Betrouwbare Bronnen

Jaap en PG wensen de luisteraars van Betrouwbare Bronnen alle goeds en veel inspiratie en geluk in het nieuwe jaar. Om hier meteen een kleine bijdrage aan te geven duikt de eerste aflevering van 2023 in dát verleden dat nu juist dit jaar van bijzondere betekenis zal zijn. Voor de vijfde maal sinds de start van Betrouwbare Bronnen kijken we naar momenten en mensen die in het nu aangebroken jaar herdacht en herinnerd zullen worden.2023 is het jaar waarin zowel twee van de grootste, meest charismatische en boeiendste veroveraars in de wereldgeschiedenis herdacht worden, als een van de ergste trauma's in de Europese historie en de échte start van wat wij nu 'Amerika' noemen. Jaap en PG behandelen de volgende mensen en momenten die nu al hun stempel op dit jaar zetten.***Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier*** · 1948 – 75 jaar Koude OorlogIn 1948 werd duidelijk dat de heerser in het Kremlin bereid was tot gewelddadige ingrepen om zijn macht te vergroten. Met de coup in Praag tegen de Tsjechische democratie en de 'Blokkade van Berlijn' begon de Koude Oorlog tussen Oost en West. De zeer doordachte psychologische tegenzet vanuit Washington DC van dat moment is een beetje vergeten.· 1953 - 70 jaar Stalins dood en de opstand van 17 juniDe ‘vozhd' sterft midden in een furieuze zuivering en campagne tegen 'kosmopolieten'. Het politburo executeert zijn voorziene opvolger en probeert een collectief bewind. De mensen in de DDR vatten moed en hopen op minder repressie en armoede. Het omgekeerde is hun lot. Hun massale opstand wordt in bloed gesmoord.· 1523 - Baboer verovert india'Tijger' was zijn bijnaam in het Perzisch. Deze afstammeling van Dzjengis Khan en Timoer Lenk had het bouwen van een imperium in zijn DNA zitten. Baboer grondvestte het reusachtige rijk van de Mogol vorsten, Juist nu in deze nieuwe 'eeuw van India' een grote inspiratiebron. Daarbij was hij zó literair begaafd, dat zijn liederen en ballades ook nu nog gezongen worden!· 1923 - 100 jaar 'De Grote Inflatie'164 miljard Reichsmark waren in november nog maar 16,4 pfennig waard. Heel de economie en het financiële stelsel van Duitsland stortte in. Burgers raakten al hun spaargeld kwijt en hun inkomen was niets meer waard. Frankrijk en België grepen met militaire machtsmiddelen in om herstelbetalingen uit te persen. Het is nog steeds een Duits trauma. De Weimar-republiek leek reddeloos verloren. Tot de Mario Draghi van zijn tijd opdook, Charles Dawes.· 1963-1973 - 60 jaar omwenteling in Den HaagDe Tweede-Kamerverkiezingen van 1963 vertoonden een gebruikelijk, klassiek beeld. Nederland leek tevreden en optimistisch. Maar wie beter keek, zag de eerste haarscheurtjes. In de tien jaar die volgden brak een politieke revolutie uit: versplintering, nieuwe partijen, polarisatie. En toen, vijftig jaar geleden, trad Joop den Uyl aan als premier.· 1773 - 250 jaar USANiet de ‘Declaration of Independence' begon de rebellie van de Britse kolonisten tegen het bewind vanuit Londen. Dat deed een groepje ludieke actievoerders in de haven van Boston, eind 1773. Hun Tea Party ging om zeer principiële vragen van democratie en soevereiniteit.· 323 voor Christus - Alexander de Grote sterftNa een feestelijk drinkgelag in Babylon stierf de jonge veroveraar en visionair heerser. Zijn erfenis is geopolitiek, cultureel en historisch over grote delen van de wereld verspreid. Zijn graf lijkt verdwenen, of ligt hij inmiddels opgebaard op een wel heel uitzonderlijke en onverwachte plek?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! In deze aflevering worden prijswinnaars bekend gemaakt: acht vrienden die het door hun gewenste boek kado krijgen!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Verder luisteren316 - Geheelonthouders en andere epische drinkers in de politiek315 - Vrouw, leven, vrijheid: oorzaken en achtergronden van het straatprotest in Iran. En: de rijke Perzische cultuur314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland298 - De Cubacrisis, dertien dagen die de wereld schokten. En: de angst voor nucleaire catastrofe nu262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt239 - 2022: het jaar van Oranje, Wannsee en de opkomst in Europa van jonge, nieuwe leiders157 - 2021: het jaar van bijzondere verkiezingen, een partijcoup en een opmerkelijke dame van adel113 - De Jaren '20 als wenkend perspectief75 - 2020: het jaar van grote kunstenaars, gruwelijke uitvindingen en bevrijding van tirannie18 - Pieter Omtzigt strijdt tegen corruptie in de Raad van Europa ** PG blikt vooruit op herdenkingsjaar 201913 - Minister Sigrid Kaag over hulp, handel en haar toekomst in D66 * PG Kroeger over liberalen, volkscultuur en Stalin***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:49:25 – Deel 201:35:50 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Kerst komt en ook die magische dagen 'zwischen den Jahren', zoals onze oosterburen zo mooi zeggen. Alle reden voor Betrouwbare Bronnen om inspiratie te leveren voor lezen, reflecteren en inspireren met belangrijke nieuwe boeken. Jaap Jansen en PG Kroeger nemen je mee naar de krochten van het Kremlin, het Catshuis van Joop den Uyl en Dries van Agt, het China van Mao en Deng, het Amerika van Donald Trump en het Duitsland van filosofie, politiek en kunst de 19e eeuw.***Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst van de aflevering (en alle voorgaande episodes) vind je altijd hier***Het eerste wat we bespreken is volgens PG de ‘roman van het jaar'. 'Le Mage du Kremlin' van Giuliano da Empoli - nét vertaald bij ons als De Kremlinfluisteraar - is een tour de force van fictie en realiteit, vervlochten in een roman over de pr-adviseur van Poetin. Vadim Baranov, de maker van soaps en experimenteel, absurdistisch theater, en zijn chef, 'Le Tsar', zullen je lang bijblijven. "Die andere wereldleiders, ze behandelen me als een president van Finland. En wat erger is, ze beschouwen Finland tenminste als een geciviliseerde natie."Ten tweede: Grote idealen, smalle marges, het nieuwste monumentale boek onder redactie van Carla van Baalen en Anne Bos van het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis over de turbulente jaren 1971 - 1982. Van de nasleep van 'mei '68' en de decennia van de verzuiling tot de no-nonsense van Lubbers en het nieuwe CDA. Met kleurrijk personeel, controverses, incidenten, grote hervormingen en spanningen.‘Ome' Joop den Uyl. Dries van Agt. Hans van Mierlo. Hans Wiegel. Kruisraketten. Olieboycot. Abortus. Middenschool. Gijzelingen. Bestek ‘81. 50 jaar na dato kijken we anders, maar met empathie en nog steeds gefascineerd naar toen en de lessen voor nu over polarisatie, energieperikelen en angst voor het Kremlin.Ten derde: China na Mao van Frank Dikötter. Het vierde en laatste deel van zijn indrukwekkende tetralogie over Mao Zedong, diens revoluties en chaos en de redding én herlancering van dat grote land door de hoogbejaarde Deng Xiaoping.Dikötter dook in regionale archieven door heel China en kwam zo de werkelijkheid op het spoor, ver weg vaak van de pretenties en propaganda in Beijing. Met een verrassend portret van Oompje Deng als visonair én rode dictator.Ten vierde: 'Confidence Man' én 'The Divider'. Beide portretten en analyses van Donald Trump zijn onmisbaar. Dat eerste van Maggie Haberman – in het Nederlands vertaald als Maskerade Man - om de sluiers die zij oplicht van de jonge, ruige vastgoedman die in New York een ster wil zijn. Ze overtuigt met de complexe vader-zoon verhouding met Fred Trump en helemaal met de ware mentor van 'the Donald', Roy Cohn.Dat tweede van Peter Baker en Susan Glasser is een onthutsend portret van Trump in het witte Huis. Over generaal Mark Milley die koos voor Amerika, desnoods tegen zijn president. Over de zus van Kim. Over wappiegeneraal Michael Flynn. Over Trumps verliefdheid op Erdogan. En over de onversneden haat van Melania voor Ivanka.Tot slot: Marx, Wagner, Nietzsche van Herfried Münkler. Deze drie hebben in de 19e eeuw revoluties in denken, kunst, economie en politiek aangewakkerd die nog vandaag en straks doorwerken. Münkler schetst hoe de contrasten daartussen de opmerkelijke overeenkomsten niet kunnen wegpoetsen. Elk van hen zocht een vorm van 'Totalkunstwerk' en een soort 'Kunst der Zukunft' voorbij de tradities van geloof, politiek en samenleving van hun tijd. Marx mopperde over Wagner in de horeca. Nietzsche vereerde 'der Meister', maar brak radicaal met hem. Het waarom werkt ook nu nog door! En daarom tot slot het einde van Wagners 'Ring' dat hij componeerde toen Nietzsche hem zijn eerste boek kwam brengen en aan hem opdroeg.