Podcasts about czechos

Cześć. Właśnie mija 80 lat od momentu, gdy Polska i Czechosłowacja znalazły się o krok od wojny. Kością niezgody były tereny przygraniczne, do których pretensje zgłaszały oba państwa – przede wszystkim Zaolzie, a także okolice Raciborza i Głubczyc. Żadna ze stron nie zamierzała ustąpić. Na spornym terytorium pojawiły się oddziały obu armii, a sytuacja stawała się coraz bardziej napięta. Wiele wskazywało na to, że konflikt zbrojny jest tylko kwestią czasu. Wtedy jednak interweniował Kreml. Dla Stalina otwarta wojna między państwami, nad którymi Związek Radziecki zamierzał właśnie przejąć pełną kontrolę, byłaby poważnym kłopotem. Blok Wschodni miał być przecież wzorem bratniej współpracy i jedności, a nie areną narodowych konfliktów. Wojnę między „sojuszniczymi” krajami trudno byłoby pogodzić z propagandowym przekazem o wspólnocie ludów.Moskwa zareagowała natychmiast. Do Warszawy i Pragi wysłano jednoznaczne komunikaty – napięcie musiało zostać wygaszone. Kulisy tej presji i przebieg tamtego kryzysu szczegółowo omawiam w dzisiejszym odcinku. Co ciekawe – przez całe dekady w krajach Bloku Wschodniego nie wolno było mówić o tym sporze. Cenzura skutecznie blokowała wszelkie informacje na temat niedoszłej wojny o Zaolzie w 1945 roku.

O Żydach w Czechach jako pierwszy pisał ich rodak, podróżnik Ibrahim ibn Jakub, który odwiedził Pragę w połowie dziesiątego wieku. Przez kolejny tysiąc lat historia Królestwa Czeskiego była nierozerwalnie związana z Żydami. Dzięki nim państwo się rozwijało, oni sami płacili zwykle za swoją krwią. Do pierwszego wielkiego pogromu doszło w Pradze w XII wieku, ten pod koniec XIV był jednym z największych w ówczesnej Europie.Właśnie ze strachu przed przemocą chrześcijan miał się narodzić legendarny Golem - gliniany olbrzym ożywiony przez kabalistę Jehudę Löwa ben Becalela, praskiego uczonego i rabina, który wcześniej przewodził żydowskiej gminie w... Poznaniu.Pod panowaniem Habsburgów przemocy było mniej, ale kolejni cesarze Żydów to wypędzali, to - gdy okazywało się, że bez nich pada handel i gospodarka - ściągali z powrotem. W przeciwieństwie do Polski, w mieszczańskich i racjonalnym Królestwie Czech nie rozwinął się mistyczny chasydyzm, doskonale rozwijała się natomiast Haskala - żydowskie oświecenie.W XIX wieku zaś wielu Żydów postanawiało wyruszyć drogą asymilacji - tyle, że w ówczesnych Czechach asymilacja mogła biec w dwóch różnych kierunkach - czeskim i niemieckim.Potem czescy żydzi walczyli w armii cesarza na wszystkich frontach Wielkiej Wojny, wielu z nich również w Czechosłowackich Legionach.W pierwszej Republice wydawało się, że w końcu znaleźli swoje miejsce - na tle innych krajów regionu ówczesna Czechosłowacja - a przynajmniej Czechy, były właściwie wolne od antysemityzmu.Ale druga wojna światowa w okupowanych Czechach dla tutejszych Żydów, niezależnie od tego, czy czuli się Żydami, Czechami czy Niemcami, oznaczało Zagładę.Niemiecką okupację przeżył co dziesiąty, pozostałych wypędzili komuniści. Dziś w Czechach zostało ich kilka tysięcy, ale ślady po tym, jak przez tysiąc lat współtworzyli ten kraj, są w wielu miejscach. A najwięcej w samej Pradze.-------------------------------------------------------------------------------Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać Patronami lub Patronkami Czechostacji w serwisie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:Aleksander, Inka, Marlena i ZbigniewBardzo Wam dziękuję

Rząd jednego z najbardziej laickich krajów w Europie postanowił podpisać z Watykanem konkordat. Po dziwnych, utajonych negocjacjach umowę ratyfikował czeski parlament. Nie weszła jednak w życie - zdaniem prezydenta Petra Pavla może naruszać konstytucję stawiając w uprzywilejowanej pozycji Kościół Katolicki. Sprawę, na wniosek zgadzających się z prezydentem senatorów, zbada czeski trybunał konstytucyjny.To nie jedyne starcie prezydenta z kończącym powoli kadencję rządem Petra Fiali. W ostatnich dniach głowa państwa skrytykowała otwarcie i dość ostro politykę bezwarunkowego poparcia dla izraelskiego rządu, w której czeskie władze są wyjątkowo konsekwente.W 76 odcinku Czechostacji oba te aktualne wydarzenia wyjaśnia ekspert czeskiego think tanku AMO Michal Lebduška. Rozmowa jednak wykracza daleko poza współczesność - bo relacje Czech i katolicyzmu są od ponad pół wieku wyjątkowo złożone. Zaś poparcie dla Pragi dla Izraela trwa od czasów, kiedy jeszcze Żydzi własnego państwa nie mieli. I w obu tych historiach znaczącą rolę odegrał pierwszy prezydent Czechosłowacji - Tomasz Garique Masaryk.Z treścią rozmowy bezpośrednio powiązanych jest kilka wcześniejszych odcinków Czechostacji: O ateizmieO Janie NepomuckimO relacjach czesko-izraelskich-------------------------------------------------------------------------------Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać Patronami lub Patronkami Czechostacji w serwisie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:Franek, Mikołaj, RenataBardzo Wam dziękuję

Cześć! W związku ze zbliżającymi się wyborami prezydenckimi, w najnowszym odcinku serii 'Powojnie' chcę przypomnieć, że prawo wyboru to przywilej – i że demokracja nie czymś danym raz na zawsze, lecz zobowiązaniem. Po 1945 roku, razem z sowieckimi czołgami, do Europy Środkowo-Wschodniej wkroczył nowy system polityczny – tzw. demokracja ludowa. Demokratyczna była tylko z nazwy. W rzeczywistości znacznie bliżej jej było do innego ustroju na literę „d” – do dyktatury.Wybory się odbywały, parlamenty istniały, a nawet funkcjonowały inne partie niż komunistyczna – w Polsce chociażby Zjednoczone Stronnictwo Ludowe. Ale wszystko to było atrapą. Cały system podporządkowano komunistycznemu reżimowi, a kluczowe decyzje zapadały w gronie ludzi ściśle współpracujących z Moskwą. W filmie opowiadam nie tylko o Polsce. Mówię też o sytuacji na Węgrzech, w NRD, Bułgarii i Czechosłowacji. W każdym z tych państw droga do „demokracji ludowej” wyglądała nieco inaczej. Zawsze jednak kończyła się tak samo: pełnym podporządkowaniem jednej partii. Więcej dowiecie się już za chwilę.

Jeżeli podoba Ci się odcinek możesz nas wesprzeć w serwisie Patronite.pl:

Paradoksalnie, w czasach gdy trudno było przekroczyć Odrę czy Olzę bez zaproszenia, czyli w czasach PRL i CSSR, z polskiej części Śląska na tę czeską, czy na pobliskie Morawy, było znacznie bliżej.Taki wniosek płynie z serii warsztatów Mapowanie Pogranicza, przeprowadzonych przez dwie naukowczynie z Uniwersytetu Śląskiego - dr Monikę Glosowitz i dr Karolinę Pospiszil, warsztatów zorganizowanych w ramach projektu Rybnik Pogranicze, realizowanego przez Miejską i Powiatową Bibliotekę Publiczną w Rybniku.W jednym z takich warsztatów miałem okazję z mikrofonami, ale też jako uczestnik, wziąć udział. Ten odcinek specjalny Czechostacji jest ich zapisem. W rozmowie m.in. o tym, że współcześnie wspólna historia i dziedzictwo regionu nie bardzo radzi sobie z dzielącą go granicą między dwoma państwami. I to mimo analogicznych - nie tylko górnicznych, doświadczeń mieszkańców, którzy po prostu, nie ważne na którym brzegu Olzy i Odry, żyją odwróceni do siebie plecami, nie szczególnie interesując się tym, co u sąsiadów.Jest też całkiem sporo o Śląsku Cieszyńskim, zakupach w Czechosłowacji, Krzywym Kościele w Karwinie i osnutej wokół jego historii książce, która w Republice Czeskiej odbiła się szerokim echem i której tłumaczenie powinno się niebawem ukazać w Polsce. No i o tym, kim jest krojcok a kim pepiko-gorol.Biblioteka miejska w Rybniku i projekt Rybnik Pogranicze pojawi się w Czechostacji niedługo raz jeszcze - w podcaście będziecie mogli posłuchać zapisu spotkania na temat czeskich i polskich kryminałów otwierającego 7 maja festiowal "Rybnik Pogranicze" Spotkanie "Usłyszeć kryminał" poprowadzi Mariusz Czubaj a udział w nim wezmą František Šmehlík i Robert Małecki, autorzy poczytnych kryminałów właśnie.

W najnowszej audycji "U Polaków za Olzą" gościem jest dr Alfred Böhm – wybitny neurolog dziecięcy, twórca dziecięcej neurologii w województwie morawsko-śląskim. Nasz gość opowiada o swojej książce wspomnieniowej pt. "Intumescencje", w której przedstawia rozwój medycyny w Czechosłowacji i Czechach, ze szczególnym uwzględnieniem regionu Zaolzia. Publikacja ta zawiera również bogate refleksje na temat historii regionu oraz osobiste wspomnienia autora i jego rodziny.

