijfelijk leed dat een grote groep mensen wordt aangedaan, lukt het ons maar moeilijk - en slechts tot op zekere hoogte - om de emoties te voelen die bij de omvang en impact van een dergelijke gebeurtenis passen. Op de een of andere manier gaat dat veel gemakkelijker - haast vanzelf - wanneer we lezen of horen over leed dat een individu is aangedaan. Hoe komt het dat het leed van 100 mensen niet als 100 keer zo erg voelt dan het leed van een individu? Wat zegt dit over ons als mens? En (hoe) kunnen we zorgen voor een meer gepaste reactie op grootschalig leed?Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronSlovic, P. (2007). “If I look at the mass I will never act: Psychic numbing and genocide”. Judgment and Decision Making, 2(2), 79-95.Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Zelf je hout hakken voor de kachel, je eigen brood bakken, of een berg beklimmen om boven van het uitzicht te genieten. Dit kost meer moeite dan hout of brood kopen of de lift naar boven nemen. Waarom zou je moeite doen? Daar hebben psychologen een verklaring voor. Het doen van moeite maakt dat we het eindresultaat meer waarderen. Dit is een fenomeen dat bekendstaat als effort justification. Het maakt dat we positief over onszelf gaan denken, dat we loyaal zijn aan groepen, maar ook dat we weerstand tegen verandering ervaren. Hoe dit precies zit, wat de valkuil van effort justification is en aan welke andere - zeer herkenbare - fenomenen dit is verwant, bespreken we in deze aflevering van Drang naar Samenhang.Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenLiu, R. (2024). Understanding effort justification in psychological processes. Schmidt, L., Skvortsova, V., Kullen, C., Weber, B., & Plassmann, H. (2017). How context alters value: The brain's valuation and affective regulation system link price cues to experienced taste pleasantness. Scientific Reports, 7, 8098. https://doi.org/10.1038/s41598-017-08080-0Tijdens de opname wisten we het niet, maar we hebben het nagezocht. Ook benieuwd hoe lang Nederlanders in de keuken staan? Beluister dan het fragment Nederlanders staan kort in de keuken, korter dan andere Europeanen van EenVandaag.Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

In deze eerste aflevering van het nieuwe seizoen keren we terug naar de platte aarde. We duiken in onderzoek waarin drie aanhangers van dit idee worden geïnterviewd over hun leven vóórdat ze hierin geloofden, hun omslagpunt, en hoe het hun wereld vandaag de dag vormt. De gesprekken onthullen intrigerende overeenkomsten én tegenstellingen. Zo delen platte-aarde denkers een gezamenlijk wantrouwen jegens de buitenwereld, maar lijken ze ook elkaar te wantrouwen. Wat zegt dit over hun overtuigingen? En wat kunnen we hiervan leren?Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronPahuus, K., Jørgensen, M.S., Wagoner, B. (2024). Toward a cultural psychology of conspiracy theories: A life-narrative analysis of flat earthers. Integrative Psychological and Behavioral Science. https://doi.org/10.1007/s12124-024-09857-5Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier. Meer over de documentaire Behind the Curve op https://www.behindthecurvefilm.com/ Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

De zomervakantie zit er bijna op en wij doen op de valreep tóch nog een zomerfilm, Ex Machina. In deze film wordt Caleb, een medewerker van een zoekmachinegigant door zijn CEO, Nathan, uitgenodigd om hem in zijn afgelegen huis annex lab te bezoeken. Bij aankomst blijkt dat de échte opdracht voor Caleb is om te achterhalen of de door Nathan gebouwde robot Ava bewustzijn heeft. Ze ziet er - deels - uit als een mens, maar kan ze ook denken als een mens en zich zo gedragen? Bij het bespreken van deze film komen thema's als bewustzijn, AI en identiteit aan bod. We gaan onder andere in op vragen als: Wat is intelligentie?, Maakt het voelen van empathie een robot menselijk?, en Wat is de betekenis van het einde van de film? Over de vraag of we angstig moeten zijn voor AI maakten we al eerder aflevering 89. Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronEen beschrijving van de film Ex Machina en links naar alle eerdere zomerfilms is hier te vinden. Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Limburg is voor veel niet-Limburgse Nederlanders een mooie bestemming voor een korte vakantie of een stedentrip. Dichtbij, maar toch het gevoel dat je in het buitenland bent. Dat zit hem niet alleen in het landschap of de manier van spreken, ook de sociale omgang is anders. En dat is nu net wat interacties tussen Limburgers en andere Nederlanders soms zo lastig maakt. In deze laatste aflevering voor de zomer interviewt Rolf Roel Willems, schrijver van het recent uitgekomen boek Limburgers voor beginners. We duiken in de interculturele communicatie tussen Limburgers en niet-Limburgse Nederlanders. Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen deze groepen? Waar komen die vandaan? En hoe kunnen we elkaar beter begrijpen? Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronWillems, R. (2024). Limburgers voor beginners: Omgaan met de meest zuidelijke Nederlanders. Uitgeverij Noordboek. Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Angst en humor lijken in veel opzichten elkaars tegenpolen te zijn. Toch zijn er verrassend veel situaties die ons eerst angst aanjagen en waar we even later om lachen. Denk maar aan het bekijken van horrorfilms, het uithalen van een schrikgrap, maar ook het spelen van kiekeboe. In deze aflevering duiken we in de wetenschap achter de emoties angst en humor en hun intrigerende relatie. Ook gaan we in op de vraag hoe we humor kunnen inzetten om onze angst te beheersen. Luister mee voor boeiende voorbeelden, wetenschappelijk inzicht en praktische tips om met je angsten om te gaan door middel van humor. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronAllbritton, D.W., & Gerrig,R..J. (1991). Participatory responses in text understanding. Journal of Memory and Language, 30, 603-626.Hye-Knudsen, M., Kjeldgaard-Christiansen, J., Boutwell, B.B., & Clasen, M. (2024). First they scream, then they laugh: The cognitive intersections of humor and fear. Evolutionary Psychology. DOI: 10.1177/14747049241258355Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Ooit een babyduif gezien? Als je antwoord hierop ‘nee' is, dan ben je niet alleen. En dat is ook niet zo gek. Duiven - net als alle andere vogels - komen namelijk als volwassen exemplaren uit een fabriek. Echte vogels bestaan allang niet meer. Wat wij zien als vogels zijn eigenlijk drones die ons bespioneren. Dit klinkt misschien bizar, maar het nieuwe complotverhaal Birds Aren't Real heeft honderdduizenden fans. Dit verhaal begon als onschuldige grap, maar is toen bewust als complotverhaal gelanceerd. Wat kunnen wij leren over misinformatie en complotverhalen van dit interessante experiment dat plaatsvindt in de echte wereld? Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenBeacock, I. (28 mei 2024). Birds aren't real: The prank that turned misinformation on its head. The New Republic. Lorenz, T. (21 September 2021). Birds Aren't Real, or Are They? Inside a Gen Z Conspiracy Theory. The New York Times. Zwaan R. (2021). Drang naar samenhang (hoofdstuk 7). Amsterdam: Boom.Zwaan, R.A. (2022). Conspiracy thinking as situation-model construction. Current Opinion in Psychology, 47,101413. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2022.101413Zwaan, R. A. (2024). Comprehension: from clause to conspiracy narrative. Discourse Processes, 1–14. https://doi.org/10.1080/0163853X.2024.2327271Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

De vriendschappen die we - vaak op jonge leeftijd - ontwikkelen, behouden we lang niet altijd voor de rest van ons leven. Sommige vriendschappen verwateren waardoor het contact met een oude vriend verloren gaat. In deze aflevering bespreken we onderzoek naar het herstellen van zulke contacten. Wat levert hernieuwd contact met een oude vriend ons op? Waarom is het zo moeilijk om contact met een oude vriend te maken? En hoe kun je mensen helpen om die stap te zetten? Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenAknin, L.B., & Sandstrom, G.M. (2024). People are surprisingly hesitant to reach out to old friends. Communications Psychology, 2(24). https://doi.org/10.1038/s44271-024-00075-8Rafnsson, S. B., Shankar, A. & Steptoe, A. Longitudinal influences of social network characteristics on subjective well-being of older adults: Findings from the ELSA study (2015). Journal of Aging and Health, 27, 919–934.Wang, X. Subjective well-being associated with size of social network and social support of elderly (2016). Journal Health Psychology, 21, 1037–1042.Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Het lijkt soms net alsof we er binnen onze samenleving steeds extremere opvattingen op na houden en elkaar niet meer vinden. Dat maakt het moeilijk om de complexe uitdagingen waar we als samenleving voor staan het hoofd te bieden. In deze aflevering bespreken we de politieke polarisatie rondom klimaatverandering. Het lijkt voor de hand liggen dat mensen aan de linkerkant van het politieke spectrum meer met klimaatverandering bezig zijn dan mensen aan de rechterkant van het politieke spectrum. Maar zijn er interventies die politiek links, rechts of misschien wel allebei kunnen stimuleren om klimaatbeleid te steunen? En als dat zo is, kunnen diezelfde interventies dan ook pro-klimaat gedrag bevorderen? Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronBerkebile-Weinberg, M., Goldwert, D., Doell, K. C., Van Bavel, J. J., & Vlasceanu, M. (2024, April 16). The Differential Impact of Climate Interventions along the Political Divide in 60 Countries. https://doi.org/10.31234/osf.io/jv6brEen compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

We doen het bijna allemaal wel eens, vloeken of het gebruiken van een ander woord dat taboe is. Als we hard ons hoofd stoten, als onze favoriete club een tegendoelpunt krijgt, als we alleen zijn, maar ook in gezelschap. Maar waarom doen we dat? Welk effect heeft vloeken op ons? En wat maakt vloeken zo krachtig? Waarschuwing: deze aflevering bevat grof taalgebruik.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek geschreven en gespeeld door Rolf Zwaan Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Elke etnische of nationale groep mensen heeft ze, nationale mythen. Dat zijn verhalen waarin de oude oorsprong en de gemeenschappelijke geschiedenis van een volk worden benadrukt. Nationale mythen kunnen worden ingezet om bijvoorbeeld nationalisme te bevorderen en het uitbreiden van nationaal grondgebied te rechtvaardigen. Maar hoe kan het dat verhalen over gebeurtenissen van eeuwen geleden vandaag de dag zoveel invloed hebben?Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronSijilmassi, A., Safra, L., & Baumard, N. (preprint). ‘Our roots run deep': Historical myths as culturally evolved technologies for coalitional recruitment. To appear in Behavioral and Brain Sciences. https://doi.org/10.1017/S0140525X24000013 Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Het is algemeen bekend dat mensen vaak geen échte herinneringen hebben aan gebeurtenissen die plaatsvonden voor hun derde levensjaar. Dit gebrek aan herinneringen aan onze vroegste kindertijd wordt infantiele amnesie genoemd en vind je ook terug bij andere zoogdieren. Wat is de functie van infantiele amnesie? En is het wel echt zo dat we geen vroege herinneringen hebben aangemaakt? Of zijn ze er wel, maar zitten in ons brein verstopt?Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronReardon, S. (2024). The fading memories of youth. Science, 383(6688), 1172-1175. https://www.science.org/doi/epdf/10.1126/science.adp1755Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Deze week een bijzondere en korte aflevering waarin we aankondigen welke verandering we vanaf volgende week gaan doorvoeren. Daarnaast staan we stil bij een aantal dagelijkse situaties waarin we zelf drang naar samenhang hadden of deze observeerden bij anderen. En we beloven dat er volgende week weer een ‘gewone' aflevering is van 37 minuten ;)Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanEen compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Als leerlingen en studenten ChatGPT gebruiken om teksten te genereren, zijn zij dan de auteur van deze teksten? Of is ChatGPT de auteur? In deze aflevering duiken we in deze interessante vraag. Om die te kunnen beantwoorden zetten we een filosofische pet op en staan we stil bij wat schrijven nu eigenlijk is en wat het betekent om een auteur te zijn. Tot slot bespreken we de implicaties voor het onderwijs van het (gebrek aan) auteurschap van ChatGPT.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronWoudenberg, R. van, Ranalli, C., & Bracker, D. (2024). Authorship and ChatGPT: A Conservative View. Philosophy & Technology, 37(34), https://doi.org/10/1007/s13347-024-00715-1Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Je bent voor de wolf, tegen de boeren en drinkt havermelk, of je bent tegen de wolf, voor de boeren en drinkt melk van de koe. Bijna elk onderwerp is onderhevig aan polarisatie, twee of meer groepen met een andere mening die steeds verder van elkaar verwijderd raken. Dit terwijl we toch echt elkaar nodig hebben om grote problemen op te lossen. In de vorige aflevering hebben we het gehad over verschillende psychologische mechanismen die polarisatie in de hand kunnen werken. Deze mechanismen werken natuurlijk altijd in een communicatieve context en die staat vandaag centraal. Welke kenmerken van de zender, boodschap en de kanalen van communicatie kunnen polarisatie versterken (of verminderen)? Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenJost, J.T., Baldassarri, D.S., & Druckman, J.N. (2022). Cognitive–motivational mechanisms of political polarization in social-communicative contexts. Nature Reviews Psychology, 1, 560–576. Deense video All that we shareEen compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Je bent voor de wolf, tegen de boeren en drinkt havermelk, of je bent tegen de wolf, voor de boeren en drinkt melk van de koe. Bijna elk onderwerp is onderhevig aan polarisatie, twee of meer groepen met een andere mening die steeds verder van elkaar verwijderd raken. Dit terwijl we toch echt elkaar nodig hebben om grote problemen op te lossen. Een interessante vraag is daarom, welke psychologische mechanismen werken polarisatie in de hand? En kun je die ook inzetten om polarisatie te verminderen? Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenJost, J.T., Baldassarri, D.S., & Druckman, J.N. (2022). Cognitive–motivational mechanisms of political polarization in social-communicative contexts. Nature Reviews Psychology, 1, 560–576. NOS-artikel onderzoek CBS Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Je kunt geen nieuwssite of social media-kanaal openen, geen American football wedstrijd kijken of daar is ze, Taylor Swift. Nu zelfs de academische wereld gegrepen lijkt te zijn door deze Amerikaanse singer-songwriter, kunnen ook wij niet meer om haar heen. In deze aflevering bespreken we hoe wetenschappers vanuit verschillende disciplines onderzoek doen naar Taylor Swift en gaan we in op de complotverhalen die de ronde doen over de zangeres. Met als belangrijkste vraag, gaat zij bepalen wie de nieuwe president van de VS wordt?Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandBronnenAvdeeff, M. (9 februari 2024). Taylor Swift-NFL conspiracy theories are the result of two sets of hardcore fans colliding. The Conversation. Kheraj, A. (9 november 2022). The curate's Easter egg: how Taylor Swift turned pop into a multiplayer puzzle. The Guardian. Levy, N. (2023). Conspiracy theories as serious play. Pazzanese, C. (2 augustus 2023). So what exactly makes Taylor Swift so great? The Harvard Gazette.Walker, J. (9 februari 2024). Taylor Swift is just the latest subject in a long history of pop conspiracy theories. The Atlantic.Zwaan, R.A. (2021). Drang naar samenhang: de psychologie van het begrijpen. Amsterdam: Boom. Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Niet de weg op gaan als er een sneeuwstorm wordt verwacht, voldoende groente en fruit eten en gele en blauwe verf met elkaar mengen als je groen wil hebben. Allemaal kwesties van gezond verstand. En hoewel we niet precies de vinger kunnen leggen op wat iets nu precies ‘gezond verstand' maakt, gaat het wel om zaken waar iedereen met gezond verstand het mee eens is. Toch? In deze aflevering bespreken we interessant onderzoek naar ons gezonde verstand. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenWhiting M.E., & Watts, D.J. (2024). A framework for quantifying individual and collective common sense. PNAS, 121(4), e2309535121.Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Het is feest, want dit is onze 100e aflevering! We staan uiteraard uitgebreid stil bij deze mijlpaal (want dat is wat mensen doen bij mijlpalen), eten een tompouce om de feestvreugde te verhogen (maar hoe eet je die eigenlijk?), bespreken hoe kleur de aantrekkelijkheid van eten bepaald (want onze tompouce is nogal zwart) en gaan tot slot in op burgerwetenschap (waarvan de nationale vogeltelling een mooi voorbeeld is). Kortom, een beetje chaotisch feestje, maar wel gezellig.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronBannert, M.M., & Bartels, A. (2013). Decoding the Yellow of a Gray Banana. Current Biology, 23, 2268-2272Jerónimo, R., Rocha, M.L., & Simão, C. (sept. 2019). The Snow White Effect: How Food Colour Saturation Impacts Food Likeability and Perceived Weight. Instituto universitário de Lisboa.Blogpost: The Science of Milestone BirthdaysEen compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Terwijl de wetenschap de vraag probeert te beantwoorden of de mens met uitsterven wordt bedreigd, bespreken wij alvast vanuit een meer filosofisch perspectief of het uitsterven van de mens eigenlijk erg zou zijn. Hier zijn binnen de filosofie verschillende ideeën over die de revu zullen passeren. Ook bespreken we hoe er binnen de psychologie onderzoek naar dit onderwerp wordt gedaan. Toegegeven, het is niet het gezelligste onderwerp dat we ooit hebben behandeld, maar wel zeer interessant en aan het eind van de uitzending wordt er aardig gelachen.