Nowa Europa Wschodnia

Ofiarami rasistowskiej polityki III Rzeszy padali członkowie rozmaitych grup i mniejszości etnicznych, wyznaniowych czy seksualnych. W Birkenau zarejestrowano 21 tysięcy członków społeczności Romów i pokrewnych im Sinti. Choroby, głód, a później planowana zagłada spowodowały, że zaledwie co siódmego z nich wyprowadzono żywego podczas likwidacji obozu.Niezwykle wysoką śmiertelność odnotowywano także pośród ok. 15 tysięcy radzieckich jeńców wojennych przywiezionych do obozu. Część z nich, w szczególności oficerów politycznych, nie rejestrowano, tylko od razu kierowano na śmierć. Tylko nieliczni spośród 12 tysięcy zarejestrowanych przeżyli. Jeńcy przywiezieni do Auschwitz po napaści Niemiec na ZSRR w 1941 roku byli katowani, przydzielani do najcięższych pracy oraz traktowani gorzej niż inne grupy więźniów, za wyjątkiem Żydów. Ich sytuacja zaczęła się stopniowo poprawiać od połowy 1942 roku, gdy Niemcy potrzebowali więcej rąk do pracy. Początkowo rejestrowani jeńcy rosyjscy otrzymywali numer na skrawkach materiału, który mieli naszywać na mundury. Okazało się jednak, że wielu umierało, a pozostali zabierali zmarłym części lub całe ubrania razem z numerami, co powodowało zamieszanie w obozowych rejestrach. Stąd pomysł, by numery tatuować po lewej stronie klarkii piersiowej. Dopiero później, od wiosny 1942 roku, Niemcy zaczęli systematycznie tatuować na lewym przedramieniu numery wszystkim rejestrowanym więźniom.Do Auschwitz-Birkenau deportowano także około 400 „Badaczy Pisma Świętego”, których obecnie nazwalibyśmy Świadkami Jehowy. Trafiali do obozów koncentracyjnych z powodu głębokiego przywiązania do swoich przekonań. Odmawiali nie tylko służby wojskowej, ale nawet pracy w przemyśle zbrojeniowym, co w III Rzeszy było karane. Mieli możliwość odzyskania wolności w zamian za pisemne wyrzeczenie się zasad religijnych. W Auschwitz-Birkenau nikt takiego dokumentu nie podpisał.Niezwykle trudno jest stwierdzić, ilu dokładnie homoseksualistów trafiło do obozu. Według Bogdana Piętki z Muzeum Auschwitz-Birkenau, mogło ich być 77. Jacek Lachendro zaznacza, że niemiecki badacz Rainer Hoffschildt mówi o ponad 130. Nieścisłości wynikają z niejednoznacznego oznaczenia tej kategorii więźniów. Niektórzy otrzymywali różowe trójkąty oznaczające uwięzienie na podstawie paragrafu skazującego homoseksualistów, ale byli też tacy, którzy mogli otrzymać trójkąt czerwony przeznaczony dla więźniów politycznych czy zielony oznaczający kryminalistów. Z badań historyków wysnuć natomiast można wniosek, że ludzie ci należeli do grup wyjątkowo źle traktowanych. Podcast powstał w ramach projektu Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego sfinansowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP. Zadanie publiczne finansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP w konkursie „Dyplomacja publiczna 2022”.  Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Podcast został zrealizowany w ramach czwartego Stołu Niemiecko-Polskiego poświęconego tematyce wschodniej. W 2022 r. do Stołu zaproszeni zostali eksperci z Ukrainy, a tematem rozmów była wojna obronna Ukrainy zaatakowanej przez Rosję.

Organizacje pozarządowe z Polski wspierają zdrowie psychiczne w Ukrainie. Wojna kaleczy nie tylko psychicznie, a pomocy potrzebują nie tylko żołnierze. Szczególnie narażone są tu dzieci. Nawet połowa Ukraińców może potrzebować wsparcia, którego udzielają polskie organizacje pozarządowe realizujące projekty współfinansowane przez program "Polska pomoc".Podcast został zrealizowany we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych w ramach programu "Polska pomoc".

Lekarze kenijskich oddziałów położniczych doceniają pomoc ze strony lekarzy z Polskich. Nawet pozornie proste rozwiązania powodują ogromny spadek liczby śmierci noworodków. Marcin Kiszka, lekarz radiolog i prezes  Stowarzyszenia "Leczymy z misją" opowiada o jeszcze ambitniejszych  planach Polaków. W jednym z najbardziej zaniedbanych zakątków kraju powstał budzący zazdrość system ratownictwa. Nadal wymaga dużo pracy, ale rozwiązanie wdrożone ze wsparciem "Polskiej pomocy" już zaczyna żyć własnym życiem, a po pełnym wdrożeniu może być przełomem, z którego korzystać będą też Polacy.  Podcast został zrealizowany we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych w ramach programu "Polska pomoc".

Chce Ukrainy w NATO. Zdenerwował Chiny telefonem na Tajwan. Jego pierwsze posunięcia już prowokują setki żartów i memów na temat charyzmy i „mocnego, żołnierskiego charakteru”. Nowy prezydent Czech rozpocznie swoje urzędowanie na początku marca. Petr Pavel to były wojskowy, generał oraz wysoki oficer w NATO. Przekonał do siebie Czechów twardą postawą wobec Rosji. Kim jest i dlaczego oznacza mocny zwrot w polityce Czech? O tym Michał Żakowski rozmawia z Marcinem Czyżniewskim z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Trzęsienie ziemi w Turcji i Syrii wpływa na polityczne decyzje Recepa Erdogana. Chce trzeciej kadencji prezydenckiej i dlatego musi do siebie przekonywać wyborców dotychczas wierny elektorat partii AKP. Wyborcy żądają odpowiedzi czy ich kraj jest gotowy na kolejne katastrofy, które przewidują naukowcy. Przed Erdoganem stoją także wyzwania dot. współpracy z Zachodem i Rosją. Trzęsienie ziemi postawiło go w trudnym położeniu, mówi Michałowi Żakowskiemu kierownik Zespołu Turcji Kaukazu i Azji Centralnej Ośrodka Studiów Wschodnich Krzysztof Strachota

Joe Biden z zaskoczenia odwiedził Kijów. Zadziwił determinacją, by pojawić się w strefie wojennej. W ten sposób pokazał wiarę w zwycięstwo Ukrainy. To też próba zjednoczenia Zachodu i samych Amerykanów wokół wsparcia Kijowa w wojnie z Rosją. Prezydent Biden zapowiada dalszą pomoc chwili, gdy kiedy Rosja szykuje się do ofensywy. Czy Amerykanie namawiali Ukraińców do kontruderzenia? Jakie znaczenie ma wizyta Bidena w Kijowie i Warszawie? Na pytania Michała Żakowskiego odpowiadał Robert Pszczel, niezależnym ekspertem ds. bezpieczeństwa i byłym dyrektorem Biura Informacyjnego NATO w Moskwie.

Izraelski prawicowy rząd ma problemy niewidziane od dekad. Żydowscy osadnicy zaatakowali palestyńskie miasto w zemście za zabicie dwóch z nich. W izraelskich miastach trwają protesty przeciwko reformie sądownictwa. Jedna z gazet zapytuje: kiedy Amerykanie przestaną udawać, że wszystko działa normalnie w Izraelu Benjamina Netanjahu? Z Jarosławem Kociszewskim, byłym korespondentem mediów polskich w Izraelu rozmawia Michał Żakowski.

Kobieta z flagą UE oblewana strumieniami wody z armatki policyjnej stała się symbolem protestów w Gruzji. Tysiące ludzi wyszło na ulice, by powiedzieć NIE nowemu prawu wpychającemu, według nich, kraj w objęcia Rosji. Czy Tibilisi jest coraz bliżej Kremla? Jakie podziały są w polityce Gruzji i co łączy tę kaukaską republikę z dyktaturą Władimira Putina? Czy protesty wymuszą odejście od prowokacyjnej propozycji o zagranicznych agentach? Z dr Konradem Zasztowtem, ekspertem od Kaukazu i Azji Centralnej z Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego rozmawia Michał Żakowski.