Cześć! W najbliższym odcinku serii Powojnie wracam do Jugosławii – a dokładniej: do polityki Josipa Broz Tity. Przez lata swoich rządów pokazał on, że nawet mając za przeciwnika Józefa Stalina, można skutecznie lawirować między Wschodem a Zachodem. Gdy relacje z Kremlem zaczęły się psuć, Tito bez skrupułów zwrócił się w stronę Amerykanów. W swoich przemówieniach potrafił nazywać Stalina ludobójcą, a Stany Zjednoczone – państwem broniącym wolności.Do podobnej sytuacji doszło dwie dekady później, gdy władzę w ZSRR przejął Leonid Breżniew. Tym razem osią sporu była interwencja w Czechosłowacji. Tito stanowczo odradzał Moskwie inwazję na zaprzyjaźnione państwo socjalistyczne. Obawiał się, że wojska Układu Warszawskiego mogłyby wkroczyć także do Jugosławii.Więcej dowiecie się z najnowszego odcinka.

Zgodnie z obietnicą wracam z tematem czechosłowackich kreskówek, uzupełniając opowieść o tytuły które mogą być znane w Polsce a które w odcinku nr 60 pominąłem.Jest więc o Makowej Panience, o wróżce Amelce i fenomenie jej współczesnej popularności w Japonii, jest też o chłopcu z plakatu i paru opowieściach, których bohaterami są psy.A przy okazji jest też całkiem sporo o Karlu i Josefie Čapkach.W odcinku wspominam kilka wcześniejszych opowieści Czechostacji, obiecuję też pozostawić w opisie linki do nich.Poprzedni odcinek poświęcony czechosłowackim kreskówkomRozmowa o czeskich i czechosłowackich filmachRozmowa o specyfice języka czeskiego-------------------------------------------------------------------------------Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać Patronami lub Patronkami Czechostacji w serwisie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:Bart, Dawid oraz KrzysztofBardzo Wam Panowie dziękuję

Czechosłowacja przetrwała Dyktat Monachijski. Straciła 1/3 terytorium, wszystkie umocnienia i większość przemysłu, ale nie straciła niepodległości. Agonia tego państwa trwała jeszcze przez prawie pół roku, do 15 marca 1939, kiedy to - dzień po ogłoszeniu przez Słowację niepodległości Czechy zostały zajęte przez niemieckie wojska a sam kraj stał się kolonią III Rzeszy.W 66 odcinku Czechostacji rozmawiam z historykiem, profesorem Uniwersytetu Warszawskiego Piotrem M. Majewskim o tej właśnie agonii, której na imię dano II Republika.W tym czasie umierało w Czechosłowacji wszystko - złożone w Monachium gwarancje Francji i Wielkiej Brytanii, więzy ze Słowacją, czy część elit politycznych I Republiki.Ale najbardziej wiara obywateli we własne państwo.Niecałych sześć miesięcy wystarczyło, by wolny od antysemityzmu demokratyczny kraj przemienił się w żydożerczą, groteskową i nieudolną satrapię, naiwnie wierzącą w to, że z Niemcami i Hitlerem można się dogadać.W rozmowie jest też trochę o tym, jakie plany i dlaczego miał wobec Pragi Goering, kim były sieroty po monarchii austro-węgierskiej i dlaczego ludowy znaczy po czesku i słowacku coś trochę innego, niż w języku polskim.Słuchaczom, którzy jeszcze nie mieli okazji, polecam dwa inne, powiązane z treścią tej rozmowy odcinki:O Dyktacie MonachijskimO zamachu na protektora Rzeszy-------------------------------------------------------------------------------Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać Patronami lub Patronkami Czechostacji w serwisie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:Jakub i KacperBardzo Wam dziękuję

W pięćset czterdziestym pierwszym tygodniu nadawania Jerry i Szymas udają się do Czechosłowacji roku 1968, by sprawdzić, jak przebiega operacja Dunaj. Co łączy ostatnie dwa zeszyty trzeciego sezonu „Wydziału 7”? Czym jest tytułowy „Ráj” z zeszytu trzynastego? Jaki problem mamy z wątkiem nadprzyrodzonej rewolucji rozgrywającej się równolegle do Praskiej Wiosny? Dlaczego Szymas zgłupiał, przyglądając się ilustracjom Łukasza Pawlaka? Jak bardzo eskaluje fabuła w zeszycie „Válka”? Czy postać golema zrobiła na nas wrażenie? Dlaczego Jerry kręcił nosem na rysunkami Janusza Pawlaka? Co w menu restauracji robi „ogień z karabinu maszynowego”? Ile nihilizmu serwuje nam epilog tego sezonu? Czego spodziewamy się po kontynuacji? Odpowiedzi poznacie już za chwilę. Tylko w Nawiedzonym Podcaście! Plik mp3 do pobrania (1 godz 5 min 3 sek)

Rozmawiamy o zakończonych karierach, starych/nowych siodełkach, Walce z olxowymi i nigeryjskimi skamerami. Jest coś o oponach młodości Pawełka i spadających oponach z protouru. Boomer przychodzi z odsieczą aby porozmawiać o klasykowym weekendzie w Belgii, a jak zawsze kończy się na losach zawodników z Czechosłowacji i przeszłości przełajowej poszczególnych kolarzy. Chcesz folołować? – Facebook: https://www.facebook.com/pncastCykChcesz popaczeć? – Instagram: https://www.instagram.com/pncast/Chcesz połoglondać? – YouTube: https://www.youtube.com/channel/UC5hNRM9CimnQAZTho-FBAcQ Chcesz pobiznesować? – e-mail: podnominal@gmail.com Chcesz dać zapomogę? – PATRONITE: https://patronite.pl/pncast Buycoffee: www.buycoffee.to/pncastPatroni : HIGROSYSTEM.PLMarek DrÓb

Głos - Gazeta Polaków w Republice Czeskiej obchodzi 80. urodzinyPierwszy numer ukazał się 9 czerwca 1945 roku we Frysztacie. „Głos Ludu" jako tygodnik, Organ Komunistycznej Partii w Czechosłowacji, kosztował wówczas 1 koronę, liczył cztery strony druku bez jedynego zdjęcia, a redaktorem odpowiedzialnym było anonimowe ciało zbiorowe - komitet redakcyjny. Później gazeta ukazywała się dwa razy w tygodniu, w latach 1951-2017 – trzy. Od roku 2018 doszło do zmiany nazwy na Głos, gazeta ukazuje się dwa razy w tygodniu.  Tym razem z mikrofonem Radia Katowice odwiedzamy Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - dlaczego akurat to miejsce? Tylko tam, w otoczeniu starych maszyn, możemy opowiedzieć, jak kiedyś powstawała gazeta... w podróż przez historię zabiera nas Władysław Owczarzy, były redaktor techniczny „Głosu Ludu", który na tym stanowisku pracował ponad 30 lat.

Zarzuty po adresem Roberta Ficy można mnożyć - pomaga umknąć kolegom przed wymiarem sprawiedliwości, stara się kneblować media, społeczeństwo obywatelskie uważa za zagrożenie dla swojej władzy. Jednego mu ale odmówić nie sposób - doskonale czuje Słowację i Słowaków i umie proponować im to, czego najbardziej pragną.Czyli, jak mówi prof. Iwona Jakimowicz-Pisarska, politożka z Akademii Marynarki Wojennej - wehikuł czasu, który przeniesie ich w przeszłość. Bo Fico mówi i jest słuchany głównie przez tych, co się boją zmian i co tęsknią do czasów młodości - młodości w socjalistycznej Czechosłowacji, młodości, w której awans, stabilność i rozwój dawał komunizm. Równocześnie - zgodnie z komunistyczną moralnością, niezwykle konserwatywnych światopoglądowo.Gej, obcy, społeczeństwo obywatelskie, dyskusje czy typowe dla demokracji spory, taką wizję świata, jak to u konserwatystów, zaburzają.Rozmawiamy też o tym, dlaczego słowacka opozycja nie umie trafić do mas i właściwie to reprezentuje głównie młodych wyborców z dużych miast, w dodatku często mieszkających za granicą. I czy w ogóle Słowacy mieli szansę stworzyć własne elity i doświadczyć sprawnie działającej demokracji.A także o tym, ile w najbardziej widocznych działaniach Roberta Ficy jest retoryki a ile realnych działań. I że patrzenie na stosunek do Rosji z polskiej perspektywy, w przypadku Słowacji, się po prostu nie sprawdzi - bo ma ona odmienne doświadczenia historyczne.-------------------------------------------------------------------------------Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać Patronami lub Patronkami Czechostacji w serwisie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:Anna, Jacek, Krzysztof, Maciej i MiłoszBardzo Wam dziękuję

Krecik pierwotnie powstał jako film edukacyjny dla dzieci a po śmierci jego autora, członkowie rodziny rozpętali prawdziwą wojnę o finansową, wycenianą na setki milionów koron schedę. Piosenkę do Żwirka i Muchomorka śpiewał Karel Gott, do muzyki kompozytora, który w czasach stalinowskich, w obozie pracy, wydobywał dla Sowietów uran. Sąsiedzi natomiast - czyli pocieszni Pat i Mat, mieli całkiem sporo problemów z cenzurą, nie tylko tą komunistyczną.W najnowszym odcinku Czechostacji przypominam kilka czechosłowackich kreskówek, dobranych - z dwoma wyjątkami, wg bardzo oczywistego klucza - to po prostu te, które pokazywano i z przyjemnością oglądano w Polsce. Czyli takie, które się Polakom z Czechami, czy w tym wypadku głównie Czechosłowacją, kojarzą. W odcinku znajdziecie więc informacje o wspomnianym już Kreciku, Sąsiadach i bajce o dwóch skrzatach. A ponadto o Rumcajsie i Wodniku Szuwarku. Do tego opisuję dwa tytuły, których w Polsce nie pokazywano i opowiadam trochę o instytucji czechosłowackiej i czeskiej wieczorynki.-------------------------------------------------------------------------------Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać Patronami lub Patronkami Czechostacji w serwisie Patronite. W tym tygodniu zdecydował się na to:DominikBardzo dziękuję

