Podcasts about zamek kr

Swoiste połączenie dwóch najważniejszych siedzib polskich władców - Zamek Królewski w Warszawie i Zamek Królewski na Wawelu. W ramach projektu "Królewska wymiana" obie instytucje nawiązały szczególną współpracę polegającą na dzieleniu się swoimi bogatymi zbiorami, wiedzą i doświadczeniem.

Zamek Królewski w Warszawie otwiera nową część Galerii im. Lanckorońskich. W zbiorach legendarnej kolekcji można oglądać m.in. ciekawe przykłady włoskiego malarstwa od XIV do połowy XVIII wieku. To efekt konsekwentnego rozbudowywania kolekcji na Zamku Królewskim w Warszawie. O szczegółach opowiedzieli w Dwójce kuratorzy wystawy: Alicja Jakubowska i dr Mikołaj Baliszewski.

Były dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie, dzieli się refleksjami na temat swojej siedmioletniej kadencji oraz kontrowersji związanych z jego odwołaniem. Profesor podkreśla, że kluczowe były trzy działania: ożywić zamek, zbilansować budżet oraz stworzyć wielką galerię sztuki dawnej.Dzięki zakupom, takim jak Madonna autorstwa Paola Uccella czy rzeźby Alessandra Rondoniego, Zamek zyskał prestiż międzynarodowy.Zamek Królewski według byłego dyrektora miał być symbolem „połączenia Polski z nurtem europejskim” – wizją, która dziś, jak zaznacza, może zostać porzucona.Nie tylko sztuka, ale i miłość do Rzeczpospolitej była fundamentem mojej pracy – podsumowuje.Rozmówca Krzysztofa Skowrońskiego  zaznacza, że kluczowym osiągnięciem było przekształcenie Zamku w tętniące życiem centrum kultury: Zamek był w letargu. Należało dać mu napęd, otworzyć dla publiczności.Profesor podkreśla, że finansowe i organizacyjne działania pozwoliły zbilansować budżet Zamku, m.in. dzięki odnowieniu sklepu muzealnego i organizacji płatnych wydarzeń w Arkadach Kubickiego.Sklep przynosi rocznie ponad 1,5 miliona złotych. To najlepszy wynik w Polsce – zauważa.

Spotkanie z cyklu „Polacy i Węgrzy. Historia – Polityka – Kultura”. Zamek Królewski Warszawie, 26 kwietnia 2015 [1h05min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/losy-mniejszosci-wegierskiej-w-krajach-osciennych/ W wyniku traktatu z Trianon zawartego w 1920 roku Węgry utraciły blisko 2/3 ludności i terytorium kraju. Obecnie w krajach ościennych żyje według różnych szacunku od 2 do 2,5 mln Madziarów. O problemach mniejszości węgierskiej dyskutowali podczas spotkania z cyklu „Polacy i Węgrzy. Historia – Polityka – Kultura” historyk, polityk, znawca spraw mniejszości węgierskiej i jedyny Węgier w ukraińskim parlamencie dr László Brenzovics oraz Jarosław Giziński, dziennikarz, publicysta i komentator telewizyjny, z wykształcenia hungarysta i językoznawca. Po drugiej wojnie światowej Węgrzy w krajach ościennych znaleźli się w trudnej sytuacji. Jak mówił Giziński, choć wiele narodów w Europie Środkowo-Wschodniej miało za sobą epizod współpracy z III Rzeszą, to na Węgrów spadło odium spadkobierców okupantów. Wykorzystano to jako pretekst do wywłaszczeń, przesiedleń i prześladowań. Obecnie mniejszość węgierska w krajach ościennych jest reprezentowana przez swoje partie polityczne. Często bez ich udziału niemożliwe jest stworzenie większości koalicyjnej. Brenzovics mówił, że stawiają sobie one za cel walkę o zachowanie tożsamości narodowej na rdzennie zajmowanych terenach. Giziński zaznaczył, że mimo iż mniejszość węgierska zyskała reprezentację polityczną, to wciąż znajduje się na łasce etnicznej większości w danych państwie. Owocuje to tym, że zamieszkane przez nią regiony są często niedoinwestowane i mniej rozwinięte od innych części kraju. Więcej o sytuacji mniejszości węgierskiej w krajach ościennych można dowiedzieć się z załączonego filmu ze spotkania. Zapraszamy do oglądania. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #historia #węgry #mniejszość #mniejszośćwęgierska #zamekkrólewski #trianon #węgrzy #1920

- Zamek Królewski na Wawelu nie ma konkurencji. Jest to miejsce tak nacechowane symbolicznie, historycznie... Ma to swoje piękno, a latem ma swoją muzykę - mówiła w Dwójce prof. Małgorzata Janicka-Słysz, dyrektor artystyczna Letniego Festiwalu Muzycznego "Wawel o zmierzchu".

Wystąpienie Antoniego Kroha, etnografia i pisarza, autora książki "Sklep potrzeb kulturalnych - po remoncie" zorganizowane zostało podczas konferencji „Dziedzictwo kulturowe wsi podkarpackiej i małopolskiej". Bóbrka, 11 października 2014 r. https://wszechnica.org.pl/wyklad/antoni-kroh-lata-siedemdziesiate-ostatnia-dekada-sztuki-neoludowej/ Sztuką ludową interesowani się tzw. „panowie”, warstwy wyższe od końca XVIII wieku. Pierwszy taki „happening ludowy” odbył się za Stanisława Augusta Poniatowskiego, kiedy otwarto kanał z Pińska przez Narew do Wisły. I przyjechali Poleszucy w swoich strojach na Zamek Królewski. Przywieźli grzyby suszone, ryby wędzone, wyroby tkacie, wikliniarskie itp. Od tego czasu każdy ustrój, każda epoka czegoś od kultury ludowej chciała; oświecenie, sentymentalizm, romantyzm, pozytywizm, neoromatnyzm. Polska lat 20 i 30. XX wieku….” – powiedział Antoni Kroh. Sztuka ludowa w okresie PRL była mieszaniną realnej troski o dobro ludowe i próbą połączenia jej ze sztuką socrealistyczną, która dotarła do Polski z ZSRR. W latach 70.XX wieku sztuką interesowała się elita (…), a także dbali o nią decydenci partyjni. W latach 70 władze objęli ludzie wychowywani w ZMP, gdzie się nauczyli się, że sztuka ludowa powinna być narodowa w formie i socjalistyczna w treści. Te dwie zupełnie przeciwne tradycje zmieszały się w przedziwny sposób dając niesamowity koktajl! W latach 1970–1980 I sekretarz KC PZPR Edward Gierek postanowił unowocześnić polska wieś i wyciągnąć ją z gomułkowskiego marazmu. W okresie jego rządów około 70% budownictwa wiejskiego zostało zniesione na rzecz nowych budynków. W tych latach także zaczęły powstawać skanseny i parki etnograficzne, w których gromadzono najcenniejsze obiekty. Z jednej strony twórcy ludowi byli docenieni – organizowano dla nich kiermasze, konkursy, wystawy. Z drugiej jednak strony władza sugerowała co mogą lub powinni tworzyć oraz w jakim tempie (w latach 70.XX wieku na Cepelie narzucono normy). W 1968 roku powstało Stowarzyszenie Twórców Ludowych, a artyści otrzymali legitymacje. Po 200 latach, po 1989 roku sztuka ludowa przestała być obiektem zainteresowań rządów i elit. Wtedy wszyscy zajęli się zgoła czym innym, a rzesza ludzi została na lodzie - powiedział Antoni Kroh, mając na myśli ludowych tworców. *** Antoni Kroh o sobie: Pochodzę z Warszawy, ale kilka lat dzieciństwa przemieszkałem w Bukowinie Tatrzańskiej. W 1955 roku ukończyłem tam szkołę podstawową. W latach 1967-70, zaraz po studiach, pracowałem w dziale etnograficznym Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem. Poznałem wówczas wielu wybitnych zakopiańczyków, miejscowych oryginałów, chłonąłem środowiskowe opowieści, bajdy i plotki. Zdobyłem „blachę” przewodnika tatrzańskiego. W kwartalniku Instytutu Sztuki PAN „Polska Sztuka Ludowa” opublikowałem kilka młodzieńczych, buntowniczych artykułów o kulturze ludowej Podhala, zaś po latach dwie książki o tym regionie: Sklep Potrzeb Kulturalnych oraz Tatry i Podhale w serii „A to Polska właśnie”. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #sztuka #ludowa #neoludowa #kultura #kroh

