Podcast appearances and mentions of jan matejko

Niemka, która wywiozła z Polski insygnia królewskie, ale też królowa, która pomogła odbudować piastowską monarchię? Czy jej ślub z Mieszkiem II był wielką nobilitacją dla Piastów? Kim była Rycheza Lotaryńska?Pochodziła z cesarskiego rodu. W jej żyłach płynęła krew Karola Wielkiego. Najpewniej w 1013 roku została żoną Mieszka II, przez wielu uważanego za władcę słabego. Czy rzeczywiście jego panowanie należy oceniać negatywnie? Zwrócimy też uwagę na naszyjnik Rychezy, której wizerunek namalował Jan Matejko. Na czym polega jego niezwykłość? Skąd wziął się kult Rychezy w Niemczech? O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, prof. Grzegorz Pac z Uniwersytetu Warszawskiego. Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

En la 1371-a E_elsendo el la 10.01.2025 ĉe www.pola-retradio.org: • Unu el la gravaj eventoj de la 2025-a jaro en Pollando estas la miljara datreveno de la kronceremonio de la unua pola reĝo, Bolesław Chrobry. Kiu li estis? Tion ni proksimigas en nia felietono kaj samtempe ni informas pri planataj eventoj ligitaj kun ĉi tiu datreveno en kulturkroniko. • La kulturkronikaj informoj rilatas ankaŭ al la komenciĝontaj en la ĵusaj tagoj detektaj esploroj pri la surrokaj desegnaĵoj de neolitikaj ministoj en la loko Krzemionki; al la retrovitaj sepultaj kronoj de polaj reĝoj en la vilna katedralo. • La E-komunumaj informoj rilatas al la unua laŭreato de la premio Grégoire Martens, kiu fariĝis Stela Besenyei-Merger. En jutuba UEA-kanalo intervjas ŝin Mark Fettes: https://www.youtube.com/watch?v=eFkDDKazilU. Ni informs pri la prokrastita ĝis 15.01.2025 unua favorpreza aliĝperiodo al la nunjara hispana E-Kongreso: https://kongreso.esperanto.es/. • Muzike akompanas nin Martin kaj la Talpoj per fragmento de la kanzono „Tempo” el la albumo Vestiĝoj, bita albumeto kunproduktita kun Vinilkosmo. Kaj Tiel Plu ankaŭ en fragmento prezentas sian kanton „Turto havas naŭ plumetojn” el la CD „Surplacen venu vi”. La programinformon akompanas interreta poŝtkarta foto laŭ pentraĵo de Jan Matejko pri la unua reĝo de Pollando, Bolesław Chrobry. • En unuopaj rubrikoj de nia paĝo eblas konsulti la paralele legeblajn kaj aŭdeblajn tekstojn el niaj elsendoj, kio estas tradicio de nia Redakcio ekde 2003. La elsendo estas aŭdebla en jutubo ĉe la adreso: https://www.youtube.com/results?q=pola+retradio&sp=CAI%253D I.a. pere de jutubo, konforme al individua bezono, eblas rapidigi aŭ malrapidigi la parolritmon de la sondokumentoj, transsalti al iu serĉata fragmento de la elsendo.

En la 1367-a E_elsendo el la 20.12.2024 ĉe www.pola-retradio.org: • En nia norda hemisfero komenciĝas astronomia vintro kaj tio estas bona okazo por memorigi iujn el sciencistinoj-astronomoj en la pola historio. Tiel ni memorigas mallonge Elżbieta Koopman, la edzinon de Jan Heweliusz, kiu kune kun li faris iujn el la astronomiaj observadoj. Ni memorigas Maria Kunic el Świeradów, kiu akiris la epiteton „Silezia Hypatia” kaj fine ni donas la atenton al Wilhelmina Iwanowska, kiu i.a. difinis novan distancoskalon en la Universo. • La kulturkronikaj informoj rilatas al la prezentata en Luvro pentraĵo de Jan Matejko pri la kortega blagulo Stańczyk; al Olga Boznańska kiel unu el la patronoj de 2025; al porokazaj ekspozicioj en la krakova Manggha-muzeo lige kun ĝia 30-jariĝo. • La E-komunuma informo rilatas al la BET-2025 en Litovio. La unua favorpreza aliĝkotizo finiĝas la 31-an de decembro: https://mallonge.net/bet59. • Muzike akompanas nin la kanzono „Vintro melankolio” de Erika Godó - teksto, muziko kaj kanto de Suno AI. La programinformon apudas foto rilatanta al la jubileo de Manggha-muzeo kaj tri porokazaj ekspozicioj. • En unuopaj rubrikoj de nia paĝo eblas konsulti la paralele legeblajn kaj aŭdeblajn tekstojn el niaj elsendoj, kio estas tradicio de nia Redakcio ekde 2003. La elsendo estas aŭdebla en jutubo ĉe la adreso: https://www.youtube.com/results?q=pola+retradio&sp=CAI%253D I.a. pere de jutubo, konforme al individua bezono, eblas rapidigi aŭ malrapidigi la parolritmon de la sondokumentoj, transsalti al iu serĉata fragmento de la elsendo.

“Figuras do Louco, da Idade Média aos Românticos” é uma nova exposição do Museu do Louvre, em Paris, a respeito desse personagem que povoa o imaginário visual do século 13 ao século 16. O louco é uma figura que invade literalmente todo espaço artístico e se impõe como personagem fascinante, perturbada e subversiva, em uma época de grandes rupturas. “Esta exposição nasceu de uma interrogação. Por que houve uma tal proliferação de loucos nos tempos góticos e na Renascença? Qual o significado dessa figura às vezes sorridente, ou dançante, às vezes os dois ao mesmo tempo?”, questiona Elisabeth Antoine-König, co-curadora da exposição.“Os loucos são representados nos objetos mais variados, desde os mais modestos aos mais preciosos. Como nosso ponto de partida foram as representações, o nosso objetivo não foi escrever a história da loucura na era pré-clássica. Isso os historiadores já fizeram”, explica a conservadora geral do departamento de objetos de arte do Louvre.“Além disso, os homens da Idade Média não estavam abordando a loucura sob o aspecto patológico ou médico. Ao tratar a figura multiforme do louco, o objetivo desta exposição foi também revelar uma Idade Média inesperada, ou melhor, mal conhecida, uma Idade Média que faz rir, refletir sobre nós mesmos e sobre nossas relações com outros”, diz Antoine-König, no vídeo de apresentação da mostra.A exposição traz cerca de 350 obras emprestadas por instituições da França, Europa e Estados Unidos, com peças raras e excepcionais. Entre as preciosidades expostas, está a “Nau dos Loucos”, do holandês Jerônimo Bosch, conhecido por pinturas que misturam fantasia e grotesco.O ser louco, endemoniado, meio homem, meio bicho, começa a aparecer nas bordas de livros sagrados, ricamente copiados e ilustrados à mão na Idade Média. Dali passa a figurar em livros impressos, gravuras, tapeçarias, pinturas, esculturas, objetos preciosos ou do cotidiano. Ele ganha outras vidas e formas com o passar do tempo, geralmente calcadas no grotesco e no ridículo.A mostra aborda também a loucura do amor dos romances de cavalaria, com personagens célebres como Lancelote, um dos cavaleiros da Távola Redonda, e Tristão – de Isolda."Vim pelo tema. Acho interessante, pois é um tema que nunca foi tratado e, além disso, a loucura é algo muito relativo. A exposição mostra muito bem a loucura, o amor louco, a loucura religiosa. Ela mostra também o bobo da corte, que com suas loucuras vai salientar a sabedoria do rei. São oposições muito interessantes”, diz François, um visitante.“E há também os códigos de cores, como os bobos da corte se vestiam com cores vibrantes, com guizos. A exposição cita Michel Pastoureau, que é um especialista das cores e que tratou do assunto de maneira excepcional. Depois, na última parte, temos o Dr. Philippe Pinel, que foi o primeiro a abordar a doença psiquiátrica de maneira inovadora, com a ideia de que muitos considerados loucos não precisavam ser internados, mas apenas ter uma adaptação ou viver um ambiente favorável”, acrescenta.Já Catherine, visitante assídua do Louvre, aponta para a obra que mais a impressionou, a penúltima do extenso percurso: “Stanczyk durante um baile após a queda de Smolensk”, de Jan Matejko, 1862.“É um bobo da corte polonês do século 16, que agoniza sobre o futuro de seu país enquanto os líderes fazem a festa nos fundos. Acho que é simbólico, pois ao longo da exposição a gente se questiona as razões e motivações e se este personagem não seria o fio condutor de todos os outros que estão à margem. São tantas fases e etapas diferentes – e talvez o resumo seja essa última figura”, conclui.

Wykład dr Anny Straszewskiej towarzyszący wystawie „Józef Brandt 1841-1915” w Muzeum Narodowym w Warszawie, 20 września 2018 [1h09min] https://wszechnica.org.pl/wyklad/jak-ubrac-husarza/ Nagranie wykładu o kolekcji broni i ubiorów Józefa Brandta. Historyczka sztuki Anna Straszewska wskazuje odwzorowania elementów kolekcji na obrazach artysty Józef Brandt (1841-1915) zgromadził dużą kolekcję broni i ubiorów, której elementy służyły mu za wzór w trakcie tworzenia obrazów. Odwzorowane na historycznych płótnach malarza rekwizyty nie zawsze jednak odpowiadały realiom epoki, którą przedstawiał. Podczas wykładu towarzyszącego wystawie jego prac w Muzeum Narodowym w Warszawie historyczka sztuki dr Anna Straszewska opowiedziała, gdzie i dlaczego artysta minął się z rzeczywistością. Prelegentka pierwszą część wystąpienia poświęciła jednak opisaniu roli kolekcji broni i ubiorów w twórczości innych malarzy historycznych. Artyści tacy jak Gyula Benczúr, Hans Makart czy Jan Matejko nie tylko gromadzili gromadzili oryginalne eksponaty, ale też zlecali ich przygotowanie na podstawie dostępnych sobie źródeł. Mowa była również o zbiorach nauczycieli Brandta – Franza Adama oraz Theodora Horschelta. Część zbiorów tego ostatniego po jego śmierci trafiła do polskiego malarza. W drugiej części wykładu Anna Straszewska skupiła się już na samej kolekcji Józefa Brandta. Prelegentka opisała jej losy i najciekawsze składające się na nią elementy. Najwięcej mówiła jednak, gdzie śladów odwzorowania poszczególnych eksponatów należy szukać na płótnach artysty. Wskazała nie tylko części rynsztunku zobrazowane w scenach batalistycznych, ale też eksponaty odmalowane w scenach ludowych. Jak się okazało, niekiedy ważniejsze było wywarcie efektu na widzu niż dochowanie prawdy pokazywanych realiom. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #sztuka #muzeum #kultura #muzeumnarodowe #husaria #Brandt #józefBrandt #broń #ubiór #malarstwo #malarz

