Podcasts about mathieu duch

durée : 00:12:49 - Les Enjeux internationaux - par : Jean Leymarie - Aujourd'hui, s'ouvre à Singapour le Dialogue de Shangri-La, le principal forum de sécurité en Asie Pacifique, inauguré par Emmanuel Macron qui y conclut sa tournée asiatique. - réalisation : Félicie Faugère - invités : Mathieu Duchâtel Directeur des Études internationales et Expert Résident de l'Institut Montaigne

durée : 00:58:46 - Affaires étrangères - par : Christine Ockrent - Dans le duel entre la Chine et les Etats-Unis, l'imprévisibilité de Donald Trump offre-t-elle des opportunités inattendues à Xi Jinping ? Quels enjeux autour de l'Asie du Sud-Est, cet autre front qui concentre une bonne part de la population et de l'économie mondiales ? - réalisation : Luc-Jean Reynaud - invités : Valérie Niquet Maître de recherche spécialiste de l'Asie à la fondation pour la recherche stratégique.; Marc Julienne Directeur du Centre Asie de l'Institut français des relations internationales (IFRI); Mathieu Duchâtel Directeur des Études internationales et Expert Résident de l'Institut Montaigne; Philippe Le Corre Professeur de géopolitique à l'ESSEC et chercheur au Asia Society Policy Institute.

durée : 00:59:03 - Affaires étrangères - par : Christine Ockrent - Avec des élections à risques à Taïwan, ce samedi 13 janvier, jamais le régime chinois n'a autant fait pression pour infléchir en sa faveur les résultats. Les risques d'accrochages entre Taipeï et Pékin durciraient la confrontation entre la Chine et les Etats-Unis. - invités : Alice Ekman Analyste responsable de l'Asie à l'Institut des études de sécurité de l'Union européenne (EUISS); Françoise Nicolas Économiste, directrice du Centre Asie de l'Institut français des relations internationales (Ifri) et chercheur associée à l'université Paris-Est Marne-la-Vallée.; Mathieu Duchâtel Docteur en Science-Politique, directeur du programme Asie à l'Institut Montaigne.; Jean-Pierre Cabestan Directeur de recherche au CNRS, chercheur à Asia Centre, Paris.

Mỹ-Trung đã đạt được nhiều « tiến bộ cụ thể » sau thượng đỉnh San Francisco, nhưng đấy chỉ là vỏ bọc bề ngoài. Nhà Trắng « bắt buộc phải cứng giọng với Bắc Kinh » để kiếm phiếu trước bầu cử 2024. Trung Quốc đấu dịu vì tăng trưởng còn phụ thuộc vào thị trường và công nghệ Mỹ. Bắc Kinh tiếp tục « mài gươm cho sắc » để chuẩn bị những bước tiếp theo. Giới chuyên gia đồng loạt nhận xét như trên sau cuộc họp giữa hai phái đoàn Mỹ-Trung hôm 15/11/2023. Woodside, gần thành phố San Francisco, bang California, vào tuần trước trở thành tâm điểm thời sự quốc tế với thượng đỉnh Joe Biden-Tập Cận Bình. Sau bốn giờ họp, đôi bên ra về với nhiều « tiến bộ cụ thể ». Tổng thống Biden nêu bật hai thành công lớn : một là Bắc Kinh đồng ý hợp tác chống « sản xuất và buôn ma túy tổng hợp », trong đó có Fentanyl, được gọi là « ma túy cho dân nghèo ». Năm 2022, hơn 100.000 công dân Mỹ tử vong vì sử dụng Fentanyl quá liều. Fentanyl tàn phá nhiều gia đình Mỹ, đè nặng lên xã hội và kinh tế Hoa Kỳ. Trung Quốc bị coi « công xưởng sản xuất Fentanyl của thế giới ». Do vậy, cam kết của ông Tập với tổng thống Biden về hồ sơ này giúp Nhà Trắng ghi điểm với công luận Mỹ.Thành quả thứ nhì đạt được sau thượng đỉnh San Francisco liên quan đến việc Mỹ và Trung Quốc đồng ý nối lại « đối thoại quân sự », vốn bị gián đoạn từ tháng 08/2022. Marc Julienne, Viện Quan Hệ Quốc Tế IFRI của Pháp, lưu ý, vào lúc các hoạt « dồn dập chung quanh Đài Loan và ở Biển Đông, rủi ro xảy ra sự cố, tai nạn, hiểu nhầm càng lớn », cho nên việc đối thoại trực tiếp để nhanh chóng làm hạ nhiệt tình hình khi cần là điểm hết sức quan trọng đối với cả Bắc Kinh lẫn Washington. Mọi yếu tố cho phép giảm thiểu rủi ro xảy ra xung đột vũ trang giữa hai siêu cường kinh tế và quân sự trên thế giới, góp phần trấn an các doanh nghiệp Mỹ và các đồng minh của Washington tại Châu Á-Thái Bình Dương.  Đôi bên cùng đấu dịuVề phía Trung Quốc, trước khi chính thức ngồi vào bàn đàm phán với tổng thống Biden, các cố vấn của chủ tịch Tập Cận Bình đã dành nhiều thời gian để chuẩn bị cuộc tiếp xúc của lãnh đạo Bắc Kinh với 400 công dân Hoa Kỳ, mà phần lớn là chủ nhân các tập đoàn hàng đầu như Tesla, Apple, Pfizer hay của các quỹ đầu tư lớn nhất nước Mỹ như BlackRock, BlackStone… Thêm một lý do khiến lãnh đạo Bắc Kinh hài lòng : chính quyền Biden dịu giọng trong chủ trương « tách rời » khỏi nền kinh tế Trung Quốc.Trên đài phát thanh Pháp France Culture, kinh tế gia Agathe Demarais, thuộc trung tâm nghiên cứu châu Âu về quan hệ quốc tế (European Council on Foreign Relations), ghi nhận :« Mỹ không còn đả động đến việc tách rời khỏi kinh tế Trung Quốc nữa mà chỉ nói đến việc cần giảm thiểu rủi ro, tức là giảm mức độ lệ thuộc vào quốc gia châu Á này. Một cách gián tiếp, Washington báo trước là sẽ không ban hành các biện pháp đè nặng lên tăng trưởng của Trung Quốc, nhưng đồng thời Hoa Kỳ cũng thực sự quan ngại trước việc một số công nghệ của Mỹ giúp Bắc Kinh phát triển về mặt quân sự ». Một tuần lễ sau thượng đỉnh Mỹ-Trung 2023, vẫn chưa thấy chính quyền Biden thông báo ngừng hay nới lỏng các biện pháp kiểm soát xuất nhập khẩu trang thiết bị nhậy cảm với Trung Quốc, trong lúc đây có thể là một trong những điểm quan trọng đối với chủ tịch họ Tập, theo quan điểm của chuyên gia Valérie Niquet, Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược Pháp trong một chương trình phát thanh trên đài France Inter :« Theo tôi, ông Tập Cận Bình thực sự cần đạt được một chút gì đó với Mỹ, đặc biệt là trên vấn đề kinh tế chẳng hạn như là về việc mở cửa thị trường hay chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực bán dẫn. Những biện pháp trừng phạt Trung Quốc, được ban hành từ thời tổng thống Trump và tiếp tục được duy trì dưới chính quyền Biden, cho thấy một cách quá rõ rệt là tăng trưởng của Trung Quốc vẫn còn phụ thuộc vào khả năng tiếp cận với công nghệ của Hoa Kỳ, vào thị trường các nước phát triển. Bắc Kinh có thể mở rộng ảnh hưởng với Nga, châu Phi hay Trung Âu nhưng tất cả những thị trường đó không thể lấp vào chỗ trống của Mỹ hay Liên Hiệp Châu Âu (...)Về chuyển giao công nghệ, Trung Quốc chưa thể tự chủ. Nhưng đương nhiên là Bắc Kinh cố gắng che đậy nhược điểm đó bằng những tuyên bố mang đầy tính tự hào dân tộc về khả năng phát triển những công nghệ của riêng mình để không phụ thuộc vào Mỹ … Nhưng thực tế cho thấy là mục tiêu đó còn xa vời ».Rối rắm trong nội bộ Trung Quốc Phải chăng điều này giải thích cho thái độ « mềm mỏng » hơn của lãnh đạo Trung Quốc tại thượng đỉnh San Francisco so với cuộc họp Biden-Tập Cận Bình ở Bali-Indonesia đúng một năm trước đây ? Cũng Marc Julienne, ghi nhận mùa thu 2023 ông Tập Cận Bình bắt tay Joe Biden vài tháng sau khi được chỉ định tiếp tục điều hành đất nước thêm một nhiệm kỳ 5 năm, công luận trong nước và quốc tế kỳ vọng nhiều vào đà bật dậy của kinh tế Trung Quốc sau 3 năm đóng cửa chống dịch. Nhưng một năm sau, « tình hình » nội bộ Trung Quốc có chiều hướng xấu đi : Ngay cả chính trị Trung Quốc cũng có những dấu hiệu bất an (ngoại trưởng và bộ trưởng Quốc Phòng Trung Quốc hai thành viên nặng ký từng được chính ông Tập Cận Bình tín nhiệm đã bị cách chức).Về kinh tế, khủng hoảng địa ốc lan rộng, thất nghiệp gia tăng trong lúc xuất khẩu bị đe dọa vì chiến tranh Ukraina và xung đột ở Trung-Cận Đông. Đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI, vốn là một trong cột trụ của mô hình tăng trưởng của Trung Quốc từ 4 thập niên qua, nay cũng đang bị « chao đảo », cho nên, như ghi nhận của Mathieu Duchâtel, chủ nhiệm chương trình châu Á thuộc viện nghiên cứu Institut Montaigne - Paris, một trong những trọng tâm của ông Tập Cận Bình trong chuyến đi Mỹ vừa qua là nhắm trấn an các doanh nghiệp của Mỹ, quốc tế và kể cả của Đài Loan :« Theo các số liệu gần đây nhất, năm 2020 Hoa Lục thu hút 80 % đầu tư của Đài Loan ở hải ngoại. Tỷ lệ này rơi xuống còn 13,6 % năm 2022. Để so sánh tổng đầu tư của Đài Loan vào các nước trong khối Đông Nam Á đã cao hơn so với đầu tư vào Trung Quốc. Đây là một bước ngoặt hết sức quan trọng đối với Trung Quốc vào lúc các tập đoàn Đài Loan, như là Foxconn chẳng hạn, đã đóng góp rất nhiều vào tiến trình phát triển của Trung Quốc. Cho đến hiện tại, Foxconn vẫn đứng đầu trong số các hãng xưởng bảo đảm việc làm cho người lao động ở Hoa Lục. Rõ ràng là cuộc chiến thương mại khai mào dưới chính quyền Trump hồi 2018 đang dẫn đến những hậu quả lớn hơn gấp bội (...)Rất rõ ràng là phía Bắc Kinh muốn trấn an các nhà đầu tư ngoại quốc về tình hình và môi trường kinh doanh ở Hoa Lục. Đây không chỉ là một thông điệp nhắm tới các doanh nhân Mỹ mà còn nhắn gửi đến các hãng của Đài Loan bên cạnh những tuyên bố chính thức ‘đằng đằng sát khí'. Theo chỗ tôi được biết, cấp cao nhất trong chính quyền tại Bắc Kinh, trấn an các doanh nhân Đài Loan là một điểm nhấn. Một ủy viên Ban Thường Vụ Bộ Chính Trị Đảng Cộng Sản đã đề nghị thành lập một đặc khu kinh tế với những điều khoản ưu đãi, dành riêng cho các doanh nhân Đài Loan. Điểm được chọn là tỉnh Phúc Kiến, gần với Đài Loan nhất, ở phía nam Trung Quốc. Không chỉ với Mỹ mà cả với Đài Loan, sợi chỉ đỏ trong chính sách kinh tế của Bắc Kinh càng lúc càng rõ nét Sợi chỉ đỏ trong chính sách của Bắc Kinh càng lúc càng rõ nét. Thông điệp chính dường như là, bất chấp những mối đe dọa, Trung Quốc không phải là một điểm đầu tư nguy hiểm như mọi đang nghĩ hiện nay ».Những bàn tay thép trong những chiếc găng nhung Tuy nhiên, cũng sẽ là một sai lầm lớn nếu nghĩ rằng Trung Quốc đã bị dồn vào chân tường để phải nhượng bộ Washington. Drew Thomson, một cựu quan chức của Lầu Năm Góc, được đài Mỹ CNN trích dẫn giải thích thái độ « mềm mỏng » hơn vì Bắc Kinh đã nhận thấy rằng không có lợi khi thổi phồng « mối đe dọa Hoa Kỳ ». Trái lại, một mối bang giao « ổn định » và « bình thường » với nền kinh tế số 1 thế giới và phương Tây sẽ tiếp tục nuôi dưỡng cỗ máy tăng trưởng của Trung Quốc.Valérie Niquet, thuộc Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược Pháp, cũng nhận thấy rằng thái độ hung hăng không cho phép Bắc Kinh thủ lợi :« Tập Cận Bình muốn là các nhà đầu tư Mỹ và quốc tế trở lại Trung Quốc vào lúc mà vốn đầu tư nước ngoài ồ ạt rút khỏi Hoa Lục. Trong một thời gian dài, khi nói đến Trung Quốc các doanh nhân quốc tế nhìn thấy những cơ hội nhiều hơn là những rủi ro. Bây giờ thì ngược lại. Người ta thận trọng trước các dự án đầu tư vào Trung Quốc, hay là chọn giải pháp Trung Quốc +1 để bớt lệ thuộc vào một quốc gia với những quyết định không nhất quán ».Về cơ bản Mỹ và Trung Quốc vẫn là những đối thủ đáng gờmMột sai lầm khác cũng tai hại không kém nếu chủ quan cho rằng Hoa Kỳ và Trung Quốc bắt đầu sưởi ấm quan hệ một cách lâu dài. Agathe Demarais trung tâm nghiên cứu quan hệ quốc tế châu Âu nhắc lại : hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa ở Mỹ đang bị chia rẽ vì rất nhiều vấn đề, ngoại trừ việc xem Trung Quốc là một « mối đe dọa ».Cứng giọng với Trung Quốc dễ cho phép tổng thống Biden thuyết phục công luận trước mùa tranh cử. Do vậy, không mấy ai chờ đợi từ nay đến mùa thu sang năm, Washington sẽ nói lỏng một số các biện pháp trừng phạt và kềm tỏa Trung Quốc cả về thương mại lẫn công nghệ.Đó là chưa kể cuộc tranh giành ảnh hưởng Mỹ-Trung với phần còn lại của thế giới đang diễn ra trên rất nhiều mặt. Chỉ riêng về thương mại, hơn một nửa số thành viên khối G20 lệ thuộc vào các luồng giao thương của Trung Quốc nhiều hơn là của Mỹ. Chỉ một mình Trung Quốc chiếm hơn 20 % tổng kim ngạch mậu dịch của nhiều nước lớn như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Úc, Brazil, Indonesia ...Nhìn từ phía Trung Quốc, ông Tập Cận Bình thừa biết Joe Biden không và không thể tỏ ra hòa hoãn (hay tệ hơn nữa là « mềm yếu ») với Bắc Kinh trên các hồ sơ quan trọng từ nay cho đến ngày bầu cử.Về cơ bản, chính sách Ấn Độ-Thái Bình Dương của Mỹ trong mắt đảng Cộng Sản Trung Quốc là công cụ để Washington « kềm tỏa đà phát triển chính đáng » của Trung Quốc trong khu vực này. Do vậy, từ thượng đỉnh Bali đến San Francisco, ông Tập Cận Bình lại càng quyết tâm hơn trong việc thực hiện « tham vọng tự chủ về quân sự và công nghệ » với Hoa Kỳ như bà Collen Cottle, một cựu nhân viên tình báo CIA được tờ USAToday (ngày 18/11/2023) trích dẫn.Nhà báo Pierre Antoine Donet, từng điều hành chi nhánh của hãng tin Pháp AFP tại Bắc Kinh, loại bỏ khả năng Mỹ và Trung Quốc « sưởi ấm quan hệ » một cách lâu dài. Chẳng qua là Washington vẫn cần hàng rẻ của Trung Quốc, Bắc Kinh thì cần công nghệ và thị trường của Mỹ để phát triển. Nhờ có sự « phụ thuộc đó », hai siêu cường thế giới này tránh lao vào một cuộc đối đầu về mặt quân sự.  

durée : 00:58:49 - Affaires étrangères - par : Christine Ockrent - Le président américain Joe Biden et son homologue chinois Xi Jinping se rencontreront, le 15 novembre à San Francisco. Cette rencontre signifie qu'ils y trouvent l'un et l'autre leur intérêt et en attendent des bénéfices. Lesquels, et de quel ordre? - invités : Agathe Demarais Économiste, directrice des prévisions mondiales pour the Economist Intelligence Unit; Valérie Niquet Politologue, responsable du pôle Asie à la Fondation pour la recherche stratégique; Mathieu Duchâtel Docteur en Science-Politique, directeur du programme Asie à l'Institut Montaigne.; Marc Julienne Responsable des activités Chine de l'Institut français des relations internationales (IFRI); Duncan Clark Président de la société de conseil en investissement, BDA China

durée : 00:59:24 - Affaires étrangères - par : Christine Ockrent - C'est sans précédent. Xi Jinping vient d'être confirmé à la tête de la Chine pour un troisième mandat. Qui sont les membres du nouveau bureau politique du Comité central ? Qui sont ces hommes qui entourent le président chinois ? Que faut-il en attendre ? - invités : Valérie Niquet Politologue, responsable du pôle Asie à la Fondation pour la recherche stratégique; Stéphanie Balme professeure à Sciences Po / PSIA (Paris School of International Affairs), directrice de recherche au CERI et doyenne du Collège universitaire; Hubert Testard Spécialiste de l'Asie et des enjeux économiques internationaux, ancien conseiller économique et financier en Asie, enseignant au collège des affaires internationales de Sciences Po sur l'analyse prospective de l'Asie; Mathieu Duchâtel docteur en Science-Politique, directeur du programme Asie à l'Institut Montaigne.