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenColeman, M. B., Caviola, L., Lewis, J., & Goodwin, G. (21 oktober 2023). How important is the end of humanity? Lay people prioritize extinction prevention but not above all other societal issues. https://doi.org/10.31234/osf.io/qn7k5Lambeets, K. (11 januari 2024). Universiteit past nieuwe campagne aan na kritiek van wetenschappers. VOX. https://www.voxweb.nl/nieuws/universiteit-past-nieuwe-campagne-aan-na-kritiek-van-wetenschappersTorres, É.P. (2023, February 20). The ethics of human extinction. Aeon. https://aeon.co/essays/what-are-the-moral-implications-of-humanity-going-extinctEen compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

(Dit is een herhaling van aflevering 37. Aan het begin legt Anita uit waarom zij deze week gedwongen was met vreemden te praten en waarom we nu een herhaling hebben. Volgende week is er weer een nieuwe aflevering.)Een praatje maken met een vreemde in de bus, supermarkt of op straat. We doen het maar weinig, terwijl veel mensen het wel leuk vinden om door een ander aangesproken te worden. Ook zitten er allerlei voordelen aan praten met vreemden. Wat zijn deze voordelen? En wat houdt ons tegen om een praatje aan te knopen met een onbekende? Aan de hand van recent psychologisch onderzoek proberen we deze vragen te beantwoorden.BronnenAtir, S., Wald, K.A., & Epley, N. (2022). Talking with strangers is surprisingly informative. Proceedings of the National Academy of Sciences, 119(34), https://doi.org/10.1073/pnas.2206992119Onderzoek Quest: https://www.quest.nl/mens/psychologie/a40817023/praten-met-een-vreemdeling-dat-vinden-we-hartstikke-ongemakkelijk/Oostenrijkse begroetingen:https://de.statista.com/statistik/daten/studie/1047647/umfrage/umfrage-zur-haeufigsten-gruss-und-verabschiedungsform-in-oesterreich-nach-geschlecht/#professional Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Een nieuw jaar is aangebroken, maar helaas niet ingeluid zonder problemen. In verschillende steden zijn hulpverleners het slachtoffer geworden van vuurwerk. Soms hadden groepen zich - volgens de politie - zelfs voorbereid op geweld tegen hulpverleners. Dat roept de vraag op of mensen zich in groepen meer hufterig gedragen dan wanneer zij alleen zijn. Zo ja, hoe komt dat? En kunnen we er ook voor zorgen dat mensen zich in groepen juist beter gaan gedragen (dan individueel)? Deze vragen staan centraal in deze aflevering van Drang naar Samenhang. Daarnaast geeft Rolf belangrijke inside information over welke (ham)burgers je niet moet bestellen in Oostenrijk en hebben we het over een alternatieve betekenis van het woord “neut”.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek geschreven en gespeeld door Rolf ZwaanBronnenBauer, M., Cahlíková, J., Katreniak, D.C., Chytilová, J., Cingl, L., Želinský, T., (2023). Nastiness in groups. Journal of the European Economic Association, jvad072, https://doi.org/10.1093/jeea/jvad072Le Bon, G. (1895). The Crowd. New York, NY: Viking.Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Toegegeven, je komt er niet echt van in de kerstsfeer, maar Winter Sleep (2014) is wel een indrukwekkende film met schitterende winterse beelden. In deze ruim 3 uur durende film staat de dialoog centraal. In deze aflevering bespreken we kort de indruk die de film op ons heeft achtergelaten toen we deze bijna 10 jaar geleden voor het eerst bekeken en daarna uitgebreid waarom we ook nu weer zo van Winter Sleep hebben genoten. Met deze winterfilm sluiten we het jaar 2023 af. Een jaar waarin we ruim 40 afleveringen hebben gemaakt. En in 2024 gaan we vrolijk verder. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBlogpost van Rolf over de film Winter Sleep. Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

We merken zelf dat we steeds meer moeite moeten doen om onze aandacht bij het lezen van een boek of het kijken van een film te kunnen houden. Ook gebeurt het regelmatig dat we een voetbalwedstrijd kijken met de laptop erbij. Het blijkt dat we lang niet de enigen zijn van wie de aandachtsspanne af is genomen of die denken te kunnen multitasken. In deze aflevering staan we stil bij deze observaties. We proberen te achterhalen wat er met onze aandacht aan de hand is. Ook bespreken we wetenschappelijk onderzoek naar multitasken. Tot slot kondigen we voor volgende week een winterfilm aan. Welke dat is, hoor je aan het eind van de aflevering (als je je aandacht erbij kan houden tenminste).Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenArtikel NPO kennisArtikel RTLnieuwsArtikel Verywell MindArtikel VolkskrantBlogpost van Rolf over de film Winter Sleep. Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