Xi Jin Ping włada wszystkimi najważniejszymi urzędami w Chinach, a jego „panowanie” przypieczętowali delegaci ostatniego Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych. Przywódca ChRL przekonuje rodaków do „wielkiego kupowania” dóbr, by pobudzić gospodarkę kraju po trzech latach walki z COVID-19. Na czym polega fenomen Xi i czym różni się od legendarnego Mao? Dlaczego teraz Chiny potrzebują tak silnego lidera? Czy Pekin może być rozjemcą w świecie? Michał Żakowski rozmawia z Michałem Boguszem, ekspertem OSW

Prezydent Rosji jest ścigany za zbrodnie wojenne. Nakaz aresztowania wydał Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze. Głównym przestępstwem Władimira Putina, zdaniem Trybunału, jest deportacja w głąb Rosji ukraińskich dzieci. Nad Dnieprem decyzja wywołała satysfakcję, że działania przywódcy Rosji doczekały się takiego osądu. Najpopularniejszym memem w ukraińskim internecie stał się ten o nazwie „Lady Haga” mówi reporter i znawca Ukrainy oraz Rosji Michał Potocki z Dziennika Gazety Prawne, z którym rozmawia Michał Żakowski, Radio 357

Dopiero druga tura głosowania rozstrzygnie, czy prezydent Erdogan straci władzę w Turcji. Rządzi od 20 lat. Wybory uważane są za jedne z najważniejszych w historii kraju. Rywal obecnego prezydenta, Kemal Kilicdaroglu, otrzymał ogromne wsparcie, a do urn poszło prawie 90 proc. uprawnionych. Na czym polega wielki spór polityczny i światopoglądowy w Turcji mówi Michałowi Żakowskiemu, z Ankary Aleksandra Spencerska, analityczka do spraw Turcji Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.

Recep Tayyip Erdoğan rozpoczyna trzecią kadencję rządów w Turcji. Wygrał wybory prezydenckie i oświadczył, że zamierza podtrzymać specjalne relacje z Władimirem Putinem. Dlaczego opozycji nie udało się pokonać Erdoğana nazywanego sułtanem z racji stylu sprawowania władzy? Jaką grę zaproponuje krajom Zachodu w nowej kadencji prezydenckiej? Na te pytania odpowiada Karol Wasilewski, analityk w 4CF, założyciel Instytutu Badań nad Turcją. Rozmawia Michał Żakowski

Tysiące ludzi ucieka przed falą powodziową na Dnieprze. Rosjanie wysadzili tamę w Nowej Kachowce, a woda zalewa tereny w obwodzie chersońskim. Zagraża 80 miejscowościom. Brytyjskie ministerstwo obrony ocenia, że jak dotąd nie ma zagrożenia dla elektrowni atomowej w Zaporożu. Mateusz Gasiński, z Fundacji Dobra Fabryka koordynuje wsparcie z innymi organizacjami pomocowymi w Ukrainie. Jak wygląda sytuacja i z jakimi problemami mierzą się uciekinierzy z zalanych przez wodę terenów? Rozmawia Michał Żakowski

Prezydent Serbii twierdzi, że premier Kosowa dąży do wojny. Ten odpowiada, że to Belgrad doprowadził do jednego z najpoważniejszych kryzysów od ogłoszenia przez Kosowo niepodległości w 2008 roku. Wybuchły zamieszki. Ranni zostali żołnierze NATO. Czy to napięcie może przerodzić się w otwarty konflikt Serbów i Albańczyków? Na czym polega spór prezydenta Serbii z premierem Kosowa, co może z tym zrobić Zachód? Marta Szpala, analityczka Ośrodka Studiów Wschodnich odpowiada na pytania Michała Żakowskiego

Koniec buntu Prigożyna w Rosji. Rozejm wynegocjował prezydent Łukaszenka. Pozycja Władimira Putina została osłabiona, a dowódca Grupy Wagnera ma przenieść się na Białoruś. Bunt trwał niecałe dwa dni. Wagnerowcy dotarli 200 kilometrów od Moskwy, zajmując wcześniej Rostow nad Donem i Woroneż. Jakie są skutki i przyczyny rewolty byłego kucharza Putina? Z Markiem Meissnerem, dziennikarzem i analitykiem wojskowym OSINT rozmawia Michał Żakowski

Rokosz Prigożyna ujawnił głębokie rysy na pozornym monolicie armii rosyjskiej. O czystce, którą prowadzi Putin wśród wrogów, lub przynajmniej krytyków, ministra obrony Szojgu i szefa sztabu Gierasimowa, mówi Agnieszka Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jak głęboko pęka establiszment wojskowy? Czy aresztowania, dymisje i relokacje "niepewnych" oficerów będą miały takie skutki dla armii, jak czystki stalinowskie w latach 30.?

Kolejne grupy najemników z Grupy Wagnera przybywają na Białoruś. Część z nich prowadziła już ćwiczenia z silami specjalnymi tego kraju pięć kilometrów od granicy z Polską. Jaki potencjał mają wagnerowcy po buncie i nieudanym marszu na Moskwę? Czy są zdolni przeprowadzić akcje dywersyjne w Polsce? Na te pytania odpowiada Zbigniew Parafianowicz, Dziennik Gazeta Prawna, autor książki Prywatne Armie Świata. Rozmawia Michał Żakowski

Dlaczego Moskwa zerwała umowę zbożową z Ukrainą? Blokada i ostry ostrzał portu w Odessie trwa już kilka tygodni. Co to daje Rosji w konflikcie ze światem Zachodu? Dlaczego Kreml zdecydował się na takie kroki? O tym Michałowi Żakowskiemu mówi Adam Eberhardt, ekspert Warsaw Enterprise Institute.

Władimir Putin przybędzie z wizytą do Turcji - potwierdza prezydent tego kraju. Recep Erdogan nie wyjawił dokładnej daty spotkania w Ankarze, ale już sama zapowiedź przyjęcia rosyjskiego polityka jest kontrowersyjna, bo ciąży na nim nakaz aresztowania za zbrodnie wojenne wydany przez Międzynarodowy Trybunału Karny w Hadze. Dlaczego prezydent Erdogan podjął taką decyzję? Czy dyplomacja Ukrainy powinna czuć się wygraną po właśnie zakończonej konferencji pokojowej w Arabii Saudyjskiej i dlaczego Chiny pojawiły się na niej w ostatniej chwili? Robert Pszczel, analityk bezpieczeństwa światowego i były szef misji NATO w Moskwie odpowiada na pytania Michała Żakowskiego.

Za jednego dolara trzeba już płacić 100 rubli, a za euro jeszcze więcej. „Cały Świat z nas się śmieje” z przejęciem wykrzykiwał w swoim telewizyjnym programie propagandysta Kremla Władimir Sołowiow. Co jest przyczyną spadku rubla? Dlaczego swoją walutę Rosjanie wiążą z chińskim juanem i co to mówi o relacjach Moskwa i Pekinu? Na te pytania Michała Żakowskiego odpowiada dr Agnieszka Bryc, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Coraz więcej młodych Chińczyków nie ma pracy. Bezrobocie wiąże się z problemami firm deweloperskich. Takie informacje pojawiły się w trakcie szczytu BRICS w Republice Południowej Afryki. Pekin jest głównym rozgrywającym w tym bloku (wraz z Rosją, Brazylią, Indiami i RPA). Chce stać się alternatywą dla świata rządzonego przez dolara amerykańskiego. O problemach chińskiej ekonomii i ambicjach BRICS mówi Łukasz Kobierski prezes Fundacji Instytut Nowej Europy i dyrektor programu Indopacyfiku. Rozmawia Michał Żakowski

Co zmienia w Rosji zabójstwo lidera najemników Wagnera? Moskwa pokazuje dowody, że Jewgienij Prigożyn nie żyje i zginął w katastrofie lotniczej. Co było jej przyczyną – pozostaje na razie tajemnicą. Wojciech Konończuk, dyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich twierdzi, że to było ostrzeżenie dla wszystkich przeciwników prezydenta Władimira Putina w Rosji. Czy śmierć Prigożyna oznacza kolejne czystki wśród ludzi związanych z Kremlem? Rozmawia Michał Żakowski

Spotyka się dwóch najbardziej niebezpiecznych dyktatorów świata. Przywódca Korei Północnej przyjechał do Rosji, by zawrzeć sojusz. Kim Dzong Un liczy na dostawy pomocy humanitarnej, w tym żywności. Władimir Putin chce dostaw amunicji potrzebnej do wojny z Ukrainą. Dlaczego teraz następuje zbliżenie Rosji i Korei Północnej i czy Zachód powinien się obawiać tej nowej „przyjaźni”? Z Markiem Meissnerem, ekspertem do spraw wojskowych w Rosji i republikach postradzieckich rozmawia Michał Żakowski

Azerbejdżan zaatakował Górski Karabach – region separatystyczny, zamieszkany głównie przez Ormian. Władze w Baku mówią o „operacji antyterrorystycznej i policyjnej”. W Internecie pojawiają się filmy z walk. Armenia apeluje do ONZ i rosyjskich sił pokojowych o zatrzymanie operacji wojskowej. Czy konflikt może przerodzić się w wojnę pomiędzy Azerbejdżanem a Armenią? Michał Żakowski rozmawia ze Stasią Budzisz, reporterką zajmującą się Kaukazem, związaną z portalem OKO.Press.