(00:00:49) Les ballons espions ternissent les relations Chine-USA (chapô pour le Web : Interview de Mathieu Duchâtel, directeur du programme Asie à l'Institut Montaigne) (00:11:09) De jeunes hockeyeurs ukrainiens au tournoi Pee-Wee à Québec (00:17:00) Le business de l'amour à Dubaï

Liu Young-way dirige le plus grand sous-traitant d'électronique au monde. Portrait du président du géant taïwanais Hon Hai Technology Group, plus connu sous le nom de Foxconn. Un homme discret à la tête d'une multinationale en pleine restructuration. Foxconn, ça doit vous dire quelque chose, puisque si vous avez un iPhone dans les mains, il y a de grandes chances qu'il sorte de l'une des usines du groupe. Mais ce géant de l'électronique ne se limite pas à Apple, puisqu'il compte aussi comme clients Amazon, Dell, Google, Sony ou encore Xiaomi. En termes de chiffres, Foxconn c'est plus d'un million d'employés en Chine, 200 filiales partout dans le monde, et 206 milliards de dollars de chiffres d'affaires en 2021. Mais celui que l'on connaît bien moins, c'est l'homme qui en est aux commandes. Liu Young-Way, Taïwanais de 66 ans a remplacé, en 2019, le très influent Terry Gou, le fondateur et ex-président de Foxconn. Une nomination obtenue grâce à son expérience, selon Mathieu Duchâtel, directeur du programme Asie à l'Institut Montaigne : « On n'a pas là un employé de Foxconn, on a là quelqu'un qui a été recruté longtemps après du fait de ses propres succès d'entrepreneur. C'est du fait de cette expertise, en particulier dans la conception des semi-conducteurs, que Liu Young-way a été nommé directeur de la branche semi-conducteurs de Foxconn, avant d'être sélectionné pour être le successeur de Terry Gou. » C'est maintenant sur les épaules de Liu Young-Way que repose le poids de la transformation stratégique de Foxconn, avec l'orientation sur de nouvelles industries. Des défis de taille Jusqu'ici, ce diplômé de génie électrique a parcouru un chemin semé d'embûches. À commencer par la pandémie de Covid-19 qui a bouleversé toute l'industrie et provoqué une pénurie de semi-conducteurs. Un composant essentiel à la base de toutes les technologies produites par Foxconn. Les problèmes d'approvisionnement ont entraîné des retards de livraisons, même si Liu-Young way s'est toujours montré rassurant, parlant d'un impact relativement limité. Une situation d'autant plus difficile avec la politique sanitaire très stricte menée par la Chine. Foxconn a dû faire avec cette politique « zéro Covid » particulièrement mauvaise pour les affaires. Les confinements réguliers, les dépistages quotidiens, les isolements massifs et des primes non payées par l'entreprise ont poussé à bout les ouvriers du groupe. C'était il y a un mois dans la plus grande usine de Foxconn à Zhengzhou. Des milliers d'ouvriers se révoltent et abandonnent leur poste. Conséquence, les ateliers du groupe manquent de bras et la production est paralysée. Cette mobilisation chez le plus grand employeur du secteur privé chinois est devenue le symbole de la montée de la gronde sociale et de l'impact économique de cette politique de restrictions. Si Liu Young-way est resté très silencieux comme à son habitude, il semblerait que Foxconn ait joué un rôle important dans le récent revirement chinois sur sa politique du « zéro Covid ». Diversification Au-delà des pertes économiques, tout ça a poussé Liu Young-way à accélérer la restructuration de Foxconn. Le groupe se diversifie et mise aujourd'hui sur deux nouveaux moteurs de croissance : les semi-conducteurs et les voitures électriques. Liu Young-way a dévoilé en grande pompe les premiers prototypes, il y a quelques semaines. ► À lire aussi : En Chine, le géant de l'électronique Foxconn dit embaucher à nouveau Et l'environnement économique chinois a encouragé Foxconn à ne pas mettre ses œufs dans le même panier. Le groupe continue donc de développer ses activités hors de la Chine. « L'avenir de Foxconn en Chine, c'est sur les véhicules électriques, explique Mathieu Duchâtel. Mais l'avenir de l'activité Apple et de la branche semi-conducteurs de Foxconn, ce sera en dehors de la Chine. » En tout cas, Liu Young-way ne semble pas affaibli par les tempêtes qu'il a traversées. Comme capitaine d'industrie, il se sert de sa discrétion pour se laisser des marges de manœuvre. Une stratégie payante jusqu'ici, qui a permis de maintenir le bateau Foxconn à flot.

Liu Young-way dirige le plus grand sous-traitant d'électronique au monde. Portrait du président du géant taïwanais Hon Hai Technology Group, plus connu sous le nom de Foxconn. Un homme discret à la tête d'une multinationale en pleine restructuration. Foxconn, ça doit vous dire quelque chose, puisque si vous avez un iPhone dans les mains, il y a de grandes chances qu'il sorte de l'une des usines du groupe. Mais ce géant de l'électronique ne se limite pas à Apple, puisqu'il compte aussi comme clients Amazon, Dell, Google, Sony ou encore Xiaomi. En termes de chiffres, Foxconn c'est plus d'un million d'employés en Chine, 200 filiales partout dans le monde, et 206 milliards de dollars de chiffres d'affaires en 2021. Mais celui que l'on connaît bien moins, c'est l'homme qui en est aux commandes. Liu Young-Way, Taïwanais de 66 ans a remplacé, en 2019, le très influent Terry Gou, le fondateur et ex-président de Foxconn. Une nomination obtenue grâce à son expérience, selon Mathieu Duchâtel, directeur du programme Asie à l'Institut Montaigne : « On n'a pas là un employé de Foxconn, on a là quelqu'un qui a été recruté longtemps après du fait de ses propres succès d'entrepreneur. C'est du fait de cette expertise, en particulier dans la conception des semi-conducteurs, que Liu Young-way a été nommé directeur de la branche semi-conducteurs de Foxconn, avant d'être sélectionné pour être le successeur de Terry Gou. » C'est maintenant sur les épaules de Liu Young-Way que repose le poids de la transformation stratégique de Foxconn, avec l'orientation sur de nouvelles industries. Des défis de taille Jusqu'ici, ce diplômé de génie électrique a parcouru un chemin semé d'embûches. À commencer par la pandémie de Covid-19 qui a bouleversé toute l'industrie et provoqué une pénurie de semi-conducteurs. Un composant essentiel à la base de toutes les technologies produites par Foxconn. Les problèmes d'approvisionnement ont entraîné des retards de livraisons, même si Liu-Young way s'est toujours montré rassurant, parlant d'un impact relativement limité. Une situation d'autant plus difficile avec la politique sanitaire très stricte menée par la Chine. Foxconn a dû faire avec cette politique « zéro Covid » particulièrement mauvaise pour les affaires. Les confinements réguliers, les dépistages quotidiens, les isolements massifs et des primes non payées par l'entreprise ont poussé à bout les ouvriers du groupe. C'était il y a un mois dans la plus grande usine de Foxconn à Zhengzhou. Des milliers d'ouvriers se révoltent et abandonnent leur poste. Conséquence, les ateliers du groupe manquent de bras et la production est paralysée. Cette mobilisation chez le plus grand employeur du secteur privé chinois est devenue le symbole de la montée de la gronde sociale et de l'impact économique de cette politique de restrictions. Si Liu Young-way est resté très silencieux comme à son habitude, il semblerait que Foxconn ait joué un rôle important dans le récent revirement chinois sur sa politique du « zéro Covid ». Diversification Au-delà des pertes économiques, tout ça a poussé Liu Young-way à accélérer la restructuration de Foxconn. Le groupe se diversifie et mise aujourd'hui sur deux nouveaux moteurs de croissance : les semi-conducteurs et les voitures électriques. Liu Young-way a dévoilé en grande pompe les premiers prototypes, il y a quelques semaines. ► À lire aussi : En Chine, le géant de l'électronique Foxconn dit embaucher à nouveau Et l'environnement économique chinois a encouragé Foxconn à ne pas mettre ses œufs dans le même panier. Le groupe continue donc de développer ses activités hors de la Chine. « L'avenir de Foxconn en Chine, c'est sur les véhicules électriques, explique Mathieu Duchâtel. Mais l'avenir de l'activité Apple et de la branche semi-conducteurs de Foxconn, ce sera en dehors de la Chine. » En tout cas, Liu Young-way ne semble pas affaibli par les tempêtes qu'il a traversées. Comme capitaine d'industrie, il se sert de sa discrétion pour se laisser des marges de manœuvre. Une stratégie payante jusqu'ici, qui a permis de maintenir le bateau Foxconn à flot.

Mardi 29 novembre 2022, SMART TECH reçoit Ingrid Sollner (directrice marketing, Tethris) , Christelle Erémian (journaliste, revue spécialisée Electroniques) , Mathieu Duchâtel (directeur du programme Asie, Institut Montaigne) et Damien Bancal (fondateur, Zataz.com)

Đầu tháng 6/2022, gần như cùng một lúc, Đài Loan họp với Mỹ chuẩn bị khởi động đàm phán thương mại, nâng cấp đối thoại về thương mại và đầu tư với Liên Hiệp Châu Âu. Tại hội nghị an ninh châu Á Shangri-La, Đài Loan đã là trọng tâm hai bài phát biểu của các bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ - Trung và trong đối thoại đầu tiên giữa Lloyd Austin và Ngụy Phượng Hòa. « Đối thoại chiến lược song phương » Mỹ-Đài Loan dự trù diễn ra từ nay đến cuối tháng 6/2022. Ba ông khổng lồ cùng theo đuổi một cô gái tí hon, một người dùng đòn hù dọa, hai người kia chọn cách dỗ ngọt với hy vọng « làm xiêu lòng người đẹp ». Đó có thể là hình ảnh được dùng khi nói về chiến lược của Mỹ, Trung Quốc và, ở một chừng mực nào đó, của châu Âu trong chính sách với Đài Loan. Nếu như Bắc Kinh không ngớt điều máy bay quân sự uy hiếp, hay mở các cuộc tập trận trong khu vực eo biển Đài Loan, tuyên bố « chiến đấu đến cùng », ngăn cản Đài Loan độc lập, thì ở góc đài bên kia, Mỹ và châu Âu khai thác lá bài đầu tư, thương mại, hợp tác kinh tế và thậm chí là cả an ninh để chiêu dụ Đài Bắc. Làm chủ công nghệ linh kiện bán dẫn không phải là lý do duy nhất khiến Đài Loan trở thành nỗi ám ảnh đối với cả hai siêu cường kinh tế và quân sự của toàn cầu là Mỹ và Trung Quốc. Một hòn đảo chỉ bằng phân nửa diện tích của Ireland, với 23,5 triệu dân cư, không phải là một thị trường rộng lớn để thu hút Liên Hiệp Châu Âu, để các phái đoàn cao cấp của nhiều thành viên khối này viếng thăm Đài Bắc bất chấp phản đối của Bắc Kinh. Chọn Mỹ hơn châu Âu Trong chưa đầy 24 giờ, hôm 1 và 02/06/2022, Đài Loan thắt chặt thêm quan hệ kinh tế cả Hoa Kỳ lẫn Liên Hiệp Châu Âu. Sau cuộc điện đàm giữa bộ trưởng Đài Loan Đặng Chấn Trung và bà Sarah Biachi, phó đại diện Thương Mại Mỹ, đến lượt bộ trưởng Kinh Tế Đài Loan Vương Mỹ Hoa, mở « Đối thoại về Thương Mại và Đầu tư » với đồng cấp Valdis Dombroski, đại diện cho 27 thành viên Liên Hiệp Châu Âu. Đối thoại thương mại và đầu tư Bruxelles - Đài Bắc mở ra hàng năm giữa hai thành viên Tổ Chức Thương Mại Thế Giới, nhưng thường là ở cấp chuyên gia. Năm nay là lần đầu tiên đôi bên họp ở cấp bộ trưởng để tập trung bàn về hợp tác trong lĩnh vực linh kiện bán dẫn. Tháng 02/2022, Liên Âu công bố chiến lược tự chủ về chip điện tử European Chips Act và đã xác định rõ Đài Loan là một trong những « đối tác chính ». Tuy nhiên, kết thúc cuộc họp hôm 02/06/2022, Bruxelles hơi thất vọng vì tập đoàn sản xuất linh kiện bán dẫn số 1 thế giới TSMC thông báo : « Trước mắt không có kế hoạch mở nhà máy tại châu Âu ». Lãnh đạo tập đoàn Mark Liu giải thích họ đã đổi ý vì sợ rằng « không tìm được nhiều khách hàng tại châu Âu », cho dù Bruxelles dự trù ngân sách 43 tỷ euro để phát triển công nghệ bán dẫn từ nay đến 2030. Theo giới phân tích, TSMC hoãn, thậm chí là hủy dự án mở nhà máy trên Lục Địa Già vì muốn tập trung vào Mỹ. TSMC đã đầu tư 12 tỷ đô la vào một nhà máy gần thành phố Phoenix, bang Arizona, Hoa Kỳ. Công trình sẽ bắt đầu hoạt động từ 2024. Kèm theo đó, thêm 5 nhà máy khác cũng đặt tại bang này sẽ lần lượt ra đời. Theo tiết lộ của báo chí Mỹ, kế hoạch đầu tư vào Hoa Kỳ « tốn kém hơn » so với các tính toán ban đầu. Cũng có thể « càng bị Trung Quốc sách nhiễu trên biển, trên không, Đài Bắc càng cần cột chặt vận mệnh vào với Hoa Kỳ », mà kinh tế, thương mại là những kênh không thể thiếu. Nhìn rộng hơn, Đài Loan là đối tác thương mại đứng hạng thứ 10 của Mỹ (2020). Washington trong tình trạng nhập siêu « thường trực », xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Đài Loan chỉ bằng 1/3 so với kim ngạch xuất khẩu của Đài Loan qua Mỹ. Mathieu Duchâtel, giám đốc chương trình châu Á viện nghiên cứu Montaigne Paris,nhắc lại thành công vượt bực trong chiến lược phát triển của Đài Loan từ 40 năm qua. Để trở thành một « đại cường kinh tế của châu Á », thống lĩnh công nghệ bán dẫn toàn cầu, biến lĩnh vực này thành một « lá bùa hộ mạng » : « Đúng là như vậy. Đây là một lợi thế chiến lược vô vùng to lớn của Đài Loan. Cần nhắc lại Đài Loan từng cùng với Singapore, Hồng Kông, và Hàn Quốc được mệnh danh là bốn con rồng châu Á. Đài Loan đánh cược vào công nghệ bán dẫn từ thập niên 1970, phát triển gia công, và những quan hệ rất chặt chẽ với các trường đại học California, với các hãng công nghệ cao của thung lũng Silicon. Đài Loan đã rất thành công cả về công nghiệp lẫn công nghệ cao, nhờ thế đã trở thành cột trụ trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn ». Mối ràng buộc kinh tế « đặc biệt » Ngay cả với Hoa Lục, Đài Loan cũng là lá chủ bài trong chiến lược phát triển, đặc biệt là trong chiến lược phát triển công nghệ cao của Trung Quốc. Trả lời ban Việt ngữ RFI giáo sư địa chính trị trường Saint Michel Picpus Paris phân tích : « Đài Loan là nền kinh tế thứ 15 trên thế giới và hơn 50 % linh kiện bán dẫn được sản xuất từ Đài Loan. Chính xác hơn là 50,9 %. Chúng ta biết linh kiện bán dẫn chỉ vài nano thôi, nhưng lại là những bộ não của tất cả máy móc điện tử, của vật dụng kết nối. Đài Loan chiếm vị trí then chốt trong ngành công nghiệp máy vi tính, trong mạng internet và phần lớn bọ điện tử lưu hành trên thế giới ra lò từ Đài Loan. Trung Quốc cũng rất lệ thuộc vào chíp điện tử của Đài Loan, đồng thời cũng là một nhà sản xuất linh kiện bán dẫn nhưng không cung cấp cùng những sản phẩm như của Đài Loan, chip của Trung Quốc không cao cấp như của Đài Loan. Cùng lúc, Đài Loan cũng là nhà đầu tư nước ngoài quan trọng nhất vào Trung Quốc, đặt biệt là ở Phúc Kiến. Như vậy là đôi bên cần lẫn nhau để phát triển. Tôi không chắc rằng hai quốc gia gắn bó chặt chẽ với nhau về kinh tế, công nghiệp như vậy lại lao vào chiến tranh » Năm 2020, Hoa Lục là đối tác kinh tế quan trọng nhất của Đài Loan, chỉ một mình Trung Quốc chiếm hơn ¼ tổng trao đổi mậu dịch của đảo này ; 44 % xuất khẩu của Đài Loan hướng về thị trường Trung Quốc và 22 % nhập khẩu của hòn đảo từ Hoa Lục đổ vào. Về đầu tư, Đài Loan về diện tích tuy chưa bằng 20% tỉnh Quảng Đông, nhưng lại là nguồn đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Trung Quốc trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn. Theo giám đốc chương trình nghiên cứu về châu Á, viện Montaigne, Mathieu Duchâtel : Cho dù Không Quân Trung Quốc thâm nhập vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan, các tập đoàn Đài Loan vẫn đầu tư vào Đại Lục. Liên hệ chặt chẽ về kinh tế đó có thể là một dạng « bảo hiểm nhân thọ » đối với Đài Loan trước những tham vọng chiến lược của Bắc Kinh. Mathieu Duchâtel của viện Montaigne đi sâu hơn vào chi tiết : Đài Loan đã khôn ngoan mở các nhà máy ở phía nam Trung Quốc, và Bắc Kinh thì rất cần các nhà máy đó. Dùng sức mạnh quân sự xâm chiếm Đài Loan dẫn tới nguy cơ các cơ sở hạ tầng, các chi nhánh của Đài Loan tại Hoa Lục bị phá hủy. Kèm theo đó là « cái giá rất đắt đè nặng lên kinh tế toàn cầu, lên lĩnh vực tin học của thế giới mà trong đó bao gồm cả Trung Quốc ».   Marc Julienne, Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp IFRI, trên đài RFI tiếng Pháp lưu ý, nhờ thế giới lệ thuộc đến 70% vào chip điện tử Đài Loan, nên « rất có thể Washington can thiệp quân sự trong trường hợp đảo này bị đánh chiếm ». Ngoài Hoa Kỳ, Nhật Bản và châu Âu cũng sẵn sàng « bảo vệ » Đài Loan trước nanh vuốt của Bắc Kinh. Bruxelles đã « nhiều lần xác nhận an ninh của khối này có liên hệ đến an ninh của Đài Loan ». Nguồn đầu tư nước ngoài quan trọng nhất vào Đài Loan không phải là Trung Quốc hay Mỹ mà lại là Liên Hiệp Châu Âu Liên Âu. Những tham vọng khác nhau về Đài Loan Đành rằng công nghệ bán dẫn là « chìa khóa để thống lĩnh thế giới trong thế kỷ 21 » mà cả Mỹ và Trung Quốc cùng đang tranh giành, còn Liên Âu thì muốn tự chủ về lĩnh vực này, thế nhưng cả Bắc Kinh lẫn Washington, hay Bruxelles đều có những lý do khác nữa để chinh phục Đài Loan : Trung Quốc thì cần mở rộng thêm những cửa ngõ ra biển mà eo biển Đài Loan là một « cột trụ trong chiến lược đó », theo đánh giá của giáo sư địa chính trị Hugo Billard, trường Saint Michel Picpus, Paris. Trong mắt Hoa Kỳ, Đài Loan là một mắt xích trong « chuỗi trân châu » bao quanh Trung Quốc bảo đảm an ninh cho các căn cứ quân sự Washington đã thiết lập trong vùng châu Á từ sau thế Chiến Thứ Hai. Còn với Liên Hiệp Châu Âu, hiện thời Đài Loan là một công cụ hữu ích để mặc cả với Trung Quốc, đổi lấy một mối quan hệ « cân bằng hơn » về mậu dịch và đầu tư. Dù vậy, theo phân tích của Valérie Niquet, Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược FRS, chỉ nội việc cộng đồng quốc tế quan tâm đến Đài Loan cũng đủ để Bắc Kinh tức giận và càng phải khẳng định đấy là một « tỉnh » của Hoa Lục. Mỗi thành công của nữ tổng thống Thái Anh Văn về kinh tế, ngoại giao, hay y tế, như kinh nghiệm với đợt dịch Covid-19 vừa qua, không khác một lời thách thức nhắm vào chính quyền Tập Cận Bình. Trong bối cảnh đó, dễ hiểu rằng Hoa Kỳ và cả Liên Âu đều tăng tốc đối thoại với Đài Loan.