Wśród malarzy polskich nie ma chyba powszechniej znanego artysty, niż Jan Matejko. Jego obrazy towarzyszą kolejnym pokoleniom Polek i Polaków od ponad 150 lat. Nie będzie przesady w stwierdzeniu, że twórczość Matejki ukształtowała nasze wyobrażenia o najsłynniejszych wydarzeniach z historii narodu polskiego. "Bitwa pod Grunwaldem" jest zaś najmocniej wpisanym we wspólną świadomość polskim obrazem, i to w całych dziejach sztuki i kultury polskiej.

rWotD Episode 2486: Collegium Novum Welcome to random Wiki of the Day where we read the summary of a random Wikipedia page every day.The random article for Friday, 23 February 2024 is Collegium Novum.The Collegium Novum (Latin: "New College") is the Neo-Gothic main building of the Jagiellonian University in Kraków, Poland, originally built between the year 1363 and 1365 and after its destruction, rebuilt in between 1873-1887. Based on a design by architect Feliks Księżarski to match the oldest building of the University, it was opened for the 500th anniversary of the University's foundation. The Collegium Novum replaced a former academic boarding school called Jeruzalem, consumed by fire in the mid-19th century.The building contains lecture rooms including an impressive assembly hall (called Aula), Rector's, Deans', and other university authorities' offices as well as those of a number of prominent professors. It is the Jagiellonian University's administrative centre.Collegium Novum was opened on June 14, 1887, commencing several years of debate and construction. The decision regarding the allocation of subsidies was made in the Austro-Hungarian capital of Vienna, with the University's vital interests defended by Julian Dunajewski, the then Austrian Finance Minister. The work might not have begun at all had it not been for his commitment, as well as that of his brother Cardinal Albin Dunajewski.Already at the time of its grand opening, the assembly hall (Aula) of the new building was too small to accommodate all guests on all occasions, even though the number of students did not exceed 1200 with approximately one hundred professors. A debate arose whether it was necessary to invite professors' wives to grand ceremonies. Most academics, in keeping with the prevailing trend of the time, were against the inviting of women guests. In the University's archives there is a formal invitation reading: “Zoll requires no ticket and wishes the ceremony to be exclusively male.” In another statement, Edward Janczewski “expresses his opposition to the idea of admitting ladies to the ceremonies.” Until the end of First World War, a portrait of emperor Franz Joseph I of Austria, painted by Kazimierz Pochwalski, hung in the Aula of the Collegium. On October 31, 1918 a group of University students tore it to pieces, manifesting their determination for the recreation of an independent Republic of Poland. However, a number of other paintings did survive, including portraits of the University's founding fathers Casimir the Great and Władysław Jagiełło dating back to the early 1860s, a picture of Queen Jadwiga painted in 1900 to celebrate her Jubilee, as well as the works of Jan Matejko, including his painting entitled Copernicus: Conversation with God. The chairs in the assembly hall were designed by Tadeusz Stryjeński.On the upper floor of the College there is a lecture hall named after Józef Szujski – now used by historians – with the commemorative plaque in remembrance of the events surrounding Nazi German action called Sonderaktion Krakau where 183 professors were arrested and later sent to camps in Sachsenhausen and Dachau. The plaque reads: "For the freedom of spirit and service to science and nation of Jagiellonian University professors deceitfully and forcefully taken away from this hall and imprisoned by the Nazi occupant on November 6, 1939."The restoration of the Neo-Gothic architectural structure took place at the end of the 20th century. It was faced with a number of challenges, notably the task of reviving the original form of the building while simultaneously improving its functionality as an educational facility. The restoration was carried out on its façade in 1994 along with the modernization of the assembly hall, which was completed in 1999. The collaboration of specialists from various disciplines allowed for both restoration and functional needs of the Collegium to be met successfully.This recording reflects the Wikipedia text as of 00:38 UTC on Friday, 23 February 2024.For the full current version of the article, see Collegium Novum on Wikipedia.This podcast uses content from Wikipedia under the Creative Commons Attribution-ShareAlike License.Visit our archives at wikioftheday.com and subscribe to stay updated on new episodes.Follow us on Mastodon at @wikioftheday@masto.ai.Also check out Curmudgeon's Corner, a current events podcast.Until next time, I'm Aria Neural.

Władca, zdrajca, mędrzec. Kod i symbole, którymi posługiwał się Jan Matejko portretując władców i wybitne postacie do dziś skrywa wiele tajemnic. Czy umiemy odszyfrować symbole, którymi przepełnione jest malarstwo jednego z najwybitniejszych polskich malarzy? Wizerunki postaci historycznych i wizja historii Polski w malarstwie Jana Matejki to obrazy już na stałe wdrukowane w świadomość każdego Polaka. Myślimy o naszej przeszłości „Matejką". Jego pędzel utrwalił wizerunki władców, wybitnych postaci, stworzył obrazy przełomowych wydarzeń historycznych. Tylko, czy to na pewno malarstwo historyczne? Czy nie za dużo w nim jest ukrytych znaczeń, symboli, wręcz kodu, który nazwać możemy kodem Matejki? Spośród wielu znanych dzieł krakowskiego malarza uwagę zwraca cykl „Dzieje cywilizacji w Polsce". Jak układają się w tej sekwencji symboliczne figury władcy, zdrajcy i mędrca obecne w wielu dziełach mistrza? Skąd Matejko czerpał inspirację i co ma z tym wspólnego przypadkowy przechodzień, Teodor Tuhowicz? Czy obrazy krakowskiego mistrza osiągały zawrotne ceny już za jego życia? Dlaczego niektórzy byli gotowi je kupować niekoniecznie ze względu na ich artystyczną wartość? O tym wszystkim w Podcaście Muzeum Historii Polski z serii Inne historie Polski. Rozmawiają Cezary Korycki i jego gość, profesor Wojciech Tygielski z Uniwersytetu Warszawskiego (https://ihs.uw.edu.pl/wojciech-tygielski/). Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Podcast zrealizowano w ramach zadania: kontynuacja i rozbudowa multimedialnego projektu informacyjno-edukacyjnego - Portal Historyczny Dzieje.pl

Jesters. They're just funny little guys with bells who hang around their medieval king and make wisecracks, right? As it turns out, there's actually a bit more to it. Olivia and Aran trace the origins and development of jesters, minstrels, fools, and other entertainers in the wider context of humour in the Middle Ages. Along the way, we meet some of medieval europe's weirdest guys and crack plenty of authentically medieval jokes! Also discussed are Critical Clown Studies, historical oppression of drummers, and the most single Welshman ever.For more information about some of what we discuss, check out:E.K. Chambers' The Mediaeval Stage (1903), in particular chapter 3: "The Minstrel Life"https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.215896/page/n93/mode/2upFooling Around the World: The History of the Jesterhttps://press.uchicago.edu/Misc/Chicago/640914.htmlMore about Stanczyk the jester and Jan Matejko's famous painting of himhttps://www.rhiannonpiper.com/blog/behind-the-painting-unveiling-the-layers-of-meaning-in-staczyk

W audycji o wystawie w Kordegardzie "Jan Matejko. Przedobrazy". Gościem Anny Popek była historyk sztuki i kurator ekspozycji Katarzyna Haber. 

Swoimi obrazami przywracał wiarę w odrodzenie Polski. Ideą jego sztuki było kształtowanie serc i umysłów Polaków, którzy utracili swój kraj w wyniku zaborów. Jan Matejko – najwybitniejszy polski malarz historyczny.… Czytaj dalej Artykuł Przedobrazy. Wystawa szkiców i rysunków Jana Matejki pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

Rok 2023 zostal uchwalony przez senat RP rokiem Jana Matejki, znakomitego twórcy obrazow historycznych i batalistycznych. Jan Matejko urodził się 24 czerwca 1838 roku w Krakowie. Jeden z najwybitniejszych polskich malarzy w historii...

Najwybitniejszy polski malarz historyczny. Autor ponad trzystu obrazów olejnych oraz kilkuset rysunków i szkiców. Twórca narodowej szkoły malarstwa historycznego, który pragnął podtrzymywać poczucie tożsamości narodowej w czasie zaborów.… Czytaj dalej Artykuł Jan Matejko – 185. rocznica urodzin artysty pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

W 2023 roku przypadają trzy ważne daty związane z wybitnym polskim malarzem Janem Matejką: 185. rocznica urodzin, 130. rocznica jego śmierci oraz 125. rocznica powstania pierwszego biograficznego muzeum na ziemiach polskich – Domu Jana Matejki. Powyższe daty spowodowały, że Muzeum Narodowe w Krakowie stało się inicjatorem pomysłu ustanowienia tego roku Rokiem Jana Matejki. Z tej okazji Beata Tomanek postanowiła przypomnieć biografię i artystyczną drogę naszego mistrza.

Opowieść rozpoczyna się w momencie, gdy Jan Matejko szkicuje słynny portret "Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem". Zastajemy go w pracowni wraz z Henrykiem Levittoux, który do tego obrazu pozował. Wkrótce wychodzą, a w pracowni zawiązuje się niecodzienna sytuacja...

