Podcasts about Wim Kok

Ze behoorden allemaal tot de langstzittende Europese leiders van hun generatie: de Nederlandse premiers. Ruud Lubbers, Wim Kok, Jan Peter Balkenende en Mark Rutte, lange tijd waren ze leider van Nederland. Voor Dick Schoof pakt het avontuur als premier anders uit - nu PVV-leider Geert Wilders de stekker uit het kabinet besloot te trekken.

Een jaar geleden hadden de nieuwe coalitiepartijen eindelijk een Hoofdlijnenakkoord. Ze noemden het ‘Hoop, lef en trots'. En daar schort het nou net aan, zegt SYP WYNIA tegen PIM VAN GALEN in deze nieuwe WWTV-video en podcast https://www.wyniasweek.nl/podcast/ . ‘Lef hebben ze misschien en trots al nauwelijks. Maar waar het vooral aan schort is hoop.' Syp Wynia wijst er op dat dat coalitiepartijen die elkaar onderling vliegen afvangen of opzichtig ruzie maken daar bij volgende verkiezingen altijd een hoge prijs voor betalen. Ruziekabinetten zijn een cadeautje voor de oppositie. Kijk naar het derde kabinet Lubbers in 1994: een nederlaag voor zowel het CDA van premier Ruud Lubbers als de PvdA van vicepremier Wim Kok. Of 2010: na het ruziekabinet Balkenende-Bos was het gedaan met het CDA. Oppositiepartij VVD werd voor het eerst de grootste. Hoewel Geert Wilders de laatste tijd wat milder lijkt, blijft hij vooral via Twitter (‘X') chagrijn uitstralen. Coalitiegenoten VVD en NSC doen ook niet lekker mee en eigenlijk probeert alleen BBB de stemming er in te houden. Als ze er nog wat van willen maken moet er vooral aandacht komen voor de hoop waarmee een jaar geleden nog werd geschermd, zegt Syp Wynia. Hij noemt als voorbeeld het eerste paarse kabinet (1994-1998). Daar hing een geur van vooruitgang en harmonie omheen. Het leidde tot winst voor de twee grootste regeringspartijen (PvdA en VVD) in 1998. Wynia's Week leeft dankzij u, de kijker, lezer en luisteraar. Doet al mee als supporter van Wynia's Week? Kijk hier https://www.wyniasweek.nl/doneren/ . Hartelijk dank!

Frits Bolkestein (1933-2025) leidde een rijk leven vol ervaringen, belevenissen en uitdagingen over heel de wereld en ook nog in diverse levenskringen. Zijn Haagse jaren hebben misschien wel die veelkleurigheid aan het licht onttrokken. Jaap Jansen en PG Kroeger belichten daarom bij Bolkesteins overlijden vooral ook die minder bekende kanten die hun stempel op hem drukten.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Zijn eerste avontuur spreekt al boekdelen. Kort na de oorlog stak hij zijn licht op aan Oregon State College. Als bètastudent. Die mooie staat aan de Westkust - met high deserts, een keten van vulkanen, multi-etnische, vruchtbare valleien en een ruige, Bretagne-achtige kust bij de Stille Oceaan - was ongeveer alles wat Nederland niet was. Vervolgens studeerde hij in Amsterdam alle mogelijke vakken. Waarna hij voor Shell opnieuw vertrok naar onbekende streken en avonturen.Vanuit die weidse blik en expertise in het internationale bedrijfsleven was hij gemotiveerd de politieke cultuur van de jaren ‘70 eens lekker op te schudden. Hij was daar net zo kritisch op als de man op wie hij in de jaren '50 nog stemde, PvdA'er Willem Drees.Hij stelde zich kandidaat voor de VVD. Niet vanuit diep liberale bevlogenheid, want in Bolkestein zat altijd een conservatief verscholen. Verantwortingsethik tegen de Gesinnningsethik op links, in termen van Max Weber.Onder premier Ruud Lubbers werd Bolkestein een klassieke 'export-staatssecretaris', maar hij bleek eigenlijk ongeschikt voor die rol. Maar doordat hij binnen de VVD tijdens opeenvolgende leiderschapscrises (Ed Nijpels! Joris Voorhoeve!) als brute 'kingmaker' bereid bleek messen te trekken, werd hij binnen de partij een factor.Als nieuwe VVD-voorman in de oppositie had hij moeite zijn rol te vinden. In de grote debatten hadden leiders als Ruud Lubbers en Hans van Mierlo weinig medelijden met hem. Nu zien we scherper dat Bolkestein de overgangsfiguur was tussen de eerste fase van successen van eerst het ‘Veronica-liberalisme' van Hans Wiegel en Nijpels en later de nog bredere basis onder Mark Rutte.Juist de elitaire conservatief die in Bolkestein school, maakte mogelijk dat hij zijn VVD op sleeptouw nam. Zoals alleen Nixon naar Mao kon reizen, kon alleen Bolkestein het taboe doorbreken dat de VVD nooit met de PvdA zou regeren. Paars was alleen mogelijk met zo'n VVD-leider en alleen met hem in die heel aparte rol van 'oppositieleider in de Kamer' tegenover zijn eigen kabinet. Zijn discipel Geert Wilders heeft in die jaren veel meer van hem afgekeken dan velen - ook Dick Schoof - beseffen.Die rol gaf hem vleugels, omdat hij zich daarin minder partijpolitiek hoefde op te sluiten en precies kon doen wat hem het best beviel: het 'milieu culturel' rond de politiek bespelen en impulsen geven. Bolkestein was hiermee veel meer een klassieke Franse of Duitse politicus dan een typisch Nederlandse. Geen toeval dus dat hij net als de Duitse CDU-leider Friedrich Merz het thema van de 'Leitkultur' naar zich toetrok en bewust breder debat uitlokte.Het voortdurend over van alles publiceren, ook internationaal, en de strijdbijl opnemen tegen 'linkse fanatici' als Noam Chomsky - nu een gepatenteerde Putinversteher - waren de vitamines van zijn politiek bestaan. Want ‘alleen dwazen veranderen nooit van mening', citeerde hij graag de Chinese wijsgeer Confucius.Den Haag was verrast, maar had gewoon slecht opgelet, toen hij na een electorale triomf in 1998 zijn ambitie te kennen gaf een hoofdrol te willen spelen in Brussel. Wat hij als Eurocommissaris aan reeksen fundamentele uitdieping en invulling pleegde binnen de grote architectuur van de Interne Markt van Jacques Delors, zag men in eigen land nauwelijks. Dat fel linkse Franse anti-EU media hem 'Frankenstein' noemde, vond hij natuurlijk prachtig.Het heeft iets tragisch dat dit grote werk onaf moest blijven, toen de eurofobe krachten zich verenigden tegen de Europese Grondwet die deze constructie een krachtig fundament zou geven. Bolkesteins Europese erfenis is in 2005 in zekere zin gebroken door discipel Wilders en EU-haters als Ronald Plasterk.Misschien dat Bolkestein door deze bittere ervaring aanvankelijk Rita Verdonk steunde. Zijn VVD moest nooit meer zozeer in de steek gelaten worden door de volkse aanhang. Uiteindelijk steunde hij Rutte. Maar pas toen helder was dat Verdonk deloyaal en een hol vat bleek. Niets voor een man als Bolkestein!Op een briefje schreef hij alvast hoe na zijn dood de herdenkingsbijeenkomst eruit moest zien. Twaalf sprekers, elk vijf minuten. En Bachs feestelijk slot van het Weihnachtsoratorium."Je moet nooit bang zijn om alleen te staan. Dat ben ik ook nooit geweest", zei hij ooit. Maar bij het eind van zijn leven geeft hij de achterblijvers - met Bach - warempel mee dat ze ook nooit alleen hoeven te staan.***Verder lezenrecente boeken van Frits BolkesteinMax van Weezel en Leonard Ornstein - Frits Bolkestein, portret van een liberale vrijbuiter (Prometheus, 1999)***Verder luisterenFrits Bolkestein in Betrouwbare Bronnen (2019)477 - De VVD staat sterk, maar zit ook klem173 - Onder de pragmatische Mark Rutte werd de VVD de grootste, maar ook kwetsbaar52 - Gerry van der List waarschuwt fletse VVD50 - Vrijheid van onderwijs379 - Migratie: het werkelijke verhaal325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte461 - Ruud Lubbers zag het een slag anders64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop161 - Hans van Mierlo, een politieke popster344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:43:00 – Deel 201:23:00 – Deel 301:33:42 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op de drempel van 2025 is er alle reden om stil te staan bij de vraag wat ons dit jaar politiek te wachten staat. En vooral ook: waar komt het vandaan? Jaap Jansen en PG Kroeger praten met een gast die met de bagage van eeuwen politieke historie de gebeurtenissen van dit moment scherp kan analyseren. Joop van den Berg is emeritus hoogleraar parlementaire geschiedenis, voormalig hoofddirecteur van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en oud-fractievoorzitter in de Eerste Kamer van de PvdA. Al twintig jaar schrijft hij columns voor het Montesquieu Instituut en ook elders draagt hij bij aan het maatschappelijk debat.Van den Berg onderstreept dat het voorbije jaar inbreuken vertoonde op zo ongeveer alle zeden en rituelen die de Nederlandse politieke cultuur kleur en kwaliteit gaven. “En daarmee is ook de speelsheid weg; de kunst van relativering die het mogelijk maakt om slimme compromissen te smeden." Zo ligt de beslissende rol aan het Binnenhof niet meer bij de premier, maar bij een fractievoorzitter: Geert Wilders.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Met Van den Berg kijken we naar de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB. Omdat deze inhoudelijk non-existent is en de grootste fractie in de Tweede Kamer dysfunctioneel, worden de rol en het werk van het parlement tot het uiterste uitgedaagd. En daarbij komt nog de ‘onthutsende incompetentie' van veel ministers en staatssecretarissen. De Kameragenda is daardoor opmerkelijk leeg. "Men probeert alles om concrete wetgeving te vermijden, want dan valt de coalitie uit elkaar omdat ze het niet eens worden."De coalitie wil boven alles de asielcrisis oplossen, maar die bestaat niet. Van den Berg vertelt hoe hij al bij de VNG hierover veel te stellen had met toenmalige chef van de Immigratie en Naturalisatiedienst Dick Schoof. Het echte knelpunt zit bij de arbeidsmigratie en de beroerde wijze waarop die is geregeld. En daar gaat PVV-minister Marjolein Faber niet over, terwijl VVD en BBB het bedrijfsleven hier niet willen hinderen. "We hebben geen integratieprobleem, maar een acceptatieprobleem," zegt Van den Berg.En juist dát wenst de PVV beslist niet opgelost te zien. Het beleid móet dus niet werken, een voortdurend fiasco is noodzakelijk. Want zou het besef dominant worden, dat vluchtelingen een normaal verschijnsel zijn en - zie Oekraïne en Syrië - verschillende verschijningsvormen kent, dan zou Wilders zijn enige thema kwijt zijn. Faber en daarmee Schoof moet dus falen omwille van het raison d'être van de PVV.Binnen de coalitie valt de stilte van de VVD op. "Dilan Yesilgöz heeft zichzelf uitgeleverd aan Wilders door alleen over rechts te willen." Met Nieuw Sociaal Contract heeft Van den Berg bijna medelijden. "Pieter Omtzigt heeft zichzelf, zijn partij en zijn boodschap niet onder controle." En zijn 'goed bestuur' mantra flopt. "Goed bestuur, tot je dienst, maar waar wil je dan naartoe? Alleen maar over de procedures praten leidt niet naar een toekomst die het land nodig heeft. Daarbij maakt Omtzigt zichzelf gek door het overheidsapparaat te beschouwen als één grote samenzwering.”Juist omdát onderwijs de PVV niets interesseert, moest Wilders ingrijpen om de risico's voor zijn asielthema weg te nemen. Desnoods door PVV-vicepremier Fleur Agema de rekening te laten ophoesten. De premier, de Onderwijsminister en de minister van Financiën moesten zich erbuiten houden. Dit gaat vaker gebeuren. Eelco Heinen verliest zo de greep op de rijksbegroting.In feite is de kabinetsformatie mislukt en bevinden we ons in een permanente situatie van onderhandeling. Dat maakt het zo bevreemdend dat oud-formateur Richard van Zwol zo tevreden is met de Werdegang van 'zijn' kabinet. Van Zwols rol en behoefte om die ook zelf nog eens in de media te recenseren brengt de Raad van State schade toe.Dick Schoof is ‘niet puur uit ijdelheid' minister-president geworden. Maar gezag heeft hij niet. Met ministers die van goede wil zijn voelt Van den Berg mee. “Caspar Veldkamp is een keurige diplomaat, maar hij weet niet hoe je als politicus moet opereren. Al helemaal niet met Wilders die een parallel buitenlandbeleid voert."Het kabinet heeft geen autoriteit, de coalitie geen samenhang en de fractieleiders zijn opgetrokken uit argwaan. Omdat Wilders erin slaagt de indruk te wekken dat het aan hem niet ligt, blijft zijn achterban hem vooralsnog steunen.Wilders heeft belang bij permanente crisis. “Voor de democratie als zodanig is dit heel slecht”, waarschuwt Joop van den Berg. “Juist ook de mensen die op de democratie vertrouwen, keren zich er dan van af."Overal in de Westerse wereld krijgt radicaalrechts invloed of zelfs macht. “De democratie is in groot gevaar”, concludeert Van den Berg. “Je moet niet denken: het loopt wel los. Soms vrees ik – met de Duitse auteur Bernhard Schlink – dat de democratie een voorbije periode is.”***Verder lezenAbonneer je op de columns van Joop van den Berg!***Verder luisteren470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine466 - Behandeling Onderwijsbegroting werd parcours vol struikelpartijen en miskleunen463 - De eerste honderd dagen. Lessen in daadkracht voor het kabinet-Schoof456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof452 - Wie is de baas in de coalitie?448 - Premier zonder kompas442 - Na de sportzomer van Schoof de hete herfst van Wilders438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen? (met Joop van den Berg)09 - Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:50:51 – Deel 201:37:14 – Deel 302:05:00 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Afgelopen week verscheen de monumentale biografie van Ruud Lubbers, ‘een politicus van de buitencategorie', volgens zijn raadsadviseur tijdens het premierschap, Hans Borstlap. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met hem en de twee auteurs, Johan van Merriënboer en Lennart Steenbergen van het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis van de Radboud Universiteit Nijmegen.***Deze aflevering is opgenomen voor publiek tijdens de Dag van de christendemocratie van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA in de Buitensociëteit in Zwolle. De show is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Uitgeverij Boom stelt speciaal voor vrienden van de show vier exemplaren beschikbaar van de kloeke biografie. Daarover lees je als vriend meer informatie op de site.Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***'Ruud Lubbers. Een slag anders' brengt een man tot leven van vele facetten, 'dimensies' om een typisch Lubberiaans woord te hanteren; bijzondere eigenschappen, eigenaardigheden, bijna geniale kwaliteiten en kwetsbaarheden. In het gesprek duiken we met de auteurs in de verassingen die hun boek brengt en vele aspecten van Lubbers' leven, functioneren, prestaties en ideeën.Zo bleek de oliecrisis bij de start van het kabinet-Den Uyl het ideale moment om zijn vernuft, vindingrijkheid, politieke handigheid én kwaliteiten als crisismanager te doen ontdekken. In één klap was de jonge minister van Economische Zaken een begrip, een bekende Nederlander, ook internationaal.Lubbers kwam uit een ongebruikelijk milieu. Dat van de aristocratie van Rotterdamse ondernemers, maar dan wel uit de kleine rooms-katholieke minderheid in dat dominant liberale wereldje. Die aparte achtergrond is hem altijd blijven kenmerken. Hij was een diepgelovig mens én ruimdenkend; altijd nieuwsgierig naar ideeën, overtuigingen en denkwerelden van anderen.Duidelijk wordt dat juist een man als Lubbers paste bij de culturele en politieke veranderingen van de jaren '70. Politieke vernieuwing, de opmars van jongeren, doeners die geen 'excellentie' meer waren, maar een trui droegen en opeens een voornaam bleken te hebben. Lubbers leerde genieten van politieke en intellectuele strijd, leerde politiek nuttige zelfbeheersing, schitteren in Kamerdebatten en aandacht en succes bij de media.Door onverwachte gebeurtenissen werd hij de fractieleider van het CDA en vervolgens minister-president. De auteurs komen met vele boeiende inzichten. En PG, destijds werkzaam voor Lubbers, vertelt persoonlijke belevenissen.Duidelijk is dat Lubbers het moderne premierschap heeft vormgegeven: een ‘global player' in het Torentje. Zijn faam in Europa en wereldwijd was al snel gevestigd, mede door de Koude Oorlog en kruisrakettenkwestie. Margaret Thatcher, George H. W. Bush, Rajiv Gandhi - en wat mopperend - zelfs François Mitterrand hadden hem hoog zitten.Cruciaal voor zijn succes was de wederzijdse inspiratie en kritische sturing van het 'gouden duo' Lubbers en Jan de Koning. Daarbij was opvallend dat Lubbers een 'low profile' hield; hij was geen man van opsmuk en jolige media. Hij was een zich met alles bemoeiende premier, maar nooit een zonnekoning. Hij dacht mee, agendeerde en bespeelde Den Haag als geen ander. Borstlap noemt het vertrek van De Koning na twee kabinetten ‘een ramp'. Zowel voor Lubbers zelf, als voor het land, want ‘zijn derde kabinet was zwak, de spirit was eruit'.Die heel zijn leven kenmerkende nieuwsgierigheid naar nieuwe dingen en boeiende mensen bleek ook uit Lubbers' ontdekking van het milieuvraagstuk - al in zijn Rotterdamse bedrijfsleven-jaren - en hoe dit na zijn premierschap zich verdiepte in aandacht voor het klimaatvraagstuk. Met zijn pleidooi met Gorbatsjov voor het 'Earth Charter' zette hij wereldwijd een agenda van allure. Zo raakte hij bevriend met de lievelingsdochter van Thomas Mann, 'Medi', onthult PG.Het leven van Ruud Lubbers was niet zonder tragiek. Al voor hij premier werd kreeg hij een nauwe en warme band met koningin Beatrix en haar gezin. Die verdiepten zich toen prins Claus lang en ernstig ziek werd. Lubbers bekommerde zich zeer om hen, zijn vrouw Ria ‘kreeg een punthoofd' van het staatshoofd als nogal hulpeloze moeder. Dankbaarheid van het Oranjehuis hoefde Lubbers in zijn laatste jaren niet meer te verwachten. Beatrix sneed meedogenloos de banden door na enkele door Lubbers goedbedoelde anekdotes uit de privésfeer in Nieuwsuur.Ook dat was weer 'een slag anders' dan je zou verwachten. Geen wonder dat over dit boek en de mens Lubbers nog lang niet alles gezegd is. Zelfs niet in Betrouwbare Bronnen.***Verder lezenDe monumentale biografie***Verder kijkenRemmers ontmoet Ruud Lubbers, fractievoorzitter van het CDA (Veronica, 1979)Hoge Bomen: Ruud Lubbers (AVRO, 2003)Andere Tijden special: Het geheim van Ruud Lubbers (NTR-VPRO, 2013)***Verder luisteren naarDe mens Lubbers in 127 - De geheime politieke memoires van Ruud LubbersZijn geschiedenis en zijn tijdgenoten351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar laterBB 161 - Hans van Mierlo, een politieke popsterBB 164 - Dries van Agt, eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit310 – Nu 40 jaar geleden: Lubbers premier en de polder sluit historisch Akkoord van Wassenaar385 - Jan de Koning en het verschil tussen een greppel en de laatste gracht15 - George Bush Ruud Lubbers op de vingers tikteBB 119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama87 - Het tragische laatste jaar van kabinetten38 - Elco Brinkman: 'Het incident regeert'64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop153 - Het CDA en de tand des tijds401 - Adieu Dries!79 - 'Nederland is nog steeds ziek': Hans Borstlap over zijn ingrijpende plannen voor de arbeidsmarkt***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:35:52 – Deel 201:02:41 – Deel 302:05:33 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Emmanuel Macron stelde in april: “Europa is sterfelijk.” Het antwoord op die waarschuwende stelling komt nu van voormalig bankpresident Mario Draghi. Over zijn ambitieuze plan om de Europese productiviteit fors te verhogen zegt hij kort en goed: "Doe dit of het wordt een langzame doodsstrijd.”Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren Draghi's voorstellen en schetsten de impact ervan op ons land. Want als prominente EU-lidstaat en voorhoedeland in high tech en innovatie zal zeker Nederland aan de slag moeten met Draghi's 170 concrete stappen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Meteen valt op: Draghi is erin geslaagd niet het zoveelste rapport te schrijven met veel visionaire beelden en taal en weinig concrete handvaten. Bovendien draait hij er niet omheen. Hij is de strenge bovenmeester die helder verwoordt wat niet goed gaat en flink huiswerk opgeeft.Voor de concurrentiekracht van de EU is van alles nodig en belangrijk - en daar heeft hij veel voorstellen voor - maar niets is zo wezenlijk als het menselijk kapitaal van de Europeanen. Onmiskenbaar bouwt Draghi hier voort op het initiatief van Ursula von der Leyen met haar Year of Skills 2023. Het opwaarderen van de capaciteiten en vaardigheden van alle werknemers staat centraal in het rapport.Daarbij wijst Draghi op de intrinsieke kwaliteit van de Europese kennissector. HBO, WO, R&D-instituten en bedrijven behoren tot de beste ter wereld. Maar het vertalen daarvan naar praktische toepassingen en de opschaling blijft steken. Juist hier zijn de VS en China Europa voorbijgeschoten.Zelfkritisch is het rapport. Ook over EU-regelgeving die voor het sociaal sturen van grote ondernemingen nuttig is, maar voor starters, mkb en nieuwe initiatieven ondoenlijk is te volgen. Dat helpt niet bij het waarmaken van de ambities tot het Co2-neutraal maken van de industrie en het klimaat- en energiebeleid voluit te richten op 'groene groei'.Opvallend is Draghi's felle oproep om nu toch eindelijk werk te maken van een Energie Unie – Jacques Delors deed het in 2010 in bijna dezelfde woorden in een vraaggesprek met PG! - en ook de Kapitaalmarkt Unie en andere wezenlijke aspecten van de Interne Markt concreet te voltooien. Defensie, ruimtevaart, de nieuwste vormen van high tech, niet is ontsnapt aan de scherpe blik van Super Mario.Ursula von der Leyen en de aanvoerders in het Europees Parlement lieten in hun reacties direct blijken deze heldere visie met zeer concrete stappen zeer inspirerend te vinden. De nieuwe Europese Commissie (waarvan de samenstelling volgende week bekend wordt) er een soort regeerprogram mee gekregen.Opvallend is de Duitse reactie. Minister van Financiën Christian Lindner (FDP) kwam al met een 'nein!' terwijl Draghi nog bezig was met zijn presentatie. De Duitse werkgevers daarentegen kwamen met groot applaus. Lindner zou dan ook eerder uit politieke zwakte dan vanuit kracht zo hebben gereageerd, analyseert PG.En Nederland? Jaap en PG zien een opvallende analogie. Premier Dick Schoof lijkt hier op Ruud Lubbers en vicepremier Wim Kok in november 1989. Toen viel de Muur en ging Europa over de kop, twee dagen nadat hun regeerakkoord rond was. Ook Schoofs regeerprogramma is met Draghi's document meteen achterhaald. Dit zal komende week bij de Algemene Politieke Beschouwingen tot heel wat ongemakkelijke discussies leiden. Het kabinet snijdt immers overal waar Draghi juist Europa wil aanjagen en kansen wil pakken. Als land van ASML en topsectoren van innovatie en R&D staat ons land hier in zijn hemd. Europees denkende partijleiders als Frans Timermans, Rob Jetten, Henri Bontenbal en Laurens Dassen kunnen het de premier lastig maken en tegelijk Wilders en de eurosceptici van BBB en NSC op de kast jagen. Schoof moet voorkomen dat het ook voor Nederland een langzame doodsstrijd wordt.***Verder lezenHet Draghi rapport***Verder kijkenPresentatie van het Draghi rapport***Verder luisteren435 - Klimaat en Groene Groei: Sophie Hermans heeft grote ambities, maar wordt het haar mogelijk gemaakt?432 – Verkiezingen Europees Parlement 2024: het midden houdt stand430 - Zes markante Belgische premiers (met Paul-Henri Spaak)429 – Hoe het Europees Parlement steeds meer macht naar zich toe trekt427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben424 – Het Groot Europees Handelsdebat419 - Europa kán sterven - Emmanuel Macrons visie op onze toekomst416 - Nostalgie naar de E.E.G.415 – Klimaatbeleid: de inhaalslag van Nederland in Europa407 - Cruciale Europese verkiezingen399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts371 - Banen op zoek naar mensen. Hoe in Europa bedrijven en beroepsonderwijs intensief samenwerken272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken223 - De degelijke daadkracht van Mario Draghi's Italië124 - 95 jaar Jacques Delors107 - Jean Monnet, de vader van Europa***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:25:30 – Deel 200:55:47 – Deel 301:32:20 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ook deze zomer hebben Jaap Jansen en PG Kroeger zes boekentips in de aanbieding. We reizen de hele wereld over en trekken door vele eeuwen tussen brandende actualiteit en fundamentele vragen van alle tijden. We ontmoeten een Trump van 1860, denkers en doeners en een verrassend liefdesverhaal in de Gouden Eeuw.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Als vriend kun je meedingen naar vijf exemplaren van het boek van Joris Backer, vijf van het boek van Roel Bekker, drie van Joshua Livestro en drie van Simone van der Vlugt. De boeken zijn beschikbaar gesteld door uitgeverij Boom en uitgeverij Prometheus. Vrienden krijgen hierover bericht via de site en via de nieuwsbrief.Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***1] Joris Backer - Over de democratie in Nederland (vanaf 00:08:21)Uit de reeks actuele boeken over de democratie is dit de meest originele. Oud D66-senator Joris Backer reist door Nederland aan de hand van de epische trektocht van Alexis de Tocqueville door de Verenigde Staten van het begin van de 19e eeuw. Hij ontdekt net als de jonge Franse edelman toen hoe 'formele democratie' ook nu niet het wezen is van een democratische samenleving.Het brengt hem tot zelfkritiek op de hang naar regelstelsels en staatkundige abstracties. Het boek is daarom extra uitdagend voor D66'ers van het eerste uur en NSC'ers die hier nu opnieuw toe neigen.2] Erik Larson - Demon of Unrest (vanaf 00:23:15)Deze aangrijpende roman gaat voort waar Tocqueville rond 1840 stopte. Larson schreef een op diep onderzoek gebouwd boek over de vijf maanden tussen Lincolns verkiezing tot president (eind 1860) en het uitbarsten van de bloedige burgeroorlog die Amerika verscheurde. Hij volgt het levenslot, angsten, avonturen en worstelingen van bijzondere karakters.Erik Larson begon te schrijven toen '6 januari 2021' alles beheerste. Het boek is daarmee ook een doordenking van een door polarisatie verscheurd land. De vraag naar 'het experiment Amerika', raakt aan een verkiezing die niet algemeen erkend werd en vertelt over de gevolgen van geweld en haat voor mensen met een eigen levensverhaal.3] Roel Bekker - De hoogste Ambtenaar (vanaf 00:38:00)Een portrettenreeks van de secretarissen-generaal van het ministerie van Algemene Zaken sinds 1945 saai? Niet als je even stilstaat bij dit voorjaar. Oud-SG Richard van Zwol die een kabinet moest kneden en oud-SG Dick Schoof die zomaar premier werd.Roel Bekker geeft een tijdsbeeld van Nederland en het Haagse bestuurlijk en politiek leven vol verrassende inzichten. Hoe ‘AZ' bewust klein bleef: de premiers hielden het graag overzichtelijk. Ruud Lubbers en Mark Rutte drukten hun stempel door vooral veel zelf te blijven doen. Wim Kok poogde te moderniseren, maar het Jan Peter Balkenende was de premier die daar in slaagde. En zo werd dit opeens hét boek voor wie juist nu scherp wil kijken naar Den Haag.4] Richard Overy - Blood and Ruins, the Great Imperial War 1931 – 1945 (vanaf 00:57:44)Een magnum opus over de Tweede-Wereldoorlog, kan dat nog? Weten we niet alles al? De Britse historicus deed het. En hoe. Richard Overy durft de these aan dat deze oorlog de laatste was van de conflicten van de 19e eeuw tussen de koloniale wereldmachten.Door het gebeuren ook echt als een mondiale crisis te analyseren, juist óók militair en economisch, wordt dit boek uitdagend en komt met heel veel nieuwe inzichten en vragen.5) Joshua Livestro - Een volmaaktere Unie (vanaf 01:12:35) De titel is vintage Abraham Lincoln, maar het boek kijkt naar Europa en hoe dit continent door de eeuwen heen het idee van 'eenheid in verscheidenheid' ontwikkelde. Van Machiavelli tot Monnet diept Joshua Livestro de soms abstracte en soms verrassend concrete vormen van Europese samenwerking uit.Waarom bleef de Republiek steken, waarom verviel Oekraïne met die grootse Litouws-Poolse Federatie? Wat kon Europa leren van wat Tocqueville verwonderd zag in wat over de plas wél lukte en bloeide? Welke denkfouten maken we steeds weer bij actuele Europese concepties? Hoe rijk was wat Immanuel Kant zag in zijn filosofische dromen?6] Simone van der Vlugt - Wij zijn de Bickers! (vanaf 01:22:51)Met dit heerlijke boek kun je vele stadswandelingen maken en het Amsterdam van de 16e en 17e eeuw herontdekken. De familie Bicker was een grote naam in de Republiek en de wereldhandel. Zij waren er fier op échte autochtonen van de Amstelstad te zijn in een – ook toen! - dynamische tijd van immigratie en globalisering.Zoals vele patriciërs hadden ze weinig op met de machtsaspiraties van de Oranjes. Hun blik - ook intellectueel en cultureel - was Europees. En hun netwerken ook. In dit elitaire, rijke leven ontspringt een verrassend verhaal over Wendela Bicker die met Johan de Witt trouwde. Een liefdesverhaal als zelden in de top van ons land verteld. Maar het eindigde in moord. Dankzij de Oranjes.***Verder luisteren363 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken!317 - Extra winteraflevering: PG tipt boeken!286 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken!269 - Vijf boeken die je moet lezen om Europa beter te begrijpen259 - Boeken over Rusland - juist nu lezen en begrijpen207 - Zomer 2021: Boekentips van PG! 133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen!99 - Zomer 2020: Boekentips van PG!57 - PG Kroeger over Alexis de Tocqueville161 - Hans van Mierlo, een politieke popster185 - De Amerikaanse Burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt228 - De Amerikaanse Burgeroorlog (2): hoe Abraham Lincoln onvoorbereid de strijd in ging263 - De Amerikaanse Burgeroorlog (3): de overwinning van Abraham Lincoln en Ulysses Grant427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt109 - Mathieu Segers: Sterke lidstaten maken Europa sterk120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel107 - Jean Monnet, de vader van Europa***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:23:15 - Deel 200:57:44 - Deel 301:39:12 - EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Annemarie Jorritsma was vice-premier in het kabinet Kok II, vertegenwoordigde de VVD ruim 45 jaar als raadslid, kamerlid, minister, burgemeester en zeer invloedrijk senator. Kent de VVD maar ook Mark Rutte van haver tot gort. Hoe kijkt zij terug op haar Haagse jaren, is regeren met de PVV echt de oplossing voor de VVD of is het een ‘moetje' voor de bestuurderspartij, kon je lachen met Wim Kok en hoe belangrijk is humor eigenlijk voor de teamspirit in een kabinet? Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