India Policy Watch: Prediction TimeInsights on burning policy issues in India— RSJHappy New Year! This is a time of hope, optimism and new beginnings. But 2022 has signalled it has no time for such niceties. It is already hitting high notes on all kinds of wrong metrics - peak COVID-19 positivity rates, deeper social polarisation and dangerous levels of toxicity on social media. And it is only the first week. Maybe 2022 intends to get all the bad news out early and then coast on calm waters. That’s the hope. Hope, like Andy Dufresne taught us, is a good thing; maybe the best of things. We write this newsletter because we are hopeful about the future. We believe we can make an impact, however small, on the demand side of the policy equation. That making people aware of policy choices and helping them anticipate the unintended will lead to a change in the supply side of politics. There are two preconditions for this to happen which we have assumed to hold true. One, people have time and mental space available for discussions that matter to their lives. Two, a belief we can arrive at what’s good for us through those debates and discussions. But there are days when you wonder if these hold. The cacophonous noise on issues of identity, validity and nationalism drowns all other conversations. There’s no conceding of ground regardless of the merits of an issue. Any factoid that questions your existing hypothesis isn’t seen as worthy of contemplation. The more perceptive might register a mild dissonance. Instead, you wait for your side to dig out a counter that reconfirms your bias and negates the dissonance. Politics is often considered to be performative for the audience that’s the electorate. Now, the audience has donned the makeup and is declaiming on stage. The possibility of consensus on what’s good is increasingly remote. And once you are in this territory, the public part of public policy goes out of the window. Whatever remains then is no different from a fiat. But then hope is a good thing. And so we begin the new year with hope. Like those last lines from The Great Gatsby:“...tomorrow we will run faster, stretch out our arms farther…And one fine morning- So we beat on, boats against the current, borne back ceaselessly into the past.”Like last year, we start with that timeless lazy way to fill pages during this time of the year. Here is my random list of predictions for 2022.Economy#1: It will be more of the same for India on growth, inflation and fiscal deficit. Factoring in the Covid base effect, we will be in the 5-5.5 per cent growth range (if you take the base of FY 21). Inflation (CPI) will be around 5 per cent with an occasional jump to 6 per cent during the year despite threatening to go out of control. Maybe three interest rate hikes (a total of 75 bps) during the year will keep a lid on it. Public markets will moderate a bit (around 10 percent upside). Private market valuations will continue to be in bubble territory. There’s a lot of liquidity that’s already raised and ready to be deployed for start-ups. China won’t attract it as it will continue to go down the path of self-reliance and its notion of an equal society. So, expect even more than the $36 billion that flowed into startups in 2021. There will be more gushing commentary on the Indian entrepreneurial energy. That will be appropriated to show how well the economy is doing. The money flowing for Indian startups is good news, of course. But it cannot be the only metric to determine the health of the economy. The divergence between the formal and informal economy and the K-shaped recovery that we have written about (“Two Indias”) will continue.#2: There won’t be much to write about reforms. Some attempts at piecemeal MSP reforms will be attempted to make up for the repealed farm laws. The National Monetisation Pipeline will get going but the progress will be modest. A couple of more disinvestment proposals of PSUs (including banks) will be taken up. But this will be for raising revenues rather than a planned strategy to make PSUs market competitive. The LIC IPO will just go over the line and that will be the big event to showcase reforms. All of this doesn't mean we will be short of big announcements about reforms or intention to reform.Politics#1: BJP election machine will continue its winning run barring the odd defeats in Punjab and Goa. The big prize, UP, will be fought hard but BJP will win a safe majority. The bahujan vote of the depleted BSP will shift to it more than to SP and that will make all the difference. By the end of the year, there will be a more formal coming together of regional parties as opposition. Some sort of a “front” will be formalised.#2: There will be a split in the Congress. The party in its current form is untenable and beyond a point, there will be nothing to lose for those who split it. The key question is who will lead it - those who have a political base and think Congress leadership is a liability that cannot be carried along any further, or those without a political base but with strong ideological opposition to the BJP. My guess is it will be the latter. In any case, it won’t make much of a difference.Society #1: Demographic anxiety is now a thing in Indian society. The desire to address it or to be seen to address it will animate much of our social discourse. Expect love jihad and anti-conversion laws in various states, some kind of population control bill, a revival of CAA and a push for a uniform civil code during the year. There’s that early 20th century Europe playbook of stoking demographic anxiety that plays on a threat to the survival of a civilisation or a way of living. The pitch will be queered on this. Indian society is a fertile ground for it. This land can be shown to its people as a palimpsest. But it can, perhaps more easily, be shown as a glorious, ancient civilisation that’s been asphyxiated for centuries by ‘outsiders’. A true revival of it requires setting the past records straight and the right demographic arithmetic. That’s the view and it is open season for this. There will be more performative gestures that will be broadcast as reclaiming of that civilisation. #2: The last week saw the mainstreaming of the ‘trads’ and ‘raitas’ nomenclature. If you don’t know about this sharp distinction that’s emerging within the right-wing, here’s a short introduction to it. We have written in the past Schmitt’s ‘friend-enemy’ distinction in politics. Politics is driven by the idea of having an enemy; the other. For much of the last decade, this was the left-liberal cabal (Lutyens, Khan market, NYT, Soros, Amnesty etc). Even when much of news and propaganda came to be dominated by the right-wing, there was a strawman of this all-powerful cabal of anti-nationals that was kept alive because the notion of an enemy is critical. But once you have decimated it, what do you do? You look for the enemy within. That’s what trads versus raitas is all about. It isn’t a surprise really. This is something I discussed in Amit Varma’s podcast last February.  Miscellaneous#1: There will be serious big tech regulations that will come into play in America. Others will follow suit. India will have a version of this along with dollops of atmanirbharta. This will mean some tough days for big consumer tech giants in India.#2: China will struggle for growth. Demographics, debt and delusion have come together in China in a way that will make it difficult for it to sustain growth. China-Russia relationship will get stronger with their support for each other and for other authoritarian regimes around the world. #3: Meta, Crypto, Decentralisation, NFT (and everything else pumped up by the Valley tech bros) will see their hype abate (about 25-30 percent drop in asset value). When John Terry starts buying Bored Ape NFTs, you know the whole thing has jumped the shark. About time too. Global Policy Watch: A Season of Industrial PoliciesBringing an Indian perspective to burning global issues— Pranay KotasthaneOn December 29, the union government issued guidelines for another production-linked incentive (PLI) scheme, this time for textiles. In all, there are thirteen sectors — from electronics to steel — where PLI schemes are under various stages of execution. We had given such schemes the full Anticipating the Unintended treatment in edition #86. In this edition, I want to step back and review the merits and demerits of industrial policies, of which PLI is a specific variant. What’s an Industrial Policy?Scott Lincicome of the Cato Institute has a neat definition. Industrial policies are“targeted and directed government interventions intended to achieve specific, market‐​beating industrial and commercial outcomes within national borders. The specificity of these targeted interventions is what makes them different from other kinds of broader, more general interventions.”In contrast, broader pro-market policies that are not sector-specific such as reducing corporate tax rates, reducing import duties, simplifying labour laws and making land acquisition easier are not categorised as industrial policies. Why Should You Care?Industrial policies are all the rage today and not just in India. Industrial policies never went in demand really. The theory of change behind industrial policies is enticingly simple: “to get an uncompetitive business sector of yours to grow, subsidise investment in that sector over the next few years out of taxpayer money.” And as you can imagine, industrial policies are quick-fix solutions that any policymaker would love. So, one or the other industrial policy solution is always cooking in government departments regardless of the sector and the country.The reason why such policies are now getting concurrent attention worldwide is because of one reason: China. With all the talk of reducing dependence on Chinese technology and manufacturing firms, entire sectors are being deemed as “strategic” across countries. And once a sector gets termed as strategic, a “strategic” industrial policy is never far away. And so, the US, EU, India, and China itself, are all launching a spate of new incentive schemes to reshore manufacturing and technology firms. Do Industrial Policies Work?They are popular, alright. But are industrial policies effective? In this section, I’ll review some arguments for and against them. Batting for industrial policy, albeit in the American context, Steven K Vogel declares in a Niskanen Center paper that industrial policy is both imperative and inevitable going ahead. His argument is that all critical goals of the future — reducing carbon emissions, mitigating climate change, and strengthening supply chain resilience — would be unachievable without targeted government support. And that achieving these goals cannot be left to private firms because of three reasons. One, only the government can formulate national missions. Two, the private sector is bound to underinvest in R&D due to positive externalities. And three, only government can resolve coordination or network failures. Batting against industrial policies are people at the Cato Institute (of course). Their paper Industrial Policy: A Bad Idea Is Back is a searing critique of industrial policies due to four reasons that block success.One, centralised attempts to pick winning critical technologies are more likely to fail as the government does not know it all. Even when the government picks up the right industries for support, it often ends up picking up the wrong products and companies.Two, as you can guess, targeted support enables rent-seeking. Companies that get government backing block competition and seek to mould the scheme for their own benefits rather than policy objectives. Costs balloon, performance falters, bailouts get demanded, and political considerations become paramount. Three, industrial policies come at an immense cost to society. Besides the “seen” cost overruns, there are “unseen” opportunity costs, misallocation of resources, and deadweight losses due to higher tariffs. Finally, industrial policies don’t pick winners but it’s winners that pick industrial policies. This means even in sectors where such policies created a few successful companies, “government support mostly went to companies that could have obtained private funding or produced outcomes that the market could have provided (and did previously without government assistance)”.Where Does That Leave Us?From an Indian perspective, I want to amplify two concerns about industrial policies. First, as the previous section suggests, the real problem with industrial policies is in their design and implementation. Vogel argues that one can get industrial policy ‘right’ by doing three things: set clear priorities, deploy the appropriate policy tools; and structure government institutions to limit political capture and maximize policy effectiveness. Each of them requires high state capacity. While the first two can be still resolved as they are not transaction-intensive, a lack of adequate regulatory capacity to prevent companies from gaming the system is a big challenge in India.Second, the opportunity cost argument is especially important for a 2000$ per capita income economy. Given that every rupee of revenue raised by the government costs three rupees to the Indian society, industrial policies are by default expensive instruments. Reflecting on both sides of the argument, my current position is that industrial policies should be deployed very selectively, in sectors that are uber-strategic or where Indian companies enjoy a comparative advantage globally. For example, I would support an industrial policy for building a speciality semiconductor fab in India but I would oppose one that attempts to make display panels in India. Reducing import dependence from China cannot be the driving reason to shower billions of dollars for as many as thirteen sectors. We shouldn’t forget that incentive schemes are finally band-aid solutions. They might create a few national champions but to eliminate the cost disabilities lakhs of Indian companies face, there is no alternative to improving tax, business, intellectual property, and trade regimes. Post Script: Industrial Policies for SemiconductorsThe union government launched four schemes worth a total of $10billion to build a semiconductor and display ecosystem in India. I’ve given these policies the Anticipating the Unintended treatment here and here.To understand the European Union’s perspective on industrial policies in this sector, I spoke with Mathieu Duchâtel in an episode for the All Things Policy Podcast. * from Emily Dickinson’s “Hope” is the thing with feathersHomeWorkReading and listening recommendations on public policy matters[Book] Diana L. Eck’s 2012 masterpiece India - A Sacred Geography challenges the notion that the Indian “nation” was a project born in response to colonial occupation. [Paper] Questioning Industrial Policy: Why Government Manufacturing Plans Are Ineffective and Unnecessary is an insightful read.[Article] Noah Smith on “Six reasons 2021 was a better year than people think” If you find the content here useful, consider taking a deep dive into the world of public policy. Takshashila’s PGP — a 48-week certificate course will allow you to learn public policy analysis from the best practitioners, academics, and teachers. And that too, while you continue to work. In other words, the opportunity costs are low and the benefits are life-changing. Do check out. This is a public episode. If you would like to discuss this with other subscribers or get access to bonus episodes, visit publicpolicy.substack.com

Mathieu Duchâtel and Pranay Kotasthane discuss the merits and demerits of government subsidies for building domestic semiconductor industries. Mathieu is director of the Asia Program at Institut Montaigne, Paris. His current research is focused on the European Union's policy on semiconductors. Follow Mathieu on Twitter: https://twitter.com/mtdtlCheck out our courses: https://school.takshashila.org.in/You can listen to this show and other awesome shows on the new and improved IVM Podcast App on Android: https://ivm.today/android or iOS: https://ivm.today/iosYou can check out our website at https://www.ivmpodcasts.com

Tăng trưởng chậm, mức sống của người dân Trung Quốc sa sút, nguy cơ những ông vua địa ốc vỡ nợ làm rung chuyển các sàn chứng khoán Hồng Kông hay Thượng Hải, dịch Covid-19 xuất phát từ Vũ Hán hai năm trước đây vẫn rập rình bùng lên trở lại : Những khó khăn đó liệu có đe dọa kế hoạch Made In China 2025, dùng công nghệ cao để thay thế Hoa Kỳ áp đặt luật chơi với thế giới ?   Đúng 20 năm trước, Bắc Kinh gia nhập Tổ Chức Thương Mại Thế Giới. Từ một trong những quốc gia nghèo nhất địa cầu, trong ngót nửa thế kỷ, Trung Quốc trở thành mối đe dọa chính đối với Hoa Kỳ nhờ những thành công liên tiếp trong chiến lược phát triển công nghiệp, kinh tế, mậu dịch… Không chỉ hài lòng là công xưởng của thế giới, Trung Quốc đã từng bước trở thành chủ nợ của toàn cầu, kể cả của nước Mỹ. Từ 2015 Bắc Kinh phát triển một vũ khí mới là công nghệ cao để soán ngôi Hoa Kỳ. Chủ tịch Tập Cận Bình muốn Trung Quốc trở thành một ngọn hải đăng trong rất nhiều lĩnh vực từ công nghệ thông tin thế hệ mới đến công cụ sản xuất công nghiệp tiến bộ nhất, từ công nghệ hàng không vũ trụ đến sinh  học, dược phẩm… Tham vọng đó nẩy sinh từ việc Bắc Kinh ý thức được rằng tăng trưởng bắt đầu bão hòa, và để giữ được vai trò đầu tàu, Trung Quốc « cần phải bảo đảm khả năng cạnh tranh trong thời đại công nghiệp mới ». Một sự chậm trễ tai hại Phát biểu nhân Đại Hội Đảng lần thứ 19 hồi tháng 10/2017 ông Tập Cận Bình đã nhấn mạnh đến những mục tiêu « đẩy mạnh tiến trình đưa internet, dữ liệu lớn và trí thông minh nhân tạo vào các hoạt động kinh tế » nhằm « đưa các ngành công nghiệp Trung Quốc lên đến tầm trung và cao cấp của chuỗi trị giá toàn cầu (..) đẳng cấp thế giới ». Có điều, trong chiến lược đó, Bắc Kinh đã để ngỏ một lỗ hổng lớn. Mathieu Duchâtel giám đốc khoa châu Á Viện Nghiên Cứu Montaigne- Paris giải thích trên đài RFI tiếng Pháp : Mathieu Duchâtel : « Kế hoạch Made In China 2025 dự trù ba năm nữa Trung Quốc tự chủ đến 70 % về nhu cầu tiêu thụ linh kiện bán dẫn. Với đà này, vào ngưỡng 2025 Trung Quốc mới chỉ có thể bảo đảm được chưa đầy 15 % nhu cầu của thị trường quốc gia cho dù Nhà nước đầu tư ồ ạt và đã có những định hướng rất rõ ràng để phát triển lĩnh vực này. Trung Quốc phải đối mặt với hiện tượng thiếu hụt linh kiện bán dẫn và đây là một nhược điểm của nền kinh tế thứ hai toàn cầu. Đương nhiên Mỹ khai thác điểm yếu đó của Trung Quốc để kềm hãm đà tiến của đối thủ. Dù vậy công nghệ bán dẫn là một thị trường rộng lớn và ngay trong lĩnh vực này Trung Quốc cũng đã nổi trội trên một vài điểm, tôi muốn nói đến trí thông minh nhân tạo chẳng hạn. Tựu chung Trung Quốc đang ấp ủ những tham vọng rất lớn nhưng đồng thời vẫn là một ông khổng lồ với nhiều nhược điểm mà những nhược điểm đó có thể bị các đối thủ khai thác trong cuộc chạy đua tranh giành ảnh hưởng về mặt địa chính trị ». Đối với giáo sư Juliette Genevaz, đại học Lyon 3, sáng kiến được chủ tịch Trung Quốc đề xuất năm 2015 trước hết nhằm phát triển mạng lưới công nghiệp nội địa để giữ thế cạnh tranh.  Juliette Genevaz  : « Chiến lược được hình thành năm 2015 mang tên Made In China 2025 nhắm tới mục tiêu hội nhập kinh tế toàn cầu và trong sự hội nhập đó, Trung Quốc phải nắm lấy vai trò chủ đạo. Tuy nhiên trước tiên đây cũng là một kế hoạch công nghiệp hóa đất nước. Thuần túy về mặt công nghệ, Trung Quốc đang đứng trước một khúc quanh quan trọng. Cho đến nay công nghệ số chủ yếu phục vụ cho các cá nhân. Người Trung Quốc dùng điện thoại thông minh với nhiều ứng dụng. Trên phương diện này họ đi trước cả dân cư ở nhiều nước phương Tây. Giờ đây thị trường phục vụ cho tư nhân đã bị bão hòa cho nên chiến lược số hóa của Trung Quốc hướng tới khu vực sản xuất công nghiệp. Trung Quốc đã và còn tiếp tục trở thành một nguồn cung cấp bình điện cho xe hơi trên thị trường nội địa và của thế giới. Đây là một lĩnh vực công nghiệp mũi nhọn mà Trung Quốc đã làm chủ và rõ ràng, Made In China 2025 là một kế hoạch phát triển công nghiệp cho cả một quốc gia và điều đó còn quan trọng hơn cả ưu tiên về địa chính trị, mặc dù là hai vế này có thể đi chung với nhau như hai mặt của cùng một đồng tiền ». Công nghệ bán dẫn : tử huyệt của Trung Quốc Giám đốc chương trình nghiên cứu về châu Á Viện Montaigne, Mathieu Duchâtel, đi xa hơn khi cho rằng, công nghệ bán dẫn hiện nay là một trong những « tử huyệt » của Trung Quốc mà các đối thủ của ông khổng lồ châu Á này không ngần ngại khai thác để cản đường một đối thủ đáng gờm : Mathieu Duchâtel : « Quả thực là ngành sản xuất linh kiện bán dẫn Trung Quốc lệ thuộc vào các tập đoàn lớn của nước ngoài như là Hàn Quốc, Đài Loan và thậm chí là của Mỹ. Điều đó lại càng đúng hơn đối với các loại chip trong các bộ nhớ. Dù vậy Trung Quốc cũng có những tập đoàn lớn ở cấp quốc gia và Bắc Kinh thực sự có tham vọng trở thành một trong những tên tuổi lớn trên thị trường quốc tế trong lĩnh vực này. Trở ngại lớn nhất đối với Trung Quốc hiện nay là vẫn chưa làm chủ được công nghệ chip điện tử thuộc thế hệ tiên tiến nhất. Trung bình Trung Quốc cần 5 năm mới có thể bắt kịp Hoa Kỳ để sản xuất chíp cỡ từ 5 đến 7 nano : đó là những linh kiện cao cấp mà Trung Quốc chưa với tới. Sự chậm trễ đó ảnh hưởng trực tiếp đến nền công nghiệp chế tạo vũ khí của Trung Quốc, ảnh hưởng đến cuộc chạy đua vũ trang với Hoa Kỳ và khoảng cách giữa Bắc Kinh với Washington đang ngày một lớn ». Mathieu Duchâtel phân tích thêm về những công cụ của Mỹ để giữ khoảng cách, đẩy Trung Quốc lại xa phía sau : Mathieu Duchâtel : « Chính sách của Mỹ là đi trước Trung Quốc từ hai đến ba thế hệ trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn và đương nhiên là Hoa Kỳ áp đặt điều kiện đó với các nhà cung cấp chip điện tử như Hàn Quốc, Đài Loan hay Nhật Bản. Washington sẽ dùng nguyên tắc ngoài lãnh thổ để áp đặt điều kiện với các nhà cung cấp linh kiện bán dẫn cho Hoa Kỳ. TSMC đã và vẫn đang tiếp tục đầu tư vào Trung Quốc trong năm 2021 nhưng chỉ là để sản xuất bọ điện tử thông dụng. Năm 2019 đã có lúc công ty Đài Loan này định cung cấp riêng cho Hoa Vi một gam sản phẩm riêng, và như vậy vừa là nhà cung cấp của cả Trung Quốc lẫn Hoa Kỳ. Thế nhưng dưới áp lực của Washington, TSMC đã từ bỏ kế hoạch đầy tham vọng đó, ngừng giao du với Hoa Vi để tập trung vào thị trường Mỹ, ưu tiên cho một vài khách hàng như Apple. Sự thật là Hoa Kỳ có nhiều đòn bẩy để gây áp lực kể cả với các tập đoàn Hàn Quốc ». Nhược điểm xuất phát từ bên trong còn nguy hiểm hơn những đòn của Mỹ Tuy nhiên Trung Quốc đã chứng minh về khả năng đuổi kịp các nước công nghiệp tiên tiến nhất trong một thời gian ngắn kỷ lục, cho nên, trở ngại lớn nhất đe dọa tham vọng nổi lên như một cột trụ công nghệ mới của thế giới ngay từ 2025 xuất phát từ « bên trong » : đó là yếu tố dân số, về trình độ đào tạo nhân sự... Nhà nghiên cứu Mathieu Duchâtel giải thích : Mathieu Duchâtel : « Hiệp hội các nhà sản xuất linh kiện bán dẫn Trung Quốc thẩm định đang cần từ hai trăm đến ba trăm ngàn kỹ sư giỏi và có tay nghề cao để thực hiện kế hoạch Made In China 2025. Đây là một nhu cầu vô cùng to lớn và đang làm lộ rõ cùng lúc hai vấn đề. Thứ nhất là về chất lượng các chương trình giảng dậy và nghiên cứu của Trung Quốc : Đành là Bắc Kinh đầu tư nhiều vào các khâu nghiên cứu và phát triển nhưng vẫn chưa đạt tiêu chuẩn của các trường đại học danh tiếng trên thế giới. Điều thứ hai là từ khi Mỹ, Nhật, châu Âu ngưng chuyển giao công nghệ cho Trung Quốc, ngừng các chương trình trao đổi nghiên cứu và giảng dậy… Trung Quốc bị hụt hơi và điều này bắt đầu ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực công nghiệp của Trung Quốc, kể cả trong ngành công nghiệp quốc phòng bởi vì, như đã biết, công nghệ cao phục vụ cả ngành công nghiệp dân sự lẫn quân sự ».  Bước vào năm 2022, một cột mốc quan trọng trong lịch sử của đảng Cộng Sản Trung Quốc và đối với sự nghiệp cá nhân của ông Tập Cận Bình trước tham vọng lãnh đạo đất nước mãn đời, Bắc Kinh phải đối mặt với những thách thức mới. Thứ nhất là những vết hằn khủng hoảng y tế Covid-19 chưa tới hồi kết đè nặng lên đà tăng trưởng của Trung Quốc. Hiếm khi nào Bắc Kinh không thông báo mục tiêu tăng trưởng cho cả năm. Sau quý 1/2021 với các chỉ số cho thấy kinh tế phục hồi ngoài mong đợi (GDP tăng hơn 18 % so với cùng thời kỳ năm 2020) nhưng rồi, trong sáu tháng cuối năm 2021 tăng trưởng đã rơi xuống còn chưa đầy 5 %. Thu nhập của một phần lớn nhân công Trung Quốc sụt giảm trong lúc lạm phát tăng cao. Tháng 11/2021 thủ tướng Lý Khắc Cường báo động « một số những áp lực mới đè năng lên kinh tế Trung Quốc khiến chính phủ phải ban hành một số quyết định thích hợp để truy tri công việc làm cho nhân viên tại các công ty vừa và nhỏ ». Nói cách khác, Bắc Kinh chuẩn bị đối phó với một làn sóng thất nghiệp có nguy cơ bùng lên trong năm nay.  Họa vô đơn chí, nhưng Trung Quốc không là một ngoại lệ : các nhà máy tại công xưởng sản xuất của thế giới này hoạt động chậm hơn mong đợi. Một trong những lý do chính là thiếu năng lượng. Tình trạng này có nguy cơ kéo dài sau khi nhà cung cấp Indonesia vừa tuyên bố tạm ngưng xuất khẩu than đá sang Trung Quốc. Giá xăng dầu, khoáng sản, lương thực thực phẩm trên thế giới tăng cao… Cơ quan môi giới chứng khoán Northeast Securities trụ sở tại New York dự phóng các phí tổn sản xuất tại Trung Quốc tiếp tục tăng lên trong năm nay, tăng trưởng chựng lại một cách lâu dài. Vấn đề đặt ra là Trung Quốc đã trở thành mọt trong những đầu tàu kinh tế của thế giới. Do vậy Bắc Kinh ho thì thế giới bị cảm lạnh và không ai quên rằng, Trung Quốc là chủ nợ lớn nhất của Mỹ. Nếu gặp khó khăn, liệu Bắc Kinh có thể tiếp tục mua vào công trái phiếu của Hoa Kỳ nữa hay không ? Nghịch lý ở đây là Trung Quốc và Mỹ là những đối thủ cạnh tranh từ về kinh tế đến thương mại, công nghệ và cả chiến lược, quân sự…  nhưng không chắc cỗ máy kinh tế của Trung Quốc bị đóng băng sẽ là một tin vui đối với Hoa Kỳ.