Już niedługo, bo 23 stycznia, w Faktycznym Domu Kultury w Warszawie, Czechostacja i Podcast pod specjalnym nadzorem połączą siły - wspólnie, na żywo, porozmawiamy o tym, jak wyglądały lata 90-te w Czechach.By zachęcić Was do udziału w tym spotkaniu, czy wysłuchania później jego nagrania, stworzyliśmy z Piotrkiem Gawlińskim z PPSN swego rodzaju zapowiedź, próbkę tego, czego możecie się spodziewać. Na tapet wzięliśmy rozpad Czechosłowacji.Ale tematów związanych z latami 90-tymi, nie tylko politycznych, ba - głównie zupełnie niepolitycznych, jest całe mnóstwo. Bo to były czasy gwałtownych zmian, zachłyśnięcia się wolnością, gospodarczej wolnej amerykanki, mafii, gwiazd rocka i prezydenta, który popijał z nimi piwo. Generalnie jest o czym opowiadać. I taki właśnie mamy z Piotrkiem zamiar zamiar.Tu więcej o szczegółach spotkania. By lepiej wczuć się w klimat czeskich lat 90-tych polecam dwa odcinki Podcastu pod specjalnym nadzorem poświęcone koncertowi Roling Stones w Pradze - na którym zresztą, chociaż tylko przez chwilę, byłem ;) PierwszyDrugiPrzypominam też ostatni odcinek Czechostacji o Vaclavie Klausie, postaci, która na ostatniej dekadzie poprzedniego wieku odcisnęła niezmazywalne piętno.A na razie do usłyszenia! Na slyšenou!I mam nadzieję do zobaczenia w Faktycznym Domu Kultury, 23 stycznia 2025, o godzinie 18.

Václav Klaus jest mdły, nijaki i bez cienia charyzmy. Równocześnie budzi właściwie wyłącznie skrajne emocje: albo uwielbienie i podziw albo nienawiść i kpinę. Jak by go jednak nie odbierać, ten dwukrotny premier i dwukrotny prezydent Republiki Czeskiej zapisał się w jej historii już na zawsze. To, jakie Czechy dzisiaj są, to w znacznej mierze właśnie jego dzieło.W pierwszym w 2025 roku odcinku Czechostacji o Klausie rozmawiam z Tomaszem Jędruchowem, mieszkającym w Pradze korespondentem zagranicznym Polskiej Agencji Prasowej.Z odcinka dowiecie się, jak Klaus stworzył rządzącą i dzisiaj partię ODS, jak zlikwidował Czechosłowację i sprywatyzował, w ramach prywatyzacji kuponowej, Czechy. I w ogóle na czym owa forma prywatyzacji polegała i kto na niej rzeczywiście skorzystał.Jest też o tym, dlaczego, już jako prezydent, miał stanąć przed Trybunałem Stanu i tym, że czeska głowa państwa, w ramach amnestii, bez żadnych wątpliwości czy dyskusji konstytucyjnych, może nie tylko zwalniać z więzień osadzonych, ale też wstrzymywać postępowania prokuratorskie. Również wobec swoich kolegów.Mój rozmówca wyjaśnia też, skąd się wziął przydomek Klausa - Kikina i z czego może wynikać jego niechęć do społeczeństwa obywatelskiego, ekologii i Unii Europejskiej. A nad wszystkim unosi się wciąż gigantyczne ego profesora Klausa - pod tym względem mógłby być wzorcem ego w Sevre. Treść rozmowy dobrze uzupełniają wcześniejsze odcinki Czechostacji:O Miloszu ZemanieO aferach politycznych z czasów poprzednich rządów ODSTu możecie zobaczyć, jak prezydent Republiki Czeskiej kradł długopisTutaj natomiast posluchać, co o tym śpiewał zespół Poletime?***Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać Patronami lub Patronkami Czechostacji w serwisie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:Marcin, Regina i WojciechBardzo dziękuję

Nasz korespondent opowiedział fascynującym regionie: przez wieki było tu Królestwo Korony św. Stefana, Austria, Austro-Węgry, Czechosłowacja. Na chwilę Ukraińcy ogłosili tu Ukrainę Karpacką, Węgrzy odebrali, a później zajęli Sowieci. Obecnie to Zakarpacka Ukraina. Zapraszamy do wysłuchania! 

Zapraszamy na rozmowę o nowej książce Jaroslva Rudiše "Boże Narodzenie w Pradze". Rozmawiamy o książce, Pradze, tłumaczeniu, jedzeniu, pociągach, Rudišu (jeszcze?) nietłumaczonym oraz o wielu innych rzeczach. Książkę przełożyła

W świątecznym programie telewizyjnym w Czechach, szczególnie w Wigilię, ciężko znaleźć kanał, który nie emitowałby przynajmniej kilku filmowych baśni - pohádek. Poszczególne stacje przypominają hity z poprzednich lat, telewizja publiczna co roku prezentuje nową premierę.Generalnie żaden z nadawców nie ma problemu z wyborem tytułów - od lat 50, wpierw w Czechosłowacji, później w Czechach, nakręcono blisko 900 bajek. 900 w większości pełnometrażowych, zazwyczaj granych w plenerach i doborowej obsadzie, kostiumowych filmów. I chociaż nie znam żadnych światowych danych w tej materii, to wydaje się mi się że ewentualnie mogłoby tu z Czechami konkurować najwyżej Bolywood.W tym świątecznym, mającym swoją premierę w Wigilię odcinku opowiadam o tym, że bajka w telewizji jest dla Czechów w święta czymś równie oczywistym, co choinka, prezenty od Jezuska, smażony karp i ziemniaczana sałatka. I o tym, że trzy z pięciu najlepiej w historii oglądanych filmów kinowych, to bajki właśnie.W wigilijnej opowieści Czechostacji jest też oczywiście o kilku konkretnych tytułach, parę anegdot, parę historii, tytułów czy aktorów, którzy znani są też w Polsce. I wyjaśnienie, dlaczego w czeskich bajkach bohaterem zazwyczaj jest ktoś z ludu a szlachta albo jest zła, albo głupia, albo nieudolna. I dlaczego za taką właśnie treść baśni nie odpowiadają komuniści.A ponieważ to odcinek świąteczny - życzę Wam, wszyscy moi Słuchacze - spokojnych i pogodnych Świąt Bożego Narodzenia. I szczęśliwego Nowego Roku. W Czechostacji czas bowiem na tygodniową przerwę noworoczno-świąteczną. Kolejny odcinek więc nie za tydzień, ale za dwa - siódmego stycznia.***Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać Patronami lub Patronkami Czechostacji w serwisie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:Arek, Dawid, Małgorzata, Monika i TomaszBardzo dziękuję

W dzisiejszych Czechach Układ monachijski - porozumienie Włoch, Niemiec, Francji i Wielkiej Brytanii, które zakończyło istnienie Czechosłowacji, zwykle określa się mianem Monachijskiego dyktatu albo Monachijskiej zdrady. Bo w stolicy Bawarii, chociaż porozumienie dotyczyło Czechosłowacji, jej samej nikt o nic nie pytał. A wśród tych co nie pytali - byli też sojusznicy zdradzonego kraju. Ale zdradę można odczytywać też w ten sposób, że elity młodego państwa tak właśnie potraktowali swoich obywateli. Bo ci, mimo że kraj znajdował się w sytuacji beznadziejnej i szans na zwycięstwo z dziesięć razy większymi Niemcami nie miał, bić się chcieli.W 52 odcinku Czechostacji o Układzie monachijskim, tym co do niego doprowadziło i jakie były jego efekty opowiada profesor Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego Piotr M. Majewski. Historyk wyjaśnia, jaką rolę w rozbiorze Czechosłowacji odegrali czescy Niemcy, po co Pradze był sojusz z ZSRR i budowane w pośpiechu umocnienia, porównywane czasem do tych francuskich, mogły w wojnie, do której w końcu nie doszło, odegrać jakąś rolę.Jest też o doskonałych działaniach PR prowadzonych przez Hitlera, dzięki którym to rozbierany przez niego kraj był w Europie odbierany jako nawet jeśli nie agresor, to przynajmniej sprawca wszystkich kłopotów.Zainteresowanym tematyką polecam - zgodnie z obietnicą złożoną w odcinku, kilka książek mojego rozmówcy, dotykających Układu monachijskiego i międzywojennych i wojennych losów Czechosłowacji: „Niemcy sudeccy” 1848-1948: historia pewnego nacjonalizmuZmarnowana szansa? Możliwości obrony Czechosłowacji jesienią 1938 rokuNiech sobie nie myślą, że jesteśmy kolaborantami. Protektorat Czech i Moraw 1939-1945Brzydkie słowo na „k”. Rzecz o kolaboracjiTych Słuchaczy, którzy jeszcze ich nie znają, zachęcam do wysłuchania dwóch innych rozmów Czechostacji z udziałem prof. Piotra M. Majewskiego:O operacji AntrophoidO Powstaniu PraskimOraz rozmowę z dr hab. Karoliną Ćwiek-Rogalską o tym, co też było zdrady monachijskiej skutkiem czyli powojennym wypędzeniu Niemców sudeckich.Bardzo też zachęcam do słuchania podcastu HiP - czyli podcastu historyków z UW, którego Piotr Majewski jest współautorem.***Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać Patronami lub Patronkami Czechostacji w serwisie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:Agnieszka, Jacek oraz PawełBardzo dziękuję

