Podcasts about pg kroeger

Robert Francis Prevost, de Amerikaan die een groot deel van zijn leven in Peru werkte, verraste als nieuwe paus meteen. Vooral ook met zijn nieuwe naam. Die was een heel bewuste, ideologische keuze, onderstreepte hij zelf. De erfenis van zijn voorganger Leo XIII is voor Leo XIV van grote betekenis in tijden van geopolitieke omwenteling; technologische en industriële revolutie en hun impact op de samenleving.Om deze nieuwe paus en zijn visie op de wereld te doorgronden moet je dus Leo XIII leren kennen. Zijn levensverhaal is fascinerend, maar zijn betekenis als ideologisch denker en politiek dier is pas echt van historische allure. Jaap Jansen en PG Kroeger vertellen over Gioacchino Pecci, edelman uit Siena, geboren in 1810. De oudste mens ooit op film (hier en hier) en als zanger in een audio-opname.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***De scholier Gioacchino bleek net als zijn oudere broer Giuseppe razend slim en leergierig. Hij groeide op onder Napoleon en beleefde nationale revoltes, de komst van de democratie, mobiliteit en massamedia, industrie en arbeidersbeweging, stoomschepen, treinen, telegraaf, technologie en wetenschap in een razend tempo. Heel zijn lange leven was hij gretig en nieuwsgierig en opende de geesten van tijdgenoten voor nieuwe ideeën en overtuigingen.Met 27 al was hij een dapper bestuurder die de Camorra bij Napels hard aanpakte, op zijn 33ste topdiplomaat in Brussel en de CEO van het Vaticaan voor een spijkerhard-conservatieve paus die best snapte dat hij zo'n talent niet kon negeren. 1878 werd hij zelf 'opvolger van Petrus'. En bleek als Leo XIII een wervelwind.Politiek moest hij meteen knokken met de briljante Duitse rijkskanselier Otto von Bismarck. En won. Hij maande katholiek Frankrijk vrede te sluiten met een seculiere liberale staat om polarisatie of erger te vermijden. Hij publiceerde reeksen politieke en spirituele boodschappen en verblufte met een openlijke verzoening van wetenschap en geloof. Leo XIII ontving in audiëntie zelfs sciencefiction-romancier Jules Verne!Faam verwierf hij met de encycliek 'Rerum Novarum', oftewel ‘Over de nieuwe dingen'. Het was een doorwrochte ideologische en filosofische afrekening met het reactionaire denken van zijn voorgangers sinds de Franse Revolutie in 1789. Hij sleurde de rooms-katholieke kerk de werkelijkheid van de industriële, geglobaliseerde wereld in.Met de nodige lef analyseerde hij hoe het kapitalistische liberaal-economisch denken en het socialistische denken en zijn collectivisme de kern van de samenleving en de menselijke waardigheid niet goed begrepen. Beiden maakten de mens een slaaf van materialisme en van de anonieme machten van markt en staat.Zijn alternatieve filosofie ging uit van politieke begrippen die wij ook nu nog als actueel en modern herkennen. Van subsidiariteit, rechten van werknemers en werkgevers en 'polderen' tot 'civil society', vrijheid van vereniging en het 'bonum commune'.In de jaren na 1880 drong dit ook buiten het katholieke milieu door. In Nederland bijvoorbeeld bij mensen als de antirevolutionair Abraham Kuyper en de sociaal-liberaal Sam van Houten met hun nadruk op 'de sociale kwestie'.In zijn strijd met Bismarck zorgde Leo XIII ervoor dat de Duitse katholieken de Duitse staat accepteerden en dat zij zich konden verenigen. De 'Zentrumspartei' werd het politiek thuis voor mensen als Konrad Adenauer en fuseerde na 1945 met protestantse groeperingen in de CDU. De sociale markteconomie en de Europese verzoeningsgedachte stammen direct uit de ideologische filosofie in Rerum Novarum.De nieuwe paus Leo XIV bouwt daar expliciet op voort. Hij spreekt van ‘de schatkist van de sociale leer' van Leo XIII voor de 21e eeuw. Juist in ‘deze andere industriële revolutie en de ontwikkelingen in het terrein van artificiële intelligentie' biedt Leo XIII actuele antwoorden voor ‘de verdediging van menselijke waardigheid, gerechtigheid en het werk van mensen'. Het zou dus logisch zijn als de nieuwe paus in 2026 op de 135ste verjaardag van Rerum Novarum dat denken met een eigen 'AI encycliek' een nieuwe impuls geeft.Habemus Papam!***In deze aflevering noemden we de boeken:Jürgen Osterhammel – De metamorfose van de wereld (Atlas Contact)Giuliano da Empoli – Het uur van de wolven (Atlas Contact)***Verder luisteren451 - 75 jaar Duitse Democratie403 - Sam van Houten, een eeuw lang verrassend dwars373 - Nederland en België: de scheiding die niemand wilde339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt282 - Hoe Sammy Mahdi - de nieuwe Vlaamse leider - de christendemocraten er weer bovenop wil helpen274 - Thorbecke, denker en doener242 - Adrianus van Utrecht, de Nederlandse Paus222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa110 - Overleggen in crisistijd: Hans de Boer en Han Busker, voorzitters van de Stichting van de Arbeid55 - De geboorte van het poldermodel50 - De politieke strijd om de vrijheid van onderwijs47 - Konrad Adenauer, de eerste bondskanselier***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:36:01 – Deel 201:04:46 – Deel 301:15:32 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het gejuich hield maar niet op toen Donald Trump Democraat Kamala Harris versloeg. Radicaal-rechtse partijen in Europa zagen hun gelijk bevestigd, hoopten op rugwind uit Washington en een geestverwant die hun megafoon zou zijn. Maar intussen stokt het gejubel. Radicaal-rechts zwijgt bedremmeld. Niemand bedelt nog om een feestelijke ontvangst met diner in Mar-a-Lago.Integendeel, noteren Jaap Jansen en PG Kroeger. Radicaal-rechts Europa spat uiteen. Waar ze bij Trump op hoopten gebeurt juist niet en wat Trump wél doet jaagt de landen in Europa in elkaars armen en radicaal-rechts uiteen. En Trump? Die prijst opeens Ursula von der Leyen als ‘fantastic'. Ook zijzelf moet daar even aan wennen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Allereerst kreeg Trump zijn 'vrede in Oekraïne binnen één dag' allerminst voor elkaar. De verwachting dat daarmee juist radicaal-rechts als het vredeskamp zou worden gezien en Vladimir Poetin Europa snel weer gas kon leveren bleek een fata morgana.Bovendien negeert Trump zijn belangrijkste vazal in de EU, Viktor Orbán, inmiddels geheel. Ook Washington heeft door dat Orbán politiek geïsoleerd is en bij komende verkiezingen wel eens een forse nederlaag zou kunnen lijden. En wat Orbán overkomt, kan dus iedereen gebeuren.Ook de hoop dat met Trump de 'anti-woke agenda' extra impuls zou krijgen is de bodem in geslagen. Europese burgers kunnen niks met een beeldentuin van Amerikaanse helden, ruzie met Harvard, met musea en het operahuis in Washington DC of de Pentagon-oorlog tegen 'DEI' en gedoe over transgenders. Trumps warrigheid leidt zo vooral af van wat radicaal-rechts in Europa wil agenderen.Nota bene op het thema dat hen het meest verbindt is de teleurstelling extra groot. PVV-minister Marjolein Faber vond 'trumpiaans' te worden genoemd eerst nog best een compliment. Maar juist bij migratievraagstukken helpt Trump zijn geestverwanten helemaal niet.Trumps obsessie met de grens met Canada en het beschimpen van dat brave buurland of met deporaties naar El Salvador stoten velen in Europa af. En bij het hoopvolle herstel van relaties met Syrië heeft de EU niets aan hulp van het duo Poetin en Trump.Steeds duidelijker blijkt dat radicaal-rechts geen serieus antwoord heeft op de demografische vraagstukken. Landen als Hongarije en Italië moeten juist vele migranten werven om de basisvoorzieningen overeind te houden. PVV-vicepremier Fleur Agema ondervindt inmiddels dat arbeidsmigratie op haar terrein – de zorg – onontbeerlijk is. En radicaal-rechts zwijgt nu Von der Leyen en Emmanuel Macron geschoffeerde Amerikaanse R&D-toppers naar de EU willen lokken.Nergens is de ramp voor radicaal-rechts zo groot als bij de economische en geopolitieke machtsverhoudingen. Ten principale was men op die vleugel tegen vrijhandel en protectionistisch, net als radicaal-links. Maar nu Trump stelt dat de EU er is ‘om Amerika te naaien', zien we radicaal-rechts uiteen spatten.In het Europees Parlement werd dit vorige week spectaculair zichtbaar. De Franse aanvoerder van 'de Patriotten' vindt Von der Leyen niet hard genoeg optreden tegen Trump en zijn heffingen. Jordan Bardella roept dramatisch ‘Ontwaakt Europa!' voor ‘het gevaar' van Trump én Xi Jinping. Klassiek mercantilisme - als van Lodewijk XIV tegen Johan de Witt - uit de mond van Marine le Pens opvolger!De PVV vindt precies het omgekeerde. Sebastian Kruis prijst de Commissie met warme woorden en benadrukt hoezeer met Trump gepolderd moet worden om de vrijhandel te redden.Radicaal-rechts zit ook klem bij Trumps eisen aan Europa inzake defensie. De PVV vindt 2 procent van het bnp voor Defensie wel genoeg, bleek in de Tweede Kamer. En intensieve samenwerking van nationale legers is niet de bedoeling, vindt de PVV. Veel kiezers denken daar intussen heel anders over.Trump werd voor wie hem in Europa eerder zo bewierookten van idool, profeet en rolmodel in korte tijd risico en schrikbeeld. En om het voor de verdedigers van het 'joods-christelijk avondland' allemaal nog erger te maken verscheen vorige week plots een nieuw Amerikaans icoon. Habemus Papam!De nieuwe paus Leo XIV beschimpte Trump en JD Vance, bepleitte dialoog en het bouwen van bruggen in plaats van polarisatie en nam het vurig op voor Oekraïne. Ook dat nog.***Verder luisteren497 – De krankzinnige tarievenoorlog van Donald Trump494 - Trumps aanval op de geschiedenis en de geest van Amerika484 - Hoe Trump chaos veroorzaakt en de Europeanen in elkaars armen drijft478 - Was Hitler een socialist?476 – Trump II en de gevolgen voor Europa en de NAVO447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag379 - Migratie: het werkelijke verhaal169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht152 - De 19e-eeuwse wortels van Forum voor Democratie48 - Wilders gewogen: Koen Vossen en Gerrit Voerman over de PVV***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:37:51 – deel 200:56:42 – Deel 301:05:21 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een jaar geleden kwamen PVV, VVD, NSC en BBB met hun hoofdlijnenakkoord. De belofte was niet gering: 'HOOP, LEF EN TROTS'. Of, in een eerder concept: 'Bouwstenen voor doorbraken'. Dat zou een kabinet van experts vervolgens uitdiepen tot een regeerprogramma. En dat zou worden voorzien van een serie maatschappelijke akkoorden, zodat het draagvlak veel breder kon zijn dan bij vier fracties in de Tweede Kamer alleen.Jaap Jansen en PG Kroeger wandelen door de geschiedenis van het eerste jaar van de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB en noteren een reeks opvallend consistente politieke patronen. En noteren bijna vergeten momenten waarvan we nu begrijpen dat zij grote impact kregen. Geert Wilders kreeg drie keer op rij niét wat hij verlangde en nam wraak op Dick Schoof en zijn coalitiecollega's.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Wat zien we nu? Het is opmerkelijk achteraf dat de twee cruciale documenten voor het slagen van deze coalitie nooit in de Kamer besproken zijn op inhoud en betekenis. Noch de rechtsstaatverklaring noch het regeerprogramma. Het waren papieren tijgers, een soort wapenstilstandsverdrag.De enige politicus die de verklaring écht benutte was Geert Wilders. Hij rekt deze voortdurend op met zijn erupties in sociale media die de premier en NSC weigeren 'te recenseren'. Dat benut hij vervolgens ook voor zijn eigenstandige buitenlandse politiek op het wereldtoneel, die bedremmeld zwijgend wordt geslikt.Vanaf het onderhandelingsproces dat het hoofdlijnenakkoord dankzij het duo Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol opleverde, is de coalitie met die methode blijven overleggen. Steeds kwam er uit de koker van de vier fractieleiders een conclusie, die inhield dat men akkoord was met verdaging van de voorgenomen besluiten.In plaats van regeringsarbeid door ministers kwam een permanente kabinetsformatie tussen fractievoorzitters, waarbij overeenstemming op concrete beleidspunten vaak wordt uitgesteld. Zowel bij Prinsjesdag als bij de Voorjaarsnota was dit de werkwijze die conflicten en hun oplossing vermeed.Kabinet en coalitie kennen geen gezamenlijk aanvaard en geregeld consensusmechanisme. Zowel tussen de Kamerfracties niet als evenmin binnen het kabinet of tussen kabinet en fracties. De premier kan dat mechanisme niet vormen, omdat hij 'van niemand' is. De vier vicepremiers zijn door de fractieleiders politiek gemarginaliseerd.Een onthullend interview met NSC-staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen schilderde de effecten hiervan. Premier, minister van Financiën en hijzelf zaten urenlang in een antichambre te wachten op een sein van de fractieleiders, terwijl ondersteuning door experts niet welkom bleek. De enige die als een soort oliemannetje weet te opereren is Geert Wilders, zoals ook bleek bij de Onderwijsbegroting.De machtsverhoudingen zijn in het jaar sinds ‘HOOP, LEF EN TROTS' drastisch veranderd. De coalitie bestaat gezien de peilingen feitelijk nog uit twee partijen die samen zo'n 50 zetels halen. De eerst zo gehavende oppositie is krachtig terug als politieke factor – ook vanwege het belang van de Eerste Kamer.Naast het onvermogen van kabinet en coalitie is de herverkiezing van Donald Trump van cruciale betekenis gebleken. Zijn aantreden zorgde voor een volledig ander discours over volledig andere prioriteiten dan de coalitie in mei 2024 zich kon voorstellen. Europa, defensie, handelsoorlogen, recessie, monetaire orkanen en 'strategische autonomie' slaan nu de klok.Pogingen tot afleiding met lintjes, 130 kilometer of tripjes naar de Efteling werken inmiddels averechts. Binnen de PVV-gelederen breekt openlijke onmin uit door irritaties tussen hun bewindslieden en met Wilders. De teloorgang van Pieter Omtzigt en zijn partij, de motie-Eerdmans en de instorting van de plannen tot woningbouw destabiliseren kabinet en coalitie.In de zomer moet bovendien een lijn gevonden worden over de Europese meerjarenbegroting. Van enige samenhang is geen sprake en de Nederlandse begroting is op weg naar een tekort boven de kritische grens van 3 procent van het bruto nationaal product. Daarmee kan Nederland in Brussel slechts hoon oogsten. Zijn we hiermee terug in voorjaar 2012, toen Geert Wilders wegvluchtte voor Brusselse consequenties?***Verder luisteren501 - Den Haag zonder Omtzigt en een Voorjaarsnota zonder beleid497 – De krankzinnige tarievenoorlog van Donald Trump495 - De zeven burgeroorlogen van Dick Schoof493 - Het belastingkaartenhuis wankelt491 - De voortdurende twijfels van Nieuw Sociaal Contract480 - De dilemma's van links474 – Parlementair historicus Joop van den Berg: “De democratie is in groot gevaar. Je moet niet denken: het loopt wel los"470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine466 - Behandeling Onderwijsbegroting werd parcours vol struikelpartijen en miskleunen456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof452 - Wie is de baas in de coalitie?448 - Premier zonder kompas442 - Na de sportzomer van Schoof de hete herfst van Wilders438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag410 - De Pirouette van Putters400 - De kabinetsformatie als de kat van Schrödinger398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt393 - Op naar een extraparlementair kabinet!***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:34:04 – Deel 201:04:59 – Deel 301:25:33 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een nieuwe Duitse regering van twee klassieke partijen – CDU en SPD, aangevuld met de Beierse CSU - zou voorpaginanieuws moeten zijn voor heel Europa. De CDU-bondskanselier is bijna 70, maar Friedrich Merz was nooit eerder minister. En van de SPD is Boris Pistorius de cruciale minister; de minister van Defensie is de enige die mag blijven. Vicekanselier is Lars Klingbeil op Financiën.Jaap Jansen en PG Kroeger noteren dat hun beleidsplan gewaagd is. En CDU en SPD komen met nieuwe mensen en een generatiewissel. Met hen zullen ze de stagnatie van de Duitse economie, de groei, de innovatie en het bestuur moeten overwinnen. Duitslands lot raakt heel Europa en zeker ook Nederland.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Merz wil primair een 'buitenlandpolitieke kanselier' zijn. Geopolitiek en Europees moet heel veel gebeuren en Duitsland staat nogal op achterstand, vreest hij. Zijn ruw ontwaken over Donald Trump, JD Vance en Vladimir Poetin belichtte hij scherp op het congres van de Europese Volkspartij in Valencia.De as met Frankrijk en het ‘Weimar Format' met Polen erbij krijgen hoge prioriteit. Merz richt geopolitiek een Nationale Veiligheidsraad op, wat samenhangt met het aanbod van Emmanuel Macron van een atoomschild voor Europa. Pistorius botste meteen al fors met Trumps minister van Defensie Pete Hegseth, wat de route naar de NAVO-top in Den Haag niet gemakkelijker maakt.Binnenlands zal er daarom politiek veel te doen zijn voor sleutelfiguren als Thorsten Frei (chef van de bondskanselarij) en CSU-minister van Binnenlandse Zaken Alexander Dobrindt in intensieve afstemming met SPD-aanvoerder Lars Klingbeil op Financiën.Voor de coalitie als geheel zullen de partijchefs Merz en Klingbeil samen een pakkend thema moeten vinden. Waar Olaf Scholz faalde, staan zij hier extra onder druk. Angela Merkel weet alvast raad.In de oppositie is het niet minder tumultueus. De AfD staat op scherp nu de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst, de Verfassungsschutz, de partij officieel heeft bestempeld als ‘bewezen rechtsextremistisch'.De Groenen zijn gefrustreerd, al hielpen ze de coalitie bij de start juist krachtig. De verrassendste rol kunnen de geheel verjongde Die Linke weleens gaan spelen.Of wordt de ware oppositieleider misschien CDU-fractieleider Jens Spahn? Profileert hij zich straks tegen de SPD - en dus ook tegen Merz - voor zijn eigen kansen? En hoe gretig is de Beierse CSU-leider Markus Söder nog? Ruikt hij zijn laatste kans? Is de 70-jarige Merz daardoor snel een zwakke schakel of denkt hij: de grote Konrad Adenauer begon op z'n 73ste als bondskanselier en bleef eindeloos lang?En Olaf Scholz? Is die nu al vergeten? Op zijn laatste dag liet hij de militaire kapel van de Bundeswehr de Beatles, Bach en Aretha Franklin spelen: graag een beetje respect, ja!***Verder luisteren490 – Duitslands grote draai. Friedrich Merz, Europa en Nederland483 - Friedrich Merz, eerzuchtig en onbesuisd497 – De krankzinnige tarievenoorlog van Donald Trump492 – Macrons Europese atoombom484 - Hoe Trump chaos veroorzaakt en de Europeanen in elkaars armen drijft476 – Trump II en de gevolgen voor Europa en de NAVO474 – Parlementair historicus Joop van den Berg: “De democratie is in groot gevaar. Je moet niet denken: het loopt wel los"467 - De twee levens van Angela Merkel465 – Nederland en Duitsland, labiel en leiderloos. En: de opmerkelijke overeenkomsten met Noordrijn-Westfalen451 - 75 jaar Duitse Democratie421 - Bewonderd en gevreesd. De memoires van Wolfgang Schäuble399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke366 - De zieke man van Europa: hoe komt Duitsland uit de economische verlamming?321 - Umwertung aller Werte - Parijs en Berlijn van elkaar vervreemd op hun eigen feest302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU47 - Adenauer, de eerste bondskanselier***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:33:32 – Deel 201:04:58 – Deel 301:20:00 - EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Aan de vooravond van Dodenherdenking en Bevrijdingsdag herdenken we niet alleen, maar herkennen ook. Dat is leerzaam, maar ook confronterend. Het boek De tien van Den Haag van Stephan Steinmetz is dat zeker in tijden dat ambtenaren worstelen met vragen van loyaliteit. In Amerika bij de omgang met de regering-Trump. En ook in eigen land met vragen over controversieel beleid.Jaap Jansen en PG Kroeger praten met Stephan Steinmetz over de belevenissen van de tien hoogste ambtenaren op de Haagse ministeries toen in mei 1940 Nazi-Duitsland Nederland binnenviel en al na enkele dagen dwong tot capitulatie.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie van Lendahand.com - gebruik de code betrouwbarebronnen500 bij je eerste investering (geldig t/m 31 mei 2025)Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Ineens stonden de secretarissen-generaal moederziel alleen, zonder gezamenlijke beleidslijn. Met een naar Londen gevluchte regering die radeloos was en met een vijandige overwinnaar die scherp had afgewogen hoe de Nederlanders te paaien en te onderwerpen. "Maak er het beste van", zei minister Pieter Sjoerds Gerbrandy bij het afscheid tegen zijn SG.Steinmetz vertelt met rijke details hoe de ambtelijke top niet alleen een eigen werkwijze moest vinden - die was er voorheen nauwelijks - maar ook moest leren omgaan met een bezetter die geheel anders te werk ging dan waar men zozeer voor gevreesd werd. Een merkwaardige mengeling van opluchting, daadkracht, argwaan en onbestemde vrees nam de overhand. En stiekem waren 'de tien' zelfs blij dat ze zonder ministers, parlement, verdeelde partijen en verzuilde polder nu eens flink en 'modern' aan de slag konden.Adolf Hitler wilde ‘het Germaanse broedervolk' paaien en de Nederlandse economie inzetten voor zijn oorlogsmachine. Steinmetz laat zien hoe bij alle geruststellend klinkende boodschappen - ook over 'het Jodenvraagstuk'- al in de zomer van 1940 doelgericht werd gewerkt aan de voorbereiding van het maatschappelijk isolement en de ondergang van Joden - ook in Nederland.De tien SG's kozen daarbij voor een lijn van formele samenwerking met de bezetter, om bestuur, economie en grondwettelijke rechten zoveel mogelijk overeind te houden. En ze ontdekten dat ze met de bezetter - onder leiding van Hitlers 'stadhouder' Arthur Seyss-Inquart - één doel deelden: NSB'ers zoveel mogelijk buiten de deur houden.Zo probeerden ze vanuit een defensieve houding te doen wat de vader van Jan de Koning zijn tienerzoon destijds voorhield: 'het onderscheid tussen een greppel en de laatste gracht' in de gaten houden. Dat ze zich met hun houding op ‘een hellend vlak' begaven, beseften sommigen al aan het begin van de bezetting. Anderen hielden zich vast aan hun drijfveer ‘erger te voorkomen'. De sterke man onder de SG's, Hans Hirschfeld, noemde het de principiële keuze tussen 'Gesinnungsethik' en 'Verantwortungsethik', naar de terminologie van Max Weber.Een manier om de dialoog met Seyss-Inquart en zijn staf gaande te houden was het niet agenderen van mogelijke conflictstof, maar wel formele protesten uiten als het niet anders kon. Daarna poogden ze de scherpe kantjes eraf te halen, vaak met procedurele trucjes. Toen Joodse Nederlanders geen parken meer mochten bezoeken, ontstond een hele discussie over de definitie van 'een park'.Intussen kaapte de bezetter een perfectionistisch ambtelijk project dat het mogelijk maakte iedere inwoner nauwkeurig te identificeren en registreren. Stephan Steinmetz laat zien hoe naïef professionalisme, cowboygedrag en gebrek aan toezicht vanuit de top rampzalige gevolgen kreeg.Ondertussen droegen veel Nederlanders op de verjaardag van prins Bernhard een anjer – als stil protest. De aanhankelijkheid aan het Oranjehuis deed Nazi-propagandachef Joseph Goebbels tijdens een bezoek aan Den Haag in woede ontsteken. Steinmetz vertelt buitengewoon beeldend van een confrontatie tussen Hermann Göring en opperbevelhebber Winkelman.De NSB buiten de deur houden lukte uiteindelijk niet. Allengs werden Duitsgezinde SG's in vacatures benoemd. Toch probeerden de resterenden van de oorspronkelijke tien ook met hen erbij het land draaiende te houden. De bezetter besefte dat met name Hirschfeld onmisbaar was voor de economische situatie en de loyaliteit van het bedrijfsleven.Hoogst opmerkelijk - en verrassend actueel - is hoe hij de land- en tuinbouw drastisch aanpakte om mogelijke hongersnood te voorkomen. Niet minder hoe hij zo nodig bruut de confrontatie zocht als geweld dreigde, bijvoorbeeld bij een mijnstaking. "Wilt u kolen of lijken?" zei hij ijskoud tegen de generaals.Na de bevrijding werden de SG's vooral beoordeeld op wat zij hadden gedaan om 'het verzet' te helpen. Dat zij hun taak zagen als 'erger voorkomen', de NSB tegenhouden en 'het land draaiende houden' werd minder zwaar gewogen.Des te opvallender is dat de regering na 1945 Hirschfeld toch hoge posten bleef gunnen. Impliciet besefte men blijkbaar dat "Maak er het beste van" het enige was, dat hem en zijn collega's was meegegeven in onmogelijke omstandigheden.