La 1213-a E_elsendo el la 10.12.2022 ĉe www.pola-retradio.org Rico Giacometto ĉiam pli ofte kontribuas voĉe al niaj elsendoj, des pli ni ĝojas prezenti hodiaŭ apartan interparolon kun li, faritan lige kun la aŭtuna sesio de Interlingvistikaj Studoj kaj la kultura evento ARKONES en Poznano. En la kulturkroniko ni informas pri Jan Matejko kiel plia patrono […]

Następny odcinek podcastu #2historykow1mikrofon pt. "Ostatnia książka hrabiego Gutenberga" jest już dostępny online. Przerwa majówkowa pozwoliła nam naładować akumulatory. Pojawiły się nowe tematy, nowe przemyślenia. Będziemy do nich nawiązywać w następnych tygodniach. Tym razem rozmawialiśmy o tradycyjnych źródłach informacji w badaniach historycznych. Trochę z nostalgią wspominaliśmy opasłe teczki w archiwach, grube tomiszcza, z których notatki robiło się cały dzień... Naszym celem było pisanie monografii. Nie przerażała myśl, że jej napisanie wiążę się z licznymi wyrzeczeniami. Nawet jeśli ostateczny kształt dzieła był ledwie widoczny, to sam fakt pokonywania drogi już się liczył. Czy dzisiaj te tradycyjne formy mają jeszcze rację bytu? Czy w pogoni za kolejnymi punktami nie zatracamy specyfiki naszego fachu? A może powinniśmy już pogodzić z nieuchronnym i szukać innych możliwości pozyskiwania i dzielenia się informacjami / wiedzą historyczną? Oczywiście, sporo było i o lekturach. Nowinki / starowinki również uwzględniliśmy. Zapraszamy do słuchania i komentowania Pełny tekst opisu zamieściliśmy na stronie internetowej naszego projektu: http://2historykow1mikrofon.pl/ostatnia-ksiazka-hrabiego-gutenberga/ Wymienione w czasie audycji publikacje i materiały: - Jan Matejko, "Hołd pruski", https://culture.pl/pl/dzielo/jan-matejko-hold-pruski (ostatni dostęp: 3.05.2022) - Krzysztof Ruchniewicz, Humboldtowie w Otmuchowie, "blogihistoria", 3.05.2022, https://krzysztofruchniewicz.eu/humboldtowie-w-otmuchowie/ (ostatni dostęp: 4.05.2022) - Krzysztof Kowalkowski, Edmund Kowalkowski (1839-1880) - nauczyciel w Mirachowie i Goręczynie, w: Kartuskie Zeszyty Muzealne, pod. red. Barbary Kąkol, z. 6, Kartuzy 2021, s. 25-36 - Barbara Kąkol, Wspomnienie Nowego Tuchomia, w: Kartuskie Zeszyty Muzealne, pod red. Barbary Kąkol, z. 6, Kartuzy 2021, s. 91-103. - Kartuskie Zeszyty Muzealne, pod. red. Barbary Kąkol, z. 6, Kartuzy 2021, (wcześniejsze zeszyty 1-5 dostępne są na zasadach open access na stronie internetowej Muzeum Kaszubskiego, https://www.muzeum-kaszubskie.pl/kartuskie-zeszyty-muzealne) - Podcast: Od a do Ż. Tak jakby podcast: #18 Cała ta dezinformacja, https://youtu.be/1GjXyvmpvA8 (ostatni dostęp: 4.05.2022) - Bożena Steinborn, Otmuchów. Paczków, wyd. 2, Wrocław 1982. - Poznaj najciekawsze polskie zabytki, https://zabytek.pl/pl (ostatni dostęp: 4.05.2022) - Jacek Banaszkiewicz, Na Akwizgran! Na Paryż! - i z powrotem w roku 978. Król Franków Lotar i cesarz Otton II w konflikcie kulturowo-militarnym, Kraków, Avalon, 2022, https://wydawnictwoavalon.pl/produkt/na-akwizgran-na-paryz-i-z-powrotem-w-roku-978-krol-frankow-lotar-i-cesarz-otton-ii-w-konflikcie-kulturowo-militarnym (ostatni dostęp: 4.05.2022) #2historyków1mikrofon Krzysztof Ruchniewicz Blog: www.krzysztofruchniewicz.eu Facebook: Instagram: www.instagram.com/ruchpho/ Twitter: twitter.com/krzyruch YouTube: www.youtube.com/channel/UCT23Rwyk…iew_as=subscriber Przemysław Wiszewski Blog: www.przemysławwiszewski.pl Facebook: www.facebook.com/przemyslaw.wiszewski Instagram: www.instagram.com/przewisz/ Twitter: twitter.com/wiszewski YuoTube: www.youtube.com/channel/UCuq6q08E…iew_as=subscriber Do nagrania intro i outro wykorzystaliśmy utwór RogerThat'a pt. „Retro 70s Metal” (licencja nr JAM-WEB-2020-0010041).

11 listopada to dzień, w którym przypada rocznica odzyskania niepodległości przez Polskę. Ludzie mówią wtedy głównie o marszałku Piłsudskim. Ale czy wiecie, że był w tamtych czasach inny marszałek i też miał udział w odzyskaniu przez Polskę niepodległości? Jak on się nazywał?Marszałek Edward Śmigły-Rydz był jednym z najważniejszych pomocników Piłsudskiego. Został też jego następcą, ale na początku miał inne zainteresowania.Zacznijmy jednak od początku. Edward Rydz urodził się w 1886 roku w Galicji czyli w zaborze austryjackim. Jego tata zmarł gdy Edward miał 2 lata, a mama gdy miał 10 lat. Potem zaopiekował się nim dziadek. Była to biedna rodzina, ale dzięki pomocy pewnej rodziny Edward mógł się uczyć. Poszedł na studia na malarstwo. Uczył się w Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Później jednak postanowił przerwać naukę malarstwa i poświęcić się walce o niepodległość. Czemu jednak wstąpił do austriackiego wojska?Edward Rydz chciał nauczyć się dowodzenia, aby to później wykorzystać do wyzwolenia Polski. Przy armii austryjackiej powstały też później Legiony Polskie. Edward Rydz został powołany do armii austryjackiej, ale Piłsudski załatwił mu przeniesienie do Legionów Polskich. Rydz-Śmigły okazał się on bardzo dobrym dowódcą i wciąż go awansowano. Założył też polski wywiad, a w wolnych chwilach grał z żołnierzami w piłkę nożną.W 1914 roku wybuchła I wojna światowa. Niemcy i Austro-Węgry walczyły przeciwko Rosji. Polacy mieszkali wtedy zarówno w Niemczech jak i w Austrii, ale także w Rosji. Wszystkie te kraje obiecywały Polakom własne państwo jak im pomogą na tej wojnie. Legiony Polskie były polskimi oddziałami przy armii austryjackiej. Austriacy i Niemcy byli w sojuszu przeciwko Rosji. Polacy walczyli razem z armią austriacką przez 3 lata, od 1914 do 1917. Wtedy doszło do kryzysu przysięgowego.W tamtych czasach nie było Polski, była podzielona między Rosję, Austrię oraz Niemcy. W Rosji rządził car Mikołaj II, w Austro-Węgrach rządził cesarz Franciszek Józef, a w Niemczech rządził cesarz Wilhelm II. Car i cesarz to w zasadzie to samo, tak więc Polakami rządziło wtedy trzech cesarzy. Pokłócili się jednak i rosyjski car Mikołaj II walczył z austriackim cesarzem Franciszkiem Józefem oraz niemieckim cesarzem Wilhelmem II. Polacy przysięgli walczyć razem z Austrią, ale w 1917 roku Austria przekazała Polaków swojemu sojusznikowi Niemcom. Polacy obiecali walczyć z armią austriackiego cesarza Franciszka Józefa. Teraz jednak mieli przyrzec wierność niemieckiemu cesarzowi Wilhelmowi II. Tego właśnie nie chciał zrobić Piłsudski oraz wielu innych żołnierzy jak np. Śmigły-Rydz.Ale dlaczego Piłsudski chciał walczyć dla jednego z zaborców czyli dla Austrii, a nie chciał walczyć dla innego zaborcy czyli Niemiec? Z tych trzech zaborców Polakom najlepiej się działo w Austrii. W Rosji próbowano zrusyfikować Polaków, a w Niemczech próbowano ich zgermanizować. Tylko w Austrii Polacy mogli dalej być Polakami. Edward Rydz początkowo uczył się malować w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jej pierwszym dyrektorem był Jan Matejko, który namalował wiele obrazów o historii Polski. Na pewno widzieliście portrety królów Polskich, albo obraz Bitwa pod Grunwaldem. Matejko mimo, że mieszkał w Galicji, czyli tej części Polski, która należała do Austrii to mógł malować takie obrazy. Gdyby mieszkał w Rosji albo Niemczech prawdopodobnie dostałby się za to do więzienia. Tak więc z trzech zaborców Austria była tym najlepszym i Polacy mieli tam sporo wolności choć nie mieli niepodległości.Tak więc Piłsudski i Śmigły-Rydz chcieli walczyć u boku Austrii, ale nie chcieli walczyć u boku Niemiec. Gdy więc w 1917 roku Legiony miały przysiąc wierność niemieckiemu cesarzowi Wilhelmowi II doszło do kryzysu przysięgowego i legioniści rzucili broń. Niemcy kazali za to zamknąć Piłsudskiego, a co robił wtedy Śmigły-Rydz?Józef Piłsudski siedział w więzieniu od lipca 1917 roku do listopada 1918 czyli prawie rok i cztery miesiące. W tym czasie Edward Śmigły-Rydz objął dowództwo nad POW czyli Polską Organizacją Wojskową. Można powiedzieć, że Edward Śmigły-Rydz zastępował wtedy Piłsudskiego, który siedział w Magdeburgu. Gdy Polska się zjednoczyła trzeba też było zjednoczyć wszystkie organizacje wojskowe. Śmigły-Rydz pojechał więc do Kijowa, aby włączyć tamtejszą POW do wojska Polskiego. Poznał tam wtedy swoją przyszłą żonę Martę..Piłsudski wyznaczył Śmigłego-Rydza do wielu zadań. Jednym z nich było dawanie odznaczeń wojskowych. W 1920 roku odznaczył on swoją przyszłą żonę Martę i dał jej Krzyż Walecznych “za zasługi dla ojczyzny”. Złośliwi ludzie twierdzili, że dał jej ten medal aby została jego żoną.Gdy powstała Polska w listopadzie 1918 roku od razu wybuchła wojna polsko-ukraińska. Później zaczęła się wojna polsko-sowiecka. Śmigły-Rydz dostawał wiele rozkazów od Piłsudskiego. Wszystkie swoje bitwy wygrywał. Dostał za to wiele odznaczeń, nie tylko polskich. Na początku roku 1920 Śmigły-Rydz pomógł wyzwolić Łotwę. Dostał wtedy polski order Virtuti Militari oraz łotewski Order Pogromcy Niedźwiedzia. Polski order Virtuti Militari to krzyż, w środku którego znajduje się biały orzeł, a na krzyżu jest napis “Virtuti Militari” co znaczy “męstwu wojskowemu”. Łotewski order Pogromcy Niedźwiedzia to także krzyż w środku którego znajduje się człowiek walczący z niedźwiedziem. Oczywiście Edward Śmigły-Rydz dostał wiele innych odznaczeń.Dostawał na wojnie wiele rozkazów od Piłsudskiego i nie przegrał żadnej bitwy, ale jaki jest najtrudniejszy rozkaz dla dowódcy? Jaki najtrudniejszy rozkaz dostał “Śmigły” podczas wojny polsko-bolszewickiej?Wycofanie się to jest jedna z najtrudniejszych operacji do wykonania. Chodzi o wycofanie się z bronią w ręku, a nie ucieczkę z pola bitwy. Śmigły-Rydz zdobył Kijów, jednak później przyszło wielu Rosjan i zaczęli okrążać to miasto. Śmigły dostał rozkaz wycofania się. Zrobił to nie tracąc broni i jego armia była gotowa walczyć później w bitwie warszawskiej.Edward Śmigły-Rydz należał do obozu piłsudczyków, czyli popierał rządy Józefa Piłsudskiego. Niestety ten zmarł 12 maja 1935 roku. Dzień przed śmiercią Piłsudski wezwał do siebie Śmigłego. Nie wiadomo o czym rozmawiali, ale przypuszcza się, że Piłsudski przekazał Śmigłemu-Rydzowi swoją ostatnią wolę co do organizacji wojska. Spotkali się 11 maja, dzień później 12 maja 1935 roku zmarł marszałek Józef Piłsudski. Zaraz w tą noc spotkał się rząd i następnego dnia 13 maja Edward Śmigły-Rydz został Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych. Jest to dość długa nazwa, ale oznacza, że Śmigły-Rydz został naczelnym wodzem wojska polskiego. A kiedy został marszałkiem?Rok po śmierci Piłsudskiego, w 1936 roku prezydent mianował Śmigłego-Rydza marszałkiem polski. Tak więc gdy wybuchła II wojna światowa i gdy we wrześniu 1939 roku na Polskę napadli Niemcy to naczelnym wodzem był właśnie marszałek Edward Śmigły-Rydz. Do tego momentu nie przegrał on żadnej bitwy. Przegrał jednak we wrześniu 1939 roku. Z tego powodu wielu uważa, że to jego wina. O tym dlaczego Polska wtedy przegrała mówiliśmy w poprzednim, w 106 odcinku, który był poświęcony początkowi II wojny światowej.1 września 1939 roku Polskę zaatakowali Niemcy. 7 września już podchodzili pod Warszawę. Marszałek Śmigły-Rydz zadecydował wtedy o przeniesieniu sztabu czyli dowództwa do Brześcia. Niestety nie działała tam łączność. Polska czekała wtedy na pomoc Francji i Anglii. Sojusznikiem Polski była też Rumunia. Tamtędy miała przyjść pomoc od Francji. Niestety 17 września Polskę zaatakowała też Rosja Sowiecka. Zadecydowano wtedy o opuszczeniu granic Polski.Wojsko Polskie weszło do Rumunii, która była sojusznikiem Polski. Ponieważ jednak na Polskę napadli Niemcy i Rosjanie, a Francja i Anglia nie pomagały to Rumuni się wystraszyli i internowali wszystkich Polaków, w tym także marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza. Będąc w niewoli w Rumunii Śmigły-Rydz przekazał dowodzenie generałowi Sikorskiemu, który był na zachodzie. 7 listopada 1939 roku Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych został generał Władysław Sikorski. Czy to znaczy, że Śmigły-Rydz już nie chciał walczyć?Edward Śmigły-Rydz został internowany w Rumunii we wrześniu 1939 roku. Rok później udało mu się jednak zorganizować ucieczkę. Uciekł na Węgry i stamtąd w październiku 1941 roku przedostał się do okupowanej Polski. Niestety zachorował i zmarł w grudniu 1941 roku. Został pochowany na Powązkach pod nazwiskiem Adam Zawisza. Trwała wojna i dopiero po wojnie na grobie pojawiło się jego prawdziwe nazwisko - Edward Śmigły-Rydz.Edward Rydz-Śmigły był prawą ręką Piłsudskiego. Nie przegrał żadnej bitwy. Jego pierwszą i jedyną przegraną była wojna obronna we wrześniu 1939 roku, ale tej wojny nie dało się wygrać. Polska została zaatakowana ze wszystkich stron, a sojusznicy zawiedli. Trudno więc winić marszałka Śmigłego-Rydza za tą klęskę. Jak wielu żołnierzy przeszedł on granicę do Rumunii aby dalej walczyć. Niestety, gdy wrócił do Polski w 1941 roku zachorował i zmarł.