Wykład zorganizowany został w ramach cyklu „Polska – Ukraina – Europa. Dziedzictwo i przyszłość”. Zamek Królewski w Warszawie, 13 maja 2014r. [1h01min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/jak-zrozumiec-wschodnia-ukraine-wyklad-dr-andrija-portnowa/ „Na wschodzie Ukrainy mieszka inny naród, określany jako „sawki” (czyli „sowieccy ludzie”), którzy mieszkają w szarych jednakowych, sowieckich domach, którzy rozmawiają językiem uważanym przez nich za rosyjski (…), nie znają i nie śpiewają kolęd, wierzą w horoskopy oraz w to, że wiara w Boga przynosi korzyści materialne. Słuchają rosyjskiej, kryminalnej muzyki i zupełnie nie są do nas podobni” – to cytaty prac historyków z zachodniej Ukrainy, określających mieszkańców Donbasu. „Taka narracja używana jest przez obywateli tego samego kraju. To określenia dyskryminacyjne” – powiedział dr Andrij Portnow. Sprzeciwił się poglądowi, że region doniecki jest ”inny niż reszta Ukrainy”, a jego utrata byłaby w istocie przysługą dla ukraińskiego państwa. Portal PolskieRadio.pl: Jak interpretuje pan wydarzenia w Donbasie? Czy głosowania w sprawie odłączenia się od Ukrainy, które miały tam miejsce, to typowo okupacyjne referenda, czy też takie określenie nie wyczerpuje opisu sytuacji? Jak można scharakteryzować to, co dzieje się na wschodzie, w Donbasie? Andrij Portnow: Po pierwsze, to bardzo ważne, by rozumieć, że Donbas to nie cały wschód Ukrainy. Sytuacja we wschodniej części kraju jest różna w zależności od regionu. W obwodach donieckim i ługańskim rząd w Kijowie nie w pełni kontroluje sytuację, natomiast w charkowskim, zaporoskim czy dniepropietrowskim na razie panuje zupełny spokój. Pozycja władz kijowskich jest tam znacznie silniejsza. A Dniepropietrowsk jest nawet nazywany ośrodkiem walki o Ukrainę. To miasto jest teraz obwieszone flagami ukraińskimi, konsekwentnie broni się przed interwencją. Po drugie trzeba podkreślić stanowczo, że tak zwane ”referendum” separatystów nie miało nic wspólnego z demokratyczną procedurą. Nie ma znaczenia prawnego, a jedynie polityczne, bo legitymizuje tendencje destabilizacyjne, które już niestety można zaobserwować w Donbasie. Dr Andrij Portnow (ur. 17 maja 1979 r.) – ukraiński historyk, eseista, współzałożyciel oraz redaktor naczelny intelektualnego portalu internetowego Historians.in.ua, absolwent Dniepropietrowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Olesia Gonczara (historia) oraz Uniwersytetu Warszawskiego (Studium Europy Wschodniej). Doktorat o emigracji ukraińskiej w Polsce międzywojennej obronił we Lwowie, a książka na podstawie tego doktoratu Nauka na wygnaniu(Charków, 2008) dostała Nagrodę im. Jerzego Giedroycia. W chwili obecnej profesor gościnnie wykładający na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie. Autor pięciu książek, z których najnowsza Historia do użytku domowego (Kijów, 2013) dostała w ubiegłym roku Nagrodę im. Jurija Szeweliowa. W Polsce publikowal w „Znaku”, '”Więzi”, „Gazecie Wyborczej”, „Arcanach”, „Kulturze Enter”, „ResPublice Nowej” oraz w innych wydawnictwach. *** Zamek Królewski w Warszawie, Polski PEN Club oraz Ukraiński PEN Club zapraszają do udziału w cyklu otwartych wykładów publicznych poświęconych relacjom Polski z Ukrainą, dziejom i kulturze Ukrainy na przestrzeni wieków – od średniowiecza po czasy współczesne. Wykłady odbywają się na Zamku Królewskim w Warszawie, raz lub dwa razy w miesiącu. Podczas spotkań zamkowych specjaliści polscy oraz ukraińscy postarają się odpowiedzieć na nurtujące pytania, rozpatrując zarówno zagadnienia historii kultury, jak i również kwestie polityczne oraz cywilizacyjne czasów dawniejszych i dzisiejszych. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #ukraina #zamekkrólewski #kultura #społeczeństwo

Wykład prof. Mikoły Riabczuka zapoczątkował cykl wykładów pt. „Polska-Ukraina-Europa. Dziedzictwo i przyszłość” organizowany przez Zamek Królewski w Warszawie, Polski PEN Club oraz Ukraiński PEN Club. Zamek Królewski w Warszawie, 10 października 2013 r. [50min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/polska-ukraina-europa-dziedzictwo-i-przyszlosc/ Spotkanie otworzyli organizatorzy cyklu: dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie prof. Andrzej Rottermund oraz Prezes Polskiego PEN Clubu Adam Pomorski. Mykoła Riabczuk przedstawił długą historię stosunków polsko-ukraińskich i swoiste polityczne rozdarcie, w jakim znajduje się od wieków jego kraj. Z jednej strony ziemie ukraińskie były częścią Rzeczypospolitej szlacheckiej i zachowują tradycję Polski przedwojennej. Dzięki temu obszary te nigdy nie poddały się rusyfikacji i sowietyzacji. Z drugiej strony Ukraina ciążyła w kierunku „ruskiego miru” (rosyjskiego świata), wychodząc z założenia, że Ukraińcy i Rosjanie to prawie jeden naród. Do dziś na Ukrainie pokutuje przekonanie o Polakach jako zarozumiałych panach, krętaczach i podjudzaczach, urodzonych do „panowania” nad bratnim narodem. Ten stereotyp jest spuścizną kozackiego mitu z XIX w., antypolskiego, antykatolickiego i antyszlacheckiego w swoich podstawach. Jednocześnie Polakom Ukraina kojarzy się przede wszystkim z bazarem, gastarbeiterami i stepem/Kozakami. Wzajemne relacje na szczęście stopniowo poprawiają się. W najnowszych czasach najgorzej było w latach 90-tych XX w., a momentem przełomu było nasze zaangażowanie w Pomarańczową Rewolucję (2004 r.). *** Mykoła Riabczuk (ur. 27 września 1953 r. w Łucku) – ukraiński krytyk literacki, eseista i publicysta. Ukończył Politechnikę Lwowską i Instytut Literacki im. M. Gorkiego w Moskwie. Był zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika „Wseswit” oraz szefem działu krytyki czasopisma „Suczasnist”. Współzałożyciel kijowskiego miesięcznika „Krytyka”. W Polsce publikował na łamach „Więzi”, „Tygodnika Powszechnego”, „Krasnogrudy”, „Czasu Kultury”, „Akcentu”, „Dekady Literackiej”, „Kultury Enter”. Do tej pory ukazały się polskie przekłady jego książek Od Małorosji do Ukrainy (2002 r.), Dwie Ukrainy (2004 r.) oraz Ogród Metternicha (2010 r.) Laureat nagrody POLKUL Foundation za działanie na rzecz dobrych stosunków polsko-ukraińskich (1999 r.), a także Nagrody Pojednania Polsko-Ukraińskiego (2002 r.). W roku 2009 otrzymał Odznakę Honorową „Bene Merito” nadaną przez Ministra Spraw Zagranicznych Radosława Sikorskiego. Obecnie wiceprezes Ukraińskiego PEN Clubu, współpracownik Centrum Studiów Europejskich Uniwersytetu Akademia Kijowsko-Mohylańska oraz Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #polska #ukraina #europa #zamekkrólewski

- Ekspozycję "Rafael. Piękno renesansu" planujemy w październiku, od czerwca zaprezentujemy monograficzną wystawę Władysława Hasiora. Nasze wystawy, podejście do projektów muzealnych i naukowych, a także kontakty, umożliwiają zorganizowanie prezentacji dzieł Rafaela. To jest efekt pracy ostatnich lat - mówił w Dwójce prof. Wojciech Fałkowski, dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie.

- Zamek tworzy w tej chwili zupełnie nową jakość, jeśli chodzi o ekspozycję, a także posiadanie dzieł z kręgu głównego nurtu sztuki europejskiej - mówił w Dwójce dyrektor Zamku Królewskiego Wojciech Fałkowski.

Zamek Królewski to nie tylko dawna siedziba władców Polski. To także kuchnia zamkowa z długą, fascynującą i pełną światowych wątków historią. Uchylamy do niej drzwi i szukamy w niej inspiracji. Które z przepisów szefa kuchni Stanisława Augusta stałyby się dzisiaj viralami na TikToku? Naszą przewodniczką po historii kuchni Zamku Królewskiego w Warszawie jest dziennikarka kulinarna Natalia Mętrak-Ruda – autorka książki o historii wegetarianizmu „Warzywa zjedz, mięso zostaw” i bloga o historii kulinariów „Przeszłość od kuchni”, tłumaczka literatury anglojęzycznej i włoskiej, doktorka kulturoznawstwa. Partnerem tego odcinka podcastu jest Zamek Królewski w Warszawie. Rozmowa odbyła się w ramach świętowania jubileuszu 50-lecia odbudowy Zamku

Zamek Królewski to nie tylko dawna siedziba władców Polski. To także kuchnia zamkowa z długą, fascynującą i pełną światowych wątków historią. Uchylamy do niej drzwi i szukamy w niej inspiracji. Które z przepisów szefa kuchni Stanisława Augusta stałyby się dzisiaj viralami na TikToku? Naszą przewodniczką po historii kuchni Zamku Królewskiego w Warszawie jest dziennikarka kulinarna Natalia Mętrak-Ruda – autorka książki o historii wegetarianizmu „Warzywa zjedz, mięso zostaw” i bloga o historii kulinariów „Przeszłość od kuchni”, tłumaczka literatury anglojęzycznej i włoskiej, doktorka kulturoznawstwa. Partnerem tego odcinka podcastu jest Zamek Królewski w Warszawie. Rozmowa odbyła się w ramach świętowania jubileuszu 50-lecia odbudowy Zamku

Odcinek specjalny podcastu „Jak ona to robi” nagrany we współpracy z Zamkiem Królewskim w Warszawie z okazji jubileuszu jego odbudowy to spotkanie z wyjątkową osobą będącą świadkiem całej dramatycznej epoki polskiej współczesności – architektką Ireną Oborską. Urodzona w 1931 roku rozmówczyni w latach 1971-1984 pracowała jako główna projektantka odbudowy Zamku Królewskiego, gdzie odpowiadała m.in. za prace przygotowawcze, badania zachowanej substancji i odtwarzanie wnętrz. Wspominamy szczęśliwe dzieciństwo bohaterki na Oksywiu i w Gdyni, wybuch wojny i dorastanie nastolatki w okupowanej Warszawie zakończone powstaniem warszawskim, które spędziła w piwnicy kamienicy przy Hipotecznej 5. Rozmawiamy o tym, jak pani Irena weszła do zawodu architekta, przywołujemy, jak wyglądała Warszawa bez zniszczonego przez hitlerowców Zamku Królewskiego, a potem czas wielkiego entuzjazmu odbudowy w latach 70. i wielkie przedsięwzięcie, jakim było odtwarzanie historycznej budowli. Jak mówi pani Irena: „Cieszę się, gdy widzę, że Zamek Królewski żyje. Uważam, że każda wystawa, każda uroczystość jest podkreśleniem, że Zamek Królewski był potrzebny, że jest żywy, że Zamek Królewski jest”.