We kletsen heel wat af met z'n allen en daardoor zou je haast vergeten hoe complex het voeren van een gesprek eigenlijk is. In deze aflevering gaan we dieper in op de functie van stiltes laten vallen tijdens een gesprek en het gebruik van de woorden ‘uh' en ‘um' (en het verschil daartussen). Tot slot gaan we in op een recent artikel waarin een groot aantal regels is opgesteld voor het voeren van een goed gesprek over een beladen onderwerp, de politiek. Want hoe moeilijk ook, het wordt pas echt lastig als we dit soort gesprekken niet meer zouden voeren. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenClark, H.H., & Fox Tree, J.E. (2002) Using uh and um in spontaneous speaking. Cognition, 84, 73-111.Pickering, M.J. & Garrod, S. (2004). Toward a mechanistic psychology of dialogue. Behavioral and Brain Sciences, 27,169-190.Artikel Onze TaalArtikel VolkskrantEen compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Over complotdenken en het geloof in complotverhalen hebben we al verschillende afleveringen gemaakt. Een vraag die veel onderzoekers bezighoudt, is wat je nu kunt doen om mensen kritisch(er) na te laten denken over complotverhalen. De organisatie School of Thought heeft hiervoor een gratis online spel ontwikkeld. Wij stapten (nou ja, stapten) aan boord van het ruimteschip van Captain Zardulu om dit spel te spelen. In deze aflevering hoor je over onze ervaringen en de wetenschap achter de opzet van dit spel.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenSpel tegen complotdenken: https://theconspiracytest.org/Materialen: https://thethinkingshop.org/Organisatie: https://www.schoolofthought.org/Joe Bidens True Scotsman Fallacy: https://edition.cnn.com/2020/05/22/politics/biden-charlamagne-tha-god-you-aint-black/index.html Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Wij hebben zelf als kind veel buiten gespeeld, hutten bouwen, nieuwe spelletjes bedenken en de omgeving verkennen met je buurkinderen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat kinderen tegenwoordig veel minder vaak buiten spelen zonder dat er toezicht is. Dat heeft te maken met de toegenomen verkeersdrukte en angst voor criminaliteit. Maar is het wel zo verstandig om kinderen nauwelijks zonder toezicht te laten spelen? In deze aflevering bespreken we een artikel dat ingaat op het belang van zonder toezicht spelen en naar school gaan voor de mentale gezondheid van kinderen. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenGray, P., Lancy, D. F., & Bjorklund, D. F. (2023). Decline in Independent Activity as a Cause of Decline in Children's Mental Well-being: Summary of the Evidence. The Journal of Pediatrics, 260, 113352. https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2023.02.004Website met grappige correlaties: https://tylervigen.com/spurious-correlationsEen compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Er zijn verschillende manieren om te onderzoeken hoe wij gebeurtenissen begrijpen. In deze aflevering bespreken we onderzoek naar het begrijpen van terroristische aanslagen in Europa. Om dit te doen hebben de onderzoekers gekeken naar welke Wikipedia-pagina's voorafgaand aan een aanslag en direct daarna het meest werden bekeken. Een analyse van dit kijkgedrag geeft ons interessante informatie over waar onze aandacht na een aanslag naar uit gaat. Zo blijken we direct na een aanslag vooral informatie over de daders en onze eigen veiligheid op te zoeken, maar na enige tijd hebben we meer behoefte aan informatie om onderscheid te kunnen maken tussen onszelf en de daders. Hoe dit precies zit en wat ons dit vertelt over het begrijpen van gebeurtenissen bespreken we in deze aflevering. Ook hoor je wat Rolf van het nieuwe nummer van de Beatles vindt.