In de verkiezingscampagne voor de Tweede Kamer was het een centraal thema. Woningnood, bestaanszekerheid, de vastgelopen huizenmarkt, geen plek, te weinig bouwambities. De discussies over 'de woningmarkt' zijn opnieuw fel. Ineens werd 'volkshuisvesting' een actueel in plaats van belegen begrip. Een oud verhaal is weer helemaal nieuw.Jaap Jansen en PG Kroeger zien politieke, sociale en culturele overeenkomsten tussen de naoorlogse wederopbouwjaren met hun noden en ambities en die van nu.Dit jaar viert een sleutelspeler in die ontwikkeling haar vijftigjarig jubileum: de Vereniging Eigen Huis. Met oprichter Henny van Herwijnen en algemeen directeur Cindy Kremer duiken ze in de uitdagingen van toen en de opmerkelijke actualiteit van de problemen nu.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Vereniging Eigen Huis en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Op 16 mei leidt Jaap in Nieuwspoort een debat over internationale handel met lijsttrekkers en kandidaten voor het Europees Parlement - kom ook!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***1945. Het gehavende Nederland was bevrijd, maar de woningnood was al voor de oorlog nijpend. Gebrek aan publieke investeringsruimte, een koloniale oorlog en vanaf 1946 de babyboom verergerden de ellende alleen maar. Na 1950 begon dankzij de Marshallhulp en inspiratie uit Amerika, Duitsland en zelfs van Stalins bewind een inhaalrace. In 1962 opende koningin Juliana in Zwolle de miljoenste nieuwbouwwoning.Toen de woningnood gelenigd leek kwam een fase van meer experimenten, individualisering en nieuwe doelgroepen. In 1974 werd de Vereniging Eigen Huis opgericht. Politieke beginselen als 'bezitsvorming', 'eigen verantwoordelijkheid' en 'zelfstandig leven' kwamen bijeen in het bevorderen van het eigen woningbezit met huiseigenaren als onafhankelijke burgers. Henny van Herwijnen vertelt kleurrijk over zijn experimenteerlust met bewindslieden (Jan Schaefer!), moderne media (spotjes bij de TROS!) en dienstverlening. De vereniging groeide van 5.000 leden in het eerste jaar naar 800.000 nu.In de paarse jaren kwam een thatcheriaans beleid in de mode. Liberalisering was het parool. Ook van de woningmarkt. Maar bestond die markt wel? Van Herwijnen kruiste hierover de degens met Johan Remkes, staatssecretaris in Paars II.Het debat laait nu weer op. Directeur Cindy Kremer benadrukt dat woningnood bestrijden veel meer is dan 'capaciteit bouwen' Het vereist een grondige visie op de samenleving met toekomstperspectief. Zoals in de wederopbouwjaren.De complexiteit van de uitdagingen is nu overigens wel groter. Starters eisen een plek en ook de vergrijzing moet goed worden opgevangen. Bovendien vergen het klimaatprobleem en de verduurzaming heel nieuwe oplossingen, zoals de Vereniging Eigen Huis liet zien met het openbreken van de energiemarkt.Volgens Cindy Kremer en Henny van Herwijnen moet een nieuw kabinet allereerst een breed gedragen perspectief schetsen voor ons land in de komende decennia. Met voor iedereen die dat wil een eigen huis, een plek onder de zon.***Verder lezenWebsite Vereniging Eigen HuisCanon van de volkshuisvesting***Verder luisteren415 – Klimaatbeleid: de inhaalslag van Nederland in Europa389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat43 - Liberaal denker Witteveen273 - Opnieuw actueel: 75 jaar Marshall Plan351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar later325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte123 – Hoe de PvdA in de greep kwam van het neoliberalisme64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan97 - Bijzondere ministersposten in bijzondere tijden74 - Nooit Gebouwd Den Haag44 - President Franklin Delano Roosevelt385 - Jan de Koning en het verschil tussen een greppel en de laatste gracht***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:45:33 – Deel 201:13:27 – Deel 301:32:11 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De onderhandelaars in de kabinetsformatie treffen elkaar voorlopig niet meer aan tafel. Ze hebben elf dagen reces genomen. Alles is besproken, maar er zijn nog geen knopen doorgehakt. De informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol proberen nu de puzzel te leggen, want ze willen op 15 mei klaar zijn. Op 6 mei begint ‘de finale week', zeggen ze.Ondertussen is de spanning te snijden. Aan de onderhandelingstafel, in de Tweede Kamer, binnen de VVD en in het demissionaire kabinet. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren hoe de vlag erbij hangt en duiken – naar aanleiding van de frictie tussen Dilan Yesilgöz en Mark Rutte – in de schrijnende historie van politieke leiderschapswisselingen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Na vijf maanden praten is volgens PVV-leider Geert Wilders nog niet één knoop doorgehakt. Tegelijkertijd is hij - de leider van de grootste fractie - degene die wegloopt als ‘asiel en migratie' niet snel genoeg naar zijn zin wordt opgelost. Al vanaf de aanwijzing van verkenner Gom van Strien blijkt de PVV niet in staat in de formatie en in het parlement een leidende politieke rol te spelen. En de anderen lijken dat ook niet meer te verwachten.Of het nu het cruciale strijdpunt van de financiën betreft of andere lastige thema's, de formerende fracties draaien om de hete brij heen. Dat drie van de vier geen serieus doorgerekend program hadden, wreekt zich nu.Meest opmerkelijk is wel het lek uit de formatie dat ze een ‘asielcrisis' willen uitroepen. Wie dat uitpluist ontdekt iets bijzonders. Het uitroepen van een crisis of noodtoestand blijkt vooral een procedurele ingreep die helpt vermijden inhoudelijke keuzes te maken. Een tijdelijke opt out richting Brussel. En dat proberen de vier fracties ook met landbouw, mest en stikstof.Het door de partijen zo vurig gewenste ‘akkoord op hoofdlijnen' kan op deze manier weleens een optelsom van procedureel uitstelgedrag worden. Om binnen de coalitie potentiële conflicten vooruit te schuiven. Niet bepaald een wenkend perspectief waarbij Henk en Ingrid hun vingers aflikken!En hoe langer en stroperiger de formatie, hoe minder demissionair Rutte IV wordt. Dit leidt onvermijdelijk tot botsingen en ontploffingen. Met name in de VVD, tussen de oude en de nieuwe leider.Jaap en PG duiken in eerdere periodes van 'godenschemering' tussen oud en nieuw leiderschap en de tragiek en ontsporingen daarin. Van Johan Rudolf Thorbecke tot Bill Clinton en van Helmut Kohl tot Jan Peter Balkenende.Rutte merkt hoe hij greep verliest. En dat doet pijn. Maar ineens klinkt in Brussel een Italiaanse aria die hem een beetje kan opbeuren!***Verder luisteren412 – Op zoek naar een nieuwe minister-president396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in380 - Campagne 2023: knollen en citroenen en Haagse trucs362 - Wordt Dilan Yeşilgöz de Ad Melkert van 2023? Opmerkelijke overeenkomsten met het omwentelingsjaar 2002330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021277 - De VVD als risicofactor: wat is er aan de hand met Mark Rutte?180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd403 - Sam van Houten, een eeuw lang verrassend dwars401 - Adieu Dries!119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop379 - Migratie: het werkelijke verhaal***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:32:14 – Deel 200:53:16 – Deel 301:38:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Pieter Omtzigt (NSC) ziet er geen heil meer in met PVV, VVD en BBB onder leiding van informateur Ronald Plasterk formatiegesprekken te voeren. Zoiets is in de historie van Nederlandse formaties bepaald niet ongewoon. De wijze waarop het gebeurt is eigenlijk altijd uniek, zoals nu met de symbolische lege stoel. Jaap Jansen en PG Kroeger verbinden in deze aflevering de actuele perikelen rond de tafel van Plasterk met eerdere herkenbare en leerzame formatiebreuken.***Betrouwbare Bronnen is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie van voor Eneco. Ga naar eneco.nl/test om te zien of Eneco Dynamisch bij jou past.Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Het begon met Gom, maar die lijm hechtte niet erg. Het is eigenlijk verbluffend hoe de PVV vanaf dag 1 na Wilders' electorale triomf faalt in de rol van leidende partij in het proces van coalitievorming en opbouw van politiek vertrouwen. Ook VVD, NSC en BBB blijken vanaf de start te worstelen met hun rollen. Dit laat nog eens zien hoe wezenlijk en zeldzaam het vernuft is van ervaren informateurs als Jan de Koning, Herman Tjeenk Willink, Mariëtte Hamer en Johan Remkes.Na het kerstreces begon de fase van 'het proeven van elkaars nieren'. Hoewel Telegraaf-columnist Plasterk stelde dat deze formatie appeltje eitje zou moeten zijn, ging het hier al direct mis. De cruciale discipline van radiostilte in combinatie met heldere focus op inhoudelijke thema's en empathie voor elkaars drijfveren ontbrak.Onhelderheid over de financiële omstandigheden speelde vanaf het begin parten. Het leidde tot het hijsen van de stormbal op het VVD-congres en de eis vanuit NSC meer cijfers en stukken te zien.We vertellen hoe zulke stukken voor de formatietafel tot stand komen en wat hun aard en bedoeling is. Het duidt erop dat de schrikreacties bij NSC wellicht meer een uitvlucht dan een nuchtere inhoudelijke analyse inhielden. Opmerkelijk, want dat was in het CDA twintig jaar het specialisme van Kamerlid Omtzigt.In een sfeer van groeiend wantrouwen gebeurde iets heel klassieks. Shit happens - in dit geval de mest van Farmers Defence Force. Het is eigenaardig hoe een Duitse bezuiniging leidde tot oproer op Nederlandse snelwegen. De schade raakte ook de tafel van Plasterk. In de onderlinge communicatie van de vier partijen ontplofte het zo broze vertrouwen. Mark van den Oever werd de Piet Reckman van 2024. 1977 kwam weer eens langs in Den Haag.Wat nu? Het eindverslag van Plasterk wordt historisch. Want hij zal moeten noteren dat er geen akkoord is als er geen akkoord over het geheel is. PVV, VVD en BBB zullen met NSC geen gedoog-constructie meer aandurven. Omtzigts wens van een brede coalitie op afstand van de Kamer zal de anderen nu nog minder aanspreken.Er zit maar één ding op. Omtzigt moet zélf informateur worden en zijn coalitiewens helder definiëren in gesprekken met alle fractieleiders. Net als PvdA'er Wim Kok in 1994 zou hij aan de hand daarvan een regeerakkoord moeten schrijven dat een brede groep constructieve partijen aanspreekt.***Verder lezenBrief aan de leden van NSC, 6 februari 2024Website kabinetsformatie***Verder luisteren396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn393 - Op naar een extraparlementair kabinet!390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in357 – Kabinetsformatie 2021: House of Cards aan het Binnenhof. Annemarie Jorritsma en de obsessie met Pieter Omtzigt330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:39:51 – Deel 201:03:08 – Deel 301:35:35 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Jaap en PG wensen de luisteraars van Betrouwbare Bronnen alle goeds, veel inspiratie en geluk in het nieuwe jaar. Om hier meteen een kleine bijdrage aan te geven duiken we in deze laatste aflevering van 2023 alvast in dát verleden dat nu juist 2024 van bijzondere betekenis maakt. Voor de zesde maal sinds de start van Betrouwbare Bronnen kijken we naar momenten en mensen die in het nieuwe jaar herdacht en herinnerd zullen worden.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Met de Europese parlementsverkiezingen in aantocht komt allereerst het jaar 2004 in beeld. Toen immers traden liefst tien nieuwe landen toe tot de EU. Het is de moeite waard hun ontwikkeling en rol sindsdien te beschouwen. De drie Baltische staten, de Tsjechen, Slovenen, Slowaken en Polen werden groeibriljanten die soms zelfs in hoog tempo klaar waren om mee te doen in de Eurozone. Buitenbeentje blijkt Hongarije, dat zich economisch en politiek ging isoleren. 2024 wordt dan ook extra spannend als Viktor Orbán in de tweede helft van 2024 EU-voorzitter wordt na de Belgen! In 2004 was één Europeaan nog vol goede moed. Otto, de hoogbejaarde, laatste Habsburgse kroonprins, was dankbaar en geroerd bij de triomf waardoor zijn Hongaarse vaderland ging meedoen in een vrij Europa.1824 is voor Europa eens te meer een jaar om nu te vieren. Toen klonk op 7 mei in Wenen voor het eerst de Negende van Beethoven! Dat had nog heel wat voeten in de aarde, vertelt PG.In Amerika zijn er twee historische momenten die juist nu actueel en relevant zijn. Ten eerste een tragedie. Wie kan vergeten hoe in 1974 Richard Nixon ten onder ging? Het 'Smoking Gun' bandje van zijn gesprekken deed hem finaal de das om. En juist waar het in de Watergate-affaire om ging, gaat het nu ook in de vele zaken tegen Donald Trump om: 'cover ups', 'obstruction of justice', knoeien en verdoezelen.De triomf bij de presidentsverkiezing van 1984 zal ook volop in beeld zijn. De toen oudste president ooit zegevierde als bijna niemand eerder. Met argumenten waarmee Joe Biden nu ook wil pronken. Lukt het hem Ronald Reagans 'morning again in America' te evenaren?Voor Nederland is 2024 een waarin we terugkijken naar grote momenten in onze historie. Bovenal naar 1949. 75 jaar geleden kwam een einde aan het land zoals we dit sinds 1648 hadden gekend. Het koloniaal imperium werd opgedoekt en de toetreding tot de NAVO eindigde de politiek van neutraliteit en 'nationale soevereiniteit' die eeuwenlang domineerde. Nederland werd ingebed in een Europees en geopolitiek geheel, als waardengemeenschap en als verdedigingsalliantie tegen tirannie. Nu actueler dan ooit.In 1994 begon ook een nieuw tijdperk. Dat van de paarse jaren met Wim Kok als premier. Nu zien we scherper dat toen ook de opmars van versplintering en populisme zich aandiende. En met dit begin kreeg ook de loopbaan van Geert Wilders een opmerkelijke impuls. Hij bleek toen al een consistente politiek te volgen - als een Orbán voordat Orbán zelf dat pad insloeg!Ook Europees kijken we terug naar momenten van tragedie en triomf. In 1974 dumpte het Kremlin Nobelprijswinnaar Aleksandr Solzjenitsyn door hem in een vliegtuig naar Frankfurt te zeten. De Sovjetleiding hoopte van zijn verzet en inspiratie af te zijn, een fatale denkfout. Ook dit is nu weer hoogst actueel. Waarom Frankfurt? Dat was te danken aan bondskanselier Willy Brandt. Een gul gebaar naar de grote schrijver was zijn laatste mooie moment in 1974. Brandts politieke ondergang was een ongekende tragedie.2024 is in kunst en cultuur zonder twijfel een groot herdenkingsjaar. Op 3 juni 1924 stierf Franz Kafka. En heel recent kwam weer een uniek aspect van zijn werk aan het licht. De schrijver blijkt ook een fascinerend tekenaar. En zijn leven wordt nu zelfs een filmserie!1824 is het geboortejaar van Anton Bruckner. Het Concertgebouworkest zal daarom uitpakken met een cyclus van zijn grootse negen symfonieën onder een reeks bijzondere dirigenten. Bruckners werk is immers het hart van het repertoire van dit orkest en zijn traditie.En natuurlijk 1724! 300 jaar geleden klonk in Londen de première van een van de meest flitsende en politieke opera's: 'Giulio Cesare in Egitto' van Georg Friedrich Händel. Een vilein, sexy, wreed, machtsbelust en moorddadig stuk in het Midden-Oosten met een verliefde veroveraar en heerser en een meedogenloze prinses die zélf de Farao wil zijn. Krijgen we de historie nóg actueler in 2024?***Verder kijkenNixon: the smoking gun tapeDe complete film Im Schatten der Macht (over het politieke einde van Willy Brandt)Handel: Giulio Cesare in Egitto, opera in three acts, HWV 17 | Andrea Marcon & La Cetra***Verder luisteren (hier in de volgorde zoals ze in aflevering 392 genoemd worden)63 - Judit Varga, minister van Justitie van Hongarije: lessen uit de geschiedenis346 - Alle Menschen werden Brüder!51 - Nixon, Clinton, Trump - PG en de historie van het fenomeen 'Impeachment'345 - Leiders op leeftijd. Krasse knar Joe Biden is niet de enige361 - Vilnius, juli 2023: NAVO-top in het oog van de storm359 - Nederland en de slavernij, 150 jaar na de afschaffing64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop09 - Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger161 - Hans van Mierlo, een politieke popster169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder70 - 'Voorzitter, het is Kafka!' - PG Kroeger over leven en werk van Franz Kafka387 - Niets is zó politiek als opera - 100 jaar Maria Callas***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:27:05 – Deel 201:05:37 – Deel 301:31:16 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De kabinetsformatie is nu al hoogst opmerkelijk. En tegen alle beloften van de Tweede Kamer aan zichzelf en naar de burgers lijkt deze beginfase nog het meest op die van 2021. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren en kijken vooruit naar wat nu gaat komen. Ze doen dat vanuit verschijnselen en lessen uit eerdere formaties in ook al complexe omstandigheden.PVV en BBB hebben duidelijkheid gegeven. Hun verloving was een amour fou: de bruidsjurk is gekocht, de uitzet besteld. Andere partijen zwaaiden beleefd naar de verkenner en sloegen een ander pad in, terwijl VVD en NSC zich wentelden in weifeling en afstandelijkheid. Daarom belichaamt Ronald Plasterk na het Gom-debacle een Tjeenk Willink-achtige mengvorm van verkenner en informateur zoals we die nog kennen uit de troebelen in 2021.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie van NordVPN. Met deze vpn-verbinding kun je overal je favoriete websites bezoeken en je privacy is beschermd. Kijk op https://nordvpn.com/bronnen - Als je voor 9 januari 2024 een abonnement neemt, krijg je er een Amazon cadeaubon bij!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Met tweegesprekken als therapeutische sessie poogde Plasterk een begin van vertrouwen te laten groeien. Het stroeve begin wekte irritatie bij BBB-aanvoerder Caroline van der Plas. Zij vond dat iedereen maar moeilijk deed. Haar 'ik wil met Pieter' is in hoog tempo bekoeld.En hoewel elke partij hoog opgaf van ‘focussen op de inhoud' was daarvan de facto nog niets te merken. Eigenlijk is alleen wat zij niét wilden in contouren zichtbaar geworden. Een opmerkelijke uitzondering is PVV-leider Geert Wilders. Niet aan het Binnenhof of aan tafel bij Plasterk, maar bij een marginaal radicaalrechts medium, Rebel News.Jaap en PG analyseren Wilders' concrete inhoudelijke prioriteiten voor het onderhandelingsproces. Bij migratie wil hij strengheid, maar beperkt zijn stevigheid ineens tot 'niet-westerse immigranten'. Zijn ingrijpende financiële voorstellen zullen het Centraal planbureau nachtwerk bezorgen.Omdat volgens Wilders en Pieter Omtzigt de lucht geklaard is en Dilan Yesligöz van de VVD graag over inhoud praat maar nog steeds niet verder wil gaan dan gedogen, zal de informateur de kwadratuur van de cirkel moeten vinden. Jaap en PG schetsen op basis van eerdere kabinetsformaties drie scenario's.1] De minst waarschijnlijke: Plasterk kan de handdoek in de ring gooien om de fracties onder druk te zetten en de Kamer meer eigen verantwoordelijkheid laten nemen.2] Plasterk kan melden dat hij voortgang boekt en dat in het aangekondigde Kamerdebat toelichten. De Kamer kan dan besluiten hem als informateur de vervolgstappen te laten begeleiden. Plasterk premier (beluister aflevering 386!) komt dan dichterbij.3] De Kamer kan besluiten niet overhaast te werk te gaan en zich aan te sluiten bij de lange brief vol aarzelingen en procedurele gedachten van NSC. Volgens Jaap ligt het dan voor de hand Pieter Omtzigt als inventariserende informateur aan te stellen en op te dragen een eerste 'conceptakkoord' te formuleren en daarbij bereidwillige fracties uit te nodigen.Die rol is dossiertijger Omtzigt op het lijf geschreven. En deze aanpak is in lijn met de methode van Ruud Lubbers in 1981, Wim Kok in 1994 en Mariëtte Hamer in 2021.Dit is wel een groot risico voor de grootste winnaar bij de verkiezingen: Geert Wilders is dan het initiatief kwijt.***Verder lezenEvaluatie kabinetsformatie 2021Motie Klaver/Sneller over de kabinetsformatieBrief Dilan YesilgözBrief Geert WildersBrief Pieter OmtzigtBrief Caroline van der Plas***Verder kijkenInterview Geert Wilders (rebel News, 2 december 2023)***Verder luisteren386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in357 – Kabinetsformatie 2021: House of Cards aan het Binnenhof. Annemarie Jorritsma en de obsessie met Pieter Omtzigt330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen!182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:28:45 - Deel 200:48:58 - Deel 301:03:46 - EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Kamer had zich nog zó voorgenomen het deze keer echt goed te doen. Na het fiasco in 2021 van de verkenners Kajsa Ollongren en Annemarie Jorritsma kregen we nu het Gom van Strien debacle. Geert Wilders, sinds 22 november aanvoerder van de grootste partij, moest nu toch wel met iets zéér overtuigends komen. Dat werd oud PvdA-minister Ronald Plasterk.Jaap Jansen en PG Kroeger schetsen zijn profiel, buitenissigheden en de bijzondere band met de PVV-leider. ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie voor Bamigo. Ga naar bamigo.com en gebruik de geheime code: betrouwbaar25En deze aflevering heeft ook en advertentie van Triodos Bank. Kijk voor fossielvrij sparen en een aantrekkelijke spaarrente op triodos.nl/betrouwbaarHeeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***In de wetenschap was hij een topper. De Nobelprijs lag binnen handbereik. Als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in Balkenende IV viel Ronald Plasterk op door een soms tomeloze ambitie om de nieuwe Thorbecke te worden. Net als de liberale staatsman poogde hij het hoger onderwijs fundamenteel te hervormen en ook nog de vakbonden voor zich te winnen met hogere lerarensalarissen. Zijn ‘Californisch model' kwam nauwelijks van de grond. Wat nog wel lukte was een gedurfde hervorming van de HBO-Kunstopleidingen, maar dat was vooral dankzij voormalig kunststudent en toenmalig KNAW-president Robbert Dijkgraaf. In Rutte II werd hij niet minister van Financiën of vicepremier - nadat hij de strijd om het PvdA-leiderschap had verloren van Diederik Samsom - maar kreeg de restanten van het departement van Binnenlandse Zaken. Ook nu weer poogde hij de nieuwe Thorbecke te worden. Zijn herindeling van Nederland in vijf landsdelen sneefde.Plasterk viel ook op door een verrassende politieke naïviteit waarin te merken was dat zijn brille als bèta-geleerde hem vaker dwars zat, dan hielp. En het was duidelijk dat hij graag in het middelpunt van de aandacht stond op vernissages, gala's, kunstceremonies, feesten en partijen. Soms overdreef hij dat wat, zoals bij het 200-jarig bestaan van de KNAW. Dat de PVV deze zelfbenoemd ouderwets-linkse sociaaldemocraat wist aan te trekken lijkt bizar, maar is dat allerminst. Jaap en PG vertellen hoe oud de bijzondere band met Geert Wilders al is. In 2005 trokken zij gezamenlijk op tegen het vermeende monstrum van de 'Europese Grondwet'. Al vroeg vertelde hij dat het negeren van mensen als Janmaat en Wilders hem allerminst beviel. Al riep hij in 2009 over de PVV nog wel: "God verhoede dat een club met deze opvattingen ooit aan het roer komt in dit land.”Met NSC-aanvoerder Pieter Omtzigt deelt hij dan weer een soms onpolitieke bèta-kijk op de realiteit en de ontwikkeling naar steeds duidelijker euroscepsis op het rechtse spectrum van de politiek. Maar tussen hen gaapt ook één diepe wond. Als minister vond Plasterk niet alleen het Engels aan universiteiten van levensbelang, hij verzette zich ook tegen erkenning van het Nedersaksisch. Omtzigts Tukkerse NSC-genoot Eddy van Hijum botste op dat punt buitengewoon fel met de PvdA-bewindsman. Zo is er nog veel meer dat Plasterk kleurrijk en onvoorspelbaar maakt. Politiek bedrijft hij met passie. Bachs Passie dan toch vooral. Zijn academische collega's zagen daarbij al een ongeremde ambitie: “In alles wat hij doet, wil hij het hoogst haalbare bereiken.”De actuele omstandigheden maken het dan ook allerminst denkbeeldig dat Ronald Plasterk binnenkort aantreedt als premier. Hij is dan sinds Joop den Uyl en Wim Kok de eerste uit de PvdA afkomstige minister-president en steekt daarmee zijn ‘intieme vijand' Frans Timmermans de loef af. En dat alles onder Geerts genade.***Verder kijkenPersconferentie bij het aantreden van verkenner Plasterk (28 november 2023)***Verder luisteren357 – Kabinetsformatie 2021: House of Cards aan het Binnenhof. Annemarie Jorritsma en de obsessie met Pieter Omtzigt330 – Politieke paradoxen. Lessen uit de kabinetsformatie van 2021249 - Gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen? 180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders48 - Wilders gewogen: Gerrit Voerman en Koen Vossen over de PVV278 - Frans Leijnse over de belabberde staat van ons onderwijs en hoe je dit oplost***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:33:23 – Deel 201:12:30 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Terwijl Wilders' verkenner binnen enkele dagen opstapte wegens verhalen over corruptie, verschijnt nu de biografie van de man die als 'gouden standaard' van verkenners en informateurs geldt. Jan de Koning was ongeveer alles. Van senator tot Europarlementariër, van partijvoorzitter tot minister. In elke rol was hij een uitblinker, hij kreeg het vaak onmogelijk geachte voor elkaar. Jaap Jansen en PG Kroeger praten over hem met zijn biograaf Peter Bootsma en zijn zoon Chris de Koning.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij nemen contact met u opOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Het levensverhaal van De Koning, opgetekend in de deze week verschenen biografie ‘Als het niet kan zoals het moet…' is een portret van ons land in de twintigste eeuw, maar ook een liefdesverhaal waar Hollywood de vingers bij zou aflikken. Het vertelt over zijn jeugd in het verzet tegen de nazi-bezetting en zijn deelname aan de politionele acties in Nederlands-Indië waar zijn broer de dood vond. En het bevat een briefwisseling van twee geliefden die elkaar ontdekken als soulmates en tegen alle vooroordelen van het witte Nederland onvoorwaardelijk voor elkaar kiezen.De politicus Jan de Koning was niet minder bijzonder dan die jongeman. Hij had geen vijanden - alleen dat al is rond het Binnenhof uitzonderlijk. Hij leek altijd rustig en relaxed, maar was een werkpaard, een zware roker en intens gedreven. Hij werd bijna vereerd om zijn wijsheid en politiek inzicht, maar vond zichzelf ‘een solide middenmoter'.Dat verhinderde niet dat De Koning juist door die bescheidenheid een van de machtigste mensen in Den Haag werd. Premiers als Dries van Agt en Ruud Lubbers wisten dat zij zonder hem aan tafel in de ministerraad niet zouden slagen. Hij was de senior in het Catshuis en de Trêveszaal. In zijn partij, de ARP, was hij de voorman die de club bij elkaar hield in grote spanningen. Toen hij die het nieuwe CDA in loodste was hij direct de echte partijchef en regisseur op de achtergrond.Chris de Koning vertelt vol liefde en kenmerkende De Koning-humor over dit machtsdier en de grote liefde van zijn moeder Molly. Hij was altijd bezig in de politiek maar toch bepaald geen afwezige vader. Toch is ook voor Chris de biografie een reis door soms voor hem onbekend land. Bijvoorbeeld wat zijn vader in het verzet uitspookte, wat in 'Indië' gebeurde en de diepe sporen daarvan in zijn leven.Deze dubbelbiografie van een uniek echtpaar is aangrijpend én buitengewoon actueel. De Koning laat zien dat ‘vakmensen als minister' niet het zaligmakende recept zijn voor succesvol beleid. Zijn aanpak op vele ministersposten en zijn werk als informateur zijn leerzamer dan ooit. Zijn humor en boerenwijsheden niet minder. Dat zijn ambtenaren niet konden geloven wat hij koos als lievelingsgedicht vertelt veel over hem én over hen. "Tsjonge, wat een prachtkerel was Jan... Ik wou dat ik zo was..." verzuchtte Dries van Agt eens tegen PG.***Verder lezenPeter Bootsma – Jan de Koning, een biografie. ‘Als het niet kan zoals het moet…' (uitgeverij Boom)***Verder kijkenCharles Groenhuijsen in gesprek met Jan de Koning (Nova, 1998)In memoriam Jan de Koning van het CDA (Brandpunt, 1994)***Verder luisteren179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit310 – Nu 40 jaar geleden: Lubbers premier en de polder sluit historisch Akkoord van WassenaarBB 164 - Dries van Agt, eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger153 - Het CDA en de tand des tijds127 - De geheime politieke memoires van Ruud LubbersBB 119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama110 - Overleggen in crisistijd: Hans de Boer en Han Busker, voorzitters van de Stichting van de ArbeidBB 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop***Tijdlijn00:00:00 – Deel 101:01:28 – Deel 201:53:19 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