Stosunki wzajemne między Polską a Czechosłowacją między pierwszą a drugą wojną światową rzadko kiedy były tak dobre, żeby można było je określić mianem "chłodne". Oba państwa miały odmienne interesy, w innych miejscach widziały też zagrożenia, problemy i ich rozwiązanie.W 51, urodzinowym odcinku Czechostacji (tak, tak, nadaję już rok) profesor Grzegorz Gąsior, historyk Instytutu Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej Wydziału Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego, krok po kroku prowadzi mnie przez meandry relacji polsko-czechosłowackich w międzywojniu.Rozmawiamy więc i konflikcie o Śląsk Cieszyński, do którego prawo rościły sobie oba kraje, ale który to Czechosłowacja, jeszcze w styczniu 1919 roku, zajęła siłą.Jest też o Układzie z Monachium, po którym Polska, w tym samym czasie co Hitler Sudety, przyłączyła Śląsk Cieszyński - dla odmiany - do swojego terytorium.Jest o wzajemnych relacjach obu państw z Niemcami i tym, dlaczego z punktu widzenia Czechosłowacji Węgry nie były dobrym sojusznikiem. I o tym, że dla przywódców obu krajów, to sąsiad był państwem sezonowym.Rozmawiamy też o kilku raczej pozorowanych próbach porozumienia, o roli jaką odegrała Polska w formowaniu czechosłowackiego wojska na chwilę przed tym, nim sama została istnieć.Oraz o ostrych sporach, które niemalże przerodziły się w kolejny konflikt zbrojny, tuż po drugiej wojnie światowej.Opowiadam nawet jeden suchy dowcip, w którym w rolę leśniczego wciela się Józef Stalin.***Jeśli podcast, który jak już wspominałem, skończył właśnie rok, Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać Patronami lub Patronkami Czechostacji w serwisie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:Anna, Jakub, Jarosław, Łukasz, Marek, Mariusz i TomaszBardzo Wam dziękuję za zaufanie

Hej, w najnowszym odcinku serii Powojnie poruszam wątek Praskiej Wiosny i inwazji armii państw bloku wschodniego w 1968 roku na Czechosłowację. Breżniew wspólnie z sojusznikami brutalnie rozprawił się z reformami przeprowadzonymi przez czeskich i słowackich komunistów. A tymczasem w związku z tak zwaną Praską Wiosną złagodzona została cenzura. Zwiększone zostały swobody obywatelskie. I mimo, że Alexander Dubček, czyli przywódca Czechosłowacji zapewniał iż nie ma mowy, aby jego ojczyzna opuściła struktury Układu Warszawskiego oraz Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej to te zapewnienia były dla Breżniewa niewystarczające. Kremlowski dyktator mówił wprost, że w Pradze do głosu doszli kontrrewolucjoniści. Podobnego zdania byli również inni przywódcy krajów demokracji ludowej, a w tym przede wszystkim Władysław Gomułka z Polski oraz Walter Ulbricht ze Wschodnich Niemiec. Więcej dowiecie się słuchając najnowszego odcinka.

Nie pytajcie w Czechach o "Czeszki" – te lekkie buty sportowe znane są tam pod nazwą "Jarmilki". Wymyślono je w latach 60-tych na potrzeby komunistycznego święta, które w rzeczywistości wcale komunistyczne nie było i które czechy zawdzięczają dwóm gorącym czeskim patriotom niemieckiego pochodzenia. Czeskiemu Austrakowi natomiast świat zawdzięcza jedne z najlepszych ołówków i kredek – czyli tego wszystkiego, co sygnowane jest marką Koh-i-Noor. A jeśli chcecie sobie przywieźć znad Wełtawy coś fajnego, co jednoznacznie kojarzy się z tym krajem, to postawcie albo na biżuterię z granatami, albo na scyzoryk w kształcie rybki.W pięćdziesiątym odcinku Czechostacji kontynuuję opowieść o markach, które w PRL - i nie tylko - kojarzyły się Polakom z południowym sąsiadem. Opowieść tę w znacznym stopniu współtworzycie Wy - słuchacze podcastu - większość z marek o których opowiadam pochodzi bowiem z waszych pytań i komentarzy. Pytań i komentarzy, często połączonych z konkretnymi wspomnieniami - bardzo się cieszę, że poprzedni odcinek tyle ich w Was wyzwolił. Jest więc i o Zetorze i szkle i kryształach, jest o Granku i modelach samolotów z Prostejova. A także o gitarach elektrycznych Jolany, na których grali nie tylko Czesi i Polacy, ale też np. Jimmi Page.Nie byłbym sobą, gdybym w opowieść o markach nie wcisnął trochę historii Czech - każda okazja jest dobra - by Wam ją przybliżać. W odcinku więc znajdziecie np. informacje niemieckich korzeniach czeskiego Sokoła i faszystach z nad Wełtawy, którzy Niemiec nie znosili.W tej opowieści przywołuję kilka kwestii poruszonych we wcześniejszych odcinkach podcastu - tradycyjnie więc, dla tych, którzy ich nie znają, pozostawiam tu odnośniki:O barwach i symbolach narodowychO czeskim OdrodzeniuO nieodkrytym geniuszu Cimrmanie***Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać Patronami lub Patronkami Czechostacji w serwisie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:Adam, Jakub, Joanna, Maciej, Tomasz oraz WojtekBardzo dziękuję

Kofolę wymyślono, by wykorzystać jakoś osad z kominów palarni kaw. Za powstaniem ciężarówek Tatra stoi siodlarz, który w stodole brata klepał furmanki. Skoda w rzeczywistości nazywa się Škoda [szkoda] a wcześniej nazywała się Laurin i Klement. Becherowkę natomiast wymyślił Anglik, produkował Niemiec, za powstanie Fernetu odpowiada zaś włoski emigrant. Początków historii czekolady studenckiej należy szukać wśród odpustowych, sprzedawanych w Austro-Węgrzech słodyczy.Produkty – które przez lata kojarzyły się w Polsce z Czechosłowacją i Czechami, czasami mają naprawdę dziwne dzieje.W tym odcinku, o numerze 49, opowiadam m.in. o słodyczach Oriona, alkoholach i przemyśle ciężkim i motoryzacyjnym. Chwilami to wycieczka w odległą przeszłość - w pewnym momencie aż do roku 1741, który w pewnym sensie rozstrzygnął o przemysłowej przyszłości - wówczas, i przeszłości - obecnie, Czech.Jest też o skomplikowanych relacjach czeskich i niemieckich obywateli Królestwa Czech. I bardzo dużo o imperium Habsburgów - bo właściwie wszystkie produkty, które Polaków albo zachwycały, albo im przynajmniej utkwiły w ten czy inny sposób w pamięci a które załapały się do odcinka, tam właśnie mają swoje korzenie.Mam pełną świadomość tego, że przygotowana przeze mnie lista zdecydowanie nie wyczerpuje tematu - zresztą nawet ja sam miałem w planach opowiedzieć o jeszcze paru rzeczach, ale się po prostu nie zmieściło. Dlatego proszę Was, moi Słuchacze - uzupełnijcie tę listę a jak obiecuję zrobić kontynuację.W odcinku przywołuję cesarza Karola IV i pięćdziesiąt lat praskiego metra. Rozmowy poświęcone tym tematom znajdziecie tutaj i tutaj.***Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać Patronami i Patronkami Czechostacji w serwisie Patronite. W tym tygodniu zdecydowała się na to:WandaBardzo dziękuję

Hej, w najnowszym odcinku serii Powojnie zająłem się karierą Leonida Breżniewa. W jaki sposób dostał się na polityczny szczyt? Początkowo niewiele wskazywało, że zrobi oszałamiającą karierę. Wychowując się w niewielkiej ukraińskiej miejscowości w okolicach Dniepropietrowska ciężko było przebić się do polityki. Stało się to jednak możliwe dzięki przyjaźni z Nikitą Chruszczowem, który szybko piął się po szczeblach politycznej kariery. Stopniowo Breżniew awansował w strukturach partii. Podczas wojny organizował wywózkę sprzętu na wschód ZSRR. Potem uczestniczył m.in. w zajęciu Czechosłowacji. Po latach propaganda przekonywała, że jego służba była niezwykle istotna w pokonaniu III Rzeszy co... nie było prawdą. Po wojnie Breżniew wrócił do polityki. W kolejnych awansach pomogła mu znajomość z Nikitą Chruszczowem. Był jednym z najbardziej zaufanych mu ludzi. Po śmierci Stalina Sekretarz Generalny KPZR nie spodziewał się, że Breżniew może szykować przeciwko niemu spisek. A jednak... . Więcej dowiecie się słuchając najnowszego odcinka serii Powojnie!

Wielka fala ucieczek z NRD latem i jesienią 1989 r. stanowiła jedno z najbardziej spektakularnych wydarzeń towarzyszących "jesieni ludów" w Europie Środkowo-Wschodniej. Tysiące obywateli NRD podejmowało w 1989 r. desperacką decyzję o przedostaniu się do Niemiec Zachodnich. Ich droga wiodła przez Budapeszt, Pragę i Warszawę. Jakie były przyczyny tego bezprecedensowego exodusu z NRD? Dlaczego "szlak ku wolności" uciekinierów prowadził właśnie przez Węgry, Czechosłowację i Polskę? Jaka była reakcja władz i obywateli tych państw? W jaki sposób rozwiązano problem uciekinierów z NRD? O tym wszystkim opowiada prof. dr hab. Jadwiga Kiwerska w rozmowie z dr. Piotrem Kubiakiem.