***Verder luisteren322 - 30 januari 1933, een fatale dag voor Duitsland en de wereld105 - Dagelijks leven in Nazi-Duitsland478 - Was Hitler een socialist?314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland385 - Jan de Koning en het verschil tussen een greppel en de laatste gracht479 - Winston Churchill. Staatsman. Redenaar. Excentriekeling.32 - Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos (vanaf 1 uur 3)300 - Ethische politiek: het bijzondere Nederland met zijn 'moreel hoogstaande opvattingen'441 - Extra zomeraflevering: boekenspecial! (oa over de secretarissen-generaal)186 - Hoe je een ministerie bestuurt, terreur bestrijdt en Poetin op je dak krijgt: Tjibbe Joustra over crisis en controle120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan489 – Trump, Musk en de aanval op de privacy408 – FBI-chef J. Edgar Hoover, de machtigste ambtenaar van Amerika208 - Max Weber: wetenschap als beroep en politiek als beroep200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:52:00 – Deel 201:38:00 – Deel 302:00:51 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het voltrok zich gelijktijdig. Pieter Omtzigts vertrek en in de coalitie het rommelige compromis over de Voorjaarsnota. Dat ze samenhangen lijdt geen twijfel. Terwijl NSC rondbazuinde hoe tevreden men was nadat dapper was gedreigd met een breuk, besloot de partijleider zonder enig intern overleg met partijintimi dat het genoeg was geweest.Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren hoe eerlijk Omtzigts uitzwaaifilmpje was en wat er nu eigenlijk echt in de Voorjaarsnota is geregeld.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***In de kern heeft de coalitie alle wezenlijke dossiers en maatregelen uitgesteld, soms voor meerdere jaren. Als er ook maar iets mis gaat – de wereldeconomie! – schendt Nederland de norm van maximaal 3% begrotingstekort van de landen in de Eurozone.De financiële ingrepen werden niet gedaan door de ministerraad onder premier Dick Schoof, maar door de vier fractieleiders en hun secondanten. Met Omtzigt als zoom-deelnemer op afstand. Ze vonden elkaar na een marathon-overleg van 25 uur met heftige botsingen in het vooruitschuiven van bijna alles naar de ‘augustusbesluitvorming'.Er werd € 6 miljard euro 'onder-uitputting' als 'kasschuif' verplaatst. Voor een rechtgeaard VVD'er als minister Eelco Heinen (Financiën) vloeken in de Kerk van de Zalmnorm. Zo kon hij de miljardeneisen van NSC en BBB onderschoffelen. Dat was hem wel wat waard.Uitgesteld werden het stikstof-probleem, klimaat- en energie investeringen, defensie-investeringen, woningbouw, arbeidsmarkttekorten en het Europese begrotingskader voor de komende zeven jaar. Opvallend is dat grote klappen vallen in de portefeuilles van alle vier de vicepremiers. Elke fractieleider heeft zijn of haar vicepremier als baksteen laten vallen.Premier Schoof zat hierbij te antichambreren voordat hij het vliegtuig naar Japan pakte voor een uitje naar de wereldtentoonstelling. Hoe hij als irrelevant behandeld werd, herinnert PG aan de vernederingen die in het kabinet Van Agt/Wiegel (1977-1981) VVD-minister Arie Pais zijn CDA-collega Frans Andriessen aandeed.Eelco Heinen schetste de gebeurtenissen kleurrijk in De Telegraaf. Drie van de vier partijleiders bleken onverantwoordelijke, amateuristische knoeiers. Tot enige financiële dekking voor hun eisen voor de achterbannen bleken ze niet in staat. Serieuze besluiten werden niet genomen.De werkwijze van de coalitie was intussen diametraal omgekeerd aan wat Omtzigt had laten vastleggen door informateur Kim Putters. Het opschuiven naar augustus werd bovendien door minister Heinen direct lamgelegd: een dreigende recessie in plaats van de miljarden aan meevallers waar NSC mee schermde zou voorlopig dwingen tot uiterste prudentie.Omtzigts vertrek leek de fundamenten onder het kabinet verder te doen wankelen, toen de nieuwe NSC-chef Nicolien van Vroonhoven gretig inging op gedachtenspinsels over een verzoening en fusie met oppositiepartij CDA. Alleen bleek zij de historie van haar - slechts anderhalf jaar oude - club niet helemaal scherp te hebben. Al blijft verzoening wel een nobele paasgedachte.Helder werd in elk geval dat de beslissingen van de coalitie en de capitulatie van de ministers voor de echte chefs ervoor zorgden dat ons land niet klaar is voor grote ontwikkelingen. Niet voor de NAVO-top in Den Haag in juni. Niet voor de Europese meerjarenbegroting. Niet voor het aantreden van de nieuwe Duitse regering en haar enorme investeringsprogramma. En niet voor de concrete uitvoering van het Rapport-Draghi als investeringsprogram voor Europa in turbulente tijden.***Verder luisteren495 - De zeven burgeroorlogen van Dick Schoof491 - De voortdurende twijfels van Nieuw Sociaal Contract490 – Duitslands grote draai. Friedrich Merz, Europa en Nederland477 - De VVD staat sterk, maar zit ook klem474 – Parlementair historicus Joop van den Berg: “De democratie is in groot gevaar. Je moet niet denken: het loopt wel los"470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine466 - Behandeling Onderwijsbegroting werd parcours vol struikelpartijen en miskleunen456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof452 - Wie is de baas in de coalitie?448 - Premier zonder kompas446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd442 - Na de sportzomer van Schoof de hete herfst van Wilders398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt393 - Kabinetsformatie 2024: op naar een extraparlementair kabinet!372 - Nieuwe partijen als Nederlandse traditie - en de afgrond die altijd weer dreigt364 - Een krankzinnige campagne (oa over de ideologische grondslag van NSC)438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider425 - Een oprecht akkoord***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:45:39 – Deel 201:07:51 – Deel 301:30:35 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Geen Nederlands politicus steeg zo jong zo hoog en stortte na 19 jaar op de toppen van de macht in Europa zo diep de afgrond in. Het is het verhaal - en een indrukwekkende tentoonstelling in Dordrecht - van een politiek leven in tijden van mercantiele macht wereldwijd en expansie over heel de aardbol. Van een leven in tijden van ongekende weelde en culturele bloei. Ook een leven van intellectuele brille en vriendschappen en een verhaal van een grote liefde. Een leven dat gruwelijk eindigt. In een staatsgreep, moord en een wanhopige oorlog tegen de grootmachten van Europa. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in deze vijfhonderdste editie van Betrouwbare Bronnen in het leven en werk en de mens Johan de Witt (1625 - 1672). In dit verhaal komen alle thema's samen die deze podcast sinds het begin in 2018 kenmerken. Van Habsburg tot Lubbers. Van Rutte tot India. Van Kissinger tot West-Afrika, innovatie, wetenschap, kunsten, Machiavelli, de Oranjes en krachtige vrouwen. Gast is kenner en romancier over Johan de Wit, Jean-Marc van Tol, zonder wie er bovendien geen Fokke & Sukke zouden zijn. We duiken in vragen als 'Had De Witt humor?' 'Haatte hij de Oranjes heus zo erg?' 'Wat was zijn geheim als wiskundig genie?' ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Vrienden kunnen meedingen naar een van de vijf door Uitgeverij Catullus beschikbaar gestelde exemplaren van Vrouwen rondom Johan de Witt met een exclusieve tekening door Jean-Marc!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Johan de Witts jeugd was die van een razend slimme scholier in Dordrecht; een bemiddelde jongen die op 'Grand Tour' kon gaan. Plots werd hij politicus in een diepe politieke crisis. Hijzelf en zijn omgeving ontdekten toen zijn uitzonderlijk talent voor 'persuasie'. Doordacht, bijna wiskundig-rationeel argumenteren en overtuigen.De Witt bleek een volleerd polderaar, een subliem onderhandelaar, scherp rekenaar met macht, geld, timing en daadkracht. Verrassend modern ook zijn bewuste soberheid en scherp oog voor integriteit. Er zit veel Mark Rutte in hem en minstens zoveel Ruud Lubbers.Hij saneerde krachtdadig en uitermate effectief de begrotingschaos van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Zijn wiskundig vernuft bleek onmisbaar. Zijn visionaire investeringen in wetenschap, innovatie en kunsten vormden het fundament voor zijn 'nationaal groeifonds' waarmee hij over jaren kon investeren in de meest geavanceerde, technologisch up to date zeemacht. Zijn admiraal Michiel de Ruyter konden rekenen op het allerbeste van hightech der marine. De Witt was geen dorknoper. Hij ging met een leuke Nassau-prinses naar de kermis en genoot met volle teugen. Roddels gonsden over het Binnenhof. Hij speelde viola da gamba en was een gangmaker op feesten en partijen. Maar zijn echte passies waren zijn innig geliefde Wendela Bicker, mathematische raadsels en regeren. Vanuit een klein ambtelijk vertrek in het gebouw waar in onze tijd de Eerste Kamer zit, leidde hij met enkele klerken het Republikeins bewind dynamisch en met korte lijnen. Met zijn netwerk van 'de vrunden' regeerde hij de Staten van Holland, de Staten-Generaal, de hele Republiek, maar ook over de machtsverhoudingen in Europa en de wereldwijde koloniale handelsimperia. Onder zijn bondgenoten zelfs de sultan in Istanboel en de Mughal heersers van India.Twee mensen met een groot machtsinstinct en grote allure als vorsten waren cruciaal voor zijn succes. En voor zijn ondergang. Oranje-weduwe Amalia van Solms koos - in het belang van haar strategie voor de dynastie - voor een alliantie met Johan de Witt, tegen de manipulaties van het Britse hof. De jonge koning Lodewijk de Veertiende van Frankrijk vleide 'mon bon ami et allié conféderé', maar kreeg allengs schoon genoeg van De Witts gedurige triomfen in het verdeel- en heersspel van de grootmachten. Lodewijk bleek een machiavellist waar zelfs De Witt door overrompeld werd. 'L'état c'est moi' hield een gewetenloosheid en strategische visie in die hij zich vermoedelijk niet kon voorstellen.Johans geopolitieke visie en zijn hondsbrutale militaire acties joegen de vijanden in Londen en Versailles in elkaars armen. Ineens trokken ze samen op tegen de mercantiele en koloniale oppermacht van dat kleine, overmoedige staatje aan de Noordzee. De Witt moest een kopje kleiner gemaakt. Hun oorlog mikte erop dat Frankrijk België, Brabant en Limburg zou kapen, Duitse vorsten het Oosten en Noorden van de Republiek en de Britten Holland en Zeeland als vazalstaatje onder Oranje bewind. Paniek brak los. Het volk was redeloos, het land reddeloos en de regering radeloos.De Witt verloor de greep op de Haagse politiek. De Oranje-factie greep de macht, hitste het volk op en liet Johan en zijn broer Cornelis in 1672 gruwelijk vermoorden.De jonge prins Willem III – als ‘Kind van Staat' opgevoed onder leiding van Johan - won de oorlog met veel geluk en vernuft. Kissinger was niet voor niks zo'n bewonderaar van Willem III. Zijn triomf in 'the Glorious Revolution' van 1688-89 - een soort anti-Brexit! - was postuum ook die van De Witt en zijn grootmoeder Amalia.400 haar geleden is Johan de Witt geboren. Met Jean-Marc van Tol belichten Jaap en PG vele nieuwe aspecten van zijn leven en werk. Zijn ruim 25.000 brieven die nu worden ontsloten, de documenten en kunstwerken in de grote expositie en de psychologische inzichten dankzij Van Tols romans maken het beeld van zo'n turbulent en rijk leven fris en vernieuwd. De Witt is weer helemaal van nu.***Verder lezenJohan de Witt en EngelandJohan de Witt en FrankrijkJohan de Witt en het RampjaarVrouwen rondom Johan de WittMuschBuatNog meer van Jean-Marc van Tol***Verder kijkenLezing Jean-Marc van Tol over Buat***Verder luisterenDe Witt en leiders na hem461 - Ruud Lubbers zag het een slag anders193 - Kabinetsformatie 2021: Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap (oa over De Witt en Oldenbarnevelt)De Witt en zijn tijd472 - Winterboekeneditie - Premiers, Leiderschap, Macht441 - Extra zomeraflevering: boekenspecial! (oa over de Bickers)08 - Paul Rem over Willem III, de Britten en Het Loo387 - Niets is zó politiek als opera - 100 jaar Maria Callas (oa over Lodewijk XIV, balletdanser)284 - Quatorze Juillet: komt onder Macron een einde aan De Gaulles Vijfde Republiek? (over Franse heersers)311 - De wereld volgens Simon Sebag Montefiore (oa over Minette)49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd158 - Aan zee is een land nooit klein: EU-voorzitter Portugal (oa: de relatie van Portugal met de Republiek)313 - Zweden, land met een roemruchte geschiedenis (rivaal van de Republiek)262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt (bondgenoot van de Republiek)48 - Adam Smith en De Welvaart van LandenDe Witt en zijn actualiteit200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel359 - Nederland en de slavernij, 150 jaar na de afschaffing312 - Schurend verleden - over cancelculture, politiek en geschiedenis300 - Ethische politiek: het bijzondere Nederland met zijn 'moreel hoogstaande opvattingen'350 - 100 jaar Henry Kissinger***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:42:27 – Deel 201:39:09 – Deel 301:57:31 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

"We zitten allemaal in dezelfde boot.” Hoe moeizaam en complex onderhandelingen over klimaatverdragen ook zijn, dit besef dringt uiteindelijk steeds weer door. Ook nu Donald Trump de Verenigde Staten ten tweeden male uit het Verdrag van Parijs terugtrok blijft dat cruciaal, ook al maakt dit het wereldwijde klimaatbeleid moeilijker. Dat vertelt Tony Agotha, de klimaatgezant – ‘ambassadeur at large, special envoy for climate and environment' - van de Europese Unie.Jaap Jansen en PG Kroeger praten met Agotha over wat dat eigenlijk inhoudt, klimaatdiplomatie. En hoe werkt zoiets in een Unie van 27 lidstaten die deels ook hun eigen klimaatbeleid voeren, hun eigen nationale belangen en relaties onderhouden, maar tegelijkertijd wel in dat Europees verband die belangen moeten zien te delen om samen sterker te staan.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***De Nederlander Tony Agotha werkte op Buitenlandse Zaken en in Brussel. Hij zat in het team van Eurocommissaris Frans Timmermans in de eerste Commissie-Von der Leyen. Nu is hij als klimaatgezant onderdeel van de buitenlandse dienst van de EU en valt daarmee tijdens Von der Leyen II onder de buitenlandchef van de Europese Unie Kaja Kallas. De inhoud van zijn diplomatieke werk stemt hij dan weer nauw af met de Europese Commissie: vicepresident Teresa Ribera en haar portefeuille ‘Schone, Rechtvaardige en Competitieve Transitie' en commissarissen als Wopke Hoekstra (Klimaat, Nettonul en Schone Groei) en Jessika Roswall (Milieu, Waterweerbaarheid en Circulaire Economie). Bovendien stemt hij zijn rol als EU-gezant nauw af met de 23 klimaatgezanten die vanuit de lidstaten actief zijn. “Het is heel belangrijk dat je elkaars signalen uit contacten wereldwijd goed oppikt en waar nodig doorspeelt en daar naar handelt. En dat je ervoor zorgt dat je vanuit dezelfde partituur je muziek maakt. Nee, niet helemaal zoals bij Bach of Mahler. Het is meer Jazz. Want je moet af en toe wel kunnen improviseren.”Agotha vertelt kleurrijk hoe hij als gezant te werk gaat en hoe het toegaat op de wereldwijde klimaatconferenties zoals afgelopen november de COP (Conference of the Parties) in Bakoe (Azerbeidzjan) en direct daarna een heftige bijeenkomst in Busan (Zuid-Korea) over het plasticprobleem. Daar in Busan klonk heel veel jazz, maar de gedurfde improvisaties leverden wel een coalitie van welwillenden op waarmee de EU verder kon bouwen.Zo'n COP is een verhaal apart. Die duurt twee weken en kent een heel eigen choreografie. Een soort Congres van Wenen anno nu. Onderhandelen gebeurt - zeker daar - in fasen en in bijeenkomsten van expertgroepen om de kaders en de mogelijkheden in kaart te brengen. In de tweede week verschijnen de politieke krachtpatsers en moeten deals gemaakt worden.Tony Agotha verheelt niet dat het in Bakoe kantje boord was. Hij en zijn EU-collega's moesten vol aan de bak. “Het voorzitterschap van het gastland kan als het de zaak goed aanpakt veel bereiken, maar ook - als het de zaak slecht leidt - een hoop narigheid veroorzaken.”In Bakoe moest de EU-delegatie met de nieuwe Eurocommissaris Wopke Hoekstra in het gat springen om te redden wat er te redden viel. Agotha is stiekem best een beetje trots op hoe dat uiteindelijk slaagde.Diplomatie is dan ook een vak apart. “Het op een na oudste beroep ter wereld”, zegt hij met zelfspot. Essentieel is dat je de belangen van je gesprekspartners niet alleen kent, maar ook begrijpt. “Nee zeggen is tot daar aan toe, maar weten waarom iemand nee zegt is veel belangrijker.” Hij wijst erop hoe Klemens von Metternich er in onderhandelingen met Napoleon achter kwam dat die bij elke concessie meteen doorging met eisen opvoeren. “Diplomatie blijft altijd mensenwerk, altijd. Het is daarom heel belangrijk dat je met je gesprekspartners uit andere landen en culturen een verstandhouding ontwikkelt. Idealiter moet je onderhandelingen zo kunnen beginnen: ik lees nu uit mijn hoofd de instructies voor die jij van thuis meekreeg en jij die van mij.”Zijn Chinese collega noemt hem ‘my old friend'. Maar Agotha is niet naïef over de relatie EU-China. Het zijn harde onderhandelaars en nog recent kreeg hij de volle laag met een waslijst aan verwijten. Ook daar moet je mee leren omgaan. De Chinezen zijn heel slim, maar essentieel noemt Agotha dat zij aanspreekbaar zijn op de fundamentele afspraken rond het klimaatbeleid. Daarom is het voor de EU zelf wezenlijk dat de Unie als betrouwbare, transparante en eensgezinde groep landen weet op te treden, juist in deze turbulente tijd.Minstens zo gelaagd zijn de relaties met belangrijke spelers als India en Saoedi-Arabië. Heel verschillende naties met heel diverse belangen en cultuur waar je mee moet leren werken.Hoe de relaties met Amerika zich ontwikkelen zullen is ook voor Agotha nog onhelder. Wel zijn er staten binnen de VS die blijven hechten aan een gedegen klimaatbeleid. Ook voor hen geldt wat Agotha de centrale boodschap noemt: “We doen dit beleid niet voor de Aarde want die kon zich miljarden jaren ook zonder ons bedruipen. We doen dit voor onszelf - voor onze gezondheid, onze banen en de komende generaties.”Het klimaatvraagstuk is omvangrijk en maakt mensen soms defaitistisch, maar Agotha is er daar niet een van. Hij wijst op winstpunten als het Europese emissiehandelssysteem, wat China en India dermate interessant vinden dat zij inmiddels ook in deze richting denken. “Europa is toonaangevend. Wij kunnen een stevige stem kunnen laten horen. De EU blijft een enorm project dat zich juist bewijst in tijden van crisis.” ***Verder lezenSpeech by President von der Leyen at the EU Ambassadors Conference 2025Von der Leyen: "Wir haben keine Bros und keine Oligarchen" (Die Zeit, 15 april 2025)***Verder luisteren471 - De verduurzaming is Nederlands grootste verbouwing ooit462 - Allard Castelein moet essentiële grondstoffen veiligstellen460 - VVD'er Silvio Erkens strijdt voor versnelling van het klimaatbeleid446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd435 - Klimaat en Groene Groei: Sophie Hermans heeft grote ambities, maar wordt het haar mogelijk gemaakt?427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben415 – Klimaatbeleid: de inhaalslag van Nederland in Europa411 - Negen opmerkelijke aspecten van de Europese Unie389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts369 - Klimaatminister Rob Jetten358 - Ligt het ambitieuze klimaat- en energiebeleid op koers? Gesprek met Henri Bontenbal (CDA)344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn340 – Caroline van der Plas ontvangt Frans Timmermans. Vijf misverstanden over Europa338 - Hoe de stikstofcrisis de energietransitie vertraagt. En: wat intussen wél met sprongen vooruitgaat244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie106 - Diederik Samsom over het Europese klimaatbeleid en het crisisherstelplan36 - Wopke Hoekstra: EU moet geopolitieke machtsfactor worden***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:46:23 – Deel 200:57:52 – Deel 301:06:41 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In mei viert Amsterdam een uniek muziekfestival. Wat past beter bij 750 Jaar Amsterdam dan de uitvoering van heel het werk van Gustav Mahler door de beroemdste orkesten, dirigenten en solisten uit heel de wereld? Mahler, de Weense componist van het 'Fin de Siècle' die Amsterdam als de tweede stad van zijn muziek beschouwde. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met Thomas de Jonker, musicoloog van het Concertgebouw, over dit festival, Mahlers muziek, zijn leven in turbulente politieke tijden, in een periode van culturele bloei en over zijn unieke band met Nederland en het Concertgebouw.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door het Concertgebouw en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show! Als vriend word je uitgenodigd om op zaterdag 17 mei met Jaap en PG in het Mahler Paviljoen op het Museumplein in Amsterdam te genieten van Mahlers Negende symfonie!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Gustav Mahler (1860-1911) was de beroemdste musicus van zijn tijd. Nog voor hij 40 werd, had de stokoude keizer Frans Jozef hem benoemd tot chef van de Hofopera in Wenen. Dát was al zeer politiek, want in Oostenrijk-Hongarije hadden joden maar net volledige burgerrechten, dus deze benoeming op de top van de kunsten was een sensatie. Door die artistieke roem en komeetachtige carrière was Mahler doelwit van heel wat vuige kritieken. De jaren tussen 1890 en 1914 leken wel onbezorgd, feestelijk in cultuur en vele contacten, maar de gouden jaren na het Weens Congres van 1815 waren voorbij. Het Habsburgse Rijk wankelde, oorlogen langs de randen braken uit en donderwolken aan de horizon trokken samen.Mahlers werk klinkt daarom soms bijna profetisch. Zijn Wenen bloeide, maar in de krotten en stegen leefden sloebers als Adolf Hitler en Josip Broz Tito en ondergedoken Russen als Vladimir Lenin, Leon Trotski en Jozef Stalin. De komende eeuw begon in de sloppen van deze stad.Gustav Mahler was inmiddels een wereldburger van de eerste golven van de globalisering. Hij werd chef van de Opera en de New York Philharmonic, dirigeerde van Ljubljana en Boston tot Rotterdam. Stoomschepen, treinen en zelfs de auto voerden hem over heel de wereld. Amsterdam werd zijn 'tweede stad'. In 1903, 1904, 1906 en 1909 kwam hij zijn eigen symfonieën dirigeren. Zo ontstond een unieke, organische relatie met de musici van het Concertgebouw en dirigent Willem Mengelberg. Samen schreven zij muziekgeschiedenis. Het belette de erg veeleisende 'divo' Mahler overigens niet gedurig te klagen over de regen, de kille wind en het lawaai van de havenstad. Na Mahlers dood in 1911 werd Amsterdam het cultureel centrum waar men hem bleef eren en spelen. In 1920 - meteen na de Vrede van Versailles - bracht de stad de kunstenaars van heel de wereld bijeen voor het eerste 'Mahler Feest'. Het vredesappel tijdens dat festival bewees nog eens hoezeer men politiek en menselijk snakte naar verzoening in een vreedzaam Europa. Dat ontstond pas na de jaren waarin Mahler door de Nazi's verboden was en hij in de vergetelheid leek te raken. Maar niet in Amsterdam en evenmin in New York. Dirigenten als Bernard Haitink en Leonard Bernstein zorgden voor een renaissance van Mahlers liederen en symfonieën. De nieuwe welvaart, de technologie van de elpee en de televisie én de filmkunst maakten Mahler een begrip voor velen. Hij werd de componist van een modern, verzoend Europa. In Amsterdam komt nu in 2025 in het festival de wereld bijeen. Hopelijk ook nu voor een moment en appèl tot vrede en verzoening. Toporkesten uit Chicago, Boedapest, Tokyo en Berlijn, jonge maestro's als Klaus Mäkelä en fameuze dirigenten als Kirill Petrenko komen Mahler dirigeren. ***Verder luisterenIn MAHLER! De symfonieën nemen Gijs Groenteman, Thomas Oliemans en Thomas de Jonker de negen voltooide symfonieën van Mahler minutieus onder de loep.387 - Niets is zó politiek als opera - 100 jaar Maria Callas373 - Nederland en België: de scheiding die niemand wilde Hoe een opera België van Nederland afscheurde346 - Alle Menschen werden Brüder!43 - Mozart op het Binnenhof198 - Slovenië met Mahlers Ljubljana305 - Andrea Wulf, Hoe rebelse genieën twee eeuwen later nog ons denken, cultuur en politiek beïnvloeden488 - Het Congres van Wenen (1814-1815) als briljant machtsspel71 - Caroline de Gruyter en Habsburg455 - De bufferstaat als historische - maar ongewenste - oplossing voor Oekraïne (met verwijzingen naar Habsburg)207 - Zomer 2021: Boekentips van PG! oa Händel in London, the making of a genius148 - Stefan Zweig als inspirator van Europa als culturele en politieke gemeenschap en schrijver van opera's38 - Oostenrijk als brug naar Rusland339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:28:51 – Deel 201:24:07 – Deel 301:57:58 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sander Tordoir (35) is hoofdeconoom van de denktank Centre for European Reform met standplaats Berlijn. Het werk daar van de jonge Nederlander - die eerder al voor Mario Draghi en Christine Lagarde werkte bij de Europese Centrale Bank - is analyseren en adviseren over de wereldeconomie, een beter functionerende Europese Unie en de rol daarin van Duitsland.Dit zijn voor hem dan ook heftige dagen. Met Jaap Jansen en PG Kroeger bespreekt hij de over elkaar buitelende gebeurtenissen in de tarievenoorlog van Donald Trump. Een oorlogsverklaring aan ieder land ter wereld. Van China en Japan tot het straatarme Lesotho. En ons.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***"Paniek." Dat is Tordoirs eerste antwoord als je hem vraagt de actuele toestand van de wereldeconomie en financiën te beschrijven. De crux daarvan is het besef, dat deze handelsoorlog niet alleen irrationeel lijkt, maar vooral ook de essentiële basis van de relaties tussen naties heeft weggeslagen. Vertrouwen.De feitelijke grondslag ervan noemt hij ronduit ‘krankzinnig'. Het zou hem niet eens verbazen als een jonge assistent van Elon Musk met behulp van ChatGTP de berekeningen heeft gedaan. Ergens midden in de nacht.Of de president een plan heeft? Dat blijft ongrijpbaar. Trump heeft vier soorten rivaliserende adviseurs en zij strijden permanent om aandacht en instemming. Wie hij volgt is steeds weer een verrassing. De ingrepen van dit moment veroorzaken hoe dan ook een forse sprong in de inflatie en daar is Amerika in 't geheel niet op voorbereid.In plaats van een impuls aan industrialisatie en bloei die onder Joe Biden in gang was gezet, beschadigen Trumps tarieven de positieve wending op juist dit punt. Doelwit zijn de EU – “it was started to screw us” - en vooral China. Xi Jinpings bewind is economisch, geopolitiek en ideologisch de grote opponent.Sander Tordoir duikt diep in de contrasten tussen de strategie en economie van Amerika en China. Xi zal moeten kiezen tussen opjagen van de binnenlandse vraag en consumptie; dumping van de enorme overschotten van exportproducten als auto's en machines; of devaluatie van de Chinese munt. En dat laatste is zeer riskant.Dit raakt natuurlijk direct die andere wereldmacht in de handel, de Europese Unie. Samen optrekken tegen Trump met China zal stuurmanskunst vereisen, vooral van Ursula von der Leyen en de nieuwe Duitse regering van Friedrich Merz. 'Rebalancing' is nu het motto: een meer evenwichtige handelsrelatie bereiken waarmee beiden met succes Amerika kunnen weerstaan.De gedurfde expansie van de aanpak van CDU en SPD (met hulp van De Groenen) is precies wat nu nodig is en helpt ook de EU.Duitsland trekt intussen op met Frankrijk, Polen en ook het Verenigd Koninkrijk – alsof de Brexit er nooit was. Alles pleit ervoor dat de sterk geïntegreerde Nederlandse en Duitse economie hier zoveel mogelijk samen doen. Maar Nederland staat met het kabinet-Schoof in Europa volstrekt geïsoleerd. "De motie-Eerdmans is ook in Berlijn een begrip; en niet gunstig."De Schoof-coalitie is onderwijl bezig met een 'mini-formatie' rond de Voorjaarsnota en munt uit in onderling wantrouwen. Maar discussies over staatsschuld inzetten voor koopkrachtgeschenken of consumptieve uitgaven zijn irrelevant. Investeringen in defensie en de concrete stappen uit het rapport-Draghi vormen nu de agenda, onderstreept Sander Tordoir. De EU moet bovendien de gestagneerde Interne Markt in fiks tempo vlottrekken en voltooien. Dat levert meer dynamiek en groei op dan de schade die Trump kan aanrichten.***Verder luisteren495 - De zeven burgeroorlogen van Dick Schoof490 – Duitslands grote draai. Friedrich Merz, Europa en Nederland484 - Hoe Trump chaos veroorzaakt en de Europeanen in elkaars armen drijft476 – Trump II en de gevolgen voor Europa en de NAVO481 - Donald Trumps nieuwe idool William McKinley, ‘de tarievenkoning'475 – Trumps rolmodel Andrew Jackson465 – Nederland en Duitsland, labiel en leiderloos. En: de opmerkelijke overeenkomsten met Noordrijn-Westfalen453 – 75 jaar Volksrepubliek China, waar is het feestje?447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd431 - Handelsland Nederland staat op het spel427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben409 - Nederland wereldwijd handelspartner, ook van communistisch Vietnam306 - De gevoelige geopolitieke relatie met China***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:41:06 – Deel 201:05:31 – deel 301:33:34 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Welke koers vaart Italië onder Giorgia Meloni? Zij staat nu voor een duivels dilemma. Donald of Ursula?Wie is Meloni, waarom zit zij vol schijnbare tegenstrijdigheden? Geëmancipeerd en reactionair. Kneiterrechts en steunpilaar van 'het midden' in Europa. Keihard in sociaal beleid, maar ook 'vrouw van het volk'. Vurig pro-Zelensky, maar ook partner van Poetins vazal Matteo Salvini. "Ik ben Giorgia. Een vrouw, een moeder, een Italiaanse." Jaap Jansen en PG Kroeger schetsen een portret van Giorgia Meloni, volgens Politico ‘the most powerful person in Europe 2025'. En hoe je haar met al die contradicties pas kunt begrijpen als je Italië beter kent. Als land, als cultuur en als politiek fenomeen. ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Haar Fratelli d'italia werd de grootste partij nadat Salvini met zijn ultrarechtse Lega de regering opblies van Mario Draghi. De rechtse coalitie die toen kwam, was het laatste kunstje van Silvio Berlusconi.Meloni liet daarbij toen merken dat ze snapt hoe je moet onderhandelen, compromissen sluiten én - anders dan Wilders – dat je door de wol geverfde experts aan je kabinet moet verbinden. Ze regeert sindsdien stabiel, onder toezicht van president Sergio Mattarella en Draghi, zodat 'Brussel' er vertrouwen in heeft. Wel loopt haar coalitie een fors risico. Doordat Salvini's Lega instortte verliest hun verbond regelmatig regionale en grootstedelijke verkiezingen. Centrumlinkse combinaties winnen weer en ook partnerpartij Forza Italia van Berlusconi herleeft onverwacht. Dat is niet waar de Fratelli op hadden gerekend; dit kan Meloni's kabinet destabiliseren. De innerlijke tegenstrijdigheden in haar beleid en aanpak hangen nauw samen met de heel aparte - vaak eeuwenoude - Italiaanse politieke cultuur. In de lange geschiedenis was Italië nooit een eenheid; geen 'natiestaat', maar een lappendeken van versnipperde regio's en steden. De echte heersers waren vaak machtige vorsten van buiten, zoals de Habsburgers, de Fransen, de Spanjaarden. Na Napoleon en het Weens Congres van 1815 kwam door het verlichtingsideaal en de Romantiek een links en liberaal nationalisme op; vijandig tegen buitenlandse heersers. De bloedbaden tijdens opstanden en burgeroorlogen waren gruwelijk. Wie nu enthousiast meeklapt met de Radetzkymars beseft niet wat voor massamoordenaar daarmee bejubeld wordt. Pas na 1860 slaagde de nationale beweging en werd het land verenigd. Opera's van de liberale nationalist Giuseppe Verdi waren daarvoor een bron van inspiratie. Het politieke compromis was de vorming van één koninkrijk, maar met behoud van grote regionale variëteiten. "Alles moet veranderen opdat alles blijft als het is", was het motto over deze jaren in de roman De Tijgerkat.Benito Mussolini bracht na de Eerste Wereldoorlog twee autoritaire emoties aan de macht. Rancune, een bitter gevoel van verraad, en imperialistische dromen, alsof men het oude Rome zou herstellen. Il Duce mislukte in alles, maar de Italianen zijn meer Japan dan Duitsland in de verwerking van dat verleden: ze kijken maar liever weg. Meloni en haar Fratelli hebben vanuit dit verleden diepe wortels van onverwerkte frustraties in politiek en cultuur. Dat vat vol tegenstrijdigheden is dan ook in de loop van vele eeuwen gevuld. Toen de Muur viel kwam Silvio Berlusconi als de man van de nieuwe politiek, hij speelde de succesvolle ondernemer die wel even schoon schip kwam maken. Hij was en blijft 'het origineel' van populisten als Pim Fortuyn en nu Donald Trump. Toen Meloni ging regeren, brak de 'post-Silvio'-fase aan. Hij stierf en Poetin begon zijn oorlog. Zij bouwde een tot nog toe stabiele regering - iets heel bijzonders in Rome! - steunde Kyiv en voerde de hervormingen uit die Mario Draghi had geformuleerd.Zeg niet dat haar innerlijke tegenstrijdigheden saai en voorspelbaar zijn. Ze blijft verrassen.***Verder luisteren494 - Trumps aanval op de geschiedenis en de geest van Amerika488 - Het Congres van Wenen (1814-1815) als briljant machtsspel484 - Hoe Trump chaos veroorzaakt en de Europeanen in elkaars armen drijft450 - Keizerin Ursula II447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd432 – Verkiezingen Europees Parlement 2024: het midden houdt stand427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben387 - Niets is zó politiek als opera - 100 jaar Maria Callas356 - Sivio Berlusconi, het einde van een tijdperk223 - De degelijke daadkracht van Mario Draghi's Italië***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:42:38 – Deel 201:03:52 – Deel 301:29:33 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Hij zou het geheim zijn van het ‘extraparlementaire programkabinet'. Een partijloze premier die alle coulissen van Den Haag kende, gepokt en gemazeld dankzij decennia opereren in de schaduw van krachtfiguren - een man die het vak kon leren van leiders als Ruud Lubbers en Mark Rutte. Wat bleek? Juist Dick Schoofs kabinet werd een achtbaan van incidenten, chaotische onderlinge verhoudingen en kettingbotsingen. Schoof krijgt zijn ploeg niet aan het werk. Haagse ambtenaren kijken wanhopig naar 'hun' premier. Angstig wachten ze af welke 22% van hen ontslagen gaat worden door NSC-minister Judith Uitermark (Binnenlandse Zaken). Jaap Jansen en PG Kroeger zien 'lintjesgate' en de lotgevallen van PVV-minister Marjolein Faber als een fenomeen in een vast patroon. Onder Schoof coherentie noch regie, tenzij PVV-leider Geert Wilders die naar zich toetrekt. Ook bij dit nieuwste '1 april- debat'. ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***De premier 'baalt', kreunt 'tsjongejonge', 'dit gebeurt niet nog eens', 'dit is niet goed'. Hoewel hij keer op keer belooft de regie te pakken, lijkt bijna niets te slagen. Het vaak om advies bellen met oud-formateur Richard van Zwol helpt ook al niet. De coalitie leeft van burgeroorlog naar burgeroorlog, met af en toe een wapenstilstand. De 'vier pizzapunten' staan vol argwaan in permanente campagnestand. Een gezamenlijk perspectief dat zorgt voor een gunfactor naar politieke partners is er nooit geweest.Burgeroorlog 1 is het raison d'être van dit verbond: migratie. Zelfs bij vijf lintjes spat de ploeg uiteen. BBB-minister Mona Keijzer botst met collega Faber. Deze beschimpt daarop de premier straffeloos, waarna VVD en NSC toch weer een wapenstilstand slikken. Maar de strijd in de loopgraven woedt voort. Burgeroorlog 2 betreft de echte oorlog, die in Oekraïne. De scheuring van de coalitie rond de motie-Eerdmans dendert nog na. EU en NAVO beseffen nu dat Dick Schoof een solist is zonder achterban of gezag. Burgeroorlog 3 wordt uitgevochten in Boedapest. De VVD pikt in Europa niet langer de schofferingen door Viktor Orbán en kornuiten. Wilders Europese partner moet hard aangepakt worden. Een confrontatie op de Haagse poesta. Burgeroorlog 4 draait - heel passend- om het defensiebeleid. Aankomend bondskanselier Friedrich Merz heeft de Haagse politiek volledig overrompeld met zijn € 500 miljard 'Sondervermögen' daarvoor. De coalitie schiet alle kanten op. Dit doet vrezen voor een deconfiture op de NAVO-top in juni.Burgeroorlog 5 betreft nog meer miljarden. Klimaat en energie - en het overvolle stroomnet - vergen daadkracht en investeringen. De industrie dreigt ons land de rug te keren. Dat is iets dat juist de VVD niet kan of zal meemaken. PVV en BBB keren zich intussen tegen VVD-minister Sophie Hermans. Burgeroorlog 6 verlamt alle activiteiten die ons land vooruit moeten brengen, zoals de huizenbouw. Stikstofperikelen worden niet opgelost. Ze wantrouwen BBB-minister Femke Wiersma. Kabinet en coalitie verlammen daarbij vooral zichzelf. Burgeroorlog 7 gaat om geld, de wortel van alle kwaad immers. NSC beweert 10 miljard te hebben getoverd, BBB en PVV geven die enthousiast uit voor hun clientèle, maar VVD-minister Eelco Heinen en de premier weigeren de staatsschuld als cadeautjes rond te strooien. En de BTW-problemen hangen als een zwaard van Damokles boven het kabinet. Daarbij komt dat ons land geen 'Sondervermögen' kent en schulden oplieren is geen investeren. Holland wordt Hellas.De extraparlementaire fictie geeft de vier fracties intussen alle mogelijkheden zich te profileren tegen elkaar en de dilemma's, veto's, kostbare wensen en eisen bij elkaar over de heg te gooien. Regeren wordt zo: oppositie voeren tegen de eigen partners. De premier staat alleen, zijn ministers negeren hem en de coalitiefracties nog meer. Als marathonloper rent hij tussen de loopgraven van zijn zeven burgeroorlogen, wapperend met een witte vlag: "Niet schieten!"***Verder luisteren428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider448 - Premier zonder kompas470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine466 - Behandeling Onderwijsbegroting werd parcours vol struikelpartijen en miskleunen463 - De eerste honderd dagen. Lessen in daadkracht voor het kabinet-Schoof456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof452 - Wie is de baas in de coalitie?438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen426 - Een doodgewoon meerderheidskabinet met een allesbepalende financiële plaat425 - Een oprecht akkoord493 - Het belastingkaartenhuis wankelt490 – Duitslands grote draai. Friedrich Merz, Europa en Nederland435 - Klimaat en Groene Groei: Sophie Hermans heeft grote ambities, maar wordt het haar mogelijk gemaakt?491 - De voortdurende twijfels van Nieuw Sociaal Contract477 - De VVD staat sterk, maar zit ook klem372 - Nieuwe partijen als Nederlandse traditie - en de afgrond die altijd weer dreigt420 - Wilders formeert in Boedapest, niet Den Haag***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:28:16 – Deel 201:03:29 – Deel 301:11:41 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De cultuuroorlog tegen 'woke' heeft een nieuw front geopend. President Donald Trump en zijn MAGA-achterban valt alles en iedereen aan die 'Diversity', 'Equity' en 'Inclusion' (DEI) wezenlijk vindt. Overheden, scholen, organisaties en bedrijven worden onder druk gezet een eind te maken aan dit beleid. Zelfs tot in Europa.Maar het gaat nog veel dieper, analyseren Jaap Jansen en PG Kroeger in deze aflevering van Betrouwbare Bronnen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie van Lendahand.com - gebruik de code betrouwbarebronnen500 bij je eerste investering (geldig t/m 31 mei 2025)Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Trump benut deze aanval op die instituties om de Make America Great Again-interpretatie van wat Amerika is, wie zich Amerikaan mogen noemen en welke identiteit en beschaving hun stempel op het land mogen drukken te laten domineren. Het ware Amerika is MAGA-Amerika. Juist nu '250 jaar Verenigde Staten' feestelijk gevierd gaat worden, brouwt Trump van ideologie, politieke rancune en herschrijving van de geschiedenis een giftig mengsel.Politiek werd dit al merkbaar in de verkiezingscampagne waarin Trump zijn tegenkandidaat Kamala Harris denigrerend wegzette als een 'DEI hire', een kandidaat die zonder eigen verdiensten en kwaliteiten, die op grond van haar 'identiteit' mende een gooi te mogen doen naar het presidentschap. "Wie denkt zij wel dat ze is?" is een kreet die in heel dit anti-DEI-beleid doorklinkt over heel veel Amerikaanse medeburgers.De toepassing daarvan in een aanval op het zeer diverse historische beeld van de natie van immigranten uit heel de wereld is dan ook heftig. En dit hangt niet toevallig aan elkaar van 'symboolpolitiek'. Voorop gaat het ministerie van Defensie, het Pentagon van minister Pete Hegseth. Daar worden patriotisme en heroïek uit vele generaties bijna letterlijk witgewassen. Jaap en PG vertellen over het wegpoetsen van nationale iconen als de 'Navajo Code Talkers', 'Tuskegee Airmen' en Colin Powell.Minstens zozeer symboolpolitiek is Trumps droom van een beeldentuin voor nationale helden: 250 bronzen portretten. De reacties zijn furieus, het plan is allesbehalve doordacht. Essentieel voor de Trumpisten is natuurlijk dat de president – en alleen hij – bepaalt wie de eretitel van 'held' verdient. PG weet wel wie deze bronzen helden zou kunnen maken, trouwens.Het kapen van 'het ware Amerika' gebeurt nergens zo grof als in Washington DC zelf. Trump neemt twee nationale cultuurcentra in de houdgreep.Het Smithsonian Institution, het gebouw van het nationale symfonieorkest, de nationale opera, dans- en jazzgezelschappen, alsmede de koepel van liefst 21 musea voor kunst, cultuur en historie van Amerika. De musea worden onder druk gezet - net nu dat grote nationale jubileum van 2026 voorbereid wordt met tentoonstellingen en evenementen - hun koers en geschiedbeeld aan MAGA aan te passen. Zo niet dan dreigt hij dat ze tweederde van hun budget kwijtraken. Een signaal voor de musea en culturele centra in alle 50 staten. Een coup d'état der symboolpolitiek.In het Kennedy Center is die coup nog ongeremder. Trump heeft zichzelf tot voorzitter benoemd en de directie en het bestuur vervangen door gehoorzame geestverwanten. Grote kunstenaars als Renée Fleming hebben ontredderd hun verbintenis met het cultuurcentrum verbroken.De bijzondere geschiedenis van het Kennedy Center maakt zo'n machtsgreep des te navranter. De jonge president en zijn vrouw Jackie hebben alles in het werk gezet om Washington en Amerika zo'n culturele parel te schenken. Na de moord in Dallas was het president Lyndon Johnson die het Kennedys naam schonk en zorgde dat het kunstpaleis nu toch echt gebouwd werd.Waarom deze aanval op historie en beschaving? Jaap en PG zien vooral angstdromen; vrees voor 'omvolking' en veranderingen door verlies van wat vertrouwd was; de eigen trots en identiteit.Er klinkt een opvallende nostalgie in door die Amerika eerder beleefde bij de verering van 'The Lost Cause'. De nostalgie naar het verslagen Zuiden en zijn aristocratische levensstijl van slavenhouders en lijfeigenen. Trump en MAGA zijn eigenlijk helemaal geen Republicans, de partij van Abraham Lincoln, maar veeleer zuidelijke Democrats uit de jaren 1875-1925.