Serbowie zwiększają liczbę żołnierzy na granicy z Kosowem. Belgrad i Prisztina wzajemnie oskarżają się o prowokacje i czystki etniczne. W tle też atak na kosowskich policjantów. Co się dzieje pomiędzy Kosowem a Serbią? Czy może dojść do otwartego konfliktu? I jak reaguje Zachód? Z Martą Szpalą, ekspertką ds. Bałkanów z Ośrodka Studiów Wschodnich rozmawia Michał Żakowski

Izrael przygotowuje ofensywę w Strefie Gazy. To odpowiedź na zaskakujący atak Hamasu, przełamanie linii obrony i zajęcie przygranicznych miejscowości w Izraelu. Zginęło ponad 600 Izraelczyków. Są tysiące rannych, a wielu cywilów porwano. Palestyńczycy dopuścili się zbrodni. Na czym polegała operacja Hamasu i dlaczego Izrael nie dostrzegł przygotowań? Jak może wyglądać odwet i co dalej z premierem Netanjahu? Na pytania Michała Żakowskiego odpowiada Jarosław Kociszewski.

Palestyński Hamas uwolnił 4 zakładników izraelskich. Twierdzi, że w nalotach zginęło ok. 6 tys. mieszkańców Strefy Gazy. Według ONZ do miliona wzrosła liczba uchodźców. Brakuje wody i jedzenia. Na czym polega strategia Hamasu i dlaczego uwolnił 4 porwane kobiety? Dlaczego Jordania i Egipt odmawiają przyjęcia uchodźców ? Na te pytania odpowiada Mariusz Borkowski, wieloletni korespondent polskich i zagranicznych mediów na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej.

Czy szefowie Mossadu, CIA oraz premier Kataru wynegocjują zawieszenie broni? Gdy te rozmowy trwają w Dausze, wojsko Izraelski toczy ciężkie walki z Hamasem w Strefie Gazy. Zbliża się do szpitala Al Shifa, w którym najprawdopodobniej znajduje się dowództwo palestyńskiej organizacji. Bilans ofiar to ponad 10 tysięcy zabitych Palestyńczyków i 1400 Izraelczyków. Na czym polegają walki w mieście Gaza i dlaczego już trwają dyskusje, co dalej ze Strefą Gazy – na te pytania odpowiada Jarosław Kociszewski, szef portalu Nowa Europa Wschodnia, były korespondent polskich mediów w Izraelu.

To może być dopiero początek wojny – mówi Jerzy Haszczyński szef działu zagranicznego dziennika Rzeczpospolita, który wrócił niedawno z Izraela i Autonomii Palestyńskiej. Co mówi się o tej wojnie w Izraelu a co na Zachodnim Brzegu Jordanu? Jak ocenia negocjacje Izraela i Hamasu na temat warunków wymiany 50 uprowadzonych Izraelczyków. Mówi się także o zawieszeniu ognia na kilka dni. Z Jerzym Haszczyńskim rozmawia Michał Żakowski

Michał Potocki z Dziennika Gazety Prawnej opowiada o kulisach otrucia żony wywiadu wojskowego Ukrainy. Dlaczego usiłowano otruć bliską osobę Kyryła Budanowa i dlaczego jest tak ważny w polityce i wojnie toczonej przez Ukrainę? 

Irańskie rakiety spadły w Pakistanie, Iraku i Syrii. Używają ich też Huti w Jemenie, Hezbollah w Libanie i Hamas w Strefie Gazy. Używają ich też Rosjanie w Ukrainie. Jak wielką potęgą rakietową jest Iran? Dlaczego Teheran chce pokazać teraz, że może zaatakować dowolny cel wokół siebie?  Czy ma to związek z wojną Izraela z Hamasem w Strefie Gazy? Wreszcie, czy ta wymiana ognia z Islamabadem, krajem posiadającym broń atomową, jest początkiem kolejnego konfliktu w regionie? Na te pytania Michała Żakowskiego odpowiada Marcin Krzyżanowski, były polski dyplomata w Afganistanie, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego. 

Wiktor Kotowski spędzał sporo czasu w dzieciństwie i młodości nad rzekami i na bagnach. Dziś jest badaczem mokradeł i ich adwokatem w debacie naukowej i dyskursie publicznym. Uważa, że z ponownego nawodnienia torfowisk i przekształcenia ich w bagna ludzkość może czerpać same korzyści. Gerald Jurasinki chciałby doczekać chwili, gdy torfowiska mokre będą większą wartością niż suche. Na razie mokre torfowisko oznacza z reguły utratę użytków zielonych, a więc i unijnych dopłat. Z jego pracy badawczej i naukowej wynika, że wynika, że użytki zielone, którym przywrócono wysoki poziom wody, już po kilku latach są znacznie bogatsze w minerały i bioróżnorodność niż przed nawodnieniemTadeusz Daniłko mieszka i gospodaruje w Dolistowie Starym. Jest nie tylko rolnikiem. Od wielu lat oprowadza turystów po Biebrzańskim Parku Narodowym. Dolinę zna jak własny dom. Jako dziecko pomagał przy wydobyciu torfu. Od grabienia siana w wakacje na rękach robiły mu się pęcherze. Pamięta kąpiele w rześkiej latem Biebrzy, spławianie drewna rzeką i budowanie lodowych mostów, dzięki którym gospodarze z doliny mogli zwozić z łąk siano dla krów. Dziś mówi z przejęciem, że tamtej wsi już nie ma. Beata Mularska w dolinie Biebrzy prowadzi kameralny pensjonat. Jest również przewodniczką, fotografką i obserwatorką życia na bagnach. Nie wyobraża sobie dnia bez wyprawy do lasu, nad rzekę albo na bagna. Wsłuchuje się w klangor żurawi i porykiwania jeleni. Ten świat jest dla niej ciekawszy niż miejskie życie.Na terytorium Polski około 85 procent torfowisk zostało osuszonych. W Niemczech trwale pozbawionych wody jest prawie 98 procent. Ziemia ma pracować, rodzić, a nie leżeć odłogiem. Jaki sens ma odwracanie tego, co było i nadal jest uważane za bezsprzeczne osiągnięcie cywilizacyjne?Reportaż powstał dzięki stypendium Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej 

Paweł Reszka, doświadczony polski dziennikarz i wieloletni korespondent dziennika Rzeczpospolita w Moskwie komentuje wywiad Tuckera Carslona z prezydentem Władimirem Putinem. Jakie znaczenie mają historyczne przeinaczenia i kłamstwa prezydenta Rosji? 

Nie żyje Aleksiej Nawalny, czołowy rosyjski opozycjonista. Informacja o tym została przekazana przez Zarząd Departamentu Więziennictwa w Jamalsko - Nienieckim Okręgu Autonomicznym. Tam, prawie 2 tysiące kilometrów od Moskwy, znajduje się kolonia karna o zaostrzonym rygorze, w której przebywał Nawalny. Truty przez tajne służby Kremla, uratowany w Niemczech, wrócił do Rosji i został skazany za domniemane oszustwa finansowe i obrazę sądu. Z Marią Domańską, ekspertką z Ośrodka Studiów Wschodnich rozmawia Michał Żakowski  

Władymir Putin ponownie został wybrany na prezydenta Rosji. Głosowanie było mu potrzebne, żeby zademonstrować poparcie obywateli dla polityki ekspansji, oraz uzyskać legitymizację za granicą. Agnieszka Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu podkreśla, że Zachód powinien odważnie mówić o niedemokratycznym oraz niezgodnym z prawem i normami plebiscytu, bo trudno to nazwać wyborami. Z kolei przeciwnicy Putina w samo południe licznie stawili się przed ambasadami Rosji w Europie. 

Co najmniej 115 osób zginęło w zamachu terrorystycznym na klub Crocus pod Moskwą. 140 zostało rannych. Kreml jak dotąd nie komentuje i nie wskazuje, kto dokonał zamachu. Przyznało się do niego Państwo Islamskie ISIS, ale władze coraz mocniej sugerują, że stały za nim służby Ukrainy. Kijów zaprzecza. Zamach i sposób jego przeprowadzenia budzi jednak wiele wątpliwości i pytań. Marek Meissner, analityk OSINT odpowiada na pytania Michała Żakowskiego.

Co spowodowało, że partia AKP prezydenta Erdogana przegrała wybory lokalne w Turcji? Zmiany pokoleniowe, kłopoty gospodarcze czy krótkowzroczność klakierów otaczających "Sułtana"? Zapewne wszystkiego po trochu. Na pytania Jarosława Kociszewskiego o zaskakujące wyniki wyborów w Turcji odpowiada Adam Balcer. 