Nicolaus Copernicus, born in 1473, was the orphaned son of a copper merchant in Toruń. Thanks to his bishop uncle, he obtained a first class education at the Kraków Academy and then in Italy, where he became an avid observer of the night sky – even though he was supposed to be preparing for a church career. His day job as a church canon, diplomat and doctor in Frombork – when he wasn't defending castles against the Teutonic Knights – meant that it took him over 30 years to finish his book 'On the Revolutions of the Heavenly Spheres' in which he presented an Earth-shattering new idea – that maybe it wasn't actually at the centre of the universe as everyone believed, but in fact revolved around the Sun. Although it would take another century until Galileo was able to prove Copernicus right inarguably using the later invention of the telescope, Copernicus's book, published in 1543 in Nuremberg, would mark the beginning of a very real revolution in science and our understanding of the universe. Listen to the episode to find out how he came to this unexpected conclusion, and what happened next. Click here to get the transcript Like our show? Sign up for our newsletter! Further reading Copernicus: Revelations about the Renaissance Man // on Culture.pl Astronomer Copernicus, or Conversations with God – Jan Matejko // on Culture.pl A Quiz About Copernicus: More Than a Great Astronomer! // on Culture.pl Further watching Copernicus, by Jan Matejko // video by Waldemar Januszczak on YouTube.com Further visiting Nicolaus Copernicus Museum // in Frombork, Northern Poland Thanks Małgorzata Czupajło // Educator at the Nicolaus Copernicus Museum in Frombork. Dava Sobel // Science history writer and author of A More Perfect Heaven: How Copernicus Revolutionized the Cosmos. Prof. Karl Galle // Science historian at the American University in Cairo, currently working on a book delving into Copernicus's life in Warmia, including his roles as a church administrator, diplomat, cartographer and doctor. Lastly, a special thank you to the Nicolaus Copernicus Museum in Frombork for their help in making this episode possible. Credits Written & produced by Piotr Wołodźko Edited by Wojciech Oleksiak & Adam Zulawski Hosted by Nitzan Reisner & Adam Zulawski Scoring & sound design by Wojciech Oleksiak

El bufón, una de las figuras presente desde la antigüedad y que actualmente sigue siendo muy necesaria. Su espejo que nos devuelve la mirada y el cetro que le da el poder para decir la verdad, aunque sea dolorosa, tiene reminiscencias en la gran mayoría de culturas aunque no le hagamos caso todo lo que deberíamos. En este sentido ilósofos como Michel Foucault han estudiado como se ha apartado al loco, al diferente, aunque sea el único con el valor de decir que el rey está desnudo. Os lo contamos y señalamos ejemplos de verdaderos (e imprescindibles) bufones actuales. Imagen: Dominio público, el bufón Stańczyk por Jan Matejko. La música presente en el programa tiene licencia Creative Commons ("Into the Storm" por Brandon Lew) o está cedida (cierre por el gran Almirante Stargazer del fantabuloso podcast "Torpedo Rojo"). Imagen Creative Commons (usuario Barcex en Wikipedia). Puedes seguir nuestras andanzas y participar en nuestra web, el portal cultural podcaliptus.com ; en nuestro canal de YouTube "Podcaliptus Bonbon", en nuestro muro de Facebook y en Twitter donde estamos como @podcaliptus. También en Instagram ¡Os esperamos! :-)

Gdzie znajduje się najbardziej znany obraz Jana Matejki? Zgaduję, że większość z was obstawiła Muzeum Narodowe w Warszawie. W końcu to tam eksponowana jest Bitwa pod Grunwaldem. Jeżeli weźmiemy jednak pod uwagę skalę globalną, nie będzie to poprawna odpowiedź. Najczęściej oglądanym obrazem Jana Matejki jest Jan Sobieski pod Wiedniem z kolekcji Muzeów Watykańskich. Sprawdźmy, jak znalazł się na Watykanie i jaki moment bitwy przedstawia. Jeżeli słuchasz tego podcastu w domu, na fotelu lub kanapie, radzę Ci też zaparzyć filiżankę kawy, bo historia, jaką mam do opowiedzenia będzie wyjątkowo pasować do aromatycznej małej czarnej.Reprodukcje wszystkich wzmiankowanych obrazów znajdziesz tutaj: https://przedobrazem.pl/podcasty/muzea-watykanskieZapraszam Cię też na mój profil na IG: https://www.instagram.com/przed_obrazem

15 lipca obchodzimy 611. rocznicę Bitwy pod Grunwaldem. Jedną z najważniejszych bitew średniowiecza możemy sobie wyobrazić dzięki monumentalnemu działu Jana Matejki „Bitwa pod Grunwaldem”. Z kolei w czerwcu tego roku za kwotę 5,5 milionów złotych sprzedano na aukcji w Warszawie obraz „Święty Stanisław karcący Bolesława Śmiałego”.… Czytaj dalej Artykuł Jan Matejko. Kreator historycznej wyobraźni. pochodzi z serwisu Audycje Kulturalne.

Jan Matejko, the greatest of all Polish painters, went to the Jan Matejko School of Fine Arts, located on Jan Matejko Square in Krakow. Coincidence? Listen to our short profile of the artist behind so many iconic works and find out. 