Odcinek specjalny podcastu „Jak ona to robi” nagrany we współpracy z Zamkiem Królewskim w Warszawie z okazji jubileuszu jego odbudowy to spotkanie z wyjątkową osobą będącą świadkiem całej dramatycznej epoki polskiej współczesności – architektką Ireną Oborską. Urodzona w 1931 roku rozmówczyni w latach 1971-1984 pracowała jako główna projektantka odbudowy Zamku Królewskiego, gdzie odpowiadała m.in. za prace przygotowawcze, badania zachowanej substancji i odtwarzanie wnętrz. Wspominamy szczęśliwe dzieciństwo bohaterki na Oksywiu i w Gdyni, wybuch wojny i dorastanie nastolatki w okupowanej Warszawie zakończone powstaniem warszawskim, które spędziła w piwnicy kamienicy przy Hipotecznej 5. Rozmawiamy o tym, jak pani Irena weszła do zawodu architekta, przywołujemy, jak wyglądała Warszawa bez zniszczonego przez hitlerowców Zamku Królewskiego, a potem czas wielkiego entuzjazmu odbudowy w latach 70. i wielkie przedsięwzięcie, jakim było odtwarzanie historycznej budowli. Jak mówi pani Irena: „Cieszę się, gdy widzę, że Zamek Królewski żyje. Uważam, że każda wystawa, każda uroczystość jest podkreśleniem, że Zamek Królewski był potrzebny, że jest żywy, że Zamek Królewski jest”.

“Wszyscy jedzą” to nowy cykl w ramach podcastu Zabawy jedzeniem.To rozmowy – o jedzeniu właśnie – z interesującymi ludźmi, którzy może niekoniecznie od razu z jedzeniem się kojarzą. Lekko, czasem zabawnie, apetycznie i – mam nadzieję – interesująco! W tym odcinku posłuchacie o tym co jadano na najsłynniejszym polskim dworze królewskim! W odcinku gości Bartek Kieżun – autor książek kulinarnych, dziennikarz, podróżnik, wielokrotni nagradzany za swoje publikacje o jedzeniu i kulturze. Autor książki wydanej właśnie przez Zamek Królewski na Wawelu książki "Uczta na Wawelu. Książka nie tylko kulinarna".Rozmawiamy o tym co jadano na Wawelu przed laty, jakie kulinarne tajemnice skrywa zamek, czy Królowa Jadwiga żywiła się patriotyzmem i modlitwą, Bona faktycznie sprowadziła do Polski włoszczyznę, a Michał Korybut Wiśniowiecki udusił korniszonem?www.zabawyjedzeniem.plinstagram: https://www.instagram.com/zabawyjedzeniem/facebook: https://www.facebook.com/zabawyjedzeniemWesprzyj mnie na Patronite: https://patronite.pl/zabawyjedzeniem

Pod takim tytułem Zamek Królewski w Warszawie zorganizował wystawę upamiętniającą 160. rocznicę wybuchu największego zrywu niepodległościowego XIX wieku. Ekspozycję można oglądać w Pałacu Pod Blachą do 16 kwietnia 2023 roku.… Czytaj dalej Artykuł „Miłość i Obowiązek. Powstanie styczniowe 1863” pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

Tego, że jest symbolem polskiej państwowości, nie trzeba wyjaśniać. W końcu był siedzibą polskich królów i to w jego murach podpisano Konstytucję 3 maja. Ale Zamek Królewski w Warszawie to także symbol polskiej wspólnoty i dowód na to, że Polacy potrafią się zjednoczyć, by sprostać z pozoru niemożliwym wyzwaniom. Odbudowa doszczętnie zniszczonego w czasie II wojny światowej budynku była możliwa dzięki determinacji muzealników i ogromnej ofiarności rodaków, którzy niekiedy sprzedawali domy, by wesprzeć zbiórkę na odbudowę Zamku. Zapraszamy do wysłuchania kolejnego odcinka podcastu Tajemnice Muzeów, w którym Anna Sobańda wraz ze Zbigniewem Hundertem, Bożeną Radzio i Magdaleną Królikiewicz - ekspertami z Zamku Królewskiego rozmawia o tym wyjątkowym miejscu na mapie stolicy.

Zdarzenia z więzienia w Rawiczu, to nie tylko dokument przedstawiający więzienne realia, bezmiar cierpień i poniżenia młodych ludzi, ale też metafizyczny aspekt ich dojrzewania, bólu wchodzenia w dorosłość. Beztroskę studenckiego życia zamienili na wegetację w celach, ale mimo brudu, głodu, chorób i poniżenia, mimo beznadziejnej sytuacji, w której jedynym lekarstwem była modlitwa, potrafili ocalić swoją wrażliwość, poczucie godności i honoru. Główne postacie reportażu to: pisarz Tadeusz Hubert Jakubowski i Andrzej Sawicki – żołnierze organizacji „Wolna Młodzież” (1949-1953) oraz prof. Andrzej Stanisław Ciechanowiecki, historyk sztuki, założyciel fundacji Ciechanowieckich, która wyposażyła m. inn. Zamek Królewski w meble, obrazy i inne dzieła sztuki. Poznali się w Rawiczu (w 1954 r), gdzie odbywali długoletnie kary więzienia, a sekretne odprawianie w warunkach więziennych mszy, spowiedzi i komunii świętej pozostawiło w nich ślad ich na resztę życia. Ich losy znowu się zbiegły po 60-ciu latach, gdy jeden z nich zapragnął osobiście podziękować za ocalenie życia, a wzruszające spotkanie stało się okazją do pokazania jak można dobrze służyć ojczyźnie i w kraju, i za granicą. realizacja akustyczna: Jarosław Gołofit muzyka: Artur Giordano teksty czyta: Vitalis Jacquemet

⚜️ Zamek Królewski w Warszawie pod koniec zeszłego roku zakupił do swojej kolekcji dzieło niezwykłej artystki - Angeliki Kauffman

Prof. Andrzej Betlej opowiada o czasie 20-miesięcy, od kiedy mieszka w Krakowie. Podkreśla jak cudownym miejscem jest Zamek Królewski na Wawelu. Dyrektor uważa, że obecnie udało się zmienić w jakimś sensie podejście Polaków. Gość posługuje się przykładem, że obecnie Polacy nie przyjeżdżają tutaj raz na 10 lat, ale na prawdę to zainteresowanie jest o wiele większe. W tym miejscu profesor zaprasza do zobaczenia wystawy wszystkich królewskich arrasów. Andrzej Betlej zaświadcza, że na dzień dzisiejszy liczba osób, które odwiedziły wystawę to ponad 80 000. Aczkolwiek dyrektor mówi również, że ta wystawa to nie jedyna z niesamowitych ekspozycji, które zwiedzający mogą podziwiać, ale jest ich o wiele, o wiele więcej. --- Send in a voice message: https://anchor.fm/radiownet/message

Gośćmi Odety Moro w "Onet Rano." są: Kamil Bortniczuk, Marek Józefiak, Sylwia Majcher i Karol Wójcicki. W części #WIEM Beata Tadla rozmawia z Moniką Drąg o tym, dlaczego wiosną warto odwiedzić Zamek Królewski w Warszawie.

- Będziemy mówili o bezpieczeństwie kulturowym w miejscu, które niejako uosabia niebezpieczeństwa z tego regionu, między Niemcami a Rosją, a jednocześnie też pokazuje siłę polskiej kultury - mówił w "Poranku Dwójki" dr hab. Michał Łuczewski, członek Rady Programowej Kongresu Polska Wielki Projekt.