Finlandia w latach 1940/1944/1948 była bliska podzielenia losów państw demokracji ludowej, czyli takich jak choćby Polska, Czechosłowacja czy Węgry. Zbiegiem dziwnych okoliczności przetrwała zakusy Stalina, nie zapanował tu siermiężny socjalizm, nie stacjonowały radzieckie wojska. Po wojnie była wprawdzie częściowo uzależniona w polityce międzynarodowej od ZSRR, ale zachowała demokrację i wolnorynkową gospodarkę. To pozwoliło stać się Finlandii w drugiej połowie XX wieku jednym z najzamożniejszych państw Europy. Dlaczego Finom udało się to, o czym nie mogły marzyć narody w środkowej Europie. O tym w dzisiejszym odcinku, w którym naszym gościem będzie prof. Kimmo Rentola, autor książki "Finlandia kontra Stalin. Od wojny zimowej do zimnej wojny, 1939‒1950"

Więcej tu: sasana.wikidot.com/mowa-dhammy-28-05-2023Czcigodny Sambodhi urodził się w połowie lat sześćdziesiątych w jednym z najbardziej zlaicyzowanych krajów na świecie, który wtedy nazywany był Czechosłowacją, a obecnie Republiką Czeską. Wychowany jako ateista, od wczesnych lat bardzo interesował się "twardą" nauką, skończył jako absolwent studiów z matematyki i fizyki.Następnie podjął studia podyplomowe w dziedzinie "miękkiej" nauki, psychologii, które doprowadziły go w 1992 roku do zetknięcia się z medytacją buddyjską. Wtedy porzucił psychologię i przez sześć lat pracował jako dziennikarz, tłumacz i redaktor w wydawnictwie, jednocześnie podążając ścieżką Dhammy Buddhy jako świecki praktykujący. W 1995 r. po raz pierwszy udał się do Birmy, gdzie tymczasowo wyświęcił się na mnicha, by przez 10 miesięcy praktykować medytację vipassany w ośrodku medytacyjnym w tradycji Mahasiego Sayadawa w Yangon.Jego późniejsze święcenia na bhikkhu miały miejsce w 2000 roku w leśnym klasztorze Pa Auk'a na południu Birmy, gdzie przez dwa lata przeszedł intensywny trening medytacji samathy. Następnie przeniósł się na Sri Lankę, gdzie spędził z przerwami 12 lat, będąc głównie związany z leśną tradycją Galduwy. Kilka z tych lat spędził w samotności, w prostych odludnych chatkach, w rejonie Lagalla.Poza powiązaniami z zarówno birmańską jak i syngaleską tradycją, spędził również sporo czasu w klasztorach na Zachodzie z linii Luang Por Chah, gdzie odniósł ogromne korzyści z zaczerpniętych tam nauk.Nagranie mowy Dhammy i sesji medytacyjnej odbyło się 28.05.2023 w ramach comiesięcznych spotkań z Australijską Sanghą BSWA. Tworzymy związek wyznaniowy, dowiedz się więcej na stronie Sangha.plMożesz nas też posłuchać na tych serwisach podkastowych -Apple Podcast: podcasts.apple.com/us/podcast/sasa…1592163368?uo=4Spotify: open.spotify.com/show/039TDu6Pil0s4jutio5VeARSS: www.spreaker.com/show/5199898/episodes/feedWspomóż prace Sasany: patronite.pl/sasanaplPomóż nam tłumaczyć teksty źródłowe: patronite.pl/TheravadaPLTłumaczenie: Piotr Płaneta (www.youtube.com/c/Sunyanando)

Pisywał do nich Tomasz Garrigue Masaryk i Vaclav Havel - pierwszy i ostatni prezydent Czechosłowacji. Pierwszy ich numer wyszedł jeszcze w monarchii Austro-Węgierskiej, w grudniu 1893 roku, donosząc m.in. o drugim ślubie Henryka Sienkiewicza. Ostatni - przypominający okładki kilkudziesięciu najważniejszych wydań, ukazał się 31 sierpnia 2024.Lidove Noviny, najstarsza czeska gazeta, właśnie przestała się ukazywać. Bo jej nowemu właścicielowi się to po prostu nie opłaca.Nowym właścicielom nie opłaca się też utrzymywanie CSA - piątych najstarszych linii lotniczych na świecie, narodowego czeskiego przewoźnika. Znikają więc - pod koniec października, z rozkładów lotów. To zaś, co po nich pozostało, przejęła prywatna czeska spółka lotnicza, której zakup rozważa polski przewoźnik narodowy - PLL LOT.W najnowszym, czterdziestym już odcinku Czechostacji rozmawiam z Wojciechem Stobbą, korespondentem Polskiego Radia w Pradze, o tym, że nad Wełtawą często nie ma sentymentów. Wspominamy historię gazety, która przez 131 lat była i sumieniem nowego państwa i kolaboracyjną, proniemiecką gadzinówką, potem komunistyczną propagandówką i drukowanym na podziemnych powielaczach biuletynem opozycyjnym.Przetrwała wiele różnych okresów, należała nawet do premiera oligarchy. Kolejny oligarcha zdecydował się ją zamknąć.W odcinku mowa też o najnowszym skandalu jakim żyją obecnie Czesi - totalnym falstartecie ogromnej reformy informatyczno-administracyjnej, która miała rozwiązać jedną z czeskich bolączek - bardzo długi proces uzyskiwania pozwolenia na budowę. Intencje były szlachetne, sęk w tym, że dwa miesiące po wejściu zmian w życie nie to, że jest jak było - jest dużo gorzej, bo starego systemu już nie ma a nowy nie chce działać.Rozmowę podsumowujemy najnowszą odsłoną wojny hybrydowej między wschodem a zachodem w której orężem - najprawdopodobniej rosyjskich służb, są alarmy bombowe w szkołach. W pierwszym tygodniu roku szkolnego 2024 odnotowywano ich, codziennie, w Czechach i sąsiedniej Słowacji po kilkaset. Z wiadomym efektem - sparaliżowanego w znacznej mierze państwa.W podsumowaniu rozmowy opowiadam też trochę o tym, gdzie Czesi są nader sentymentalni - np. w kwestii samorządu terytorialnego; w ponad trzykrotnie mniejszym kraju od Polski gmin jest ponad trzy razy więcej. I tak, oczywiście, że się to nie opłaca, oczywiście, że generuje ogromne problemy. Ale sentyment do własnej małej ojczyzny jest w tym wypadku silniejszy od zdrowego rozsądku.Jako rozwinięcie tematu Lidovych Novin mój rozmówca poleca, znającym czeski słuchaczom, podcast Dobrovský & ŠídloJa zaś odsyłam do innych odcinków Czechostacji, rozwijających pewne wątki poruszone w rozmowie z Wojciechem Stobbą.To odpowiednio:O czeskich oligarchach O Tomaszu MasarykuO czeskich aferach politycznychO tym, gdzie można znaleźć w Pradze popiersie SienkiewiczaO przejęciu władzy przez komunistów-----------------------------------------------------------------------Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać patronami Czechostacji w serwicie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:Agata, Marek i PawełBardzo Wam dziękuję

29 sierpnia 1944 roku generał Ján Golian wydaje rozkaz rozpoczęcia Słowackiego Powstania Narodowego - jednego z dwóch największych, obok Warszawskiego, powstań II wojny światowej. Rozkaz skierowany jest do 80 tysięcy żołnierzy Państwa Słowackiego - do tego momentu wiernego sojusznika III Rzeszy i kolejnych kilkudziesięciu tysięcy rozproszonych po kraju partyzantów.W istocie więc, przynajmniej jeśli chodzi o armię regularną, chodzi zarówno o powstanie jak i wojskowy przewrót.Jak podkreśla dzisiejszy rozmówca Czechostacji, dr Juraj Marušiak, historyk i politolog ze Słowackiej Akademii Nauk, Powstanie ma jasny cel militarny - otworzyć drogę zbliżającym się z północnego-wschodu, z terenów dzisiejszej Polski, oddziałom radzieckim i czechosłowackim. Ma też cel polityczny - pokazać światu, że Słowacy nie są sojusznikami Hitlera, sprawić, że po skończonej wojnie znajdą się w obozie zwycięzców.O ile pierwszy cel - po dwóch miesiącach ciężkich walk, kończy się klapą, to drugi zostaje osiągnięty - Słowacy wojnę wygrywają. Zarazem jednak wracają do Czechosłowacji.Ta rozmowa w niewielkim stopniu dotyczy militarnego przebiegu Powstania. Ale wyjaśnia, dlaczego w ogóle Słowackie Państwo - klerofaszystowski reżim, w ogóle w 1939 roku powstało. Jakie były jego relacje z Polską a jaki stosunek do własnych władz jego obywateli. Dlaczego jedyną drogą do zachowania po wojnie samodzielności był powrót do Czechosłowacji i czy aby na pewno chodziło o powrót.Innymi słowy - jak bardzo powstanie zmieniło powojenne słowacko-czeskie relacje.Dr Juraj Marušiak opowiada też o tym, jak historię powstania - zorganizowanego przez koalicję bardzo różnych sił - od komunistów, przez demokratów po przedstawicieli kolaboracyjnego Państwa Słowackiego, po wojnie kilkukrotnie przepisywano.I w końcu, chociaż to też bardzo ważna część historii powstania, jak istotne jest ono dla Słowacji współczesnej, która - również prawnie, odwołuje się nie do państwa księdza Tisy, ale właśnie powstańczych, koalicyjnych władz.W rozmowie odwołuję się do wydarzeń poruszanych również w innych odcinkach: O Powstaniu PraskimO przejęciu władzy przez komunistówO Praskiej Wiośnie-----------------------------------------------------------------------Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać patronami Czechostacji w serwicie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:Dariusz, Eliza, Kamila, Krzysztof, Magdalena, Marcin, Mateusz, Przemysław, Robert, Stefan i ZbigniewBardzo Wam dziękuję