Konfederacja targowicka [1792] była wręcz zwieńczeniem trwającej kilka dekad degeneracji części magnatów, konszachtów z obcym mocarstwem i stała się impulsem dla wojny i drugiego rozbioru Polski. Czy targowiczan rozliczyła historia? Nie do końca. Wprawdzie w czasie insurekcji kościuszkowskiej wykonano kilka wyroków śmierci, ale główni przywódcy zostali powieszeni in effigie jedynie w formie portretów na szubienicach. Po ostatnim rozbiorze Seweryn Rzewuski żył w Wiedniu. Ksawery Branicki przywdział generalski mundur armii rosyjskiej i mieszkał w swoich majątkach na Ukrainie, a Szczęsny Potocki wybudował dla żony jeden z najbardziej okazałych parków w Europie, czyli Zofiówkę w Humaniu. Polski już nie było na mapie Europy. Jak chyba zdążyliśmy zauważyć, dzieje polskiej historii to od trzech wieków zasadniczo walka o niezależność od Rosji. Germańskie mocarstwa oczywiście też próbowały nas zniewolić, ale Rosja, czy to w formie imperium carskiego, czy bolszewickiego przez ostatnich 300 lat realizowała to wyjątkowo skutecznie i perfidnie. Targowica o której opowiadamy w tym odcinku, była doskonałym wręcz modelowym przykładem takiego działania. Czy Rosjanie w 1792 roku musieli przekupić Polaków i co i przede wszystkim kto motywował zdrajców pisząc scenariusz który doprowadził do drugiego rozbioru. Co ciekawe na swoim słynnym obrazie wątki targowickie zaznaczył mistrz Jan Matejko. I nie trzeba lupy, by je na jego płótnie znaleźć, są wręcz na pierwszym planie, o czym opowie nam dr Sebastian Adamkiewicz z Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi. Ekspertami opowiadającymi o schyłku Rzeczpospolitej Obojga Narodów są prof. Zofia Zielińska z Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego oraz prof. Richard Butterwick-Pawlikowski z Uniwersytetu Londyńskiego.

La 1047-a E_elsendo el la 12.03.2021 ĉe www.pola-retradio.org Hodiaŭ ni invitas aŭskulti felietonon de nia aŭskultanto Michał Łabenda pri la E-spuroj en Kirgizio. La komencaj kulturtemaj informoj koncernas planatan ekspozicion de la tolaĵo de Jan Matejko pri Mikołaj Kopernik, kiu estos prezentata en la londona Nacia Artgalerio, la decidon de Nederlando pri preteco redoni artverkojn […]

Stefan Batory został królem Polski 14 grudnia 1575 roku i rządził aż do śmierci 12 grudnia 1586. Czy potrafilibyście policzyć ile to lat od 1575 do 1586? Stefan Batory był królem Polski przez niecałe 11 lat. Dokładnie mówiąc 11 lat bez dwóch dni.Ale co robił zanim został królem Polski? Gdzie rządził wcześniej? W tamtych czasach Węgry podzielono na trzy części. Jedną wzięła sobie Turcja, drugą część Austra, a ta część dla Węgrów nazywała się właśnie Siedmiogrodem. Stefan Batory był wcześniej księciem Siedmiogrodu czyli tak jakby 1/3 Węgier. Co oznaza ta nazwa? Co znaczy Siedmiogród?Inna nazwa Siedmiogrodu to Transylwania. Z czego jest słynna Transylwania? Stefan Batory pochodził właśnie z Transylwanii. Ale czy wiecie kto jeszcze tam mieszkał? W Transylwanii około 100 lat przed Batorym mieszkał Wlad Palownik, którego nazywano Drakulą.Aby zostać królem Polski Stefan Batory musiał się zgodzić na kilka warunków. Te warunki nazywa się po łacinie pacta conventa. Jakie to były warunki? Królem Polski została najpierw Anna Jagiellonka. Stefan Batory musiał się z nią ożenić. Anna miała 53 lata, a Batory 43. Był więc od niej młodszy o 10 lat. Kto z nich wyglądał starzej na obrazach? W tamtych czasach 53 lata to była już starość i wielu ludzi umierało w tym wieku. Chociaż zdarzali się ludzie, którzy żyli bardzo długo to najczęściej dorośli umierali właśnie mając około 50 lat. Ja mam właśnie 50 lat. Gdybym żył w średniowieczu to prawdopodobnie niedługo bym umarł. Dzisiaj jednak ludzie żyją aż do 80 lat i dłużej. Wracając jednak do Anny i Stefana. Mimo, że ona była starsza o 10 lat to przeżyła swojego męża. Anna żyła łącznie 73 lata, a Stefan tylko 53. Anna Jagiellonka zmarła 10 lat po Stefanie Batorym.Co jeszcze obiecał Stefan Batory? Batory zgodził się na ustalenia konfederacji warszawskiej, czyli na tolerancję religijną. Ale co to znaczy tolerancja religijna? Dzisiaj tolerancja religijna oznacza traktowanie na równi wszystkich religii. W czasach Batorego oznaczało to tolerowanie czyli nie krzywdzenie.Czyli Batory miał się ożenić z Anną Jagiellonką. Miał też tolerować inne religie. Poza tym miał pokonać Rosję i odebrać jej Inflanty. Gdzie się znajdują te Inflanty? Inflanty znajdują się tam, gdzie dzisiaj jest Estonia i Łotwa. Jest to niedaleko Finlandii. Inflanty dołączono do Litwy, a Litwa i Polska były wtedy jednym krajem.Zachodzi pytanie, czy Batory spełnił te warunki? Najważniejszym była chyba wojna z Rosją o Inflanty. Stefan Batory przeprowadził trzy kampanie. Podczas pierwszej zdobył Połock, podczas drugiej Wielkie Łuki, a podczas trzeciej podszedł pod Psków. Gdy Batory był pod Pskowem car Iwan Groźny przysłał swoich posłów i prosił o pokój.Ale czy Batory spełnił obietnicę, że ożeni się ze starszą od niego o 10 lat Annę Jagiellonkę? Stefan Batory rzeczywiście ożenił się z Anną Jagiellonką, ale poświęcił jej tylko trzy noce. Później jak donoszą niektórzy kronikarze król już nigdy nie przyszedł sam do swojej żony, a gdy pewnego razu ona postanowiła odwiedzić jego to on uciekł. Czy więc spełnił to przyrzeczenie? Co wy o tym myślicie?Zaczęliśmy od najważniejszej wojny, którą przeprowadził Batory, a była to wojna z Rosją, która trwała parę lat. Właśnie na tej wojnie Batory się wsławił, ale to nie była jego pierwsza wojna jako króla Polski. Czy wiecie z kim walczył Batory zaraz po swojej koronacji? Być może słuchaliście już odcinka 87, gdzie mówiliśmy o historii Gdańska i o wojnie Polski z Gdańskiem. Jak do tego doszło? W 1575 roku doszło do podwójnej elekcji. Oznacza to, że wybrano dwóch królów. Ostatecznie zwyciężył Jan Zamoyski, który popierał Annę Jagiellonkę i Stefana Batorego. Jednak Gdańsk popierał innego kandydata - Maksymiliana II Habsburga. Gdy więc Batory już został królem nie został wpuszczony do Gdańska i wybuchła wojna. Kto w niej wygrał?Gdańszczanie mieli swoją armię, ale 17 kwietnia 1577 doszło do bitwy pod Lubiszewem. Najpierw piechota Batorego zdobyła działa Gdańszczan i skierowała je na nich, a potem doszczętnie rozbiła ich jazda. Gdańszczanie wytrzymali jeden atak husarii, a przy drugim uciekli i ścigano ich aż pod sam Gdańsk. Jednak Batory nie był w stanie zdobyć Gdańska, który miał bardzo nowoczesne fortyfikacje. Gdy więc Gdańszczanie poprosili zawarto pokój. Kto więc wygrał?Batory był dobrym wodzem, potrafił się uczyć na własnych porażkach. Pokonał Gdańszczan w polu, ale nie potrafił zdobyć samego miasta. Oznaczało to, że ma bardzo dobre wojsko do walki w polu, ale nie ma wojska do zdobywania miasta. Batory postanowił więc zmodernizować wojsko polskie. Wprowadził w nim cztery takie ważne zmiany. Jakie?W 83 odcinku mówiliśmy o historii husarii. Było to wojsko, które powstało w Serbii, a później walczyło na Węgrzech. Teraz do polski przybył król Siedmiogrodu, czyli kawałka Węgier. Batory sprowadził ze sobą do Polski husarów oraz węgierską piechotę. Husaria świetnie spisała się w polu podczas bitwy pod Lubiszewem. Ale husaria nie może zdobyć miasta. Husarze nie mogą zdobywać murów. Do tego jest potrzebne inne wojsko. Jakie jeszcze wojsko stworzył Batory?Batory przyprowadził ze sobą trochę piechoty węgierskiej, ale potrzebował więcej żołnierzy tego typu. Stworzył więc w Polsce piechotę wybraniecką, czyli taką piechotę, która potrafiłaby zdobyć mury miasta.Batory zrobił jednak coś jeszcze. Był pierwszym królem, który dbał o morale. Co to znaczy? Co to jest morale? W dzisiejszych czasach najczęściej używa się tego słowa, gdy mowa jest o drużynie sportowej. Gdy taka drużyna ma duże morale to łatwo wygrywa. Batory dbał o morale swojego wojska. Był pierwszym królem, który kazał tłumaczyć każdemu żołnierzowi dlaczego trzeba walczyć. Poprzednio po prostu nakazywano ludziom, aby walczyli. Okazuje się jednak, że tak jak sportowcy gdy mają duże morale to lepiej grają, tak samo żołnierze mający morale lepiej walczą na wojnie. Batory na wojnę z Rosją kazał zabrać także drukarnię i później drukował informacje dla swoich żołnierzy o powodach wojny z Rosją. Rozumiecie więc, po co żołnierzom potrzebne jest morale?Jakie cztery zmiany wprowadził więc Batory? Stefan Batory wprowadził w polskiej armii husarię, piechotę wybraniecką, nowoczesną artylerię oraz wzmocnienie morale żołnierzy. Podczas oblężenia Gdańska Batory zorientował się, że potrzebuje lepszą artylerię. Sam król wymyślił aby strzelać rozgrzanymi kulami armatnimi, które mogły zapalać to w co trafiły.Teraz przejdziemy do kwestii języka. Czy wiecie w jakich językach mówił Stefan Batory? Mówił świetnie po łacinie, ale nie znał polskiego. A jaki język w czasach Batorego był językiem międzynarodowym? W tamtych czasach wszyscy wykształceni ludzie w Europie mówili i pisali po łacinie. Wprawdzie reformacja i protestantyzm trochę osłabiły siłę łaciny. Mimo wszystko w krajach katolickich wiele osób znało ten język. W krajach protestanckich jak Niemcy ludzie zaczęli się częściej posługiwać językami rodzimymi, ale dalej łacinę używano np. w tekstach naukowych.Batory miał kilka ciekawych powiedzonek. Np. rozmawiając ze szlachtą powiedział kiedyś, że nie będzie królem malowanym. Czy rozumiecie co to znaczy? Niektórzy królowie wyglądali ładnie na obrazach, ale za nich rządził ktoś inny. Batory powiedział, że jeżeli ma być królem, to nie będzie królem tylko na obrazie, ale naprawdę będzie rządził.Batory spędzał wiele czasu ze swoimi żołnierzami. Mieszkał w namiocie i jadł to co żołnierze. Niektórzy mówią, że to dlatego, że unikał swojej żony. Inni twierdzą, że lubił proste żołnierskie życie. Co więc jadł Batory? Batory nie mógł jeść truskawek, bo te pojawiły się dopiero w 18 wieku. Batory lubił potrawy z czosnkiem. Pewien szlachcic zdrajca powiedział kiedyś nawet, że król pachnie czosnkiem. Batory mu odpowiedział, że pachnie żołnierzem, bo tak rzeczywiście pachnieli żołnierze, którzy też jedli dużo czosnku.Teraz przyjrzyjmy się obrazowi, który namalował Jan Matejko. Jeżeli możecie poszukajcie w internecie obraz “Batory pod Pskowem”. Autorem jest Jan Matejko. Ten sam oraz możecie zobaczyć na okładce tej audycji oraz w notatkach na stronie historiawgdzieci.pl. Czy potrafilibyście rozpoznać gdzie na tym obrazie jest król Batory? Myślę, że łatwo go rozpoznać. Siedzi trzymając miecz i przyjmuje hołd. Ale na tym obrazie jest kilka innych ważnych postaci. W tamtych czasach Jan Zamoyski miał wielki wpływ na to, kto będzie królem. To właśnie on doprowadził do koronacji Anny i Batorego, a potem także Zygmunta III Wazy. Gdzie stoi Zamoyski na tym obrazie?Zamojski jest trochę z tyłu w takiej długiej czerwonej szacie. Na środku widać ubranego na czarno legata papieskiego, który doprowadził do podpisania pokoju z Rosją. Trochę z tyłu widać kilka postaci ubranych jak husarzy, kim jest ten husarz zaraz za legatem papieskim?Batory pokonał Rosję, ale gdy umarł Żółkiewski kontynuował jego dzieło Batorego. Hetman Żółkiewski przy pomocy husarii po śmierci Batorego pokonał Rosjan i na dwa lata zajął Moskwę. Na tym obrazie jest wiele innych ważnych szczegółów. Np. dlaczego Batory ma pod nogami skórę niedźwiedzia? Jednak ten obraz zawiera też błędy historyczne. Wiecie jakie? Husaria w czasach Batorego dopiero powstawała, a na tym obrazie są przedstawieni husarze z późniejszych czasów. W czasach Batorego husaria jeszcze tak nie wyglądała.Na koniec zajmiemy się śmiercią króla Batorego. Do dzisiaj historycy spierają się co do tego dlaczego umarł. Niektórzy mówią, że umarł na nerki. Czy wiecie do czego służą w naszym organizmie nerki? Nerki oczyszczają krew, innymi słowy filtrują krew. Ale skąd wiedzieli, że miał chore nerki? Gdy Batory zmarł, lekarze zrobili mu sekcję? Co to znaczy zrobić sekcję zwłok? Sekcja zwłok to sprawdzenie dlaczego ktoś umarł. Np. czy nie został otruty. Gdy więc zrobiono Batoremu sekcję oglądano jego organy wewnętrzne. Jego serce i płuca wyglądały dobrze, tak samo wątroba. Niestety jego nerki miały być tak duże jak u krowy.Grupa na facebooku:https://www.facebook.com/groups/historia.dla.dzieci