Do dziś trwają spory historyków, jak dalece to Francja po klęsce wrześniowej wspierała generała Władysława Sikorskiego w objęciu teki premiera i szefa Polskich Sił Zbrojnych. Jesienią roku 1939 policja francuska zablokowała redakcji „Monitora Polskiego” możliwość ogłoszenia, iż funkcję prezydenta RP obejmie Bolesław Wieniawa-Długoszowski. 17 września roku 1939 Armia Czerwona wkracza na teren II Rzeczypospolitej, Warszawa i Lwów są okrążone przez wojska niemieckie, a ostrzelany ogniem artyleryjskim Zamek Królewski płonie. Naczelny Wódz, marszałek Edward Rydz Śmigły nakazuje wycofanie wojska na Rumunię i Węgry, niepodejmowanie walki z bolszewikami i utrzymanie obrony Warszawy. Stolica broni się do 28 września, a władze II Rzeczypospolitej zostają internowane w Rumunii. Znamienne jest to, że do Francji przedostają się głównie politycy przedwojennej opozycji, a proces formowania Rządu Polskiego na Uchodźstwie przebiega nie bez pomocy Paryża. W urzędowym „Monitorze Polskim” z 29 września 1939 r. opublikowano stosowne wyjaśnienie tzw. kryzysu prezydenckiego wraz z informacją, iż wobec wycofania się Wieniawy-Długoszowskiego nabiera mocy nominacja dla marszałka Senatu RP Władysława Raczkiewicza (również podpisana 20 IX, ale także antydatowana: Kuty, 17 września 1939 r.). Po latach wiadomo, iż Długoszowski zgodnie z Konstytucją był nominowany na przezydenta RP przez przebywającego na internowaniu prezydenta Ignacego Mościckiego, a do nieopublikowania obwieszczenia przyczyniły się francuskie służby. Choć z dzisiejszej perspektywy trudno to zrozumieć, ale pokonanie Hitlera jeszcze w roku 1940 przez Francję było czymś w co mogli wierzyć Polacy. Nasz sojusznik dysponował wtedy armią liczniejszą niż Wehrmacht, o podobnym potencjale wojsk pancernych, większej liczbie samolotów niż Luftwaffe. W połączeniu z Wielką Brytanią siła aliantów była znacznie większa niż potencjał III Rzeszy. Kilkadziesiąt tysięcy Polaków, którzy z fałszywymi dokumentami, cywilnych przebraniach przedostali się z Węgier i Rumunii do Francji mogło wierzyć, że nasza armia odbuduje się na zachodzie i rychło zaatakuje Hitlera. Polscy dowódcy po doświadczeniach z września wiedzieli, że dla priorytetem w walce z Niemcami jest stworzenie oddziałów wojsk pancernych i zmechanizowanych. Klęska państwa, w oparciu o które budowaliśmy struktury rządu emigracyjnego oraz armię była tragedią także dla Polski. Wiosną roku 1940 nasze wojska składające się nie tylko z żołnierzy września, ale także licznej francuskiej Polonii czy byłych republikańskich weteranów wojny w Hiszpanii liczyły kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy. Przed ewakuacją Dunkierki Polacy wzięli licznie udział w obronie Francji wykazując się niekiedy determinacją większą niż zdemoralizowana armia francuska.

W tym odcinku przekonujemy się, że nie trzeba jechać za granicę żeby podziwiać topowe europejskie malarstwo. Wystarczy odwiedzić Zamek Królewski w Warszawie i obejrzeć Dziewczynę w ramie obrazu. Zanim obraz trafił do Zamku Królewskiego w swojej kolekcji mieli go m.in. Stanisław August Poniatowski i Karol Lanckoroński. Nic dziwnego, bo to doskonały popis artystycznych umiejętności jednego z najwybitniejszych malarzy wszechczasów – Rembrandta van Rijna. Więcej na:https://www.facebook.com/Gablotkipodcast https://www.instagram.com/gablotki/

#TataMariusz, czyli Mariusz Rzepka. Czytam dla dzieci, ale jeśli lubisz wiersze, bajki czy opowiadania - zostań ze mną, dla rodziców też się coś znajdzie. ;) A co? Np. wesołe wierszyki (często z przesłaniem), poważniejsze opowiadania i bajki edukacyjne, fragmenty książek, lektury i wiersze pisane przez najmłodszych. W każdym z nas siedzi dziecko. Odkryj je na nowo słuchając moich nagrań! ;) Zapraszam! https://tatamariusz.pl;

Wykład z cyklu „Sześć wieków relacji polsko-tureckich”, Zamek Królewski w Warszawie, 26 października 2017 Wojna to nie tylko żołnierze przelewający krew na froncie, ale również wspierająca ich machina ekonomiczna, która pochłania olbrzymie środki finansowe. W jaki sposób z finansowaniem udziału w I wojnie światowej poradziły sobie Wielka Brytania, Niemcy i Turcja opowiedział turecki ekonomista i historyk Zafer Toprak, który na Zamku Królewskim w Warszawie wygłosił ostatni wykład z cyklu „Sześć wieków relacji polsko-tureckich”. Prelegent podczas swojego wystąpienia przedstawił potencjały ludnościowe, terytorialne i gospodarcze państw centralnych i Ententy u progu wybuchu Wielkiej Wojny. Stosunek ten wypadał w sposób miażdżący dla państw centralnych – mówił Toprak – toteż mający tego świadomość niemieccy stratedzy zakładali, że wojna musi zostać rozstrzygnięta na ich korzyść w przeciągu 6 tygodni. Toteż gdy aliantom udało się wrześniu 1914 roku zatrzymać ofensywę niemiecką nad Marną, ich klęska stała się przesądzona. Mimo to wojna miała trwać jeszcze cztery lata i wszystkie uczestniczące w niej strony stanęły przed wyzwaniem jej finansowania. Toprak przedstawił słuchaczom, w jaki sposób z pokryciem wydatków związanych z udziałem w wojnie poradziły sobie Wielka Brytania, Niemcy oraz Turcja, która opowiedziała się po stronie państw centralnych. Jak mówił historyk, najlepiej z zadaniem zmierzyła się Wielka Brytania, której wysiłek wojenny udało się udźwignąć dzięki odpowiedniej polityce fiskalnej. Źle wypadły Niemcy, które zadłużały się u obywateli emitując obligacje. W efekcie tego blisko połowa gospodarstw domowych pożyczała państwu pieniądze i zubożała klasa średnia, co pośrednio wpłynęło na dojście do władzy Hitlera. Najgorzej z finansowaniem wydatków militarnych poradziła sobie Turcja, która dodrukowywała w tym celu pieniądze. Z olbrzymią inflacją, która była tego skutkiem, musiał radzić sobie nowy rząd po zakończeniu zmagań wojennych zakończonych dla Turcji dopiero w 1922 roku.

Wykład w ramach cyklu „Sześć wieków relacji polsko-tureckich”, Zamek Królewski w Warszawie [13 lipca 2017] Turecki serial „Wspaniałe stulecie”, którego akcja osadzona jest w XVI w. na dworze sułtana Sulejmana Wspaniałego, zdobył popularność na całym świecie. O tym na ile wizerunek władcy w nim przedstawiony odpowiada źródłom z epoki oraz o kontrowersjach jakie wzbudził w samej Turcji opowiedziała historyczka Natalia Królikowska-Jedlińska podczas wykładu na Zamku Królewskim w Warszawie. Prelegentka w pierwszej części swojego wystąpienia mówiła o krytyce, z jaką produkcja spotkała się w swoim ojczystym kraju. Choć serial wywołał w Turcji modę na „osmańskość”, to przedstawiony w nim obraz Sulejmana Wspaniałego nie spodobał się politykom rządzącej partii AKP, która sama chętnie nawiązuje do imperialnych tradycji. Do bojkotu produkcji zachęcał sam Recep Tayyip Erdoğan, a twórcy dzieła musieli zapłacić wysoką karę nałożoną przez turecki odpowiednik KRRiTV. Niezadowolenie wzbudziło, że przedstawiony w serialu władca pije alkohol i jest uległy wobec kobiet. Podczas kolejnej części wykładu słuchacze mogli dowiedzieć się, w jaki sposób Sulejman Wspaniały przedstawiany był w źródłach historycznych z epoki. Sułtan opisywany był nie tylko przez dziejopisarzy, ale budził też zainteresowanie renesansowych artystów europejskich. Co ciekawe, ci ostatni portretowali również jego dzieci i żonę Roksolanę, którą przestawiali z odkrytą twarzą, choć nigdy nie mogli jej zobaczyć. Jak podsumowała dr Natalia Królikowska-Jedlińska, wizerunek władcy wykreowany przez scenarzystów serialu bliższy jest XVI-wiecznym przekazom europejskim niż osmańskim.

Wykład w ramach cyklu „Sześć wieków relacji polsko-tureckich”, Zamek Królewski w Warszawie [29 czerwca 2017] Jak ottomańscy XVII-wieczni kronikarze opisywali Jana III Sobieskiego, zwycięzcę spod Wiednia? O tym opowiada podczas wykładu na Zamku Królewskim w Warszawie historyk z Wydziału Historycznego Stambulskiego Uniwersytetu Şehir dr Günhan Börekci. Prelegent rozpoczyna swoje wystąpienie od przedstawienia wizerunku Sobieskiego, jaki wykreowany został w świecie zachodnim po jego zwycięstwie nad armią wezyra Kary Mustafy u bram stolicy Imperium Habsburgów. Król Polski przedstawiany był jako postać ikoniczna, obrońca chrześcijaństwa. Historyk opisuje również, w jaki sposób budowano negatywny obraz tureckich przeciwników Sobieskiego. Günhan Börekci opowiada o różnicach w tureckich opisach króla Polski przed i po bitwie pod Wiedniem. O ile przed zwycięską batalią przedstawiany był jako „szatan”, „diabeł”, po pokonaniu armii Kary Mustafy zaczął być opisywany neutralnym językiem, jako jeden z władców, z którym należy nawiązać relacje dyplomatyczne. W samym opisie bitwy dziejopisarze skupiali się przede wszystkim na poszukiwaniu przyczyn klęski. Historyk wyjaśnia przy tej okazji, jak ówczesne przemiany w europejskiej sztuce wojennej zdecydowały o pokonaniu Turków. Prelegent odpowiada również na pytania słuchaczy. Interesowało ich, czy obraz Sobieskiego zmienił się w późniejszych źródłach tureckich, gdzie ottomańscy kronikarze upatrywali przyczyn wojny – czy była ona motywowana religijnie, czy też walką o terytorium. Historyk odpowiada również na pytanie, na ile postać Sobieskiego jest znana w Turcji oraz jak porażka pod Wiedniem wpłynęła na dynastię panującą w Imperium Ottomańskim.