***Verder luisteren476 – Trump II en de gevolgen voor Europa en de NAVO447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika121 - 4th of July special: Zakenlui als president van Amerika319 - Lyndon B. Johnson, politiek genie en manipulator van de buitencategorie481 - Donald Trumps nieuwe idool William McKinley, ‘de tarievenkoning'185 - De Amerikaanse Burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt475 – Trumps rolmodel Andrew Jackson57 - PG Kroeger over Alexis de Tocqueville459 – Rolmodel George Washington397 - Benjamin Franklin, Zijner Majesteits meest loyale rebel206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago360 - 4th of July: Mar-a-Lago, de plek waar het al 100 jaar gebeurt281 - Fourth of July: Amerika reisgids voor politieke junkies133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen!***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:42:47 – Deel 201:04:48 – Deel 301:16:11 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het kabinet-Schoof erfde niet alleen een voorspoedige economie met flinke belastinginkomsten, maar ook een reeks fiscale hoofdpijndossiers. Btw-gedoe, Box-3, kindertoeslagellende en nog veel meer. En de coalitie deed een lange rij beloften om lasten te verlichten en beloofde dat de Belastingdienst eenvoudiger en beter zou gaan functioneren.Kan dat allemaal tegelijk? En hoe dan? Jaap Jansen en PG Kroeger praten met Djoeke Altena, politiek analist van Weekblad Fiscaal Recht en website TaxLive. (lees hier zijn arikelen)***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***De actuele situatie in dat domein noemt Altena bezorgd ‘een kaartenhuis'. Elke poging om daarbinnen een kaart te repareren of te vervangen dreigt het wankele geheel te doen instorten. "Heel veel gaat goed, maar het risico bij aanpassingen en verbeteringen in dat kwetsbare systeem is door ICT-perikelen en personeelstekorten groot."Opeenvolgende bewindslieden beloofden beterschap. Staatssecretaris Eric Wiebes (VVD, 2014-2017) beschimpte ‘de rommelzolder' waar hij in moest werken. Maar hij verergerde de toestand door een onberaden ingreep in het fiscaal personeel. De ICT-problemen zorgen voor hardnekkig en langdurig achterstallig onderhoud, wat alles verlamt en kostbaar is. Bovendien kost dat veel inzet van knowhow die elders dan ontbreekt.Het coalitieakkoord 'Hoop, lef en trots' zorgde voor nog meer hoofdbrekens. Altena schetst hoe de btw-ingreep voor boeken. cultuur en sport een drama werd. Willekeur in het toch al complexe stelsel maakte de zaak onoverzichtelijk. "Het is nu een soort Catch 22 voor de recent aangetreden staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen. Hij kan geen kant op. Alles wat hij nog doet, maakt de zaak politiek ellendiger." Zijn eigen partij, NSC, heeft vooral spijt dat men hem al eerder, onnadenkend, de mist in liet gaan. Pleegt het kabinet hier woordbreuk naar de 'constructieve oppositie' in de Tweede Kamer? In de Senaat zal niemand ze nog te hulp schieten. Het onderling wantrouwen maakt elke rationele oplossing blijkbaar onmogelijk, signaleert Djoeke Altena.Een langdurig hoofdpijndossier is 'Box-3'. Altena wijst erop dat dit miljoenen burgers treft, echt niet alleen maar rijke vermogenden. Hier lopen drie razend ingewikkelde problemen gedurig door elkaar heen. De Kamer neemt niet de tijd om die kluwen te ontwarren en verwart de zaak daardoor nog meer. Bovendien blokkeerde de PVV de jongste poging om de zaak te regelen. Ontploffingen daarover in de Kamer lieten een rokende puinhoop achter.Niettemin blijven fiscalisten dromen van een eenvoudiger fiscaal systeem. Alles op één bierviltje – zoals de nieuwe bondskanselier Friedrich Merz in zijn jonge jaren voorstelde - dat wil iedereen wel. In Den Haag ligt hiervoor een 'Bouwstenennotitie' klaar, met maar liefst 150 miljard euro aan ‘ondoelmatige en overbodige' regelingen die geschrapt kunnen worden.Waarom gebeurt dit dan niet? Djoeke Altena is hier streng voor Den Haag: " Het is een gebrek aan politieke moed. Ook deze coalitie is zozeer verdeeld, dat er niets van gaat komen."Het bewijst dat de fiscaliteit - anders dan vaak gedacht - geen primair technische zaak is, maar vaak heel ideologisch. "Het gaat immers om publiek geld - jaarlijks zo'n 400 miljard euro - hoe dat binnenkomt en waarvoor je het inzet. En dat is puur politiek."***Verder luisteren470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine466 - Behandeling Onderwijsbegroting werd parcours vol struikelpartijen en miskleunen463 - De eerste honderd dagen. Lessen in daadkracht voor het kabinet-Schoof456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof445 - Chaos en onrecht in het sociale stelsel426 - Een doodgewoon meerderheidskabinet met een allesbepalende financiële plaat382 - 250 jaar Verenigde Staten: de Boston Tea Party en de rechtsbescherming van belastingbetalers in Nederland291 – De dubbele jaren van staatssecretaris Marnix van Rij275 - Nina Olson: Waarom Nederland net als de VS een Taxpayer Advocate moet krijgen247 - Belastingheffing in box 3: hoe de Hoge Raad de wetgever op de vingers tikt en opzadelt met een hels karwei222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving141 – Hans Vijlbrief: een nieuwe relatie overheid-burger in de strijd tegen het populisme104 - Nederland belasting doorsluisland68 – De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde – met Pieter Klein en Jan Klijnnijenhuis7 - Wimar Bolhuis over leugentjes in verkiezingsprogramma's***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:47:26 – Deel 201:08:22 – Deel 301:19:42 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Een Europees kernwapen? Die vraag is actueler dan ooit nu Europa zich niet meer veilig waant onder de Amerikaanse atoomparaplu. Bondskanselier Friedrich Merz, de Poolse premier Donald Tusk en andere Europese leiders voeren plotsklaps een dialoog met de chef van de Franse kernwapens, president Emmanuel Macron. En die reikt hen de hand. Dat doet hij niet voor het eerst, maar nu blijkt zijn gebaar uiterst relevant.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de uitzonderlijke historie van de 'Force de Frappe', waarin de Fransen keer op keer een eigenwijze, lastige positie innamen en soms jaren later gelijk kregen. Gaat dat nu weer zo? En wat doet Nederland?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***De Franse nucleaire ambitie is ongeveer de oudste in Europa. Wetenschappelijk liepen ze voor op bijna iedereen. Toch blokkeerde president Roosevelt deelname van Frankrijk aan het Manhattan-project. Dat trauma werkt door tot vandaag.Na 1945 was Frankrijk arm, maar ambitieus. Net als zijn geheime bondgenoot, de nieuwe en bedreigde staat Israël. Zij bundelden hun innovatief vernuft. De linkse premier Pierre Mendès France nam in 1954 het besluit een eigen kernwapen te bouwen. Dat zou van Frankrijk het leidende land in de nieuwe Europese Defensie Gemeenschap maken en het Duitsland van Konrad Adenauers Wirtschaftswunder overtreffen.In 1958 werd Charles de Gaulle president in een diepe nationale crisis. Hij pakte aan, strategisch en eigenzinnig. Ook met dat kernwapen, de 'Force de Frappe'. Zijn markante koerswending blijkt in 2025 bijna profetisch.Wat Macron nu aanbiedt is ondenkbaar zonder wat De Gaulle op eigen kracht realiseerde. De 'dissuasion' - afschrikking - van 'La Russie' en diepe argwaan naar Amerika vormden samen de kern van De Gaulles visie op Franse macht en capaciteiten.Jaap en PG vertellen over opmerkelijke momenten in deze historie. Van kernproeven in de Sahara, de Jupiter-bunker in hartje Parijs en de export van wapens en kennis naar tirannen als Saddam Hussein. En hoe dát afliep.Een verrassende rol speelde president François Mitterrand. Hij was links, maar geopolitiek een ijskoude realist. Hij verrukte Ronald Reagan. In de Bondsdag gaf-ie een spijkerhard college machtspolitiek. En hij zorgde dat het Franse kernwapen gemoderniseerd werd, juist omdát de Muur viel. Want Amerika zou na de Koude Oorlog de Europeanen meer op zichzelf gaan laten.Nu, in 2025, bouwt Macron hier onmiskenbaar op voort. Hij wil de gesneefde Europese Defensie Gemeenschap van Mendès France in nieuwe vorm laten herrijzen en deze zelfs verbinden met de veel bredere Europese Politieke Gemeenschap. Dan worden ook landen als Oekraïne, Moldavië, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen deel van een nieuwe 'veiligheidsarchitectuur' in Europa. Met de Franse kernmacht als een stevige garantie. Tegen 'La Russie'. En Amerika, zo nodig. Helemaal De Gaulle!In Nederland reikt het denken nog niet zo ver. Verwarring heerst. De motie-Eerdmans werkt funest door en verlamt de coalitie van premier Dick Schoof. De kans dat Nederland zichzelf marginaliseert is reëel. En verontrustend.***Verder lezenEurope thinks the unthinkable on a nuclear bomb (Economist, 12 maart 2025)Claire Mills - The French Nuclear Deterrent (House of Commons, 20 november 2020)Europese Commissie publiceert Witboek over Europese defensie en ReArm Europe / Readiness 2030***Verder luisteren490 – Duitslands grote draai. Friedrich Merz, Europa en Nederland484 - Hoe Trump chaos veroorzaakt en de Europeanen in elkaars armen drijft469 – Nieuwe kruisraketten in Europa? In de jaren '70 en '80 zat topdiplomaat Boudewijn van Eenennaam in het brandpunt van de besluitvorming461 - Ruud Lubbers zag het een slag anders447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor419 - Europa kán sterven - Emmanuel Macrons visie op onze toekomst378 - Dertig jaar na 'Maastricht' is Europa toe aan een nieuwe sprong voorwaarts333 - Een 'bromance' tussen Rishi Sunak en Emmanuel Macron. De haat-liefdeverhouding van Britten en Fransen272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa45 – De liefdesbrieven van Francois Mitterrand35 - Charles De Gaulle32 - Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos (vanaf 1 uur 3)28 - De relatie Nederland-Frankrijk***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:29:22 – Deel 200:57:26 – Deel 301:21:48 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Zomer 2023 overwon Pieter Omtzigt zijn aarzelingen en begon op aandringen van potentiële kiezers een eigen partij. Hij vernoemde die naar zijn veel verkochte boek. De weerklank was groot, de peilingen beloofden gouden bergen. Omtzigt haalde twintig zetels en sleutelposten in een kabinet aangevoerd door de PVV.Hoe heeft NSC zich sindsdien inhoudelijk en politiek ontwikkeld, vragen Jaap Jansen en PG Kroeger zich af.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Nieuw Sociaal Contract presenteerde zich als het soort partij waarvan analytici zeiden: dit type ontbreekt nog in ons land maar zou voor velen attractief zijn: sociaaleconomisch 'voor de gewone man en vrouw', sociaal-cultureel 'behoudend, doe maar gewoon'. Een beetje zoals de Katholieke Volkspartij van vroeger, maar dan ontzuild. Inhoud zou voorop staan, lijsttrekker Omtzigt wilde aan debatten alleen meedoen als hij de volle ruimte kreeg voor zijn gedachtegoed. Desondanks kon NSC geen compleet verkiezingsprogram formuleren en liet het de plannen niet doorrekenen, ook al was dat een specialiteit van de aanvoerder. De campagne ging daarom vooral over diens boek en over drie zwaartepunten: goed bestuur, bestaanszekerheid en ‘de regio'. Na de verkiezingen wilde de kersverse Kamerfractie wel onderhandelen, maar liever niet regeren. Maanden werden besteed aan steeds ingewikkelder proces- en vormvragen rond een rechtsstatelijke 'basislijn', gedoogconstructies en procedures onder leiding van de informateurs Ronald Plasterk en Kim Putters. De inhoud kwam er niet aan te pas en in plaats van Geert Wilders werd - nota bene! – oud-voorzitter van het CDA Marnix van Rij gevraagd premier te worden. Tevergeefs.De hieruit voortgesproten coalitie bleek alles behalve extraparlementair met bewindslieden van PVV, VVD, NCS en BBB. Daarbij werd op elk van zijn drie inhoudelijke zwaartepunten gewerkt aan vele, veelal procedurele vraagstukken. Het is boeiend deze langs te lopen. Een Constitutioneel Hof is voorlopig slechts in contouren geformuleerd. De correctie op de nieuwe pensioenwet is in mootjes gehakt. Het grootste bestaanszekerheid-probleem - tekorten aan talenten en menselijk kapitaal - wordt afgedaan in een 'arbeidsmarkt-top' van een middag met een panel van bewindslieden. En juist de regio is door forse rekenfouten in de formatie hard getroffen. Voor een gedegen middenpartij die de inhoud voorop zetten wil, is het permanente coalitie-crisisberaad en het opstappen van eigen bewindslieden en Kamerleden geen bron van stabiliteit. PVV en VVD voeden daarbij genoeglijk de beeldvorming dat juist NSC de oorzaak is van gedoe, van 'niet leveren' en van emotionele erupties. Bovendien valt op dat in de gedurige rij crises niet de NSC-leiding modereert, maar vooral Wilders en VVD-minister Eelco Heinen hun verantwoordelijkheid nemen. De openbare worsteling van Omtzigt met het defensieplan ReArm Europe heeft diepe wortel die al zichtbaar waren bij het bezoek van toenmalig Europese Bankpresident Mario Draghi aan de Tweede Kamer in mei 2017.Doordat NSC geen eigen motie indiende met specifieke bezwaren, maar zich passief liet leiden door Joost Eerdmans (JA21), bracht het de eigen minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp en premier Dick Schoof in een onmogelijke positie. Intussen heeft de Europese partijfamilie van de christendemocraten (dus van Ursula von der Leyen, Friedrich Merz en het CDA van Henri Bontenbal) gealarmeerd door de situatie in Den Haag besloten NSC niet toe te laten als lid. NSC mag deelnemen aan de fractie in het Europees Parlement, maar daar blijft het dan ook bij.***Verder lezenCoen van de Ven - Tijgers van Papier (De Groene, 16 december 2024)Dave Schut - Pieter Omtzigt heeft volkomen gelijk. En toch vergist hij zich (Substack, 13 maart 2025)Een maand vol spoedoverleg, steun en schade: hoe Schoof de coalitie met horten en stoten meekrijgt (RTL Nieuws, 15 maart 2025)***Verder luisteren490 – Duitslands grote draai. Friedrich Merz, Europa en Nederland477 - De VVD staat sterk, maar zit ook klem474 – Parlementair historicus Joop van den Berg: “De democratie is in groot gevaar. Je moet niet denken: het loopt wel los"470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine466 - Behandeling Onderwijsbegroting werd parcours vol struikelpartijen en miskleunen456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof452 - Wie is de baas in de coalitie?448 - Premier zonder kompas442 - Na de sportzomer van Schoof de hete herfst van Wilders398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt393 - Kabinetsformatie 2024: op naar een extraparlementair kabinet!372 - Nieuwe partijen als Nederlandse traditie - en de afgrond die altijd weer dreigt364 - Een krankzinnige campagne (oa over de ideologische grondslag van NSC)438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider425 - Een oprecht akkoord380 - Campagne 2023: knollen en citroenen en Haagse trucs304 - Waarom Nederland een Wet op de politieke partijen nodig heeft en wat we hierbij kunnen leren van Duitsland162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:29:23 – Deel 201:02:14 – Deel 301:23:32 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Meer dan ooit is Duitsland nu het cruciale buurland van Nederland en de essentiële lidstaat in de Europese Unie en onder de Europese NAVO-partners. De nieuwe coalitie van CDU-CSU en SPD en de komende nieuwe bondskanselier Friedrich Merz beseffen dat ze voor een enorme opgave staan; de grootste sinds 1990 na de val van de Berlijnse Muur.De Duitse kabinetsformatie verloopt voorspoedig. CDU-CSU en SPD nemen drastische besluiten. Jaap Jansen en PG Kroeger over de gevolgen voor Duitsland, Europa en Nederland.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***De nieuwe coalitie van de krimpende oude volkspartijen van christendemocraten en sociaaldemocraten - spottend meer Kleine Koalition dan Grosse Koalition genoemd - kreeg plotseling hulp van twee mensen die een uitweg boden om een adembenemend andere koers in te slaan dan de kiezers was beloofd. De Amerikaanse president Donald Trump en Europese Commissie-president Urlsula von der Leyen zorgden voor een 180 graden omwenteling.Jaap en PG schetsen de heftige botsingen waarmee de verkenningsfase van de coalitie begon en de ingrijpende conclusies waarmee die eindigde. "Das wird ein heisser Ritt", zuchtte Friedrich Merz.Door in de komende tien jaar € 1.000 miljard te reserveren voor investeringen in defensie, Oekraïne en achterstallig onderhoud in de infrastructuur wil de coalitie leiderschap in Europa en bij de transformatie van de economie tonen.Merz weet dat hij een nieuwe Helmut Kohl moet worden, in een minstens zo verbluffende 'Wende' als toen, in 1990. En bij de SPD zijn het de strategische lessen van Helmut Schmidt die getrokken worden.De opluchting in Europa is groot. De Franse president Emmanuel Macron ziet de as Parijs-Berlijn eindelijk herleven en laat geen traan om Olaf Scholz. De alliantie van politieke families rond het midden blijkt in het Europees Parlement al zichtbaar verstevigd.In Berlijn ondervindt Merz meer problemen. De jongerenclubs van zijn Union en de SPD zijn negatief, want zij vinden de eerste afspraken een ‘Boomerakkoord' ten koste van hun toekomst. En voor een snelle hervorming van de 'Schuldenbremse' – de strenge Duitse begrotingsregels – heeft Merz De Groenen nodig, maar zij zijn terughoudend; ze willen hun huid duur verkopen. Intussen moet de SPD haar aangeslagen leiderschap vernieuwen. Lars Klingbeil en Saskia Esken leiden de onderhandelingen. Maar let ook op de populaire minister van Defensie Olaf Pistorius. En op Bärbel Bas, nu nog Bondsdagpresident maar klaar voor de top van haar partij, gonst het door Berlijn. De consequenties van deze politieke omwenteling voor Den Haag zijn nauwelijks te overzien. Met de motie-Eerdmans tegen de EU-defensieplannen is Nederland politiek gecastreerd. Ook de industrie krijgt hiermee grote klappen.Voor NAVO-chef Mark Rutte is het beschamende vertoning dat zijn land in Europa nu alleen staat. Liever dan met Dick Schoof praat Merz met Henri Bontenbal van ‘splinterpartij' CDA, bleek in Brussel. Ondertussen poogt VVD-leider Dilan Yesilgöz in Kyiv president Volodymyr Zelensky te verzekeren dat Nederland Oekraïne volledig blijft steunen.Zou Schoof zwichten voor Omtzigts boekhoudkundige bezwaren dan is de premier volledig gemarginaliseerd. Maar wat Schoof ook doet, het is altijd verkeerd. Als hij afstand neemt van drie van de vier coalitiepartijen, dan is hij pas echt 'van niemand' en zijn positie onhoudbaar. Het was immers formateur Van Zwol die benadrukte dat hij premier werd ‘namens de vier fractieleiders' en dat eigenlijk alleen daarop zijn gezag zou berusten.***Verder luisteren484 - Hoe Trump chaos veroorzaakt en de Europeanen in elkaars armen drijft483 - Friedrich Merz, eerzuchtig en onbesuisd465 – Nederland en Duitsland, labiel en leiderloos. En: de opmerkelijke overeenkomsten met Noordrijn-Westfalen451 - 75 jaar Duitse Democratie421 - Bewonderd en gevreesd. De memoires van Wolfgang Schäuble399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke366 - De zieke man van Europa: hoe komt Duitsland uit de economische verlamming?331 – De Groenen 40 jaar in de Bondsdag: van ‘narrenschip' naar solide regeringspartij321 - Umwertung aller Werte - Parijs en Berlijn van elkaar vervreemd op hun eigen feest302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:29:45 – Deel 200:56:02 – Deel 301:25:26 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Donald Trump brengt niet alleen de geopolitiek in rep en roer. Hij provoceert ook binnenslands een revolutie in het overheidsapparaat. Elon Musk gaat met een kettingzaag door de instituties waar veel burgers en bedrijven afhankelijk van zijn; hij ontslaat ambtenaren zonder pardon en zonder duidelijke onderbouwing.Nina Olson voert een proces tegen Elon Musk en zijn DOGE, het Department of Goverment Efficiency. Dit doet zij namens haar eigen Centrum voor de Rechten van de Belastingbetaler, vakbonden van overheidspersoneel en een organisatie van het midden- en kleinbedrijf.Jaap Jansen en PG Kroeger praten met haar over de strijd voor fundamentele burgerrechten, de ondermijning daarvan door Musk en DOGE en de chaos die nu dreigt in het Amerikaanse overheidsapparaat. ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Als de eerste Taxpayer Advocate van Amerika (2001-2019) was Nina Olson meteen op haar qui vive toen Musk en DOGE van start gingen.Zonder een gedegen wettelijke grondslag brak DOGE in bij enkele van de meest gevoelige informatiesystemen, die honderden miljoenen burgers, bedrijven en organisaties in Amerika raken. Olson wijst op de databestanden van de Belastingdienst, sociale zekerheid en pensioenen, de ministeries van gezondheidszorg en arbeid en alle personeelsgegevens van individuele ambtenaren. "Alle financiële en persoonlijke gegevens van elke burger en elke organisatie die belasting betaalt zijn nu vogelvrij. De consequenties daarvan voor de privacy-rechten en burgerlijke vrijheden zijn ongekend”, zegt ze. “Dit is huiveringwekkend.”Olson wijst erop dat DOGE is ingericht als deel van het budgetbureau van het Witte Huis. “Er is geen formele basis in een wet die het Congres heeft aangenomen. Het is dus puur vanuit het formeel gezag van de president dat DOGE toegang opeist in de databestanden. De juristen van de regering bleken bij de start van onze zaak niet te kunnen melden wie de officiële chef van DOGE was en hoe de organisatie is opgebouwd." Zelfs voor een expert als Nina Olson was dit onthutsend. Pas na aandringen kreeg de rechter meer inzicht.Alle alarmbellen gingen af bij Olson en haar collega's. Precies die greep van het budgetbureau op de rest van de overheid bleek tijdens de geruchtmakende Watergate-affaire zeer problematisch. De toenmalige president Nixon liet van alles uitzoeken over mensen en organisaties op zijn ‘lijst van vijanden'.Het Congres heeft ingegrepen en wettelijke waarborgen doorgevoerd om elke burger tegen zulke privacy-schendingen te beschermen. DOGE voldoet volstrekt niet aan die waarborgen. De vaak jeugdige IT'ers die voor Musk aan de slag zijn kunnen zo bij elk denkbaar bedrijf of individu inbreken in persoonlijke gegevens. Nina Olson waarschuwt met concrete voorbeelden voor de effecten hiervan.Vermogensgegevens van Musks zakelijke concurrenten, data over politieke donaties door burgers en nog veel meer – ze zijn nu vogelvrij en kunnen worden misbruikt. Geen burger kan nog vertrouwen op de privacy van haar of zijn gegevens die in de burgerrechten is gegarandeerd.Nina Olson maakt zich grote zorgen over de logistieke en technologische gevolgen van gerommel in de datasystemen en bestanden. "Veel overheidsinstanties benutten computertalen die vaak al decennia oud zijn. Als je die niet beheerst is het risico levensgroot dat de computerbestanden van bijvoorbeeld de Belastingdienst onherstelbaar beschadigd raken."Deze ontwikkeling staat in schril contrast met de 'Taxpayer Bill of Rights' die door Nina Olson is bedacht en door de Belastingdienst is ingevoerd. Privacy en het recht op vertrouwelijkheid staan voor elke Amerikaan nu fundamenteel op het spel.Tijdens President Trumps speech tot het Congres op 4 maart 2025 bleek al dat hij geheel ongefundeerde DOGE-gegevens over fraude en slordigheden bij de pensioenen benutte, die het gevolg waren van ernstige fouten bij het ondeskundig hanteren van de databestanden. "Je kunt helemaal niet spreken van 'fraude, knoeiboel en foutief handelen' als je niet snapt hoe die systemen en hun dataverkeer überhaupt werken," benadrukt Olson. Naast de schade aan de overheidsgegevens - waarvan bijna elke burger en elk bedrijf afhankelijk is - dreigt het werk van DOGE ook onderdelen van het regeringsapparaat te ontmantelen als overbodig, geknoei of 'woke'. Ook op dit terrein heeft die organisatie geen enkele bevoegdheid, omdat wettelijk het Congres verantwoordelijk is.Vorige week bleek dat ministers in Trumps regering in verzet komen tegen de greep van DOGE. De president moest ingrijpen, maar zoals vaak sprak hij zichzelf tegen zodat nog steeds niemand weet waar hij aan toe is. Wel is duidelijk dat Olsons rechtszaak nu al impact heeft.In Nederland praat de Tweede Kamer over een variant van de 'Taxpayer Bill of Rights'. Nina Olson ziet in haar ervaringen met DOGE en de fundamentele gevaren voor de burgerrechten een extra aansporing om dit bij ons grondig te regelen. De kindertoeslagaffaire liet zien dat ook hier overheden niet onfeilbaar zijn en burgers kwetsbaar.***Verder luisteren275 - Nina Olson: Waarom Nederland net als de VS een Taxpayer Advocate moet krijgen382 - 250 jaar Verenigde Staten: de Boston Tea Party en de rechtsbescherming van belastingbetalers in Nederland445 - Chaos en onrecht in het sociale stelsel115 - Thomas Paine en De Rechten van de mens484 - Hoe Trump chaos veroorzaakt en de Europeanen in elkaars armen drijft481 - Donald Trumps nieuwe idool William McKinley, ‘de tarievenkoning'475 – Trumps rolmodel Andrew Jackson289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika226 - In het oog van de orkaan: Roel in 't Veld over wat er mis is met politiek en bestuur222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan68 – De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde – met Pieter Klein en Jan Klijnnijenhuis***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:17:18 – Deel 200:31:53 – Deel 300:45:33 – Deel 401:07:16 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De rode draad door alle wilde manoeuvres van Donald Trump is zijn ambitie om de politieke verhoudingen op wereldschaal fundamenteel te veranderen. Hij wil daartoe een deal sluiten met Vladimir Poetin en dan samen met Xi Jinping. En daarbij zijn Volodymyr Zelensky en de Europese Unie alleen maar lastige obstakels. Maar hoe doe je zoiets? Hoe krijg je de 'grootmachten' bij elkaar en kom je tot een succesvol machtsevenwicht? Daarvan kent de wereldgeschiedenis een zeldzaam en uniek voorbeeld. Het Congres van Wenen in 1814-1815 bracht de allergrootste heersers in Europa en wereldwijd bijeen. Keizers, koningen, de tsaar en hun diplomaten streken neer langs de Donau en palaverden. Een leerzaam en inspirerend relaas. Met tal van waarschuwingen uit de finesses van het spel om de macht.‘Wenen' mondde uit in een groot verdrag dat de kaart van Europa geheel opnieuw tekende. Jaap Jansen en PG Kroeger vertellen het verhaal van maanden van onderhandelen, spioneren, sjoemelen en ‘the art of the deal'. ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!In onze podcast te adverteren of ons sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nlOp sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***We weten heel veel over Wenen van toen. Dankzij brieven, dagboeken, spionageverslagen en memoires van even kleurrijke als briljante mensen die zich met het machtsspel bemoeiden. Een van hen was een Belgische prins die de lieveling was van de Weense salons, iedereen kende en met ze roddelde: Charles-Joseph de Ligne. Een ander de Pruisische geleerde en ambassadeur Wilhelm von Humboldt, bevriend met Goethe. En de sluwe ras-opportunist Charles-Maurice de Talleyrand, die evengoed koningen en keizers diende als de revolutie.Zo kunnen we op de voet volgen hoe de sleutelfiguur van dit Congres - gastheer Klemens von Metternich - alles zo organiseerde, dat hij de spin in het web was en bleef. Hij zorgde dat het eindresultaat een groot succes werd. Zijn slotverklaring en het verdrag zorgden decennia voor rust en vrede. Daar zijn dan ook belangrijke lessen uit te trekken voor de grootmachten van 2025. Heeft Trump een idee van zo'n wereldwijd machtsevenwicht of zit hij vast in denken over vazallen en het uitruilen van territoria, van Panama tot Groenland en van de Donbas tot Taiwan?Hebben Poetin en Trump basisbeginselen voor een wereldwijd akkoord die leidt tot een nieuwe balans? Metternich had dat en warempel lijkt Xi Jinping nog het meest op hem. Het Congres van Wenen was niet alleen hard werken aan politiek en diplomatie. Het was het ultieme society event. Gekroonde hoofden, kunstenaars, spionnen, charmante dames en journalisten werden door Metternich en het frivole hofleven van Wenen vermaakt met eindeloos entertainment. Bals, opera, banketten, jachtpartijen en salons volgden elkaar maandenlang op. “Hoe loopt het congres? Het congres loopt niet, het danst”, klonk het lachend. Zelfs Beethoven pikte er een graantje van mee! Door een doordachte en innovatieve, rationele organisatie van de onderhandelingen lukte het Metternich om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. De tsaar, het Britse Empire en Habsburg kregen wat zij ambieerden. Pruisen werd een nieuwe grootmacht en ondanks Napoleons nederlaag werd Frankrijk als belangrijk land in ere hersteld. Niemand van de grootmachten bleef gefrustreerd en wraakzuchtig achter. De slachtoffers van destijds zijn verbluffend actueel: Polen, Moldavië, de Balten, Oekraïne, Italië en vooruitstrevende Duitse idealisten. Zo valt er voor ons in 2025 van alles te leren nu de grote wereldspelers als in Wenen toen een nieuw machtsevenwicht lijken te willen opleggen. Heeft de EU haar ambities en rol op orde hierbij? Wie is de Metternich van nu?***Deze aflevering bevat enkele muziekfragmenten: Wellington's Victory (Beethoven / Berlin Philharmonic Orchestra, Herbert von Karajan), Hoffnungsstrahlen (Joseph Lanner), Der Glorreiche Augenblick (Beethoven)***Verder luisteren487 - Donder en bliksem in het Oval Office484 - Hoe Trump chaos veroorzaakt en de Europeanen in elkaars armen drijft476 – Trump II en de gevolgen voor Europa en de NAVO458 - De gedroomde nieuwe wereldorde van Poetin en Xi455 - De bufferstaat als historische - maar ongewenste - oplossing voor Oekraïne447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor373 - Nederland en België: de scheiding die niemand wilde350 - 100 jaar Henry Kissinger339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt305 - Andrea Wulf, Hoe rebelse genieën twee eeuwen later nog ons denken, cultuur en politiek beïnvloeden200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa71 - Caroline de Gruyter en Habsburg40- De geniale broers Von Humboldt21 - Poetins rolmodel tsaar Nicolaas I***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:37:35 – Deel 201:36:39 – Deel 301:43:21 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

We beleven dezer dagen een omgekeerd 9/11. Toen zetten de NAVO-bondgenoten Artikel 5 in werking om collectief de Verenigde Staten bij te staan met militaire middelen, logistiek en inlichtingen. Sommige landen deden ook mee of verleenden steun aan de Amerikaanse operaties in Afghanistan. Het contrast nu kan niet navranter. Op 28/2 liet Amerika zien geen vanzelfsprekende allianties en steun aan bondgenoten meer te kennen. President Donald Trump is zelfs bereid achter hun rug om deals te sluiten die hun belangen en veiligheid ondermijnen. Dát was wat feitelijk gebeurde tijdens het bezoek van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky aan de haard in het Oval Office. Trump en zijn vicepresident JD Vance accepteren alleen nog vazallen.Wat betekent dit voor Europa – de NAVO en de EU - en voor bondgenoot Nederland op weg naar het gastheerschap van de NAVO-top eind juni? Wat - vragen Jaap Jansen en PG Kroeger - hangt het kabinet-Schoof en politiek Den Haag boven het hoofd? ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Glashelder werd bij de poging tot vernedering van Zelensky dat Trump geen blokkades accepteert voor zijn échte geopolitieke doel: een wereldwijde deal met Vladimir Poetin en Xi Jinping Zijn voorbeeld hiervoor? Niet Ronald Reagan - die met de bondgenoten de Koude Oorlog wilde winnen van het Kremlin - maar Richard Nixon met zijn verdeel en heers strategie richting Moskou, Mao, Japan en Europa.Dat Zelensky daarbij de enige echt relevante vraag over Poetin stelde, verklaart waarom Vance en Trump zo reageerden. Wie dacht Volodymyr wel dat hij is om zó'n blokkade op te werpen? Denkt zo'n 'loser' dat hij hun relatie met Poetin kan afstoppen? Daarbij kwam dat de 'kritieke mineralen deal' met Kyiv een sof bleek en Trump zo'n akkoord liever wilde opblazen. Want voor zijn grote deal heeft hij Poetin nodig als triomfator met wie hij Xi aankan. Succes van Oekraïne is dan niet behulpzaam voor 'the great dealmaker'. Om diezelfde reden verfoeit Trump de EU, volgens hem ‘opgericht om de VS te verneuken'. Ook Europa blokkeert immers 'verdeel en heers' op de wereldmarkten en bij sluiten van deals. En Trumps tech-sponsors haten de Brusselse bureaucratie al helemaal.Gelet op Trumps ambitie van een deal met Moskou en Beijing is niet denkbeeldig dat hij nog eerder eregast wil zijn op een volgende BRICS-top, waarvoor hij die NAVO-top in Den Haag desnoods laat schieten.Juist daarom was Keir Starmer's top in Londen zo'n belangrijke zet van de bondgenoten, niet alleen die uit de EU. Een coalitie van welwillende landen geeft mogelijkheden om Kyiv veel flexibeler te blijven steunen en biedt de EU een breder podium voor gezamenlijke actie. Wat moet NAVO- en EU-oprichter Nederland nu? De actuele politieke constellatie maakt ons land eerder onwelwillend dan actief coalitie-lid. Premier Schoof gaf eerder al aan eigenlijk alle defensiebeslissingen op te schorten tot Prinsjesdag om zo de Voorjaarsnota-perikelen te omzeilen. 'Kicking the can down the road' als beleidslijn. Maar zal de Tweede Kamer accepteren dat de gastheer van de NAVO-top niets te bieden heeft? Terwijl de nieuwe bondskanselier Friedrich Merz daar met €500 mld 'Sondervermögen' aankomt en ook de Britten, Canada, de Noren, de Polen, de Balten en de hele EU met grote investeringspakketten komen? Of doet het kabinet-Schoof dan nu toch maar wel mee? Gaat ons land het grootste EU-investeringsplan ooit met enorme extra's voor Oekraïne mee vormgeven? Terwijl regeringspartij NSC juist 'minder EU' beloofde, met opt-outs? Een Europees pakket waarbij Geert Wilders en Poetins vriend Viktor Orbán terzijde geschoven wordt? Gaat de PVV dan akkoord dat haar band met Putinversteher feitelijk gebroken wordt?***Verder luisteren486 - ‘Welkom in onze hel' Een jonge verslaggever aan het front in Oekraïne484 - Hoe Trump chaos veroorzaakt en de Europeanen in elkaars armen drijft476 – Trump II en de gevolgen voor Europa en de NAVO458 - De gedroomde nieuwe wereldorde van Poetin en Xi447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'250 - Nixon in China: de week die de wereld veranderde***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:36:10 – Deel 200:55:34 – Deel 301:11:37 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op 24 februari 2022 viel het Russische leger buurland Oekraïne binnen. Wat alom verwacht werd, gebeurde niet. Het land en de regering van Volodymyr Zelensky hielden stand; sloegen de massale overval terug en ook nu - na precies drie jaar - heeft Poetin niet één van zijn militaire en strategische doelen gerealiseerd. De jonge journalist Arnaud de Decker is nu al drie jaar getuige van deze strijd; van de moed, wanhoop en volharding. Hij doet geen verslag vanuit persconferenties, maar reist rond en leeft met de Oekraïners in de steden aan het front, zelfs in de loopgraven.Zijn boek Onverwoestbaar, het menselijke gezicht van Oekraïne vertelt van juist dat leven van gevaar, dood, strijd en ondanks alles onverwoestbaar optimisme. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met hem over dit boek ‘dat ik nooit had willen schrijven'.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie van Lendahand.com - gebruik de code betrouwbarebronnen500 bij je eerste investering (geldig t/m 31 maart 2025)Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Arnaud was op zijn 26ste getuige van de overval en het begin van de oorlog in Kyiv. De chaos, de nachten in de metro terwijl de miljoenenstad onder vuur lang en de massale uittocht van de bevolking naar het westen. Thuis in Brussel besloot hij al snel terug te gaan. Nu naar het oosten van Oekraïne, waar de strijd in alle hevigheid woedde. Zo beleefde hij tussen de mensen daar historische momenten. Hoe miljoenenstad Charkiv de Russen kon verjagen en op de rand van het front blijft overleven. Hoe Cherson werd bevrijd, maar hijzelf daarbij vanuit een shoarmazaak in de gevechten aan het front verzeild raakte en pijnlijke lessen leerde. Over de strijd om Bachmoet, die op het Verdun van de Eerste Wereldoorlog ging lijken. Waar hij met een drone-eenheid in de loopgraven verstrikt raakte in gevecht met de bloeddorstige Wagnergroep. Soldaat ‘Fire' en zijn commandant zeiden daar tegen de jonge Brusselaar: “Welkom in onze hel!" Drones luidden het begin in van een totaal andere wijze van oorlog voeren: "Klein, flexibel, efficiënt, massaal en goedkoop." Zo kan de NAVO nu leren van de Oekraïners, die hen eerder trainden in flexibele en decentrale oorlogsvoering. Arnaud de Decker neemt ons mee naar absurde en gruwelijke momenten. Van het kuuroord aan een zoutwatermeer, vlakbij het front in Slovjansk, waar iedereen als het even kan komt genieten van het strandje, de zon en een moment van ontspanning. Tot aan zijn favoriete pizzeria waar iedereen elkaar kende. Tot er een raket insloeg - een van de momenten dat hij op het nippertje aan de dood ontsnapte.De recente manoeuvres van Donald Trump zien de Oekraïners als verraad en hulp voor Vladimir Poetin die aan zijn militaire nederlaag probeert te ontsnappen. Maar de mensen worden niet moedeloos, Zelensky houdt hun vertrouwen, al hoort De Decker in de Donbas over diens regering een geluid dat we zelden horen.Het verhaal van de Oekraïners en hun levensmoed is ook het verhaal van een jonge journalist die in oorlog en doodsdreiging zichzelf leert kennen. “Welkom in onze Hel” zegt: ja, dit is een hel – maar het is wel de onze en je bent welkom om die met ons te delen; dit leven te ondergaan en vooral ook er thuis over te vertellen.***Verder luisteren455 - De bufferstaat als historische - maar ongewenste - oplossing voor Oekraïne417 - Humanitaire hulp en medische evacuaties in Oekraïne348 – Oud-premier Natalia Gavrilița over Moldavië - het kleine, ook bedreigde buurland van Oekraïne327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval287 - Waarom Robert Serry altijd weer terugkeert naar zijn Oekraïne279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa267 - Hoe je tijdens de oorlog de Oekraïense economie overeind houdt - een gesprek met Caspar Veldkamp260 - De toesprakentournee van Volodymyr Zelensky257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland244 - Frans Timmermans over (onder meer) Rusland en Oekraïne***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:26:08 – Deel 201:13:04 – Deel 401:37:23 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Frits Bolkestein (1933-2025) leidde een rijk leven vol ervaringen, belevenissen en uitdagingen over heel de wereld en ook nog in diverse levenskringen. Zijn Haagse jaren hebben misschien wel die veelkleurigheid aan het licht onttrokken. Jaap Jansen en PG Kroeger belichten daarom bij Bolkesteins overlijden vooral ook die minder bekende kanten die hun stempel op hem drukten.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Zijn eerste avontuur spreekt al boekdelen. Kort na de oorlog stak hij zijn licht op aan Oregon State College. Als bètastudent. Die mooie staat aan de Westkust - met high deserts, een keten van vulkanen, multi-etnische, vruchtbare valleien en een ruige, Bretagne-achtige kust bij de Stille Oceaan - was ongeveer alles wat Nederland niet was. Vervolgens studeerde hij in Amsterdam alle mogelijke vakken. Waarna hij voor Shell opnieuw vertrok naar onbekende streken en avonturen.Vanuit die weidse blik en expertise in het internationale bedrijfsleven was hij gemotiveerd de politieke cultuur van de jaren ‘70 eens lekker op te schudden. Hij was daar net zo kritisch op als de man op wie hij in de jaren '50 nog stemde, PvdA'er Willem Drees.Hij stelde zich kandidaat voor de VVD. Niet vanuit diep liberale bevlogenheid, want in Bolkestein zat altijd een conservatief verscholen. Verantwortingsethik tegen de Gesinnningsethik op links, in termen van Max Weber.Onder premier Ruud Lubbers werd Bolkestein een klassieke 'export-staatssecretaris', maar hij bleek eigenlijk ongeschikt voor die rol. Maar doordat hij binnen de VVD tijdens opeenvolgende leiderschapscrises (Ed Nijpels! Joris Voorhoeve!) als brute 'kingmaker' bereid bleek messen te trekken, werd hij binnen de partij een factor.Als nieuwe VVD-voorman in de oppositie had hij moeite zijn rol te vinden. In de grote debatten hadden leiders als Ruud Lubbers en Hans van Mierlo weinig medelijden met hem. Nu zien we scherper dat Bolkestein de overgangsfiguur was tussen de eerste fase van successen van eerst het ‘Veronica-liberalisme' van Hans Wiegel en Nijpels en later de nog bredere basis onder Mark Rutte.Juist de elitaire conservatief die in Bolkestein school, maakte mogelijk dat hij zijn VVD op sleeptouw nam. Zoals alleen Nixon naar Mao kon reizen, kon alleen Bolkestein het taboe doorbreken dat de VVD nooit met de PvdA zou regeren. Paars was alleen mogelijk met zo'n VVD-leider en alleen met hem in die heel aparte rol van 'oppositieleider in de Kamer' tegenover zijn eigen kabinet. Zijn discipel Geert Wilders heeft in die jaren veel meer van hem afgekeken dan velen - ook Dick Schoof - beseffen.Die rol gaf hem vleugels, omdat hij zich daarin minder partijpolitiek hoefde op te sluiten en precies kon doen wat hem het best beviel: het 'milieu culturel' rond de politiek bespelen en impulsen geven. Bolkestein was hiermee veel meer een klassieke Franse of Duitse politicus dan een typisch Nederlandse. Geen toeval dus dat hij net als de Duitse CDU-leider Friedrich Merz het thema van de 'Leitkultur' naar zich toetrok en bewust breder debat uitlokte.Het voortdurend over van alles publiceren, ook internationaal, en de strijdbijl opnemen tegen 'linkse fanatici' als Noam Chomsky - nu een gepatenteerde Putinversteher - waren de vitamines van zijn politiek bestaan. Want ‘alleen dwazen veranderen nooit van mening', citeerde hij graag de Chinese wijsgeer Confucius.Den Haag was verrast, maar had gewoon slecht opgelet, toen hij na een electorale triomf in 1998 zijn ambitie te kennen gaf een hoofdrol te willen spelen in Brussel. Wat hij als Eurocommissaris aan reeksen fundamentele uitdieping en invulling pleegde binnen de grote architectuur van de Interne Markt van Jacques Delors, zag men in eigen land nauwelijks. Dat fel linkse Franse anti-EU media hem 'Frankenstein' noemde, vond hij natuurlijk prachtig.Het heeft iets tragisch dat dit grote werk onaf moest blijven, toen de eurofobe krachten zich verenigden tegen de Europese Grondwet die deze constructie een krachtig fundament zou geven. Bolkesteins Europese erfenis is in 2005 in zekere zin gebroken door discipel Wilders en EU-haters als Ronald Plasterk.Misschien dat Bolkestein door deze bittere ervaring aanvankelijk Rita Verdonk steunde. Zijn VVD moest nooit meer zozeer in de steek gelaten worden door de volkse aanhang. Uiteindelijk steunde hij Rutte. Maar pas toen helder was dat Verdonk deloyaal en een hol vat bleek. Niets voor een man als Bolkestein!Op een briefje schreef hij alvast hoe na zijn dood de herdenkingsbijeenkomst eruit moest zien. Twaalf sprekers, elk vijf minuten. En Bachs feestelijk slot van het Weihnachtsoratorium."Je moet nooit bang zijn om alleen te staan. Dat ben ik ook nooit geweest", zei hij ooit. Maar bij het eind van zijn leven geeft hij de achterblijvers - met Bach - warempel mee dat ze ook nooit alleen hoeven te staan.