‘Pieter Omtzigt geeft een onjuist beeld van de rol van de minister-president,' zegt SYP WYNIA in dit videogesprek met PIM VAN GALEN, ook beschikbaar als podcast https://www.wyniasweek.nl/podcast/. Omtzigt, leider van ‘Nieuw Sociaal Contract' wil zelf bij voorkeur in de Tweede Kamer blijven, omdat hij vindt dat daar de macht hoort te liggen. En hij zegt dat de minister-president slechts ‘de eerste onder zijn gelijken' is. Maar dat klopt al minstens dertig, veertig jaar niet meer, zegt Syp Wynia – en misschien nog wel langer. Premiers als Joop den Uyl (1973-1977), Ruud Lubbers (1982-1994) en Wim Kok (1994-2002) stegen al uit boven de ‘gewone' ministers, en dat gold zeker ook voor Mark Rutte (2010-heden). De premier verdient meer, vertegenwoordigt het kabinet bij het volk en in het buitenland en kan onderwerpen agenderen in de ministerraad – ook als betrokken ministers dat niet bevalt. Onder Rutte is de ‘de MP' in sommige opzichten zelfs presidentieel geworden, zegt Wynia. En als hij in Brussel bij de Europese Raad zit kan hij terugkomen met beslissingen die voor Nederland als dictaat fungeren. Dilan ‘nieuwe politiek'? Wynia en Van Galen hebben het verder over de strijd om de kiezer in de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023. Ze verbazen zich over Dilan Yesilgöz van de VVD, die zich keert tegen ‘oude politiek' terwijl ze niet veel andere plannen heeft dan Mark Rutte. Ze stellen ook vast, dat deze verkiezingen een ommekeer te zien kunnen geven, omdat Rutte elf jaar lang linkse partijen liet regeren en dat die onevenredige macht van links nu redelijkerwijs gesproken tot een einde zou moeten komen, omdat hooguit een derde van de Kamer als links te boek staat. Wynia: ‘De hoogtijdagen van links zijn voorbij.' Wynia's Week is onafhankelijk en ongebonden. Bijdragen van lezers, kijkers en luisteraars zijn daarom van vitaal belang. Wilt u Wynia's Week ook ondersteunen met een eenmalige of een regelmatige bijdrage? Doneren kan HIER https://www.wyniasweek.nl/doneren/. Hartelijk dank!