Một con bọ nhỏ có thể khiến một ông khổng lồ bị tê liệt. Với diện tích chưa đầy 20% của tỉnh Quảng Đông, Đài Loan được tất cả các siêu cường kinh tế thế giới ve vãn vì nắm giữ một phần vận mệnh kinh tế toàn cầu nhờ vào những con bọ nano. Phúc hay họa cho Đài Loan trong cuộc tranh hùng Mỹ - Trung Quốc ? Bắc Kinh lệ thuộc vào « bọ » Đài Loan đến mức độ nào ? Trung Quốc – Đài Loan : Gã khổng lồ và những con bọ. Đây có thể là một câu chuyện ngụ ngôn về ông khổng lồ Trung Quốc đang ráo riết săn lùng những con bọ nano, tức chỉ bằng một vài phần ngàn của một mili-mét. Về phía Đài Loan, dù chỉ « bằng cái nắm cơm » nhưng hòn đảo này lại kiểm soát 50 % thị trường chip điện tử toàn cầu và đang dẫn đầu nền công nghệ bán dẫn trên thế giới. Gót chân Achille của ông khổng lồ Trung Quốc 370 tỷ đô la chip nhập khẩu, mỗi năm Trung Quốc mua bọ điện tử nhiều hơn là dầu hỏa. Tháng 5/2020 chính quyền Mỹ thời Donald Trump cấm tập đoàn sản xuất linh kiện bán dẫn Đài Loan TSMC cung cấp một số « mặt hàng nhậy cảm » cho Trung Quốc, chính xác hơn là cho tập đoàn viễn thông Hoa Vi. Một phần lớn các hoạt động Hoa Vi bị chựng lại : điện thoại di động với logo hình hoa sen kém hấp dẫn. Hoa Vi đột ngột bị « hất khỏi » thị trường điện thoại thông minh cao cấp. Đó mới chỉ là một thí dụ cụ thể trong số rất nhiều những thí dụ khác cho thấy chip điện tử « thế hệ mới » chiếm một vị trí quan trọng như thế nào trong đời sống hàng ngày của phần lớn nhân loại. Nguy hiểm đối với Trung Quốc là Đài Loan đang dẫn đầu ngành công nghệ bán dẫn, với mũi nhọn lợi hại nhất mang tên TSMC. Chỉ nội một tập đoàn này đem về một phần tư GDP cho Đài Loan. Ở vào thời điểm hiện tại, TSMC gần như độc quyền sản xuất bọ thu nhỏ dưới 7 nano, tức là dưới 7/1000 mili-mét. Mà đó lại là bộ não của những chiếc điện thoại thông minh đời mới nhất. Không có chip của TSMC thì không thể có iPhone 13. Tập đoàn Apple của Mỹ sở dĩ trong năm 2007/2008 đã bán ra được hơn 1,3 tỷ chiếc điện thoại thông minh với logo hình quả táo là nhờ bọ của Đài Loan. Trung Quốc ý thức rất rõ về vị trí chiến lược của Đài Loan không chỉ trên bàn cờ địa chính trị, mà cả về công nghệ mới. Trả lời đài RFI tiếng Việt, nhà nghiên cứu Marc Julienne Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp IFRI phân tích về vị trí chiến lược của Đài Loan chỉ nhờ những « con bọ » rất, rất nhỏ. Marc Julienne : « Đài Loan là một quốc gia nhỏ bé mà bắt một ông khổng lồ như Trung Quốc phải phụ thuộc vào mình, đặt mình vào vị trí một đối tác không thể thiếu của rất nhiều các quốc gia khác trên thế giới, chỉ nhờ một vào một lĩnh vực. Rất nhiều nền kinh tế từ Hoa Kỳ đến Nhật Bản đều muốn sử dụng công nghệ của Đài Loan. Gần đây Tokyo vừa loan báo TSMC mở một nhà máy tại Nhật Bản. Ủy viên châu Âu đặc trách thị trường nội khối, Thierry Breton đang đàm phán với công ty Đài Loan này về một dự án công nghệ Nano trên lãnh thổ châu Âu. Cần nói thêm Liên Âu đang chậm trễ trong lĩnh vực này. Nhờ nắm giữ một công nghệ của tương lai, cho nên Đài Loan đang được tất cả các cường quốc công nghệ ve vãn ». Trung Quốc, « tòa nhà chọc trời xây trên cát » Năm 2019 sáng lập viên mạng xã hội Trung Quốc Tencent, ông Mã Hóa Đằng (Pony Ma) đã không vòng vo nhận xét : Thiếu « bọ », Trung Quốc thống lĩnh thị trường máy móc điện tử nhưng thực ra chỉ là một « tòa cao ốc xây trên cát ». Phần lớn tivi, tủ lạnh, máy điều hòa … trên thế giới đều là hàng « made in China » nhưng Trung Quốc chỉ đủ sức tự cung cấp cho chưa đầy 16 % linh kiện bán dẫn cần thiết mà đấy lại là những con bọ « thô sơ » ở kích cỡ 20 nano. Nói cách khác, thiếu chip nhập từ nước ngoài - đứng đầu là Đài Loan và Hàn Quốc thì lập tức cả chuỗi sản xuất của Trung sẽ bị chựng lại ngay.  Thật ra Bắc Kinh biết rõ nhược điểm của mình hơn ai hết nên đã lao vào một cuộc chạy đua với thời gian : kế hoạch phát triển kinh tế 5 năm trong giai đoạn 2021-2025  dự trù đầu tư gần 200 tỷ đô la với một mục tiêu rõ ràng và truyền thông Bắc Kinh nói đến một bước « Đại nhảy vọt của ngành công nghệ bán dẫn ». Nhưng theo hãng tin Bloomberg thì « kế hoạch kinh tế thứ 14 của Trung Quốc dành đến 1.400 tỷ đô la để phát triển chip điện tử thế hệ ba » bởi vì Bắc Kinh biết là bọ điện tử Trung Quốc đang bị các đối thủ Đài Loan và Mỹ bỏ lại phía sau từ « hai đến ba thế hệ » như phân tích của George Stieler, đồng sáng lập viên công ty tư vấn chuyên về thị trường điện tử Stieler Management Consulting, chi nhánh tại Thượng Hải. George Stieler nhắc lại kế hoạch đầy tham vọng mang tên Made in China 2025 đề ra mục tiêu, Trung Quốc tự sản xuất đến 70 % bọ điện tử để không lệ thuộc vào bất kỳ một nguồn cung cấp nào, nhất là vào Đài Loan. Bốn năm trước kỳ hạn đó, tỷ lệ tự túc đó mới chỉ chưa đầy 16 %. Thêm một bài toán khó cho Trung Quốc là đội ngũ nhân sự chưa sẵn sàng làm chủ công nghệ mới và việc đào tạo đòi hỏi thời gian.  Bản sao không bao giờ bằng được nguyên bản Lợi thế của Trung Quốc là có nhiều phương tiện tài chính và quyết tâm của Bắc Kinh gây dựng cho tập đoàn quốc gia SMIC để đuổi kịp ông vua công nghệ bán dẫn TSMC. Thế nhưng SMIC của Trung Quốc vẫn đang chậm trễ mất từ « hai đến ba thế hệ » bọ điện tử so với TSMC của Đài Loan. Chip của tập đoàn Trung Quốc này vẫn còn to -  14 nano, nghĩa là lớn tối thiểu là gấp đôi, so với của các đối thủ Đài Loan hay Hàn Quốc. Nói cách khác, « nghệ thuật sao chép chưa đủ trình độ và vẫn chưa thể sánh được với nguyên bản ». Tuy nhiên câu hỏi đặt ra là vào lúc xuất khẩu Đài Loan lệ thuộc đến 40 % vào Hoa Lục và đã có cả trăm ngàn doanh nghiệp Đài Loan mở cơ sở hoạt động tại Trung Quốc, bản thân TSMC có nhà máy và cơ sở tại Hoa Lục : liệu mức độ gắn kết giữa hai nền kinh tế một lớn - một bé đó có là công cụ để Bắc Kinh tận dụng và gây sức ép với nhà sản xuất chip điện tử Đài Loan hay không ?  Marc Julienne : « Bắc Kinh không bao giờ bỏ lỡ cơ hội để gây sức ép : khi thì Trung Quốc dùng đòn kinh tế - chẳng hạn như là cấm nhập khẩu trái cây của Đài Loan vào Hoa Lục, lúc thì dùng đòn chính trị, hay quân sự với các chiến dịch uy hiếp Đài Loan trên không và trên biển. Riêng với TSMC, vấn đề không đơn giản, bởi vì công nghệ chip điện tử không lệ thuộc 100 vào Đài Loan. TSMC sản xuất chip nhưng lại sử dụng một số công nghệ của Mỹ. Linh kiện bán dẫn của Đài Loan một phần do các tập đoàn Hoa Kỳ thiết kế. Do vậy quyền sở hữu trí tuệ, bằng sáng chế thuộc về Mỹ. Thành thử Trung Quốc có gây sức ép với TSMC hay với trên dưới 100.000 công ty Đài Loan ở Hoa Lục cũng vô ích khi mà TSMC không được phép xuất khẩu các sản phẩm làm ra cho Trung Quốc. Chính vì thế mà Hoa Vi gặp nhiều khó khăn ». Đằng sau các con số hàng ngàn tỷ đô la Trung Quốc dành để phát triển công nghệ bán dẫn, đơn giản là « chiến tranh lạnh về công nghệ cao » giữa Washington với Bắc Kinh. Trên mặt trận này, Đài Loan trở thành một lá chủ bài của cả Mỹ lần Trung Quốc. Nhà nghiên cứu Marc Julienne cho rằng đây là một trong số rất nhiều những lý do khiến chính quyền Tập Cận Bình liên tục duy trì áp lực ở mức « cao chưa từng thấy » với Đài Loan từ hơn một năm qua. Marc Julienne​​​​​​​ : « Công nghệ bán dẫn khiến Đài Loan càng trở nên « hấp dẫn » trong mắt Trung Quốc và đó là một trong những động lực khiến thúc đẩy Bắc Kinh muốn nhanh chóng thâu tóm Đài Loan. Nhưng đó không là lý do duy nhất, bởi vì còn có những yếu tố về mặt lịch sử, về tư tưởng và ông Tập Cận Bình muốn khẳng định vị trí của mình phải là ngang với Mao Trạch Đông. Chính vì thế mà Bắc Kinh gần đây đã cứng rắn hơn bao giờ hết trên vấn đề Hồng Kông rồi kế tới là với Đài Loan. Tuy nhiên nhắc lại là trong quá khứ, khủng hoảng giữa hai bờ eo biển Đài Loan đã nhiều lần xảy ra. Có điều lần này, rõ ràng là Bắc Kinh liên tục duy trì áp lực ở mức rất cao đối với Đài Loan từ hơn một năm nay ». Xâm chiếm Đài Loan, một công đôi việc ? Vậy phải chăng vì 80 % bọ điện tử trong những máy móc thuộc dòng « công nghệ cao » chúng ta đang sử dụng đều có dấu ấn của Đài Loan cho nên một mặt Trung Quốc muốn nhanh chóng thâu tóm hòn đảo này, nhưng mặt khác TSMC và những con bọ nano cực nhỏ cũng là một dạng « bảo hiểm nhân thọ » cho một nước Đài Loan độc lập ?  Marc Julienne​​​​​​​ : ​​​​​​​« Tất cả mâu thuẫn trong trường hợp của Đài Loan nằm ở chỗ đó và đấy cũng chính là điều hết sức thú vị đối với giới quan sát. Qua Đài Loan là trường hợp của TSMC. Đài Loan và TSCM chiếm một vị trí quan trọng đến nỗi mà Trung Quốc có rất nhiều những lý do để thâu tóm cả hai. Nhưng cũng nhờ vị trí then chốt đó của Đài Loan và tập đoàn công nghệ bán dẫn này trên bàn cờ công nghệ quốc tế, và đối với cả một mảng công nghệ kỹ thuật số của các nền kinh tế phương Tây, của châu Á cho nên Trung Quốc không thể dễ dàng xâm chiếm Đài Loan, thâu tóm TSCM. Có khả năng là nhiều quốc gia trên thế giới, đứng đầu là Mỹ, sẽ không để Đài Loan rơi vào vòng kềm tỏa của Bắc Kinh, để rồi Trung Quốc làm chủ công nghệ bán dẫn ».     Tính toán chiến lược trên bàn cơ kinh tế Không chỉ có một mình Trung Quốc chạy đua tìm kiếm bọ nano. Ngày 14/10/2021 Tokyo thông báo dự án xây dựng nhà máy TSMC đầu tiên tại Nhật Bản. Xưởng sản xuất chip điện tử này sẽ bắt đầu hoạt động từ 2024 nhằm đáp ứng nhu cầu của các tên tuổi trong ngành công nghiệp Nhật Bản như Sony hay hãng xe Toyota. Báo chí tại Đài Bắc nói đến một khoản đầu tư 7 tỷ đô la Mỹ. Giới quan sát cho rằng thuyết phục được TSMC mở nhà máy trên lãnh thổ Nhật là một « thắng lợi lớn » của chính quyền Tokyo về mặt « chiến lược » trong bối cảnh từ « mùa xuân vừa qua, chính phủ đưa bọ nano vào danh sách những ưu tiên đối với an ninh quốc gia ». Điều đó có thể giải thích phần nào lập trường cứng rắn của Nhật Bản bảo vệ chủ quyền và an ninh cho Đài Loan trước các đòn uy hiếp của Bắc Kinh.  Trở lại với trường hợp của Trung Quốc, Mathieu Duchâtel, giám đốc chương trình châu Á, Viện nghiên cứu Montaigne Paris được báo Les Echos trích dẫn nhấn mạnh công nghệ bán dẫn là lĩnh vực mà « khoảng cách giữa mục tiêu và tiềm lực thực sự của Trung Quốc còn rất lớn » ... và « hơn bao giờ hết tương lai của nền công nghệ cao Trung Quốc tùy thuộc vào những rào cản của Âu Mỹ ». Nhà nghiên cứu June Park, đại học George Washington nhi nhận « tại thủ đô Wahsington, nhiều người đã hiểu rằng, công nghệ bán dẫn là một yếu tố chiến lược để Hoa Kỳ dẫn đầu thế giới. Đầu hàng trên mặt trận này sẽ là dấu chấm hết cho thời đại vàng son của Mỹ ».