***Verder lezenrecente boeken van Frits BolkesteinMax van Weezel en Leonard Ornstein - Frits Bolkestein, portret van een liberale vrijbuiter (Prometheus, 1999)***Verder luisterenFrits Bolkestein in Betrouwbare Bronnen (2019)477 - De VVD staat sterk, maar zit ook klem173 - Onder de pragmatische Mark Rutte werd de VVD de grootste, maar ook kwetsbaar52 - Gerry van der List waarschuwt fletse VVD50 - Vrijheid van onderwijs379 - Migratie: het werkelijke verhaal325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte461 - Ruud Lubbers zag het een slag anders64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop161 - Hans van Mierlo, een politieke popster344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:43:00 – Deel 201:23:00 – Deel 301:33:42 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In Brussel en München kwam de nieuwe Amerikaanse regering afgelopen week met haar geopolitieke 'real stuff'. Europeanen hapten naar adem of voelden zich geschoffeerd. Maar nog het meest opmerkelijk was de incoherentie van de boodschappen die Trumps gezanten lieten horen. Wilde Donald Trump dit bewust zo: verwarring zaaien en iedereen op het verkeerde been zetten? En moeten we niet oppassen met al te makkelijke historische analogieën die - bij al deze ophef - München als plek dreigt op te roepen? Jaap Jansen en PG Kroeger lopen daarom de signalen en de verwarring nog eens scherp langs. ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Pentagon-minister Pete Hegseth trapte af. Hij vergoelijkte een reeks capitulaties voor Vladimir Poetin omdat er nu eenmaal een eind moet komen aan al het bloedvergieten en iets anders ‘onrealistisch' zou zijn. Trump wilde wel bemiddelen en als Europa meer garanties wilde geven aan Kyiv, dan moest het dat dat zelf maar regelen. Trump deed precies hetzelfde bij allerlei andere conflicten waar hij tijdens Trump I al vanaf wilde. Eenzijdige stappen buiten zijn bondgenoten om zagen we ook in Afghanistan met de Taliban, in Syrië met ISIS en met het regime van Kim Jong-un. Maar het Kremlin kon nog meer oogsten. Nog voordat de ‘vredesdialoog' was begonnen. Sancties tegen Rusland vindt Trump maar vervelend zaken doen. En hij wil Poetin zelfs weer laten deelnemen aan de G8. Hiermee wordt het Kremlin vrijwel meteen na de zwaarste geopolitieke nederlaag in 25 jaar - de val van Assad - door Washington weer op het schild gehesen.Wat betreft Oekraïne waren de signalen onhelder. Het uitsluiten van NAVO-lidmaatschap bleek ineens toch weer niet zó categorisch. En wilde de president nu mét of zonder Kyiv en Europa onderhandelen met Poetin? Trump zag wel kans op een vette deal waarbij hij 50% van de kostbare Oekraïense kritieke grondstoffen wil reserveren voor Amerika.Alsof de verwarring niet voldoende was, lanceerde Trump vanachter zijn bureau in het Oval Office opeens een veel verder gaande strategie. Hij wil met XI Jinping en Poetin een geopolitiek akkoord sluiten, buiten alle andere naties en organisaties om – met een halvering van de militaire uitgaven en drastische vermindering van kernwapens.Minstens zo opvallend was de lange reeks actuele conflictpunten die genegeerd werd. Het inlijven van NAVO-lidstaat Canada, het annexeren van Groenland, de dreiging met 'tariffs', de effecten van Poetins nederlaag in Syrië, diens allianties met Iran en Noord Korea, niets hiervan werd door Trumps afgevaardigden op de agenda gezet. Wat wél gebeurde was minstens zo eigenaardig. Vicepresident JD Vance kwam met een speech die nergens raakte aan de geopolitieke uitdagingen aan het Westen. Hij kwam met twee boodschappen: Europa moest het niet wagen Big Tech aan banden te leggen en Musks politieke acties pro ten faveure van extreemrechts werden hartelijk bijgevallen. Dit schoffeerde zijn gastheren zozeer dat hij de Europese mogendheden in elkaars armen joeg.Kortom, het is allemaal 'disruptief' en Trump wil in deze chaos bewust buiten de bestaande allianties om zijn eigen plan trekken. Precies zoals hij deed bij Kim en de Taliban. En zoals hij bij Gaza van plan lijkt. Waar lijkt dit op, in historische blik? Nee, niet op München 1938. Wellicht meer op het Congres van Wenen in 1815. Maar de meest pakkende analogie komt uit 1772. De Eerste Poolse Deling. Met Friedrich der Große van Pruisen als 'Trump de Bemiddelaar' en Catharina de Grote als veroveraar van Oekraïne.***Verder luisteren476 – Trump II en de gevolgen voor Europa en de NAVO481 - Donald Trumps nieuwe idool William McKinley, ‘de tarievenkoning'475 – Trumps rolmodel Andrew Jackson455 - De bufferstaat als historische - maar ongewenste - oplossing voor Oekraïne447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'462 - Allard Castelein moet essentiële grondstoffen veiligstellen336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:33:49 – Deel 201:09:49 – Deel 301:20:08 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Duitse verkiezingen zijn voor Europa altijd van grote betekenis. Maar de campagne op weg naar 23 februari 2025 was lange tijd nogal saai en de uitkomst voorspelbaar. De coalitie van SPD, Grünen en FDP onder leiding van Olaf Scholz viel uiteen en CDU/CSU-spits Friedrich Merz zou op zijn sloffen winnen. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren waarom het toch ineens allemaal anders ging. Wat gebeurde er? En wie is Merz eigenlijk?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***De CDU-chef is een buitenbeentje in de Duitse politiek. Dit jaar wordt hij 70, maar hij is pas drie jaar partijleider. Hij kwam al jong in de CDU-top, maar raakte op een zijspoor. De eerste kandidaat-Kanselier zonder regeringservaring sinds 1949. Een man uit de Helmut Kohl-jaren met de stijl en ideeën uit die tijd en een weinig originele eigen politieke koers.Wil je Merz begrijpen, dan moet je drie dingen weten. Ten eerste het Sauerland kennen. Hij is bodenständig uit deze rurale regio van bossen, heuvels en meren met een klassiek-conservatieve boerenbevolking én ondernemende, ijverige familiebedrijven in ruimdenkende, oude Middeleeuwse stadjes.Ten tweede de klassieke Duitse industrie en de nadruk in de politiek op 'ruim baan' voor bedrijven, export, financiën en ondernemerschap. Merz is er heel zijn leven enthousiast bepleiter van. Toen hij gefrustreerd de politiek verliet heeft hij daar ook zijn fortuin gemaakt.Ten derde Merz' eerzucht. Hij hoorde bij 'de nieuwe generatie na Helmut Kohl'. Maar het drama van de CDU werd dat niet de jonge kerels die zichzelf als opvolger zagen, maar Angela Merkel de macht aan zich trok en door niemand ingehaald kon worden. Merz kon dit niet verkroppen, liep weg en pas toen Merkel zich terugtrok, probeerde hij drie keer achter elkaar haar post te veroveren. Dat lukte uiteindelijk in 2022.Als CDU-leider valt hij op doordat hij niet opvalt met verrassende, toekomstgerichte politieke initiatieven. Hij is zo in elk geval voorspelbaar. Alles wat hij rond 2000 vond, vindt hij nog steeds. Zo werd hij vereenzelvigd met de discussie over de 'Leitkultur' bij de zorgen rond integratie en zelfs beroemd met zijn 'Bierdeckel', een bierviltje waarop elke Duitser zou kunnen uitrekenen wat hij de fiscus moest betalen. Merz werd de profeet van een helder, simpel belastingsysteem.Met zulke klassiekers had hij de huidige campagne geruisloos kunnen winnen. Maar met een opvallend emotionele manoeuvre opende hij de doos van Pandora rond het migratiebeleid. Merz lijkt met zijn onbesuisde aanpak soms zijn eigen struikelblok. Onnodig joeg hij zelfs Angela Merkel tegen zich in het harnas.En zo werd de verkiezingscampagne warempel toch nog spannend, met Merz door eigen toedoen in het defensief. Helmut Kohl vond de jonge Friedrich ooit een prima vent, maar geen scherp politiek denker: “Hij is een kind.”***Verder lezenHow to watch the German election like a pro (Politico)Can Friedrich Merz save Germany—and Europe? (The Economist)***Verder kijkenFriedrich Merz verstehen I Bundestagswahl 2025 I CDU/CSU I akkurat***Verder luisteren467 - De twee levens van Angela Merkel465 – Nederland en Duitsland, labiel en leiderloos. En: de opmerkelijke overeenkomsten met Noordrijn-Westfalen451 - 75 jaar Duitse Democratie444 - Het Oosten kiest, Duitsland siddert421 - Bewonderd en gevreesd. De memoires van Wolfgang Schäuble399 - Politieke problemen in Duitsland, Nederland en Europa: de grote zorgen van Bondsdaglid Otto Fricke366 - De zieke man van Europa: hoe komt Duitsland uit de economische verlamming?339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck321 - Umwertung aller Werte - Parijs en Berlijn van elkaar vervreemd op hun eigen feest314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann111 - De onverwachte herrijzenis van Helmut Kohl – en van Truman, Merkel en Rutte***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:33:44 – Deel 201:24:58 – Deel 301:34:40 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Schoof-coalitie hangt in de touwen. Elk besluit wordt opgeschort nadat het tot heibel in de tent leidt. Ondertussen liggen twee belangrijke nieuwe beleidsdocumenten op tafel waar Nederland krachtige impulsen door kan krijgen.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in het Kompas voor het concurrentievermogen van de Europese Commissie (hier het hele stuk) en het Pleidooi Maatschappelijke Alliantie inzake groene groei en brede welvaart.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***In zekere zin presenteren de Europese Commissie en de Maatschappelijke Alliantie een verrassend concreet regeerprogramma van duidelijke prioriteiten en heldere, coherente beleidslijnen voor de komende jaren. Waarom lukt zoiets Schoof cum suis dan aldoor toch niet? Dat ga je pas echt doorzien als je beseft dat met het Hoofdlijnenakkoord de kabinetsformatie nog niet voltooid was. En ook daarna niet met het Regeerprogramma. Kabinet en coalitie onderhandelen permanent door over van alles. Op Prinsjesdag, bij conflicten rond begrotingen, het Belastingplan en nu weer over de Voorjaarsnota.De vier fracties en hun leiders zijn naar elkaar vervuld van wantrouwen. Bewindslieden wachten lijdzaam af en stellen besluiten uit. Formeren in plaats van regeren blijkt het devies. Toen staatssecretaris Ingrid Coenradie wél beleid wilde gaan voeren, kreeg zij de wind van voren van haar politieke chef Geert Wilders. Premier Dick Schoof was daarbij in geen velden of wegen te bekennen.Buiten politiek Den Haag weten ze in de samenleving allang wat er nodig is om Nederland ook in de toekomst welvarend te houden. En groen, bovendien. De analyse en concrete uitwerkingen van die 'Maatschappelijke Alliantie' komen van een boeiende groep organisaties: VNO-NCW, MKB-Nederland, MVO Nederland, FNV, CNV, VNG, Aedes, Netbeheer Nederland, TenneT, Gasunie, Natuur & Milieu, Natuurmonumenten, Greenpeace, Urgenda, NVDE, Energie Samen, LTO Nederland, de voorzitters van de 5 Uitvoeringsoverleggen Klimaatakkoord, de Duurzame Luchtvaarttafel en het Nationaal Klimaat Platform. Een opmerkelijke 'coalition of the willing' van de Landbouw van LTO tot en met Urgenda. Van VNO tot en met Greenpeace. Van de NVDE tot en met de vakbonden. Ze waarschuwen: “Wij maken ons grote zorgen. Wij vrezen vertraging waar versnelling nodig is. Landen om ons heen investeren stevig. Zij weten: stilstand is achteruitgang.”Twee essentiële inzichten leggen zij voor en vertalen dit in concrete, samenhangende voorstellen. Ten eerste: klimaat- en energiebeleid is allang niet meer een soort 'meer doen voor het milieu', maar de kern van een strategisch industriebeleid voor hoogontwikkelde economieën als de onze. Ten tweede: Niets doen is geen optie en het is bovendien niet gratis. Vertragen en talmen bij klimaat en energie zijn kostbaar, verspillen tijd en jagen iedereen op kosten die vermijdbaar zijn.De Maatschappelijke Alliantie legt voortdurend verbindingen tussen succesvolle initiatieven in eigen land en het daarbij optimaal profiteren van Europees beleid, zoals de uitwerking van het rapport-Draghi. En precies dat is de kern van het nieuwe Kompas voor het concurrentievermogen, dat op 29 januari in Brussel gepresenteerd werd.Dit Kompas geeft concreet - soms zelfs per kwartaal - aan hoe de Commissie het rapport-Draghi gaat vertalen in samenhangende wetten en afspraken. De twee documenten samen bieden zo directe aanknopingspunten waar Nederland een rol als koploper kan gaan spelen.Drie kerngebieden van concrete actie zijn: - De innovatiekloof dichten met de Verenigde Staten en China met ‘AI-gigafabrieken' en actieplannen voor geavanceerde materialen, kwantum- en biotechnologieën, robotica en ruimtevaarttechnologie - Een CO2-neutraal Europa met een Clean Industrial Deal met actieplannen voor energie-intensieve sectoren - Veiligheid en Weerbaarheid, met nadruk op structurele handelsrelaties wereldwijd, ook voor kritieke grondstoffenHier dwars doorheen wil de Commissie over de hele linie beleid en aanpak vereenvoudigen en de Interne Markt met een Europese spaar- en investeringsunie en een vaardigheidsunie fors aanjagen.Voor ‘Den Haag' bieden die twee stevige, concrete documenten een kans. Als reddingsboei voor het verlamde beleid van Schoofs ploeg. Als nieuw begin in plaats van verdere vertragingsacties.De Tweede Kamer – die zo graag het heft in handen wil hebben - zou met spoed de Maatschappelijke Alliantie en de Europese Commissie moeten uitnodigen voor een gesprek. En concreet met de plannen aan de slag gaan.***Verder kijkenDe persconferentie van Ursula von der Leyen en Stéphane Séjourné (vicepresident Welvaart en Industriële Strategie) over het Kompas voor het concurrentievermogen***Verder luisteren471 - De verduurzaming is Nederlands grootste verbouwing ooit460 - VVD'er Silvio Erkens strijdt voor versnelling van het klimaatbeleid435 - Klimaat en Groene Groei: Sophie Hermans heeft grote ambities, maar wordt het haar mogelijk gemaakt?415 – Klimaatbeleid: de inhaalslag van Nederland in Europa389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine463 - De eerste honderd dagen. Lessen in daadkracht voor het kabinet-Schoof456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof452 - Wie is de baas in de coalitie?454 - Hoe Nederland als kennisland steeds weer vastloopt in bestuurlijke spaghetti468 – Polen brengt nieuwe dynamiek in Europa446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben462 - Allard Castelein moet essentiële grondstoffen veiligstellen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:23:47 – Deel 200:39:18 – Deel 301:05:25 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In Donald Trumps inaugurele rede werd president William McKinley op een voetstuk gezet. De hoogste berg in Amerika - 6190 meter boven zeeniveau - kreeg diens naam terug. Trumps nieuwe regering spiegelt zich aan deze ‘great president'. Volgens Trump is een nieuwe gouden eeuw begonnen. Amerika wordt nu geregeerd met de steun van puissant rijke ondernemers. Daadkrachtig, protectionistisch, ongeremd expansief en imperialistisch. De wereld zal Amerika voortaan weer respecteren, verwacht Trump.McKinley had een nalatenschap die tot ver in de 20ste eeuw doorwerkte. Herrijst hij dankzij Donald Trump? Dat is de vraag die Jaap Jansen en PG Kroeger in deze aflevering beantwoorden.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Spreek je uit: steun de boodschap van Vluchtelingenwerk.Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***William McKinley (1843 - 1901) was een ambitieus, Republikeins politiek dier uit Ohio, toen een machtige swingstate. Hij bouwde faam op als ‘de tarievenkoning' in het Congres. Na vele controverses daarover veroverde hij in 1896 het Witte Huis in een electorale aardverschuiving die Trump nu nog jaloers maakt.De aanpak van zijn triomf, aantrekkingskracht, financiering door miljardairs en het zakelijk management van zijn strateeg en fondsenwerver Mark Hanna maakten dit de eerste moderne politieke campagne en een doorbraak naar de nieuwe tijd. Er is zelfs een uniek geluidsfragment van. McKinley beloofde de kiezers drie grote doelen te realiseren. Protectionisme voor de boeren, de industrie en de arbeiders tegen import van goedkope spullen uit nieuw opkomende industriële mogendheden. Tarieven tegen concurrenten, ook om ze tegen elkaar uit te spelen. Protectionisme van de dollar en die met een 'gouden standaard' op de valutamarkten wereldwijd onaantastbaar maken. Een wereldwijde blik die het nationaal belang van Amerika in de nieuwe eeuw voorop zou zetten. Elk van die drie strategische beloften maakte hij waar. Door op het juiste moment toe te slaan - opgehitst door felle, nationalistische massakranten - werden in twee jaar de restanten van het Spaanse wereldrijk opgerold.McKinley's hypermoderne vloot heerste ineens over de helft van de aardbol. Ingelijfd werden de Filipijnen, Guam, Hawaï, Puerto Rico. Cuba werd een vazal. Spanje afgekocht. China met geweld opengebroken voor Amerikaanse bedrijven, beleggers en banken. De Stille Oceaan was McKinley's binnenzee geworden. Het Panamakanaal werd daarom meteen als plan daadkrachtig doorgedrukt.Hoe kan hij dan toch zo vergeten zijn? Zijn dood en zijn opvolger waren de oorzaak. Vlak na zijn tweede verkiezingsoverwinning werd hij doodgeschoten. Zijn dynamische en politiek gedurfde opvolger - Theodore Roosevelt - overschaduwde hem in de acht jaar daarna helemaal. Maar Trump doet wat hij zelf wil. Hij wil Amerika terugbrengen naar een fictief, groots en ‘ongelooflijk rijk' verleden. Ten koste van desnoods elk ander land of volk. En McKinley's onvoltooide leven is het canvas waarop hij die fantasie nu schildert. Van Groenland tot Gaza.***Verder lezenAmerica has an imperial presidency. And in Donald Trump an imperialist president for the first time in over a centuryStephen Kinzer - Trump loves McKinley. If only they were more alikeDavid Frum - The Price America Will Pay for Trump's Tariffs***Verder kijkenPresident McKinley Inauguration, 1901President William McKinley, the day before his assassinationWhat Trump's idol, McKinley, learned about tariffs***Verder luisteren476 – Trump II en de gevolgen voor Europa en de NAVO475 – Trumps rolmodel Andrew Jackson464 – De Amerikaanse verkiezingen van 2024 zijn geen aardverschuiving459 – Rolmodel George Washington447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor360 - 4th of July: Mar-a-Lago, de plek waar het al 100 jaar gebeurt289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago185 - De Amerikaanse Burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:24:42 – Deel 200:40:43 – Deel 300:56:20 – Deel 401:09:28 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op 24 januari 1965 stierf Sir Winston Churchill. De begrafenis werd bijgewoond door wereldleiders en honderdduizenden langs de route. Het was het afscheid van een held in de strijd tegen Hitler, een raspoliticus, een begaafd schrijver en schilder en een buitengewoon kleurrijk mens. Jaap Jansen en PG Kroeger praten over hem en laten enkele fragmenten horen van toenmalig vicepremier Barend Biesheuvel, oud-minister van Buitenlandse Zaken Eelco van Kleffens en Prins Bernhard.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie van Lendahand.com - gebruik de code betrouwbarebronnen500 bij je eerste investering (geldig t/m 31 maart 2025)Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***In de verhalen van Van Kleffens en Bernhard hoor je uitzonderlijke combinatie van moed, retorische brille, humor en eigenzinnige excentriciteit die Churchill kenmerkte. Hij kon dus ook onmogelijk zijn. Jaap en PG brengen een keur van verhalen en momenten - en dat zijn er eigenlijk maar enkele uit dat actieve, rijke leven van 90 jaar - die dit mogen illustreren.Een van zijn geheimen was zijn Clementine. Niet minder 'quite a character' en daarom kon zij hem waar nodig beminnelijk maar glashelder tot de orde roepen. Al in juni 1940 deed zij dit! "Ze was meedogenloos bij het aanmoedigen van zijn loopbaan, imago en nalatenschap", vertelde haar secretaris. Een belangwekkend, indringend kunstwerk werd daarom zonder gewetenswroeging vernietigd.De rasparlementariër Churchill zorgde voor vele boeken over en met zijn beste momenten in debatten, speeches en verbale virtuositeit. PG leest enkele hoogtepunten voor uit zo'n boek, The Wisdom of Winston Churchill. Over Europa, De Gaulle, over feiten en waarheid en over India. En die liefde voor 'the Commons' verklaart waarom Queen Elizabeth heel subtiel regelde dat hij geen hoge adellijke titel hoefde aan te nemen.Was hij feilloos? Allerminst. President Roosevelt zei: "Hij is een heerlijke man, maar met hem over India overleggen heeft geen enkele zin." Churchill was een romantisch imperialist en zag het Empire als onverwoestbare opdracht van de Britten. 'That naked Fakir' Gandhi verfoeide hij, misschien wel omdat hij bang was voor diens charisma.Natuurlijk weten we van zijn liefde voor Frankrijk, voor Amerika, zijn moeder Jennie Jerome en mooie wijnen, champagne en cognac. Ook daar zijn niettemin vele, excentrieke verhalen over. Net als over het gat in zijn hand.En dan die vriendschap later in zijn leven, toen hij geen premier meer was en zich wilde toeleggen op zijn hobby's schilderen en schrijven. Het bracht hem in contact met de puissant rijke reder Aristoteles Onassis. Het verhaal over deze bijzondere, warme relatie, diens superjacht en wereldberoemde, artistiek ongeëvenaarde maîtresse behoort tot de legendes van de twintigstee eeuw.***Aan het slot van de aflevering komen we nog even terug op aflevering 478 - Was Hitler een socialist? met een bijzonder liedje van The Marsh Family!***Verder luisteren32 - Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos (vanaf 1 uur 3)303 - Bijzondere Britse premiers69 - The Mother of Parliaments08 - Pim Waldeck over 'die gekke Britten' - Paul Rem over The Queen101 - 75 jaar bevrijding: De laatste dagen van Franklin D. Roosevelt292 - De koningin is dood, leve de koning! De politiek van sterven en opvolgen (naar aanleiding van de dood van Elizabeth II)434 – Vier iconische NAVO-leiders en hun lessen voor Mark Rutte (met oa 'Pug' Ismay, Churchills rechterhand)443 – Negen premiers en een explosief Oranjehuis (oa over de vraag: wie mag er naar de uitvaart van Churchill?)***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:48:00 – Deel 201:13:00 – Deel 301:28:20 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het is een discussie die al vele decennia regelmatig opdoemt en nu in de Duitse verkiezingsstrijd weer dankzij Elon Musk en AfD-Kanzlerkandidat Alice Weidel. En Musk ging in zijn enthousiasme voor die partij nog verder als verrassingsgast bij de campagnestart in Halle.Ze zijn niet de enige. PVV'er Martin Bosma publiceerde zo'n betoog ook al. Door Adolf Hitler uit te maken voor 'communist' of 'socialist' kan enige verwantschap met zijn ideologie worden weggepoetst. Maar hoe zit het echt? Wat kunnen we hierover leren uit de Duitse historie? Jaap Jansen bespreekt het met PG Kroeger.