Wykład w ramach cyklu „Sześć wieków relacji polsko-tureckich”, Zamek Królewski w Warszawie [9 marca 2017] Najazdy Tatarów na ziemie Rzeczpospolitej oraz napady Kozaków na tereny Imperium Osmańskiego stanowiły duży problem w relacjach między oboma krajami w epoce nowożytnej. O Tatarach, Kozakach i ich wpływie na stosunki polsko-tureckie opowiedział dr Piotr Kroll podczas wykładu w Zamku Królewskim w Warszawie. Historyk rozpoczął swój wykład od genezy powstania Kozaczyzny. Prelegent mówił o XV-wiecznych najazdach tatarskich wyprowadzanych z będącego lennem tureckim Chanatu Krymskiego, które doprowadziły do wyludnienia ziem ruskich. Powstałe w wyniku tego Dzikie Pola stały się celem ludzi z różnych powodów opuszczających swoją społeczność. Początkowo byli to trudniący się polowaniem, łowieniem ryb i zbieractwem Tatarzy. Później zostali oni wyparci przez ocalałą z najazdów ludność ruską, która przejęła podobny styl życia. Drugą część swojego wystąpienia dr Kroll poświęcił cieniom, jakie na stosunki polsko-tureckie kładły się najazdy tatarskie na ziemie polskie i litewskie oraz wypady Kozaków na tereny należące do Imperium Osmańskiego. Obie strony domagały się od siebie powściągnięcia najazdów. Na koniec historyk poruszył poruszył problem relacji kozacko-tatarskiej. Choć obie społeczności wojowały, to zdarzało im się też wzajemnie wspierać – odpowiednio przeciw Turcji i Rzeczpospolitej.

Wykład w ramach cyklu „Sześć wieków relacji polsko-tureckich”, Zamek Królewski w Warszawie [19 stycznia 2017] Rysunki kostiumów tureckich z XVIII w. pochodzące z kolekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego pokazują bogactwo strojów, które już nie istnieją. Opowiedział o nich prof. Tadeusz Majda podczas wykładu w Zamku Królewskim w Warszawie, który odbył się w ramach cyklu „Sześć wieków relacji polsko-tureckich”. Rysunki powstały w latach 1779-1780 w Stambule. Do Polski trafiły w 1781 roku prawdopodobnie w wyniku poselstwa Karola Boskampa-Lasopolskiego, które nabyło je za pośrednictwem Stanisława Kostki Pichelsteina – absolwenta Szkoły Języków Orientalnych w Stambule założonej przez Stanisława Augusta Poniatowskiego, który sprawował na dworze sułtańskim funkcję tłumacza. Na 280 kartach przedstawione są stroje, obyczaje, budowle i wykonywane kary. Prof. Majda podczas swego wykładu opisał historię zbioru, a także opowiedział obszernie o jego części dotyczącej stroju. Na pokazanych rysunkach można oglądać ubiory z czasów panowania sułtana Abdülhamida I (1725-1789). Dzieła pokazują, jak zgodnie z ówczesnym ceremoniałem nosił się władca, dygnitarze, urzędnicy, wojskowi, duchowni i służba. Prelegent przedstawił również rysunki pokazujące stroje przypisane do poszczególnych nacji zamieszkujących Imperium Osmańskie oraz ubiory kobiece.

Wykład z cyklu „Sześć wieków relacji polsko-tureckich”, Zamek Królewski w Warszawie [25 października 2016] Oficjalne stosunki polsko-tureckie posiadają już ponad sześćsetletnią historię. Turecki historyk prof. İlber Ortaylı, którego wystąpienie otworzyło cykl wykładów „Sześć wieków relacji polsko-tureckich”, podkreślił, że są to dla jego kraju relacje o najdłuższej nieprzerwanej tradycji. Czy zważywszy na fakt, że tureckie tradycje państwowe sięgają dużo dalej, niż sześćset lat wstecz, określanie relacji polsko-tureckich mianem „najdłuższych” jest uprawnione? Zdaniem prof. Ortaylı – tak. Jak wyjaśnił turecki historyk, kraje z którymi Turcy utrzymywali relacje wcześniej, obecnie nie istnieją. Z kolei państwa takie jak Austria, Anglia czy Rosja to „młodsi partnerzy” tureckiej dyplomacji. Historia stosunków-polsko tureckich przed rozbiorami Rzeczpospolitej naznaczona jest licznymi wojnami. Jednak również wówczas miały miejsce pokojowe związki między mieszkańcami obu państw. Prof. Ortaylı mówił między innymi o nagrobkach polskich kupców, które można znaleźć na terenie jego kraju. Jako przykład zgodnego współistnienia chrześcijan i muzułmanów podał Tatarów osiadłych na terenach Rzeczpospolitej. „To część historii Imperium Osmańskiego. To nasza wspólna historia” – mówił turecki historyk. Paradoksalnie – jak zauważył Prof. Ortaylı – relacje polsko-tureckie rozpoczęły swój renesans po upadku Rzeczpospolitej w XVIII w. Po rozbiorach wielu Polaków znalazło na terytorium Turcji przyjazne schronienie, gdzie mogli prowadzić działalność na rzecz odzyskania niepodległości.

Wykład prof. Csaby G. Kissa z cyklu „Polacy i Węgrzy. Historia – polityka – kultura”. Zamek Królewski w Warszawie [10 grudnia 2015] Porzekadło „Polak, Węgier, dwa bratanki” stało się popularne w XIX wieku, jednak pozytywna opinia obu narodów o sobie sięga znacznie dalej. To jedyny taki przypadek w tradycji europejskiej. Nie chodzi o podobieństwo zbudowane na pochodzeniu i języku, ale o cechy i postawy ugruntowane przez wspólną historię – mówił prof. Csaba G. Kiss, literaturoznawca i historyk kultury, podczas wykładu z cyklu „Polacy i Węgrzy. Historia – polityka – kultura”, który odbył się w Zamku Królewskim w Warszawie. Za tradycją wspólnego sąsiedztwa odkrywamy kod kulturowy, ożywiany przez dokonania artystyczne, tworzące kanon kultury narodowej – mówił prof. Kiss. Wiele elementów tego kodu jest bliskich dla Polaków i Węgrów. Oba narody mają podobne mity o swoim pochodzeniu. Wśród dwóch opisywanych nacji obecna jest symbolika korony, która symbolizuje jedność ich państwa. Tożsame dla Polaków i Madziarów jest także przekonanie, że ich kraje stanowią przedmurze chrześcijaństwa. Oba państwa łączyła w przeszłości demokratyczna kultura szlachecka. Wspólna dla nich jest wizja własnej historii, interpretowana jako ciąg narodowych tragedii, które rozgrywają się przy obojętności świata. Zarówno w Polsce, jak i na Węgrzech, podobny jest etos tułacza, zmuszonego uciekać z ojczyzny po klęskach narodowowyzwoleńczych zrywów. Polaków i Madziarów łączy również najnowsza historia. Prof. Kiss przypomniał, że u źródeł rewolucji węgierskiej w 1956 roku legła chęć okazania solidarności z poznańskim Czerwcem. Madziarzy inspirowali się też w latach 80. dokonaniami polskiej Solidarności.