***Tijdlijn00:00:00 – Deel 1: De Kremlinfluisteraar00:17:33 – Deel 2: Grote idealen, smalle marges00:34:45 – Deel 3: China na Mao00:48:10 – Deel 4: Maskerademan en The Divider01:10:01 – Deel 5: Marx, Wagner, Nietzsche01:25:15 – Einde ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Nog meer boekentips286 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken!269 - Vijf boeken die je moet lezen om Europa beter te begrijpen259 - De omgevallen boekenkast: leestips van PG!207 - Zomer 2021: Boekentips van PG!133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen!99 - Tips voor thuis: de omgevallen boekenkast van PG!***Verder luisteren (onderwerpen waarnaar in deze aflevering wordt verwezen)314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland310 – Nu 40 jaar geleden: Lubbers premier en de polder sluit historisch Akkoord van Wassenaar258 - De kille vriendschap tussen Rusland en China253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft245 - Oompje neemt de trein – de reis die China naar de 21e eeuw bracht225 - Nixon in China: Henry Kissinger's geheime (en hilarische) trip naar Beijing213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago170 - Waarom linkse samenwerking altijd weer mislukt164 - Dries van Agt 90 - Eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van Kemenade58 - PG over 70 jaar China, de Volksrepubliek van Mao, Deng en Xi25 - Hoe China ondanks boycot toch zaken wilde doen met Nederland24 - Ties Dams over Xi Jinping19 - Anne Applebaum over Poetin en de destabilisering van het WestenZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hoewel hij na een gevaarlijke verkeersmanoeuvre weigerde te blazen stelt FvD-Kamerlid Gideon van Meijeren dat hij geheelonthouder is. Bij de FvD-fractie als geheel is daarvan geen sprake, hebben de schoonmakers en beveiligers van de Tweede Kamer vastgesteld.Voor Jaap Jansen en PG Kroeger aanleiding om een aflevering van betrouwbare Bronnen te wijden aan ‘drank & politiek' en eens diep in het glaasje te kijken. Niet al te diep natuurlijk!Zo zorgden in ons land de christendemocraten voor een reeks fameuze en minder bekende innemers van allure. Geliefd en doortastend was Fons van der Stee, pikant was 'de thee-Van der Stee'. Een potje met bruin vocht en Pickwickzakje stond naast hem tijdens overleggen en debatten, maar in plaats van thee zat er Glenfiddich in. Berucht was ook hoe Defensieminister Roelof Kruisinga de mist in ging door zijn drankprobleem.De linkerzijde liet zich evenmin onbetuigd. PG vertelt over de terreinknecht van sportclub VOC in Rotterdam en diens wekelijkse klusje voor PvdA-burgemeester en voetbalcrack Bram Peper. D66-leider Hans van Mierlo was net zo'n geheelonthouder als het FvD-Kamerlid, zo blijkt uit een observatie van Jaap en zijn liefde voor de wijn verbond zich met een van zijn vele amoureuze avonturen.Maar ook buiten ons land zien we epische drinkers. Bijvoorbeeld de man die nog heel even chef was van de DDR, Egon Krenz. De aller kleurrijkste is een Waals socialist, Michel 'Papa' Daerden. Zijn rijk besprenkelde ministeriële speech - in perfect Nederlands - tot de Belgische Senaat over de aanpak van het pensioenvraagstuk is er een voor de eeuwigheid. Geen wonder dat hij bij de kiezers in Luik een stemmenkanon was. Geen wonder ook dat hij uiteindelijk toch roemloos ten onder ging.Ook onder de groten der aarde waren stevige innemers. Winston Churchill natuurlijk! Een beetje sneu was president Richard Nixon. Hij kon zo slecht tegen alcohol dat je op de beruchte tapes van zijn avondlijke gesprekken in het Witte Huis goed hoort wanneer hij in de olie was. Het probleem was dat Nixon graag een man van de wereld wilde zijn, maar dat nimmer werd.Echt episch consument van sterke drank was natuurlijk de eerste president van het democratische Rusland, Boris Jeltsin. De rij incidenten werd allengs langer. Van het vliegveld van Dublin tot een pizzakoerier in Washington DC. Niettemin zorgde hij wel voor een unieke persconferentie met president Bill Clinton. Geen Amerikaans staatshoofd viel ooit zo volledig uit zijn rol tegenover de verzamelde wereldpers.De grootste tiran was ook een van de grootste drinkers. Josef Stalin belegde bacchanalen in het Kremlin die pas decennia later naar buiten kwamen. Die diners waren altijd ook hoogst politiek, want hij benutte ze om collega-politici te testen, te vernederen en uit te horen. En er moest natuurlijk gezongen worden! PG vertelt over de jonge tenor van de Bolsjoi Opera wiens ondergang dat werd en over Stalins lievelingsaria, 'Kuda, Kuda' uit Jevgeni Onegin.Tot slot heeft ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers een stichtelijke boodschap voor FvD's fractievoorzitter Thierry Baudet en al die andere politieke drinkebroers.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Verder kijkenOFFENBACH - La Périchole : "Ah ! Quel dîner je viens de faire" (Valentine Lemercier)***Verder luisteren244 - Frans Timmermans over Jeltsin235 - De ondergang van de Sovjet-Unie: Gorbatsjov strijkt de rode vlag197 - De ondergang van de Sovjet-Unie: Boris Jeltsin, een tragische held164 - Dries van Agt 90 - Eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger161 - Hans van Mierlo, een politieke popster13- PG over liberalen, volkscultuur en Stalin***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:48:49 – Deel 201:35:23 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In September 2022 werd de 22-jarige Mahsa Amini opgepakt door de Iraanse moraalpolitie omdat ze niet de verplichte islamitische hoofddoek droeg. Haar dood werd het startsein voor massale straatprotesten, die nog steeds voortduren onder het indringende motto 'Jin – Jiyan - Azadi'. Vrouw, leven, vrijheid. Het regime beantwoordt de onrust sinds deze maand met publieke executies.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in historie en actualiteit van deze gebeurtenissen en wijzen op de unieke Perzische beschaving die in het geding is.In het bewind en de ondergang van sjah Mohammed Reza Pahlavi liggen ook nu nog veel oorzaken van de actuele omstandigheden. Ook hij manipuleerde een facadedemocratie, corrupte staatsbedrijven en meedogenloze terreur door de geheime dienst. Tegelijkertijd wilde hij van Iran een modern, hoogopgeleid en machtig bondgenoot van het Westen maken. Zijn succes daarmee werd zijn ondergang.De revolutie van Ruhollah Khomeini was vervolgens een triomf van de verwaarloosde rurale streken op de urbane moderniteit. In deze aflevering van Betrouwbare Bronnen vertellen we hoe lokale comités van het regime de straat controleerden en hoe geestelijke stichtingen de burger afhankelijk maakten van sociale gunsten. Intussen ontstond rond de Raad van Hoeders met de geestelijk leider – na Khomeini volgde Ali Khamenei - een nieuwe machtselite: de Revolutionaire Garde. Deze gewapende militie domineert het staatsapparaat en heeft een derde van de economie in handen.Door corruptie, wanbeleid en westerse sancties zijn essentiële levensbehoeften als voedsel peperduur geworden en medicijnen schaars. Bovendien pikt de relatief zeer jonge bevolking de culturele onderdrukking niet meer. De protesten zijn dan ook allereerst gericht tegen de symbolen daarvan - bovenal de verplichte hijab - en tegen het dictatoriale uniformisme van de sjia ideologie. Maar ook de klimaatveranderingen spelen mee. In Iran zijn kleine burgeroorlogjes gaande vanwege watergebrek en verdroging in regio's en steden. Dit maakt mensen wanhopig en destabiliseert ook de economie.Uniek is dat vrouwen en meisjes de spirituele leiding hebben en daarmee dit protest definiëren. Het regime lijkt daardoor bijna hulpeloos. Jaap en PG schetsen hoe die aard van de protesten bepaald wordt door de Perzische cultuur, die veel verder strekt dan een Iraans nationalisme en die sjia ideologie. Poëzie, dans en muziek staan centraal. Een 21ste eeuwse uiting daarvan is het lied Baraye dat nu overal gezongen wordt.Daarom is het goed om ook te kijken naar de vele vruchten van beschaving en wetenschap die wij danken aan de Perzen. Van banken en cheques tot tulpen. Van papier tot astronomie. Van abstracte kunst tot medische kennis. Zelfs de dichtkunst van Goethe kon niet zonder Perzische inspiratie! En wijn, dankzij sjah Jamshid in 5000 voor Christus.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Vrienden kunnen bij deze aflevering meedingen naar een originele fles wijn van Perzische wijnbar De Filosoof in Den Haag!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer270 - Hoe Sigrid Kaag de hoogste Nederlander werd bij de Verenigde Naties262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie236 – Václav Havel, de dissident die president werd154 - Watergezant Henk Ovink: 'Negentig procent van alle rampen in de wereld heeft met water te maken'151 - Terug naar Uruzgan128 - Artsen zonder Grenzen: de grootste noodhulp-operatie uit haar geschiedenis***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:37:52 – Deel 201:25:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op het eerste gezicht lijkt het een wappie-operette. Prinz Heinrich XIII Reuss wilde staatshoofd worden in Berlijn en smeedde een complot met allerlei esoterische en extreemrechtse trawanten. Maar schijn bedriegt. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren hoe reëel het gevaar is en was van dit soort lieden en hun gewelddadige dromen. In 2020 werd al een poging gedaan het Rijksdaggebouw in te nemen, met hulp van de Nederlander Willem Engel.De geschiedenis van Duitsland leert ons dat extremisme - van links en van rechts! - diep verankerd is in de politieke cultuur. PG wijst op de mislukking van hun '1848' en op de autoritaire publieke cultuur van het keizerrijk na 1871. Juist in die jaren kwam het Nietzscheaans nihilisme op, dat met het raciaal gerichte sociaal darwinisme een radicaal alternatief vormde voor een democratisch gegrondveste cultuur.De nederlaag in de Eerste Wereldoorlog, de republikeinse revolutie van 1919 en de Weimar-republiek hakten er vooral bij de oude, ontredderde aristocratie diep in. Men raakte alles kwijt. Ook de Reuss-dynastie uit het kleine vorstendommetje rond Gera in Thüringen. Dit werd nog erger nadat Stalins Rode Leger heel het oosten en midden van Duitsland bezette en delen daarvan aan Polen kwamen. Alle adellijke domeinen werden geconfisqueerd door de nieuwe communistische heersers.Veel nimmer democratisch gezind opgegroeide aristocraten konden niet verkroppen wat hen sinds 1918 keer op keer aangedaan was. Velen trokken de legitimiteit van de Bondsrepubliek in twijfel en met de Wiedervereinigung werd die haat nog groter. Want Kohls verdrag met de DDR liet die confiscaties van na 1945 ongemoeid. Nu waren ze hun status, titels, eer en bezittingen voorgoed kwijt.Vanaf dat moment begonnen types als prins Heinrich te radicaliseren en verenigden zich met allerlei extremisten rond rechtsradicale en Pegida-thesen over Europa, ‘jodendom', corona, Merkels vluchtelingenpolitiek en dergelijke. PG citeert wat de prins hierover zei: "Wir machen sie jetzt platt, jetzt ist Schluss mit lustig!" En wie denkt dat deze 'Staatsstreich' een excentrieke uitwas is, vertellen we over graaf Arco, een referendum-putschpoging, de Kapp-Putsch en slachtpartijen door adellijke Freikorpse die Duitsland vele malen welbewust destabiliseerden. Heinrich XIII staat in een zeer riskante traditie.Bovendien blijkt hij deel van wat Simon Sebag Montefiore een 'coterie' noemt. De dynastieën Reuss, Lippe-Biesterfeld en Oranje-Nassau blijken nauw verknoopt te zijn in een opmerkelijk oud netwerk. Een eerdere Heinrich was in Nederland bijna Koning geworden. Een Reuss-prinses tipte haar neef Bernhard hoe hij Juliana kon inpalmen en weer een andere was hun bruidsmeisje. Het meest kleurrijk, zij het erg ‘bruin', was de echtgenote van liefst twee Reuss-prinsen achtereen, Marie Adelheid zur Lippe Biesterfeld.Tot slot kent PG nog een opera waarin een koning Heinrich wordt toegejuicht in ons eigen oude Brabant aan de Schelde. En dan blijkt de Reuss-dynastie ook nog een steunpilaar van ABBA!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!In de aflevering hoor je een advertentie voor de prachtige podcast De Binnenkamer. Voor een proefabonnement van drie maanden op Podimo, ga naar podimo.nl/binnenkamerHeb jij belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore305 - Andrea Wulf, Hoe rebelse genieën twee eeuwen later nog ons denken, cultuur en politiek beïnvloeden303 - Bijzondere Britse premiers289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika274 - Thorbecke, denker en doener159 - Washington DC: na de afgang van Trump optimisme over Biden en Harris149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsman135 - 30 jaar Duitse eenheid: Carlo Trojan, de Nederlander die meeonderhandelde***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:47:26 – Deel 201:25:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wordt het komende halfjaar Poetins Waterloo? Wie is de ‘Super Trouper' en hebben we nog genoeg 'Money, Money, Money'? Vanaf 1 januari 2023 is Zweden met de nieuwe premier Ulf Kristersson EU-voorzitter, het land van ABBA! Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren waarom na de Poetin-kritische Tsjechen een minstens zo nuchter en argwanend land Europa zal voorzitten.Die illusieloze houding van de Zweden naar het Kremlin kent diepe wortels. Ooit was het land een supermacht rond de Oostzee - wel driemaal zo groot als zijn huidige omvang. Een reeks krachtdadige heersers uit het Huis Wasa veroverde grote delen van Europa, mede getraind door Maurits van Oranje en gesteund door de Republiek.In het begin van de achttiende eeuw botsten ze op een nieuwe concurrent: de ook in de Republiek getrainde tsaar Peter. Rusland overweldigde de Zweden en de Romanovs bleven tot hun laatste snik anti-Zweeds. Zonder pardon scheurde tsaar Alexander I in 1815 Finland van het land af.Jaap en PG duiken ook in het opmerkelijke, hip-progressieve imago van Zweden dat sinds de jaren ‘70 bijna ongewijzigd bleef, terwijl de politieke werkelijkheid behoorlijk veranderde. In de EU speelt het land een eigenzinnige rol, zowel als deel van Wopke Hoekstra's 'Vrekkige Vier', als met het geheel zelfstandige monetair beleid, los van de euro en met een eurocommissaris die een heel zware portefeuille heeft rond migratie en terreurbestrijding.Het EU-voorzitterschap is nog weinig uitgewerkt doordat in Stockholm sprake leek van een voortdurende kabinetscrisis en de aandacht vooral uitging naar het afscheid van het neutraliteitsbeleid richting een NAVO-lidmaatschap. Na de recente Kamerverkiezingen zit er een kwetsbaar centrumrechts kabinet gedoogd door extreemrechts, wat doet denken aan Rutte I. In Brussel zijn ze dan ook allesbehalve gerust op een stabiel en daadkrachtig voorzitterschap.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!In de aflevering hoor je een advertentie voor de prachtige podcast De Binnenkamer. Voor een proefabonnement van drie maanden op Podimo, ga naar podimo.nl/binnenkamerHeb jij belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore305 - Andrea Wulf, Hoe rebelse genieën twee eeuwen later nog ons denken, cultuur en politiek beïnvloeden280 - Tsjechië en de dynastieke macht van Karl IV265 - Toetreding tot de NAVO, de reuzensprong van Finland257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'240 - Het Franse EU-voorzitterschap als uitdaging voor Rutte IV***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:03:15 – Advertentie voor De Binnenkamer + Deel 200:46:12 – Deel 301:14:30 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In Leiden moest een schilderij van ‘sigaren rokende witte mannen' (het universiteitsbestuur in 1974) weg en in Riga bliezen ze een 80 meter hoge betonnen Sovjet-obelisk op. Vladimir Poetin stal onlangs uit de Oekraïense stad Cherson het lijk van Grigory Potjomkin en de ruiterstandbeelden van Robert E. Lee verdwijnen uit ‘the Old South'. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in deze editie van Betrouwbare Bronnen in de complexe vraagstukken rond 'schurend verleden' en 'schuldige plekken'.De felle discussie in Odessa over het magnifieke beeld van tsarina Catharina II bewijst tenminste één ding: het verleden is eigenlijk nooit passé. Tegelijkertijd wil Cherson de doodskist terug van haar stichter, de geliefde generaal van diezelfde vorstin. Deze innerlijke contradicties geven wel aan hoe lastig en ingewikkeld de debatten kunnen zijn over wat we in onze tijd nu wel en niet uit het verleden willen erkennen, meedragen en doen vergeten. En kan dat überhaupt, vergeten?PG analyseert dat er vaak drie motieven aan de orde komen in zulke discussies over pijn of ongemak uit het verleden. Het eerste is de behoefte eerbewijzen aan tirannen en hun handlangers niet meer te accepteren. Daar zijn pregnante voorbeelden van. Van het verwijderen van de opgebaarde Jozef Stalin aan het Rode Plein en het opblazen in Praag van het grootste standbeeld ooit in Europa tot het verwijderen van het praalgraf van dictator Francisco Franco. Daarom ook zijn in Duitsland vele Hindenburgpleinen en straten verwijderd, maar staan de Bismarckmonumenten nog overeind.Het tweede motief is dat van het wegnemen van een eenzijdige, soms zelfs fictieve monumentalisering van aspecten en imago's uit het verleden. Daarom strijkt men in de vroegere Confederacy in Amerika nu de 'Stars and Bars'-vlaggen, werd Batavia Jakarta en kreeg Karl Marx Stadt in de DDR na de 'Wiedervereinigung' zijn oude naam Chemnitz terug.Het derde motief is de wens een nieuwe, eigen identiteit op te poetsen, zowel in positieve als in negatieve zin: dít zijn we of dát zijn we niet. Ziedaar waarom ze aan de Leidse universiteit dat schilderij meenden te moeten verwijderen. Ze kenden er historie noch betekenis van. PG vertelt over twee van de daarop geschilderde mannen met rookwaren, die hij beide goed kende!Bij dit derde motief zien we hoe Berlijn de paradeplaats van het DDR-regime verving door een herbouwd paleis, maar twee standbeelden van communistische denkers slechts een beetje verplaatste. Hierbij speelt ook de discussie rond de beelden van Comte de Richelieu in Odessa en dat van zijn opdrachtgeefster, de tsarina. Om dit motief draait het ook als we discussiëren over een 'Zeeheldenbuurt', een 'Indische buurt' en een 'Transvaalbuurt'. En ondertussen struikelen we daar over Stolpersteine…PG sprak er al eens over met Vaira Vike-Freiberga. En op dit terrein is ook het denken van de Duitse historica Aleida Assmann behulpzaam. In een gesprek met PG wees zij op het belang en de noodzaak dat de herinnering aan de ene tirannie die aan een andere niet mag relativeren en ook niet mag trivialiseren. Bovendien moeten wij hierbij een al te eurocentrische blik proberen te vermijden. Dat bleek ook al uit het gesprek in de aflevering met Simon Sebag Montefiore. Het verleden is dan ook nimmer voorbij!