Dertig jaar geleden stond het land op zijn kop vanwege de IRT-affaire. ‘Een crisis in de opsporing!', zo concludeerde de commissie van Traa. Hoe zat het ook alweer? Wat waren de belangrijkste lessen van Van Traa? Volgen we die nog of herhaalt de geschiedenis zich? In deze aflevering zetten strafrechter Jacco Janssen en wetgevingsadviseur Margje van Weerden uiteen wat de IRT-affaire was, wat de conclusies van Van Traa waren en bespreken ze of de lessen van toen nog gevolgd worden. Daarbij gaan ze specifiek in op de inzet van de criminele burgerinfiltrant. Ook is er natuurlijk een actualiteitenrubriek waarin wordt ingegaan op het arrest van de HR in de Thijs H-zaak en op de vraag wat er gebeurt als je als advocaat het uitroepen van de zaak niet hoort. Ten slotte beantwoorden Jacco en Margje een vraag van een luisteraar, over de Gifmoord-zaak. Deze aflevering is het eerste deel van een drieluik: In de volgende afleveringen staan de kroongetuige en de MrBig-methode centraal. Besproken informatie en links: Arrest HR in Thijs H: Veroordeling van Thijs H. wegens drievoudige moord blijft in stand (https://www.hogeraad.nl/actueel/nieuwsoverzicht/2023/oktober/veroordeling-thijs-wegens-drievoudige-moord-blijft-stand/) - Hoge Raad Conclusie AG 5/9/2023; ECLI:NL:PHR:2023:719, Parket bij de Hoge Raad, 22/00289 (https://uitspraken.rechtspraak.nl/#!/details?id=ECLI:NL:PHR:2023:719) (rechtspraak.nl) Het rapport van de commissie Van Traa: Rapport 'Inzake opsporing' van de Enquêtecommissie Opsporingsmethoden - Enquête Opsporingsmethoden (https://www.parlementairemonitor.nl/9353000/1/j9vvij5epmj1ey0/vi3ag2fq9wzc) - Parlementaire monitor Het rapport van de commissie Sorgdrager (waarborgen werken onder dekmantel): Politie | Tweede Kamer der Staten-Generaal (https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2023Z17980&did=2023D43377) Mogelijk komt er nog een vervolg, want de klus van commissie zit er nog niet op. Aanwijzing opsporingsbevoegdheden: wetten.nl - Regeling - Aanwijzing opsporingsbevoegdheden - BWBR0035498 (https://wetten.overheid.nl/BWBR0035498/2014-09-01) (overheid.nl) Circulaire bijzondere opsporingsgelden: wetten.nl - Regeling - Circulaire bijzondere opsporingsgelden - BWBR0036094 (https://wetten.overheid.nl/BWBR0036094/2015-01-01) (overheid.nl) Brief minister van Justitie 10/3/03: Kamerstuk 27834, nr. 28 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen (https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-27834-28.html) (officielebekendmakingen.nl) Motie Kalsbeek-Jasperse: Kamerstuk 25403, nr. 33 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen (https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-25403-33.html) (officielebekendmakingen.nl) Motie Recourt: Motie Recourt c.s. over de inzet van een criminele burgerinfiltrant - Rechtsstaat en Rechtsord (https://www.parlementairemonitor.nl/9353000/1/j9vvij5epmj1ey0/vji7c42g56r7)e - Parlementaire monitor Vonnis Rb NN (Vidar): ECLI:NL:RBNNE:2022:3287, Rechtbank Noord-Nederland, 18/730071-20 (https://uitspraken.rechtspraak.nl/#!/details?id=ECLI:NL:RBNNE:2022:3287&showbutton=true&keyword=RBNNE%253a2022%253a3287&idx=1) (rechtspraak.nl) (1 van de vonnissen) Vonnis Rb ZWB (Gifmoord): Verdachte overleden: rechtbank verklaart OM niet-ontvankelijk (https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Rechtbanken/Rechtbank-Zeeland-West-Brabant/Nieuws/Paginas/Verdachte-overleden-rechtbank-verklaart-OM-niet-ontvankelijk-.aspx) (rechtspraak.nl)

De verbeelding kwam aan de macht. Zo beschouwden velen in mei 1973 het aantreden van het kabinet-Den Uyl. PvdA-leider Joop den Uyl werd minister-president en de vijf deelnemende partijen zetten een nieuwe generatie in de ministerraad. Van Ruud Lubbers tot Wim Duisenberg, van Dries van Agt tot Jos van Kemenade. In deze aflevering ontmoeten Jaap Jansen en PG Kroeger drie van deze ‘jonge wilden'. En nog altijd spetteren de vonken eraf.Oudste van hen was Laurens Jan Brinkhorst (D66) die op zijn 36ste staatssecretaris voor Europese Zaken werd. Ontwikkelingssamenwerking deed de 33-jarige minister Jan Pronk (PvdA). De ‘benjamin' - in zijn eigen woorden - was de 31-jarige staatssecretaris voor fiscale zaken, Martin van Rooijen (KVP en daarna CDA). Elk van hen had een bijzondere en intensieve relatie met Den Uyl en zat ook bijna altijd in de ministerraad. Elk van hen vertelt dan ook opmerkelijke persoonlijke herinneringen en belevenissen.***Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier*** Zo was de premier bepaald geen vurig Europeaan, hij liet aan Brinkhorst alle ruimte om zelf in Brussel de zaken te doen. Het contrast met deze tijd en haar indringende EU-overleggen, agendering en geopolitieke uitdagingen kan bijna niet groter. Pronk ontdekte pas gaandeweg het kabinet zijn eigen 'Europees vuur' toen hij merkte dat hij zo op wereldschaal méér kon betekenen. Van Rooijen werkte intussen aan een bijna revolutionaire financiële hervorming, die de grondslag legde voor een 'herlancering' van de Europese samenwerking na jaren van stagnatie.Het gesprek met deze drie levert een reeks van zulke verrassende observaties en inzichten. Heel veel jolijt en plagerijen tussen de drie over de jaren. En gegroeid zelfinzicht. Pronk: “Ik was een broekie, iedereen was ouder en wijzer. Ik was vooral eigenwijs.”Heel wat legendes worden doorgeprikt. Zo staat het kabinet-Den Uyl te boek als ‘het meest progressieve kabinet uit de Nederlandse geschiedenis'. Maar veel van wat het kabinet juist zeer daadkrachtig deed, was allesbehalve 'links' te noemen. Het zorgde wel dat de ploeg van Den Uyl onverwacht veel respect wist te oogsten. Zeker bij de ongekende crises waarmee het voortdurend geconfronteerd werd: oorlog in het Midden-Oosten, olieboycot, terrorisme, de Lockheed-affaire en crisis in het Oranjehuis. Het eerst labiel geachte 'gedoogkabinet' werd daardoor hecht aaneengesmeed. Veel kabinetten bestonden uit managers, zegt Pronk. “Maar wij waren politici." Dat veel van de progressieve hervormingsplannen niet of pas later en afgezwakt gerealiseerd werden, blijft de jonge drie van toen ook nu nog verdelen.Nuanceringen horen we ook als de stijl en aanpak van Den Uyl uitgediept wordt. Hij had de gave zeer scherp te kunnen luisteren en dan knappe compromissen te smeden. Maar dat luisteren kon ook oneindige discussies opleveren, kreunt Brinkhorst. Cruciaal was niettemin dat iedereen besefte dat zijn inbreng en visie er serieus toe deed en lanterfanten dus niet aan de orde was. En opvallend is hoezeer destijds sprake was van sterk dualisme tussen kabinet en parlement. Dichtgetimmerde afspraken bestonden niet. Elke strijd moest eerst in het kabinet en daarna nog eens opnieuw helemaal in en met de Kamer gevoerd worden. Alle drie benadrukken daarvan te hebben genoten.In de kern was de periode-Den Uyl een fase waarin de nieuwe maatschappelijke bewegingen die in de jaren '60 waren ontstaan vertaald werden in concreet politiek beleid. Brinkhorst wijst erop dat die bewegingen allesbehalve puur nationaal waren. Ook werd toen al duidelijk dat grote economische en geopolitieke spanningen niet langer strikt nationaal konden worden aangepakt. Een nieuwe tijd was aangebroken en deze drie beleefden die - en gaven die ook vorm - met elan en hartstocht.Opmerkelijk is hoe eensgezind ze zijn over de nasleep. Van Rooijen benadrukt dat 'dat Tweede Kabinet-Den Uyl' in feite in kannen en kruiken was. Pronk bevestigt dit voluit en vertelt verbluffende ontwikkelingen en details uit het interne PvdA-beraad. Hij vindt nu dat zijn partij zich overgaf aan arrogantie. En hij worstelt hoorbaar met de vraag of Den Uyl toch niet had moeten doorzetten, tegen fractie en partijcongres in. Geëmotioneerd zegt Pronk: "Joop was daarna nooit meer de oude."De politiek van 2023 roept bij de drie jonge bewindslieden van vijftig jaar geleden minstens zo veel vurigheid op. Van Rooijens filippica tegen premier Mark Rutte en het monisme van nu loeit als een orkaan. Pronk komt zelfs met een concreet voorstel om in tijden van electorale versplintering 'progressieve macht' te bundelen om de kiezers optimale duidelijkheid te bieden. Alle drie laten ze merken hoe actueel, hoe radicaal soms nog en hoe enthousiast zij het politieke vak ook vijf decennia later nog bedrijven.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Verder lezenJan Pronk - De verbeelding aan de macht (essay)PvdA; D66; PPR - Keerpunt 1972: Regeerakkoord van de progressieve drie. [Verkiezingsprogramma]ARP, CHU en KVP: Schets van beleid voor 1973 en volgende jarenPeter Bootsma, Willem Breedveld - De verbeelding aan de macht, geschiedenis van het kabinet-Den UylDik Verkuil - De gedrevene - Joop den Uyl 1919-1987Anet Bleich - Joop den Uyl 1919-1987. Dromer en doordouwer***Verder kijkenTerugblik 50 jaar Kabinet Den Uyl in de Pletterij in HaarlemJoop den Uyl van de Partij van de Arbeid wordt premier (1973)Verkiezingen 1977 - Den Uyl (PvdA)De PvdA van Den Uyl in de oppositie (VPRO, 1978)De illusie aan de macht - 1412 dagen kabinet Den Uyl deel 1 (1998)De illusie aan de macht - 1412 dagen kabinet Den Uyl deel 2 (1998)***Verder luisteren naar eerdere afleveringen326 - Willem Aantjes, een politiek leven in de 20ste eeuw325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte300 - Ethische politiek: het bijzondere Nederland met zijn 'moreel hoogstaande opvattingen'217 - Kabinetsformatie 2021: Wordt Rutte IV het tweede kabinet-Den Uyl?210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde195 - PvdA en CDA: ooit dominante machtspartijen, nu grote verliezers. Hoe komt dat? En hoe nu verder?164 - Dries van Agt 90 - Eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburgerBB 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsmanBB 127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers123 – Hoe de PvdA in de greep kwam van het neoliberalisme88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van Kemenade87 - Het tragische laatste jaar van kabinetten64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop60 - Coen Brummer & Daniël Boomsma: De canon van het sociaal-liberalisme34 - 140 jaar Anti-Revolutionaire PartijBB 09 – Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger06 - Piet de Jong***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:57:54 - Deel 201:55:16 - EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Alles is politiek, maar is politiek ook alles? Deze Jortcast gaat minder over alledaagse Haagse malheur, haperende coalitieakkoorden en ontevreden landgenoten, alswel over het ambacht van politicus. Word je daarvoor geboren, of valt 't te leren? Drs. M. Rutte, over het premier worden, zijn, en het vooralsnog dertien jaar lang blijven. Videomateriaal: Speech van Winston Churchill in Den Haag, 1948 (https://www.facebook.com/beeldengeluid/videos/toespraak-van-churchill-op-het-congres-van-den-haag-1948/10153502898386688/) Ruud Lubbers in debat met Wim Kok, 1989 (https://www.youtube.com/watch?v=12lYZ7DYSws&t=461s)  

Oud-minister Tom de Bruijn werkt bijna zijn hele al leven op het snijvlak van de Nederlandse en de Europese politiek. Onder meer als permanent vertegenwoordiger van Nederland bij de Europese Unie in Brussel en daarvoor ‘chef Europa' in Den Haag. Hij begeleidde de premiers Wim Kok, Jan Peter Balkenende en Mark Rutte naar Eurotoppen en deed allerlei complexe en gevoelige onderhandelingen. Aan Jaap Jansen en PG Kroeger geeft hij een 'masterclass' over de verhouding tussen Nederland en Europa sinds de jaren '50, zoals hij die onlangs ook gaf in Parijs, ter voorbereiding op het staatsbezoek van president Emmanuel Macron op 11 en 12 april 2023.***Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Zijn verhaal geeft ons een inkijkje in het concrete, dagelijkse werk van 'de pv' in Brussel. Die functie van permanent vertegenwoordiger - een combinatie van ambassadeur en beleidscoördinator van de regering bij de EU - bekleedde hij van 2003 tot 2011. De bijeenkomsten van de gezamenlijke pv's van de lidstaten noemt hij 'het Madurodam van de Europese Raad'. Hoe, met wie en met welke landen en krachten je onderhandelt op dat complexe Brusselse niveau maakt hij inzichtelijk met fraaie verhalen.Dat Nederland de voorbije 70 jaar niet altijd op eenzelfde manier naar de Europese integratie en de machtsverhoudingen binnen Europa keek, komt uit zijn analyse scherp naar voren. Scepsis bestond al in de jaren van premier Willem Drees, maar ook hij kon het zich niet veroorloven afzijdig te blijven. Al was het maar vanwege de cruciale handelsrelatie met West-Duitsland.Met de Fransen liep het vaak stroef. De Atlantische insteek en het idealistisch pragmatisme van de Nederlanders wekte vaak wantrouwen en onbegrip. Toch slaagde Ruud Lubbers erin op een van de heikelste problemen verrassend op één lijn te komen met president François Mitterrand. Samen overrompelden ze daarmee heel de EU. Minister Hans van Mierlo poogde vergeefs tot meer wederzijds begrip te komen, maar Jan Peter Balkenende dwong nogal wat respect af nadat hij Jacques Chirac met zijn stijfkoppigheid eerst tot razernij had weten te brengen.Nog meer argwaan ontmoette ons land na het afwijzen van de ‘Grondwet' in 2005 en daarna (tussen 2010 en 2012) de gedoogcoalitie met de PVV. Maar juist toen brak een nieuwe toon en benadering door. In de eurocrisis bleek Nederland inventief en creatief te zijn.De uitstekende band met bondskanselier Angela Merkel werd nog belangrijker toen met Brexit de eveneens goede relatie met de Britten in zijn tegendeel omsloeg. Brexit maakte Rutte stug tegen de ondermijners van de EU en voor Berlijn en Parijs werd hij nog meer een nuttige schakel. 'Wopke en de Zeven Dwergen' werd daar een effectief vervolg op.Na het vertrek van Merkel is Nederland nog meer een sleutellidstaat geworden, temeer omdat de Frans-Duitse as in een crisis verzeild is geraakt. MH17, Trump, Poetins inval in Oekraïne en de opmars van Xi Jinping hebben bovendien glashard doen voelen hoezeer een eensgezinde Unie met nieuwe politieke instrumenten van levensbelang is.Het lijkt er zelfs op dat Rutte hiermee wel degelijk iets van visie heeft ontwikkeld. De premier zoekt ook in veel bredere kring nu invloed en contacten voor ons land binnen de EU. De band met Macron is opvallend sterk geworden, maar bijvoorbeeld ook met Spanje is de relatie en het wederzijds begrip ook veel beter geworden.Dit wijst erop dat voor ons land en de EU als geheel een nieuwe tijd is aangebroken. Poetins oorlog heeft dat nog extra aangemoedigd. Tom de Bruijn wijst er ook in het licht van de aanstaande verkiezingen voor het Europees Parlement op, dat politici en partijen hebben te rekenen met decennia van grote nadruk op gezamenlijke inspanningen voor een serieuze Europese defensie.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Verder lezenTom de Bruijn - De l'idéalisme au pragmatisme : les Pays-Bas dans la construction européenne (Le Grand Continent, 11 april 2023)Nederlandse vertaling op Vriend van de showLeestip van Jaap:Anjo Harryvan en Jan van der Harst - Verloren consensus. Europa in het Nederlandse parlementair-politieke debat 1945-2013***Verder luisteren340 – Caroline van der Plas ontvangt Frans Timmermans. Vijf misverstanden over Europa336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt333 - Een 'bromance' tussen Rishi Sunak en Emmanuel Macron. De haat-liefdeverhouding van Britten en Fransen328 – Nieuwe rauwe wereld. Brexit, what Brexit?321 - Umwertung aller Werte - Parijs en Berlijn van elkaar vervreemd op hun eigen feest302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU284 - Quatorze Juillet: komt onder Macron een einde aan De Gaulles Vijfde Republiek?272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering139 - Ank Bijleveld en haar nieuwe Defensievisie: Europa moet zichzelf militair kunnen verdedigen124 - 95 jaar Jacques Delors107 - Jean Monnet, de vader van Europa100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop42 - Merkels vertrouweling Elmar Brok, 40 jaar Europese geschiedenisAfl. 36 – Wopke Hoekstra: EU moet geopolitieke machtsfactor worden28 - Eeuwenoude misverstanden tussen Nederland en FrankrijkAfl. 02 – Jeroen Dijsselbloem en Coen Teulings over de Eurocrisis***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:57:56 - Deel 202:01:41 - EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