Najpierw nieśmiała liberalizacja, zaczynająca się od kultury. Później pałowanie studentów, przejęcie władzy w partii przez reformatorów i wybuch karnawału wolności. A potem sowieckie tanki na ulicach Pragi, gąsienicami tę wolność dławiące - tak wyglądała Praska Wiosna, próba budowy socjalizmu z ludzką twarzą, zakończona 21 sierpnia 1968 roku zbrojną interwencją wojsk Układu Warszawskiego.W tym odcinku Czechostacji wydarzenia te wspomina ich uczestniczka, polska reżyserka filmowa i teatralna Agnieszka Holland, która studiowała w ich czasie na praskiej Akademii Sztuk Scenicznych.Rozmówczyni Czechostacji opowiada o tym, jak bardzo miała się zmienić Czechosłowacja według reformatorów partii komunistycznej. O likwidacji cenzury i tym, jak cały kraj zaczął się organizować i dyskutować. A z dyskusji tych wynikało, że to co proponuje nowe oblicze partii, to za mało, że lud chce więcej. I wszystko wskazywało na to, że to dostanie.A raczej wskazywałoby, gdyby Czechosłowacja funkcjonowała w geopolitycznej próżni. Reszta obozu ludowej demokracji uznała jednak, że nie można dopuścić do tak demoralizującego przykładu. 21 sierpnia, nad Wełtwę i Dunaj wjechały radzieckie, polskie, węgierskie i bułgarskie czołgi. A te z NRD, czekały na wszelki wypadek w odwodzie.Agnieszka Holland przypomina te praskie dni - kiedy naród próbował dyskutować z okupantem a ten do narodu strzelał. I o tym, co działo się kilka miesięcy później, gdy pogłębiające się poczucie rezygnacji chciał, składając ofiarę z samego siebie, przerwać student Jan Palach. A po nim kolejni. I jak te ofiary dokonujących samospaleń młodych ludzi nic właściwie nie zmieniły; jeśli już, to tylko na gorsze. Naród bowiem uznał, że jeśli do wyboru ma wolność i śmierć, to woli żyć. Nawet ze złamanym kręgosłupem.Odcinek ma też specjalny suplement, dostępny wyłącznie dla Patronów Czechostacji na serwisie Patronite.W rozmowie z Agnieszką Holland przywołuję kilka wcześniejszych rozmów Czechostacji, które pozwalają lepiej zrozumieć kontekst Praskiej Wiosny czy złożonego stosunku obywateli Czechosłowacji do Związku Radzieckiego:O Powstaniu PraskimPrzejęciu władzy przez komunistówI stalinizmie nad WełtawąPolecam też bardzo dwa odcinki Podcastu pod specjalnym nadzorem:* O lekkości Praskiej Wiosny* O tym, jak Karel Gott prawie został na Zachodzie (to w sumie trzy odcinki, link prowadzi do ostatniego z nich)-----------------------------------------------------------------------Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać patronami Czechostacji w serwicie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:dwie Anny, Arek, Dawid, Magdalena, Marcin i PawełBardzo Wam dziękuję

Tło "Operacji Dunaj" objaśnia Grzegorz Kita.

Ponad 200 tysięcy uwięzionych, prawie dziesięć tysięcy ofiar - setki zamordowanych po pokazowych procesach sądowych, tysiące zamęczone w więzieniach i obozach pracy - to bilans stalinizmu w Czechosłowacji, który trwał tam znacznie dłużej niż w Polsce, bo tak naprawdę, to prawie do połowy lat 60-tych.A w pewnym sensie, z wyłączeniem okresu Praskiej Wiosny, aż do listopada 1989 roku.W tym odcinku rozmawiam z historykiem i pisarzem Mariuszem Suroszem o jego najmroczniejszym okresie, czyli tym, co działo się od roku 1948 do początku lat 60. O procesach i ich ofiarach, takich jak Milada Horakova czy generał Heliodor Pika. O zamęczonym w śledztwie księdzu Josefie Toufarze. O przymusowej i brutalnej kolektywizacji, której skutki Czechy odczuwają do dzisiaj. I o reformie walutowej z roku 1953, kiedy komuniści okradli własnych obywateli z oszczędności. Mowa też o tych, którzy umierali próbując uciekać na zachód.Są jednak w rozmowie też wątki, powiedzmy, śmieszniejsze - chociażby mumifikacji przywódcy komunistów Klementa Gottwalda czy największego na świecie grupowego pomnika poświęconego wodzowi wszechświatowego proletariatu Józefowi Stalinowi. Pomnikowi tak wielkiemu i z tak dużą liczbą postaci, że szybko wśród prażan dorobił się własnej nazwy - kolejka po mięso. A kolejek po mięso, po wszystko - w tamtych czasach nie brakowało.W odcinku odwołujemy się do kilku książek. Gdyby ktoś chciał po nie sięgnąć a nie zdążył wynotować tytułów, oto one:Milan Dolezal „Jak by nam już dzisiaj przyszło umrzeć”Milan Kundera "Żart"Josef Skvorecki "Cud"Miroslav Svandrlik "Czerni baronowie"Mariusz Surosz "Pepiki. Dramatyczne stulecie Czechów"O historii mumii Klementa Gottwalda pisał też w majowym wydaniu Notatnika Literackiego Piotrek Gawliński, autor poświęconego czeskiej kulturze  @Podcastpodspecjalnymnadzorem W tym odcinku odwołuję się też do następujących odcinków Czechostacji:O przejęciu przez komunistów władzy w CzechosłowacjiDwa odcinki o zwiedzaniu Pragi: 1 2Odcinek o współczesnych relacjach czesko-rosyjskichJeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać patronami Czechostacji w serwicie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:Aleksander, Arkadiusz, Arleta, Artur, Bartosz, Basia, Katarzyna, Piotr i  Tomasz.Bardzo Wam dziękuję

W maju tego roku w Letach koło Pisku, na południu Czech, uroczyście otwarto miejsce pamięci zagłady czeskich Romów. Lokalizacja nie jest przypadkowa - w Letach istniał jeden z dwóch obozów - wpierw karnych, później koncentracyjnych, w których podczas niemieckiej okupacji, przetrzymywano czeskich Romów. Przetrzymywano w warunkach tak fatalnych, że w obozie zmarło 400 osób. Resztę z osadzonych w nim Romów Niemcy wywieźli w 1943 roku do Auschwitz i tam zagazowali. W sumie podczas Porajmos, zorganizowanej przez nazistowskie Niemcy w okupowanej Europie zagłady Romów, zginęło ich - wg bardzo ostrożnych szacunków, pół miliona.W 35 odcinku Czechostacji rozmawiam z dr Martyną Wasiutą, prowadzącą portal Czeska Polityka o obozie w Letech i tym, dlaczego na upamiętnienie zagłady Romów musieli oni czekać w Czechach ponad 80 lat. Ale nie ograniczamy się do czasu niemieckiej okupacji.Po wojnie Romów nikt już nie mordował, co wcale nie znaczy, że ich sytuacja była dobra. Czechosłowacja sterylizowała przymusowo romskie kobiety, dzieci odbierała rodzinom i kierowała do szkół specjalnych. Romów przymusowo osiedlono, równocześnie jednak robiąc nic albo niewiele, by włączyć ich do społeczeństwa. Problem ten zauważyła nawet opozycyjna Karta 77, wśród której postulatów było właśnie zadbanie o romską mniejszość.Upadek socjalizmu niewiele jednak zmienił. W efekcie duża część romskiej społeczności w Czechach, społeczności liczącej ponad ćwierć miliona osób, znajduje się na marginesie społeczeństwa. Nie pracuje, nie uczy się, ma kiepski dostęp do służby zdrowia. I - oczywiście, ma też chroniczne problemy z prawem czy używkami; sprawia, z punktu widzenia reszty społeczeństwa - problemy. Więc to się jeszcze bardziej izoluje, dyskryminując w sposób mniej lub bardziej otwarty Romów, czasem wręcz dopuszczając się na nich pogromów.Obecny rząd, z oporami, ale jednak, zdaje się dostrzegać problem i szukać prób jego pozytywnego rozwiązania. Na co dowodem jest nie tylko upamiętnienie obozu koncentracyjnego, którego historię komuniści próbowali zatrzeć, budując w jego miejscu farmę dla świń.W rozmowie odwołuję się do poprzednich odcinków Czechostacji O Tomaszu Masaryku oraz o wypędzeniu Niemców SudeckichTutaj natomiast znajdziecie wspomniany w odcinku serial komediowy MOST, którego jednym z głównych motywów są relacje między Czechami a Romami; serial jest dostępny wyłącznie po czesku.Jeśli podcast Wam się podoba i chcecie pomóc go rozwijać, możecie zostać patronami Czechostacji w serwicie Patronite. W tym tygodniu zdecydowali się na to:Agnieszka, trzech Andrzejów, dwóch Arkadiuszy, Artur, Damian, Daria, Dorota, Filip, Konrad, Łukasz, Maciej, Marcin, Marta, Michał, dwóch Piotrów, Rafael, Sylwia, trzech Tomaszów, Wojtek oraz Zbyszek.Bardzo Wam dziękuję