France, as an Indo-Pacific power, plays a unique role in EU discussions on engagement with the region. Paris' security-minded approach to the Indo-Pacific region distinguishes it from other European capitals. But, as AUKUS controversy shows, France's ambitions in the region are being challenged, as its partners prioritize capabilities to respond to China's growing military prowess over relations with Paris. The resulting Franco-American tensions have implications for all EU member states and some of them are concerned.In this episode, we talk with Mathieu Duchâtel, Director of the Asia Program at Institut Montaigne, and one of the leading voices in China debates in France.The conversation covers France's ambitions in the Indo-Pacific, the dynamics of Franco-Chinese interactions in the region, the AUKUS debacle and China topics in light of the upcoming French EU presidency.---If you are interested in our research on EU-China topics why not subscribe to our biweekly MERICS Europe China 360° Brief?

« Mất hai, gỡ lại được một » : Pháp mất hợp đồng tàu ngầm với Úc, bị Thụy Sĩ loại khỏi danh sách trang bị chiến đấu cơ đời mới nhưng lại giành được hợp đồng trang bị tàu khu trục cho Hy Lạp. Xuất khẩu trang thiết bị quân sự là lá chủ bài trong chiến lược của Paris, áp lực với ngành công nghiệp vũ khí của Pháp lại càng lớn.  Là nguồn xuất khẩu vũ khí lớn thứ ba trên thế giới, nhưng Pháp bị Nga và Mỹ bỏ lại xa phía sau. Viện Nghiên Cứu Hòa Bình Stockholm – SIPRI trong báo cáo 2020 thẩm định Pháp chiếm 8,2% thị phần quốc tế, Mỹ vẫn giữ thế áp đảo với 37% xuất khẩu trang thiết bị quân sự và Nga là 20%. Theo báo cáo của bộ Quân Lực Pháp trình lên Quốc Hội tháng 6/2021 về các hoạt động của ngành công nghiệp vũ khí, xuất khẩu trong năm 2020 giảm 41% so với hồi 2019.   Báo cáo của bộ Quân Lực Pháp cho biết, trong giai đoạn 2011-2020, trong số 10 khách hàng lớn nhất của Pháp, gồm 3 nước châu Á là Hàn Quốc, Sigapore và Ấn Độ ; 5 quốc gia tại Trung Cận Đông; một điểm gây chú ý là Mỹ đứng thứ 7 trong bảng xếp hạng này và sau cùng, châu Âu từng bước trở thành thị trường mua vào đến gần 50% vũ khí xuất khẩu của Pháp. Dù vậy, Paris liên tiếp mất hai hợp đồng, một để bán chiến đấu cơ Rafale do tập đoàn Dassault chế tạo cho Thụy Sĩ và vố đau thứ nhì là bị mất hợp đồng tàu ngầm với Úc vào tháng trước, lại làm dấy lên tranh luận về khả năng cạnh tranh, về sự tồn tại của nền công nghiệp vũ khí của Pháp.  Trên đài phát thanh France Culture, nhà nghiên cứu Lucie Béraud–Sudreau thuộc việc SIPRI gạt bỏ lập luận này và nhấn mạnh đến yếu tố « thời gian » khi nói về các thương vụ mua bán vũ khí : « Sự yếu kém trong năm 2020 có thể do đại dịch Covid-19 : Nhiều cuộc đàm phán đã phải hoãn lại, các dự án qua đó cũng bị chậm trễ. Theo tôi đó chủ yếu là những khó khăn nhất thời và có nhiều triển vọng mọi việc sẽ tốt đẹp hơn trong những năm sắp tới ».  Châu Âu vẫn còn thiếu sức nặng Chuyên gia này nhắc lại trong giai đoạn 2016-202,n tổng kim ngạch xuất khẩu vũ khí Pháp tăng 44 % so với hồi 2011-2015 theo thẩm định của viện nghiên cứu SIPRI. Về phía Paris, bộ Quân Lực nói đến hai đỉnh điểm là 2015-2016 với tổng trị giá đơn đặt hàng theo thứ tự là 17 và 14 tỷ euro. Tuy nhiên chuyển biến mới đối với ngành xuất khẩu vũ khí Pháp là châu Âu ngày càng nổi lên như một khách hàng quan trọng. Phát ngôn viên bộ Quân Lực Pháp, Hervé Grandjean họp báo hôm 02/06/2021 giải thích : « Châu Âu là thị trường quan trọng nhất của ngành xuất khẩu vũ khí của chúng ta. Khuynh hướng này đã được ghi nhận từ năm 2017. Rõ ràng, đây là khu vực ưu tiên của các tập đoàn sản xuất vũ khí và đó là một điểm mới. Năm 2017, 10% xuất khẩu hướng về thị trường châu Âu. Tỷ lệ này đạt 25% một năm sau đó và đến 2019, châu Âu chiếm đến 47% tổng kim ngạch xuất khẩu vũ khí của Pháp với những điểm đến như Bỉ, Hungary hay Tây Ban Nha ». Báo chí thường nêu lên câu hỏi phải chăng châu Âu mua vũ khí của Pháp nhiều hơn trong khuôn khổ chính sách an ninh và phòng thủ chung châu Âu ? Chuyên gia kinh tế Học Viện Cao Đẳng Quân Sự Quốc Gia IHEDN, Julien Malizard trả lời là không : « Từ 2017 Pháp đã chủ trương xây dựng một hệ thống phòng thủ chung châu Âu. Điều đó có nghĩa là châu lục này phải tự chủ về trang thiết bị quân sự, không lệ thuộc vào bất kỳ một nguồn cung cấp nào ngoài Liên Âu. Thêm vào đó, từ quãng 2014-2015, ngân sách quốc phòng trong khối tăng lên trở lại sau nhiều năm bị cắt giảm dưới tác động của khủng hoảng tài chính 2008-2009 và tiếp theo đó là các biện pháp khắc khổ. Thứ nữa là về chất lượng, các sản phẩm của Pháp được đánh giá cao và đã được sử dụng trên nhiều mặt trận. Cũng đừng quên rằng ngay giữa các thành viên Liên Âu cũng có một sự cạnh tranh và đó là một sự cạnh tranh gay gắt, vậy mà Pháp vẫn giành được hợp đồng. Điều đó cho thấy chất lượng của Pháp rất cao ».  Nếu như Pháp là quốc gia xuất khẩu vũ khí thứ ba của thế giới, thì Đức và Anh theo sát nút phía sau, Tây Ban Nha có tên trong danh sách 10 nhà cung cấp lớn của thế giới còn Ý đứng hạng thứ 10. Các hợp đồng mua bán vũ khí luôn kèm theo yếu tố chính trị và địa chính trị. Lucie Béraud-Sudreau, thuộc viện SIPRI giải thích thêm về thế kẹt của Pháp từ trước tới nay trên thị trường xuất khẩu vũ khí và để vươn lên đến vị trí thứ 3 trong số các nhà xuất khẩu trang thiết bị quân sự của thế giới, Pháp đã bắt buộc phải có những lá chủ bài trong tay :   « Trong quá khứ, Pháp khó tìm một chỗ đứng trong lĩnh vực này. Ở vào thời kỳ chiến tranh lạnh, Paris bị kẹt giữa một bên là Mỹ và bên kia là Liên Xô và đã không dễ thuyết phục các đối tác mua vũ khí của mình. Chiến tranh lạnh chấm dứt, thế giới bước vào giai đoạn giải trừ vũ khí, cắt giảm các chi phí quân sự và nếu có tăng cường khả năng phòng thủ, thì mỗi quốc gia đều giành ưu tiên cho các tập đoàn công nghiệp vũ khí của mình. Khả năng xuất khẩu của Pháp khá bị giới hạn. Rồi mãi đến 2017 như vừa nói, hoàn cảnh mới bắt đầu thay đổi. Thị trường châu Âu càng lúc càng trở nên quan trọng. Tuy nhiên không phải vì mua vũ khí của Pháp mà chúng ta hướng tới việc xây dựng hệ thống phòng thủ chung châu Âu. Các đối tác trong Liên Âu trang bị vũ khí của Pháp vì đó là những sản phẩm có sức cạnh tranh cao. Đừng quên rằng Hy Lạp chọn mua tàu khu trục của Pháp sau khi đã loại các nhà sản xuất của Đức và một liên doanh Mỹ-Hà Lan ».   Giới trong ngành nhắc lại, từ lâu nay, một trong những điểm mạnh của Pháp là gắn liền các hợp đồng vũ khí với khái niệm « đối tác chiến lược ». Vẫn trên đài France Culture, chuyên gia viện SIPRI, Lucie Béraud-Sudreau cho biết thêm :  « Khái niệm “đối tác chiến lược”vừa là một lập luận có sức thuyết phục để Pháp giành được hợp đồng, bởi vì ngoài thương vụ mua bán bình thường, còn bao hàm cả một mảng hợp tác quân sự và phòng thủ. Ở chiều ngược lại, đây cũng là yếu tố trong chiến lược quốc phòng của Pháp. Chúng ta đã thấy rõ điều đó trong hợp đồng tàu ngầm với Úc: Đằng sau vụ mua bán này là cả chiến lược của Pháp trong vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương. Khái niệm “đối tác chiến lược” cho phép một quốc gia xây dựng cả một mạng lưới liên minh, chứ không chỉ đơn thuần là một hợp đồng thương mại bình thường ».  Đối thủ Trung Quốc Theo báo cáo công bố tháng 3/2021 của Viện Nghiên Cứu Hòa Bình Stockholm Trung Quốc là nguồn xuất khẩu vũ khí thứ 5 toàn cầu trong giai đoạn 2016-2020 và hiện tại Bắc Kinh chiếm 5,2% thị phần quốc tế. Đáng chú ý hơn cả là ngành công nghiệp vũ khí nước này đã « đốt giai đoạn ». Giám đốc chương trình châu Á tại viện nghiên cứu Institut Montainge -Paris, ông Mathieu Duchâtel nhắc lại cho đến tận giữa thập niên 1990 Trung Quốc còn gần như hoàn toàn lệ thuộc vào Nga, để rồi giờ đây là nguồn sản xuất thứ 2 trên thế giới và là nhà xuất khẩu thứ 5 của toàn cầu. Pakistan, Bangladesh, Algeri là những khách hàng quan trọng nhất của Trung Quốc và Bắc Kinh có những lợi thế mà các nước dân chủ phương Tây không có được : « Trong những năm gần đây, về chất lượng, Trung Quốc đã nâng cao đáng kể các trang thiết bị xuất khẩu, đặc biệt là trong những lô hàng bán cho Pakistan. Islamabad mua từ tàu ngầm quy ước đến chiến đấu cơ của Trung Quốc. Thêm vào đó Bắc Kinh không bị hiệp ước MTCR cấm phổ biến tên lửa và drone có mang theo đầu đạn, trói tay. Do đó trên thị trường này, Trung Quốc đã mạnh dạn xuất khẩu cho khoảng một chục quốc gia, trong đó có nhiều nước tại châu Á, Đông Nam Á, Trung Á và kể cả tại Trung Đông (…) Tuy nhiên các nhà sản xuất Trung Quốc còn hai nhược điểm trong lĩnh vực sản xuất mô-tơ cho chiến đấu cơ và động cơ tàu ngầm. Trên cả hai mặt này, Trung Quốc phải nhập khẩu của Nga, Ukraina và của Đức ».  Cũng chuyên gia về châu Á Duchâtel nhắc lại rằng, nhờ làm chủ công nghệ tên lửa đạn đạo mà từ những năm 2000, Trung Quốc đã triển khai tên lửa tầm ngắn và tầm trung hướng về phía Đài Loan và đó là một bước ngoặt trong toàn cảnh địa chính trị khu vực. Về câu hỏi Trung Quốc có là một đối thủ cạnh tranh với nhiều nhà cung cấp vũ khí châu Âu mà đứng đầu là Pháp hay không, Mathieu Duchâtel viện Montaigne trả lời : "Hiện tại Trung Quốc chưa cạnh tranh được với Pháp, Đức hay Nga và nhất là với Mỹ trên những hơp đồng lớn. Bắc Kinh cũng chưa xuất khẩu tàu ngầm nguyên tử. Chiến đấu cơ đời mới nhất của Trung Quốc chưa thể cạnh tranh với những F-35 của Mỹ hay Rafale của Pháp. Dù vậy drones là một lĩnh vực mà Trung Quốc đã rất thành công”.   Nói cách khác nếu như trước trong thế giới lưỡng cực trong tay Hoa Kỳ và Liên Xô cũ, công nghiệp quốc phòng của Pháp bị kẹt giữa Washington và Matxcơva, thì nay Paris có thêm một đối thủ cần phải dè chứng đó là Bắc Kinh. Hơn nữa Trung Quốc có hai lợi thế mà Pháp không có được. Thứ nhất như giám đốc ban châu Á của viện Montaigne ghi nhận Bắc Kinh không phải « minh bạch », báo cáo với Quốc Hội về các hoạt động của ngành xuất khẩu vũ khí. Thứ hai là Trung Quốc không bị trói buộc bởi một số hiệp ước giới hạn phổ biến vũ khí cho nên dễ dàng ký hợp đồng cung cấp trang bị quân sự cho bất kỳ một đối tác nào, miễn là đối tượng nhắm tới không trực tiếp đe dọa đến an ninh quốc gia của Trung Quốc. Một điểm thứ ba được Nhóm Vauban, quy tụ khoảng 20 chuyên gia về quốc phòng của Pháp, lưu ý: Các hợp đồng của Trung Quốc không bị các tổ chức nhân quyền, những quỹ đầu tư hay công ty thẩm định tài chính soi mói xem Bắc Kinh bán vũ khí cho ai và những trang thiết bị đó được sử dụng vào việc gì.

durée : 00:58:03 - Cultures Monde - par : Florian Delorme, Mélanie Chalandon - Ce devait être le deal du siècle, c'est finalement une humiliation. La rupture de contrat par l'Australie menace non seulement les relations diplomatiques mais aussi l'exportation française d'armement, maillon central des ambitions de Paris sur la scène internationale. - réalisation : Vincent Abouchar, Benjamin Hû - invités : Lucie Béraud-Sudreau Directrice du programme de recherche « Armement et dépenses militaires » au Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI).; Julien Malizard Titulaire adjoint de la chaire Economie de la défense de l'IHEDN (Institut des Hautes Etudes de Défense Nationale); Mathieu Duchâtel docteur en Science-Politique, directeur du programme Asie à l'Institut Montaigne.