Wykład Grzegorza Łubczyka z cyklu „Polacy i Węgrzy. Historia – Polityka – Kultura”, Zamek Królewski w Warszawie [28 stycznia 2016] – W 1939 roku nikt tak się przyzwoicie wobec Polaków nie zachował, jak zrobili to Węgrzy. Mieliśmy podpisane przecież porozumienia, umowy z Francją, z Anglią, były deklaracje słowne, ale nikt się nie ruszył na pomoc. A Węgrzy, choć weszli w sojusz polityczny z Niemcami (…), mimo wszystko zachowali się w sposób, który szokował Berlin – mówił podczas wykładu „Fenomen wojennego uchodźstwa polskiego na Węgrzech (1939–1946)” z cyklu „Polacy i Węgrzy. Historia – Polityka – Kultura” Grzegorz Łubczyk, były ambasador RP na Węgrzech, reporter i dokumentalista filmowy. Po klęsce kampanii wrześniowej na Węgrzech znalazło się według różnych szacunków od 130 do 150 tys. polskich uchodźców. Wśród nich większość stanowili żołnierze, ale niemałą grupę tworzyli też cywile – w tym dzieci i młodzież. Jak mówił Grzegorz Łubczyk, uciekinierzy zostali rozlokowani w 141 obozach uchodźców dla wojskowych i 114 obozach dla ludności cywilnej. Węgrzy w krótkim okresie czasu zorganizowali dla uchodźców nie tylko dach na głową, ale też wyżywienie. Grzegorz Łubczyk podkreślał, że zanim władze osiągnęły gotowość do pomocy, niezwykle ważną rolę odegrały węgierskie organizacje społeczne. Na Węgrzech działało wówczas kilkanaście towarzystw i stowarzyszeń przyjaźni-polsko węgierskiej, do których należały tamtejsze elity. Ludzi tych było stać na udzielenie Polakom niezbędnego wsparcia. W pomoc uciekinierom zaangażował się też węgierski episkopat. Prymas Węgier Jusztinián Serédi poświęcił dwie konferencje episkopatu pomocy dla polskich duchownych, którzy znaleźli się na Węgrzech. W intencji wsparcia ich działalności zbierano na tacę w kościołach, udzielono im też schronienia na plebaniach. Grzegorz Łubczyk zaznaczył, że polscy duchowni odegrali ważną rolę, łagodząc antagonistyczne nastroje wśród polskich uchodźców, którzy przerzucali się polityczną i wojskową odpowiedzialnością za klęską wrześniową. Przychylność węgierskich władz Dla zrozumienia fenomenu polskiego uchodźstwa na Węgrzech niezbędne jest podkreślenie postawy tamtejszych władz wobec Polaków. Grzegorz Łubczyk przypomniał, że pomimo podboju Rzeczypospolitej przez III Rzeszę i Związek Radziecki, do 1940 roku działało na Węgrzech polskie poselstwo. Gdy podjęto decyzję o jego likwidacji, premier Węgier Pál Teleki oświadczył szefowi polskiej misji Leonowi Orłowskiemu, że teraz on „będzie ambasadorem Polski”. Węgierskie władze przymykały też oko na konspiracyjną akcję przerzutu polskich żołnierzy do tworzących się Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (akcja „Ewa”). Od września 1939 roku do upadku Francji w czerwcu 1940 roku udało się przerzucić na Zachód około 40 tys. żołnierzy i oficerów. Polscy wojskowi mieli też oficjalnie działającą reprezentację przy Ministerstwie Honwedów (Obrony Narodowej) – Przedstawicielstwo Polskich Żołnierzy Internowanych w Królestwie Węgier. Do legendy przeszła działalność na Węgrzech Henryka Sławika, który stanął na czele Komitetu Obywatelskiego ds. Opieki nad Uchodźcami Polskimi. Dzięki wsparciu Józsefa Antalla, pracownika węgierskiego MSW, udało się m.in. powołać szkoły dla polskiej młodzieży przebywającej na Węgrzech. Jak podał też Grzegorz Łubczyk, od 100 do 200 Polaków trafiało również co roku na studia węgierskie. W miarę jak coraz więcej węgierskich mężczyzn trafiało na front wschodni, Polacy otrzymywali także możliwość pracy zarobkowej. Henryk Sławik i pomoc Żydom Henryk Sławik jest, jak podkreślił Grzegorze Łubczyk, „największym” polskim Sprawiedliwym. Dzięki jego działalności udało się uratować według szacunków Yad Vashem około 5 tys. uciekających z Polski Żydów. Pomagał on im, przy wsparciu Antalla, uzyskiwać dokumenty na polsko brzmiące nazwiska, które umożliwiły przetrwać wojnę.

Debata z cyklu „Polacy i Węgrzy. Historia – polityka – kultura” z udziałem prof. Andrzeja Chwalby, prof. Paula Gradvohla oraz dr. Miklósa Zeidlera. Dyskusję poprowadził dr János Tischler. Zamek Królewski w Warszawie [26 listopada 2015] W wyniku traktatu w Trianon zawartego w 1920 roku Węgry utraciły dwie trzecie obszaru obszaru państwa. Skutki tego są odczuwane przez Madziarów do dziś. Podczas debaty z cyklu „Polacy i Węgrzy. Historia – polityka- kultura” o ocenie tego porozumienia z perspektywy polskiej, francuskiej i węgierskiej dyskutowali prof. Andrzej Chwalba, historyk i eseista z Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. Paul Gradvohl, dyrektor Ośrodka Kultury Francuskiej i Studiów Frankofońskich UW oraz dr Miklós Zeidler, historyk z Uniwersytetu im. Eötvösa Loránda w Budapeszcie. Debatę poprowadził dr János Tischler, dyrektor Węgierskiego Instytutu Kultury w Warszawie. Traktat w Trianon został zawarty po rozpadzie monarchii austro-węgierskiej w wyniku pierwszej wojny światowej. Miklós Zeidler przypomniał jego postanowienia. Na mocy traktatu Węgry utraciły na rzecz sąsiadów (Rumunii, Czechosłowacji, Królestwa SHS, Austrii i Polski) 100 tys. km kw. terytorium. Ludność państwa zmniejszyła się w wyniku tego z 18 do 8 mln obywateli. 3 mln wskutek zmiany granic znalazły się poza ojczyzną. Do dziś 2,3 mln Węgrów żyje poza swoim państwem. Węgierski historyk podkreślił, że traktat w Trianon nadal stanowi narodową traumę. W czasach komunizmu należał on do tematów zakazanych. Po upadku reżimu pamięć o nim zaczęto przywracać. W kraju zaczęły powstawać pomniki zachowujące pamięć o tragicznym dla Madziarów porozumieniu. W dzień jego podpisania odbywają się specjalnie poświęcone temu wydarzeniu uroczystości państwowe. Jest to też wciąż temat obecny w debacie publicznej. Niektóre środowiska polityczne domagają się rewizji postanowień traktatu. Andrzej Chwalba mówił, w jaki sposób traktat z Trianon był odbierany przez Polaków. Polski historyk przypomniał, że część mieszkańców Polski solidaryzowała się w narodowej żałobie z Węgrami. Piszący przed drugą wojną światową historycy tematem tym się jednak nie zajmowali, bo były to wydarzenia zbyt świeże. W czasach komunizmu, podobnie jak na Węgrzech, był to temat tabu. Władze nie chciały antagonizować należących do bloku wschodniego pozostałych sygnatariuszy traktatu należących do bloku wschodniego. Historycy tacy jak Wacław Felczak oraz Henryk Wereszycki oceniali jednak, że Madziarom wyrządzono krzywdę. Paul Gradvohl podsumował, że dla Francji doprowadzenie do podpisania traktatu w Trianon było jedynie krótkotrwałym sukcesem.Było bowiem jasne, że w dalszej perspektywie Węgry znajdą się w orbicie wpływów Niemiec, głównego przeciwnika Paryża na kontynencie.

Wykład dr. Jánosa Tischlera, Zamek Królewski w Warszawie [8 października 2015 r.] Polacy zachowali pamięć o rewolucji na Węgrzech w czasach, kiedy nad Dunajem było to zakazane – powiedział dr János Tischler, dyrektor Węgierskiego Instytutu Kultury w Warszawie, historyk, polonista, tłumacz i redaktor prac historycznych. Tematem wykładu z cyklu „Polacy i Węgrzy. Historia – polityka – kultura” było powstanie węgierskie w październiku 1956 r. i pomoc, jakiej Polacy udzielili wówczas narodowi węgierskiemu. Prelegent rozpoczął swoje wystąpienie od opisania genezy rewolucji węgierskiej. Jak zaznaczył, nie byłoby węgierskiego października bez polskiego czerwca. Wystąpienia przeciwko władzy komunistycznej w 1956 roku w Poznaniu uświadomiły bowiem Węgrom, że można zbuntować się przeciwko systemowi. Dr Tischler podkreślił jednocześnie, by poznańskiego czerwca nie porównywać z węgierskim październikiem. Wydarzenia poznańskie miały bowiem charakter lokalny, a powstanie węgierskie ogólnonarodowy i odbiło się echem na całym świecie. Dr Tischler powtórzył też za niektórymi historykami, że nieprzypadkowo do masowego buntu przeciw sowieckiej hegemonii doszło na Węgrzech, a nie w Polsce. Madziarzy czuli się bowiem szczególnie pokrzywdzeni przez ZSRR. Po II wojnie światowej utracili bowiem część kraju na rzecz Czechosłowacji. Polacy musieli oddać Sowietom ziemie wschodnie, ale otrzymali w zamian rekompensatę w postaci terenów poniemieckich. Prelegent wskazał również na odmienny stosunek węgierskich komunistów pod wodzą Mátyása Rákosiego do symboli narodowych. O ile polski orzeł stracił jedynie koronę, to na Węgrzech zmieniono zupełnie godło narodowe – nowe odwoływało się całkowicie do symboliki komunistycznej i nie zawierało prawie w ogóle akcentów narodowych. Oba narody były w okresie stalinowskim poddane przez lokalne reżimy komunistyczne masowym represjom. Herbert po stronie rewolucji Rewolucja na Węgrzech rozpoczęła się 23 października 1956 r., jak przypomniał dr Tischler, od studenckiego wiecu pod pomnikiem gen. Józefa Bema w Budapeszcie. Protestujący chcieli wyrazić poparcie dla „odwilży” w Polsce, do jakiej doszło za sprawą nowego sekretarza generalnego KC PZPR Władysława Gomułki. Podczas demonstracji powiewały polskie flagi, śpiewano „Mazurka Dąbrowskiego” oraz pieśń „Boże, coś Polskę” z węgierskim tekstem. W tłumie znaleźli się też polscy studenci. Obecni byli także literaci – Adam Ważyk i Zbigniew Herbert, który napisał potem wiersz zatytułowany „Węgrom”. Demonstranci udali się pod siedzibę parlamentu. W międzyczasie do pochodu dołączyli też wychodzący z pracy w zakładach robotnicy. Protestujący domagali się rozwiązania owianej zbrodniczą sławą węgierskiej służby bezpieczeństwa (ÁVH), pociągnięcia do odpowiedzialności winnych represji, wycofania wojsk sowieckich, przywrócenia na stanowisko premiera odsuniętego od władzy przez stalinistów liberalnego komunisty Imre Nagya oraz wolnych wyborów. Część demonstrujących udała się do siedziby radia, gdzie zostali ostrzelani przez funkcjonariuszy bezpieki. Na wieść o rozruchach Ernő Gerő, ówczesny pierwszy sekretarz KC Węgierskiej Partii Pracujących, zwrócił się do Sowietów z prośbą o interwencję wojskową.