"Een van de begaafdste politici van na de oorlog", noemde Dries van Agt hem. Hij is ook een van de meest tragische. Het leven van Willem Aantjes van 1923 tot 2015 was ook het verhaal van Nederland in de 20e eeuw, met zijn hoogtepunten en dieptepunten. En met toekomstvisioenen en doem uit het verleden. Honderd jaar na zijn geboorte duiken Jaap Jansen en PG Kroeger in Aantjes' leven en werk en veel verrassende, weinig bekende aspecten ervan.***Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Willem Aantjes groeide op in een streng-calvinistisch milieu in jaren van voorspoed waaraan met de crisis van de jaren ‘30 en de Tweede Wereldoorlog en de bezetting een ruw einde kwam. De jonge Aantjes werd in Duitsland tewerkgesteld en stapelde fout op fout om maar terug naar huis te kunnen. Hij zou zijn weinig heldhaftige acties jarenlang verhullen. De wederopbouwjaren waren ook bij Aantjes jaren van ontplooiing en ambitie. Hij maakte flink carrière in 'de polder' (hij werd secretaris van de bouwwerkgevers) en kwam in 1959 de Tweede Kamer in voor de ARP. Die nog lang zeer conservatieve calvinistische partij kon wel wat fris jong talent gebruiken. Een heftig conflict - zowel met het kabinet als binnen zijn partij - bood hem ineens politieke kansen. Het kleurrijke verhaal van die 'jenevercrisis' bleek ook het begin van een nieuwe fase van dynamiek en grote veranderingen in de jaren zestig.De conservatief Aantjes werd in die periode gegrepen door de nieuwe tijdgeest. Omwentelingen in de kerken en toenemende Europese samenwerking hadden diepgaande invloed op de 'confessionelen' in ons land. Aantjes werd nu veel meer dan alleen de deskundige van het beleid ter bestrijding van de nijpende woningnood. Nieuwe kansen en rollen leidden ertoe dat hij een plaats kreeg in de top aan het Binnenhof. En daarmee kreeg Aantjes een sleutelrol bij zowel de komst van het kabinet-Den Uyl als in de partijvernieuwing die leidde tot de komst van het CDA.Het beeld van de rol van Willem Aantjes in die jaren zit vol misverstanden. Jaap en PG pellen die een voor een af.Zo was hij beslist vóór dat nieuwe CDA, maar merkte te laat dat hij de greep op het proces verloor. Zo ging zijn fameuze 'Bergrede' helemaal niet over dat deel van het Evangelie van Mattheüs. En hij was niet tegen een katholiek als CDA-leider, maar stimuleerde zelfs dat Ruud Lubbers de eerste lijsttrekker zou worden. Bij al die politieke acties was Aantjes' scherpe inzicht en machtsinstinct steeds een cruciale factor.Dat bleek ook toen hij na de verkiezingen van 1977 als eerste zag welke kansen en dreigingen nu opdoemden. De PvdA gooide de eigen glazen in en Aantjes kwam terecht op de machtige plek van chef van de grootste regeringsfractie, het CDA. Ook daarover bestaan veel misverstanden. Hij was in die rol allerminst een soort linkse activist, maar bleek een zeer gedegen aanvoerder en opnieuw een politiek dier.Hoe het oorlogsverleden hem op 6 november 1978 inhaalde en hoe hij ondanks de foutief gebleken beschuldigingen door directeur Loe de Jong van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (het huidige NIOD) geen weg meer terug vond, maakt Aantjes een tragisch mens. Zijn politieke leerling Ruud Lubbers nam het over en daarmee startte een nieuw politiek leiderschap wat hem al snel zou doen vergeten.PG vertelt hierbij uit eigen belevenis hoe Aantjes enkele jaren later met het CDA op bezoek in Berlijn nog altijd geplaagd werd door vele onverwerkte emoties en herinneringen. En ook daarin was zijn leven er echt een van iemand in ons land van zijn generatie.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Verder lezenPG Kroeger en Jaap Stam - De rogge staat er dun bij. Macht en verval van het CDA 1974 - 1998Jan Dirk Snel - Willem Aantjes en Zes Werken der Bramhartigheid***Verder kijken6 november 1978: De zaak-AantjesBuitenhof: Dries van Agt en Willem Aantjes (1999)Netwerk: gesprek met Willem Aantjes (2003)Recht van spreken: Elles de Bruin praat met Willem Aantjes (2013)***Verder luisteren325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte307 - Tien wetten waaraan een succesvolle fractievoorzitter moet voldoen261 - Mariëtte Hamer en de kunst van het voorzitten - een masterclass212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg195 - PvdA en CDA: ooit dominante machtspartijen, nu grote verliezers. Hoe komt dat? En hoe nu verder?153- Het CDA en de tand des tijds164 - Dries van Agt 90 - Eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburgerBB 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsmanBB 127 - De geheime politieke memoires van Ruud LubbersBB 119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama113 - De Jaren '20 als wenkend perspectief110 - Overleggen in crisistijd: Hans de Boer en Han Busker, voorzitters van de Stichting van de Arbeid105 - 75 jaar bevrijding: Dagelijks leven in Nazi-DuitslandBB 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix KropAfl. 55 – PG: de geboorte van het Poldermodel43 - Liberaal denker Witteveen34 - 140 jaar Anti-Revolutionaire Partij01 - D66 moet linkser, vindt oud-partijleider Jan Terlouw***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:46:52 – Deel 201:47:41 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Even was Mark Rutte - die geen partijleider van de VVD wil heten - de chef woordvoering der liberalen. Hij opende de campagne voor Provinciale Staten 2023 met een dringende waarschuwing tegen een groot gevaar. De kiezer moest beducht zijn voor de wederkomst van Joop den Uyl!Nu stierf deze - veel te vroeg – al in 1987. Wat bedoelt Rutte? Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de diepere roerselen van Ruttes schijnbare paniek. Over beeldvorming, mythologie en nuchtere feiten.Duidelijk is dat Rutte een weloverwogen zet doet met deze waanvoorstelling. Sterker nog, het is een gouwe ouwe! Al in 2012 voerde hij op precies dezelfde wijze campagne. Het is een kopie van Hans Wiegel in 1972 en die plagieerde op zijn beurt weer VVD-oprichter Pieter Oud uit de campagne van 1959.***Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst met verwijzingen vind je altijd hier***Duidelijk is dat de VVD poogt net als in 2012 hiermee haar positie als grootste partij vast te houden, zodat Rutte aan alle andere partijen een desillusie uitdeelt en zijn handen nog meer vrij maakt om te 'dealen'. Ook over zijn eigen politieke toekomst!Daarbij schat hij in dat zo'n Uyliaanse hersenschim hem geen windeieren zal leggen. De VVD schetst een duistere dreiging van linkse hobby's van ‘wokisme', klimaatdrammerij en belastingverhoging voor ‘de hardwerkende Nederlander' door een logge verkwistende overheid, geleid door potverteerders.Hoe zat het werkelijk met Joop den Uyl en zijn tijd. Hoe erg was Nederland eraan toe onder het bewind van deze legendarische politicus?Vreselijk links?Nou nee. Uit zijn plannen voor een redesign voor een economisch bloeiend Amsterdam tot zijn liefde voor poëzie en van zijn gereformeerde herkomst tot zijn door Nixon zeer gewaardeerde geheime hulp aan Israël en oog voor stevige defensie-uitgaven komt een ander beeld naar voren. Radicaal-links schold Den Uyl zelfs uit voor 'Joop Atoom'! En het Huis van Oranje blijft hem eeuwig dankbaar.Een verkwistende potverteerder?Nou nee. Hoe 'Ome Joop' de energiecrisis opving staat in verbluffend contrast met hoe Rutte recent aan de slag ging. En tegen geen kabinet en beleid is door de vakbonden zo heftig gestaakt als tegen dat van Den Uyl. En in de VVD-kabinetten voor en na Den Uyl steeg de staatsschuld veel hoger!Een drammerige wokist dan?Wie? Joop Den Uyl? De man die feminisme maar lastig vond, sigaren rookte, ouderwets dacht over onderwijs en opvoeding en voor Rutte een voorbeeld werd hoe op te treden als staatsman in crisistijd.En trouwens, als de liberale premier in zijn schaarse vrije tijd ergens van kan genieten, dan zijn het wel de oude opnamen van het vuur en vernuft waarmee Den Uyl in debatten te werk ging. Hij kan ze niet vaak genoeg zien!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Verder lezenRutte kraakt 'linkse wolk': 'Dat zou slecht nieuws zijn voor de hardwerkende Nederlander'Peter Kanne – Fusie! Als PvdA en GroenLinks hun idealen serieus nemenAnet Bleich - Joop den Uyl 1919-1987, dromer en doordouwerDik Verkuil – De gedrevene, Joop den Uyl 1919-1987Pieter Sijpersma – Hans Wiegel, de biografie***Verder kijkenDen Uyl en Wiegel in debat in Groningen (1972)***Verder luisteren310 – Nu 40 jaar geleden: Lubbers premier en de polder sluit historisch Akkoord van Wassenaar217 - Kabinetsformatie 2021: Wordt Rutte IV het tweede kabinet-Den Uyl?213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit193 - Kabinetsformatie 2021: Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd195 - PvdA en CDA: ooit dominante machtspartijen, nu grote verliezers. Hoe komt dat? En hoe nu verder?170 - Waarom linkse samenwerking altijd weer mislukt123 – Hoe de PvdA in de greep kwam van het neoliberalisme88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van Kemenade87 - PG Kroeger: Het tragische laatste jaar van kabinetten70 - 'Voorzitter, het is Kafka!' - PG Kroeger over leven en werk van Franz KafkaAfl. 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix KropAfl. 09 - Special: leven en werk van Wim Kok***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:58:57 – Deel 201:44:28 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De laatste dagen van november 1982 schreven geschiedenis. De jongste premier van de twintigste eeuw trad aan in een dramatische sociaaleconomische en financiële crisis, een energiecrisis en grote spanningen tussen Moskou en het Westen. Het aantreden van Ruud Lubbers en zijn nieuwe kabinet zorgde onmiddellijk voor een van de grootste doorbraken in de historie van de Nederlandse economie: het Akkoord van Wassenaar. Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken wat er in die dagen gebeurde achter de schermen, prikken legendes door en trekken lessen voor de crisis van 2022.FNV-voorzitter Wim Kok was er eerlijk over: “Het was een noodsprong." Ondernemersvoorzitter Chris van Veen noemde de plannen van het nieuwe kabinet ‘faliekant verkeerd'. De premier en zijn 'sterke man' in dat kabinet, minister Jan de Koning van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, vonden dat helemaal niet erg. Dit dwong immers 'de polder' zijn knopen te tellen.De Koning dreigde doodleuk met een 'loonpauze' en het drong al snel door dat hij alle salarissen in de marktsector voor 4 jaar zou bevriezen. “Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan”, was niet voor niets een bekend motto van hem. Kok en Van Veen kropen in paniek bijeen en vonden elkaar vlak voordat Lubbers in de Tweede Kamer zijn regeringsverklaring zou uitspreken. Hoe dat ging is een spannende detective.De gebeurtenissen van deze dagen en weken werden de bron van gevleugelde woorden en ook van mythen. ‘Vanuit een positieve grondhouding' tot ‘inlegvel'. En van het eerste besef van Lubbers' oneindige creativiteit en het eerste moment dat zijn Lubberiaanse toverformules ook zijn collegaministers konden onthutsen. Schatkistbewaarder Onno Ruding was decennia later nog buitengewoon pissig. Sinds 1982 werd de roep om 'een tweede Wassenaar' keer op keer gehoord. Afgelopen week weer in de Eerste Kamer. Jaap en PG analyseren hoezeer de huidige economische crisis exact de omgekeerde is van die van de Lubbers-jaren. Dat maakt zo'n renaissance van Wassenaar een nog spannender gedachte. De ingrediënten liggen zelfs al klaar. De polder dringt dan ook flink aan: “Kabinet ga aan de slag!”***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb jij belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nlEen van onze adverteerders is Bamigo. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25(en in de Black Friday periode krijg je die korting sowieso!)***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder kijkenAndere Tijden: het geheim van Ruud Lubbers (2013)De Wim Kok Tapes (IISG)***Verder luisteren261 - Mariëtte Hamer en de kunst van het voorzitten - een masterclass216 - Crisis op komst: Nederlandse economie loopt vast door tekort aan technisch geschoolde arbeidskrachten213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooitBB 164 - Dries van Agt, eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger127 - De geheime politieke memoires van Ruud LubbersBB 119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama110 - Overleggen in crisistijd: Hans de Boer en Han Busker, voorzitters van de Stichting van de ArbeidBB 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix KropAfl. 55 – PG: de geboorte van het PoldermodelAfl. 40 – SER-voorzitter Mariëtte Hamer over polder en pensioen09 - Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:43:11 – Deel 200:58:28 – Advertentie Bamigo + Deel 301:23:29 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

"Een hondenbaan, maar een mooie hondenbaan." Zo noemt Paul Rosenmöller in zijn memoires het werk dat hij deed als aanvoerder van de fractie van GroenLinks in de Tweede Kamer. Veel van zijn collega's van nu zullen hem dit zuchtend nazeggen. Niet in het minst VVD-fractieleider Sophie Hermans, die vorige week hulp nodig had van VVD-premier Mark Rutte nadat ze in haar eentje haar fractie niet kon overtuigen.Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken wat een fractievoorzitter succesvol maakt. Ze trekken tien lessen.De parlementaire historie kent voorbeelden van indrukwekkende politieke chefs - van Carl Romme tot Joop den Uyl - maar nog veel meer van hen die die functie niet overleefden. Van Elco Brinkman tot Ad Melkert en recent nog Lilianne Ploumen. Waaraan ontbrak het hen?1] Je moet een schaap met vijf poten zijn. De noodzakelijke eigenschappen zijn een optelsom van kwaliteiten die bijna niemand allemaal tegelijk kan bezitten. Je moet een goede spreker zijn, een briljant onderhandelaar en soms ook een beul. Discipline bevorderen en een wij-gevoel geven. En nog veel meer.2] Je moet vooral je collega-fractieleden laten schitteren en zo je eigen competentie doen glanzen.3] Je moet de onbetwiste tolk van de partijlijn zijn en die rol aan niemand anders toestaan.4] Ze moeten allemaal een beetje bang voor je zijn.5] Hoe minder je uitstraalt dat je vooral bezig bent met je eigen politieke perspectieven (het Torentje!), hoe effectiever je werkt.6] Identificatie van een fractieleider met één politiek thema geeft haar of hem kleur. Je met elk onderwerp bemoeien frustreert de fractie en collega-leiders.7] Een fractievoorzitter moet politiek ‘ademen'. Vis in het water, genieter van het spel, liefhebber van macht en icoon van de democratie willen zijn.8] Je moet geen al te opzichtige hobby's hebben. Maar een eigenzinnigheidje hier en daar geeft je leiderschap kleur.9] "I Demand Loyalty". Een fractieleider moet iets van LBJ hebben.10] Gezag krijg je en dwing je nooit af. Thatcher zei: "Being in power is like being a Lady. If you have to say you are, you're not."Bij elk van die 10 presenteren Jaap en PG talloze voorbeelden van toen en nu, van aanvoerders die daarin uitblonken of juist de mist in gingen.En Sophie Hermans dan? Hoe zij opereerde in de VVD-asielcrisis werd in het licht van deze tien wetten misschien wel helemaal verkeerd begrepen. Dat bleek toen Mark Rutte drie dagen later het woord nam…***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb jij belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nlEen van onze adverteerders is Bamigo. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25 (en in de Black Friday periode krijg je die korting sowieso!)***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren294 - Algemene Beschouwingen 2022: samenwerking vanuit fundamentele overtuigingen. En: de wappies als verliezer293 - Hoe houd je een boeiende toespraak en wat moet je vooral niet doen?261 - Mariëtte Hamer en de kunst van het voorzitten - een masterclass202 - 4th of July: Joe Biden in het spoor van LBJ173 - Onder de pragmatische Mark Rutte werd de VVD de grootste, maar ook kwetsbaar169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders145 - Forum voor Democratie en de alleenheerschappij van Thierry Baudet134 - 40 jaar CDA, 10 jaar CDA-congres in de Rijnhal. 'Doe dit ons land niet aan'131 - Het debat van het jaar: Roderik van Grieken over de Algemene BeschouwingenBB 127 – De geheime politieke memoires van Ruud LubbersBB 119 – Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop56 - PG: Tien wetten waaraan een succesvolle partijvoorzitter moet voldoen49 - Algemene Beschouwingen met Roderik van GriekenBB 48 – Wilders gewogen: Gerrit Voerman en Koen Vossen over de PVV***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:41:32 – Deel 200:49:30 – Advertentie Bamigo + Deel 301:29:24 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Tweede Kamer ligt met zichzelf overhoop. Oud-Kamervoorzitter Khadija Arib is boos opgestapt. Het presidium ligt onder vuur daarom en voorzitter Vera Bergkamp wordt door de een te slap en door de ander te partijdig gevonden. Hoe komt men uit deze narigheid en hoe raakte de Kamer hierin verzeild? Jaap Jansen en PG Kroeger gaan te rade bij de nestor van de politieke en parlementaire historici, oud PvdA-senator Joop van den Berg.In zijn betoog strijden nuance en scherpte om voorrang. Ja, Arib was geen lieverdje - maar de Kamer koos ook bewust voor iemand die daarom bekend stond. Ja, het presidium en voorzitter Vera Bergkamp hebben ongelukkig geopereerd, maar het is de Kamer zélf die hen de opdracht gaf de teugels aan te trekken. Van den Berg wijst erop dat vele jaren de sfeer eerder was van 'moet kunnen' en 'meer straattaal in het debat'.Als kenner van het parlement als complexe organisatie zegt de nestor - in ernst en luim - dat de Kamer per definitie een anarchistisch geheel vormt. De warrige combinatie van een bedrijfsmatige structuur en medewerkers plus een politiek machtscentrum maakt het overal en bij elke voorzitter weer een worsteling om de zaak overeind te houden. De versplintering van fracties en de opkomst van sociale media hebben die anarchie niet verminderd.Dat er klachten waren over Arib is geen nieuws, onderstreept hij. Wel dat daar – tot voor kort - nooit reden in gezien was er iets aan te doen. Waarom, dat blijft schimmig en dit beschadigt iedereen. Van den Berg is daarbij niet mals over zijn partijgenoot in het Kamerpresidium Henk Nijboer.Uit zijn betoog wordt ook helder dat de Kamer na het vertrek uit 'de Oude Zaal' ook door architectuur en design niet erg geholpen is geweest. De troebelen rond renovatie en tijdelijke verhuizing waren dat trouwens ook niet. Hier heeft Arib flink steken laten vallen, erkent hij.Het komt goed van pas dat Joop van den Berg een gloednieuw boek publiceert waarin al deze zwarigheden geanalyseerd en van mogelijke oplossingen worden voorzien. Jaap en PG lopen die met hem langs als aanmoediging voor Bergkamp en haar collega's om nu toch echt helder en daadkrachtig te werk te gaan. Van den Berg schuwt hierbij de controverse niet: hij wil minder jonge leden in de Kamerzetels en minder transparantie in het complexe wetgevingsproces!PG legt hem een gedachte voor van een nieuwe Kamervoorzitter die schoon schip kan maken en als D66'er zou kunnen ruilen met Vera Bergkamp. En Jaap deelt een bokaal uit voor het Kamerlid dat in de kwestie-Arib ‘het lied van de hypocriet' zong.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Voor de vrienden stelt uitgeverij Prometheus vijf exemplaren van het nieuwe boek van Joop van den Berg Humeurig volk, verkrampte politiek en hoe het anders kan beschikbaar. Hoe je hiervoor in aanmerking kunt komen verschijnt in een bericht (alleen voor vrienden, dus word het snel nog even) op die site.Heb je belangstelling om ons met je bedrijf of organisatie te sponsoren of in de podcast te adverteren? Stuur dan een mailtje aan adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenBrief van het Presidium over de reactie op het besluit tot feitenonderzoek naar aanleiding van anonieme brieven, bijlage 1 Besluitvormingsproces, bijlage 2 advies Pels RijckenJoop van den Berg - Gezaghebbend voorzitterschapBert van den Braak - Het beeld van het voorzitterschap van Arib***Verder luisteren294 - Algemene Beschouwingen 2022: samenwerking vanuit fundamentele overtuigingen. En: de wappies als verliezer249 - Gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen? (de vorige aflevering met Joop van den Berg)09 - Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:53:46 – Deel 201:46:00 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Italiaanse premier Mario Draghi stapte op en in het Verenigd Koninkrijk kwam Boris Johnson ten val. Kabinetscrisissen alom in Europa. En in ons land is ook van alles aan de hand. Rutte IV beleeft een roerige zomer waarin crisissen zich opstapelen (Energiecrisis! Stikstofcrisis! Asielcrisis!). CDA-aanvoerder Wopke Hoekstra trok voor het front van zijn collega's een gele kaart en in alle vier de coalitiepartijen roert de achterban zich. Het wachten is ondertussen op Johan Remkes, de architect van dit kabinet die als 'gespreksleider' de stikstofcrisis moet oplossen.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de politieke geschiedenis. Ze analyseren hoe, waarom en in welke omstandigheden coalities dusdanig in beroering raken dat een crisissfeer onvermijdelijk wordt. En ze kijken wát er dan gebeurt en hóe de val van kabinetten zich dan voltrekt. Een leerzaam verhaal voor nu.Er zijn vier patronen van crisistoestanden in coalities.Zo is er de onmin tussen Kamerfracties en een kabinet wat zelf stevige eensgezindheid vertoont. Fameus voorbeeld hiervan is het kabinet-Cals (1965-1966).Maar ook gedoe binnen een kabinetsploeg terwijl de coalitiefracties elkaar goed vasthouden is een bekend patroon. Ruud Lubbers zei over het kabinet-Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981-1982) dat hij met zijn collega-fractievoorzitters vergeefs 'aldoor met zuurstofmaskers aan kwam zetten'.En dan zijn er de crises rond specifieke bewindslieden, zoals premier Jan Peter Bakenende tweemaal achtereen ondervond.Tenslotte is er de crisis die ontstaat doordat een kabinet 'de gunfactor' kwijt is, intern en onderling, zoals Joop den Uyl en later Wim Kok moesten ervaren.Het soort coalitiecrisis zegt soms maar weinig over de aard van de val van een kabinet. De diepere oorzaak is lang niet altijd de feitelijke aanleiding! Ook hier zien we vier typen ondergang. En die zijn extra leerzaam voor Rutte IV.Zo is er de val waarbij een sleutelfiguur - zoals de premier - zélf de stekker uit het kabinet trekt. Fameus is hoe Ruud Lubbers dat deed in 1989 en zeker ook hoe Maxime Verhagen en Gerrit Zalm dat in 2002 deden bij Balkenende I.Een ander type kabinetsval is waarbij een premier de greep op de coalitie en zijn collega's kwijtraakt, zoals bij Balkenende II (2003-2006).Daarnaast kennen we de ondergang waarbij voor een van de coalitiepartners de pijn te zwaar opweegt tegen de plussen van een gezamenlijke lijn. De PvdA van Wouter Bos gaf daar in 2010 een sterk voorbeeld van.En tenslotte is er de val die eindeloos gerekt wordt doordat onvoorziene omstandigheden of incidenten de feitelijke ondergang blokkeren. Zowel Willem Drees als Den Uyl beleefden dat - met dank aan het Oranjehuis.Jaap en PG tasten tenslotte nog even af waar de huidige situatie van Rutte IV het dichtst bij lijkt te komen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenJaap Stam & Pieter Gerrit Kroeger - De rogge staat er dun bij, macht en verval van het CDA 1974-1998Joris Backer - Tussen droom en daad, D'66 en de politieke crisisDuco Hellema & Margriet van Lith - Dat hadden we nooit moeten doen, de PvdA en de neoliberale revolutie van de jaren negentig***Verder luisteren213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd173 - Onder de pragmatische Mark Rutte werd de VVD de grootste, maar ook kwetsbaar164 - Dries van Agt 90 - Eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers123 – Hoe de PvdA in de greep kwam van het neoliberalisme88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van Kemenade***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:55:13 – Deel 201:41:44 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In de zomerserie van Argos ‘Luizen in de pels' vertellen collega onderzoekjournalisten over hun werk, hun scoops en hun werkmethode. Vandaag zijn Misha Wessel en Thomas Blom te gast die samen onderzoeksjournalistieke televisie-documentaires maken. Het duo maakte onder andere onthullende portretten over de oud-premiers Ruud Lubbers en Wim Kok, maar ook een documentaire over doping in de Tour de France van 1998 toen de TVM-ploeg van Cees Priem uit de strijd werd gehaald. Een van hun laatste documentaires gaat over de jacht op de verdwenen miljarden van Muammar Gaddaffi, de Libische dictator die in 2011 ten val kwam. Vlak voor zijn val verscheepte hij maar liefst 12,5 miljard in contanten die nooit werden teruggevonden. In de film zijn rivaliserende teams van premiejagers op zoek naar het geld. ‘The hunt for Gaddaffi's billions' werd genomineerd voor een Emmy award en ze wonnen er een prestigieuze Rockie award mee voor onderzoek.