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb jij belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore300 - Ethische politiek: het bijzondere Nederland met zijn 'moreel hoogstaande opvattingen'259 - De omgevallen boekenkast: leestips van PG!246 - Kuifje, Kafka en Klompé: de nieuwe eurobiljetten!231 - Geschiedenis als politiek wapen185 - De Amerikaanse Burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt228 - De Amerikaanse Burgeroorlog (2): hoe Abraham Lincoln onvoorbereid de strijd in ging263 - De Amerikaanse Burgeroorlog (3): de overwinning van Abraham Lincoln en Ulysses Grant253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft138 - In het voetspoor van Amerikaanse Presidenten in Nederland105 - 75 jaar bevrijding: Dagelijks leven in Nazi-Duitsland65 - 'Vroeger was alles beter', PG Kroeger: nostalgie als strategie en politiek wapen58 - PG over 70 jaar China, de Volksrepubliek van Mao, Deng en Xi40 - PG en de geniale broers Von Humboldt13 - PG Kroeger over liberalen, volkscultuur en Stalin***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:44:54 – Deel 200:54:19 – Advertentie voor De Binnenkamer + Deel 301:31:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De geschiedenis van de mensheid is er een van families. Als je kijkt hoe menselijke gemeenschappen zich vormden en de wereld veroverden is de familie de vorm van verwantschappen die de historie is gaan bepalen en domineren. Vanuit die gedachte schreef de Britse historicus Simon Sebag Montefiore tijdens de lockdown zijn zojuist verschenen 1467 pagina's dikke boek De Wereld. Een Familiegeschiedenis. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met hem over de rijke inhoud van dit boek en ook van zijn eerdere meesterwerken over Rusland.Sebag vertelt hoe hij tot zijn these kwam en hij het begrip 'familie' ging verrijken. Er zijn meer intense verwantschappen. Hij wijst op 'coterieën' zoals politieke en artistieke verbanden (denk aan Andrea Wulf en haar boek over de Jena-kring!). Ook kloosterordes en de kameraden rond Stalin en Mao vormen zulke families.Het boek laat zien dat rond en binnen families door de eeuwen essentiële factoren domineren. Seks, geweld, loyaliteit, continuïteit van macht en bezit, opvoeding en vorming, mobiliteit én honkvastheid staan steeds weer centraal. Sebag onderstreept dat hij met zijn insteek van hieruit ook de wezenlijke rollen van vrouwen in de geschiedenis veel meer reliëf kon geven.In het gesprek komen dan ook zeer bijzondere vrouwen naar voren. Zelfs Margaret Thatcher met wie de scholier Sebag een wel heel aparte confrontatie beleefde. En wat dacht je van Minette? Deze prinses was zó slim en charmant dat zij twee rivalen kon koppelen tegen de Republiek en de gebroeders De Witt, nu precies 350 jaar geleden. Het boek zit er vol mee, van de Piratenkoningin van Marokko met haar zesduizend kindslaven, de wrede heerseres van de Etrusken tot oppermachtige tsarina's als Catharina de Grote.In het gesprek komt de grote nadruk in Sebags boek op de wereld buiten de Europese cultuurkringen duidelijk aan de orde. Onze koloniale blik op de wereld - ook vandaag nog vaak vanuit ons 'ethisch imperialisme' - heeft vele unieke personen, ontwikkelingen en culturen voor ons verborgen gehouden. Dit boek onthult daarvan veel en leert nieuw kijken naar en denken over onze wereld en menselijke gemeenschap. Bijvoorbeeld over de belangrijke rol van de joodse bankier Josef Nasi die ons land bezocht en een cruciaal vizier werd van de grote Sultan Selim in het Istanboel van de zestiende eeuw.Simon Sebag Montefiore gaat diep in op historische en morele vragen zoals rond de slavernij en andere wreedheden. Deze hangen juist ook samen met familiebanden door de geschiedenis heen. Vaak waren onze voorouders zowel onderdrukkers als slachtoffers. Sebag pleit voor nuance én erkenning.Als groot kenner van Rusland spreekt hij met Jaap en PG natuurlijk ook over de actualiteit vanuit het verleden daar. De roof uit zijn kapel in Cherson van de doodskist van Grigori Potjomkin door Poetins leger blijkt een aangrijpend symbool van de huidige oorlog en de wortels ervan. "Catharina en hij zouden Poetin en zijn bewind verfoeien!" Overigens blijft hij ten diepste een optimist over de toekomst van Rusland en zeker die van Oekraïne.En we eindigen verrassend met het volgens Sebag ‘beste lied' over de wereldgeschiedenis: Sympathy for the Devil van de Rolling Stones!Luisteraars die via een donatie Vriend van de Show zijn - of dat heel snel nu nog worden! - kunnen meedingen naar een van de drie exemplaren van Sebags boek die Uitgeverij Spectrum beschikbaar stelt! Hoe?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Een van onze adverteerders is Bamigo. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25Heb jij belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier en je kunt hier ook (via de zoekfunctie) snel eerdere afleveringen vinden!***Verder lezenSimon Sebag Montefiore - De Wereld. Een Familiegeschiedenis***Ook interessant: Sebag met onze eerdere gast Andrew Roberts over Stalin en Churchill op het Cliveden literary festivalSimon Sebag Montefiore - Soundtrack to The World (Spotify)***Verder luisteren305 - Andrea Wulf, Hoe rebelse genieën twee eeuwen later nog ons denken, cultuur en politiek beïnvloeden280 - Tsjechië en de dynastieke macht van Karl IV259 - PG bespreekt 'Catharina de Grote & Potjomkin'253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland245 - Oompje neemt de trein – de reis die China naar de 21e eeuw bracht225 - Nixon in China: Henry Kissinger's geheime (en hilarische) trip naar Beijing200 - Machiavelli, de Medici, Borgia's en Valois197 - De ondergang van de Sovjet-Unie: Boris Jeltsin, een tragische held158 - Portugal als wereldmacht der oceanen91 - Van Zwarte Dood tot Spaansche Griep - pandemieën in de historie71 - Caroline de Gruyter en Habsburg49 - Koningen van Hispanje altijd geëerd32 - Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:34:41 – Deel 200:46:07 – Advertentie Bamigo + Deel 301:17:44 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De laatste dagen van november 1982 schreven geschiedenis. De jongste premier van de twintigste eeuw trad aan in een dramatische sociaaleconomische en financiële crisis, een energiecrisis en grote spanningen tussen Moskou en het Westen. Het aantreden van Ruud Lubbers en zijn nieuwe kabinet zorgde onmiddellijk voor een van de grootste doorbraken in de historie van de Nederlandse economie: het Akkoord van Wassenaar. Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken wat er in die dagen gebeurde achter de schermen, prikken legendes door en trekken lessen voor de crisis van 2022.FNV-voorzitter Wim Kok was er eerlijk over: “Het was een noodsprong." Ondernemersvoorzitter Chris van Veen noemde de plannen van het nieuwe kabinet ‘faliekant verkeerd'. De premier en zijn 'sterke man' in dat kabinet, minister Jan de Koning van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, vonden dat helemaal niet erg. Dit dwong immers 'de polder' zijn knopen te tellen.De Koning dreigde doodleuk met een 'loonpauze' en het drong al snel door dat hij alle salarissen in de marktsector voor 4 jaar zou bevriezen. “Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan”, was niet voor niets een bekend motto van hem. Kok en Van Veen kropen in paniek bijeen en vonden elkaar vlak voordat Lubbers in de Tweede Kamer zijn regeringsverklaring zou uitspreken. Hoe dat ging is een spannende detective.De gebeurtenissen van deze dagen en weken werden de bron van gevleugelde woorden en ook van mythen. ‘Vanuit een positieve grondhouding' tot ‘inlegvel'. En van het eerste besef van Lubbers' oneindige creativiteit en het eerste moment dat zijn Lubberiaanse toverformules ook zijn collegaministers konden onthutsen. Schatkistbewaarder Onno Ruding was decennia later nog buitengewoon pissig. Sinds 1982 werd de roep om 'een tweede Wassenaar' keer op keer gehoord. Afgelopen week weer in de Eerste Kamer. Jaap en PG analyseren hoezeer de huidige economische crisis exact de omgekeerde is van die van de Lubbers-jaren. Dat maakt zo'n renaissance van Wassenaar een nog spannender gedachte. De ingrediënten liggen zelfs al klaar. De polder dringt dan ook flink aan: “Kabinet ga aan de slag!”