Chyba żadnym z obrazów w Muzeum Narodowym nie wiąże się równie burzliwa historia miłosna, co z portretem Teodory Matejko w stroju ślubnym. Trochę przypomina ona dzieje "Szału" Podkowińskiego, ale tym razem to nie artysta rzucił się z nożem na obraz. Zrobił to ktoś inny. Ktoś, kogo historia zapamiętała jako przyczynę wszystkich kłopotów Matejki. Czy słusznie? Zaraz się o tym przekonamy.Strona podcastu (znajdziesz tam reprodukcje wszystkich omawianych dzieł): https://przedobrazem.pl/jan-matejko-portret-teodory-matejko-w-stroju-slubnym/ Instagram: https://www.instagram.com/przed_obrazem/ FB: https://www.facebook.com/podcast.przedobrazem/

This week we look at museums and Africa: we explore the future of museums and African institutions’ central role in it and we look at the 19th-century looting of the Benin Bronzes and what it tells us about museums and colonialism, then and now. We talk to Sonia Lawson, the founding director of the Palais de Lomé in Togo, and András Szántó, the writer of the new book The Future of the Museum: 28 Dialogues. We also speak to Dan Hicks, professor of contemporary archaeology at the University of Oxford and curator at the Pitt Rivers Museum there, about his book The Brutish Museums, focusing on the Benin Bronzes. And for our Work of the Week, Christopher Riopelle of the National Gallery in London talks about a painting of Copernicus by the Polish artist Jan Matejko, which is coming to the National for an exhibition next year. See acast.com/privacy for privacy and opt-out information.

During WWII, the Third Reich had a systematic policy of plundering artwork from countries they invaded. In occupied Poland, this took place on a massive scale. Over half a million individual works of art were taken over the course of the war, including countless national treasures. But while some of these works of art were destined for the walls of high-ranking Nazi party officials and the planned Führermuseum, others were marked for destruction. In fact, there was one particular painting that the Germans were really keen to get rid of. ‘The Battle of Grunwald’ was painted by Jan Matejko in the late 19th century and portrayed a battle that had happened over 500 years ago, so why did the Third Reich want it gone so badly? And just how would it avoid being captured seeing as it was 10-metres long and weighed nearly a tonne? Like our show? Sign up for our newsletter! Time stamps [00:58] How big is this painting then? [03:00] The evacuation begins [04:43] What makes this painting so wanted? [07:32] The journey continues and tragedy strikes [10:19] Time to hide this enormity somewhere safe... [14:48] ...with the hunt at its peak [16:09] The Germans are gone. What next? [18:20] Where is the painting today and is it worth seeing? [20:10] Credits Further watching / listening The Tale of the Battle of Grunwald / by the National Museum in Warsaw, on youtube.com (Polish Only) Hitler's Fuhrermuseum / by the Art Curious Podcast, an excellent episode about stolen art in WWII and Hitler's planned Fuhrermusem. Further reading The Battle of Grunwald Explained / on Culture.pl Jan Matejko's Battle of Grunwald / on Wikipedia.org The Battle of Grunwald (First Battle of Tannenberg) / on Wikipedia.org Nazi Plunder / on Wikipedia.org Thanks Prof. Maria Poprzęcka / for talking to us about the history of the painting and its incredible war-time adventures. Poprzęcka is a professor of Art History at the University of Warsaw and presents an art history show on Polish Radio. Piotr Lisowski / for talking to us about the painting and its restoration, and sharing with us its many secrets. Lisowski is a paintings conservator at the National Museum in Warsaw. The National Museum in Warsaw / for their assistance. John Beauchamp / for becoming Piotr Lisowski's English voice. John is a seasoned radio journalist, currently working on Unseen Warsaw, a series of soundwalks located in Warsaw.  Grażyna Soczewka / for becoming the voice of Maria Poprzęcka. Grażyna is head of the Artists & Works section at Culture.pl and is our go-to voice for many of our videos. Credits Written & produced by Piotr Wołodźko Edited by Adam Żuławski Scoring & sound design by Wojciech Oleksiak Hosted by Nitzan Reisner & Adam Żuławski