In de zomerserie van Argos ‘Luizen in de pels' vertellen collega onderzoekjournalisten over hun werk, hun scoops en hun werkmethode. Vandaag zijn Misha Wessel en Thomas Blom te gast die samen onderzoeksjournalistieke televisie-documentaires maken. Het duo maakte onder andere onthullende portretten over de oud-premiers Ruud Lubbers en Wim Kok, maar ook een documentaire over doping in de Tour de France van 1998 toen de TVM-ploeg van Cees Priem uit de strijd werd gehaald. Een van hun laatste documentaires gaat over de jacht op de verdwenen miljarden van Muammar Gaddaffi, de Libische dictator die in 2011 ten val kwam. Vlak voor zijn val verscheepte hij maar liefst 12,5 miljard in contanten die nooit werden teruggevonden. In de film zijn rivaliserende teams van premiejagers op zoek naar het geld. ‘The hunt for Gaddaffi's billions' werd genomineerd voor een Emmy award en ze wonnen er een prestigieuze Rockie award mee voor onderzoek.

“Belazerd.” Frans Leijnse heeft maar één woord nodig om te kwalificeren hoe Nederland ervoor staat met gelijke kansen in het onderwijs.Frans Leijnse was onder meer Tweede-Kamerlid, senator, hoogleraar en voorzitter van de HBO-raad. Hij was en is zeer betrokken bij discussies over onderwijs, vernieuwingen in het hoger onderwijs en het beroepsonderwijs, de arbeidsmarkt en de staat van zijn partij, de PvdA. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met hem naar aanleiding van zijn nieuwe boek Standenonderwijs – Hoe afkomst nog steeds onze schoolloopbaan bepaalt.Kern van Leijnses analyses is dat in ons onderwijssysteem twee dingen elkaar versterken die kansenongelijkheid vergroten. Ten eerste sorteert Nederland kinderen op een veel te vroeg en weinig doordacht moment uit door te bepalen wat hun niveau is in plaats van te kijken waar ze nog beter zouden kunnen. Ten tweede krijgen schooltypen waar jongeren met veel kansen naartoe gaan veel ruimere middelen en hoger opgeleide docenten.Daarbij komt dat ons land bij 'Leven Lang Ontwikkelen' bepaald niet vooroploopt en zo de essentiële 'levensloopbaan' van mensen in een hoogontwikkelde kenniseconomie veel te weinig aanmoedigt en versterkt. Zouden we dat wel doen, dan konden veel maatschappelijke dilemma's en bijvoorbeeld ook de grote tekorten aan getalenteerde, goed opgeleide mensen beter aangepakt worden.Leijnse wijst erop dat een wijdverspreide 'deeltijdcultuur' dit nog verergert, ook in het onderwijs. Effectieve oplossingen – met name in de fiscale sfeer - blijven achterwege. De Nederlandse aanpak is verrassend ondoelmatig, talent-verspillend en conservatief, zegt Leijnse.Hij verhaalt kleurrijk vanuit zijn eigen ervaringen als jongen uit een Rotterdams havenarbeidersmilieu.Met harde cijfers hekelt hij het beleid van de nieuwe minister Robbert Dijkgraaf, die opnieuw vooral geld steekt in extra's waar al veel investeringen terecht kwamen en weinig in tekorten waar juist extra impulsen nodig zijn.In het tweede deel van het gesprek spreekt Leijnse zich nadrukkelijk uit voor verregaande samenwerking tussen PvdA en GroenLinks. Hij onthult bijna achteloos dat de partijtoppen al bezig zijn met het vormen van één lijst en één program bij komende Kamerverkiezingen. Leijnse hoopt daarbij op een ‘veel minder technocratische en zielloze koers' dan de PvdA onder Wim Kok begon te varen en waarover hij uit de binnenkamer vertelt.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenStandenonderwijs. Hoe afkomst nog steeds onze schoolloopbaan bepaalt (Uitgeverij Eburon, 2022)Onderwijsraad - Doorgeschoten differentiatie in het onderwijsstelsel (2021)Lezing Geert ten Dam bij afscheid Kim Putters (2022)Robbert Dijkgraaf - Beleidsbrief hoger onderwijs en wetenschap (2022)WBS Jaarboek (2006), pp. 78-100***Verder luisteren216 - Crisis op komst: Nederlandse economie loopt vast door tekort aan technisch geschoolde arbeidskrachten201 - Het geheim van het hbo-succes183 - Samen slimmer worden: het Leidse kennisecosysteem als aanjager van duurzame groei181 - Voor nieuwe Kamerleden en bewindslieden: lessen uit de politieke praktijk van Jet Bussemaker126 - De kracht van hoger onderwijs123 – Hoe de PvdA in de greep kwam van het neoliberalisme88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van KemenadeBB 64 – Wim Kok, een leven op eigen kracht, gesprek met biograaf Marnix KropBB 50 - Vrijheid van onderwijsBB 34 – Lodewijk Asscher over zijn PvdABB 09 – Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger***Tijdlijn00:00:00 – Deel 1 (het onderwijs)01:12:00 – Deel 2 (de PvdA)01:46:23 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Ik ben republikein, maar we doen er thuis niks aan. De grote meerderheid van de Nederlandse bevolking is positief over het koningshuis en toen ik ooit koningin Beatrix ontmoette en later kroonprins Willem-Alexander, dacht ik: aardige mensen. Bovendien heeft de koning dankzij Thorbecke in 1848 de regeermacht niet meer in handen. Die ligt bij de ministers. Toch gebeuren er af en toe dingen waaruit blijkt dat het koningshuis zich boven de wet verheven voelt. In de vierdelige tv-documentaire Een porseleinen huwelijk bleek dat de Binnenlandse Veiligheidsdienst op eigen houtje onderzoek had gedaan naar de vader van maxima, die staatssecretaris was in een dictatuur die over lijken ging. Achter de rug om van de verantwoordelijke premier Wim Kok en minister van Binnenlandse zaken Bram Peper. En de top van het Openbaar Ministerie vernietigde een aangifte tegen vader Zorreguieta. Willem-Alexander dreigde ondertussen van zijn beschikbaarheid voor de troon af te zien. Dit deed me denken aan de Greet Hofmans-affaire in de jaren '50. Koningin Juliana raakte in de ban van deze gebedsgenezeres die haar pacifistische ideeën influisterde, waardoor Prins Bernhard in toorn ontstak. De problemen in Paleis Soestdijk werden zo groot - echtscheiding dreigde en de monarchie stond op instorten - dat hoofdredacties met de Rijksvoorlichtingsdienst afspraken er niet over te publiceren. Toen het Duitse Der Spiegel dat wel deed, legde het kabinet-Drees een importverbod op. Horen, zien en zwijgen. Ik moest ook denken aan de Lockheed-affaire. Prins Bernhard kreeg steekpenningen toegestopt van een vliegtuigfabrikant, bracht een officieel, door het kabinet-Den Uyl ingesteld onderzoek aan het licht. Al werd dit nogal omzwachteld geformuleerd. Dat hij daarnaast ook van een andere vliegtuigbouwer geld kreeg, bleef onbekend. Het stond in een bijlage die geheim bleef, ook voor de leden van de ministerraad. Zoveel corruptie zou het koningshuis niet overleven, was de gedachte. In de kwestie-Zorreguieta beperkte Kok het onderzoek tot Maxima's vader. Haar geestelijk raadsman, Padre Braun, speelde een hoofdrol in de huwelijksdienst. Dat hij de dictatuur altijd gesteund had, wilde Kok niet weten. Wat we wel wisten, was al ingewikkeld genoeg. Ik ben republikein en politieke leiders die ik er off the record wel eens naar vraag, zijn dat ook. Maar ze doen er verder niks aan. Begrijpelijk ook wel, er zijn immers grotere problemen in de wereld. Niemand heeft er echt last van en de meeste mensen vinden het wel aardig, zo'n koningshuis. En al dat politieke ongerief is dan misschien maar de prijs die we moeten betalen voor het in stand houden van dit sprookje. Over Jaap Jansen Politiek commentator Jaap Jansen in de wandelgangen van de macht. Luister live donderdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/jaap-jansen, Apple Podcast of Spotify. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wil je de hele aflevering van Uitblinkers luisteren? Word snel 'kapitein' www.dekapiteinenlijn.nl De eerste Uitblinker van 2022 is journalist, televisie- en radiopresentator, columnist en uitgever Frits Barend. Yves en Frits spreken over het grensoverschrijdende gedrag en ontslag van AJAX' Directeur Voetbalzaken Marc Overmars: 'Ik denk dat het van hetzelfde niveau is geweest als Rietbergen en Ali B. Over de initiatiefnemers van het cold case-team, Pieter van Twisk en Thijs Bayens, dat de verrader van Anne Frank ‘bekendmaakte' ontdekte Frits: ‘van Twisk is niet vies van geld en Bayens heeft feiten verdraaid'. Het politieke drama rondom het huwelijk van Máxima en Willem-Alexander komt aan bod: ‘Wim Kok wilde de situatie Jorge Zorreguieta 100% zeker in de doofpot stoppen' en de opmerkelijke details van het interview dat Frits had in 1978 met Jorge Videla.

In aflevering 82 van de Over Spreken Gesproken podcast een mooi en kwetsbaar gesprek met Annemiek Leclaire. Annemiek werkt als journalist voor onder andere het NRC Handelsblad, Vrij Nederland en Flow. Voor Vrij Nederland schreef ze de serie ‘Minder moeten, meer leven'. Voor het Financieel Dagblad interviewde ze een serie prominenten over het belangrijkste gesprek uit hun leven. Ze bundelde deze interviews in het boek 'Het gesprek van je leven'. Daar gaan we het in dit interview uitgebreid over hebben. In het boek een verzameling van mooie momenten. Bijvoorbeeld Lodewijk Asscher over zijn laatste gesprek met Wim Kok, wetenschapper Robbert Dijkgraaf over de ontmoeting met de oncoloog van zijn dochter, en SCP-directeur Kim Putters over zijn coming-out bij zijn schippersfamilie. Burgermeester Ahmed Aboutaleb gaat in op een cruciaal gesprek met zijn vader, en hoogleraar theologie Christa Anbeek op het gesprek met haar jongere broer, die krankzinnig werd verklaard. In dit interview delen Annemiek en Glenn beide hun invloedrijkste gesprek in hun leven. Daarnaast hebben we het over de rode draad die zij ontdekte in al haar interviews. Wat maakt een gesprek goed? Hoe belangrijk zijn die contactmomenten die we dagelijks hebben en wat kunnen we doen om zelf betere gesprekken te voeren, al vanaf onze keukentafel? Meer informatie over Annemiek, ook als zingevingscoach? Check: https://www.annemiekleclaire.nl. Meer informatie over de podcast? Check: www.desprekersregisseur.nl. Samen maken we korte metten met plankenkoorts en leren we spreken met meer impact. Iedere eerste, derde en vijfde maandag van de maand staat er een nieuwe aflevering voor je klaar!

Als een malafide Forrest Gump duikt meesteroplichter Piet van Haut constant op in de Belgische en Nederlandse geschiedenis. Van missverkiezingen tot de zaak Dutroux. Eens werd hij zelfs onthaald door minister-president Wim Kok en verbleef hij twee maanden op kosten van de staat in het Amstel Hotel. In dezelfde periode overtuigde hij de directeur van Lelystad Airport dat hij een oliesjeik was en maakte hij proefvluchten in verschillende Boeings. Schrijver Maarten Inghels dook in het leven van Piet van Haut en raakte verstrikt in een web van leugens en onverwachte onthullingen. Pieter van der Wielen sprak met Maarten Inghels.

'Een spannend experiment' noemt informateur Wouter Koolmees wat hij met collega Johan Remkes nu moet gaan regelen. Een beknopt akkoord op hoofdlijnen, meer ruimte voor debat met de Tweede Kamer door niet dichtgetimmerde afspraken, nadruk op het wát en minder op het hóe bij de overeenkomsten die fracties gaan sluiten. Samen zou dat moeten bijdragen aan die veel geroemde 'nieuwe bestuurscultuur'.In deze aflevering duiken Jaap Jansen en PG Kroeger in de finesses van die mooie gedachte en kijken naar historische en internationale voorbeelden. Allereerst analyseren ze wat de Kamer als opdrachtgever van doorgewinterde informateurs als Herman Tjeenk Willink, Mariëttte Hamer en Johan Remkes eigenlijk zélf heeft gedaan met hun conclusies.Die nieuwe bestuurscultuur is door de Kamer zelf in elk geval nog niet werkelijk in de grondverf gezet en dat men een demissionair, afgetreden kabinet daar verwijten over maakt is dan ook typisch 'oude politiek'. De écht vernieuwende voorstellen Remkes en van de fractie van Volt werden in het debat niet opgepikt.Gelukkig ligt een dun hoofdlijnenakkoord al een tijdje klaar. Maar het vangt vooral stof, lijkt het. Jaap en PG duiken daarom in de Werdegang van dat 'zomerstuk van Sophie en Rob' en de verrassend leerzame historie van dunne regeerakkoorden en wat er gebeurde bij voortgezette coalities als die van Ruud Lubbers en daarna van Wim Kok en de neiging tot geheime bijlagen en 'sideletters' naarmate een akkoord beknopter wordt.Meest verrrassend is het idee van Remkes en Koolmees om het zogeheten 'constituerend beraad' van een aankomend kabinet van een vergadering van ongeveer een uur uit te rekken naar een sessie van misschien wel twee weken.Jaap en PG laten zien dat eerdere informateurs (uit 1972/'73 en 1981) daarvoor een inspiratiebron kunnen vormen. Maar vooral de grondige en krachtige politieke greep van het Europees Parlement op hoe de Europese Commissie in Brussel bemenst en politiek ingevuld wordt, zou de Tweede Kamer lessen in effectiviteit en parlementaire macht kunnen leren.En uit vroegere 'constituerende beraden' kennen Jaap en PG een hoop verhalen van ministers die in die afrondende fase hun tactische en politiek vernuftige meesterschap wisten te vertonen. Ook dat is voor het komende kabinet, de aspirant-ministers en voor Kamerleden als Jesse Klaver, Laurens Dassen en Pieter Omtzigt zowel instructief als een waarschuwing!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenRapport Staatscommissie Parlementair Stelsel (Remkes)Rapport Ongekend onrecht (Commissie-Van Dam)Rapport Zekerheid voor mensen, een wendbare economie en herstel van de samenleving (SER)***Verder luisteren217 - Kabinetsformatie 2021: Wordt Rutte IV het tweede kabinet-Den Uyl?209 - Kabinetsformatie 2021: De VVD nerveus, het CDA labiel en Hamer houdt stug vol199 - Kabinetsformatie 2021: Olof van der Gaag en de snelle overgang naar duurzame energie193 - Kabinetsformatie 2021: Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap192 - Kabinetsformatie 2021: Het gaat over hun toekomst: jongeren voor het eerst aan tafel in de formatie191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen!187 - Kabinetsformatie 2021: De klaagzang van het kabinet en de Kamer184 - Kabinetsformatie 2021: Brieven aan de informateur - geslaagde en minder geslaagde lobby's182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink181 - Voor nieuwe Kamerleden en bewindslieden: lessen uit de politieke praktijk van Jet Bussemaker180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen50 - PG over vrijheid van onderwijs16 - Johan Remkes wil de democratie redden***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:56:23 – Deel 201:20:36 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Johan Remkes staat voor een heroïsche klus. Gelukkig kan hij heel veel inspiratie halen bij zijn voorgangers en de gebeurtenissen van precies 40 jaar geleden.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de verrassend actuele geschiedenis van de kabinetsformatie van 1981. Ook toen probeerde winnaar D66 een brugfunctie te spelen, ook toen was het CDA intern verdeeld en de PvdA gefrustreerd door een zwaar tegenvallende uitslag.De verkiezingen van 1981 leverden een glasheldere uitslag op, leek het. De coalitie van CDA en VVD (Dries van Agt en Hans Wiegel) verloor nipt en de PvdA van Joop den Uyl verloor fiks. D66 blokkeerde voortzetting van de christendemocratisch-liberale alliantie: er kon er alleen een centrumlinks kabinet komen. De totstandkoming daarvan werd een episch drama, niet in het minst door bittere tegenstellingen tussen de charismatische persoonlijkheden aan de top.De HJ Schoo lezing van Sigrid Kaag was niets vergeleken bij de frustratie en bitterheid bij Den Uyl over Van Agt en de weerzin bij die laatste tegen regeren met de PvdA. De net aangetreden koningin Beatrix stond meteen voor een vuurproef. Hoe haar 'verkennersduo' te werk ging is buitengewoon leerzaam en herkenbaar vanuit 2021. Je ziet hoe Mariëtte Hamer in 2021 de lessen trok van Jan de Koning en Ruud Lubbers toen…Ook in 1981 was er gedoe rond 'functie elders'. De desastreuze effecten waren niet minder ernstig. De CDA-premier noemde die poging destijds vilein: 'Ni Agt, ni Uyl'. En ‘Joop meierde maar door', schreef D66-leider Jan Terlouw in zijn dagboek.Diezelfde Van Agt levert voor Mark Rutte nu een zeer wezenlijke les. Hij slaagde waarin de VVD-premier nu niet wil lukken. Hij verraste zijn eigen partij, de informateurs, de koningin en de onderhandelingspartners tot twee maal toe en trok zo het initiatief naar zich toe als de aanvoerder van de grootste partij. PG vertelt hierbij over zijn schelmenstreken als jonge medewerker van de CDA-fractie en over ‘de grote roerganger' Mao Zedong als voorbeeld voor de formatietactieken van Van Agt.Hoe het uiteindelijk allemaal in tranen eindigde, het Paard van Troje en de kroonprinsen werden binnengehaald en de bordjes in de vergaderzaal van de ministerraad ook letterlijk werden verhangen kan dan eigenlijk niet meer verrassen. Dit neemt niet weg dat de opmerkelijke visie van Johan Remkes over het voordeel van minderheidskabinetten een onverwachte brug vormt tussen 1981 en 2021.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de ShowSponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenJan Terlouw – Naar zeventien zetels en terug, politiek dagboek (Veen, 1983)PG Kroeger – De rogge staat er dun bij (Balans, 1999)Kabinetsformatie 2021***Verder kijkenLijsttrekkersdebat Den Uyl en Van Agt in 1981 (Brandpunt)Andere Tijden: kabinet in crisisAndere Tijden: D66, regeren is halveren***Verder luisterenBB 164 - Dries van Agt, eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburgerBB 161 - Hans van Mierlo, een politieke popsterBB 127 - De geheime politieke memoires van Ruud LubbersBB 88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van KemenadeBB 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix KropBB 16 - Johan Remkes wil de democratie reddenBB 1 – D66 moet linkser, vindt oud-partijleider Jan Terlouw***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:42 – Deel 100:44:34 – Deel 201:32:17 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