***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb jij belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nlEen van onze adverteerders is Bamigo. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25(en in de Black Friday periode krijg je die korting sowieso!)***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder kijkenAndere Tijden: het geheim van Ruud Lubbers (2013)De Wim Kok Tapes (IISG)***Verder luisteren261 - Mariëtte Hamer en de kunst van het voorzitten - een masterclass216 - Crisis op komst: Nederlandse economie loopt vast door tekort aan technisch geschoolde arbeidskrachten213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooitBB 164 - Dries van Agt, eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger127 - De geheime politieke memoires van Ruud LubbersBB 119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama110 - Overleggen in crisistijd: Hans de Boer en Han Busker, voorzitters van de Stichting van de ArbeidBB 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix KropAfl. 55 – PG: de geboorte van het PoldermodelAfl. 40 – SER-voorzitter Mariëtte Hamer over polder en pensioen09 - Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:43:11 – Deel 200:58:28 – Advertentie Bamigo + Deel 301:23:29 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ze kwam ter wereld op 15 november 2022. In Manilla op de Filipijnen. De acht miljardste aardbewoner, 11 jaar nadat de zeven miljard was bereikt. Dit maakt 2022 nu al een jaar waarin de wereldgeschiedenis een wending neemt, want vanaf nu gaat het tempo van die toename fors omlaag tot ergens tussen 2080 en 2100 een piek van ruim tien miljard bereikt wordt. Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken deze geopolitieke en demografische mijlpaal en wat hiervóór gebeurde, te beginnen bij het jaar nul.Aan het begin van de christelijke jaartelling was de aardbol bevolkt met zo'n 200 miljoen mensen, waarvan een derde in het Imperium Romanum. Het duurde nog 1800 jaar voordat de wereld 1 miljard telde.Dit laat wel zien hoe revolutionair de ontwikkelingen in de 19e eeuw van industrialisatie, technologische innovatie en expansie van landbouwproductie waren. En hoezeer dit in ‘onze' twintigste en eenentwintigste eeuw diep heeft doorgewerkt. Jaap en PG gaan in op de geopolitieke omwentelingen die er het gevolg van waren. De opkomst van de Verenigde Staten van Amerika was in hoge mate demografisch bepaald door een massale immigratie van gretige, jonge mensen uit vooral Europa.Juist in de afgelopen honderd jaar waren de gevolgen van deze veranderingen diepgaand. Zo zorgden heftige omwentelingen en hongersnoden in China in de jaren 1960 voor opvallende breuken in de groeitrend en inmiddels begint het qua bevolking te krimpen. Dramatisch zijn de dalende cijfers van Rusland. De strategie van Xi en Poetin worden hierdoor merkbaar bepaald.De toekomst van de wereldbevolking en de grootmachten is dan ook een fascinerend thema. Zijn de verhoudingen nu 1-1-1-4 miljard [Amerika, Europa, Afrika, Azië] gaat dit naar 1-1-4-5 tegen 2100. Zo wordt Nigeria het derde land in omvang na India en China. Onderliggende culturele en economische ontwikkelingen zijn hier van diepgaande betekenis. En deze zijn in hoge mate weer politiek bepaald.Zo is het geen toeval dat de Nigeriaanse oud-minister van Financiën, dr. Ngozi Okonjo-Iweala, in een eerdere aflevering van Betrouwbare Bronnen al benadrukte dat zij zeer inzette op de onderwijskansen van meisjes en daarmee hun toekomstperspectief. De cijfers geven haar gelijk. De snelheid waarmee hierin geïnvesteerd wordt, bepaalt bijvoorbeeld hoe snel het aantal geboorten daalt en de kansen op welvaart en onafhankelijkheid van vrouwen in nog hoger tempo zullen toenemen. De trend is positief maar nog lang niet krachtig genoeg.De landen die vanwege hun bevolkingsgroei zorgen blijven baren zijn niet toevallig naties als Afghanistan, Irak, Congo en Subsahara Afrika. Ook hier is de verbinding met politiek en opbouw van de samenleving pijnlijk duidelijk. Falende staten zijn ook demografisch risicozones. Historie, politiek, sociale samenhang en demografie hangen dan ook in hoge mate samen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb jij belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nlEen van onze adverteerders is Bamigo. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25(en in de Black Friday periode krijg je die korting sowieso!)***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder kijkenPersconferentie Verenigde Naties op 15 november 2022***Verder luisteren305 - Andrea Wulf, Hoe rebelse genieën twee eeuwen later nog ons denken, cultuur en politiek beïnvloeden262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt259 - De omgevallen boekenkast: leestips van PG!58 - PG over 70 jaar China, de Volksrepubliek van Mao, Deng en Xi185 - De Amerikaanse Burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt228 - De Amerikaanse Burgeroorlog (2): hoe Abraham Lincoln onvoorbereid de strijd in ging263 - De Amerikaanse Burgeroorlog (3): de overwinning van Abraham Lincoln en Ulysses Grant***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:38:50 – Deel 201:00:32 – Bamigo advertentie + Deel 301:21:09 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De tussentijdse verkiezingen van 2022 in de Verenigde Staten waren historisch. Joe Biden behield zijn Democratische meerderheid in de Senaat en verloor veel minder zetels dan verwacht in het Huis van Afgevaardigden. En hij kreeg voor elkaar wat in 1934 voor 't laatst een president halverwege zijn eerste termijn lukte: meer gouverneurs voor zijn partij.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken met Amerikakenner Pirmin Olde Weghuis daarom in de finesses van de 'midterms', de minder bekende maar significante gebeurtenissen en uitslagen en de signalen en kansen die die uitslagen geven voor 2024 en soms vele jaren en decennia daarna.Hoe nipt soms ook, de Democraten wonnen staten in de Senaat, districten in het Huis en governor's mansions die eigenlijk allang afgeschreven waren. En vooral daar waar ze die het meest nodig hadden: in de krapste, steeds weer spannendste 'swingstates' in 'the Blue Wall' van de 'Rustbelt'. Hoe kon dat?Pirmin wijst op een opvallend brede electorale 'revival' in staten als Wisconsin, Michigan, Pennsylvania en Arizona, waar Bidens aanhang soms alle sleutelposten won en zelfs de regionale parlementen kon veroveren. Blijkbaar had ook het vurige pleidooi van Biden voor het beschermen en bewaren van de democratie als zodanig meer kiezers gemobiliseerd en geraakt dan ooit gedacht.PG en Pirmin wijzen nog enkele opvallende winnaars aan. Vader en dochter Cheney bijvoorbeeld. Maar ook Chuck Schumer als meerderheidsleider in de Senaat.Verliezers zijn er natuurlijk ook. En hoe. De Make America Great Again beweging rond Donald J. Trump bleek vooral schadelijk voor de Republikeinse partij. De Democraten moesten pijn lijden in grote staten met veel kiesmannen in 2024. In New York en Florida haalden ze zeperds en in Texas moest de vaker verwachte doorbraak opnieuw worden verdaagd. Hier zijn wendingen gaande die nog decennia zullen doorwerken.Zulke ontwikkelingen en cijfers wijzen erop dat het in 2024 bij de presidentsverkiezingen opnieuw heel spannend wordt. In de GOP breekt nu al een ‘burgeroorlog' uit, want Trump heeft zich meteen opgeworpen als kandidaat.Voor de Democraten is het niet minder complex. Pirmin wijst erop dat het opnieuw kandideren van een zittende president bijna altijd gunstig uitpakt. Maar kan, wil en durft Joe Biden een tweede termijn aan in de leeftijd van 82 tot 86? Volgens PG wordt Barack Obama hier de ‘kingmaker'. Zijn steun en de timing ervan kunnen in de loop van 2023 beslissend zijn.Tot slot poetsen Pirmin en PG hun glazen bol op. Als Biden bedanken zou komt bij de Democraten een nieuwe generatie naar voren met een vrouw als presidentskandidaat uit de Blue Wall en een 'explainer in chief' als haar secondant. Bij de Republikeinen - als Trump het niet redt - zou van die nieuwe generatie een zwarte senator uit het Zuiden of anders toch nog Mike Pence als ultiem compromis boven kunnen komen drijven.En alles wordt voorlopig overschaduwd door de drang naar totale dominantie door Trump. Als hij bij de Republikeinen te veel tegenstand ondervindt, dan kon hij heel wel eens solo gaan, ook tegenover zijn oude partij dus! Niets is zeker, zoals eigenlijk altijd ‘in the land of the free and the home of the brave'.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb jij belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nlEen van onze adverteerders is Bamigo. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25(en in de Black Friday periode krijg je die korting sowieso!)***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika281 - Fourth of July: Amerika reisgids voor politieke junkies206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago202 - 4th of July: Joe Biden in het spoor van LBJ (met als gast: Jan Paternotte)159 - Washington DC: na de afgang van Trump optimisme over Biden en Harris150 - De memoires van Barack Obama146 - Amerikaanse presidentsverkiezingen: de machtsoverdracht185 - De Amerikaanse Burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt228 - De Amerikaanse Burgeroorlog (2): hoe Abraham Lincoln onvoorbereid de strijd in ging263 - De Amerikaanse Burgeroorlog (3): de overwinning van Abraham Lincoln en Ulysses Grant***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:35:23 – Deel 200:48:19 – Advertentie Bamigo + Deel 301:30:12 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