Najsłynniejszy polski filolog klasyczny, Tadeusz Zieliński, podczas wykładu wygłoszonego w Petersburgu w 1901 roku, mówił: „Zakorzeniło się społeczeństwie mniemanie, że starożytność jako pierwiastek kultury współczesnej pozbawiona jest wszelkiego znaczenia, gdyż z dawien dawna prześcignęły ją postępy myśli nowoczesnej. Znawca sprawy natomiast powie wam, że nasza kultura umysłowa i moralna nigdy tak blisko świata antycznego nie stała, nigdy go tak bardzo nie potrzebowała. A i my też nigdy tak do jego zrozumienia i przyjęcia nie byliśmy przygotowani jak właśnie w dobie obecnej. Nastręcza się atoli pytanie, w jaki sposób wykształcenie klasyczne wpływa na umysłowe i moralne udoskonalenie ludzkości”.Czy słowa te nie brzmią obecnie równie aktualnie jak 120 lat temu? Czy dziś, w 2023 roku – w świecie pandemii i kryzysów władzy, wielkich migracji i wyniszczających wojen – wartości, jakie niesie ze sobą kultura klasyczna, nie stanowią punktu orientacyjnego jeszcze pewniejszego? Czy  powrotu do źródeł – do wspólnego europejskiego dziedzictwa – nie potrzebujemy bardziej niż kiedykolwiek?„Bardzo istotne jest postawienie pytania o miejsce tradycji antycznej w naszym codziennym myśleniu – mówi prof. Karolina Wigura, publicystka i uczona, historyczka idei. – Jest ono istotne, ponieważ żyjemy obecnie w epoce, która straciła pamięć. My nie pamiętamy nawet własnego kanonu lektur. Kto z nas, po zakończeniu szkoły średniej, zajmuje się jeszcze Kochanowskim albo Rejem? Kto cytuje polskich klasyków myśli albo literatury, występując w radiu albo telewizji? My, historycy idei, jesteśmy wytrenowani w tym, żeby rozmawiać ze zmarłymi. I czy ci zmarli są sprzed dwudziestu lat, czy sprzed dwóch tysięcy lat, to nie ma większego znaczenia. Z nimi się po prostu rozmawia”.Ale rozmowa ze zmarłymi to także rozmowa z przyjaciółmi. Czytając Arystotelesa, Platona, Cycerona czy św. Augustyna, pozostajemy w stałym dialogu z tradycją. Niezależnie od tego, czy rozmowę tę prowadzimy w szkole (na lekcji łaciny czy polskiego), w sali wykładowej czy w przestrzeni publicznej. Dialog ten trwa od kilku tysiącleci, przeżywa, co jasne, lepsze i gorsze momenty, a co jakiś nawet czas – i w takim momencie zdajemy się tkwić obecnie – pojawia się pytanie, czy nie pojawiło się ryzyko trwałego zerwania tego dialogu. Są to zwykle momenty głębokiego kryzysu cywilizacyjnego. W takich chwilach obecność antyku zdaje się istotniejsza niż w czasie pokoju i spokoju. To kryzys bowiem zmusza człowieka do zadawania pytań o sprawy najważniejsze. A do tych należą przecież: sens i cel życia, dziedzictwo i tradycja, istota wspólnoty.Nie chodzi tu bynajmniej o nostalgię. Nie chodzi też o bezcelowe szafowanie nazwiskami, tytułami czy cytatami z dzieł Greków i Rzymian. Tradycja ta jest nie tylko początkiem, ale i wspólną płaszczyzną, szeroką platformą, która daje możliwość porozumienia. „Ludziom, którzy się ze sobą nie zgadzają, którzy reprezentują inne poglądy, którzy mają sprzeczne analizy rzeczywistości, pozwala to znaleźć wspólny grunt” – zauważa Wigura.Idealnie byłoby – choć jest to oczywiście projekt utopijny – gdyby można było powiedzieć: niezależnie od tego, po której stronie jesteśmy i jakie mamy poglądy, wszyscy czytaliśmy Platona i Arystotelesa. Wówczas, mimo że się różnimy, w istocie jesteśmy razem, wszyscy – w Polsce i Europie, w świecie Zachodu – jesteśmy wspólnotą. Bez wspólnej bazy myślowej konstruktywny dialog okazuje się niezwykle utrudniony.Kiedy w rozmowie spotykają się osoby o bardzo różnych poglądach, pewna wspólna baza, a tę stanowi określona edukacja, okazuje się niezbędna. Wigura mówi: „W książce, która napisaliśmy wspólnie z Tomaszem Terlikowskim, Polka ateistka kontra Polak katolik, ponieważ tak bardzo się nie zgadamy, to elementy filozoficzne są w którymś momencie ostatnią deską ratunku: «Zupełnie nie rozumiem, jak ty myślisz o świecie, nie przyjmuję tego sposobu myślenia, ale przynajmniej możemy porozmawiać o tekście, który oboje czytaliśmy i on do nas mówi»”.To, kim jesteśmy i jak myślimy o świecie, stanowi wypadkową wielu czynników. Na naszą samoświadomość składają się długie wieki nawarstwiających się na siebie poglądów, wątków, dzieł. Edukacja klasyczna nie może i nie powinna mieć jednak charakteru ekskluzywnego. Im powszechniejsza jest bowiem znajomość łaciny (jak w ogóle: wiedza), tym cała społeczność silniej stoi na nogach. Wykształcenie klasyczne przekłada się w sposób bezpośredni na inne, bardzo różne obszary życia.Krzysztof Bielawski, hellenista i współprowadzący rozmowę, przypomina: „Był taki eksperyment paręnaście lat temu w edukacji niemieckiej, że zlikwidowano łacinę w szkołach, co oczywiście odbiło się automatycznie spadkiem liczby miejsc na filologii klasycznej, dlatego że nie było potrzeby produkowania tych nauczycieli na potrzeby szkół, ale po pięciu latach, gdy zrobiono badania, okazało się, że ogólne wyniki dotyczące możliwości, umiejętności, abstrakcyjnego myślenia u młodzieży spadły tak gwałtownie, że w ciągu roku przywrócono system nauczania łaciny”.Podobnie było we Włoszech, gdzie badania wykazały, że uczniowie uczący się łaciny znacznie lepiej radzą sobie z matematyką. Nie zmienia to jednak faktu, że edukacja klasyczna jest – w skali europejskiej – w kryzysie. W jednych krajach bardziej, w innych mniej poważnym. Ale kryzys trwa, widzimy go.Dlaczego straciliśmy pamięć? Gdzie jest początek tego procesu? Czy można temu zaradzić, tę pamięć przywrócić?Wigura wskazuje na dwa czynniki: „Jako społeczeństwa ponowoczesne żyjemy w nieustannym «teraz». To się wiąże z technologiami komunikacji, których używamy do tego, żeby ze sobą rozmawiać. W mediach społecznościowych ważne jest już tylko to, co teraz. Zamknięci w tej teraźniejszości zapominamy nie tylko o tekstach klasycznych, ale też o tym, co było rok temu”.Jako drugi czynnik Wigura wskazuje brak dostępu do przekładów tekstów klasycznych. Dzieła Greków i Rzymian przestały stanowić część naszego kanonu lektur. Nowe tłumaczenia powstają rzadko, stare popadają w zapomnienie bądź się dezaktualizują. Podczas gdy w księgarniach w Wielkiej Brytanii, w Niemczech czy we Włoszech Homer, Owidiusz i Cyceron zajmują całe regały, w Polsce są niszą. Odcina to osoby, które nie czytają w językach obcych, od wspólnego dziedzictwa. Cierpią na tym nie tylko miłośnicy antyku, ale też uczeni – literaturoznawcy, historycy, filozofowie, religioznawcy – oraz odbiorcy ich dzieł, odbywa się to więc z ogólną szkodą dla humanistyki. A kondycja, w jakiej znajduje się humanistyka, jest papierkiem lakmusowym stanu danego społeczeństwa. Nie ma silnego państwa bez silnej kultury.„Nie ma dobrych tłumaczeń, bo nie ma filologów klasycznych, a nie ma filologów klasycznych, bo nikt nie chce finansować instytutów filologii klasycznej, dlatego że filolodzy nie produkują tego, co jest postrzegane jako użyteczne dla całej społeczności, co dałoby się przełożyć na punkty, na podstawie których finansowana jest nauka. To jest zaklęte koło i nie wiemy, jak to przerwać” – mówi Bielawski.Z czego wynika kryzys humanistyki? Skąd się bierze przekonanie, że ciekawe i ważne jest tylko to, co nowe? Jak ożywić zainteresowanie antykiem i w jakim celu?

Czym jest dziedzictwo antyczne, materialne i duchowe? Czy należy je chronić, a jeśli tak, to po co? Czy humanistyka może wybrnąć z kryzysu i jak jej w tym pomóc? Jaka jest w tym rola mediów? O miejscu antyku we współczesnym świecie i o ochronie jego dziedzictwa rozmawiają Krzysztof Bielawski i Jacek Hajduk, filologowie klasyczni z Uniwersytetu Jagiellońskiego, i Cezary Łasiczka z radia TOK FM.