11 september was al een historische dag, maar voor het CDA zal dat nu zeker ook het geval zijn. Die partij zoekt zichzelf en liet daarom Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA scherp formuleren waar het CDA nu eigenlijk voor staat - of zou moeten staan. Op het veelbesproken partijcongres van 11 september staat hun deze week gepubliceerde rapport hoog op de agenda. Jaap Jansen praat met de twee opstellers en 'partijhistoricus' PG Kroeger zet het gesprek meteen in de context van de historie en de Europese ontwikkeling van de christendemocratische stroming.Het rapport-Van Zwol was nodig omdat velen in het CDA het gevoel hadden dat zijzelf en hun partij het zicht op hun eigen langetermijnvisie en de politieke inhoud kwijt waren, zegt Dijkman. Hij kritiseert als voorbeeld de verkiezingscampagne van Wopke Hoekstra in 2012 met als motto 'Nu Doorpakken'. Wat dat nu eigenlijk inhield, vanuit welke idealen en waarden dat geroepen werd bleef onduidelijk. Ook wekte het de indruk dat de door een lockdown verlamde burgers als een soort luiwammesen eens flink opgepord moesten worden. "Veel CDA'ers herkenden zichzelf en hun politieke idealen daar helemaal niet in."Van Zwol onderstreept dat het CDA veel te lang heeft geleefd met een fictief Nederland. "Dat romantische beeld van al die vitale regio's met ook af en toe een stad is helemaal niet waar. Ons land is sterk geürbaniseerd en kent daaromheen veel suburb-ontwikkelingen, dat is de realiteit." Hij vertelt hoe de vertrekkende rijksbouwmeester Floris Alkemade onlangs de CDA-fractie verblufte met feiten en beelden van hoe Nederland er tegenwoordig écht uitziet.Ondanks die romantiek willen Van Zwol en Dijkman toch niet helemaal af van de insteek van oud-CDA-leider Sybrand Buma met zijn nadruk op 'de bezorgde burger'. Ze zien populisme niet per definitie als een negatief begrip. PG Kroeger is het niet met ze eens, blijkt als ze hierover flink de degens kruisen.De grote achting voor de bij het CDA vertrokken Pieter Omtzigt die spreekt uit Van Zwols analyse, komt ook in dit gesprek duidelijk naar voren. De auteurs hebben met hem indringend gesproken, ook over zijn boek. Dat leidt overigens tot een opmerkelijke conclusie: Omtzigt verwijt de overheid en de uitvoeringsorganisaties heel veel en klaagt terecht misstanden aan, maar wil vervolgens diezelfde instituties de ontstane problemen doen oplossen. Daarbij ziet hij de samenleving - en ook Europa ‘als een contract, niet als een gemeenschap', ze zouden die discussie dan ook graag met hem hebben voortgezet binnen het CDA.Van Zwol zet in Betrouwbare Bronnen enkele kanttekeningen bij de kabinetsformatie. Aangezien hij al in 1994 als ambtenaar Wim Kok hielp bij het schrijven van diens proeve voor wat 'Paars' werd, is dat extra interessant. Voor hem is helder dat Remkes een liberaal minderheidskabinet van VVD en D66 moet vormen en dat het CDA bij aantreden daarvan geen motie van wantrouwen moet ondersteunen. "We moeten zo'n kabinet op zijn merites beoordelen en het bijsturen vanuit onze eigen idealen." En die idealen staan in zijn nieuwe rapport.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenRapport-Van Zwol: Recht doen, gezond leven en verschil verbinden (CDA, 2021)***Verder luisteren175 – De koers van CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra en het verschil met de VVD162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht153- Het CDA en de tand des tijds***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:42:14 – Deel 201:08:24 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De meerderheid van de mensen is dom. Die meerderheid vormt wel de basis van onze democratie. Is dat model nog langer houdbaar? Of is meritocratie een beter alternatief? In dat model is de sociaal-economische positie van elk individu gebaseerd op verdiensten (merites). Het gaat dus niet zo zeer om de aanleg die iemand heeft, maar meer om wat-ie met die aanleg doet. Verder in de reeks minister-presidenten: Ruud Lubbers, Wim Kok en 'het fenomeen Pim Fortuyn'. Geproduceerd door t-talks. Telegram-groep: https://bit.ly/36mn4l2 Profiteer van korting met code 'Podcast': https://bit.ly/3wHtxmm

Het modale voetbal is een ongelofelijk vervelend spel. Maarten legt uit waarom een wedstrijd zelden leuk is. Oud-premier Wim Kok was ooit bij een presentatie van onze historicus. Wat daar gebeurde, zal Maarten nooit meer vergeten. En mag je als sponsor van een partij politieke invloed kopen? Maarten en Tom bespreken het in deze aflevering. Geproduceerd door: t-talks. Ga naar https://bit.ly/3wHtxmm voor een aantrekkelijke actie.

Informateur Mariëtte Hamer en de polder willen met spoed een crisis- en herstelplan in gang zetten. Maar de vorming van een stabiele coalitie is niet eenvoudig. Niet in het minst omdat twee partijen met zichzelf overhoop liggen. Twee partijen die als vanouds een natuurlijke regeringspartner waren en zichzelf zagen als volkspartijen. PvdA en CDA. Ooit hadden ze meer dan 50 Tweede-Kamerzetels, nu telt de PvdA er nog maar negen en het CDA vijftien. Moeten ze gaan regeren of de oppositie in? Ze worstelen met de nieuwe realiteit.Jaap Jansen praat erover met politicoloog Menno Hurenkamp, lid van het curatorium van de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA, en historicus PG Kroeger, die recent het boek ‘Tand des tijds, het CDA in de nieuwe eeuw' publiceerde.Wat moeten die twee partijen met een politieke situatie waarop zij niet langer hun stempel kunnen drukken? Wat zijn de harde feiten en cijfers over hun electorale neergang en waar zijn hun aanhangers van voorheen eigenlijk gebleven? Wat denken ze daar zelf over en kloppen die analyses en verklaringen eigenlijk wel? Hurenkamp en Kroeger komen met af en toe onthutsende voorbeelden van legendevorming en misverstanden. De oorzaken voor de neergang van de grote, klassieke machtspartijen hangen samen met tal van veranderingen in maatschappij en cultuur. Hurenkamp wijst op het succes van de verzorgingsstaat dat in de sociaaldemocratie werd vertaald in het aanbevelen van meer individualisering. Maar waar mensen meer voor zichzelf moesten opkomen werd de aantrekkingskracht van oudere vormen van georganiseerde solidariteit bewust ingeperkt. De liberale denker Ralf Dahrendorf concludeerde begin jaren '80 al dat de sociaaldemocratie haar taak volbracht had en er net zo goed mee op kon houden.De lange termijn trends die in de loop der jaren alleen nog maar sterker werden, maken het niet eenvoudig voor om voor PvdA en CDA een nieuwe rol en bestemming te vinden. Ze worstelen met hun profiel, program en bestaansrecht. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op! *** Verder lezenMenno Hurenkamp - Nog niet is alles verloren (S&D, april 2021)Matthijs Rooduijn - Laten we het toch nog even over de sociaaldemocraten hebben (Stuk Rood Vlees, mei 2021)Pieter Gerrit Kroeger - Tand des tijds (Prometheus, 2020)Marnix van Rij gaat de rust in het CDA terugbrengen (Trouw, 29 mei 2021)Coen Brummer & Afke Groen (red.) - Naar een nieuw kabinet van sociale rechtvaardigheid (Boom, 2021)*** Verder kijken Online-bijeenkomst: de weg vooruit voor de PvdA (31 mei 2021)***Verder luisteren175 – De koers van CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra en het verschil met de VVD170 - Waarom linkse samenwerking altijd weer mislukt153 - Het CDA en de tand des tijds123 – Hoe de PvdA in de greep kwam van het neoliberalisme34 - Lodewijk Asscher over zijn PvdA09 - Special: leven en werk van Wim Kok (over de koers: Joop van den Berg)*** Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:27 – Deel 100:58:08 – Deel 201:25:24 – Uitro01:26:11 – Einde Privacy Policy and California Privacy Notice.

Als een premier of een andere politieke aanvoerder maar lang genoeg aan het stuur zit komen de twijfels, de fluisteringen en suggesties. “Wordt het niet eens tijd?” ”Heeft zij of hij de energie, de daadkracht, de politieke antenne of de band met de kiezers nog wel?” Het overkomt Mark Rutte evengoed als Margaret Thatcher en Helmut Kohl. En het heeft zich sinds de verkiezingen van 17 maart verhevigd. Is Rutte uitgeloogd? Was zijn derde kabinet net als dat van Ruud Lubbers het begin van het einde?Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren in deze aflevering de gebeurtenissen van de voorbije, veelbewogen bewogen twee maanden, nu informateur Mariëtte Hamer dan toch voluit aan de slag is gegaan met een serieuze poging een coalitie te vinden en een regeerprogram te helpen formuleren. Weinig stond in de verwarring en opwinding zó centraal als de positie van Mark Rutte. En dat terwijl op de avond van 17 maart bij velen de beeldvorming was dat de VVD-aanvoerder een markante electorale overwinning had weten te boeken.Vanuit de historie noteert Betrouwbare Bronnen drie klassieke signalen van onuitwisbare slijtage bij politieke aanvoerders. En met die blik bekijken Jaap en PG de optredens van Rutte in de geruchtmakende Kamerdebatten gedurende de botsingen en ongelukken waar de kabinetsformatie begon, evenals zijn optreden in Nieuwsuur waarvoor hij een zelfanalyse met radicale ideeën had aangekondigd over bestuur en cultuur in politiek Den Haag.Duidelijk wordt dat zich bij Rutte allerlei elementen van historisch waarneembare erosie en slijtage beginnen voor te doen. Van vereenzaming en versletenheid in de kritische omgeving tot merkwaardige irritaties en slordigheden, waar voorheen focus op de essentie centraal stond.Onze parlementaire en staatkundige geschiedenis laat een dergelijk patroon al twee eeuwen zien. Hoe de sfeer en houding rond het leiderschap van Rutte aan het veranderen zijn komt verrassend overeen met de eindfasen van andere geduchte leidersfiguren in ons land. Het verhaal van de slijtage en erosie van zo verschillende figuren als koning Willem I, Thorbecke, Colijn, Willem Drees, Joop den Uyl, Ruud Lubbers en Jan Peter Balkenende laat opmerkelijke overeenkomsten zien met dat van Rutte nu.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show.Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenBNR column Jaap Jansen - Het tweede kabinet-Den UylJelle Gaemers - Willem Drees, daadkracht en idealisme (Boom)***Verder kijkenMark Rutte in Nieuwsuur (mei 2021)Jan Terlouw in Buitenhof, 23 mei 2021***Verder luisteren173 - Onder de pragmatische Mark Rutte werd de VVD de grootste, maar ook kwetsbaar52 - Gerry van der List waarschuwt fletse VVD: Wacht Rutte het lot van Balkenende?64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van Kemenade127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers14 - Jan Peter Balkenende & Wopke Hoekstra: een nieuwe agenda voor Nederland en Europa16 - Johan Remkes wil de democratie reddenEn in 1 op 1 bij Sven Kockelmann: Johan Remkes: Kijk opnieuw naar de positie van de premier (NPO Radio 1)***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:46 – Deel 100:54:02 – Deel 201:38:13 – Uitro01:38:54 – Einde

Op 23 april jongstleden publiceerde de Nederlandse topambtenaar Bernard ter Haar een opmerkelijk artikel op zijn persoonlijke blog. De titel: 'De Nederlandse overheid heeft deze eeuw nog niets substantieels tot stand gebracht'. Er volgt een pijnlijke analyse, over een land dat steeds verder omlaag tuimelt in de internationale ranglijstjes. Wat is er gebeurd met het land dat ooit zo vooruitstrevend, zo modern en zo progressief was? Dat is de vraag die we in deze podcast wilden stelden aan de bekendste historicus van Nederland, een van onze grootste 'national treasures': Maarten van Rossem. Nu moeten we eerlijk bekennen dat er van dat aanvankelijke plan weinig is overgebleven. Gelukkig maakte dat ons gesprek er niet minder leuk op. We hebben het over... ja, over wat niet eigenlijk? De Nederlandse bestuurscultuur, dinosauriërs, klimaatverandering, Texel als zeekering, het Nieuwe Testament, Wim Kok, Sony, Margaret Thatcher, het nut van Latijn en de Verkadeplaatjes van Jan Voerman.

Op 23 april jongstleden publiceerde de Nederlandse topambtenaar Bernard ter Haar een opmerkelijk artikel op zijn persoonlijke blog. De titel: 'De Nederlandse overheid heeft deze eeuw nog niets substantieels tot stand gebracht'. Er volgt een pijnlijke analyse, over een land dat steeds verder omlaag tuimelt in de internationale ranglijstjes. Wat is er gebeurd met het land dat ooit zo vooruitstrevend, zo modern en zo progressief was? Dat is de vraag die we in deze podcast wilden stelden aan de bekendste historicus van Nederland, een van onze grootste 'national treasures': Maarten van Rossem. Nu moeten we eerlijk bekennen dat er van dat aanvankelijke plan weinig is overgebleven. Gelukkig maakte dat ons gesprek er niet minder leuk op. We hebben het over... ja, over wat niet eigenlijk? De Nederlandse bestuurscultuur, dinosauriërs, klimaatverandering, Texel als zeekering, het Nieuwe Testament, Wim Kok, Sony, Margaret Thatcher, het nut van Latijn en de Verkadeplaatjes van Jan Voerman.

Formeren is faseren, zegt oud-informateur Herman Tjeenk Willink altijd. De kabinetsformatie van 2021 begint heel klassiek: met verkennen. En ook met een primeur: twee verkenners, twee (ex-)vicepremiers, twee liberalen, twee vrouwen.Wat gaan zij doen? Wat is een verkenner? Waarom is die er? Wat kunnen de twee verkenners Annemarie Jorritsma en Kajsa Ollongren van 2021 leren van de belevenissen, blunders en successen van hun voorgangers?Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de historie van kabinetsformaties tijdens de hopeloze toestanden onder Willem III, via de eigenzinnigheden van Beatrix tot de rol van Khadija Arib als plaatsvervangend-koningin. Er blijken allerlei redenen te zijn om een formatie te beginnen met een verkenner. Twee daarvan zijn zó relevant voor de actualiteit van nu, dat ze meteen in deze aflevering al worden uitgediept.De eerste reden: de verkiezingsuitslag is dermate onpeilbaar en roept meer vragen op dan helderheid, dat eerst maar eens zorgvuldig afgepeld moet worden hoe en wat en wie en wanneer.De tweede reden: de verkiezingsuitslag bevat een dusdanige blokkade voor het trekken van eerste, heldere conclusies, dat dit obstakel eerst uit de weg geruimd moet worden. Doet een van deze twee situaties zich voor, dan is de route van een verkenner bijna onvermijdelijk.PG en Jaap roepen bij dat eerste verkennerstype twee bekende namen in herinnering: Uri Rosenthal en Piet Hein Donner. Beiden moesten in zeer ingewikkelde situaties een pad vrij hakken door de Haagse jungle. Dat deden ze op heel verschillende manieren en bij beide komen we in hun verkennersfase de naam van Maxime Verhagen tegen als vlijmscherpe en sluwe sleutelfiguur. Jorritsma en Ollongren kunnen daar veel van leren. Wat ze vooral niet moeten doen – omdat het dan net zo fout gaat als in 2010 – en waar ze heel goed op moeten letten, zodat het tot een vruchtbaar resultaat kan leiden.Ook het tweede verkennerstype kwam al eerder in de parlementaire historie op het tapijt. Opmerkelijk genoeg waren het twee keer PvdA’ers die voor de bijna onmogelijke taak geplaatst werden een enorm obstakel voor een succesvolle formatie te laten ontploffen en versplinteren. De eerste was Jos van Kemenade die in 1982 volgens Ruud Lubbers ‘een volstrekt zinloze exercitie’ moest plegen. Er was toen alle ruimte voor een coalitie van de winnaars PvdA en VVD, maar zo’n ‘Paars kabinet avant la lettre’ kwam er niet. Heel apart was de opdracht die in 1994 verkenner Wim Kok kreeg en wie de Majesteit op dat idee gebracht had. Deze variant kan wel eens extra leerzaam blijken voor het liberale verkennersduo van 2021. ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!*** Verder lezenCarla van Baalen, Alexander van Kessel - Kabinetsformaties 1977-2012 (Uitgeverij Boom)Remieg Aerts – Thorbecke wil het (Prometheus)Hubert Smeets – Hans van Mierlo, een wonderbaarlijk politicus (De Bezige Bij)*** Verder kijken Herman Tjeenk Willink in Buitenhof, 21 maart 2021Persconferentie verkenners Annemarie Jorritsma en Kajsa Ollongren (18 maart 2021)Uri Rosenthal wordt informateur (2010)Aflevering uit tv-serie Crisis met Uri Rosenthal: een virus! ***Verder luisteren176 – De verkiezingscampagne van 2021: onverwachte winnaars en verliezers161 - Hans van Mierlo, een politieke popster88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van Kemenade12 - Uri Rosenthal: hoe ik Mark Rutte omhoog hielp*** Tijdlijn00:00:00 – Intro00:02:20 – Deel 100:37:12 – Deel 201:14:25 – Uitro01:15:04 – Einde

Welke Amerikaanse invloeden zie je terug tijdens de Nederlandse verkiezingscampagne? En wat zijn de belangrijkste voorwaarden voor een goede campagne? Laila Frank praat met Hans Anker, politiek strateeg en campagne-expert. Hans Anker werkte mee aan talloze campagnes in de wereld waaronder die van Bill Clinton en die van Wim Kok. >> Campagne spotje Bill Clinton https://www.youtube.com/watch?v=9qro9mkA-PA>> Boekentips Hans Anker: The Election Game van Joseph Napolitan, en Campaign for President - the Managers Look (alle edities). - Laila Frank interviewt Nederlanders die in Amerika wonen of er een speciale band mee hebben. We zien een land vol onrust en politieke verdeeldheid. Wat zegt dit over de VS en hoe gaat het land verder de komende jaren? En hoe ziet het land eruit als we voorbij het Witte Huis en Capitol Hill kijken?- Laila Frank is Amerika-journalist voor oa Radio 1 en De Groene Amsterdammer en schuift geregeld aan bij Op1. Ze woonde in LA en Philadelphia en reist heen en weer tussen NL en de VSOver the Hill wordt mede mogelijk gemaakt door Perscentrum Nieuwspoort