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronJović, M., Šubelj, L., Golob, T., Makarovič, M., Yasseri, T., Krstićev, D.B., Škrbić, S., & Levnajić, Z. (2023). Terrorist attacks sharpen the binary perception of “Us” vs. “Them”. Scientific Reports, 13:12451. https://doi.org/10.1038/s41598-023-39035-3Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Het nieuws van de afgelopen weken werd gedomineerd door de situatie in Israël. De situatie in Oekraïne verdwijnt daarmee meer naar de achtergrond en over Corona - het virus dat zeker drie jaar lang het nieuws domineerde - horen we nu nauwelijks meer. In dit licht is onze aflevering van 9 januari van dit jaar (aflevering 53) weer relevant. Die aflevering ging namelijk over verschuivingen in onze collectieve aandacht, die elkaar elkaar in rap tempo opvolgen. Door technologische ontwikkelingen kunnen we ons sneller verplaatsen, sneller communiceren en produceren dan vroeger. Wat heeft dit voor gevolgen voor onze individuele, maar ook collectieve aandacht? En wat voor bewijs is er vanuit wetenschappelijk onderzoek voor deze sociale versnelling?Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek gespeeld en geschreven door Rolf ZwaanBronnenLorenz-Spreen, P., Mønsted, B.M., Hövel, P. et al. (2019). Accelerating dynamics of collective attention. Nature Communications, 10, 1759. https://doi-org.eur.idm.oclc.org/10.1038/s41467-019-09311-wWolf, F., Lehmann, S., & Lorenz-Spreen, P. (2022). Successive cohorts of Twitter users show increasing activity and shrinking content horizons. Journal of Quantitative Description: Digital Media, 2, 1-36. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

De ontwikkelingen op het gebied van Artificial Intelligence (AI) worden niet door iedereen met bewondering gevolgd. Er zijn heel wat mensen die zich zorgen maken over deze ontwikkelingen, met name in relatie tot misinformatie. Zorgt AI er niet voor dat er straks veel meer en veel overtuigendere misinformatie is? En maakt AI niet dat we steeds beter persoonlijk kunnen worden benaderd met misinformatie? In deze aflevering bespreken we een wetenschappelijk artikel dat op basis van inzichten uit de communicatiewetenschap, cognitiewetenschap en politicologie stelt dat we ons eigenlijk helemaal geen zorgen hoeven maken. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenSimon, F. M., Altay, S., & Mercier, H. (2023). Misinformation reloaded? Fears about the impact of generative AI on misinformation are overblown. Harvard Kennedy School (HKS) Misinformation Review, 4(5). New York Times over explosie ziekenhuis Gaza: https://www.nytimes.com/2023/10/18/business/media/hospital-blast-gaza-reports.htmlDe afleveringen 57-59 hebben we eerder gemaakt over AI. In aflevering 47 bespraken we deepfakes en in aflevering 53 collectieve aandacht. Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen is hier te vinden. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Sporten - of je dit nu individueel doet of in teamverband - is leuk en goed voor lichaam en geest. Maar wat weten we vanuit psychologisch onderzoek over sport? Als je topsport wil bedrijven, is het dan verstandig om je vroeg te specialiseren? Of moet je juist veel verschillende sporten beoefenen? En welke persoonlijke factoren dragen bij aan iemands successen op sportief vlak? In deze aflevering komen deze en andere vragen rondom sport en psychologie aan bod. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronBeauchamp M.R., Kingstone, A., & Ntoumanis, N. (2023). The psychology of athletic endeavor. Annual Review of Psychologie, 74, 597-624. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-012722-045214 Bekijk hier het overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

In de vorige aflevering bespraken we een recent wetenschappelijk artikel waarin wordt onderbouwd dat een focus op acties van het individu succesvolle oplossingen voor o.a. obesitas, klimaatverandering, en wegwerpplastic in de weg zitten. Ze leiden namelijk af van veranderingen van het systeem waarin we leven (tot grote vreugde van bedrijven die blij zijn met de status quo) en juist dat soort veranderingen zijn nodig om de hedendaagse problemen het hoofd te bieden. Verschillende andere onderzoekers hebben op deze conclusie gereageerd. De reacties variëren van mensen die het hiermee eens zijn, tot mensen die zich persoonlijk aangevallen voelen en stellen dat er sprake is van een complot. In deze aflevering bespreken we een aantal van deze reacties. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenChater N, Loewenstein G. (2023) The i-frame and the s-frame: How focusing on individual-level solutions has led behavioral public policy astray. Behavioral and Brain Sciences, 46, e147: 1–84. doi:10.1017/ S0140525X22002023https://www.newyorker.com/magazine/2023/10/09/they-studied-dishonesty-was-their-work-a-lieBekijk hier het overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