Czy w przestrzeni publicznej jest dziś miejsce dla intelektualistów? Jaka jest obecnie rola filozofów, teologów i historyków starożytności? Sebastian Duda, filozof i teolog, opowiada także o etosie intelektualisty i zastanawia się, jakiej edukacji potrzebujemy oraz jak możemy reagować na zmiany cywilizacyjne.

Jaki jest sens zajmowania się starożytnością dzisiaj, w XXI wieku? Jakiej edukacji, jakiej kultury potrzebujemy, by skuteczniej radzić sobie w zglobalizowanym świecie? Czy edukacja klasyczna może nam pomóc w zapewnieniu sobie bezpieczeństwa? Na pytania filologów klasycznych z Uniwersytetu Jagiellońskiego odpowiada Jarosław Kociszewski, który przekonuje, że humanistyka może być bronią.

Podcast dedykowany pamięci Ireneusza Kani, zmarłego 9 października 2023 roku filologa, humanisty, erudyty, poligloty, tłumacza, znawczy i miłośnika języków i kultur Grecji starożytnej i współczesnej.Inicjatywa Doskonałości na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Prof. Apostolos N. Athanassakis, emerytowany profesor Uniwersytetu Santa Barbara w Kalifornii jest wybitnym badaczem antyku i tłumaczem hymnów homeryckich. W dziecińskie, podczas wojny domowej w Grecji w latach 40. ubiegłego wieku, doświadczył obecności świętej, która kojarzy mu się z obecnością bogini opisaną  w Hymnie do Demeter. Prof. Krzysztof Bielawski z Instytutu  Filologii Klasycznej UJ i dr Michał Bizoń z Zakładu Historii Filozofii UJ  dyskutują na kanwie bardzo osobistego wykładu prof. Athanassakisa w Atenach.  Rozmawiają o przeplataniu się antycznego i współczesnego spojrzenia na rzeczywistość. Postrzeganie i rola obecności boskiej wokół nas zaskakująco przypominać potrafi tę, którą opisał Homer.

Magazyn jest tutaj: magazyn.new.org.pl.Pakiet zawiera pliki PDF, Mobi, ePub oraz dotępy do audio.

Edward Lucas, słynny brytyjski korespondent w Europie Środkowej i Wschodniej opowiada, jak agresja Rosji na Ukrainę zmieniła i zmieniać może znaczenie Polski w regionie i dla całej Europy. Rozmowa zostałała opublikowana w pierwszym numerze magazynu Nowa Europa Wschodnia Online.  Obecnie wszystkie numery magazynu dostępne są bezpłatnie z kodem PATRONITENEW. Uruchomiliśmy także konto Patronite. Magazyn jest bezpłatny, ale będziemy wdzięczni, jeżeli wesprzesz jego rozwój i dołączysz do społeczności Patronów.

Rosja znowu atakuje w Ukrainie. Celem jest Charków, drugie co do wielkości miasto w kraju. Opisując sposób, w który Rosja wykorzystuje siłę militarną Zbigniew Parafianowicz zwrócił uwagę na urbicyd, zabójstwo miast. Artykuł został opublikowany  w pierwszym numerze magazynu Nowa Europa Wschodnia Online.  Obecnie wszystkie numery magazynu dostępne są bezpłatnie z kodem PATRONITENEW. Uruchomiliśmy także konto Patronite. Magazyn jest bezpłatny, ale będziemy wdzięczni, jeżeli wesprzesz jego rozwój i dołączysz do społeczności Patronów.

Niemcom brakuje wiarygodności, która została solidnie nadwyrężona błędami w polityce wobec Federacji Rosyjskiej. Błędy te nie bez racji mogą być traktowane jako jedna z przyczyn tego, że Rosja Putina mogła czuć się bardziej ośmielona do podejmowania coraz bardziej wrogich działań wobec państw położonych przy jej zachodnich granicach.

Magazyn jest dostępny tutaj: magazyn.new.org.pl.Pakiet zawiera pliki PDF, Mobi i ePub.

Brak, czy zła komunikacja strategiczna jest zjawiskiem groźnym. Ułatwia działanie krajom i organizacjom siejącym dezinformację. Polska i inne kraje naszego regionu posiadają odpowiednie kompetencje, ale nadal komunikacja strategiczna wielokrotnie pada ofiarą bieżącej polityki. Korzystają z tego Rosjanie, ale także rozmaici ekstremiści. O roli i wykorzystaniu komunikacji strategicznej mówią Adam Lelonek z International Republican Institute "The Beacon Project" i Maciej Makulski z New Eastern Europe. 

Peter Pellegrini zwyciężył w drugiej turze wyborów prezydenckich na Słowacji. Jednak prawdziwym zwycięzcą jest populistyczny premier Robert Fico. Dogodny dla Rosji, eurosceptyczny kierunek polityki uzyskał silną legitymację. Tomáš Strážay ze Słowackiego Stowarzyszenia Polityki Zagranicznej nie ukrywa obaw o przyszłość. Nikt za Słowaków nie uratuje ich demokracji, jednak partnerzy i sąsiedzi, w tym Polska, mają rolę do odegrania.

Podziały, także te głębokie i fundamentalne, nie są niczym nowym. Prof. Eelco Harteveld w rozmowie z Agnieszką Lihnerowicz przekonuje, że są potrzebne dla normalnego funkcjonowania demokracji pod warunkiem, że pozostają w karbach. Adam Balcer pokazuje, że ludzkość przetrwała mimo trudności w ich opanowaniu. Obecnie musimy się jednak mierzyć z podziałami i ich skutkami o niespotykanym od dawna wymiarze, co pokazują wojny w Strefie Gazy czy w Ukrainie, które od wymiaru fizycznego rozlały się na szeroko rozumiany obszar postrzegania i rozumienia świata - określany domeną kognitywną.Nie ma przy tym jednej recepty na zrozumienie polaryzacji, zaleczenie powodowanych przez nią ran ani wykorzystanie paliwa dla zmian, które potrafi generować. Czym innym jest zatem spolaryzowany świat widziany z Pekinu, a czym innym postrzegany z Belgradu. Jeszcze inaczej polaryzację rozumie globalne Południe nieustannie poszukujące „sprawiedliwości dziejowej” i starające się wreszcie wyrwać spod kontroli bogatej i potężnej mniejszości z północy. Niepełne i nieuczciwe będzie patrzenie na współczesny, podzielony świat jedynie z perspektywy wielkiej polityki i zmagań między państwami. Polaryzacja dotyka konkretnych ludzi i niszczy rodziny. Często rodzi się w szkole, do której posyłamy dzieci, albo stymulują ją media, które filtrują docierające do nas informacje i narzucają ich interpretację. Oczywiście można stwierdzić, że dawniej było lepiej, załamać ręce i pocieszyć się kolejnym postapokaliptycznym serialem pokazującym, że może być gorzej albo przynajmniej zabawniej. Tymczasem Tomasz Markiewka słusznie zauważa, że jest inna, bardziej konstruktywna metoda oswojenia podziałów, które były, są i będą niezależnie od ich głębokości i ostrości. Zamiast bezproduktywnie marzyć o wyimaginowanym świecie bez podziałów, warto zaprząc generowaną przez nie energię i postarać się napędzić nią demokrację dostosowaną do rzeczywistości, w której żyjemy i żyć będą nasze dzieci, a nie będącej wyidealizowaną refleksją świata minionego. ***Serdecznie zapraszam do zagłębienia się w trzeci numer magazynu „Nowa Europa Wschodnia Online” o temacie „Polaryzacja”, ale także do sięgnięcia po poprzednie wydania: „Przywództwo” i „Zmiana”. Dzięki otrzymanym grantom magazyn jest bezpłatny. Równocześnie bardzo mi zależy na budowaniu wokół niego społeczności ludzi ciekawych świata, z którą będziemy mogli się rozwijać. Stąd pomysł założenia konta na Patronite. Zapraszam zatem do lektury; będę wdzięczny, jeżeli uznacie, że chcecie i możecie nas wesprzeć. Patroni mogą otrzymać magazyn w wersji papierowej, a także książki wydawnictwa Kolegium Europy Wschodniej. Niemniej z mojej perspektywy najważniejsze są obecność i zaangażowanie czytelników, bo to dla Was powstaje magazyn, o czym najdobitniej świadczy pobranie i przeczytanie magazynu oraz wsparcie rozwoju redakcji.  Jarosław KociszewskiRedaktor Naczelny

- W Rosji nikt nie odwołał idei Imperium - mówi żołnierz ukraiński walczący na Charkowszczyźnie. Żołnierze 43 brygady zmechanizowanej stojącej na drodze Rosjan pod Kupjańskiem nie ustępują i zadają wrogowi  ogromne straty. Reporterzy spotkali się z nimi, gdy wrócili na tyły po dwóch miesiącach ciężkich walk. Teraz mają czas na odpoczynek, prysznic, grill i rubaszne żarty.