In de verkiezingscampagne van 2021 doet zich iets bijzonders voor. De vier partijen ter linkerzijde D66, GroenLinks, SP en PvdA kiezen allemaal een eigen positie en daardoor de facto geen van allen voor de vorming van een progressief blok tegenover met name de dominante liberale stroming en het premierschap van VVD-lijsttrekker Mark Rutte. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren de verschillende opstellingen in de actualiteit en leggen verbindingen met het verleden van de linkse en progressieve stroming in Nederland en verwante democratische landen.De opstelling ter linkerzijde is opmerkelijk. Sigrid Kaag van D66 wil ‘nieuw leiderschap’ in plaats van dat van Rutte, maar blokkeert een bundeling van centrumlinks waarin haar partij als in de peilingen nog net de grootste groepering Kaag zelf als kandidaat-premier zou kunnen presenteren. SP-lijsttrekker Lilian Marijnissen lonkt dan weer nadrukkelijk naar het CDA, net als haar vader Jan Marijnissen in juli 2012 tijdens een lange nachtelijke sessie met Pieter Omtzigt. PG onthult hoe in die hete, zomerse avond in een Haags steegje aan de tafel van een morsig eethuisje een regeerakkoord op hoofdlijnen voor een kabinet van SP en CDA geschetst werd en waarbij de chef van de socialisten best bereid was de VVD als ‘Dritte im Bunde’ te betrekken. Alles bleek bespreekbaar als de PvdA maar in de greppel gereden kon worden.Jesse Klaver van GroenLinks hoopt dan weer op een herneming van de pogingen tot een soort ‘Paars-plus’ waarover het heel even ging in de kabinetsformatie van 2010, toen uiteindelijk via een gedoogconstructie Geert Wilders op rechts een vinger in de pap kreeg. Klaver pleit voor 'Keerpunt 21' - naar het voorbeeld van Keerpunt 1972 van Joop den Uyl, Hans van Mierlo en Bas de Gaay Fortman - maar krijgt hierbij het lid op de neus van zowel de sociaal-liberalen als de socialisten. Opmerkelijk stil daarbij is de PvdA van de nieuwe leider Lilianne Ploumen, want die waagt het niet om de kiezer van 2021 ‘het eerlijke verhaal’ à la Dierderik Samsom te vertellen dat zij eigenlijk wel een nieuwe versie van Rutte II zouden willen.Jaap Jansen en PG Kroeger ter verklaring van deze opmerkelijke verwarring te verklaren in het verleden van de pogingen tot bundeling van partijen ter linkerzijde. Het ‘Morgenrood’ wilde maar zelden echt gaan gloren. Niet alleen in Nederland trouwens. De neiging tot theoretische en ideologische scherpslijperij zat er al vroeg in. Van Ferdinand Domela Nieuwenhuis en Pieter Jelles Troelstra tot Gramsci, Kautsky en Bernstein. De Weimar Republiek ging erdoor tenonder en de wederzijdse afkeer tussen PvdA en CPN en later ook de afsplitsing van de PSP was episch. Men schold bijna feller op elkaar dan op het grootkapitaal en de ‘Roomsche reactie’.Daaronder verscholen liggen dikke lagen van culturele, filosofische en politieke. Links heeft altijd innerlijke contradicties gekend die je in de actuele discussies weer boven ziet komen. Was men internationalistisch of vooral nationaal gericht? Was men van het volkse of van de volksverheffing? Was men voor de goed belegde boterham of voor de zuivere identiteit? Was links er voor de zekerheid van ‘de gewone man’ of voor innovatieve vernieuwingen in economie, cultuur en samenleving? Moest men Joop den Uyl volgen met zijn encyclopedische kennis van poëzie en letterkunde of moest men desnoods Job Cohen dwingen de polonaise te doen in een tv-show? Waren progressieven nu toch meer van ‘de Zaterdagmatinee’ of van André van Duin? Was het toeval dat de CPN zeezender Radio Veronica wel wilde helpen, terwijl de PvdA juist alles ondernam om de publieke omroep te beschermen door die ‘piraat’ de nek om te draaien?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Word ook vriend! (er komen ook steeds meer vriendinnen trouwens)Betrouwbare Bronnen wordt uitgegeven door Dag en Nacht Media. Heb je interesse om te adverteren in deze podcast? Neem dan contact op met Dag en Nacht Media via adverteren@dagennacht.nl***Verder lezenJesse Klaver - Keerpunt 21, pleidooi voor progressieve samenwerking (2021)Motie GroenLinks-congres 14 maart 2020Verkiezingsprogramma PvdA, D66 en PPR: Keerpunt ’72 (1972)Peter Kanne - Fusie tussen GroenLinks en PvdA kan sterke, brede partij opleveren (I & O Research, 2020)Matthijs Rooduijn - Wat wil de linkse kiezer? (Stuk Rood Vlees, 2015)Pieter Gerrit Kroeger - Tand des tijds, het CDA in de nieuwe eeuw (Prometheus, 2020)***Verder kijkenVerkiezingen 1972 met oa Hans van Mierlo en Joop den UylWilleke Alberti, Gerard Cox en anderen - Waarom stemmen wij Den Uyl? (1977) Den Uyl reciteert Bertolt Brecht in de Tweede Kamer (1986)Job Cohen in de polonaise (Koffietijd, 2010)Diederik Samsom over linkse samenwerking (2016)Tolhuistuin, 2020 - Aankondiging linkse samenwerking door Klaver, Marijnissen en Asscher***Verder luisteren167 - Lilian Marijnissen: 'Alleen met een grote SP verandert er echt wat'161 - Hans van Mierlo, een politieke popster157 - 2021: het jaar van bijzondere verkiezingen, een partijcoup en een opmerkelijke dame van adel (hierin wordt over het progressieve schaduwkabinet uit de jaren '70 gesproken)123 – Hoe de PvdA in de greep kwam van het neoliberalisme64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop34 - Lodewijk Asscher over zijn PvdA27 - Rob Jetten (D66) wil muren slopen09 - Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG KroegerNRC Haagse Zaken: Waarom het links niet lukt te groeien (februari 2021)Studio Tegengif #51 - Peter Kanne over een linkse fusiepartij***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:02:14 – Deel 100:44:56 – Deel 201:29:01 – Uitro01:29:36 - Einde

Dries van Agt. Op 2 februari 2021 werd hij 90. De enige nog levende Nederlandse premier uit de 20e eeuw die in de heftige, turbulente jaren ‘70 een bepalende rol speelde. Jaap Jansen analyseert met PG Kroeger zijn politieke werk en zijn kleurrijke, verrassende persoonlijkheid.Dries van Agt was een politicus van de buitencategorie. De eerste aanvoerder van een nieuwe partij – het CDA – die hij al met zijn eerste campagne in 1977 winst bezorgde, waarna het CDA tot 1994 het Torentje bezette. Hij werd vaak weggezet als conservatieve zedenprediker, maar was in veel opzichten een vooruitstrevend hervormer van de rechtsstaat. Hij werd internationaal hoog gewaardeerd, wat hem na zijn Haagse jaren een in eigen land bijna niet opgemerkte topcarrière opleverde.PG Kroeger analyseert Van Agt in drie dimensies. Als minister in zes kabinetten gedurende elf jaar, waarvan hij er liefst drie zou leiden. En Van Agt als ‘paradijsvogel in de Haagse jungle’. Met zijn eigensoortige politieke poëzie, zijn relativering van het ‘Haagse gedoe’, zijn excentrieke vluchtgedrag en zijn pogingen om onder het premierschap uit te komen. De minst bekende dimensie is ‘Van Agt de wereldburger’. Want zijn internationale loopbaan was niet alleen van hoog niveau, maar ook de vrucht van enkele karaktertrekken die in eigen land nogal eens miskend of over het hoofd gezien werden.Hierbij laven Jansen en Kroeger zich aan enkele unieke bronnen. Zo is er diepte-interview van een uur door Jaap met de oud-premier, in mei 2008 uitgezonden op Het Gesprek, een tv-zender die maar een paar jaar bestaan heeft. Daarin bespraken zij zijn leven en werk aan de hand van de net verschenen biografie over hem. Zelden was Van Agt zo openhartig over zijn diepe drijfveren, zijn blik op samenleving en politiek en op zijn eigen leven en karakter.PG vertelt uit directe, persoonlijke waarneming van de premier en CDA-aanvoerder, zowel tijdens een zeer ingewikkelde kabinetsformatie als in later jaren, zoals tijdens het roemruchte CDA-congres in de Rijnhal in 2010.Zo komen allerlei onbekende aspecten en momenten aan de orde. Van Agt en zijn inspiratiebron Mao, zijn bewondering voor Piet de Jong, Leo Tindemans en Jan de Koning. Van Agt en de topfunctie die hem bijna in de schoot geworpen werd. In 1994 werd hij op een haar na wat Ruud Lubbers, Wim Kok en Jan Peter Balkenende ondanks verwoede pogingen nooit lukte: president van de Europese Commissie. Maar anders dan zijn opvolgers had hij daar totaal geen zin in.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de ShowSponsoring of adverteren is ook mogelijk. Vraag aan Flip Kylian Adams hoe dat werkt: flip@dagennacht.nl ***Verder lezenJohan van Merriënboer, Peter Bootsma, Peter van Griensven - Van Agt, tour de force, biografie (Boom, 2008)PG Kroeger en Jaap Stam - De rogge staat er dun bij, macht en verval van het CDA 1974-1998 (Balans, 1998)Theo Brinkel - Haagse Jaren, de politieke memoires van Ruud Lubbers (Ambo/Anthos, 2020)***Verder luisterenBB 161 - Hans van Mierlo, een politieke popsterBB 127 - De geheime politieke memoires van Ruud LubbersBB 124 - 95 jaar Jacques DelorsBB 119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een dramaBB 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:03:64 - Deel 101:13:55 - Deel 201:59:13 - Uitro: nieuwe vrienden van de show01:59:58 - Einde

Het kabinet Rutte III trad af. Hoe bijzonder is dat eigenlijk? In deze editie van Betrouwbare Bronnen kijken Jaap Jansen en PG Kroeger naar de politieke actualiteit rond de kindertoeslagaffaire met een blik op de parlementaire historie en de discussie over aftreden, optreden, staatsrecht, de ‘Rutte Doctrine’ en het vraagstuk van de ministeriële verantwoordelijkheid sinds Thorbecke.Moest het kabinet wel weg? Moest minister Eric Wiebes wel meteen helemaal vertrekken als minister? En wat deed Lodewijk Asscher en zijn PvdA? Had Herman Tjeenk Willink gelijk met zijn kritiek op de Tweede Kamer. En hoe beoordelen we Klaas Dijkhoff met zijn achteloos opzijschuiven van de optie van vertrekken als ‘een gebaar van hoogst symbolische waarde’?PG herinnert eraan hoe in ons land kabinetten eerder struikelen dan vallen. Dat gaat soms nogal kolderiek. Van de jeneverbladen die Jan de Quay de kop kostten tot de woede van gereformeerden over de Paus in 1925 en van Limburgse ruzies over een lunch tot de VVD-woede over een luttele f1,65 forensentaks. Bij die laatste kabinetscrisis verblufte premier Ruud Lubbers niet alleen zijn mopperige coalitiepartner Joris Voorhoeve, maar misschien nog wel het meest zijn CDA-partijgenoten die hem het beste dachten te kennen.Maar soms vallen kabinetten wel degelijk op grote en principiële zaken, zoals Rutte III nu. Toch doe je er ook dan goed aan, heel scherp te kijken of het beeld aan de buitenkant hetzelfde is als het gedoe in de binnenkamers en de wandelgangen van het Binnenhof. Zo viel een kabinet over de Omroepwet, terwijl het vooral een zaak bleek van intern gedoe binnen de KVP, de partij van de premier, en de wens die man snel te dumpen. Zoiets speelde ook bij de epische drama’s in het kabinet Van Agt/Den Uyl/Terlouw, nu 40 jaar geleden, en bij de ondergang van Wim Kok als premier van Paars II.Duidelijk wordt dan ineens dat de aanleiding van een crisis meestal niet de reden van zo’n politieke explosie is. En daarom komen Jaap en PG tot een opvallende analogie van Rutte III met de instorting van een eerdere ministersploeg waarin ministers zich ook pijnlijk moesten verantwoorden voor een groot drama waarin hun apparaten vele steken hadden laten vallen.Dit laat nog eens zien dat er een fijnzinnig onderscheid bestaat tussen het beginsel van Thorbecke over ‘de ministeriële verantwoordelijkheid’ voor zowel het maken van beleid als het concreet toepassen en uitvoeren van beleidsplannen en het politiek essentiële vraagstuk van het vertrouwen dat een kabinet en een minister wel of niet geniet bij het parlement. Vaak worden die twee wezenlijke aspecten verward en zoiets is dan nogal eens reden tot politieke en staatsrechtelijke fouten en loze beweringen. PG heeft een dramatisch voorbeeld uit eigen belevenis in een indringend Kamerdebat, waarin het lot van een zeer stevig bewindsman toch aan een zijden draadje leek te hangen.Minstens zo opmerkelijk is het feit uit de politieke geschiedenis dat het nergens is ‘verplicht’ dat een kabinet zou moeten opstappen in een naargeestige situatie als die waarin Rutte III verzeild was geraakt met de kindertoeslagaffaire. Heel wat kabinetten bleven gewoon aan nadat zich politieke rampen voltrokken waarvoor zij toch echt geheel verantwoordelijk waren geweest. Ook in het recente politieke verleden! Het geheugen blijkt in Den Haag vaak opvallend kort.En hoe nu verder? PG doet de Kamer en de bewindslieden twee krachtige aanbevelingen. Ten eerste: een staatcommissie die de actuele omgang en betekenis van artikel 68 van de Grondwet snel en met groot gezag definieert. Alleen zo kan de politiek komen tot een breed aanvaarde wijze van handelen met openheid, transparantie en de soms noodzakelijke discretie bij het geven van advies door onafhankelijke experts en ambtenaren.En ten tweede: een soort onafhankelijke ‘tsaar’ die met een beperkt, uitermate slim ‘crisisteam’ de Belastingdienst en de uitvoeringspraktijk volledig op de schop neemt. Deze verantwoordt zich direct aan het kabinet en zorgt ervoor dat interne blokkades en ambtelijk gehannes worden opgeruimd. Zo’n in zulke apparaten gevreesde en gehate ‘gedelegeerd bestuurder’ heeft destijds de chaos bij de studiefinanciering binnen een half jaar opgelost. Zeg dus niet dat het niet kan: Roel in ’t Veld maakte dit huzarenstukje wel degelijk waar.*** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show***Verder lezenVerklaring van minister-president Mark Rutte over het aftreden van het kabinetKamerbrief met reactie kabinet op rapport 'Ongekend onrecht'Herman Tjeenk Willink - Kamer moet bij Toeslagen zelf in de spiegel kijken***Verder luisteren naar eerdere afleveringen van Betrouwbare Bronnen147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving141 – Hans Vijlbrief: een nieuwe relatie overheid-burger in de strijd tegen het populisme80 - Rutte en de ministeriële verantwoordelijkheid68 - De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:06:31 – Deel 100:35:28 – Deel 201:25:44 – Uitro01:26:37 – Einde

Je kent hem als onze huishistoricus en als Haags encyclopedie. Je kent hem ook van zijn vele anekdotes en altijd dat ene voorbeeld uit het verleden. Onze Mark Kranenburg gaat met pensioen en neemt dus afscheid van de Haagse redactie. Op veler verzoek hebben we een speciale Kranenburgspecial voor je gemaakt. Veertig jaar journalistiek door de ogen van Kranenburg. Over toekans die politici interviewden, over toen er even een beveiliger voor de NRC-redactie moest staan (die vooral Oorlog en Vrede las) en medialogica op het Binnenhof. En, wees niet getreurd, in Haagse Zaken zijn jullie nog lang niet van hem af.Redactie en productie door Iris Verhulsdonk

De eerste drie maanden van het presidentschap van Chan Santokhi zitten erop. Lukt het hem om Suriname na tien jaar Bouterse op de weg van het herstel te krijgen? We praten erover met Kathleen Ferrier, Spraakmaker en dochter van de eerste president van het land, en Jay Pahladsingh, voorzitter van Hart voor Suriname en persoonlijke bekende van Santokhi. In het Mediaforum zitten Mireille van Ark en Wouter de Winther.Met hoogleraar politicologie aan de UvA Tom van der Meer kijken we terug op ‘tien jaar Rutte’. Wat zijn de verdiensten van de kabinetten Rutte en hoe verhoudt de VVD-premier zich met andere long-stayers zoals Ruud Lubbers en Wim Kok?

Dinsdag kruist de Amerikaanse president de degens met Joe Biden in het eerste verkiezingsdebat. Wat kan het campagneteam van Trump, die nog altijd achterstaat in de peilingen, doen om de verkiezingen te winnen? En waarom hadden de Democraten nooit moeten toezeggen op de drie televisiedebatten? Dat bespreekt Frank van Vliet met opiniepeiler en Amerikakenner Hans Anker in de podcast ‘Trump vs. Biden – de strijd'. De politiek adviseur heeft maar liefst tien wereldleiders bijgestaan, waaronder Wim Kok, Tony Blair en terwijl hij woonde en werkte in de Verenigde Staten was hij betrokken bij de campagnes van Bill Clinton. Als geen ander weet hij de huidige peilingen te duiden.

Het tweede seizoen van Betrouwbare Bronnen eindigt met een verjaarscadeau. Daarin verenigen Jaap Jansen en PG Kroeger de vaste elementen van hun podcast: politiek, actualiteit en historie, Brussel en Binnenhof. Speciale gast is professor Luuk van Middelaar die vanuit Brussel en Leiden de ontwikkelingen in de EU beschouwt. Hij was adviseur en speechschrijver van de eerste president van de Europese Raad, Herman van Rompuy.Het verjaarscadeau is een hommage aan Jacques Delors, de ereburger van Europa die op 20 juli 2020 95 jaar oud wordt. PG vertelt over hem en analyseert zijn werk en betekenis, ook uit persoonlijke waarneming en ervaring. Delors was tien jaar 'le Président' en maakte in dat decennium tussen 1985 en 1995 de Europese Commissie tot het krachtige centrum van de concrete uitvoering van alle Europese programma's.In die tien jaar veranderde de wereld en Europa. Delors had toen de Muur viel in feite de blauwdruk al klaarliggen voor een Europese Unie waarin nieuwe democratieën na decennia van onderdrukking en tirannie een plek konden vinden. Natuurlijk moest iedereen improviseren, maar dat raamwerk gaf richting en een stevig fundament.Delors stond aan de wieg van de interne Europese markt en van de euro. Op niets is hij zo trots als op het plan dat hij meteen na zijn start in 1985 in gang zette: het Erasmus Programma, dat het voor inmiddels miljoenen studenten mogelijk maakte elders in Europa te studeren. 'Le Père d'Erasme' is zijn favoriete eretitel. Luuk van Middelaar vertelt hoe hij als een van de eerste Nederlanders via Erasmus in Parijs aan de Sorbonne terecht kon. Het heeft zijn academische en persoonlijke loopbaan enorm beïnvloed.Vandaag, in de coronacrisis blijkt Delors nog steeds een man van grote invloed. Van Middelaar en Kroeger analyseren de impact van zijn interventie naar de EU-leiders. Niet in het minst in Duitsland dat nu de Unie voorzit. Op Twitter liet hij zijn Institut Delors melden: Jacques Delors verlaat zijn stilzwijgen: "Het klimaat dat lijkt te heersen tussen de staatshoofden en regeringsleiders en het gebrek aan Europese solidariteit vormen een dodelijk gevaar voor de Europese Unie. De microbe is terug."Zowel de timing als het vuur van Delors' boodschap bleken opnieuw die van een grootmeester in politieke strategie.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Commissie en door Weee Nederland ***Verder lezenBoeken van Luuk van MiddelaarJacques Delors: ‘Was ik maar minister van onderwijs geweest’***Verder kijkenInstitut Jacques DelorsRotterdams Philharmonisch Orkest speelt in coronatijd Ode An Die Freude***Verder luisterenBB 107 – Jean Monnet, de vader van EuropaBB 64 – Wim Kok, een leven op eigen kracht – gesprek met biograaf Marnix KropBB 42 – Merkels vertrouweling Elmar Brok: 40 jaar Europese geschiedenisBB 30 – Delors en Thatcher***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:53 – Deel 100:35:21 – Deel 2 (Luuk van Middelaar)00:44:18 – Deel 300:51:56 – Deel 4 (Luuk van Middelaar)01:05:27 – Uitro01:08:12 – Einde

Jaap Jansen en PG Kroeger praten met Duco Hellema en Margriet van Lith, auteurs van het boek ‘Dat hadden we nooit moeten doen. De PvdA en de neoliberale revolutie van de jaren negentig’.In het boek zeggen veel PvdA-kopstukken uit de kabinetten Lubbers III en Paars I en II dat ze te veel zijn meegesleurd door de neoliberale tijdgeest, waarin de overheid diensten afstootte, privatiseerde en de uitkeringen versoberde.Wim Kok, eens de gevierde vakbondsleider, werd wereldwijd geprezen voor zijn hervormingen. PvdA’ers van toen vinden nu dat hun partij daarin te ver is doorgeschoten. Toen het paarse tijdperk voorbij was, zagen de kiezers nauwelijks nog verschil tussen de PvdA, VVD en D66.In 2020 signaleren Hellema en Van Lith dat zo’n beetje alle partijen afstand nemen van het neoliberalisme. Ook VVD, D66 en het CDA. De twee vinden dat PvdA-leider Lodewijk Asscher zijn kans moet grijpen en voorop moet lopen met ideeën om de overheid weer een stevige rol te geven. “Als de PvdA er nu niet in slaagt te profiteren van de situatie die zo ideaal voor haar is, dan kun je haar beter opheffen”, zegt Van Lith.*** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door Weee Nederland*** Verder lezenDuco Hellema en Margriet van Lith – Dat hadden we nooit moeten doen. De PvdA en de neoliberale revolutie van de jaren negentig (Prometheus Amsterdam, 2020)Thomas Frank – Listen, liberal. Whatever happened to the party of the people? (Scribe Publications, 2016)Klaartje Peters - Een doodgewoon kabinet. Acht jaar Paars (Boom, 2015)Jet Bussemaker en Rick van der Ploeg (red.) - Leven na Paars? Linkse visies op de Derde Weg (Prometheus Amsterdam, 2001)Jan Nekkers en Peter Rehwinkel – Regerenderwijs, de PvdA in het kabinet-Lubbers/Kok (Bert Bakker Amsterdam, 1994)Schuivende Panelen. Continuïteit en vernieuwing in de sociaaldemocratie (PvdA Amsterdam, 1987)***Verder luisterenBB 64 – Wim Kok, een leven op eigen kracht, gesprek met biograaf Marnix KropBB 34 – Lodewijk Asscher over zijn PvdABB 09 – Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger*** Tijdlijn00:00:00 – Intro00:02:57 – Deel 100:36:23 – Deel 201:28:14 – Uitro01:29:11 – Einde