We moeten meer bewegen tegen overgewicht, niet meer vliegen voor het klimaat en geen wegwerpplastic gebruiken om de oceanen schoon te houden. Allemaal voorbeelden van gedragsveranderingen waarmee we als individu ons steentje bij kunnen dragen aan het aanpakken van grote maatschappelijke problemen. De effecten van dergelijke veranderingen zijn over het algemeen klein, maar alle kleine beetjes helpen, ja toch..?! In deze aflevering bespreken we een recent wetenschappelijk artikel waarin wordt onderbouwd dat een focus op acties van het individu succesvolle oplossingen voor o.a. obesitas, klimaatverandering, en wegwerpplastic in de weg zitten. Ze leiden namelijk af van veranderingen van het systeem waarin we leven (tot grote vreugde van bedrijven die blij zijn met de status quo) en juist dat soort veranderingen zijn nodig om de hedendaagse problemen het hoofd te bieden.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenChater N, Loewenstein G. (2023) The i-frame and the s-frame: How focusing on individual-level solutions has led behavioral public policy astray. Behavioral and Brain Sciences, 46, e147: 1–84. doi:10.1017/ S0140525X22002023Artikel sugar tax in de Los Angeles Times: https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2010-feb-07-la-na-soda-tax7-2010feb07-story.htmlArtikel 10 jaar Stoptober: https://www.ad.nl/binnenland/sinds-stoptober-zijn-al-ruim-600-000-mensen-van-sigaret-af-je-sleept-elkaar-er-doorheen~acab969e/Bekijk hier het overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Met veel plezier terugdenken aan dat ene feestje op de middelbare school en tegelijkertijd een gevoel van weemoed ervaren omdat die tijd voorbij is (en nooit meer terugkomt), dat is nostalgie. In deze aflevering bespreken we de positieve psychologische effecten van nostalgie en ook hoe nostalgie in de politiek en reclame ingezet kan worden om ons te beïnvloeden. Verder staan we stil bij archeologisch onderzoek naar nostalgie en natuurlijk hebben we het ook over waar wij zelf nostalgisch van worden. Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanBronnenJuhl, J., & Biskas, M. (2023). Nostalgia: An impactful social emotion. Current Opinion in Psychology, 49: 101545.Knight, M.G. (2023). Nostalgia in the prehistoric archaeological record. Current Opinion in Psychology, 49: 101560.Lammers, J. (2023). Collective nostalgia and political ideology. Current Opinion in Psychology, 49: 101607.Leunissen, J.M. (2023). Diamonds and rust: The affective ambivalence of nostalgia. Current Opinion in Psychology, 49: 101541.Weingarten, E., & Wei, Ziwei (2023). Nostalgia and consumer behavior. Current Opinion in Psychology, 49:101555. Wohl, M.J.A., Stefaniak, A., & Smeekes, A. (2023). Current Opinion in Psychology, 49: 101542.In eerdere afleveringen hebben we ook gesproken over self-(dis)continuïteit (afl. 45) en de illusie van moreel verval (het gevoel dat vroeger alles beter was, afl. 77). Bekijk hier het overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Dat de aarde plat is en zich onder een koepel bevindt is een bekend voorbeeld van een complotverhaal. Om te begrijpen hoe het geloof hierin tot stand komt, is het belangrijk om aanhangers van dit verhaal te spreken en waar kan dat beter dan op het internationale congres voor Flat Earthers (mensen die geloven dat de aarde plat is)? In deel 2 van de aflevering “De psychologie van de de platte aarde” gaan we verder met het bespreken van een wetenschappelijk artikel waarvan één van de auteurs het Flat Earth International Conference heeft bezocht. De belangrijkste vraag die we beantwoorden is hoe groepsprocessen het geloof in complotverhalen in stand kunnen houden en zelfs versterken.Onderzoek: Dr. Anita Eerland, prof.dr. Rolf ZwaanPresentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek: Rolf ZwaanThema's van de podcast: https://rolfzwaan.blogspot.com/2023/02/themas-van-de-podcast.htmlBronnenFernbach, P.M., & Bogard, J.E. (2023). Conspiracy theory as individual and group behavior: Observations from the Flat Earth International Conference. Topics in Cognitive Science, 1-19. DOI: 10.1111/tops.12662NTR Focus Complotdenken tv uitzending: https://ntr.nl/site/tekst/NTR+Wetenschap/117NTR Focus Complotdenken podcast aflevering 1: https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/91476/1-complotdenken-1-het-konijnenhol-in-s02NTR Focus Complotdenken podcast aflevering 2: https://www.nporadio1.nl/podcasts/focus-wetenschap/91828/2-complotdenken-2-het-complotbrein-s02In eerdere afleveringen kwamen complotverhalen en complotdenkers ook uitgebreid aan bod. Bekijk hier het overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.