Jeżeli podoba Ci się odcinek możesz nas wesprzeć w serwisie Patronite.pl:

Tysiąc kilometrów kwadratowych to niewielki obszar, ale dla rdzennych mieszkańców Zaolzia ma duże znaczenie. Przez lata ten teren był kością niezgody między Czechosłowacją a Rzeczpospolitą. Kilka razy przechodził z rąk do rąk aż ostatecznie znalazł się w granicach Republiki Czeskiej. Dzisiaj na miejscu wciąż żyje kilkudziesięciotysięczna polska mniejszość. O jej istnieniu i charakterze zarówno Czesi, jak i Polacy wiedzą niewiele. Ten brak wiedzy ma szerszy zasięg - wystarczy sprawdzić co Czech wie o Polsce i co Polak wie o Czechach. 00:00:00 Powitanie 00:50:00 Rozmowa 01:00:27 Podziękowania   Wspieraj Brzmienie Świata na Patronite:⁠⁠⁠ ⁠https://patronite.pl/brzmienie-swiata⁠⁠ FB:⁠ ⁠www.facebook.com/brzmienieswiata⁠⁠ IG:⁠ ⁠www.instagram.com/brzmienieswiata⁠⁠  Sprawdź playlisty Brzmienia Świata na Spotify!

Syn słowackiego woźnicy i niemieckojęzycznej kucharki z małej mieściny w środku niczego. Czeladnik kowalski i ślusarski. Filozof i etyk, wykładowca akademicki i moralny autorytet. Wróg publiczny numer jeden, obiekt nienawiści tłumów. Ukochany przywódca, otoczony kultem jednostki.Wszystkie powyższe sformułowania opisują jedną i tę samą osobę - Tomasza Garrigue Masaryka, czeskiego działacza niepodległościowego, pierwszego - przez cztery kadencje, prezydenta Czechosłowacji. Człowieka, którego - używając bardzo uproszczonych analogii, możnaby określić mianem czeskiego Piłsudskiego.W trzydziestym odcinku Czechostacji dr Karolina Ćwiek-Rogalska z Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk opowiada o tej nietuzinkowej postaci, której życiorysem możnaby obdzielić kilka osób. Która doskonale wpisuje się w amerykański ideał self made mana - na marginesie - Masaryk w Stanach spędził całkiem sporo czasu, stamtąd pochodziła jego ukochana żona i tam - dzięki szacunku  prezydenta Wilsona, załatwił Czechosłowacji, ale pewnie też i Polsce, niepodległość.Wraca też sprawa sfałszowanych średniowiecznych rękopisów i antysemickiej burzy w trakcie Hilsneriady, czyli historie, które pojawiały się we wcześniejszych odcinkach podcastu i w których Masaryk potrafił stanąć wbrew prawie całemu społeczeństwu. Opowiadamy też o tym, jak po proklamowaniu niepodległości Ojciec Czechosłowacji - czy raczej Tatuś, jak mówią o nim do dzisiaj Czesi, sam wdrapał się na cokół i za życia został własnym pomnikiem.W końcu próbujemy też znaleźć odpowiedź na pytanie, ile z myśli Masaryka, który był znacznie mniej konserwatywny od współczesnych polityków, w ogóle w Czechach zostało. I jakie to były myśli.Jeśli zaś spodobał Ci się odcinek, możesz postawić mi wirtualną kawę w serwisie Buy Coffee.Z góry dziękuję.* W jinglu podcastu wykorzystuję fragment IX symfonii "Z Nowego Świata" autorstwa Antonina Dvořáka, pochodzącego z MUSOPEN.ORG

Szef MSZ Słowacji spotkał się z ministrem spraw zagranicznych Rosji, Siergiejem Ławrowem. Wywołało to kryzys w relacjach Czechy-Słowacja. Dlaczego Robert Fico zdecydował się na takie spotkanie? Dokąd zmierza polityka zagraniczna Słowacji? Czy Słowacja może pójść drogą, które w relacjach z Rosją idą Węgry? Na te i inne pytania odpowiada Krzysztof Dębiec, ekspert OSW.  Film „Dlaczego Czechosłowacja się rozpadła? Czechosłowacja - historia i dziedzictwo”: https://www.youtube.com/watch?v=klqt9I4cI1c

Pełnej wersji podcastu posłuchasz w aplikacji Onet Audio.  Całość TYLKO w aplikacji Onet Audio. Subskrybuj pakiet Onet Premium i słuchaj bez limitu.   Władimir Putin oskarża Polskę w wywiadzie z Tuckerem Carlsonem o wybuch II wojny światowej, a Witold Jurasz i dr Krzysztof Rak – polski historyk, dyrektor Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej i autor między innymi książki pt. “Polska. Niespełniony sojusznik Hitlera” rozmawiają o... Czechosłowacji. Jaką winę ponosimy względem Czechosłowacji i co sprawiło, że nie doceniła ona Polski oraz przede wszystkim – zagrożenia ze strony Niemiec? Czy sojusz polsko-czechosłowacki byłoby w ogóle możliwy, skoro ówczesny prezydent Czechosłowacji Edvard Beneš postrzegał Polskę jako państwo nie do końca odpowiedzialne? Dlaczego Adolf Hitler wziął się najpierw za Polskę, a później za Czechosłowację, nie odwrotnie? Rozmowa o zniuansowanej polityce czasów drugiej wojny światowej, układzie monachijskim i efekcie, jaki miało zajęcie Czechosłowacji przez Niemcy na dalsze losy świata. 

Jeżeli podoba Ci się odcinek możesz nas wesprzeć w serwisie Patronite.pl:

Minister obrony Szojgu bez pewności mówi o zwycięstwie Rosji, Putin spotyka się z północnokoreańskim dyktatorem i przyznaje, że radzieckie interwencje na Węgrzech i w Czechosłowacji były błędem. O tych zaskakujących deklaracjach rozmawiam z Wacławem Radziwinowiczem, dziennikarzem Gazety Wyborczej, wieloletnim korespondentem w Moskwie i autorem książki „Putin, car Atlantydy. Droga do wielkiej wojny”, która właśnie się ukazała nakładem wydawnictwa Agora.   Podcast można wesprzeć na Zrzutce i Patronite. https://patronite.pl/PoProstuWschod https://zrzutka.pl/6m35sn.   Jeśli spodobał się Państwu konkretnie jeden odcinek, możecie przekazać napiwek buycoffee.to/ppw   Playlista Radio Wschód, czyli najlepsza muzyka ze Wschodu https://cutt.ly/BRLGvhP   Zachęcam do zajrzenia na fan-page Po prostu Wschód: https://www.facebook.com/poprostuwschod https://www.instagram.com/po_prostu_wschod/ Mój Twitter https://twitter.com/PogorzelskiP⁠⁠⁠   #Rosja, #Korea, #Ukraina, #wojna, #Putin, #Kim, #Szojgu

historia #podcasthistoryczny Witajcie na kanale Beczka Prochu! Dzisiaj zabierzemy was w podróż, która ma kluczowe znaczenie dla kształtowania współczesnych granic. Naszym tematem jest "Aneksja Zaolzia". Prześledzimy kontekst historyczny, polityczny i społeczny, który doprowadził do aneksji Zaolzia przez Polskę w 1938 roku. Będziemy się zastanawiać, jakie były przyczyny i konsekwencje tej kontrowersyjnej decyzji. Odkryjemy, jakie role odgrywali kluczowi gracze, w tym politycy, mieszkańcy Zaolzia i międzynarodowa społeczność. Jeśli interesuje cię historia Europy Środkowej, polityka międzynarodowa lub po prostu chcesz poznać ciekawe fakty dotyczące aneksji Zaolzia, to ten film jest dla ciebie! Nie zapomnij zostawić łapki w górę, subskrybować nasz kanał i udostępnić ten film, aby docierał do większej liczby osób. Dzięki temu możemy razem odkrywać fascynującą historię naszego świata.00:00 Wstęp, sytuacja po I wojnie światowej07:24 Początki relacji Polski i Czechosłowacji16:21 Relacje Warszawy i Pragi do 1938 roku23:47 1938 rok - ostateczna rozgrywka32:00 Epilog – Uzyskanie Zaolzia37:02 Zakończenie

Na zdjęciu: Delegacja Spisza i Orawy w rozszerzonym składzie przed wyjazdem do Paryża. ks. Ferdynand Machay, Wojciech Halczyn i Piotr Borowy, Warszawa 1919 r. Ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego.Zapomniane Kresy. Czym były? Dlaczego są ważne dzisiaj? Posłuchaj!Tereny Spisza i Orawy przynależały już do państwa Bolesława Chrobrego, które jak wiemy zajął całą Słowację. Stanowiły wtedy jednak głównie pustkę osadniczą oraz systematycznie kolejne fragmenty tych krain odpadały od Polski. By całkowicie znaleźć się w graniach węgierskich. Jedynym wyjątkiem był tutaj Spisz i obszar tzw. zastawu spiskiego, który na mocy umowy między Zygmuntem Luksemburskim i Władysławem Jagiełło oddał Polsce jako zabezpieczenie pożyczki udzielonej Zygmuntowie, obszar tzw. starostwa spiskiego. Tereny te, ze względu na zawieruchę dziejową na Węgrzech związaną z ekspansją osmańską, były przy Polsce aż do 1769 roku, czyli właściwie do przedednia I rozbioru Polski, kiedy to Habsburgowie zajęli je oraz Podhale w czasie konfederacji barskiej, a później oficjalnie stały się te tereny częścią Austrii po I rozbiorze. Ofensywa bolszewicka, która zwiastowała rychły upadek państwa polskiego tak naprawdę przypieczętował los tych terenów, bowiem strona polska przyparta do muru musiała zgodzić się na anulowanie plebiscytu, w którym była faworytem i zgodzić się na arbitralną decyzje mocarstw w Spa. I tak dla Polski przypadła tylko bardzo mały fragment Spisza i Orawy, fragment który jest w granicach naszego państwa do dzisiaj. W części polskiej elity politycznej i polskiej opinii publicznej nie zapomniano jednak o Spiszu i Orawie, a także Śląsku cieszyńskim i ziemi czadeckiej. Pierwszymi takimi przejawami były próby korekty granicznej z Czechosłowacją w latach 1920-1925, a ostatecznym siłowa rewindykacja tych terenów w 1938 razem z kolapsem państwa czechosłowackiego po konferencji w Monachium.