Wykład Dániela Kovácsa, Zamek Królewski w Warszawie [9 lipca 2015] Dániel Kovács omawia prądy obecne w architekturze węgierskiej na przestrzeni ubiegłego wieku. Kładzie nacisk na poszukiwanie przez architektów narodowej w tożsamości w zmiennej sytuacji politycznej. Opisywany przez siebie proces ilustruje wieloma przykładami konkretnych budynków oraz pawilonami reprezentującymi Węgry na wystawach światowych. Znawca węgierskiej architektury rozpoczyna swoją opowieść od czasów monarchii austro-węgierskiej i postaci Ödöna Lechnera, który narodowych korzeni upatrywał w krajach orientu. Opozycję dla Lechnera stanowili młodzi architekci zgrupowani w ruchu Fiatalok. Ci z kolei źródel inspiracji poszukiwali m.in. w Transylwani, skąd pochodził lider grupy Károly Kós. Rozpad Austro-Węgier i późniejsze rządy admirała Miklósa Horthy'ego upowszechniły styl neobarokowy, który przybrał charakter państwowy. Opozycję wobec niego tworzyło środowisko modernistów i tacy twórcy jak Farkas Molnár. Czasy komunistyczne to okres industrializacji i niekiedy budowy miast na nowo, czego przykładem był Sztálinváros (obecnie Dunaújváros). Rządy Jánosa Kádára to czas poszukiwania nowych źródeł inspiracji, jak też czerpanie ze starych doświadczeń. Ta dowolność trwa po dziś dzień.

Wykład zorganizowany został w ramach cyklu poświęconego dziejom i kulturze Węgier oraz relacjom polsko-węgierskim w ostatnim tysiącleciu. Zamek Królewski w Warszawie. [16 kwietnia 2015 r.] Powstanie węgierskie (w latach 1848–1849) wybuchło 15 marca 1848 w Peszcie, pod wpływem wiadomości o rewolucjach w Paryżu (22 lutego – 24 lutego) i Wiedniu (13 marca), stając się częścią Wiosny Ludów. Rewolucja węgierska spotkała się z poparciem polskiego rządu narodowego na emigracji, a w walkach po stronie węgierskiej, oprócz dowódców Bema i Dembińskiego, uczestniczył 3-tysięczny legion polski pod wodzą gen. Józefa Wysockiego. Jednym z bardziej znanych uczestników tego powstania był Edmund Ślaski.

Kolejny wykład w ramach cyklu „Polacy i Węgrzy. Historia-Polityka-Kultura” zorganizowany przez Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum i Węgierski Instytut Kultury w Warszawie [7 maja 2015 r.] Prof. Jerzy Snopek – historyk literatury i kultury, tłumacz. W latach 1995 – 2006 wicedyrektor ds. naukowych Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, obecnie kieruje Zespołem Europeistyki Literackiej. Przez kilka lat wykładał literaturę polską na uniwersytecie w Budapeszcie i współpracował z Uniwersytetem Środkowoeuropejskim. Od 2003 r. przez dekadę zajmował stanowisko dziekana i prorektora Warszawskiej Wyższej Szkoły Humanistycznej im. B. Prusa. Od trzynastu lat pełni funkcję kustosza honorowego zbiorów Fundacji na Rzecz Utrzymania Spuścizny po Stefanie Żeromskim. Autor książek z zakresu historii literatury, medioznawstwa, myśli społecznej i historii idei (m.in. Objawienie i Oświecenie. Z dziejów libertynizmu w Polsce, 1986; Oświecenie. Szkic do portretu epoki, 1999; Węgry. Zarys dziejów i kultury, 2002; Dojść do słonecznej strefy. Antologia współczesnej poezji węgierskiej, 2010). W jego dorobku znajdują się również edycje krytyczne utworów literackich oraz liczne przekłady poezji i prozy. Laureat polskich oraz węgierskich nagród literackich i naukowych.

19 marca 2015 r. rozpoczął się nowy cykl wykładowy, poświęcony dziejom i kulturze Węgier oraz relacjom polsko-węgierskim w ostatnim tysiącleciu. Pierwszy wykład wygłosił prof. Jacek Matuszewski, kierownik Katedry Historii Państwa i Prawa Polskiego z Uniwersytetu Łódzkiego. Zamek Królewski w Warszawie Ludwik Andegaweński urodził się w 1326 roku jako syn króla Węgier, Karola Roberta i Elżbiety Łokietkówny, siostry Kazimierza Wielkiego. Zgodnie ze zwyczajem dworu andegaweńskiego, otrzymał staranne wykształcenie. Znał się na literaturze, interesował się astronomią, posiadał także zasobną bibliotekę. Według opisów ówczesnych kronikarzy był „słusznego wzrostu, o wyniosłym spojrzeniu, z brodą i włosami kędzierzawymi, pogodnym obliczem, o wydatnych wargach”. Był chorowity, raczej słabego zdrowia. Uchodził za bardzo przystojnego. Ożenił się z miłości z Elżbietą, córką Stefana Bośniackiego. Ludwik był człowiekiem dużego formatu. Mądry i zdecydowany, dobry administrator i zręczny dyplomata, słynął z pobożności. Był bardzo przywiązany do swej matki i zawsze liczył się z jej zdaniem. Nie miał synów. Z trzech córek najstarsza zmarła młodo, a dwóm kolejnym starał się zapewnić tron polski i węgierski. Król Ludwik Andegaweński zmarł w 1282 roku. Pochowany został w nekropolii królów węgierskich w Białogrodzie. Słowo wstępne wygłosili:Ziemowit Koźmiński (Zastępca Dyrektora ds. Marketingu, Zamek Królewski w Warszawie), dr János Tischler (dyrektor Węgierskiego Instytutu Kultury), László Nemes (Prezes Zarządu Gedeon Richter Marketing Polska – sponsor cyklu).

W wyobraźni wielu osób Kraków jawi się jako kulturalna i duchowa stolica Polski. Miasto może pochwalić się wielkimi polskim i Noblistami - Czesławem Miłoszem i Wisławą Szymborską. To tutaj znajdują się kultowe miejsca, tłumnie odwiedzane przez turystów takie jak Zamek Królewski na Wawelu, poszczególne wydziały Uniwersytetu Jagiellońskiego, czy Piwnica pod Baranami. Miasto jednak w ostatnich dekadach traci swoją wiodącą rolę. Pałeczkę niemal w każdym obszarze przejmuje Warszawa, przyciągając do siebie większość dziennikarzy, literatów, czy topowych aktorów. Rola miasta w popkulturze także maleje. Autorzy bestsellerów, tacy jak Zygmunt Miłoszewski, Szczepan Twardoch, czy Jakub Żulczyk wybierają Warszawę na miejsce swoich powieści. Podobnie rzecz ma się z chyba najbardziej płodną obecnie i najpopularniejszą dziedziną popkultury - hip hopem. Taco Hemingway, Wojtek Sokół, czy Pezet uczynili pisanie o Warszawie swoim znakiem rozpoznawczym. Serialowe hity ostatnich lat, jak “Ślepnąc od Świateł”, “Pitbull”, czy netflixowy “1983” także nakręcono w stolicy. Wydaje się, że Kraków przestał już budzić emocje i staje się miastem podobnym do wszystkich innych. Czy ten proces można przerwać? Co spowodowało upadek kulturalnej roli miasta? W kolejnym krakoskim gadaniu Karol Wałachowski rozmawia z Wojciechem Muchą – dziennikarzem i autorem książki „Miasto Noży”. *** Jeżeli chcecie do nas napisać – ze skargą, wnioskiem lub pochwałą – łapcie nasz adres mailowy: krakoskiegadanie@gmail.com. Piszcie też do nas na Twitterze: https://twitter.com/KrakoskieG

Wykład pt.”Józef Piłsudski w oczach Rosjan” prof. Giennadija Matwiejewa zorganizowany został przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz Zamek Królewski w Warszawie. Wykład w jęz. polskim. Zamek Królewski, 12 lutego 2013 r. Prof. Giennadij Matwiejew jest historykiem, członkiem Polsko-Rosyjskiej Grupy ds. Trudnych i autorem pierwszej rosyjskiej biografii Piłsudskiego. „Trzeba podkreślić, że zainteresowanie historią nigdy nie było u nas zbyt szerokie, więc na pewno większość Rosjan nie wie o Józefie Piłsudskim zbyt wiele. Jednak moja książka o nim cieszyła się pewnym zainteresowaniem. Generalnie mówiąc o postaci Piłsudskiego wielu zapomina, że do 1918 r. był on obywatelem rosyjskim i z racji tego był znany naszym organom zajmującym się ewidencją ludności. Później, kiedy za powiązanie ze spiskiem na życie cara został skazany na pięć lat zesłania, poznali go również przedstawiciele organów bezpieczeństwa” – mówił rosyjski historyk. Jak podkreślił, Piłsudski szerzej stał się znany we wrześniu 1908 r., kiedy zorganizował udany napad na pociąg pocztowy, w którym zdobyto na rzecz dowodzonej przez niego PPS-Frakcji Rewolucyjnej 200 tys. rubli. „Po I wojnie i podczas wojny polsko-radzieckiej opinia publiczna znała go jako głównodowodzącego armii i przywódcę (…). Stał się także przedmiotem zainteresowania władz ZSRR, które zalecały głównie polskim komunistom przygotowanie na jego temat materiałów analitycznych. Oficjalnie jednak stanowisko władz było powściągliwe” – mówił Matwiejew. Sytuacja zmieniła się w połowie lat 20., zwłaszcza po przewrocie majowym, kiedy Piłsudski powrócił do władzy. „Od tego czasu powszechnie był określany faszystowskim dyktatorem, reprezentantem burżuazji. Dopiero po jego śmierci w 1935 r. ton wypowiedzi nieco złagodniał. Nadal uznawano go za dyktatora, jednak przyznawano, że działał w interesie uzyskania niepodległości przez jego kraj, podkreślano, że miał poglądy socjalistyczne, ubolewając, iż był podejrzliwy w kontaktach z ZSRR„ – relacjonował historyk. Po 1935 r. Piłsudski praktycznie zniknął z publicznej areny w Związku Radzieckim, stając się przedmiotem zainteresowania historyków. „Przychylniej pisali o nim generalnie przedstawiciele rosyjskiej emigracji, zarzucając mu jednak brak pomocy dla przywódcy +białych+ Denikina, co przyczyniło się do zwycięstwa bolszewików. Uznawali go mimo to wybitnego działacza polskiego” – zaznaczył Matwiejew.