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***In 1920 presenteerde Hitlers NSDAP haar 25-puntenplan. Onthullend is dat eigenlijk alles wat Hitler tot 1945 als ideeën zou uiten en uivoeren daar al in zat. Niets was 'origineel', maar opvallend consequent was het wel. Het was ultranationalistisch, rancuneus na de nederlaag in 1918, vervuld van Jodenhaat en afkeer van 'vreemden', antidemocratisch, antiburgerlijk en centralistisch.Gedurende de 'Goldene Zwanziger' bleef Hitler een sektarische putschpleger, die steeds verder radicaliseerde in revanchisme en sociaal-darwinisme. Hij bracht een eigenzinnige combinatie van haatdragende rancune met 'moderne wetenschap' vanuit het biologisch determinisme in 'de rassenleer'. En de NSDAP kreeg allerlei connecties met extreemrechtse lieden uit de elite, die de democratische republiek van Weimar verfoeiden.Die moderniteit en wetenschappelijke pretentie vielen toen al op en zou het naziregime ook later kenmerken. De nadruk op exclusiviteit van de superieure mensen van het Germaanse ras waren was radicaal en allesbehalve socialistisch.Historicus Joachim Fest analyseerde dit zo: “De nazi's collectiviseerden niet conform de leer van Marx 'de productiemiddelen', maar collectiviseerden de mensen en hun civil society.” Niet de economie, maar de menselijke gemeenschap werd 'gelijkgeschakeld'. En het regime ontwikkelde een permanent totalitair entertainment. Er waren voortdurend hoogtijdagen, massarituelen, massamedia-gebeurtenissen met de Olympiade van 1936 als sociaal-darwinistisch hoogtepunt. Iedereen was deel van één massa-emotie.Elke Duitser kon zich als iemand van een edel, superieur ras en daarmee een winnaar en veroveraar voelen. Afgezonderd van alle inferieuren vormden zij een collectief, de 'Volksgemeinschaft' waarvan de toekomst biologisch vaststond. "Und Morgen die ganze Welt!" Zo'n exclusiviteit moest daarom maatschappelijk meedogenloos georganiseerd worden. Eliminatie van het inferieure was de onvermijdelijke strategie.Aan heel deze ideologie was niets socialistisch. Maar Alice Weidel had wel gelijk met haar observatie dat Hitler ‘geen conservatief en niet libertair' was. Hij was een radicaal en revolutionair sociaaldarwinist, veel meer totalitair nog dan de fascisten die Mussolini als idool hadden. In het totalitaire, megalomane en 'wetenschappelijk karakter' van het regime was Sovjetleider Jozef Stalin veel meer zijn pendant. Maar dat maakte Hitler nog geen communist.Wie daarom de behoefte voelt de bewering te poneren dat Hitler socialist was, onthult de behoefte verwantschap met hem weg te poetsen. Een ‘onhandig handgebaar' van Musk of de leuze 'Alice für Deutschland' is dan ineens zo onschuldig niet meer.***Verder lezenMartin Bosma: 'Ik wil bewijzen dat Hitler een socialist was'Joachim Fest - War Adolf Hitler ein Linker?Hitler war kein KommunistHubert Smeets - Hitler en Stalin waren helemaal zichzelf, niet per se links of rechtsRobert O. Paxton - De Anatomie van het fascisme***Verder luisteren465 – Nederland en Duitsland, labiel en leiderloos. En: de opmerkelijke overeenkomsten met Noordrijn-Westfalen444 - Het Oosten kiest, Duitsland siddert451 - 75 jaar Duitse Democratie322 - 30 januari 1933, een fatale dag voor Duitsland en de wereld113 - De Jaren '20 als wenkend perspectief314 - Prins Heinrich XIII en het verlangen naar een autoritair Duisland105 - 75 jaar bevrijding: Dagelijks leven in Nazi-Duitsland312 - Schurend verleden - over cancelculture, politiek en geschiedenis152 - De 19e-eeuwse wortels van Forum voor Democratie169 - Vijftien jaar Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:40:49 – Deel 201:03:35 – Deel 301:26:07 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Schoof-coalitie telt drie partijen die vooral met 'ophef' en profilering tegen elkaar aandacht proberen te trekken. Ook hun bewindslieden doen dit, mede mogelijk gemaakt doordat we voor het eerst sinds decennia een premier hebben die nergens zijn stempel op kan of mag drukken. Daarom valt te meer op hoe stil en ook hoe gedisciplineerd de VVD is. Maar werkt het? Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren de positie van de rechtsliberalen in het post-Rutte tijdperk.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Heel doordacht laat VVD-leider Dilan Yeşilgöz individuele Kamerleden met enige regelmaat ‘een stuk rood vlees in de arena mikken', een bekend verwijt van Rutte aan Wilders destijds. Bente Becker over identiteit en migranten, Thierry Aartsen over arbeidsmigratie, Daan de Kort over 'bijstandtrekkers'. Yeşilgöz zelf richt zich vooral op bewindslieden van PVV, NSC en BBB die maar niet ‘leveren'.Die thema's klinken bekend, want het waren vaak ook aanvalspunten van Mark Rutte toen hij jeugdig oppositieleider was tegen Balkenende IV van CDA, PvdA en ChristenUnie. Die leverden ook voortdurend niks en hadden een gat in de hand, volgens Rutte.Ook nieuwe thema's van toen als 'groen rechts' en 'vrijheid van meningsuiting' zijn afgestoft en in een 'VVD van Dilan'-jasje gestoken. Er is zelfs een liberale vicepremier voor benoemd: Sophie Hermans op het nieuwe ministerie van Klimaat en Groene Groei. Rutte is weg en meer aanwezig dan ooit.In de kabinetsformatie speelde de VVD slagvaardig de politieke amateurs bij de drie partners weg. De vier liberale ministersposten trekken elk nadrukkelijk een 'Rutte van toen' thema. En twee daarvan - Justitie en Financiën - zijn dominant aanwezig in de ministerraad als generiek toezichthouder op en aansturing van het werk van alle andere bewindslieden.Minister van Financiën Eelco Heinen is in het kabinet de sleutelfiguur. Anders dan in een normaal kabinet draait de ploeg niet om het duo premier en Financiën. Omdat Dick Schoof geen politiek leider is, kan hij Heinen nimmer de rugdekking geven die cruciaal is voor succes en daadkracht.Lastig voor Heinen - en de VVD in den brede - is dat hij nu recht tegenover elk van de drie coalitiepartners staat. De rol van de liberale bewindslieden als 'adults in the room' keert zich allengs tegen hen, lijkt het wel. NSC is zonder meer op oorlogspad met boude beweringen over de begrotingsramingen.Grote financiële risico's doemen op Heinen af. Van Rutte en Donald Trump die veel meer geld voor Defensie willen tot stikstof, mest, Draghi en het falen van de stoere plannen voor 22 procent reductie van het ambtenarenapparaat. De analyse van oud-sg Roel Bekker zou alle alarmbellen moeten doen rinkelen.Bij zulke ongrijpbare risico's valt op dat binnen de VVD - net als bij de in electorale doodsnood verkerende Duitse geestverwant FDP - nieuw 'marktradicalisme' de kop opsteekt. Met de Argentijnse president Javier Milei met zijn kettingzaag als idool en inspiratiebron. Hoe dit zich verhoudt tot bredere liberale agenda, zeker ook die van Renew Europe in Brussel, is bepaald onhelder. De VVD is toch niet op weg van Macron naar Milei?***Verder luisteren474 – Parlementair historicus Joop van den Berg: “De democratie is in groot gevaar. Je moet niet denken: het loopt wel los"470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine466 - Behandeling Onderwijsbegroting werd parcours vol struikelpartijen en miskleunen463 - De eerste honderd dagen. Lessen in daadkracht voor het kabinet-Schoof456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof452 - Wie is de baas in de coalitie?448 - Premier zonder kompas442 - Na de sportzomer van Schoof de hete herfst van Wilders438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider425 - Een oprecht akkoord376 - Het Haagse moeras, de rutteficatie van het Binnenhof277 - De VVD als risicofactor: wat is er aan de hand met Mark Rutte?120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan12 - Uri Rosenthal: hoe ik Mark Rutte omhoog hielp***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:35:28 – Deel 201:15:47 – Deel 301:28:54 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De inauguratie van de 47e president begon bij steenkoud weer, zodat men de ceremonies schielijk naar binnen verplaatste. De priesters in het oude Rome hadden wel raad geweten met zo'n voorteken.Ook de verhoudingen in Washington zelf en met bondgenoten wereldwijd zijn ijzig, Sommige trouwe vrienden als Denemarken en Canada moeten vrezen of Donald J. Trump hen wil laten voortbestaan als soevereine naties. Wat staat het Atlantische bondgenootschap, de EU en ook NAVO-partner Nederland te wachten?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Atlantische Commissie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Jaap Jansen en PG Kroeger wijzen allereerst op twee wezenlijke feiten. Met zijn tweede termijn begint Trump aan vier jaar waarin hij geen herverkiezing kan verwachten en hij sneller een 'lame duck' kan blijken dan hij nu verwacht of dan zijn ego aankan. Hij zal daarom heel precies zijn strategie moeten bepalen: wil ik een tweede termijn à la Dwight Eisenhower of een à la Ronald Reagan?Het tweede wezenlijke feit: de NAVO kent heftige fasen van identiteitscrisis gedurende heel haar 75-jarig bestaan. En daarin komen opvallend vaak dezelfde conflictpunten en actoren langs.Al onder Eisenhower koos Amerika voor een eigen strategie; vond dat Europa voldoende 'Wirtschaftswunder' kende en meer zelf kon betalen. Het Europese antwoord daarop flopte. De Cubacrisis toonde John F. Kennedy dat die strategie onhoudbaar was gebleken en dat zorgde vervolgens voor de 'flexible response' koers bij de kernwapens. Daarin moest Europa nadrukkelijker meedoen. De Franse president Charles de Gaulle zag dat een slag anders en trok zich terug.Onder Jimmy Carter en Reagan kwam de volgende identiteitscrisis. Ons land leende zijn naam er zelfs aan uit: 'Hollanditis'. Opnieuw moest Europa meer willen doen en wat Carter deed met de neutronenbom was opnieuw een plotselinge overval. Reagan gaf deels veel meer vastigheid, deels verbijsterde hij met zijn romantische science fiction van Star Wars. Opnieuw koos Frankrijk ervoor een eigen, Europees alternatief te ontwerpen: Eureka.Reagans vaste koers én romantiek ontregelden het Kremlin. Michail Gorbatsjov poogde een vlucht naar voren, maar zijn droom van 'een Europees Huis' na ommekomst van het Warschaupact én NAVO beide werd door George H. W. Bush én Vaclav Havel vakkundig weggespeeld. Oude rot Richard Nixon zag toen al wat in aantocht was: imperiaal autoritarisme vanuit Moskou.Daarin zijn we verzeild sinds MH 17, de Krim en de overval op Oekraïne. Wat wacht ons nu? Moet secretaris-generaal Mark Rutte zo'n volgende identiteitscrisis zien te managen? Moet premier Dick Schoof geopolitiek gaan bedrijven en gigantisch gaan investeren, terwijl PVV, BBB en NSC alle kanten uit schieten? Met wie dan en hoe?Opmerkelijk is wat EU-president Antonio Costa onderneemt. Hij wacht niet af en handelt, meteen al met een ingelaste top van EU-leiders mét Britten en mét Rutte. Een andere geest heerst in Brussel, mede aangemoedigd door Polen en de Balten. De gevolgen voor de perikelen rond de Voorjaarsnota in de coalitie laten zich raden.De NAVO-top in juni kon daarmee Den Haag niet alleen logistiek en qua veiligheidsmaatregelen compleet overhoop halen. We weten bovendien nog niet hoe - bijvoorbeeld door Trumps heffingenbeleid en deals met Vladimir Poetin - de verhoudingen binnen de NAVO zullen zijn. En moet het kabinet bijvoorbeeld dan al een helder lange termijn investeringsplan à 3,5% BBP voor Defensie klaar hebben, samen met de EU-collega's?Intussen lanceert Trump geopolitieke vuurpijlen die erop gericht lijken aan Xi Jinping en Poetin uit te stralen dat hij voor hen niet wil onderdoen in disruptieve ambities. 80 jaar geleden vertrok FDR na nog zo'n steenkoude inauguratie meteen richting de Krim. Daar verdeelde hij met Jozef Stalin en Winston Churchill de naoorlogse wereldorde in invloedssferen. Trump lijkt ook van zoiets te dromen, inclusief een Nobelprijs. Komt er een Jalta 2.0?***Verder luisteren469 – Nieuwe kruisraketten in Europa? In de jaren '70 en '80 zat topdiplomaat Boudewijn van Eenennaam in het brandpunt van de besluitvorming461 - Ruud Lubbers zag het een slag anders447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor434 – Vier iconische NAVO-leiders en hun lessen voor Mark Rutte427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO404 - 75 jaar NAVO: in 1949 veranderde de internationale positie van Nederland voorgoed361 - Vilnius, juli 2023: NAVO-top in het oog van de storm350 - 100 jaar Henry Kissinger339 – De geopolitiek van de 19e eeuw is terug. De eeuw van Bismarck298 - De Cubacrisis, dertien dagen die de wereld schokten. En: de angst voor nucleaire catastrofe nu279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'236 – Václav Havel, de dissident die president werd194 - Biden en Poetin kijken elkaar in de ogen. De historie van Amerikaans-Russische topontmoetingen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:55:42 - Deel 201:14:36 - Deel 301:31:35 - EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op de drempel van 2025 is er alle reden om stil te staan bij de vraag wat ons dit jaar politiek te wachten staat. En vooral ook: waar komt het vandaan? Jaap Jansen en PG Kroeger praten met een gast die met de bagage van eeuwen politieke historie de gebeurtenissen van dit moment scherp kan analyseren. Joop van den Berg is emeritus hoogleraar parlementaire geschiedenis, voormalig hoofddirecteur van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en oud-fractievoorzitter in de Eerste Kamer van de PvdA. Al twintig jaar schrijft hij columns voor het Montesquieu Instituut en ook elders draagt hij bij aan het maatschappelijk debat.Van den Berg onderstreept dat het voorbije jaar inbreuken vertoonde op zo ongeveer alle zeden en rituelen die de Nederlandse politieke cultuur kleur en kwaliteit gaven. “En daarmee is ook de speelsheid weg; de kunst van relativering die het mogelijk maakt om slimme compromissen te smeden." Zo ligt de beslissende rol aan het Binnenhof niet meer bij de premier, maar bij een fractievoorzitter: Geert Wilders.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Met Van den Berg kijken we naar de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB. Omdat deze inhoudelijk non-existent is en de grootste fractie in de Tweede Kamer dysfunctioneel, worden de rol en het werk van het parlement tot het uiterste uitgedaagd. En daarbij komt nog de ‘onthutsende incompetentie' van veel ministers en staatssecretarissen. De Kameragenda is daardoor opmerkelijk leeg. "Men probeert alles om concrete wetgeving te vermijden, want dan valt de coalitie uit elkaar omdat ze het niet eens worden."De coalitie wil boven alles de asielcrisis oplossen, maar die bestaat niet. Van den Berg vertelt hoe hij al bij de VNG hierover veel te stellen had met toenmalige chef van de Immigratie en Naturalisatiedienst Dick Schoof. Het echte knelpunt zit bij de arbeidsmigratie en de beroerde wijze waarop die is geregeld. En daar gaat PVV-minister Marjolein Faber niet over, terwijl VVD en BBB het bedrijfsleven hier niet willen hinderen. "We hebben geen integratieprobleem, maar een acceptatieprobleem," zegt Van den Berg.En juist dát wenst de PVV beslist niet opgelost te zien. Het beleid móet dus niet werken, een voortdurend fiasco is noodzakelijk. Want zou het besef dominant worden, dat vluchtelingen een normaal verschijnsel zijn en - zie Oekraïne en Syrië - verschillende verschijningsvormen kent, dan zou Wilders zijn enige thema kwijt zijn. Faber en daarmee Schoof moet dus falen omwille van het raison d'être van de PVV.Binnen de coalitie valt de stilte van de VVD op. "Dilan Yesilgöz heeft zichzelf uitgeleverd aan Wilders door alleen over rechts te willen." Met Nieuw Sociaal Contract heeft Van den Berg bijna medelijden. "Pieter Omtzigt heeft zichzelf, zijn partij en zijn boodschap niet onder controle." En zijn 'goed bestuur' mantra flopt. "Goed bestuur, tot je dienst, maar waar wil je dan naartoe? Alleen maar over de procedures praten leidt niet naar een toekomst die het land nodig heeft. Daarbij maakt Omtzigt zichzelf gek door het overheidsapparaat te beschouwen als één grote samenzwering.”Juist omdát onderwijs de PVV niets interesseert, moest Wilders ingrijpen om de risico's voor zijn asielthema weg te nemen. Desnoods door PVV-vicepremier Fleur Agema de rekening te laten ophoesten. De premier, de Onderwijsminister en de minister van Financiën moesten zich erbuiten houden. Dit gaat vaker gebeuren. Eelco Heinen verliest zo de greep op de rijksbegroting.In feite is de kabinetsformatie mislukt en bevinden we ons in een permanente situatie van onderhandeling. Dat maakt het zo bevreemdend dat oud-formateur Richard van Zwol zo tevreden is met de Werdegang van 'zijn' kabinet. Van Zwols rol en behoefte om die ook zelf nog eens in de media te recenseren brengt de Raad van State schade toe.Dick Schoof is ‘niet puur uit ijdelheid' minister-president geworden. Maar gezag heeft hij niet. Met ministers die van goede wil zijn voelt Van den Berg mee. “Caspar Veldkamp is een keurige diplomaat, maar hij weet niet hoe je als politicus moet opereren. Al helemaal niet met Wilders die een parallel buitenlandbeleid voert."Het kabinet heeft geen autoriteit, de coalitie geen samenhang en de fractieleiders zijn opgetrokken uit argwaan. Omdat Wilders erin slaagt de indruk te wekken dat het aan hem niet ligt, blijft zijn achterban hem vooralsnog steunen.Wilders heeft belang bij permanente crisis. “Voor de democratie als zodanig is dit heel slecht”, waarschuwt Joop van den Berg. “Juist ook de mensen die op de democratie vertrouwen, keren zich er dan van af."Overal in de Westerse wereld krijgt radicaalrechts invloed of zelfs macht. “De democratie is in groot gevaar”, concludeert Van den Berg. “Je moet niet denken: het loopt wel los. Soms vrees ik – met de Duitse auteur Bernhard Schlink – dat de democratie een voorbije periode is.”***Verder lezenAbonneer je op de columns van Joop van den Berg!***Verder luisteren470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine466 - Behandeling Onderwijsbegroting werd parcours vol struikelpartijen en miskleunen463 - De eerste honderd dagen. Lessen in daadkracht voor het kabinet-Schoof456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof452 - Wie is de baas in de coalitie?448 - Premier zonder kompas442 - Na de sportzomer van Schoof de hete herfst van Wilders438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen? (met Joop van den Berg)09 - Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:50:51 – Deel 201:37:14 – Deel 302:05:00 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

In het jaar dat nu voor ons staat zal veel gebeuren. Veel verrassends, veel onbegrijpelijks en veel dat je wel kon zien aankomen of waar we op konden hopen. In Betrouwbare Bronnen bekijken Jaap Jansen en PG Kroeger elk jaar welke vroegere momenten en mensen ons juist in het nieuwe jaar kunnen inspireren; tot nadenken stemmen, verbazen en een spiegel voorhouden.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Steun VluchtelingenWerk Nederland. Gebruik hiervoor de link vluchtelingenwerk.nl/betrouwbarebronnen Deze aflevering bevat een advertentie van De Schrijverscentrale. Boek ook een schrijversbezoek!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***1} AmerikaEen nieuwe president wordt ingezworen en het is een oude, in alle betekenissen van het woord. In de Amerikaanse geschiedenis werd precies 200 jaar geleden een heel ander mens ingehuldigd als president. De zoon van een eerdere president bovendien. John Quincy Adams was een Uomo Universale en bekleedde vele politieke en diplomatiek posten.Hij begon als scholier in Amsterdam en student in Leiden als de secretaris van zijn vader, ambassadeur John Adams. Als tiener was hij dus al op het hoogste niveau actief voor de nieuwe, rebelse republiek van de Britse onderdanen in opstand. In 1825 werd hij hun zesde president.Die republiek viert nu zijn 250ste verjaardag en ook in 2025 gaan we in Betrouwbare Bronnen door met het uitdiepen van dat jubileum. Op 19 april 1775 begon het conflict uit de hand te lopen. Britse troepen vielen de guerilleros aan rond de stad Boston – die van de eerdere Tea Party actie - en liepen een lelijk blauw oog op.In Concord en op Lexington Green werd gevochten en de troepen van George III vluchtten terug naar de stad. “By the rude bridge that arched the flood/Their flag to April's breeze unfurled/Here once the embattled farmers stood/And fired the shot heard round the world.” En de victorieuze rebellen zongen uit volle borst 'Yankee Doodle Dandy'!2] LeidenDe oudste universiteit van Nederland viert op 8 februari haar 450e verjaardag. Deze academie, het Praesidium Libertatis, was een geschenk van Willem van Oranje als dank voor de moed van de burgers tijdens de belegering door de Spaanse troepen.Het werd het trainingscentrum van het calvinisme en van burgerlijke bestuurders die de nieuwe Republiek hun gezicht en hun vernuft schonken. Het werd ook een wereldwijd uniek kenniscentrum van de andere culturen, talen en religies 'van het Boek'. Hoe afbraak daar nu het parool is, is niet minder dan een cultureel schandaal.Leiden trok talent vanuit heel de wereld. Snouck ontving prins Saud uit Mekka. Minister Wim Deetman de sjeik van Qatar. Ehrenfest zijn grote vriend Einstein wiens wasbak bewaard bleef! En de historische vulpen die de natuurkunde en onze blik op het universum fundamenteel veranderde. PG vertelt over zijn leermeester professor Jan Heesterman, wiens diepe kennis en liefde voor India en andere Aziatische culturen nu nog doorleeft.3] AmsterdamDe Leidse academie verbindt zich op een wel heel aparte wijze met de hoofdstad en de klassieke muziek in de persoon van Gustav Mahler. Wie Amsterdam zegt, zegt het Concertgebouw en zegt Mahler. 2025 is er opnieuw een groot festival met al diens werken, uitgevoerd door een reeks toporkesten, dirigenten en solisten.Niets kan beter de 750e verjaardag van deze stad luister bijzetten. Jaap en PG stippen vrouwen en mannen aan die Amsterdam kleur gaven; wereldfaam en politieke en morele kwaliteit. Van Aletta Jacobs tot Johan van Hulst. En laten we blij zijn dat wethouder Joop den Uyl zijn 'grootste verbouwing ooit' toch niet voor elkaar kreeg!4] Thomas MannEen vriend van Einstein en vele andere grote geesten in Leiden en Amsterdam als Sigmund Freud en Richard Strauss wordt dit jaar wereldwijd geëerd. Thomas Mann werd 150 jaar geleden geboren en sprak 75 jaar geleden zijn grote rede 'Meine Zeit' uit. Dat gebeurde in Chicago en waarom dat is, heeft nota bene een verbinding met ons land en oud-premier Ruud Lubbers.5] RuslandRusland staat stil bij de berinnering aan het aantreden van twee grote heersers. En zal sidderen. 