Witam w 20 odcinku podkastu Historia Polski dla Dzieci oraz według Dzieci.Dzisiejszy odcinek ponownie będzie wakacyjny i to z dwóch powodów. Ponownie będziemy mówić o historii Polski, która działa się za granicą. Drugim powodem będzie fakt, że ten odcinek także był nagrany za granicą, a konkretnie we Włoszech. Być może będziecie oprócz nas słyszeli także ptaszki oraz inne odgłosy.Jak już mówiliśmy w poprzednich odcinkach sporo polskiej historii działo się za granicą. W tym roku nasza klasa była na wakacjach we Włoszech, a więc sporo mówiliśmy o tym kraju. Np. w odcinku 5 mówiliśmy o Krzyżakach, a oni do Polski przyjechali właśnie z Włoch. We Włoszech Krzyżacy mieszkali w takim znanym mieście - w Wenecji. W odcinku 14 mówiliśmy o hymnie Polski, który także został napisany we Włoszech. Słowa hymnu brzmią: “Marsz , marsz , Dąbrowski, Z ziemi włoskiej do Polski”. A w odcinku 15 mówiliśmy o Wojtku, który brał udział w walce o Monte Casino, a to wzgórze leży właśnie we Włoszech.Dziś w odcinku 20 ponownie powiemy sobie o Włoszech oraz o pewnej królowej, która przyjechała z Włoch do Polski, aby zostać królową Polski.Bona Sforza mieszkała na północy Włoch w Mediolanie. Jej rodzina, rodzina Sforzów rządziła Mediolanem, była to rodzina książąt Mediolanu. Przyjechała ona do Polski, aby wziąć ślub z polskim królem.Bona Sforza wzięła ślub z królem Zygmuntem i urodziła mu syna, który także miał na imię Zygmunt.Jej męża nazywa się zwykle Zygmuntem Starym, a jej syna Zygmuntem Augustem, ale wróćmy do Bony. Ona przywiozła do Polski włoszczyznę.Czy wasi rodzice mówią na te warzywa włoszczyzna?Jeżeli wasza mama tak nazwywa te warzywa to właśnie dlatego, że te warzywa Bona przywiozła z Włoch. Włoszczyzna przyjechała z Włoch.Gdy umarł jej mąż Zygmunt Stary Bona pokłóciła się ze swoim synem Zygmuntem Augustem, wróciła do Włoch i tam umarła.Bona Sforza była bardzo bogata i jej służący chcieli zabrać jej pierścionki i inne rzeczy.Jan Matejko namalował obraz, na którym widzimy Bonę jak już jest stara. Widać też na tym obrazie jej bogactwa, a służący podaje jej kielich z zatrutym winem.Jej syn Zygmunt August musiał wysyłać dużo listów do Włoch, aby dowiedzieć się co się stało i założył Pocztę Polską. Listy mogli wysyłać także inni ludzie, tak więc Poczta Polska powstała właśnie z powodu śmierci Bony Sforzy.Co zapamiętaliście?Bona Sforza jest bardzo ważna dla polskiej historii. Nie tylko była żoną króla Zygmunta Starego oraz matką króla Zygmunta Augusta, ale także przywiozła warzywa, które jemy do dzisiaj. Czy lubicie wszystkie warzywa, które przywiozła Bona do Polski? A pamiętacie jak się nazywa te warzywa? Nazywa się je włoszczyzną, bo przyjechały do Polski z Włoch. Po śmierci Bony powstała też Poczta Polska i od tamtego czasu można wysyłać listy, albo pocztówki. Dzisiaj mało osób wysyła listy, ale gdybyście chcieli wysłać nam kartkę ze swojego miasta, albo z wakacji to w notatkach do tego odcinka będzie mój adres. Na pocztówce możecie narysować coś z historii Polski, co najlepiej zapamiętaliście.Historia Polski dla Dzieci51 Bramley RoadLE4 4FHBirstallAnglia - EnglandTeraz dziękuję wam za wysłuchanie i do usłyszenia w następnym odcinku.

Witam w 20 odcinku podkastu Historia Polski dla Dzieci oraz według Dzieci.Dzisiejszy odcinek ponownie będzie wakacyjny i to z dwóch powodów. Ponownie będziemy mówić o historii Polski, która działa się za granicą. Drugim powodem będzie fakt, że ten odcinek także był nagrany za granicą, a konkretnie we Włoszech. Być może będziecie oprócz nas słyszeli także ptaszki oraz inne odgłosy.Jak już mówiliśmy w poprzednich odcinkach sporo polskiej historii działo się za granicą. W tym roku nasza klasa była na wakacjach we Włoszech, a więc sporo mówiliśmy o tym kraju. Np. w odcinku 5 mówiliśmy o Krzyżakach, a oni do Polski przyjechali właśnie z Włoch. We Włoszech Krzyżacy mieszkali w takim znanym mieście - w Wenecji. W odcinku 14 mówiliśmy o hymnie Polski, który także został napisany we Włoszech. Słowa hymnu brzmią: “Marsz , marsz , Dąbrowski, Z ziemi włoskiej do Polski”. A w odcinku 15 mówiliśmy o Wojtku, który brał udział w walce o Monte Casino, a to wzgórze leży właśnie we Włoszech.Dziś w odcinku 20 ponownie powiemy sobie o Włoszech oraz o pewnej królowej, która przyjechała z Włoch do Polski, aby zostać królową Polski.Bona Sforza mieszkała na północy Włoch w Mediolanie. Jej rodzina, rodzina Sforzów rządziła Mediolanem, była to rodzina książąt Mediolanu. Przyjechała ona do Polski, aby wziąć ślub z polskim królem.Bona Sforza wzięła ślub z królem Zygmuntem i urodziła mu syna, który także miał na imię Zygmunt.Jej męża nazywa się zwykle Zygmuntem Starym, a jej syna Zygmuntem Augustem, ale wróćmy do Bony. Ona przywiozła do Polski włoszczyznę.Czy wasi rodzice mówią na te warzywa włoszczyzna?Jeżeli wasza mama tak nazwywa te warzywa to właśnie dlatego, że te warzywa Bona przywiozła z Włoch. Włoszczyzna przyjechała z Włoch.Gdy umarł jej mąż Zygmunt Stary Bona pokłóciła się ze swoim synem Zygmuntem Augustem, wróciła do Włoch i tam umarła.Bona Sforza była bardzo bogata i jej służący chcieli zabrać jej pierścionki i inne rzeczy.Jan Matejko namalował obraz, na którym widzimy Bonę jak już jest stara. Widać też na tym obrazie jej bogactwa, a służący podaje jej kielich z zatrutym winem.Jej syn Zygmunt August musiał wysyłać dużo listów do Włoch, aby dowiedzieć się co się stało i założył Pocztę Polską. Listy mogli wysyłać także inni ludzie, tak więc Poczta Polska powstała właśnie z powodu śmierci Bony Sforzy.Co zapamiętaliście?Bona Sforza jest bardzo ważna dla polskiej historii. Nie tylko była żoną króla Zygmunta Starego oraz matką króla Zygmunta Augusta, ale także przywiozła warzywa, które jemy do dzisiaj. Czy lubicie wszystkie warzywa, które przywiozła Bona do Polski? A pamiętacie jak się nazywa te warzywa? Nazywa się je włoszczyzną, bo przyjechały do Polski z Włoch. Po śmierci Bony powstała też Poczta Polska i od tamtego czasu można wysyłać listy, albo pocztówki. Dzisiaj mało osób wysyła listy, ale gdybyście chcieli wysłać nam kartkę ze swojego miasta, albo z wakacji to w notatkach do tego odcinka będzie mój adres. Na pocztówce możecie narysować coś z historii Polski, co najlepiej zapamiętaliście.Historia Polski dla Dzieci51 Bramley RoadLE4 4FHBirstallAnglia - EnglandTeraz dziękuję wam za wysłuchanie i do usłyszenia w następnym odcinku.

Dziś powiemy sobie o konstytucji 3 maja. Lekcję o tym wydarzeniu nagraliśmy 2 maja, czyli dzień przed rocznicą.Ale co to jest konstytucja? Konstytucja to jest zbiór praw - co wolno, a czego nie wolno. Ale w konstytucji są najważniejsze prawa.Dlaczego jednak konstytucja 3 maja 1791 roku była taka ważna. Aby to zrozumieć musicie wiedzieć jak traktowano ludzi przed tą konstytucją. Ludzie bogaci byli lepiej traktowani niż biedni. Np. jeżeli ktoś pobił kogoś bogatego to dostał karę, ale jak pobił kogoś biednego to nie było kary.Przed wprowadzeniem tej konstytucji nie było równości ani sprawiedliwości. Dlaczego były różne kary?Konstytucja 3 maja starała się to wszystko zmienić. W Polsce żyli szlachcice czyli tacy bogaci ludzie, mieszczanie czyli ludzie, którzy żyli w miastach i np. robili buty oraz chłopi, którzy uprawiali pola dla szlachciców. Kiedyś mieszczanin był karany za pobicie szlachcica, ale szlachcic nie był karany za pobicie mieszczanina. Teraz konstytucja 3 maja to zmieniła i mieszczanie mieli takie same prawa jak szlachcice. Niestety chłopi dalej nie mieli równych praw.Tak więc konstytucja 3 maja była lepszym prawem niż były przed nią, ale my dzisiaj mamy jeszcze lepsze prawa, bo dzisiaj wszyscy nawet chłopi mają takie same prawa.Teraz spójrzmy na obraz Jana Matejki pod tytułem “Konstytucja 3 Maja 1791 roku”. Ten obraz będzie na obrazku do tego odcinka podkatu. Będzie go można także znaleźć na naszej grupie na facebooku oraz na stronie historiawgdzieci.pl. Linki oczywiście będą w notatkach do audycji.Jan Matejko namalował ten obraz 100 lat po tym wydarzeniu. Konstytucję uchwalono w 1791, a Matejko namalował obraz Konstytucja 3 maja w 1891 roku czyli równe sto lat później. Dzisiaj czyli w 2018 roku mineło już 227 lat od uchwalenia Konstytucji 3 maja.Wróćmy jednak do obrazu. Na obrazie z lewej strony widać króla. Czy go widzicie, ma długi czerwony płaszcz koronacyjny.Niektórzy byli zadowoleni z konstytucji, a inni nie.Najmniej cieszy się ten pan, który leży. Czy widzicie go? Czy widzicie co trzyma ten pan, który leży na ziemi? Ten pan trzyma swojego synka.Czy ta konstytucja była zła?Czemu wtedy byli ludzie, którzy nie chcieli wprowadzenia konstytucji, która dawałaby równe prawa?Było też takie złe prawo, które pozwalało jednej osobie zepsuć każde plany. Jeżeli np. wszyscy się na coś zgodzili, ale jedna osoba powiedziała Liberum Veto to nie wolno było tego zrobić. Konstytucja 3 maja zniosła właśnie to prawo Liberum Veto.Za każdym razem, gdy ludzie chcieli zrobić coś dobrego wystarczyła jedna zła osoba, która się nie zgadzała i mogła mówić Liberum Veto wiele razy i popsuć innym wszystkie plany. Ale konstytucja 3 maja usunęła to złe prawo czyli Liberum Veto.Co więc dobrego zrobiła konstytucja 3 maja?Konstytucja 3 maja wprowadzała równość wobec prawa. Czy wiecie co to jest równość?Równość wobec prawa oznacza, że każdy dostanie taką samą karę za takie samo przestępstwo.Na obrazie widać, że ludzie niosą dwóch panów. Jeden z nich trzyma w ręce konstytucję 3 maja. Ci dwaj panowie to marszałkowie. Jeden jest Polakiem, a drugi Litwinem. Czemu jest dwóch marszałków?W tamtych czasach Polska i Litwa były razem połączone. Wiecie jak się nazywało takie państwo? Czyli jak się nazywało państwo czyli połączenie Polski i Litwy?Gdy uchwalono konstytucję 3 maja nasz kraj nazywał się Rzeczpospolita Obojga Narodów. Obojga, bo były dwa kraje czyli Polska i Litwa.A jak się dzisiaj nazywa nasz kraj? Jak brzmi taka oficjalna nazwa naszego kraju?Oficjalna nazwa to Rzeczpospolita Polska, w skrócie mówi się RP. Teraz jest tylko jeden kraj, a więc nazwa to Rzeczpospolita Polska, ale w tamtych czasch czyli 227 lat temu oficjalna nazwa brzmiała Rzeczpospolita Obojga Narodów. Może się jeszcze zastanawiacie co znaczy słowo “rzeczpospolita”? Rzeczpospolita znaczy to samo co republika - oznacza to, że dany kraj nie należy do króla, albo szlachty, ale należy do każdego obywatela. My w Polsce mówimy rzeczpospolita, a w innych krajach ludzie nazywają to republiką, ale to jest to samo.Co zapamiętaliście z dzisiejszej lekcji?3 maja 1791 roku uchwalono konstytucję, którą dzisiaj nazywamy konstytucją 3 maja. Konstytucja to zbiór najważniejszych praw. Ta konstytucja dawała takie same prawa szlachcie i mieszczaństwu oraz znosiła liberum veto. Dużo ludzi było złych na wprowadzenie tej konstytucji, ale dużo innych ludzi się cieszyło.Dziękuję wam bardzo za wysłuchanie. W notatkach do podkastu będą linki na grupę na facebooku oraz na naszą stronę. Adres strony to historiawgdzieci.pl. Jeżeli te audycje wam się podobają to możecie wesprzeć nasz podkast pieniężnie poprzez patronite. Są za to różne nagrody jak np. udział w naszej audycji. Możecie wesprzeć nas też poprzez pokazanie waszym znajomym naszego podkastu. Opowiedzcie innym o tej audycji jeżeli wam się podoba.Link do konta na Patronite: https://patronite.pl/historia-dla-dzieciLink do iTunes:https://itunes.apple.com/gb/podcast/historia-polski-dla-dzieci/id1344761794?mt=2Link do grupy na Facebooku:https://www.facebook.com/groups/historia.dla.dzieciLink do strony:http://www.historiawgdzieci.pl/My całą grupą wyjeżdżamy teraz na wakacje do Włoch. Będziemy niedaleko tego miejsca gdzie napisano polski hymn. Odwiedzimy też zapewne Wenecję czyli miasto, gdzie mieszkali krzyżacy zanim przybyli do Polski. Być może pojedziemy także na tą górę, którą pomagał zdobywać polski misiu czyli Wojtek. We Włoszech także można się uczyć polskiej historii. Zanim wyjadę postaram się nagrać dalsze odcinki, tak aby co tydzień ukazał się jeden.Teraz już dziękuję wam za wysłuchanie tej audycji i do usłyszenia w następnej. Mam nadzieję, że za tydzień.