W „Indeksie Percepcji Korupcji” prowadzonym przez Transparency International Ukraina uzyskała tylko 36 na 100 punktów. To plasuje ją na dalekim, 104. miejscu na 180 badanych.  Problem dostrzegają żołnierze, z którymi w Kijowie spotkali się Jerzy Sobotta i Aleksander Palikot. 

Lekarstwem na braki kadrowe armii ukraińskiej, która odpiera fale rosyjskich ataków na południowo wschodnich odcinkach frontu i atakuje Rosję w obwodzie kurskim ma być nowe prawo o mobilizacji. Weszło w życie w maju, a jego celem jest powołanie do wojska co najmniej 200 tysięcy rekrutów do końca roku. Nowe przepisy wywołują w społeczeństwie frustrację. Jednocześnie deficyt rekrutów wywołuje konkurencję o ludzi między poszczególnymi brygadami, które próbują prowadzić niezależną rekrutację. Jerzy Sobotta i Aleksander Palikot towarzyszyli mężczyźnie w biurze rekrutacyjnym jednego z batalionów w Kijowie.

Dla wielu Ukraińców wojna, choć trwa już ponad dwa lata, oznacza życie w stanie wyjątkowym – bez poczucia bezpieczeństwa, w niepewności co do przyszłości, pod ciągłą emocjonalną presją. W tych warunkach twórczość i sztuka pozwalają na uchwycenie momentów zmieniających całe życie i sensów ginących pod naporem agresji i zniszczenia. Śledzimy aktorów, reżyserów, pisarzy i architektów mierzących się z doświadczeniem wojny. 

Przyznam, że wielką radość sprawiłoby mi stwierdzenie, że władzę daje demokratyczny wybór ludzi, którzy odczuwają jej skutki, a więc się na nie godzą. Magdalena Rigamonti rozmawia z Barbarą Labudą o wyczuciu demokracji i potrzebie zadbania o nią, bo niestety nie jest to jedyna odpowiedź na pytanie o władzę, które stawiamy tym numerem magazynu. Po upadku Związku Radzieckiego, w erze „końca historii” wydawało się, że Rosja kroczy ku demokracji. Agnieszka Bryc wyjaśnia, dlaczego się tak nie stało. Co więcej, w Moskwie demokracja została zredukowana do roli scenografii, która legitymizuje władzę autorytarną. Maria Domańska wyjaśnia, po co Władimirowi Putinowi ten kosztowny teatr, skoro w rękach ma władzę niekwestionowaną. O tym, jak niebezpieczna taka władza potrafi być, pisze Ola Hnatiuk opowiadając o Hołodomorze i sposobach zamiatania pod dywan hekatomby milionów Ukraińców. Co więcej, pewne schematy patrzenia na świat utrwaliły się tak głęboko, że trzy dekady po upadku ZSRR nadal od czasu do czasu pojawiają się przymiotniki „postsowiecki”, „poradziecki” i kilka innych słów, które domyślnie legitymizują miniony, miejmy nadzieję, kształt władzy i świata. Rozprawia się z nimi Ludwika Włodek w nadziei, że przestaną być przykrywką schematów wykorzystywanych przez elity władzy nadal śniące o imperiach. Jak tu narzekać na Rosję, skoro Stany Zjednoczone nie są tym, czym były, a może… właśnie powracają do swojej wielkości, jak obiecuje Donald Trump? Mateusz Piotrowski opisuje przemianę, którą przechodzi Ameryka. Z kolei Matthew Duss, były doradca Berniego Sandersa ds. międzynarodowych w rozmowie z Agnieszką Lichnerowicz przekonuje, że USA przestają być wielkie, choć mimo wszystko pozostaje optymistą, opowiadając o roli swojego kraju w świecie. Mówienie o internecie jako o mechanizmie szerzenia demokracji i wolności przez dostęp do informacji brzmi naiwnie, choć jeszcze niedawno głęboko w to wierzono. Anna Wittenberg pokazuje, dlaczego dzisiaj wydaje się to śmieszne. Skoro technologia demokracji nie uratuje, to może trzeba znowu zacząć wierzyć? Najludniejszy kraj, a zarazem największa demokracja na świecie, Indie, opierają rządy na sojuszu tronu z ołtarzem, o czym opowiada Blanka Katarzyna Dżugaj. Połączenie nacjonalizmu z religią jest jednak niebezpieczne, czego przykłady niemal codziennie napływają z Bliskiego Wchodu, ale nawet tam nie jest to jednoznaczne. Pomimo smutnego obrazu świata, który rysuje ten numer magazynu, Ula Idzikowska zapala iskierkę nadziei w miejscu najmniej chyba oczywistym. Pokazuje przemianę jednostki, a skoro jeden człowiek może się zmienić, to pewnie może być ich więcej. Wiadomość o śmierci demokracji również uznajmy zatem za przedwczesną i pozostawmy miejsce na niewiadomą, zaczynając od zaprzeczenia twierdzeniu, że dawniej było lepiej. Teraz jest inaczej i zmian będzie jeszcze więcej, a koniec końców człowiek wypracuje nową formułę społeczeństwa czy organizacji ze spojrzeniem w przyszłość, jak nieraz już bywało.Zapraszam do sięgnięcia po najnowszy, czwarty numer magazynu „NEW online.” Zachęcam także do lektury wcześniejszych numerów. Wszystkie są dostępne do pobrania za darmo na stronie magazyn.new.org.pl. Zachęcam też do wsparcia redakcji przez Patronite. Każde takie wsparcie, nawet symboliczne, sprawa wielką radość i dodaje siły w pracy nad kolejnymi numerami magazynu „NEW online.” Jarosław KociszewskiRedaktor naczelny

Koniec wojny, zawieszenie broni, rozejm w Ukrainie są oczekiwane, ale nie za wszelką cenę. Nie tylko żołnierze nie ufają Rosjanom i wiedzą, że  wojna nie zakończy się, dopóki Rosja nie zostanie zatrzymana. Siłą.

Trzecia Brygada Szturmowa słynie w Ukrainie z dokonań bojowych, ale także ze skutecznego marketingu i rekrutacji. Wielu zwerbowanych, młodych ludzi uczy się pilotować dronami w kijowskim "Kill House". Wśród tych, którzy uczą się "maksymalnie efektywnego zabijania wrogów" jest młody Bawarczyk. Uważa, że porządek bezpieczeństwa w Europie runął, a teraz każdy powinien znać się na wojnie. Nie chce też być biernym obserwatorem historii i hipokrytom. To silniejsze niż obawa o życie. 

W niewielkiej cerkwi w skansenie na wyspie Chortyca na Dnieprze rodzina żegna poległego żołnierza. Tu teraźniejszość splata się z przeszłością, tworząc fundament ukraińskiej tożsamości. W tym miejscu dobrze widać, że nie ma Ukrainy bez Kozaków, a Kozaków bez Zaporoża. Stąd też mieszkańcy Zaporoża nie mają wątpliwości, że Rosjanie ich miasta i ziemi nie dostaną.

Podcast z cyklu "NATO Explained'23" został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.Zapraszamy do słuchania i czytania magazynu Nowa Europa Wschodnia Online - to 10 artykułów i 8 godzin podcastów. 

Podcast z cyklu "NATO Explained'23" został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO. Zapraszamy do słuchania i czytania magazynu Nowa Europa Wschodnia Online - to 10 artykułów i 8 godzin podcastów. 

Podcast z cyklu "NATO Explained'23" został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.

Podcast z cyklu "NATO Explained'23" został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.

Podcast z cyklu "NATO Explained'23" został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.

Podcast z cyklu "NATO Explained'23" został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.

Szwecja i Finlandia są krajami  o populacji wielokrotnie mniejszej od Rosji, niemniej ich wejście do NATO ma ogromne znacznie. Nie jest to wyłącznie kwestią granicy z Rosją czy uczynienia z Bałtyku "wewnętrznego jeziora NATO".  Dr Wojciech Lider  podkreśla, że kraje nordyckie dysponują potęgą gospodarczą i innowacyjnością, które wspierają ich siły zbrojne. Moskwa nie jest w stanie tego zrównoważyć. Podcast z cyklu "NATO Explained'23" został zrealizowany ze wsparciem Departamentu Dyplomacji Publicznej NATO.

Rozmowa została przeprowadzona po projekcji filmu "The Investigator" w ramach festiwalu Millennium Dogs Against Gravity, poświęconego procesowi zbierania dowodów, ściganiu zbrodniarzy i odpowiedzialnych za zbrodnie wojenne w byłej Jugosławii.

Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 142 000 zł.  Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 142 000 zł.  Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 142 000 zł.  Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Mówią mieszkanki pogranicza polsko-białoruskiego:Małgorzata Klemens, fotografkaEwa Moroz-Keczyńska, antopolożka kultury, animatorka społeczności białoruskiej  w Hajnówce, społeczniczkaPaulina Siegień, dziennikarka, publicystka, znawczyni Rosji i Białorusi, autorka  m.in. książki reporterskiej "Miasto bajka. Wiele historii Kaliningradu".Rozmawia z nimi w Hajnówce i jej okolicach Bartosz Panek. Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 142 000 zł.  Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. 

Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 142 000 zł.  Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 142 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. 

Andrej Chadanowicz wyjechał, zanim władze zaczęły go poszukiwać i „zapraszać” na rozmowy do komitetu śledczego. W Polsce nie przestaje animować białoruskiej niezależnej kultury. Uważa, że w mrocznych czasach poezja ocala to, co najważniejsze i najpiękniejsze – miłość, przyjaźń, wolność.Na ten reportaż złożyły się nagrania z lipca i października 2023 roku, dokonane w Warszawie i Krakowie. Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 142 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Dziś Radio Racja łączy białoruską mniejszość narodową w Polsce z obywatelami państwa białoruskiego. Łącząc ludzi, przeciwdziała skutkom wprowadzania ruskiego miru – przeciwstawia się atomizacji wspólnot, podziałowi społeczeństw, dezinformacji i propagandzie. W białostockiej siedzibie Radia Racja Bartosz Panek rozmawia z redaktorem naczelnym stacji Jerzym Leszczyńskim i jej prezesem Eugeniuszem Wappą. Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 142 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Tłumaczka literatury białoruskiej Joanna Bernatowicz wskazuje motyw więzienia  jako trop silnie obecny w wielu tekstach poetyckich. W ten sposób wybrzmiewa  tragedia Białorusinów i ich dążeń do demokratyzacji własnego państwa.  Z drugiej strony pojawia się światło. Nadzieja, że wszystko będzie dobrze. O białoruskiej poezji po 2020 roku Joanna Bernatowicz opowiada w rozmowie z  Bartoszem Pankiem.Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 142 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Nasta  Niakrasava w Polsce mieszka od 15 lat. W rozmowie z Bartoszem Pankiem opowiada o przywiezionych do Warszawy wyobrażeniach, snuje refleksje o  doświadczeniu migrantki, analizuje tożsamościowy i społeczny charakter białoruskiego przebudzenia w 2020 roku jako jeden z punktów zwrotnych w najnowszej historii swojego kraju. Nasta Niakrasava wspiera walczących o wolność rodaków, śpiewając z towarzyszeniem Jacka Kleyffa „Mury” z białoruskim tekstem Andreja Chadanowicza. Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 142 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Olga Safronova, poza kontraktem z białoruską kadra narodową, zostawiła w kraju kochającą  i stajnię, którą prowadziła wspólnie z mężem. Nie jest jasne, dlaczego została odsunięta przez władze od startów w prestiżowych konkursach i możliwości rozwoju kariery jeździeckiej. Być może z powodu zdjęcia z biało-czerwono-białą flagą, które umieściła na swoim  instagramowym profilu, a być może dlatego, że latem 2020 roku brała udział w  protestach przeciwko fałszerstwom wyborczym totalitarnej władzy.Teraz mieszka w Polsce. Trenuje w jednej z podwarszawskich stajni. Przygotowuje się do zawodów w Paryżu w 2024 roku. Reportaż Bartosza Panka  Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 142 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. 

- My możemy pójść całą rodziną w pole na święto Jurja, kiedy prosi się o urodzaj, może dołączą do nas przyjaciele. Kiedyś tak chodziliśmy z korowajem, ale to wciąż było święto rodzinne. I pomyślałem, że trzeba to pokazać ludziom. Może ktoś zechce wrócić do tradycji? Albo przynajmniej niech wie z autopsji, jak wyglądają nasze obrzędy, a nie tylko posiłkuje się wiedzą z książek na zasadzie „A, to tak kiedyś było”. Ja nie lubię mówić o tradycjach w czasie przeszłym. Ja mówię o nich w czasie teraźniejszym. Dla nas to jest życie. To słowa Dariusza Fionika, historyka, muzealnika i religioznawcy, założyciela Studia Folkloru Podlaskich Białorusinów Żemerwa i Muzeum Małej Ojczyzny w Studziwodach. Reportaż Bartosza Panka nagrany latem 2023 roku w Studziowodach, Toporkach i Ciasnem. 

Białoruś i Rosja prowadzą wojnę hybrydową przeciwko Polsce. Jej częścią są wydarzenia na granicy. Gen. Mirosław Różański, przewodniczący senackiej Komisji Obrony Narodowej podkreśla, że jest to wyzwaniem dla państwa polskiego, nawet jeżeli nie stanowi realnego zagrożenia dla państwa. W tej sytuacji to nie wojsko powinno pilnować na granicy. Co więcej, potrzebna jest otwartość i informowanie opinii publicznej  na całym świecie o tym, co się tam dzieje. Paradoksalnie, już zaangażowanie sił zbrojnych na granicy jest sukcesem Putina i Łukaszenki.Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie'24" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 230 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Aleksandr Łukaszenka i Władimir Putin są mistrzami wzajemnych gestów, uścisków. Głęboko patrzą sobie w oczy, ściskają, ale przyjaźni, ani nawet sympatii w tym niema. Dyktator białoruski potrzebuje Kremla, podobnie jak rosyjski prezydent potrzebuje Mińska i tak od bardzo wielu lat. Niemniej nie jest dobry związek. Dr Agnieszka Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu  tłumaczy, na czym polega to toksyczne małżeństwo. Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie'24" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 230 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Trudno ocenić ilu Białorusinów trafiło do więzień za drobne działania, które reżim uznał za wrogie.  Głośnych przypadków więźniów sumienia jest niemal 1400. Anna  Błaszczak-Banasiak, dyrektorka Amnesty International Polska  mówi  o potrzebie działań na rzecz represjonowanych i sposobach, w jaki każdy może się zaangażować. Przede wszystkim jednak, to nie przestawać mówić o BIałorusi i losie jej mieszkańców. Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie'24" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 230 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.  

Igor Bancer jest Polakiem z Białorusi, muzykiem, performerem i więźniem politycznym, który teraz mieszka w Polsce.  O realiach więzienia mówi z własnego doświadczenia.  Uważa, że w 2020 r. rewolucja była o krok od sukcesu. To się nie udało, ale z reżimem Łukaszenki trzeba walczyć, choć nie przemocą.  Mówi, że inne metody są skuteczne, nawet jeśli rezultat nie będzie natychmiastowy.  Przekonuje, aby nie przestawać mówić i upominać się o represjonowanych  Białorusinów.Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie'24" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 230 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. 

Maryja Kalesnikawa jest jedna z liderem opozycji białoruskiej. Odmówiła wyjechania z kraju i została skazana na wiele lat więzienia. Złe warunki powodują, że jej życie jest w niebezpieczeństwie. Maryja Kalesnikawa jest jedną z bohaterek tegorocznego maratonu pisania listów Amnesty International. Joanna Rostkowska tłumaczy ideę  akcji, ale także wyjaśnia jej praktyczne aspekty. Przekonuje, że wysyłanie listów w sprawie więźniów sumienia ma sens i często przynosi rezultaty. Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie'24" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 230 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Polskie media białoruskie praktycznie działają na uchodźstwie. Z powodu represji dziennikarze, całe redakcje musiały emigrować. Nawet podtrzymywanie kontaktów w Białorusi stało się niebezpieczne. Dziennikarze mają jednak nadzieję, że kiedyś będą mogli wrócić i ponownie korzystać z wolności słowa na terenie Białorusi.Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie'24" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 230 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie'24" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 230 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Terror w Białorusi, wojna w Ukrainie i nacjonalistyczne szaleństwo Rosjan dominują przekaz i myślenie. Tymczasem Białorusin, Rosjanka i Ukrainka znaleźli przestrzeń dialogu w Polsce. Podczas Festiwalu Niezależnej Kultury Białoruskiej we Wrocławiu pokazali przedstawienie "niesamowita słowiańszczyzna". Henryk Mazurkiewicz opowiada o wadze kultury, przestrzeni dialogu i komunikacji. Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie'24" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 230 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Białoruś i Rosja skutecznie obchodzą sankcje gospodarcze, a zachód stracił możliwości wpływania na reżim Alaksandra Łukaszenki. Prof. Roman Bäcker, politolog z Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu mówi, dlaczego w takiej sytuacji nie ma prostych rozwiązań. W takich sytuacjach konieczne jest podtrzymywanie kanałów komunikacji, co jest bardzo trudne. co więcej, Łukaszenka i Putin celowo starają się rozchwiać społeczeństwa demokratyczne, by uniemożliwić jakiekolwiek działania zagrażające ich reżimom.  Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie'24" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 230 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Cyrylica, prawosławie, idee pansłowiańskie to tylko część elementów układanki łączącej Białoruś i Rosję z krajami bałkańskimi. Łukaszenka, choć nie tylko on, wykorzystuje te związki dla utrzymania swojego reżimu. Znajduje w ten sposób naturalną bliskość i  zrozumienie, jeżeli nie sojuszników. Adam Balcer, dyrektor programowy Kolegium Europy Wschodniej, opisuje te związki i sposób, w jaki  Zachód może wskazać Białorusi inną przyszłość niż w obrębie "świata rosyjskiego"Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie'24" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 230 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Czy wystawienie przez Międzynarodowy Trybunał Karny nakazu aresztowania premiera Izraela oznacza, że białoruski dyktator, i jemu podobni satrapowie, powinni zacząć się obawiać o przyszłość? Prof. Pola Cebulak, prawniczka z Wolnego Uniwersytetu w Amsterdamie, przedstawia różnice między tymi przypadkami. Podkreśla przy tym, że oprócz MTK, istnieją inne, sądowe i nie tylko, metody oddziaływania w relacjach międzynarodowych. W przypadku Białorusi kluczem pozostaje wsparcie dla opozycji. Projekt "Wspieramy Białoruskie Przebudzenie'24" został dofinansowany przez Fundację Solidarności Międzynarodowej w ramach polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP kwotą 230 000 zł.Publikacja wyraża wyłącznie poglądy autora i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.