Thứ Bảy, 29/05/2021, Philippines lại gởi công hàm ngoại giao phản đối « sự hiện diện và các hoạt động bất hợp pháp » của Trung Quốc tại Biển Đông. Trước đó hai hôm, ngày 27/05/2021, Nhật Bản và Liên Hiệp Châu Âu trong cuộc họp cấp cao trực tuyến, kêu gọi « duy trì hòa bình và ổn định tại eo biển Đài Loan ». Căng thẳng gia tăng tại Biển Đông và biển Hoa Đông và ẩn sau đó là những rủi ro xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc. Làm thế nào đánh giá được những rủi ro đó ? Nhà báo Joris Zylberman trên trang mạng RFI lần lượt phân tích những nguy cơ có thể dẫn đến đối đầu quân sự Mỹ - Trung tại ba điểm nóng ở châu Á – Thái Bình Dương : Eo biển Đài Loan, biển Hoa Đông và Biển Đông. Đài Loan và chiến lược mập mờ Từ năm 2019, Trung Quốc không ngừng gia tăng sức ép không - hải quân đối với Đài Loan. Ông Tập Cận Bình và đảng Cộng Sản Trung Quốc tuyên bố hạ gục « tỉnh nổi loạn » bằng cuộc chiến tiêu hao hay bằng vũ lực nếu thấy cần thiết. Đối với ông Tập, không thể để gánh nặng hợp nhất này cho thế hệ tiếp theo. Kế hoạch tái chiếm có thể được hình dung theo hai bước. Đầu tiên là phá hủy các trung tâm chỉ huy, căn cứ không quân và hải quân sau khi tấn công tin học để vô hiệu hóa hệ thống phòng thủ và chiếm lấy kiểm soát không phận. Rồi tiếp đến mới cho đổ bộ. Nhà nghiên cứu Mathieu Duchatel, giám đốc chương trình châu Á, Viện Montaigne lưu ý trong cuộc chiến này Trung Quốc chưa chắc gì nắm lấy phần thắng. Đó sẽ là một cuộc chiến hao tốn nhân lực. Và nhất là Bắc Kinh chưa làm chủ được một yếu tố quan trọng : Phản ứng của Mỹ. Thế nên, theo ông Mathieu Duchatel, « kịch bản khả dĩ nhất, chính là hai hay ba thời điểm khủng hoảng trong 10 năm, đưa Trung Quốc dần dần tiến đến mục tiêu của mình. Mỗi một cuộc khủng hoảng sẽ mang lại một chút lợi thế. Điều quan trọng là Bắc Kinh cần trắc nghiệm quyết tâm kháng cự của Đài Loan và Hoa Kỳ ». Nước Mỹ của Joe Biden sẽ làm gì ? Với đạo luật 1979, « Taiwan Relations Act », Hoa Kỳ cam kết cung cấp vũ khí để Đài Bắc có thể tự vệ trước những hành động gây hấn của Bắc Kinh, nhưng đồng thời vẫn tôn trọng « nguyên tắc một nước Trung Hoa duy nhất ». Vậy khi Đài Loan bị xâm chiếm, liệu Mỹ có sẽ đến ứng cứu hay không ? Về điểm này, nước Mỹ vẫn tỏ thái độ nước đôi, đến mức có cả một chính sách : « Mập mờ về chiến lược » Hiện tại, tổng thống Joe Biden không đoạn tuyệt với chính sách của Donald Trump. Ông cũng gởi các đặc sứ cấp cao đến gặp tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn. Tháng 4/2021, Joe Biden cho dỡ bỏ những hạn chế các cuộc tiếp xúc cấp cao với chính quyền Đài Bắc. Ông thậm chí còn vận động được G7 lên án « những hành động quấy rối của Trung Quốc nhắm vào Đài Loan ». Phải chăng chủ nhân Nhà Trắng hiện nay sắp làm rõ chính sách của mình về Đài Loan ? Đây cũng chính là những gì mà nhiều tướng lĩnh cấp cao Mỹ đòi hỏi từ ba tháng qua. Đối với cựu đô đốc James Stavridis, sự mập mờ về chiến lược « rất có thể dẫn đến những đánh giá sai lầm từ phía Trung Quốc (hay từ Đài Loan) và khơi dậy một cuộc xung đột diện rộng. » Thế nhưng, đó không phải là quan điểm của chính quyền Biden, nhất là với bà Avril Haines, giám đốc tình báo quốc gia (cố vấn của tổng thống về tình báo). Theo bà, « việc từ bỏ chiếc lược nước đôi có lẽ gây bất ổn sâu sắc cho Trung Quốc. Điều này sẽ còn củng cố ý tưởng của Trung Quốc cho rằng Hoa Kỳ quyết tâm ngăn chặn sự trỗi dậy của Trung Quốc, kể cả thông qua sức mạnh quân sự. Điều này chắc chắn sẽ đẩy Bắc Kinh tìm cách gây cản trở các lợi ích của Mỹ trên toàn thế giới. » Cũng theo bà Avril Haines, việc tỏ rõ lập trường còn thúc đẩy thêm những mầm mống tuyên bố độc lập chính thức của Đài Loan, vốn dĩ là một điều tối kỵ đối với Bắc Kinh. Theo nhà nghiên cứu Antoine Bondaz, Quỹ Nghiên cứu Chiến lược (FRS), « với Đài Loan, những bảo đảm an ninh đó là không rõ ràng. » Quan điểm này đã được ông Kurt Campbell, điều phối viên của Nhà Trắng về chính sách Ấn Độ - Thái Bình Dương khẳng định. Ông cho rằng Washington và Bắc Kinh chia sẻ cùng lập trường : Duy trì nguyên trạng xung quanh đảo này ở một mức độ nào đó, là nằm trong lợi ích của cả hai cường quốc. Biển Đông và yếu tố Philippines bất định Tại Biển Đông, vùng biển này có diện tích rộng bằng một nửa châu Mỹ, có nhiều nguồn khoáng sản, dầu khí và còn là con đường giao thương huyết mạch, nơi trung chuyển của 1/3 thương mại toàn cầu, Trung Quốc đòi hỏi chủ quyền đến 80% diện tích khu vực. Một đòi hỏi khó thể chấp nhận được đối với nhiều nước sở hữu và cũng có các đòi hỏi chủ quyền với nhiều đảo như Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Indonesia. Hồi tháng 2/2021, Trung Quốc ban hành một đạo luật mới cho phép « tầu tuần duyên Trung Quốc có trang bị vũ khí » được phép đáp trả « những sự cố bạo lực nghiêm trọng » tại những vùng lãnh hải mà Trung Quốc cho là có chủ quyền. Bởi vì tầu chiến nước ngoài ngày càng hiện diện đông đảo. Hạm đội Mỹ đặc biệt còn tiến hành các chiến dịch « tự do lưu thông » ở Biển Đông, vì Washington không muốn để Bắc Kinh độc quyền kiểm soát cả một khu vực chiến lược rộng lớn. Rủi ro xảy ra sự cố hiện hữu khắp vùng. Người ta còn nhớ vụ va chạm trên không giữa một tiêm kích Trung Quốc và chiếc máy bay trinh sát của Mỹ năm 2001 đã làm thiệt mạng một phi công Trung Quốc. Năm 2018, hàng không mẫu hạm USS Decatur và tầu khu trục hạm Lan Châu (Lanzhou) xuýt nữa va nhau khi chỉ cách có 41 mét. Nhà nghiên cứu François-Xavier Bonnet, Viện Nghiên cứu về Đông Nam Á đương đại (Irasec), nhận định : « Rủi ro ở đây chính là một sai lầm. Nếu một tầu chiến Mỹ bị radar Trung Quốc chiếu sáng và một chiếc tên lửa được trực tiếp bắn đi sau khi bị rọi, Hoa Kỳ có thể có phản ứng. Chiến tranh cục bộ có thể trở nên lan rộng ». Ngoài ra, Hoa Kỳ còn phải đối mặt với một rủi ro khác : Bị lôi kéo vào một cuộc đối đầu giữa Trung Quốc và một trong số các nước đồng minh của Mỹ, những nước đang có tranh chấp chủ quyền, đặc biệt là Philippines. Theo yêu cầu của Manila, Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye năm 2016 ra phán quyết cho rằng những đòi hỏi « chủ quyền lịch sử » của Bắc Kinh ở Biển Đông là không có cơ sở pháp lý. Vì hy vọng thu hút nhiều đầu tư Trung Quốc, tổng thống Philippines đã gạt phán quyết của La Haye sang một bên, cho đấy chỉ là « một mớ giấy lộn » đáng « ném vào sọt rác ». Thái độ nhún nhường này của ông Rodrigo Duterte cũng không ngăn cản được 200 tầu đánh cá Trung Quốc ngang nhiên neo đậu tại bãi Đá Ba Đầu hồi tháng 3/2021. Trên thực tế, đó là những đội tầu dân quân biển, có nhiệm vụ làm tiền đồn cho hải quân Trung Quốc. Theo nhà địa lý học François-Xavier Bonnet, bãi Đá Ba Đầu là phần đông bắc của Cụm Sinh Tồn, « cụm đảo quan trọng nhất tại Biển Đông ». Trung Quốc đã chiếm hai bãi đá ngầm và giờ nếu có được cả bãi Đá Ba Đầu, nước này có thể xây dựng một khu căn cứ hải quân lớn cùng với oanh tạc cơ, có khả năng tấn công đến đảo Guam của Mỹ. Một điểm khác cũng khiến Hoa Kỳ lo lắng : Căn cứ không quân trên bãi đá Chữ Thập, trong quần đảo Trường Sa. Tại đây, Bắc Kinh cho xây dựng một đường băng dài 3.000 mét và đang chuẩn bị mở rộng thêm căn cứ. Từ điểm này, một chiếc oanh tạc cơ Trung Quốc cùng với máy bay tiếp liệu có thể đi tới các bờ biển của Úc. Ông Francois-Xavier Bonnet tóm lược như sau :« Scarborough, Đá Chữ Thập (Fiery Cross), Cụm Sinh Tồn (Union Banks) và bãi Đá Vành Khăn (Mischief), khi nối tất cả các nhóm đảo này lại, Bắc Kinh có thể sẽ kiểm soát được Biển Đông, cả trên bình diện không quân, hải quân lẫn tầu ngầm. » Để hiểu rõ toàn cảnh vấn đề, chuyên gia Antoine Bondaz còn cho rằng người ta nên chú ý đến độ sâu của các vùng biển :« Biển Đông là vùng biển ngoại vi duy nhất của Trung Quốc có độ sâu lớn, ở đó người ta có thể làm cho các chiếc tầu ngầm không bị phát hiện, một điều quan trọng cho khả năng răn đe hạt nhân của Trung Quốc. Hiện tại, tầu ngầm tên lửa hạt nhân của Trung Quốc chưa thể đi tới đến bờ tây của nước Mỹ. Bởi vì, Trung Quốc còn phải đối mặt với một chuỗi các điểm không an toàn : nước này cảm thấy bị bao vây bởi hệ thống liên minh của Mỹ theo hình chữ "J" bắt đầu từ Nhật Bản, sang Đài Loan, Philippines rồi Úc. Do vậy, việc phá vỡ vòng vây này, thu hồi Đài Loan, cũng như biến Biển Đông thành một thành trì kiên cố là điều cần thiết ». Trước đà trỗi dậy mạnh mẽ về chiến lược của Trung Quốc, Washington mong muốn có thể dựa vào tất cả các đồng minh trong khu vực. Chính ở điểm này Philippines của ông Duterte lộ rõ là một yếu tố bất ổn. Vị tổng thống tính khí thất thường đe dọa hủy thỏa thuận thăm viếng quân sự (VFA) ký kết từ năm 1999. François-Xavier Bonnetgiải thích : « Thỏa thuận này cho phép các binh sĩ Mỹ tiếp cận dễ dàng hơn các khu căn cứ quân sự Philippines mà không cần hiện diện thường trực vào lúc mà Hoa Kỳ đang dần triệt thoái khỏi Afghanistan. Hoa Kỳ còn có thể đối phó với một đòn tấn công mạnh tại khu vực trong trường hợp xung đột với Đài Loan. » Trong bối cảnh này, Hoa Kỳ đã đề nghị tái đàm phán thỏa thuận. Nhưng ông Duterte tìm cách cản trở tối đa. Đối với nguyên thủ Philippines, không có chuyện chọc giận Bắc Kinh và có nguy cơ dẫn đến một cuộc xâm chiếm phía bắc Philippines từ Trung Quốc. Biển Hoa Đông : Vùng xám Nhìn sang Biển Hoa Đông, cách nay vài năm, căng thẳng giữa Nhật Bản và Trung Quốc tưởng chừng đi đến một cuộc xung đột lớn. Việc chính quyền Tokyo mua lại quần đảo Senkaku – mà Bắc Kinh gọi là Điếu Ngư và có đòi hỏi chủ quyền – nhằm ngăn cản Shintaro Ishihara, thị trưởng Tokyo mang tư tưởng chủ nghĩa dân tộc mua lại quần đảo, đã làm cho mối quan hệ với Bắc Kinh trở nên xấu đi. Từ đó, Trung Quốc không ngừng đưa tầu chiến xâm nhập vùng lãnh hải này và dẫn đến nhiều vụ chạm trán may thay không để lại các hậu quả. Đỉnh điểm căng thẳng là năm 2013. Hiện tại, tuy đã giảm hẳn nhưng các cuộc xâm nhập vẫn còn tiếp diễn. Giả như xung đột xảy ra, Hoa Kỳ sẽ có phản ứng ra sao ? Theo đánh giá của ông Mathieu Duchâtel, mọi việc ở vùng biển này rõ ràng hơn ở những nơi khác : Hoa Kỳ công nhận quần đảo có tranh chấp là một phần lãnh thổ không thể tách rời của Nhật Bản. Một hành động gây hấn của Trung Quốc sẽ tức thì kích hoạt Hiệp ước Phòng thủ Hỗ tương Mỹ - Nhật. « Nguy cơ xảy ra sự cố giữa Mỹ và Trung Quốc ở biển Hoa Đông hiện nay là rất thấp. Khả năng răn đe của Nhật Bản là khả tín, dù rằng các cuộc xâm nhập của Trung Quốc vào vùng 12 hải lý ở quần đảo Senkaku/Điếu Ngư là một "thách thức vùng xám » khó kiểm soát vì đó là những lực lượng tuần duyên chứ không phải là hải quân Trung Quốc. Thế răn đe của Nhật Bản đã được củng cố thêm do lập trường rõ ràng của Mỹ trong việc bảo đảm an ninh, được áp dụng cho cả quần đảo Senkaku. Chuyện đi lại của hải quân và không quân Trung Quốc tại eo biển Miyako ở giai đoạn này mới chỉ là một chủ đề song phương Trung – Nhật. Nếu so với Biển Đông, trường hợp biển Hoa Đông cho thấy rõ Trung Quốc ít dám mạo hiểm hơn khi mối tương quan lực lượng rõ ràng là bất lợi cho Trung Quốc. Đây chính là trường hợp liên minh Mỹ - Nhật ».

durée : 00:58:31 - Cultures Monde - par : Florian Delorme, Mélanie Chalandon, Antoine Dhulster - La récente pénurie de semi-conducteurs a mis en lumière la place que détient Taïwan dans l’industrie technologique. Ce quasi-monopole confère à l'île une place stratégique dans la guerre économique qui se joue depuis plusieurs années entre les Etats-Unis et la Chine. - réalisation : Vincent Abouchar, Benjamin Hû - invités : Mathieu Duchâtel docteur en Science-Politique, directeur du programme Asie à l'Institut Montaigne.; Jean-Yves Heurtebise Maître de conférences à l’université catholique Fu-Jen à Taipei (Taïwan), chercheur associé au CEFC (Hong-Kong) et corédacteur-en-chef de la revue Monde Chinois Nouvelle Asie; Sarah Guillou économiste à l’OFCE

Tại thượng đỉnh bất thường giữa Liên Hiệp Châu và Trung Quốc lãnh đạo đôi bên tuyên bố vẫn theo đuổi mục tiêu đạt được thỏa thuận về đầu tư song phương vào cuối năm 2020. Nhưng không chắc đây vẫn còn là ưu tiên của Bruxelles và Bắc Kinh, khi Liên Âu xem « Trung Quốc là một đối thủ có hệ thống ». Dịch Covid-19 đã phá hỏng kế hoạch ngoại giao của thủ tướng Angela Merkel. Bà muốn lợi dụng cương vị chủ tịch luân phiên châu Âu mời chủ tịch Trung Quốc đến Leipzig dự thượng đỉnh đặc biệt với lãnh đạo của toàn khối Liên Hiệp Châu Âu tạo đà cho đối thoại Âu-Trung. Một trong những trọng tâm của sự kiện là thúc đẩy họp tác kinh tế giữa Liên Âu với đối tác thương mại quan trọng thứ nhì của mình. Do hoàn cảnh dịch bệnh, cuối cùng hôm 14/09/2020 thượng đỉnh đã phải họp qua cầu truyền thình và thu gọn giữa một bên là chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula Von Der Leyen, chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel và thủ tướng Đức Angela Merkel đại diện cho 27 thành viên của Liên Âu và bên kia là chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Trong cuộc họp báo kết thúc hội nghị, Bruxellesghi nhận « một số tiến bộ » nhưng vẫn còn rất nhiều việc phải làm để cho ra đời hiệp định đầu tư song phương – Comprehensive Agreement on Investment (CAI).  Liên Âu một lần nữa nhấn mạnh đòi hỏi phía Trung Quốc tôn trọng nguyên tắc bình đẳng. Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu thông báo đã đạt được một số tiến bộ với Trung Quốc trên ba điểm : « Ứng xử của các công ty Nhà nước Trung Quốc, chuyển giao công nghệ và chính sách trợ cấp cho các công ty quốc doanh ». Bất đồng vẫn tồn tại trên hai vế : việc « mở cửa thị trường nội địa Trung Quốc cho các doanh nhân châu Âu và dư thừa sản xuất » của các doanh nghiệp Trung Quốc. Thủ tướng Đức cho rằng tất cả tùy thuộc vào « quyết tâm chính trị » của các bên. CAI nhiễu sóng vì virus corona và vế chính trị Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu đã tránh đi sâu vào chi tiết liên quan đến những điểm vừa nêu nhằm để ngỏ khả năng CAI vẫn là các đích các bên nhắm tới. Có điều, đối thoại giữa Bruxelles và Bắc Kinh ngày càng phức tạp vì nhiều hồ sơ chính trị khác từ luật an ninh quốc gia mà Hoa Lục đã áp đặt với đặc khu hành chính Hồng Kông đến những bằng chứng ngày càng nhiều về chính sách đàn áp thiểu số Duy Ngô Nhĩ tại Tân Cương, tình hình đang nóng lên tại Tây Tạng …  Trên những điểm nhậy cảm này chủ tịch Hội Đồng Châu Âu cảnh báo Bruxelles sẽ không « nhắm mắt làm ngơ ».  Trở ngại kinh tế chưa thể vượt qua Nhưng quan trọng hơn cả là châu Âu không còn cả tin vào Trung Quốc như trước đây theo phân tích của chuyên gia Antoine Bondaz thuộc Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược FRS của Pháp : « Điểm hết sức quan trọng là lập trường của châu Âu về Trung Quốc đang thay đổi rất nhanh và những bức xúc của châu Âu đối với Bắc Kinh đã thêm dồn dập. Điều này thể hiện một cách rõ ràng trên hồ sơ kinh tế mà đây là trọng tâm của thượng đỉnh Âu-Trung lần này. Liên Âu quá mệt mỏi trước những hứa hẹn trống rỗng của Bắc Kinh. Trung Quốc cam kết nhiều nhưng thực hiện thì không bao nhiêu. Giờ đây Bruxelles mạnh mẽ đòi Bắc Kinh tôn trọng nguyên tắc đối đẳng, có qua có lại và đòi các doanh nghiệp châu Âu phải được đối xử bình đẳng trên nhiều lĩnh vực. Thí dụ như mở của thị trường của đôi bên cho các doanh nghiệp của nhau, về chính sách trợ giá cho các công ty quốc doanh hay liên quan tới vai trò trung tâm của các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc trong các hoạt động kinh tế. Liên Âu và Trung Quốc đã đàm phán từ trước về tất cả những điều khoản này nhưng câu hỏi vẫn là đôi bên có thể ký kết được thỏa thuận đầu tư hay không ? Cần nói thêm là đàm phán đã kéo dài từ quá lâu rồi, từ năm này qua năm khác ». Những khúc mắc quan trọng nhất mà Liên Hiệp Châu Âu và Trung Quốc vẫn chưa san bằng được sau gần 30 vòng đàm phán như ông Bondaz vừa trình bày, cũng là nguồn gốc gây nên cuộc chiến tranh thương mại Mỹ -Trung. Trước mắt Bắc Kinh không có dấu hiệu nhượng bộ chính quyền Trump trên tất cả những điểm từ chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp nhà nước, đến vấn đề cưỡng bức chuyển giao công nghệ hay vai trò trọng yếu của các tập đoàn quốc doanh Trung Quốc … vậy không lẽ ông Tập Cận Bình đã dễ dàng nhượng bộ các đối tác châu Âu ? Nhiều nhà bình luận hoài nghi về thực chất trong thông báo của Bruxelles hôm 14/09/2020 khi nêu bật những tiến bộ đã đạt được với Bắc Kinh. Trung Quốc kém « hấp dẫn » trong mắt châu Âu  Trả lời báo Libération ngày 13/09/2020 nhà kinh tế Michel Fouquin thuộc trung tâm nghiên cứu CEPII (Trung Tâm Nghiên Cứu về Triển Vọng Kinh Tế và Thông Tin Quốc Tế) của Pháp giải thích trong hoàn cảnh hiện tại rất khó để các công ty châu Âu mua lại các tập đoàn Trung Quốc trong khi đó Trung Quốc đã tham gia trực tiếp, thậm chí làm chủ nhiều tập đoàn then chốt của châu Âu. Đây là một điểm mà Bruxelles không còn chấp nhận nữa nhất là trong bối cảnh thị trường Trung Quốc có phần kém hấp dẫn so với hồi 2013 khi đôi bên khởi động đàm phán về một hình định đầu tư song phương. Chuyên gia Antoine Bondaz cho rằng đây là thời điểm để Liên Âu áp đặt trở lại luật chơi của mình với một đối tác thương mại dù rất nặng ký như Trung Quốc. Ông giải thích : « Liên Âu cần ý thức được là đang có trong tay nhiều phương tiện để gây sức ép với Trung Quốc. Tôi cho rằng Bruxelles thiếu tự tin, đánh giá thấp về khả năng của mình, nhưng lại đánh giá quá cao về thực lực của đối phương. Ở thời điểm này Trung Quốc đang cần châu Âu, cần thị trường của châu Âu. Quan hệ giữa Bắc Kinh với Mỹ, Úc, Canada đang rất căng thẳng và cũng không tốt đẹp gì hơn với Anh Quốc. Rõ ràng chỉ còn lại có châu Âu. Hơn bao giờ hết Trung Quốc đang cần đến khối này, từ mặt mậu dịch đến các hợp tác nghiên cứu, khoa học .. Vậy tại sao Liên Âu không tận dụng thời cơ này để đánh đổi lấy những gì mà Bruxelles từ lâu nay vẫn trông đợi ở Bắc Kinh ? Năm ngoái tổng trao đổi mậu dịch của Pháp với Trung Quốc chỉ bằng 10 % so với giữa Pháp và toàn khối Liên Âu. Điều đó có nghĩa là Trung Quốc tuy là một bạn hàng quan trọng nhưng không có trọng lượng đối với Pháp như là đối với một số những quốc gia khác, như là Hàn Quốc, Úc và nhất với Đài Loan chẳng hạn ». Tính toán của Trung Quốc  Thế còn về phía Trung Quốc thì sao ? Cề mặt chính thức trong vòng công du năm nước Liên Âu cuối tháng 8/2020 ngoại trưởng Vương Nghị vẫn hy vọng CAI hoàn tất trong năm nay. Nhưng thực tế cho thấy quan tâm hàng đầu của Trung Quốc hiện tại có lẽ là giải quyết xung đột về kinh tế (và trên nhiều hồ sơ khác nữa) với Mỹ. Ngoài ra, trong bài viết đăng trên Blog của Viện Nghiên Cứu Montaigne Paris từ tháng 4/2019,  Mathieu Duchâtel giám đốc trung tâm châu Á của Viện đã cảnh báo chớ « lạc quan thái quá » về một hiệp định đầu tư song phương với Trung Quốc. Chuyên gia Pháp đã đưa ra những điểm chính như sau : tại Bắc Kinh các nhà bình luận Trung Quốc khá tin tưởng vào khả năng đạt được một thỏa thuận với châu Âu đồng thời phân biệt rõ ràng tầm nhìn « ngắn hạn » và « dài hạn ». Trong một tài liệu lưu hành nội bộ được ông Duchâtel trích dẫn cho thấy ngay từ 2018 Bắc Kinh đã ý thức được là ngày càng có nhiều yếu tố gây nhiễu quan hệ song phương, tức là đàm phán về CAI bước vào giai đoạn gay go hơn bởi một số yếu tố. Các yếu tố đó gồm : điều kiện để doanh nghiệp châu Âu tham gia thị trường của Trung Quốc, chuẩn mực về phát triển bền vững vốn Liên Âu rất gắn bó, các điều khoản về trách nhiệm của các doanh nghiệp đối với xã hội, và sau cùng là danh sách những lĩnh vực Bắc Kinh xem là nhậy cảm chưa thể mở cửa cho các công ty nước ngoài. Tuy nhiên giới chuyên gia Trung Quốc tin tương là vẫn có thể tìm ra những giải pháp để hóa giải từng điểm một những trở ngại vừa nêu. Nhưng vế chuyển giao công nghệ là một ngoại lệ. Phía Trung Quốc thậm chí xem đây lầ điều « không tránh khỏi » nhưng không đề xuất bất kỳ một giải pháp nào để trấn an đối phương. Lợi dụng thời cơ và áp đặt luật chơi của kẻ mạnh Điểm thứ nhì giám đốc trung tâm châu Á Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược Pháp nêu bật trong bài viết đó là Bắc Kinh muốn nhanh chóng đạt được một hiệp định với Liên Âu đề phòng Bruxelles thiên về các giải pháp bảo hộ mậu dịch gắt gao hơn. Chính sách đó sẽ đe dọa trực tiếp đến dự án Một Vành Đai Một Con Đường của Trung Quốc. Mathieu Duchâtel trích dẫn nghiên cứu của một chuyên gia thuộc Viện Khoa Học Xã Hội tại Bắc Kinh theo đó phương tiện tốt nhất đề đối mặt với chính sách bảo hộ của Liên Âu là : « bắt các doanh nghiệp châu Âu hợp tác với Trung Quốc để phía châu Âu tự điều chỉnh thái độ ». Chuyên gia Trung Quốc này tin tưởng, sẽ đạt được mục đích đó bởi « Châu Âu cần vốn của Trung Quốc ». Một thành viên khoa đặc trách châu Âu cũng của Viện Khoa Học Xã Hội tại Bắc Kinh được chuyên gia Pháp trích dẫn thẳng thừng cho rằng mấu chốt trong cuộc đọ sức giữa Trung Quốc với Liên Âu nằm ở chỗ áp « đặt các chuẩn mực » của mình với đối phương và chỉ có hai phương tiện để đạt đến đích : một là « tận dụng thời cơ và hai là áp dụng luật chơi của kẻ mạnh » Mathieu Duchâtel trong bài viết « Vers un accord d’investissement avec l’UE : un optimisme surjoué ? » kết luận : đó là định hướng trong tất cả các bài phân tích từ phía Trung Quốc liên quan đến đàm phán đang diễn ra với Liên Hiệp Châu Âu để hướng tới một thỏa thuận đầu tư song phương.