/Koniec bajdurzenia: 00:19:21/ Dzień dobry Kochani! W dzisiejszym odcinku rozpoczynamy z grubej rury, bo kącikiem działkowym. Później rozmawiamy trochę na temat naszych zmagań w "Hogwart's Legacy", a także ostatnich planszówkowych sesjach Grzegorza. Polecamy też nowy serial na HBO MAX pod tytułem "Nago. Głośno. Dumnie" opowiadający o polskiej scenie drag queens i burleski. Oczywiście w odcinku posłuchacie dwóch przeraźliwych historii. Grzegorz tym razem przygotował dla Was sprawę masakry dokonanej przez polskiego żołnierza w czeskim Jičínie podczas inwazji polskich wojsk na Czechosłowację. Kamil ma za to dla Was smutną historię zatonięcia promu Jan Heweliusz w 1993 roku. Nawet pobieżne przyjrzenie się się tej katastrofie ujawnia szereg zaniedbań, który doprowadził do tragicznej śmierci dziesiątek ofiar. Jeśli chcesz nas wesprzeć i zostać Patronem naszego podcastu, to sprawdź, jakie fajne rzeczy możesz dostać w zamian za wpłacenie nam kilku złotych. Wszystko znajdziesz TUTAJ!// Zachęcamy do dyskusji oraz sprawdzenia dodatkowych materiałów i źródeł do każdego odcinka na naszym Facebooku i Instagramie - szukajcie "No Nie Gadaj". //

Hej, w tym odcinku serii Powojnie wracam do 1945 roku i wielkiej migracji ludności jaka nastąpiła po II wojnie światowej. Część z nich starała się wrócić do swojej ojczyzny z obozów pracy w Niemczech. Inni wprost przeciwnie chcieli pozostać na Zachodzie obawiając się represji ze strony komunistycznych rządów. Już we wrześniu 1945 roku każdego dnia z pociągami podróżowało około 30 tysięcy ludzi. Ośrodki dla uchodźców powstały w zasadzie wszędzie, gdzie było to tylko możliwe: zajęte do tego celu zostały szkoły, ośrodki wypoczynkowe, a nawet zamki i prywatne domy. W odcinku podjąłem też wątek przesiedleń wśród Niemców, a w tym pogromu do którego doszło w Czechosłowacji w Uściu nad Łabą. Więcej dowiecie się słuchając najnowszy odcinek.

Ukraina od lat rozwijała się dwutorowo. Jeden z projektów rozwoju Ukrainy jest środkowoeuropejski, ta część szła w kierunku Polski, Litwy i ówczesnej Czechosłowacji. Druga część szła w kierunku postsowieckim - to droga białorusko-rosyjsko-kazachska. A jak teraz zmienia się społeczeństwo w Ukrainie? Jak inwazja rosyjska wpływa na tożsamość Ukraińców? Urszula Pieczek z "Gazety Wyborczej" rozmawia z prof. Mykołą Riabczukiem, jednym z najważniejszych współczesnych pisarzy ukraińskich. Więcej podcastów na https://wyborcza.pl/podcast. Piszcie do nas w każdej sprawie na listy@wyborcza.pl

Podcast został nagrany w studio Radia Naukowego, które powstało dzięki wsparciu na patronite.pl/radionaukowe***- Sytuacja wojenna nie urywa się z dnia na dzień – mówi w Radiu Naukowym prof. Maciej Górny z Instytutu Historii PAN. - Dla gospodarek, życia codziennego ludzi, dla aprowizacji, to nie jest fundamentalna zmiana. To nie jest tak, że przechodzimy z trybu wojennego na pokojowy i szynka jest w sklepie – podkreśla. Co więcej, po rozejmie kończącym I wojnę światową zaraz zaczynają się kolejne wojny i trwają kilka lat. Sama wojna, która okazała się być Wielką, miała być krótka. - W związku z tym uważano, że wszystko jedno kogo się do wojska powoła, bo on i tak szybko wróci. Na front w pierwszych miesiącach trafia dużo fachowców, a wtedy straty w walkach są największe. W efekcie w 1914 i 1915 roku mamy załamanie produkcji i wydajności pracy – opowiada historyk. To wszystko powoduje problemy z dostępem do podstawowych produktów przemysłowych, a także żywności. Brakuje rąk do pracy, nawozów, niszczone są uprawy na terenach objętych walkami. Wojna kosztuje gigantyczne pieniądze, państwa były zadłużone. A życie jakoś musi toczyć się dalej. W jakich warunkach? O tym rozmawiamy w podcaście.Podobnie jak o szczególnie trudnej sytuacji weteranów w II Rzeczpospolitej i innych krajach uzyskujących niepodległość. - Weterani I wojny są ważnym aktorem we Francji, w Niemczech, w Rumunii. W Polsce czy w Czechosłowacji to jest margines życia publicznego. Tutaj liczą się weterani walk o niepodległość. Żołnierz dopiero jeśli załapał się na służbę w wojsku polskim to dotyka go splendor prestiż, czy apanaże – zauważa prof. Górny. Niemniej państwo wydawało poważne środki na rehabilitację inwalidów wojennych. – Nie są pozostawieni całkiem sami sobie, ale takie mają wrażenie – dodaje.W podcaście rozmawiamy też o zmianach społecznych, konfliktach międzypokoleniowych (między feministkami!), atakach na siedzących w kawiarniach, dziesiątkach tysięcy bezrobotnych kolejarzy, o tym jak Europę było stać tak szybko na nową wielką wojnę.A także o tym, że data 11 listopada jako Święto Niepodległości została wybrana zupełnie arbitralnie i moglibyśmy świętować w czerwcu. Źródła, z których korzystałam szykując się do audycji:Włodzimierz Borodziej, Maciej Górny „Nasza wojna”Andrzej Chwalba „Samobójstwo Europy”Pomocnik Historyczny POLITYKI: Wielka wojna Polecam również książkę prof. Górnego o tym, czy nasza niepodległość była wyjątkowa: Maciej Górny, „Polska bez cudów. Mitologia dla dorosłych”

Pełna transkrypcja dostępna na https://radionaukowe.pl/***- My sobie wyobrażamy, że to było jeden do jeden: wysiedlamy Niemców i przychodzą ludzie z Kresów. To nie do końca tak. Grupa osadników była bardzo zróżnicowana – podkreśla w Radiu Naukowym dr Karolina Ćwiek-Rogalska, kulturolożka i etnolożka z Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. Badaczka zajmuje się studiami nad pamięcią i nad rzeczami, wysiedleniami ludności niemieckojęzycznej z Polski i Czechosłowacji po 1945 roku oraz kulturą „Ziem Odzyskanych”. – To co próbuję rozwikłać, to to w jaki sposób materialne elementy, które pozostały po Niemcach, wpływały na nowych osadników i skutkowały wytworzeniem się nowej kultury tych regionów – wyjaśnia.Budynki, cmentarze, pomniki, przedmioty codziennego użytku – to wszystko otaczało nowych osadników. Niektóre, jak opowiada dr Ćwiek-Rogalska recyklingowano, niektóre wykorzystywano jako źródło dobrego materiału, a niektóre zacierano. - Jeżeli jeździmy przez ziemie odzyskane i widzimy nagle park w dziwnym miejscu albo plac zabaw, który znajduje się daleko od szkoły, to możemy domniemywać, że wcześniej był tam cmentarz – opowiada.Ciekawy był również proces nadawania nazw. – Bardzo często widać wojownicze nastawienie. Nowe nazwy są już tak słowiańskie, że nie jesteśmy sobie w stanie wyobrazić, że pierwotnie były niemieckie. Np. Mühlenbach w Koszalinie, to dzisiejsza Dzierżęcinka – mówi dr Ćwiek-Rogalska. W podcaście rozmawiamy też o osobistej historii naukowczyni, wypytuję o warsztat badawczy, o wątpliwościach dotyczących nazwy „ziemie odzyskane” oraz od duchach zaklętych w przedmiotach. Bardzo polecam! ***Rozwój Radia Naukowego, regularność pojawiania się odcinków jest możliwa wyłącznie dzięki wsparciu na https://patronite.pl/radionaukowe

Historia czeskiego kościoła katolickiego potoczyła się po II wojnie światowej tak odmiennie od historii polskiego kościoła katolickiego, że właściwie są to sprawy nieporównywalne. Świecenie kobiet, do którego doszło w katolickim podziemiu w Brnie wydaje się być szczytem tej aberracyjnej odmienności. Ale logika, która za tym stała miała swoje uzasadnienie i swój sens.