Wykład pt.”Sztuka filmowa w służbie propagandy” zorganizowany został przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia i Zamek Królewski w Warszawie [17 lipca 2012 r.] Kino od początku swojego istnienia było narzędziem propagandy, a filmowcy byli ofiarami rywalizacji dwóch systemów – uważa dziennikarz, reżyser i scenarzysta Stanisław Zawiśliński. 17 lipca br. w Zamku Królewskim w Warszawie odbył się jego wykład pt. „Sztuka filmowa w służbie propagandy”. „Kino jest najważniejszą ze sztuk” – powiedział Lenin, nie mając przy tym na myśli wartości artystycznej filmu. Propaganda jest zjawiskiem wszechobecnym, dziś może nawet bardziej niż kiedykolwiek ze względu na postęp technologiczny. Nawet jeśli nie jest tak bezpośrednio odczuwana jak kiedyś” – powiedział Zawiśliński. Stanisław Zawiśliński w swoim wykładzie poruszył kwestię wykorzystywania filmu jako narzędzia propagandy politycznej. Podawał przykłady filmów w sowieckiej Rosji, wyliczając nazwiska takich wybitnych twórców jak Siergiej Eisenstein, zmuszonych do pracy pod nadzorem komunistycznej władzy. Ze względu na prawa autorskie fragmenty filmów wyświetlane podczas wykładu nie zostały zarejestrowane. Wykład był czwartym wydarzeniem w ramach wspólnego cyklu Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia i Zamku Królewskiego w Warszawie pt. „POLSKA-ROSJA. PORTRET WZAJEMNY. MIĘDZY HISTORIĄ A WSPÓŁCZESNOŚCIĄ” realizowanego pod patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Bogdana Zdrojewskiego.

Wykład prof. Jerzego Borejszy wygłoszony został w ramach cyklu „Polska-Rosja. Portret wzajemny. Między historią a współczesnością”, który prowadzony jest przez Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia i Zamek Królewski w Warszawie [24 stycznia 2013 r.] W ocenie szans powstania styczniowego należy brać pod uwagę nie tylko to, co wiemy po 150 latach; Polacy wówczas mieli zupełnie inną perspektywę – uważa historyk prof. Jerzy Borejsza, który wygłosił wykład o insurekcji z 1863 r. na Zamku Królewskim w Warszawie. „Powstanie styczniowe było najdłuższe i największe z polskich powstań” – historyk przypomniał, że w latach 60. XIX w. w Królestwie Polskim mieszkało ok. 4 mln osób, z czego przez szeregi oddziałów partyzanckich w kilkuletniej historii powstania przeszło ok. 200 tys. powstańców. „Jednocześnie w polu było ok. 20-30 tys.” – zaznaczył. Dodał, że podczas insurekcji 1863 r. Polacy stoczyli z Rosjanami ok. 1,2 tys. bitew i potyczek. Walki powstańcze trwały nawet do 1865 r., a „sytuacja była taka, że ani wojska carskie nie mogły powstańców pokonać, ani powstańcy nie mogli zwyciężyć”. Borejsza zwrócił też uwagę, że insurekcja z 1863 r. miała charakter wojny partyzanckiej, czym znacznie różniła się od powstania listopadowego, gdzie przeciwko sobie walczyły regularne armie. Powstanie styczniowe – relacjonował badacz – dla rosyjskiego imperium było ogromnym zagrożeniem. Podał, że carska Rosja powołała pod broń ponad 1 mln żołnierzy, którzy mieli za zadanie zdławić polski zryw niepodległościowy. „Podczas pokoju armia carska liczyła 619 tys. żołnierzy, a na stopie wojennej 1,2 mln. Co to znaczy? W związku z powstaniem styczniowym powołano pod broń część armii rezerwowej (…). Ta wymowa liczb pokazuje, że powstanie dla imperium rosyjskiego było sprawą pierwszorzędną. Sprawą tego, czy imperium będzie istniało w Europie” – podkreślił Borejsza. Historyk omówił też szanse na zwycięstwo Polaków w powstaniu styczniowym. Jego zdaniem, właśnie ta sprawa budzi obecnie w Polsce największe emocje. Odniósł się przy tym do słów posła PO Stefana Niesiołowskiego, który w ostatnich dniach publicznie głosił, że powstanie było „zrywem rozpaczy” i nie miało szans na powodzenie. Borejsza zgodził się, że „z perspektywy 150 lat można osądzić, że powstanie nie miało szans”, ale zastrzegł, że historycy muszą spojrzeć na te szanse również z perspektywy tych, którzy w latach 1863-864 brali bezpośredni udział w walkach. „Powstańcy mieli zupełnie inną perspektywę” – podkreślił i tłumaczył, że „te szanse były zmienne i wahliwe”. Borejsza powołał się przy tym na opinię nieżyjącego już, wybitnego znawcy powstania styczniowego prof. Stefana Kieniewicza, według którego „nie można powiedzieć, że szanse były zerowe”. Wykład „Powstanie styczniowe. Polska-Rosja-Europa” prof. Jerzego Borejszy, specjalisty m.in. historii powszechnej XIX i XX w., z Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN i Katedry Międzynarodowych Stosunków Politycznych Wydziału Politologii i Studiów Międzynarodowych UMKK w Toruniu, zorganizowało Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, które wspólnie z Zamkiem Królewskim w Warszawie kontynuują cykl spotkań „Polska-Rosja. Portret wzajemny. Między historią a współczesnością” pod patronatem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Bogdana Zdrojewskiego.

11 kwietnia 2013 r. odbyła się debata „Zapomniany pokój – traktat ryski po latach” z udziałem profesorów Jerzego Borzęckiego i Michaiła Narinskiego oraz dra Sławomira Dębskiego, którą zorganizowało Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz Zamek Królewski w Warszawie Traktat ryski (lub inaczej pokój ryski) zakończył wojnę polsko-bolszewicką (lata 1919-1920). Podpisany został w Rydze 18 marca 1921 r. przez trzy państwa: Polskę, Rosję oraz Ukrainę. Ustalał granice między państwami oraz regulował inne sporne kwestie. Traktat ryski w Polsce cieszył się (i nadal cieszy się) opinią porozumienia straconej szansy. Ile w tym prawdy? Czy można było zyskać więcej? Prof. Michaił Narinski (z Moskiewskiego Państwowego Uniwersytetu Stosunków Międzynarodowych, MGIMO) uważa, że obie strony były wyczerpane wojną, zatem traktat był konieczny, ale nie udałoby się Polakom wynegocjować lepszych jego warunków. Podobną opinię prezentuje prof. Jerzy Borzęcki (z Uniwersytetu w Toronto). Według niego gdyby Polacy zażądali Mińska, pokój nie zostałby zawarty. Ani po jednej ani po drugiej stronie nie było jednomyślności co do treści traktatu. Czy traktat ryski wpłynął na konstrukcję ZSRR i czy miał wpływ na rok 1991? Wkrótce po podpisaniu traktatu proklamowano Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Historycy zgodnie twierdzą, że treść traktatu zmieniła zależność Ukrainy, a tym samym pozostałych republik, które oficjalnie były niezależne i do związku wstąpiły dobrowolnie. Zapis ten dawał zatem możliwość dobrowolnego wystąpienia republik z ZSRR, a tym samym wsparł jego bezkrwawy rozpad. Czy można było uniknąć wojny bolszewickiej? I czy nazwa „wojna bolszewicka” jest w ogóle prawidłowa? Ile państw podpisało traktat – trzy czy cztery? Jaki był udział Niemiec w negocjacjach? Zapraszamy do obejrzenia lub wysłuchania debaty. W spotkaniu udział wzięli: prof. Jerzy Borzęcki, Uniwersytet w Toronto prof. Michaił Narinski, Moskiewski Państwowy Uniwersytet Stosunków Międzynarodowych (MGIMO) dr Sławomir Dębski, Dyrektor Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia Prowadzenie: Piotr Skwieciński, dziennikarz i publicysta tygodnika „W sieci”

O wyzwaniach związanych z nową ekspozycją na Zamek Królewski w Warszawie - kolekcji militariów opowiadał historyk i bronioznawca, dr Tomasz Mleczek.