Taïwan voit la pandémie de Covid-19 comme une opportunité pour affirmer son autonomie économique par rapport à la Chine. Mais, le défi n’est pas mince pour cette puissance économique méconnue. Au temps du coronavirus, des crises sanitaires et économiques les plus graves depuis plusieurs décennies, certains pays s’en tirent mieux que d’autres.   Parmi ceux-ci, à quelques encablures de la Chine communiste, Taïwan. Taïwan, où la présidente Tsai Ing Wen, réélue au mois de janvier 2020, a entamé son deuxième mandat, ce mercredi 20 mai 2020. Sous son autorité, ce pays de 24 millions d’habitants a su détecter à temps la menace du coronavirus et prendre les mesures qui s’imposaient, de sorte qu’aucun confinement n’a été nécessaire et que le nombre de victimes sur l’île est minime. Cela veut-il dire que l’économie taïwanaise ne rencontre aucune difficulté ? La pandémie amène-t-elle l’île à repenser son organisation industrielle et sa relation commerciale avec la Chine ? Dans la guerre commerciale sino-américaine, comment s’est positionnée Taiwan ? Le capitalisme taiwanais est-il aussi inégalitaire qu’ailleurs, ou doit-il se protéger de la proximité de la Chine communiste et autoritaire en répartissant mieux les fruits de la richesse collective ? (Rediffusion du 16 mai 2020) Voilà les questions posées à deux invités :- Denis Forman vit à Taïwan depuis plus de trente ans. Il est avocat, vice-président de la Chambre de commerce et d’industrie franco-taïwanaise, et conseiller du Commerce extérieur- Mathieu Duchâtel, directeur du programme Asie de l’Institut Montaigne un think-tank parisien d’orientation libérale. Autres éléments : ►ReportagesS'il y a un secteur de l’économie mondiale dans lequel Taïwan pèse d’un poids certain, primordial même, c’est le secteur électronique. Reportage Éco d’ici Éco d’ailleurs signé Adrien Simorre, le correspondant de RFI à Taïwan-L'électronique à Taipei. La guerre commerciale sino-américaine est un peu passée au second plan tant l’actualité est occupée par la pandémie de Covid-19. Cela fait plus de trente jours qu’on ne compte pas de nouveaux cas à Taïwan, mais cela ne met pas le pays à l’abri des impacts économiques du Covid-19. C’est un reportage Éco d’ici Éco d’ailleurs signé Adrien Simorre. Les jeunes,  en particulier, ont des difficultés à s’insérer dans la vie économique. Le rapport entre les salaires et le prix de l’immobilier est parmi les plus élevés au monde. Le prix d’un logement moyen correspond à environ 15 années de salaire moyen. En conséquence, une majorité de jeunes continue à habiter chez ses parents jusqu’à un âge avancé et les autorités peinent à endiguer le phénomène. Écoutez ce reportage Éco d’ici Éco d’ailleurs d’Adrien Simorre.

Từ ngày 01-05/07/2020, Trung Quốc tiến hành tập trận ở ngoài khơi quần đảo Hoàng Sa, chiếm của Việt Nam vào năm 1974. Đây là một trong ba cuộc tập trận mà báo chí Trung Quốc gọi là « tam đại chiến địa » ở ba vùng biển từ bắc xuống nam : Hoàng Hải, Hoa Đông và Nam Hải (Biển Đông) để phô trương sức mạnh. Điều đáng chú ý là Trung Quốc quyết định tổ chức cuộc tập trận hàng năm này ngay sau khi lãnh đạo ASEAN ra thông cáo chung, cứng rắn hơn, vào ngày 26/06 sau cuộc họp thượng đỉnh do Việt Nam làm chủ tịch và khẳng định Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) là cơ sở giải quyết bất đồng ở Biển Đông. Vừa tập trận « răn đe » xong, Bắc Kinh lại kêu gọi các nước ASEAN tiếp tục đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Vậy Bắc Kinh tính toán gì ? Lập luận của Trung Quốc có đáng tin cậy không ? Liệu nguy cơ va chạm có xảy ra ở Biển Đông không, trong khi hải quân Mỹ tiếp tục tăng cường tuần tra, điều máy bay ném bom và huy động ba tầu sân bay lần lượt tham gia tập trận ? RFI Tiếng Việt đặt câu hỏi với nhà nghiên cứu Mathieu Duchâtel, giám đốc Chương trình châu Á, Viện Montaigne (Institut Montaigne), Paris.   RFI : Thưa ông Duchâtel, xin ông cho biết về quy mô cuộc tập trận của Trung Quốc ngoài khơi quần đảo Hoàng Sa (01-05/07/2020) ! Trung Quốc muốn gửi đến Việt Nam và ASEAN thông điệp gì ? Mathieu Duchâtel : Về mặt chiến dịch, có nghĩa là những kịch bản và thiết bị quân sự được huy động tham gia tập trận, tôi cho rằng có hai điểm cần lưu ý. Thứ nhất, đó là cuộc diễn tập đổ bộ từ tầu đổ bộ. Bởi vậy mà tầu đổ bộ của hải quân Trung Quốc 071 đã được nhìn thấy ở đảo Phú Lâm (Woody Island) và tham gia vào cuộc tập trận. Kịch bản đổ bộ là tâm điểm của cuộc tập trận của hải quân Trung Quốc. Thứ hai là lực lượng hải cảnh Trung Quốc cũng tham gia. Đây là điểm đáng chú ý : Cả hải quân và hải cảnh Trung Quốc cùng tập trận trong bối cảnh vừa có một đợt cải cách, theo đó lực lượng hải cảnh được xếp dưới thẩm quyền của Quân ủy Trung ương, có nghĩa là bộ chỉ huy cao nhất của quân đội Trung Quốc trong thời chiến. Có thể nhận thấy kịch bản trên phần nào đó mang tính tấn công. Đây là điểm thứ nhất ! Điểm thứ hai liên quan đến những tín hiệu chính trị được Bắc Kinh gửi đi, vào lúc có nhiều tin đồn từ phía Việt Nam về việc Hà Nội có khả năng đi theo hướng Philippines từng làm : viện đến luật pháp quốc tế để thách thức Trung Quốc về vấn đề chủ quyền ở Biển Đông. Chúng ta không biết là quyết định này có được đưa ra hay không, nhưng dù sao cuộc tập trận của Trung Quốc là một tín hiệu mạnh, đầy tính chính trị, từ phía Bắc Kinh gửi đến Hà Nội vì quần đảo Trường Sa cũng đang là một vấn đề  giữa Trung Quốc và Việt Nam. Nhưng theo tôi nghĩ, quyết định của Trung Quốc hẳn phải có điều gì đó quan trọng : Phải làm gì nếu Việt Nam đưa vụ việc ra một tòa án quốc tế ? Một điểm khác liên quan đến các cuộc đàm phán trong ASEAN. Tôi nghĩ rằng lập trường của Trung Quốc không thay đổi vì Bắc Kinh tìm kiếm một Bộ Quy tắc ứng xử cho phép hạn chế quyền của hải quân các nước không nằm trong khu vực, trước tiên là Hoa Kỳ, nhưng còn có Nhật Bản, các nước phương Tây, Úc và có thể là cả Ấn Độ. Có nghĩa là những nước đó không được vào Biển Đông mà không được phép trước. Đây là điểm đàm phán quan trọng của Trung Quốc trong hai năm gần đây. Và dĩ nhiên, để gây sức ép về điểm này thì việc phô trương sức mạnh mang lại lợi thế trong vùng. Điểm cuối cùng về tín hiệu chính trị, hiện đây là giai đoạn căng thẳng giữa Trung Quốc với các nước láng giềng, cũng như giữa Trung Quốc với Hoa Kỳ. Phía Trung Quốc có thể có phần nào đó lo lắng trước thế đối đầu của Washington đối với Bắc Kinh, cũng như việc hai tầu sân bay của Mỹ hoạt động cùng lúc ở Biển Đông. Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2014, hai cụm tầu sân bay diễn tập chung trong khu vực. RFI : Vừa mới phô trương sức mạnh hăm dọa các nước ở Biển Đông, Trung Quốc đã lại kêu gọi tiếp tục đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử (COC). Bắc Kinh có dụng ý gì ? Với việc đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử (COC), Trung Quốc trước hết tìm cách xây dựng một trật tự ở Biển Đông được tập trung chủ yếu vào ưu tiên chính : Đó là loại tất cả các lực lượng hải quân nước ngoài ra khỏi khu vực, đặc biệt là hải quân Mỹ. Bắc Kinh tìm cách thuyết phục các nước ASEAN (dĩ nhiên trừ các nước như Việt Nam, Singapore, Philippines không hề tin) rằng đó là một Bộ Quy tắc buộc mọi quốc gia ngoài khu vực phải xin phép trước, mà thực ra, đó là một kiểu cấm các lực lượng hải quân nước ngoài thâm nhập. Trên thực tế, đối với Bắc Kinh, Bộ Quy tắc ứng xử là cách để hải quân Trung Quốc lập mạng lưới thống trị toàn bộ vùng biển này. RFI : Trong trường hợp đàm phán COC, liệu có thể tin vào lời hứa của Trung Quốc, trong khi nước này thường «nói một đằng làm một nẻo », mà ví dụ gần đây nhất là Hồng Kông ? Có hai câu hỏi trong câu hỏi này. Thứ nhất, tôi không nghĩ là Trung Quốc sẽ áp đặt được trong kiểu thỏa thuận như vậy, bởi vì trái ngược quá lớn với lợi ích của một số nước, trước hết là của Việt Nam, Philippines, thậm chí là cả Singapore dù nước này không có tranh chấp ở Biển Đông. Thứ hai, cộng đồng quốc tế ngày càng nghi ngờ về độ tin cậy trong lời nói của Trung Quốc, đặc biệt là gần đây Bắc Kinh quyết định áp đặt luật an ninh quốc gia ở Hồng Kông bất chấp thỏa thuận với Anh Quốc khi trao trả Hồng Kông về Hoa lục, cũng như quy chế « một quốc gia, hai chế độ ». Ở điểm này, Trung Quốc đã đặt cược rủi ro rất lớn : chọn sức mạnh hơn là tạo dựng niềm tin. Và dĩ nhiên, Bắc Kinh hẳn sẽ phải trả giá nào đó về mặt quan hệ đối ngoại.  RFI : Người ta có cảm giác là cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Hoa Kỳ, càng gây áp lực với Bắc Kinh trong nhiều hồ sơ gần đây, thì Trung Quốc càng sử dụng sức mạnh để đạt được mục đích. Liệu Trung Quốc có nguy cơ làm tương tự để áp đặt chủ quyền ở Biển Đông ? Có. Nếu dịch chuyển một chút về mặt địa lý, chúng ta thấy vụ ẩu đả chết người gần đây ở biên giới với Ấn Độ trên núi Himalaya. Ngoài ra, cũng cần nhắc đến sự hiện diện bất thường của Trung Quốc về tần suất và thời gian ở quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, điểm tranh chấp giữa Trung Quốc và Nhật Bản. Thêm vào đó là những cuộc thâm nhập, ngày càng nhiều và nghiêm trọng hơn, vào không phận của Đài Loan. Tiếp theo là cuộc tập trận quân sự ở ngoài khơi quần đảo Hoàng Sa. Theo tôi, qua những sự kiện trên, Trung Quốc thực sự muốn có chiến lược phòng thủ, và đó cũng có thể là quan điểm của Bắc Kinh : Có nghĩa là không được cho thấy những điểm yếu, khả năng bị tổn thương trong giai đoạn hậu Covid-19. Trong cuộc khủng hoảng dịch tễ toàn cầu này, Trung Quốc bị tấn công rất nhiều về những phát ngôn bị cho là thiếu chính xác và danh tiếng của họ bị xấu đi nhiều trên mặt ngoại giao. Vì thế, Trung Quốc tìm cách thu lợi vào lúc mà nước này có thể sẽ bị suy yếu hoặc bị nhiều nước khác cho là yếu đi. Và dĩ nhiên, nhìn từ quan điểm của những nước khác, hành động của Trung Quốc đầy tính chất hiếu chiến. RFI : Chưa bao giờ Hoa Kỳ lại chứng tỏ sức mạnh ở Biển Đông như năm 2020. Liệu Việt Nam, cũng như những nước khác có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc, có thể được hưởng lợi ? Có một lịch trình phòng thủ và một lịch trình tấn công. Tôi cho rằng sự hiện diện của Mỹ trong khu vực, có quy mô quan trọng hơn, có thể là nhằm gây khó khăn cho các hành động đơn phương của Trung Quốc mà nước này dự trù nếu như không có sự hiện diện của Mỹ, ví dụ chiếm thêm các đảo hoặc hung hăng bắt nạt các nước cũng đòi hỏi chủ quyền trong khu vực. Về phương diện « tấn công », ví dụ thúc đẩy những đòi hỏi chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Trường Sa, tôi cho rằng khuôn khổ những gì Hoa Kỳ đang làm là nhằm mục đích ngăn chặn Trung Quốc đơn phương hành động, hơn là cho phép các nước khác đạt được những yêu sách chủ quyền của riêng họ. Chúng ta thấy chính sách của Mỹ là bảo vệ nguyên trạng.  RFI : Căn cứ vào tình hình hiện nay, liệu có nguy cơ xảy ra va chạm giữa lực lượng Trung Quốc và Hoa Kỳ ở Biển Đông không ? Có, nguy cơ đó luôn hiện hữu. Thế nhưng không chỉ có nguy cơ va chạm giữa Mỹ và Trung Quốc, dù hiện có một Bộ Quy tắc về ứng xử những cuộc gặp gỡ bất ngờ trên biển mà các nước trong vùng đã ký năm 2014. Bộ Quy tắc này xác định chuẩn mực ứng xử trong các chiến dịch hàng hải trong vùng để tránh sự cố va chạm. Thế nhưng, ngoài rủi ro xảy ra va chạm, còn có nguy cơ là một ngày nào đó, vì lý do chính trị, Trung Quốc cố tình chọn cách gây va chạm. Trong trường hợp này, tôi cho là có thể với một lực lượng khác, chứ không phải Hoa Kỳ vì cán cân sức mạnh bất lợi cho Trung Quốc. Nhưng nếu muốn gửi một thông điệp mạnh mẽ và gây căng thẳng nghiêm trọng ở Biển Đông, thì Trung Quốc có thể gây hấn, ví dụ với hải quân Úc khi lực lượng này đi qua khu vực. Và nếu xảy ra, kịch bản khủng hoảng này cũng rất khó giải quyết cho cả phía Mỹ. Vì nếu một đồng minh của Mỹ, tôi chỉ nói đến « đồng minh » vì điểm này không áp dụng cho Việt Nam, như Úc chẳng hạn, một nước nằm ngoài Biển Đông và là một đồng minh của Mỹ, va chạm với hải quân Trung Quốc ngoài khơi quần đảo Trường Sa ở Biển Đông khi tiến hành tuần tra vì tự do hàng hải, thì Mỹ phải làm gì ? Úc phải làm thế nào ? Quan điểm của những nước khác ra sao ? Đúng, đây là một nguy cơ thực sự ! RFI Tiếng Việt xin chân thành cảm ơn tiến sĩ Mathieu Duchâtel, giám đốc Chương trình châu Á, Viện Montaigne (Institut Montaigne), Paris.