Jerzy Sobotta i Aleksander Palikot rozmawiają z młodymi Ukraińcami,  dla których taniec, muzyka czy wyszywanka są sposobem na walkę o własną tożsamość. Ukraińska kultura narodowa jest ściśle powiązana z folklorem i teraz przeżywa odrodzenie. 

Unia Europejska już dawno przestała być czymś nowym . Dla młodych Polaków jest  tak powszechnym elementem  życia, że często nawet nie zauważają  jej obecności. Co więcej,  nie wyobrażają sobie świata bez niej. To jednak wcale nie oznacza, że Unię Europejską  znamy, czy umiemy korzystać z praw, które nam daje. Europeista, prof.  Radosław Potorski , podcza warsztatów Unia Europejska w praktyce tłumaczy, dlaczego o Unii warto rozmawiać, choć stanowi już tak zwykły i  powszedni  element życia. Projekt współfinansowany przez Komisję Europejską w ramach Projektu „Building Bridges - Civic Capital in Local Communities”, realizowanego ze środków programu CERV finansowanego ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” na lata 2021 – 2027.

Warsztaty w ramach projektu UE w praktyce pokazały, że młodzi ludzie różnią się poglądami na temat praw i wartości Unii. Mimo to potrafią i chcą rozmawiać w sposób momentami znacznie bardziej wartościowy niż na co dzień spotykamy w dyskurcie publicznym.Projekt współfinansowany przez Komisję Europejską w ramach Projektu „Building Bridges - Civic Capital in Local Communities”, realizowanego ze środków programu CERV finansowanego ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” na lata 2021 – 2027.

Wpływ na kształt i funkcjonowanie wspólnoty jest jednym z podstawowych praw każdego obywatela Unii Europejskiej. Prawo do wolnych wyborów oznacza możliwość wybierania i bycia wybieranym. Ale za faktem czynnego czy biernego uczestnictwa stać musi poczucie podmiotowości, poczucie sprawczości, co z kolei wymaga wiedzy i zrozumienia procesów, w których każdy z nas ma prawo uczestniczyć.  Marta Witkowska, profesorka Uniwersytetu Warszawskiego, ekspertka Komisji Europejskiej Team Europe Direct, rozmawiała o tym z uczestnikami warsztatów Unia Europejska w praktyce.Projekt współfinansowany przez Komisję Europejską w ramach Projektu „Building Bridges - Civic Capital in Local Communities”, realizowanego ze środków programu CERV finansowanego ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” na lata 2021 – 2027.

W spolaryzowanym świecie co raz mniej jest pojęć, które nie budzą kontrowersji. Śmiało można zatem powiedzieć, że dyskryminacja jest zła. Różnice zaczynają się pojawiać, gdy zaczniemy zastanawiać się, czym jest dyskryminacja i jak z nią walczyć. Prof. Radosław Potorski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu wyjaśnia, w jaki sposób z tym wyzwaniem radzi sobie Unia Europejska. W praktyce Wspólnota daje każdemu obywatelowi do ręki narzędzia walki o swoje prawa. Najpierw trzeba jednak poznać reguły i nauczyć się posługiwać dostępnymi narzędziami.Projekt współfinansowany przez Komisję Europejską w ramach Projektu „Building Bridges - Civic Capital in Local Communities”, realizowanego ze środków programu CERV finansowanego ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” na lata 2021 – 2027.

- Nie kupuję argumentacji, że ograniczenie moich praw jest potrzebne dla zapewnienia bezpieczeństwa - mówi dr Rafał Willa, adiunkt na Wydziale Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wyjaśnia nie tylko, dlaczego bezpieczeństwo nie musi oznaczać ograniczenia praw, ale także tłumaczy czym jest współczesny terroryzm. Rafał Willa mówi o narzędziach, którymi posługują się terroryści, o strachu i rosnącym zagrożeniu cybernetycznym. Projekt współfinansowany przez Komisję Europejską w ramach Projektu „Building Bridges - Civic Capital in Local Communities”, realizowanego ze środków programu CERV finansowanego ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” na lata 2021 – 2027.

Uczestnicy warsztatów "Unia Europejska w praktyce" złożyli cztery petycje do UE. Okazało się to nie być trudne. Rafał Kuligowski z Team Europe Direct tłumaczy, każdy obywatel Wspólnoty ma prawo bezpośrednio zwracać się do instytucji unijnych, które z kolei na te petycje czy skargi reagują. To jedne z praw, które przysługują każdemu obywatelowi UE, trzeba jedynie o nich wiedzieć i chcieć z nich korzystać. Projekt współfinansowany przez Komisję Europejską w ramach Projektu „Building Bridges - Civic Capital in Local Communities”, realizowanego ze środków programu CERV finansowanego ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu „Obywatele, Równość, Prawa i Wartości” na lata 2021 – 2027.

Czy podglądactwo to powód do wstydu? W której części podcastu aktywujemy fazę drip? Dlaczego pomyleńcy są marchewkami literatury? Zaszczeka czy nie zaszczeka? Odpowiedzi na te - oraz inne – pytania usłyszycie – lub nie – w rozmowie Marcina Gaczkowskiego z Olgą Niziołek. Gościni podcastu, tłumaczka i pisarka, autorka Dzieci jednej pajęczycy, opowie nam o swoich lekturach i zachwytach.Olga Niziołek to pisarka, tłumaczka z niderlandzkiego i angielskiego, niderlandystka, autorka kilkudziesięciu przekładów. Stypendystka programu CELA w latach 2019-2023, członkini Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury. Ma słabość do książek nieoczywistych, trochę psychodelicznych, nieszczególnie optymistycznych. Do psów. Komiksów. I do dobrej kawy.Realizowane w ramach projektu Archipelagos finansowanego przez Unię Europejską.

Czy Nobel dla tłumacza to tylko kwestia czasu? Czy tłumacze muszą zarabiać? Czy grozi im emerytura? I co wspólnego ma Towarzystwo Miłośników Indian ze Stowarzyszeniem Tłumaczy Literatury? W tym odcinku rozmawiam z Justyną Czechowską – tłumaczką literatury szwedzkiej i matką-założycielką STL, dla której przekład to radocha i wspólnota – nawet jeśli nieustannie szuka samotności. „Nie muszę mieć zapełnionego skarbca, żeby cieszyć się życiem" – mówi moja gościni. Na tapecie najnowsze przekłady Justyny:Marit Kapla, „Osebol" – cały świat w jednej miejscowości, na 850 stron wierszem. Ida Börjel, „Telefon do domu" – szatańskie wersety ze słów rosyjskich żołnierzy w Ukrainie. Agneta Pleijel, „Ślimaki i śnieg" – jak przełożyć kulturę na drugą stronę Bałtyku. Z opisu wydawcy:Rozmawiamy też o zagubionej i odnalezionej polszczyźnie oraz o stale rosnącej liczbie przyjaciół z dzieciństwa. Bo to dla nich pracuje Justyna.***Literacka podróż na wyspę czarnoksiężników. Odsłaniamy archipelagi nieoczywistych tekstów i poznajemy magów słowa – prozatorskiego, poetyckiego, puszczanego samopas oraz wiązanego, często przełożonego. Prowadzi Marcin Gaczkowski.Realizowane w ramach projektu Archipelagos finansowanego przez Unię Europejską.