"Een hondenbaan, maar een mooie hondenbaan." Zo noemt Paul Rosenmöller in zijn memoires het werk dat hij deed als aanvoerder van de fractie van GroenLinks in de Tweede Kamer. Veel van zijn collega's van nu zullen hem dit zuchtend nazeggen. Niet in het minst VVD-fractieleider Sophie Hermans, die vorige week hulp nodig had van VVD-premier Mark Rutte nadat ze in haar eentje haar fractie niet kon overtuigen.Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken wat een fractievoorzitter succesvol maakt. Ze trekken tien lessen.De parlementaire historie kent voorbeelden van indrukwekkende politieke chefs - van Carl Romme tot Joop den Uyl - maar nog veel meer van hen die die functie niet overleefden. Van Elco Brinkman tot Ad Melkert en recent nog Lilianne Ploumen. Waaraan ontbrak het hen?1] Je moet een schaap met vijf poten zijn. De noodzakelijke eigenschappen zijn een optelsom van kwaliteiten die bijna niemand allemaal tegelijk kan bezitten. Je moet een goede spreker zijn, een briljant onderhandelaar en soms ook een beul. Discipline bevorderen en een wij-gevoel geven. En nog veel meer.2] Je moet vooral je collega-fractieleden laten schitteren en zo je eigen competentie doen glanzen.3] Je moet de onbetwiste tolk van de partijlijn zijn en die rol aan niemand anders toestaan.4] Ze moeten allemaal een beetje bang voor je zijn.5] Hoe minder je uitstraalt dat je vooral bezig bent met je eigen politieke perspectieven (het Torentje!), hoe effectiever je werkt.6] Identificatie van een fractieleider met één politiek thema geeft haar of hem kleur. Je met elk onderwerp bemoeien frustreert de fractie en collega-leiders.7] Een fractievoorzitter moet politiek ‘ademen'. Vis in het water, genieter van het spel, liefhebber van macht en icoon van de democratie willen zijn.8] Je moet geen al te opzichtige hobby's hebben. Maar een eigenzinnigheidje hier en daar geeft je leiderschap kleur.9] "I Demand Loyalty". Een fractieleider moet iets van LBJ hebben.10] Gezag krijg je en dwing je nooit af. Thatcher zei: "Being in power is like being a Lady. If you have to say you are, you're not."Bij elk van die 10 presenteren Jaap en PG talloze voorbeelden van toen en nu, van aanvoerders die daarin uitblonken of juist de mist in gingen.En Sophie Hermans dan? Hoe zij opereerde in de VVD-asielcrisis werd in het licht van deze tien wetten misschien wel helemaal verkeerd begrepen. Dat bleek toen Mark Rutte drie dagen later het woord nam…***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb jij belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nlEen van onze adverteerders is Bamigo. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25 (en in de Black Friday periode krijg je die korting sowieso!)***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren294 - Algemene Beschouwingen 2022: samenwerking vanuit fundamentele overtuigingen. En: de wappies als verliezer293 - Hoe houd je een boeiende toespraak en wat moet je vooral niet doen?261 - Mariëtte Hamer en de kunst van het voorzitten - een masterclass202 - 4th of July: Joe Biden in het spoor van LBJ173 - Onder de pragmatische Mark Rutte werd de VVD de grootste, maar ook kwetsbaar169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders145 - Forum voor Democratie en de alleenheerschappij van Thierry Baudet134 - 40 jaar CDA, 10 jaar CDA-congres in de Rijnhal. 'Doe dit ons land niet aan'131 - Het debat van het jaar: Roderik van Grieken over de Algemene BeschouwingenBB 127 – De geheime politieke memoires van Ruud LubbersBB 119 – Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop56 - PG: Tien wetten waaraan een succesvolle partijvoorzitter moet voldoen49 - Algemene Beschouwingen met Roderik van GriekenBB 48 – Wilders gewogen: Gerrit Voerman en Koen Vossen over de PVV***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:41:32 – Deel 200:49:30 – Advertentie Bamigo + Deel 301:29:24 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Tectonische verschuivingen voltrekken zich. En anders dan veel mensen dachten - zoals fans van Brexit - is de Europese Unie hierbij eerder centrum van gebeurtenissen dan een gemarginaliseerd randverschijnsel. Een cruciale speler is China, waar Xi Jinping een derde termijn als president kreeg en nu voor het leven kan aanblijven.Dat is waarom de ingewikkelde, gevoelige en geopolitieke relatie van Europa met China ineens een hoofdthema is geworden op EU-toppen. Hóe gevoelig, dat bleek wel uit de reis van bondskanselier Olaf Scholz naar Beijing. En uit een opmerkelijke brief van het kabinet Rutte IV aan de Tweede Kamer. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken daarom in actualiteit, historie en het perspectief voor de komende jaren en decennia.Het bezoek van Scholz gaf nog voor hij vertrok al gedoe. Collega-leiders in de EU waren zeer kritisch en zelfs in zijn eigen kabinet was er sprake van een soort opstand tegen zijn Chinabeleid. Vooral Emmanuel Macron was opnieuw des duivels. Niettemin verliep het bezoek gunstiger dan velen hadden verwacht. Xi Jinping gebruikte de Kanzler vrij opzichtig om zijn eigen nieuwe status vet te onderstrepen. Dat leverde wel iets op: een scherpe waarschuwing aan Vladimir Poetin. Een even opmerkelijke als behendige zet van de Chinese leider.Geen wonder dat binnen de EU het debat over China voluit is opengebarsten. En dat debat tendeert ernaar het eerdere concept van 'strategische autonomie' veel dieper en veel breder te gaan zien. Streven naar 'een weerbare Unie op het wereldtoneel' is het parool. PG brengt de elementen bijeen die in Europa nu meer en meer als één geheel worden gezien in plaats van als losse dossiers. Van Frans Timmermans' klimaatbeleid tot bescherming van ASML, de relaties met India en mogelijk zelfs met de Verenigde Staten een herneming van de eerder vastgelopen TTIP-onderhandelingen.Laat nu juist over zo'n 'whole government approach' het kabinet nét een brief aan de Kamer hebben gestuurd. Wat daarin staat - en zeker ook wat niét - verdient precieze bestudering. Jaap noteert alvast dat het woord China er slechts eenmaal in voorkomt.Alle reden dus om Xi's nieuwe almacht nader te verkennen. En dan blijkt al snel dat die macht ook opvallend kwetsbaar is. Niet alleen vanwege Nancy Pelosi's bezoek aan Taiwan. De verlamming van de economie, het schrappen van het subtiele machtsevenwicht dat Deng Xiaoping aanbracht en de bevolkingskrimp bedreigen die almacht. Daarom moeten we vooral letten op een nieuw lid van het Politburo, Wang Huning. PG vertelt over zijn ongebruikelijke achtergrond en de bijzondere spotnaam die hij kreeg in bloggend China: 'Guóshï'. ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb jij belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nlEen van onze adverteerders is Bamigo. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenRené van Rijckevorsel - Hoe Europa nog altijd rode loper uitrolt voor China (EW)***Verder luisteren302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke300 - Ethische politiek: het bijzondere Nederland met zijn 'moreel hoogstaande opvattingen'299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt258 - De kille vriendschap tussen Rusland en China250 - Nixon in China: de week die de wereld veranderde225 - Nixon in China: Henry Kissinger's geheime (en hilarische) trip naar Beijing245 - Oompje neemt de trein – de reis die China naar de 21e eeuw bracht221 - Madam Speaker: de spijkerharde charme van Nancy Pelosi220 - China's nieuwe culturele revolutie58 - PG over 70 jaar China, de Volksrepubliek van Mao, Deng en Xi30 - Rob de Wijk: het gevaar van China en Trump ** PG: Baudet, Delors en Thatcher25 - Kim Putters: Smeulende kwesties in een welvarend land ** PG: Hoe China ondanks boycot toch zaken wilde doen met Nederland24 - Ties Dams over China's nieuwe keizer Xi Jinping10 - Bram van Ojik (GroenLinks) over onze relatie met China***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:33:55 – Advertentie Bamigo + Deel 200:49:09 – Deel 301:15:40 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In deze aflevering gaan we op reis naar Jena, een kleine universiteitsstad in Sachsen. Tussen 1785 en 1805 gistte het daar. Dichters en denkers, mannen en vrouwen, jonge wilden en oude wijzen knokten met elkaar over de nieuwste ideeën, de radicaalste politiek, de innovatiefste wetenschap en de vurigste dromen van vrijheid en democratie. Andrea Wulf schreef Rebelse Genieën over 'de eerste romantici en de uitvinding van het ik'. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met haar over die fascinerende jaren en hun belangrijke erfenis, ook voor onze 21e eeuw.Voorde luisteraars van Betrouwbare Bronnen is Andrea Wulf geen onbekende. Haar monumentale biografie van Alexander von Humboldt is vanaf het eerste seizoen (2018-2019) regelmatig aangehaald en geroemd. In deze editie vertelt zij hoe zij tijdens de research voor dat boek in Jena rondliep en verbluft werd door de herinneringen aan al de vrienden en vriendinnen van de geniale wetenschapper. Zo ontstond dit groepsportret van een onstuimige generatie.Het gesprek gaat zowel over de kleurrijke persoonlijkheden als de revolutionaire tijd waarin deze generatie haar weg moest vinden. En over de ongekende impact die zij had op de Europese en mondiale cultuur, filosofie en politiek sindsdien. Ontdek in Jena de vrijgevochten feministe avant la lettre Caroline Böhmer-Schlegel-Schelling, maar ook de nogal pittige Dorothea Veit-Schlegel die zich nimmer liet wegzetten. Ontdek met Johann Gottlieb Fichte en Friedrich Schelling waarom de mens een 'Ich' heeft – een filosofie waardoor onze kijk op de werkelijkheid voorgoed is veranderd.De consequenties van deze denkers en dichters raken de kern van onze samenleving van nu. Want die radicale vrijheid van het 'Ik' kon al in hun tijd leiden tot politieke gruwelen als daaraan geen 'moreel besef' verbonden werd. Maar hoe doe je dat? Juist dit bediscussieerden ze fel. En gold die vrijheid dan ook voor vrouwen? Voor mensen uit de arme klassen? En is het 'Ik-tijdperk' van nu de uitwas van Jena?De jonge radicalen zochten elkaar voortdurend op. "Ik ben op mijn best in een dialoog", zei de romantische dichterprins Novalis. Hun beschermheer Johann Wolfgang von Goethe kwam op de schaats van Weimar naar hun Jena om zich te laten inspireren en zich van een schrijfblokkade te bevrijden. Debatten, drinkgelagen, liefdesavonturen, vurige poëzie en literaire hoogstandjes vulden hun dagen. Heftige discussies over het bloedbad van Robespierre in naam van de Liberté werden gevolgd door minstens zo felle over die jonge korporaal uit Corsica die toch wel het ultieme 'Ich' van hun generatie werd. Was Napoleon de redder of de tiran?Andrea Wulf laat zien hoe diep dit nu nog doorwerkt. Als wij over Rusland praten komt het Jena-debat meteen terug, want is het volk daar wel toe aan vrijheid en morele verantwoordelijkheid of is een tsarenknoet nodig? En de moderne visie op onderwijs en kennisontwikkeling is gebaseerd op Humboldts Jena-ideaal van Bildung van ieder mens tot een volwaardig burger. Mensenrechten en vrouwenrechten, politiek en moraal, het heeft allemaal wortels bij deze jonge denkers en dichters daar aan de rivier Saale.En we horen onverwachte dingen als het verhaal over Napoleon in het bed van Goethe, over Madame de Staël die de woede van de Empereur opwekte met haar boek over Jena en over de kaarsen die Friedrich Schlegel aanstak bij zijn filosofie-colleges.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Vrienden kunnen meedingen naar twee exemplaren van het boek, beschikbaar gesteld door uitgeverij Atlas Contact. Hoe je dat doet, lees je – alleen voor vrienden – op die site.Sponsoring of adverteren kan ook. Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nlEen van onze adverteerders is Bamigo. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25***Verder kijkenKirsty Lang in gesprek met Andrea Wulf (september 2022)***Verder luisteren190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa157 - 2021: het jaar van bijzondere verkiezingen, een partijcoup en een opmerkelijke dame van adel (oa over het Humboldt Forum)115 - Thomas Paine en De Rechten van de mens57 - Alexis de Tocqueville40 - De geniale broers Von Humboldt36 - Wopke Hoekstra: EU moet geopolitieke machtsfactor worden (over zijn Humboldtlezing)***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:40:13 – Deel 200:58:21 – Advertentie Bamigo en deel 301:17:43 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Democratie is een kwetsbaar bezit. Joe Biden hield er een vlammende rede over in Philadelphia. En ook in ons land wordt serieus gediscussieerd over bescherming van de democratische rechtsorde vanwege de opkomst van antidemocratische stromingen en partijen van extreemrechts en extreemlinks. Moet er een wet op de politieke partijen komen? Jaap Jansen en PG Kroeger vinden dat nuttig en noodzakelijk. In deze aflevering vertellen ze hoe de Bondsrepubliek Duitsland de rol van partijen stevig invult en bewaakt.In de Nederlandse Grondwet worden politieke partijen niet vermeld. Er is ook geen aparte wettelijke grondslag voor de belangrijkste actoren bij de concrete vormgeving van de parlementaire democratie. Het voornemen - na het advies van de staatscommissie-Remkes om dit te veranderen blijft tot nu toe op de plank liggen. En dat terwijl er alle reden is tot zorg nu er alom geluiden te horen zijn van antidemocratische bewegingen. Onze oosterburen hadden in 1945 hun les geleerd. En daar kunnen wij weer veel van leren.De 'Väter des Grundgesetzes' - onder aanvoering van de SPD-geleerde Carlo Schmid - legden in de grondwet van 1949 nadrukkelijk vast wat de taak is van politieke partijen en hoe antidemocratische groeperingen verboden kunnen worden. Alles om een 'tweede Weimar' te voorkomen. In de beginjaren van de Bondsrepubliek werd soms hard ingegrepen.In 1967 werd de 'Parteiengesetz' ingevoerd. Die wet verfijnde de normen, rechten en plichten waaraan politieke partijen moeten voldoen. En dat strekt van een correcte naam tot rekenschap over werk, inhoud, geldmiddelen, interne structuur met democratische organisatie en besluitvorming. Allemaal garanties en kwaliteitsnormen die in ons land ontbreken.Ging het van een leien dakje langs Rijn en Spree? Nou nee. PG vertelt over de firma Flick, Zwitsers geld voor de AfD, de 'Bimbes' van Helmut Kohl en de wel zeer handige bankier van Konrad Adenauer. De Parteiengesetz is daarom dan ook regelmatig aangescherpt. Er werden harde lessen getrokken uit financiële affaires.Jaap en PG bespreken de meest in het oog springende aspecten van de Duitse regels. Bij duidelijke normering aan partijen als serieuze pijlers van de democratie à la het Duits model zou in ons land het nodige moeten veranderen. De 'businessclubs' van politieke partijen als VVD, D66, CDA en Volt zouden bijvoorbeeld scherp moeten worden bewaakt. Partijen met slechts 1 lid of ondemocratische statuten zouden moeten verdwijnen. Een amateuristische onlineverkiezing zoals bij het CDA of BBB zou afgekeurd worden en helemaal over moeten. Burgerschapsvorming zou voor de partijen een essentiële taak worden en zij zouden daar ook veel geld voor krijgen. De AIVD zou moeten kunnen observeren of signalen over antidemocratische activiteiten kloppen en dan zo nodig fors ingrijpen.Het was Willy Brandt die in zijn eerste rede als Bondskanselier de Duitsers uitdaagde met "Wir wollen mehr Demokratie wagen!" In dat opzicht past Nederland ons tegenover de oosterburen wel enige bescheidenheid, ondanks onze neiging met het vingertje te wijzen naar anderen. Alle reden hier nu dus echt werk van te maken.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!En met Bamigo werken we ook fijn samen. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25Heeft u belangstelling om zelf te adverteren of te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren297 - De kwestie-Arib en de Tweede Kamer als prettig gestoorde anarchie289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika251 - Nederlanders hebben groot vertrouwen in de democratie, veel minder in partijen232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen?222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen!162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht152 - De 19e-eeuwse wortels van Forum voor Democratie145 - Forum voor Democratie en de alleenheerschappij van Thierry BaudetBB 53 - De viering van 40 jaar Deutsche Demokratische RepublikBB 48 - Wilders gewogen: Gerrit Voerman en Koen Vossen over de PVVBB 31 - PG: populisten tot mislukken gedoemdBB 30 – PG Kroeger over de overwinningsspeech van Baudet23 - Ruth Peetoom (CDA) en politicoloog Yascha Mounk over de kwetsbare democratie16 - Johan Remkes wil de democratie reddenBB 6 - Sharon Gesthuizen over haar vertrek bij de SP***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:04:34 - Advertentie voor Bamigo en deel 100:41:14 - Deel 201:25:13 - EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De nieuwe premier Rishi Sunak is een bijzonder mens. Niet alleen is hij de jongste prime minister in ruim 200 jaar, hij is ook een van de meest vermogende bewoners ooit van Downing Street 10 en de eerste gelovige hindoe uit de Brits-Indiase minderheid als leider van de Tories. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken daarom in de historie en vertellen over een reeks Britse premiers die net als Sunak een culturele, religieuze en sociale doorbraak vormden. En zij ontmythologiseren daarbij meteen een paar van de beweringen over Sunak!De jongste ooit is een van de meest iconische premiers. Zonder twijfel zal William Pitt de jongere nog vele eeuwen gelden als een van de belangrijkste, meest succesvolle Britse leiders. Met 24 werd hij premier na een koloniale oorlog die uitliep op het verlies van Amerika. Een ramp, ook voor de staatskas. Pitt saneerde niet alleen de begroting, maar herstelde de Britse macht zozeer dat dankzij hem uiteindelijk ook Napoleon verslagen werd. De kiezers noemden hem 'Honest Billy'. Hij regeerde tussen 1783 tot 1801 en van 1804 tot zijn vroege dood in 1806.De eerste premier uit een religieuze en etnische minderheid werd minstens zo'n icoon in de Britse historie. Benjamin Disraeli was van joodse komaf in Marokko. 'Dizzy' was een zeer kleurrijk man, literair begaafd, politiek van vele markten thuis. Zijn bijzondere vriendschappen met de twee machtigste mensen van zijn tijd maakten hem nog meer een legende. Dat waren Queen Victoria en de Reichskanzler Otto von Bismarck.De eerste premier uit de meest eenvoudige milieus was David Lloyd George. Hij was ook de eerste Welshman in Downing Street 10, bekend als 'the Welsh Wizard'. Hij legde als groot sociaal vernieuwer de grondslag voor de 'welfare state' en leidde de regering in en na de Eerste Wereldoorlog. In zijn latere jaren vielen ook zijn politieke en financiële gewetenloosheid en zijn bewondering voor Adolf Hitler nogal op. Zelfs zijn protégé Winston Churchill moest hem toen laten vallen.We kunnen in deze aflevering natuurlijk niet om Margaret Thatcher heen. Eerste vrouw, eerste bèta-alumnus, eerste kruideniersdochter als premier. Maar vooral ook was zij de grote promotor van de Indiase hindoeminderheid. In hen zag zij familiezin, ijver en ondernemendheid zoals ze die ook herkende in de grote joodse minderheid in haar eigen kiesdistrict bij wie zij zeer geliefd was. Zonder Maggie geen Rishi!Maar… is Sunak wel de rijkste premier ooit? PG vertelt over die slagerszoon die in de vroege 16e eeuw de premier en de rijkste Britse machthebber ooit werd. Thomas Wolsey werd 'Alter Rex'- de andere koning – genoemd. Hij was als kardinaal ook bijna paus geworden en onmetelijk rijk. Koning Henry VIII werd daarom jaloers en liet zijn lord chancellor zelfs diens allermooiste paleis aan hem cadeau doen.Nu Rishi Sunak premier is geworden moeten we natuurlijk ook nog even aandacht schenken aan de kortst zittende premier ooit, Liz Truss. PG heeft ontdekt dat dé Britse componist, Georg Friedrich Händel, al in de 18e eeuw van Pitt over haar een opera schreef! We horen die lyrische Liz van toen zingen: 'Myself I Shall Adore!' vlak voordat zij roemloos ten onder gaat.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Ook zijn we blij met de advertentie van de Volkskrant. Neem een proefabonnement!En met Bamigo werken we ook fijn samen. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25Wilt u sponsoren of adverteren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenAndrew Roberts - George IIIWilliam Hague - William Pitt the Younger***Verder luisteren283 - Zinkende schepen verlaten de rat: het pijnlijke afscheid van Boris Johnson262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa103 - Geheim geld in de politiek81 - Ambassador Peter Wilson: 'No race to the bottom after Brexit'69 - Britse verkiezingen! PG Kroeger over 'the mother of parliaments'60 - Coen Brummer & Daniël Boomsma: De canon van het sociaal-liberalisme52 - Hoe Rutte David Cameron teleurstelde40 – De geniale broers Von Humboldt32 - Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos30 - Delors en Thatcher27 - Rob Jetten (D66) wil muren slopen08 - Pim Waldeck over 'die gekke Britten' - Paul Rem over The Queen03 - Peter Wilson over Brexit***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:06:43 – Volkskrant advertentie00:44:48 – Deel 201:03:20 – Bamigo advertentie01:38:23 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is een van de wezenlijke fundamenten onder de Europese eenwording. Als Frankrijk en Duitsland samen optrekken en een gemeenschappelijke strategie formuleren en volhouden kan de EU eigenlijk altijd belangrijke vooruitgang maken. En juist nu - in een fase van grote crisis – gaat het helemaal niet goed tussen Parijs en Berlijn. President Emmanuel Macron heeft bruusk een zeer belangrijke topconferentie met de regering van bondskanselier Olaf Scholz afgezegd en openlijk zijn irritatie en misnoegen laten blijken.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de rijke historie van de deze alliantie en nemen ook de actuele spanningen onder de loep en hun gevolgen voor Europa en de rol van Nederland.Hierover spreken zij met een van de meest ervaren en invloedrijke politici in Berlijn, Otto Fricke. De liberale woordvoerder Financiën in de Bondsdag draait er - in uitnemend Nederlands! - beslist niet omheen. Fricke erkent dat er sprake is van zeer ernstige meningsverschillen met de Fransen en dat het Scholz en Macron niet lukt een succesvolle dialoog te ontwikkelen.Fricke analyseert hoe op essentiële terreinen als het Europese energiebeleid - zowel in de huidige crisis als in de langetermijnstrategie voor energie-onafhankelijkheid - sprake is van fundamentele verschillen. Daarbij bleek op de EU-top dat Macron eerder de aanval tegen Scholz aanvoerde dan met de Duitsers een gezamenlijk initiatief te willen vinden. Tegelijk ziet hij wel degelijk ruimte voor effectieve compromissen en benadrukt dat ook Scholz zich daartoe moet inspannen.Hier doemt ook een opvallend cultureel probleem op. Parijs moet duidelijk erg wennen aan de geheel andere sfeer en stijl die bij Scholz en zijn team heerst. Was onder Angela Merkel met mensen als Peter Altmaier en Wolfgang Schäuble een reeks 'francofielen' aan het bewind, nu is daar volstrekt geen sprake meer van. Fricke wijst erop hoe belangrijk het juist is dat je op het hoogste politieke niveau elkaar leert aanvoelen en begrijpen.Duidelijk is ook voor Fricke dat deze alliantie voor de Franse politiek altijd iets anders en ook méér betekende dan voor de Duitsers, zeker na de Wiedervereinigung. Bovendien is na Brexit binnen de EU een zeker evenwicht verloren gegaan. De FDP-topman wijst naar Mark Rutte als meest ervaren premier om te helpen dat evenwicht te herstellen zodat de Frans-Duitse as weer dynamisch en constructief kan gaan werken.In de historische schets van deze bijzondere verhouding blijkt deze alliantie in de zestig jaar van haar bestaan niet altijd vanzelfsprekend te zijn geweest. Frankrijk had er altijd een eigen mondiale strategie bij, terwijl Duitsland zich daarmee veel minder bezighield. Dat leidde in 1964 zelfs tot een crisis die zeer doet denken aan de spanningen van dit moment.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie. En natuurlijk ook door donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Ook zijn we blij met de advertentie van de Volkskrant. Neem een proefabonnement!En met Bamigo werken we ook fijn samen. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25 Wilt u sponsoren of adverteren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU284 - Quatorze Juillet: komt onder Macron een einde aan De Gaulles Vijfde Republiek?276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann205 – Bondsdagverkiezingen 2021: invloedrijke liberaal Otto Fricke blikt vooruit150 - De memoires van Barack Obama124 - 95 jaar Jacques Delors35 - Charles De Gaulle28 - De relatie Nederland-Frankrijk20 - Peter Altmaier (Duitse minister van Economie en Energie) over Nederland in Europa, Brexit en opvolging Merkel***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:57:51 – Deel 201:32:15 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.