31 december 1999 trad Boris Jeltsin af en wees Vladimir Poetin aan als zijn opvolger. We konden toen al vijf jaar weten waar deze KGB-officier politiek stond. Een artikel in een Duitse krant over een documentaire van de WDR-omroep liet daar geen misverstand over bestaan. En een stukje uit die docu hebben we! Je hoort Poetin Duits spreken.(Hier kun je de hele documentaire zien)Ongetwijfeld zal Poetin dit jaar zélf stil staan bij de troonsbestijging van zijn rolmodel uit de Tsarendynastie. Nicolaas I volgde op 1 december 1825 zijn plots gestorven broer Alexander 'Sasha' op. Met hem begonnen decennia van repressie, afsluiting van het Westen en vervolging van 'andersdenkenden'.6] EuropaPolen zit de EU voor en dat is in 2025 van grote symbolische betekenis. Op 27 januari komt de wereld daar bijeen om de bevrijding van het vernietigingskamp Auschwitz in 1945 te gedenken. Actueler dan ooit nu Syrië bevrijd is en de gruwelen daar aan het licht komen.Maar 2025 kent ook reden tot vreugde en trots voor de Polen. Want op 9 december vieren zij hoe in 1990 hun eerste democratisch gekozen president na de 'Mauerfall' aantrad. Dat was toen al een icoon van moedig verzet en onwrikbaar geloof, de vakbondsman Lech Walesa. Zijn campagneslogan zei het al: “Ik wil het niet, maar het moet.”Twee groten van de Europese geschiedenis worden dit jaar geëerd bij hun 100e verjaardag. Margaret Thatcher en Jacques Delors. Tegenpolen, dat zeker, maar mensen met groot respect voor elkaar. "He is the cleverest man in Europe!" Daar kunnen we in onze tijd misschien wel wat van leren dus.En 2025 wordt hopelijk ook politiek hun jaar. Met een nieuwe toenadering binnen de NAVO en met de EU van de Britten en met een even gedurfd als visionair redesign van de EU door Delors' leerlingen Ursula en Mario.7] Geen opera?Toch wel. Want in 1625 werd de alleroudste opera door een vrouw gecomponeerd in Florence opgevoerd. Een verhaal uit een geliefde ridderroman werd met veel spektakel ten tonele gebracht door de Medici-familie ter gelegenheid van de ontvangst van kroonprins Wladyslaw van Polen!Maar vanwege Leiden en Amsterdam luiden we het jaar in met Gustav Mahler. Met zijn meest intieme liefdeslied voor zijn grillige, veeleisende vrouw Alma.Gelukkig Nieuwjaar en alle goeds in 2025!***Verder luisteren392 - 2024: triomf en tragedie in historie en actualiteit138 - In het voetspoor van Amerikaanse Presidenten in Nederland (oa de jonge John Quincy Adams)382 - 250 jaar Verenigde Staten: de Boston Tea Party en de rechtsbescherming van belastingbetalers in Nederland115 - Thomas Paine en De Rechten van de mens - filosoof van de Amerikaanse revolutie262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte161 - Hans van Mierlo, een politieke popster346 - Alle Menschen werden Brüder!404 - 75 jaar NAVO: in 1949 veranderde de internationale positie van Nederland voorgoed (oa over Thomas Mann)21 - Poetins rolmodel tsaar Nicolaas I19 - Anne Applebaum over Oekraïne, Poetin en Nicolaas I468 – Polen brengt nieuwe dynamiek in Europa105 - 75 jaar bevrijding: Dagelijks leven in Nazi-Duitsland - Viktor Klemperer wist in 1942 al van Auschwitz336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt (oa over Lech Walesa)124 - 95 jaar Jacques Delors30 - Delors en Thatcher303 - Bijzondere Britse premiers446 - Doe wat Draghi zegt of Europa wacht een langzame doodsstrijd***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:35:55 – Deel 200:58:21 – Deel 301:33:50 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De winterboekeneditie van Betrouwbare Bronnen weerspiegelt de turbulentie rond het leiderschap van deze tijd. Mark Rutte fietste weg van het Torentje, Dries van Agt stierf hoogbejaard na een rijk leven, van Ruud Lubbers kwam een monumentale biografie uit en Ruttes favoriete collega Angela Merkel schreef haar autobiografie. Olaf Scholz viel, net als Rishi Sunak en Michel Barnier. En met Dick Schoof kwam een premier aan het roer die lijkt op een romanfiguur van Robert Musil, Der Mann ohne Eigenschaften.Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken boeken die allerlei dimensies en verhalen bevatten over premiers, politieke leiders en hun leven en werk. En wat wij daarvan kunnen leren.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Deze aflevering bevat een advertentie van De Schrijverscentrale. Boek ook een schrijversbezoek!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***1] Jaap de Haan - De eerste minister van de Republiek (Amsterdam University Press)Wie waren de Ruud en Mark van de Gouden Eeuw? Jaap de Haan promoveerde op het functioneren en regeren door de burgerlijke leider van die heel aparte staat, de Republiek, dus van de raadspensionaris. Hij laat zien, dat zij veel weg hadden van machtige mannen elders in Europa die onder een absolute monarch de touwtjes in handen hielden. Een Richelieu, een Cromwell of een Metternich.Johan van Oldebarnevelt maakte deze functie als geen ander en die machtspositie kostte hem letterlijk de kop. Johan de Witt kon regeren zonder een Oranjeprins en domineerde, hoewel hij Ruttiaans bescheiden deed. Toen ook hij ten onder ging in 1672 kwam de minder bekende Gaspar Fagel aan het bewind. En juist die blijkt in dit boek een erg leerzame en handige leider te zijn geweest. Met prins Willem III speelde hij good cop, bad cop. Zo pakten ze samen de stad Amsterdam aan!2] Robert Harris – Afgrond (Cargo)Een roman over een premier? Jazeker, en wat voor een. Robert Harris komt met een huzarenstukje, een spannende detective over waargebeurde verwikkelingen tussen de man in Downing Street 10 en een societygirl van adel.Herbert Asquith was obsessioneel verliefd en schreef Venetia Stanley honderden brieven terwijl de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Staatsgeheimen, verslagen van de ministerraad, telegrammen van de tsaar, het rolde allemaal in haar brievenbus. Het is alsof Evelyn Waugh een Downton Abbey tv-serie schrijft vermengd met geopolitieke explosies en een gisse jongen van de Secret Service, die op het spoor komt van Venetia. Hoe loopt dit af?3] Remieg Arts, Coen Brummer, Gertjan Schutte (red.) – Machtswoorden (Prometheus)Premiers zijn vaak schrijvers. Hun woorden hebben impact. Als ideoloog, als strateeg, als memoiresauteur en soms zelfs als romancier. Denk maar aan Benjamin Disraeli! Machtswoorden is een rijk en origineel boek met een reeks essays over politici als auteurs en hoe schrijven en ook op die wijze boodschappen verspreiden door en door politiek kan zijn.De kinderboeken van Jan Terlouw, de duizenden krantenstukken van Abraham Kuyper, de sociale essays van Sam van Houten, politieke brochures tegen het koloniaal bewind in Indië en de persoonlijke worstelingen en belevenissen van de eerste generatie allochtone politici, het zijn allemaal bijzondere genres die soms van grote betekenis blijken voor politiek denken en handelen.Een verrassende ontdekking in de bundel is de radicale democraat en pro-Franse patriot Pieter Vreede. Hij was als politiek auteur buitengewoon actief en controversieel. Pleegde een staatsgreep, maar moest uiteindelijk na Napoleons val zoete broodjes bakken met het Oranjehuis. Een leven waarin vele regimes elkaar opvolgden en Vreede steeds weer zijn nek uitstak.4] Auke van der Woud - De steden, de Mensen 1850-1900 (Prometheus)Auke van der Woud is de Jürgen Osterhammel van ons land. Hij beschrijft de transformatie van Nederland in de 19e eeuw. Zijn boek analyseert hoe na 1850 het verpauperde land in een ongekende 'Tweede Gouden Eeuw' ontpopte tot een wereldwijd actieve, expansionistische economische macht.Hij maakt ook korte metten met legendes als die van de 'kanalenkoning' Willem I die zo'n vooruitziende blik zou hebben gehad. En analyseert waarom premier Thorbecke zo cruciaal was. Hij gaf bestuurlijk, economisch en logistiek het land een redesign en ontketende nieuwe economische en financiële krachten.Voor premier Schoof en minister Sophie Hermans is het deel van dit boek over de energietransitie van die decennia toen verplicht leesvoer. Wat Kees Vendrik in Betrouwbare Bronnen 471 'de grootste verbouwing van Nederland ooit' noemde, heeft een voorloper gehad, waarbij alle uitdagingen van nu zich evenzeer aandienden.5] Robert Caro - The Power Broker (Alfred A. Knopf) Als het gaat om boeken over mensen met macht en wat macht met mensen doet, kun je niet heen om Robert Caro. Zijn (tot nu toe) vier delen over LBJ zijn de legendarische gouden standaard van boeken over presidenten. Zijn boek The Power Broker is dat over bijna onzichtbare machtsdieren in het openbaar bestuur, zoals Robert Moses, de baas van openbare werken van New York City (1888-1981).Dat boek verscheen in 1974 en is nooit weggeweest uit de boekhandel. De vijftigste verjaardag is reden tot een expositie in het stadsmuseum van NYC, zo beroemd is Caro hiermee geworden. Voor Barack Obama heeft dit boek als student zijn visie op de politiek bepaald.Caro kreeg het bij verschijnen van het magnum opus aan de stok met de hoogbejaarde potentaat. Maar het boek is toch vooral ook een uiting van respect voor diens visionaire blik, zijn daadkracht, lef en finesse van manipulatie en politieke kracht. Moses was 'larger than life'. Net als LBJ en even energiek en meedogenloos. Wellicht dat ook daarom Mark Rutte zo'n fan is?6] Nancy Pelosi - The Art of Power (Simon & Schuster)Is zij de Robert Moses van DC? Een machtsdier, onstuitbaar energiek, gedreven, een 'living legend' ook? Nancy Pelosi was alleen allesbehalve onzichtbaar en ze ontleende haar macht wel aan verkiezingen.Haar boek over de kunst van de macht is zeer persoonlijk en vol lessen uit de meest kritische momenten in de vele decennia van haar leven als parlementariër en de eerste vrouw als voorzitter van het Huis. Ze komen allemaal langs, de Bushes, de Clintons, Trump, Xi, Poetin en de Obamas. Ze krijgen er soms ook stevig van langs, zeker als je goed tussen de regels doorleest!Uit dit boek leer je waarom de Republikeinen uiteraard de politieke tegenstander zijn, maar de Senaat de politieke vijand. Duidelijk schetst Pelosi waarom the Speaker zo'n beetje de raadspensionaris van Amerika is en dus een beetje de premier. Die bepaalt met het Huis de begroting en de wetten. Niet de president en zeker niet de Senaat.Een sterke Speaker kan een president maken of breken als deze 'de kunst van het mogelijke' bij machtsuitoefening beheerst. The Art of Power, zoals Otto von Bismarck het al noemde.Het boek begint en eindigt met grof geweld. Eerst de gijzeling en bijna moord van haar man Paul Pelosi in hun eigen huis in San Francisco en tot slot de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. Zij ziet die als een poging tot staatsgreep zoals in Latijns-Amerika en is ervan overtuigd dat zij dit alleen door een wonder heeft overleefd.7] Mathieu Segers - Europa en het idee uit de toekomst (Prometheus)Precies een jaar geleden brachten wij postuum een saluut aan professor Mathieu Segers die zo jong stierf, maar zelf nog zijn magnifieke boek over Europa aan ons had toegestuurd. Dat is nu vertaald: Europa en het idee uit de toekomst.Elke pagina van het boek schittert met verrassende inzichten en onbekende feiten en mensen uit de voorgeschiedenis van de Europese unie. Maar juist nu valt het begin zo op. Segers zag het moment gekomen dat Europa zich opnieuw moest uitvinden. Precies wat de ook in december 2023 overleden Jacques Delors zei en wat in het jaar na hun beider dood de kern werd van Mario Draghi's uitdagende rapport. Mathieu Segers was ook hier weer zijn tijd vooruit.***Verder kijkenTurn Every Page - The Adventures of Robert Caro and Robert Gottlieb***Verder luisteren441 - Extra zomeraflevering: boekenspecial!395 - Vijf boeken en een afscheidsbrief363 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken!317 - Extra winteraflevering: PG tipt boeken!286 - Extra zomeraflevering: PG tipt boeken!269 - Vijf boeken die je moet lezen om Europa beter te begrijpen259 - De omgevallen boekenkast: leestips van PG!207 - Zomer 2021: Boekentips van PG!133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen!99 - Tips voor thuis: de omgevallen boekenkast van PG!403 - Sam van Houten, een eeuw lang verrassend dwars274 - Thorbecke, denker en doener221 - Madam Speaker: de spijkerharde charme van Nancy Pelosi149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsman40 - De geniale broers Von Humboldt***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:47:52 – Advertentie De Schrijverscentrale01:03:28 – Deel 201:17:25 – Deel 301:35:49 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Het kabinet organiseerde een Woontop en bracht alle betrokken marktpartijen, overheden en organisaties bij elkaar. Samen moesten zij de intentie om 100.000 nieuwe woningen per jaar te bouwen concreet maken en afspraken formuleren waar ze elkaar aan kunnen houden.Tegelijkertijd staat Nederland voor de uitdaging om die – uiteindelijk - een miljoen nieuwe woningen optimaal duurzaam te laten zijn én de acht miljoen bestaande woningen te verduurzamen en de bewoners bestaanszekerheid te geven. Jaap Jansen en PG Kroeger praten hierover met Karsten Klein, directeur belangenbehartiging van de Vereniging Eigen Huis en Kees Vendrik, voorzitter van het Nationaal Klimaat Platform.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Vereniging Eigen Huis en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***De Woontop was vooral een exercitie om 'de neuzen dezelfde richting op te krijgen'. Vicepremier Mona Keijzer bouwde in zekere zin haar eigen polder. Volgens hoogleraar volkshuisvesting Peter Boelhouwer was het ‘vooral veel wishful thinking'. Toch ziet Karsten Klein in het bijeenbrengen een zinvolle stap, ook om het realiteitsgehalte van de afspraken samen te toetsen. Niet blijven hangen in korte-termijnacties, maar de langetermijnresultaten goed 'borgen' is nuttig, zegt hij. Erg ongelukkig was daarom de losse flodder van Keijzer om haar stoerheid bij deregulering te bewijzen: een stop op verplichte nestkastjes. Klein en Vendrik hebben er weinig woorden voor nodig: “Dit is precies het verkeerde voorbeeld.”Kees Vendrik pleit er juist voor dat elk betrokken ministerie wél serieuze pogingen gaat doen om overbodige regels te schrappen. Alle creativiteit en ondernemerschap is nodig, zegt hij. Want het verduurzamen en energiezuinig maken van acht miljoen woningen is de grootste verbouwing ooit. "Iedereen gaat dit meemaken, dat kan niet anders. Laat het dan vooral iets van ons allemaal zijn en het liefst ook een beetje leuk maken."Eigen woningbezitters en alle huurders zijn daarbij elkaars bondgenoten. Klein en Vendrik ontdekken veel raakvlakken en gezamenlijke belangen. En dat is niet zo vreemd, omdat het een gigantische transitie is. “Met alle inconsistenties die veranderingen en daarvan leren altijd eigen is.”Niets is daarbij zo funest als grilligheid van politieke processen en van besluiten die ineens over ons 'neerdalen'. Bij warmtepompen en de saldering van de opbrengst van zonnepanelen zijn door het nieuwe kabinet onverhoedse ingrepen gepleegd die afschrikken en argwaan oproepen. "Als je besluit warmtepompen te verplichten en het volgende kabinet schrapt dat dan meteen weer, dan helpt dat niet", zegt Klein.Deze ‘grootste verbouwing ooit' doet denken aan de introductie van aardgas in de jaren zestig. Ook toen moest iedereen mee in een omwenteling van zowel de keuken als haard, huis, kantoor en omgeving. En er is nog een verrassende analogie: de Deltawerken in de jaren vijftig met al hun complexiteit én als aanjager van technologische innovatie.De populaire 'koken op gas'-cursussen bleken een machtig middel van ongedwongen omgang met die transitie. Vendrik pleit daarom nu ook voor 'groene opbouwwerkers' in buurten. Bij de transitie moet de nadruk minder liggen op de hoogstandjes van de techniek en complexiteit van de aanpak en meer op de bestaanszekerheid door uiteindelijk drastisch lagere energiekosten. En de Vereniging Eigenhuis weet dat zekerheid cruciaal is, ook voor woningeigenaren.Om deze grootste verbouwing ooit een duidelijk perspectief te geven raadt Vendrik aan om een glasheldere maatschappelijke keuze voorop te zetten. Begin met de wijken waar energiearmoede deel is van een optelsom van sociale problemen. Benadruk dat mensen hier als eerste de zekerheid van lagere energiekosten zullen krijgen.***Verder kijkenWebinars van het Nationaal klimaat Platform***Verder luisteren449 - De echte crisis is de woningnood422 - Een eigen huis, een plek onder de zon - woningnood toen en nu460 - VVD'er Silvio Erkens strijdt voor versnelling van het klimaatbeleid435 - Klimaat en Groene Groei: Sophie Hermans heeft grote ambities, maar wordt het haar mogelijk gemaakt?415 – Klimaatbeleid: de inhaalslag van Nederland in Europa389 - De lange en hobbelige weg naar een klimaatneutraal Nederland55 - Ed Nijpels over zijn klimaatakkoord470 - Het kabinet bestaat niet, het is een virtuele machine463 - De eerste honderd dagen. Lessen in daadkracht voor het kabinet-Schoof456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof452 - Wie is de baas in de coalitie?***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:34:32 – Deel 201:21:03 – Epiloog01:26:22 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De NAVO wil nieuwe kruisraketten plaatsen in Europa als antwoord op de nieuwe generatie van zulke middellange-afstandswapens die Vladimir Poetin al heeft neergezet. In Duitsland zijn de 600 Taurus-raketten hot topic in de verkiezingscampagne. In Nederland is het nog stil. Komt er – net als in 1979 - een nieuwe 'Hollanditis', de grootste crisis van Nederland in 75 jaar NAVO? De man die overal bij was, is Boudewijn van Eenennaam. Als jong ambtenaar op Buitenlandse Zaken werd hij de kernwapenspecialist. En als topdiplomaat moest hij er met de Amerikanen in Washington over dealen.Jaap Jansen en PG Kroeger praten met hem naar aanleiding van zijn boek Een Beeld van een Diplomaat.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Atlantische Commissie. En met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier***Boudewijn van Eenennaam (1946) begon in 1973 als jong ambtenaar in de jaren van het kabinet-Den Uyl en raakte bij toeval verzeild in de positiebepaling van ons land ten aanzien van de kernwapens in Europa. De discussie daarover barstte echt los toen vlak na het aantreden van premier Dries van Agt president Jimmy Carter een gloednieuwe nucleaire technologie wilde invoeren, het neutronenwapen. Samen met bondskanselier Helmut Schmidt kon de premier deze onberaden eenzijdige zet van de Amerikanen nog tegenhouden. Van Eenennaam raakte hiermee verwikkeld in de worstelingen van het NAVO-bondgenootschap op het allerhoogste niveau.Die werden nog heftiger toen Schmidt met Washington tegenover de Sovjetdreiging met nieuwe SS-20 raketten een ander antwoord overeenkwam. En ook Nederland zou meedoen. Maar de vredesbeweging kwam in opstand, demonstreerde massaal, kreeg links achter zich en slaagde er in ook regeringspartij CDA te verdelen.Premier Ruud Lubbers schoof met al zijn creativiteit de beslissing zover mogelijk vooruit. We horen Van Eenennaam er nóg over morren. De belangrijkste plaatsingsvariant kwam overigens uit zijn koker, benadrukt hij. Lubbers ging er mee aan de haal.Via Van Eenennaams contacten met de belangrijkste mensen onder Ronald Reagan groeide het idee van het ‘dubbelbesluit' en de ‘nuloptie', dat vanaf 1981 de strategische lijn werd. In 1987, toen inmiddels Michail Gorbatsjov in het Kremlin zat, werd dat het begin van het einde van de Koude Oorlog.Over de vredesbeweging is hij nog altijd weinig complimenteus. Hij verwijt ze dat ze 'romantiek' bedreven en angstpolitiek.Hij maakte zes premiers mee, achttien ministers van Defensie en twaalf ministers op Buitenlandse Zaken. Met veel vrolijkheid – en soms wat cynisme – vertelt Van Eenennaam over zijn avonturen met ministers als Max van der Stoel, Henk Vredeling, Hans van Mierlo, Hans van den Broek, Jozias van Aartsen en Jaap de Hoop Scheffer. En over het societyleven van een ambassadeur in Washington DC, waar hij de huidige minister Caspar Veldkamp onder zich had. In zijn laatste functie – permanent vertegenwoordiger van Nederland bij de Verenigde Naties in Genève, tot 2011 – werd hij onverwacht uitgenodigd voor een kopje thee bij Asma al-Assad, de vrouw van de Syrische dictator.De actuele situatie vervult Van Eenennaam met zorgen. Hij vreest dat de Europese Unie onvoldoende opgewassen is tegen Poetin en ook niet goed is voorbereid op de terugkeer van Donald Trump. Terwijl sommige Europese leiders – zoals Manfred Weber, de leider van de Europese christendemocraten, de Poolse premier Donald Tusk en de Franse president Emmanuel Macron al in gesprek zijn over een eigen Europees kernwapen, schudt de oud-diplomaat zijn hoofd. Europa, dat heeft hij in al die jaren wel geleerd, zal nooit echt zonder de beschermende Amerikaanse paraplu kunnen.***Verder lezenBoudewijn van Eenennaam - Een Beeld van een DiplomaatB.J. van Eenennaam - Achtenveertig KruisrakettenPlaatsing van middellange-afstandsraketten, waarvoor in de jaren 80 het Malieveld nog vol liep, is nu weer nodig, zien Ko Colijn en Boudewijn van Eenennaam (NRC, augustus 2024)Nikolaos van Dam - Van Eenennaam: tussen Atlantische trouw en Europese ambities (Clingendael Spectator, boekrecensie, februari 2024)***Verder luisteren461 - Ruud Lubbers zag het een slag anders447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor434 – Vier iconische NAVO-leiders en hun lessen voor Mark Rutte413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO404 - 75 jaar NAVO: in 1949 veranderde de internationale positie van Nederland voorgoed361 - Vilnius, juli 2023: NAVO-top in het oog van de storm279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'351 - Politiek als hartstocht: drie jonge bewindslieden uit het kabinet-Den Uyl vijftig jaar laterBB 161 - Hans van Mierlo, een politieke popster401 - Adieu Dries!BB 164 - Dries van Agt, eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit443 – Negen premiers en een explosief Oranjehuis***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:30:09 – Deel 201:17:48 – Deel 301:47:15 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.