Dziś powiemy sobie o konstytucji 3 maja. Lekcję o tym wydarzeniu nagraliśmy 2 maja, czyli dzień przed rocznicą.Ale co to jest konstytucja? Konstytucja to jest zbiór praw - co wolno, a czego nie wolno. Ale w konstytucji są najważniejsze prawa.Dlaczego jednak konstytucja 3 maja 1791 roku była taka ważna. Aby to zrozumieć musicie wiedzieć jak traktowano ludzi przed tą konstytucją. Ludzie bogaci byli lepiej traktowani niż biedni. Np. jeżeli ktoś pobił kogoś bogatego to dostał karę, ale jak pobił kogoś biednego to nie było kary.Przed wprowadzeniem tej konstytucji nie było równości ani sprawiedliwości. Dlaczego były różne kary?Konstytucja 3 maja starała się to wszystko zmienić. W Polsce żyli szlachcice czyli tacy bogaci ludzie, mieszczanie czyli ludzie, którzy żyli w miastach i np. robili buty oraz chłopi, którzy uprawiali pola dla szlachciców. Kiedyś mieszczanin był karany za pobicie szlachcica, ale szlachcic nie był karany za pobicie mieszczanina. Teraz konstytucja 3 maja to zmieniła i mieszczanie mieli takie same prawa jak szlachcice. Niestety chłopi dalej nie mieli równych praw.Tak więc konstytucja 3 maja była lepszym prawem niż były przed nią, ale my dzisiaj mamy jeszcze lepsze prawa, bo dzisiaj wszyscy nawet chłopi mają takie same prawa.Teraz spójrzmy na obraz Jana Matejki pod tytułem “Konstytucja 3 Maja 1791 roku”. Ten obraz będzie na obrazku do tego odcinka podkatu. Będzie go można także znaleźć na naszej grupie na facebooku oraz na stronie historiawgdzieci.pl. Linki oczywiście będą w notatkach do audycji.Jan Matejko namalował ten obraz 100 lat po tym wydarzeniu. Konstytucję uchwalono w 1791, a Matejko namalował obraz Konstytucja 3 maja w 1891 roku czyli równe sto lat później. Dzisiaj czyli w 2018 roku mineło już 227 lat od uchwalenia Konstytucji 3 maja.Wróćmy jednak do obrazu. Na obrazie z lewej strony widać króla. Czy go widzicie, ma długi czerwony płaszcz koronacyjny.Niektórzy byli zadowoleni z konstytucji, a inni nie.Najmniej cieszy się ten pan, który leży. Czy widzicie go? Czy widzicie co trzyma ten pan, który leży na ziemi? Ten pan trzyma swojego synka.Czy ta konstytucja była zła?Czemu wtedy byli ludzie, którzy nie chcieli wprowadzenia konstytucji, która dawałaby równe prawa?Było też takie złe prawo, które pozwalało jednej osobie zepsuć każde plany. Jeżeli np. wszyscy się na coś zgodzili, ale jedna osoba powiedziała Liberum Veto to nie wolno było tego zrobić. Konstytucja 3 maja zniosła właśnie to prawo Liberum Veto.Za każdym razem, gdy ludzie chcieli zrobić coś dobrego wystarczyła jedna zła osoba, która się nie zgadzała i mogła mówić Liberum Veto wiele razy i popsuć innym wszystkie plany. Ale konstytucja 3 maja usunęła to złe prawo czyli Liberum Veto.Co więc dobrego zrobiła konstytucja 3 maja?Konstytucja 3 maja wprowadzała równość wobec prawa. Czy wiecie co to jest równość?Równość wobec prawa oznacza, że każdy dostanie taką samą karę za takie samo przestępstwo.Na obrazie widać, że ludzie niosą dwóch panów. Jeden z nich trzyma w ręce konstytucję 3 maja. Ci dwaj panowie to marszałkowie. Jeden jest Polakiem, a drugi Litwinem. Czemu jest dwóch marszałków?W tamtych czasach Polska i Litwa były razem połączone. Wiecie jak się nazywało takie państwo? Czyli jak się nazywało państwo czyli połączenie Polski i Litwy?Gdy uchwalono konstytucję 3 maja nasz kraj nazywał się Rzeczpospolita Obojga Narodów. Obojga, bo były dwa kraje czyli Polska i Litwa.A jak się dzisiaj nazywa nasz kraj? Jak brzmi taka oficjalna nazwa naszego kraju?Oficjalna nazwa to Rzeczpospolita Polska, w skrócie mówi się RP. Teraz jest tylko jeden kraj, a więc nazwa to Rzeczpospolita Polska, ale w tamtych czasch czyli 227 lat temu oficjalna nazwa brzmiała Rzeczpospolita Obojga Narodów. Może się jeszcze zastanawiacie co znaczy słowo “rzeczpospolita”? Rzeczpospolita znaczy to samo co republika - oznacza to, że dany kraj nie należy do króla, albo szlachty, ale należy do każdego obywatela. My w Polsce mówimy rzeczpospolita, a w innych krajach ludzie nazywają to republiką, ale to jest to samo.Co zapamiętaliście z dzisiejszej lekcji?3 maja 1791 roku uchwalono konstytucję, którą dzisiaj nazywamy konstytucją 3 maja. Konstytucja to zbiór najważniejszych praw. Ta konstytucja dawała takie same prawa szlachcie i mieszczaństwu oraz znosiła liberum veto. Dużo ludzi było złych na wprowadzenie tej konstytucji, ale dużo innych ludzi się cieszyło.Dziękuję wam bardzo za wysłuchanie. W notatkach do podkastu będą linki na grupę na facebooku oraz na naszą stronę. Adres strony to historiawgdzieci.pl. Jeżeli te audycje wam się podobają to możecie wesprzeć nasz podkast pieniężnie poprzez patronite. Są za to różne nagrody jak np. udział w naszej audycji. Możecie wesprzeć nas też poprzez pokazanie waszym znajomym naszego podkastu. Opowiedzcie innym o tej audycji jeżeli wam się podoba.Link do konta na Patronite: https://patronite.pl/historia-dla-dzieciLink do iTunes:https://itunes.apple.com/gb/podcast/historia-polski-dla-dzieci/id1344761794?mt=2Link do grupy na Facebooku:https://www.facebook.com/groups/historia.dla.dzieciLink do strony:http://www.historiawgdzieci.pl/My całą grupą wyjeżdżamy teraz na wakacje do Włoch. Będziemy niedaleko tego miejsca gdzie napisano polski hymn. Odwiedzimy też zapewne Wenecję czyli miasto, gdzie mieszkali krzyżacy zanim przybyli do Polski. Być może pojedziemy także na tą górę, którą pomagał zdobywać polski misiu czyli Wojtek. We Włoszech także można się uczyć polskiej historii. Zanim wyjadę postaram się nagrać dalsze odcinki, tak aby co tydzień ukazał się jeden.Teraz już dziękuję wam za wysłuchanie tej audycji i do usłyszenia w następnej. Mam nadzieję, że za tydzień.

Oglądając wystawę "Kocham, lubię, szanuję" poczułam się jak w filmie W. Allena "O północy w Paryżu". W jedym miejscu spotykają m.in. Frida Kahlo, Andy Warhol i Jan Matejko. Laura la Wasilewska unieważniła działanie czasu. Przysiądziecie się?