Le coronavirus et de sa gestion en Asie. Comment les principaux pays de la zone ont-ils subi d'abord, réagi ensuite et quelles conséquences aujourd'hui pour eux ? Réponse avec Mathieu Duchâtel, Directeur du Programme Asie à l'Institut Montaigne

Dịch Covid-19 và chiến tranh thương mại Mỹ-Trung liệu có là động lực đẩy kinh tế Đài Loan tách xa hơn với Trung Quốc và làm tiêu tan chiến lược của Bắc Kinh dùng lá bài kinh tế từng bước thôn tính Đài Bắc ? Thành tích y tế của Đài Loan chống virus corona khiến quốc tế chú ý nhiều đến hòn đảo nhỏ bé, chỉ cách Hoa lục có một eo biển 180 cây số. Báo chí phương Tây không ngớt ca ngợi Đài Bắc phản ứng nhanh và hiệu quả ngay từ khi dịch Covid-19 mới chớm bùng lên tại Vũ Hán, nhờ vậy, tương tự như tại Hàn Quốc, Đài Loan không phải áp dụng biện pháp phong tỏa làm gián đoạn các sinh hoạt kinh tế của 24 triệu dân. Virus corona không để lại tì vết cho Đài Loan Không chỉ thành công về mặt y tế khống chế dịch bệnh, mà dường như virus corona để lại rất ít tì vết kinh tế đối với « ông khổng lồ » công nghệ điện tử của thế giới này. Luôn bị Bắc Kinh xem là một tỉnh của Trung Quốc, Đài Loan là một trong số những « đại cường » kinh tế của châu Á, là một mắt xích không thể thiếu trong chuỗi cung ứng toàn cầu, kể cả đối với Trung Quốc, Mỹ hay Nhật Bản. « Công nghệ điện tử » là lá bùa hộ mệnh của Đài Loan. Chỉ riêng trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn, một mình Đài Loàn kiểm soát 50 % thị trường thế giới, đem về 1/4 GDP cho hòn đảo này. Nhờ lĩnh vực này mà người lao động Đài Loan gần như không biết đến hai chữ thất nghiệp kể cả dưới tác động virus corona đem lại. Tăng trưởng của Đài Loan trong sáu tháng đầu 2020 không suy sụp. Phép lạ đó có được chủ yếu là nhờ một số tập đoàn Đài Loan, điển hình là Foxconn hay TSMC đang nắm giữ một phần lớn vận mệnh rất nhiều những tập đoàn công nghệ viễn thông kể cả của Mỹ lẫn Trung Quốc như giải thích của thông tín viên đài RFI Adrien Simorre từ Đài Bắc : "Ban đầu Đài Loan chuyên gia công cho các tập đoàn ngoại quốc, cho phép số này giảm các chi phí sản xuất. Nhưng với thời gian, công nghiệp của Đài Loan ngày càng tăng cấp, chen chân vào những lĩnh vực đòi hỏi phải có chuyên môn cao hơn. Trong những thập niên 1990-2000,  Đài Loan đẩy mạnh đầu tư vào Hoa lục, mở nhà máy tại Trung Quốc để tận dụng nhân công rẻ, và sản xuất với một quy mô lớn. Thí dụ như tập đoàn Foxconn hiện đang tuyển dụng hơn 1 triệu nhân viên ở Hoa lục. Trong khi đó, trên lãnh thổ Đài Loan, gần như không còn những cơ xưởng sản xuất máy vi tính cá nhân. Các nhà máy tại Đài Loan tập trung vào mảng linh kiện bán dẫn cao cấp".  Nắm giữ « chìa khóa của công nghệ thế kỷ 21 » Đành rằng 80 % các phụ tùng trong điện thoại thông minh lưu hành trên thế giới đều có dấu ấn của Đài Loan, nhưng  phó chủ tịch Phòng Thương Mại và Công Nghiệp Pháp tại Đài Bắc, Denis Forman, trên đài RFI lưu ý rằng, chiến lược phát triển công nghiệp của Đài Loan không được cân đối như của Hàn Quốc bởi : thứ nhất, ngoài lĩnh vực công nghiệp điện tử, đặc biệt là trên thị trường bán dẫn, chẳng mấy ai nhắc nhiều đến xe hơi hay các hãng đóng tàu Đài Loan. Thứ hai nữa, Đài Loan chỉ là một nhà cung cấp không thể thiếu của những tên tuổi từ Apple đến Hoa Vi nhưng lại không có những sản phẩm đã hoàn tất để đến tay người tiêu dùng. Điều đó có nghĩa là các nhà sản xuất Đài Loan lệ thuộc vào các khách hàng nước ngoài và rất dễ bị động. Denis Forman nói rõ hơn về thế thượng phong của Đài Loan trong một lĩnh vực mà ông xem là « chìa khóa của công nghệ thế kỷ 21 » : "Đài Loan là một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu trong lĩnh vực tin học. Tháng 3/2020, chỉ số ngoại thương của Đài Loan vẫn tăng so với cùng thời kỳ năm ngoái, cho dù cả thế giới bị đóng băng vì virus corona. Thành tích đó có được là nhờ xuất khẩu về điện tử. Thế mạnh của Đài Loan là đã nắm giữ một lĩnh vực then chốt. Chúng ta biết thị trường này đang phát triển và sẽ còn phát triển mạnh trong những năm sắp tới, với công nghệ 5G. Thí dụ như tập đoàn TSMC hiện đang là một trong hai nguồn cung cấp hàng đầu của thế giới, cùng với Samsung. Hai đại gia này bỏ lại rất xa các đối thủ khác ở phía sau, kể cả các tập đoàn Mỹ".    Tuy nhiên, thành công đó có được một phần nhờ vào hàng loạt các công xưởng của Đài Loan xây dựng tại Hoa lục. Nhiều tập đoàn, đứng đầu là Foxconn, đã mở những nhà máy sản xuất quy mô lớn tại Trung Quốc để có thể đáp ứng nhu cầu rất lớn của hàng trăm khách hàng trên thế giới. Mathieu Duchâtel, giám đốc khu vực châu Á thuộc Viện nghiên cứu Montaigne Paris, phân tích : "Đúng là Đài Loan đã tận dụng nhân lực dồi dào và nhân công rẻ của Trung Quốc để đẩy mạnh lĩnh vực công nghệ bán dẫn. Thế nhưng, sản phẩm làm ra là để phục vụ các tập đoàn viễn thông và công nghệ cao như Apple của Mỹ hay Hoa Vi của Trung Quốc. Hãng Foxconn hay ông khổng lồ TSMC chẳng hạn hoàn toàn bị lệ thuộc vào hai khách hàng quan trọng nhất này. Đây chính là điểm yếu của mô hình Đài Loan. Chỉ cần Apple chọn một đối tác Trung Quốc để sản xuất tai nghe cho điện thoại iPhone cũng đủ để Foxconn trong thế bị động."    Yếu tố Trump Trong chiến lược phát triển đó, Đài Loan đã không ngờ đến « yếu tố Hoa Kỳ » và chiến tranh thương mại Mỹ- Trung. Càng gần cuối nhiệm kỳ chính quyền Trump càng quyết tâm ngăn chận Trung Quốc làm chủ những công nghệ cao, để trở thành những đối thủ cạnh trực tiếp với Mỹ. Những tập đoàn như TSMC hay Foxconn có hai khách hàng quan trọng nhất là Trung Quốc và Mỹ  lâm vào thế giữa hai làn đạn và bài toán càng thêm nan giải vì không thể thiên về một phe nào trong lúc chỉ riêng Hoa Vi mua vào 14 % hàng của TSMC ; hãng Mỹ Apple là 10 % và 60 % doanh thu của tập đoàn bán dẫn Đài Loan này lệ thuộc vào các khách hàng Mỹ. Đoán trước được cuộc đọ sức Mỹ-Trung có chiều hướng gia tăng, Đài Loan đã tự lo thân : trước dịch Covid-19, yếu tố Hoa Kỳ thúc đẩy Đài Bắc khuyến khích các doanh nghiệp di dời cơ sở khỏi Hoa lục trước hết là để tránh các đòn thuế nhập khẩu của Mỹ đánh vào hàng Made in China. Giám đốc khoa châu Á viện nghiên cứu Montaigne Paris, Mathieu Duchâtel nhận định : "Chính quyền của tổng thống Thái Anh Văn nắm bắt cơ hội cả về mặt chính trị lẫn thương mại để giảm bớt mức độ lệ thuộc vào Trung Quốc. Tuy nhiên thật ra ngay từ khi các doanh nghiệp Đài Loan bắt đầu di dời cơ sở sản xuất sang Hoa lục, thì chính quyền Đài Bắc luôn chủ trương giữ khoảng cách với Bắc Kinh, nhưng đôi khi đã gặp nhiều trở ngại, bởi vì Trung Quốc có quá nhiều lợi thế trong mắt các nhà đầu tư Đài Loan. Nhưng ở thời điểm này, gió đã xoay chiều, tạo cơ hội thuận lợi cho các doanh nghiệp Đài Loan trở về nguyên quán, hoặc di dời cơ sở sang những quốc gia khác,hay xích lại gần với Mỹ và các hãng xưởng đã chóng thích nghi với tình huống, khi hướng tới đầu tư vào Việt Nam, Ấn Độ hay Hoa Kỳ, hoặc quay lại về Đài Loan".   Từ tháng 7/2019 chính quyền của tổng thống Thái Anh Văn đã có hẳn một kế hoạch giúp đỡ các công ty Đài Loan trở về nguyên quán (giảm thuế doanh nghiệp, cấp tín dụng với lãi suất ưu đãi, nới lỏng thủ tục tuyển dụng lao động nhập cư…). Tính đến tháng 5/2020 biện pháp này đã thuyết phục được 189 hãng đầu tư trở lại vào Đài Loan 23 tỷ đô la. Cùng thời kỳ, tổng đầu tư của Đài Loan vào Hoa lục giảm 50 % so với hồi năm 2018.   Cơ hội thoát Trung Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung đã khiến Trung Quốc trở nên kém hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư Đài Loan đó là chưa kể Washington phá vỡ tham vọng của Bắc Kinh dùng lá bài kinh tế từng bước thâu tóm Đài Loan. Mathieu Duchâtel giải thích : "Trung Quốc có hẳn chính sách chiêu dụ đầu tư của Đài Loan vào hoa Lục. Hiện tại có 2 triệu người Đài Loan làm ăn, sinh sống tại Trung Quốc. Tổng trao đổi mậu dịch hai chiều vượt ngưỡng 200 tỷ đô la một năm. Có mối liên hệ rất chặt chẽ trong ngành công nghệ điện tử, viễn thông của hai bên bờ eo biển Đài Loan. Kể cả trong chiến lược phát triển mạng 5G, cho tới rất gần đây, yếu tố chính trị chỉ có một chỗ đứng rất nhỏ trong các dự án hợp tác. Thế nhưng gần đây đã nảy sinh “yếu tố Hoa Kỳ” muốn ngăn cản Trung Quốc làm chủ một số những lĩnh vực công nghệ cao. Chính điều này đã buộc các tập đoàn Đài Loan đứng đầu là TSMC phải xét lại chiến lược phát triển, có nghĩa là vừa phải xích lại gần hơn với Mỹ. Ít ra là trong mảng công nghệ bán dẫn, Đài Loan không có thể còn tiếp tục trông cậy nhiều vào các đối tác Trung Quốc như từ trước tới nay nữa".   Xoa dịu Trump để tiếp tục làm ăn với Trung Quốc ? Phải chăng đây là nguyên nhân khiến Foxconn cách nay hai năm và giờ đây đến lượt tập đoàn TSMC thông báo kế hoạch đầu tư hàng chục tỷ đô la, mở nhà máy ngay tại Hoa Kỳ và tạo công việc làm cho dân Mỹ ? Trung tuần tháng 5/2020 TSMC rầm rộ thông báo kế hoạch đầu tư 12 tỷ đô la, mở cơ sở sản xuất bọ điện tử cao cấp tại bang Arizona, tạo công việc làm cho 1.600 người lao động Mỹ. Chương trình sẽ được khởi công vào sang năm và nhà máy bắt đầu hoạt động từ năm 2024. Arizona luôn là một trong những bang có lá phiếu quyết định trong mỗi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Ông Donald Trump đã rất hài lòng với dự án này. Có điều giới trong ngành đặt câu hỏi phải chăng trong tâm bão chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, TSMC tìm kế hoãn binh để  mặc cả với chính quyền Trump ? Tập đoàn Đài Loan này đầu tư vào Mỹ để đổi lại chờ đợi Nhà Trắng nới lỏng lệnh cấm giao dịch với Hoa Vi, đối tác nặng ký của TSMC. Tạp chí công nghệ điện tử EETimes của Mỹ trích dẫn nhiều chuyên gia cho rằng quyết định đầu tư 12 tỷ đô la nói trên thuần túy mang tính chính trị. Nhìn vấn đề dưới góc độ lợi nhuận, năng suất thì dự án tại bang Arizona hoàn toàn không có cơ sở để được cho ra đời. Đó là chưa kể đến khả năng kế hoạch đầu tư vào Mỹ chết yểu vì với lý do « tình hình trên thị trường đã thay đổi ». Đây là kịch bản đang manh nha tại bang Wisconsin : Foxconn thông báo đang gặp nhiều trở ngại cho dự án xây dựng nhà máy sản xuất màn hình tinh thể lỏng LCD tại Mỹ đã được khởi động từ năm 2018. Chính tổng thống Mỹ Donald Trump đã có mặt trong buổi đặt viên đá đầu tiên cho công trình.   Thách thức đặt ra cho kinh tế Đài Loan là giữ được thế cân bằng tránh để mất một trong hai khách hàng nặng ký là Mỹ và Trung Quốc. 

Taïwan voit la pandémie de Covid-19 comme une opportunité pour affirmer son autonomie économique par rapport à la Chine. Mais, le défi n’est pas mince pour cette puissance économique méconnue. Au temps du coronavirus, des crises sanitaires et économiques les plus graves depuis plusieurs décennies, certains pays s’en tirent mieux que d’autres.   Parmi ceux-ci, à quelques encablures de la Chine communiste, Taïwan. Taïwan, où la présidente Tsai Ing Wen, réélue au mois de janvier 2020, a entamé son deuxième mandat, ce mercredi 20 mai 2020. Sous son autorité ce pays de 24 millions d’habitants a su détecter à temps la menace du coronavirus et prendre les mesures qui s’imposaient, de sorte qu’aucun confinement n’a été nécessaire et que le nombre de victimes sur l’île est minime. Cela veut-il dire que l’économie taïwanaise ne rencontre aucune difficulté ? La pandémie amène-t-elle l’île à repenser son organisation industrielle et sa relation commerciale avec la Chine ? Dans la guerre commerciale sino-américaine, comment s’est positionné Taiwan ? Le capitalisme taiwanais est-il aussi inégalitaire qu’ailleurs ou doit-il se protéger de la proximité de la Chine communiste et autoritaire en répartissant mieux les fruits de la richesse collective ? Voilà les questions posées à deux invités :- Denis Forman vit à Taïwan depuis plus de trente ans. Il est avocat, vice-président de la Chambre de commerce et d’industrie franco-taïwanaise, et conseiller du Commerce extérieur- Mathieu Duchâtel, directeur du programme Asie de l’Institut Montaigne un think-tank parisien d’orientation libérale.  Autres éléments ►Reportages S'il y a un secteur de l’économie mondiale dans lequel Taïwan pèse d’un poids certain, primordial même, c’est le secteur électronique. Reportage Eco d’ici Eco d’ailleurs signé Adrien Simorre, le correspondant de RFI à Taïwan-L'électronique à Taipei La guerre commerciale sino-américaine est un peu passée au second plan tant l’actualité est occupée par la pandémie de Covid19. Cela fait plus de trente jours qu’on ne compte pas de nouveaux cas à Taïwan mais cela ne met pas le pays à l’abri des impacts économiques du Covid-19. C’est un reportage Eco d’ici Eco d’ailleurs signé Adrien Simorre. Les jeunes en particulier ont des difficultés à s’insérer dans la vie économique. Le rapport entre les salaires et le prix de l’immobilier est parmi les plus élevés au monde. Le prix d’un logement moyen correspond à environ 15 années de salaire moyen. En conséquence, une majorité de jeunes continue à habiter chez ses parents jusqu’à un âge avancé et les autorités peinent à endiguer le phénomène. Ecoutez ce reportage Eco d’ici Eco d’ailleurs d’Adrien Simorre

Đảo Hải Nam có vị trí chiến lược đối với Trung Quốc trong vùng Biển Đông. Tại thành phố Tam Á, phía nam hòn đảo rộng 34.000 km2, Trung Quốc lập một căn cứ quân sự hùng hậu nhằm cân bằng với sự hiện diện của Hoa Kỳ ở Tây Thái Bình Dương, đặc biệt phải kể đến đội tầu ngầm (tấn công quy ước và hạt nhân) thuộc Hạm Đội Nam Hải.(Tạp chí phát lần đầu ngày 04/06/2018) Đảo Hải Nam còn hỗ trợ về mặt hậu cần và quân sự cho các đảo và đá bị Trung Quốc kiểm soát ở Biển Đông, trong đó có 7 hòn đảo nhân tạo ở Trường Sa, nằm cách Hải Nam hơn 1.000 km. Ngoài vai trò chiến lược về mặt quân sự, tháng 04/2018, chủ tịch Trung Quốc nâng tầm của Hải Nam lên một bậc khi quyết định biến hòn đảo thành vùng tự do thương mại. Chưa đầy một tháng sau, chính quyền địa phương đã khởi công ba dự án công nghiệp lớn trong khu vực Hainan Resort Software Community và đưa ra chính sách đãi ngộ nhằm thu hút một triệu tài năng, cũng như các nhà đầu tư nước ngoài. Theo chính sách mới, công dân 59 nước được miễn visa du lịch với thời hạn lưu trú tối đa là 30 ngày với điều kiện đặt tour qua các hãng lữ hành. Nằm cách bờ biển Việt Nam khoảng 300 km, chiến lược thay đổi trên đảo Hải Nam có tác động như thế nào đối với Việt Nam và các nước trong khu vực, cũng như trong chiến lược đòi chủ quyền trên gần toàn bộ Biển Đông của Trung Quốc ? Ban tiếng Việt đài RFI đã đặt câu hỏi với nhà nghiên cứu Mathieu Duchâtel, chuyên gia về Trung Quốc, trợ lý giám đốc chương trình châu Á của Hội Đồng Quan Hệ Đối Ngoại Châu Âu (European Council on Foreign Relations).     RFI : Đảo Hải Nam có vị trí chiến lược như thế nào đối với miền bắc Việt Nam và trong vùng ? Mathieu Duchâtel : Đảo Hải Nam dĩ nhiên là có một vị trí chiến lược theo hai hướng. Trước hết, bởi vì đảo là tiền đồn, vừa là của Quân Đội Giải Phóng Nhân Dân Trung Quốc, đặc biệt là Hải Quân và Không Quân nhằm phô trương sức mạnh Trung Hoa ở Biển Đông, vừa là của lực lượng dân quân, đóng chủ yếu ở bên bờ đông của đảo, giúp Trung Quốc duy trì sự hiện diện quan trọng ở Biển Đông. Chính vì vậy, đảo Hải Nam là một tiền đồn thực sự quan trọng đối với Trung Quốc. Tiếp theo, yếu tố quan trọng nhất khi chúng ta chú ý một chút đến cách tiếp cận của Trung Quốc về vấn đề tranh chấp lãnh hải, chính là ý đồ răn đe hạt nhân của Trung Quốc vì tại căn cứ hải quân Du Lâm (Yulin), nằm ở phía nam đảo Hải Nam, có đội tầu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo (SSBN) đang tìm lối ra vùng biển sâu để có thể trú ẩn, xây dựng sức răn đe hạt nhân và khả năng tấn công của Trung Quốc. Đây là một chi tiết thường ít được nhắc đến khi nói về vấn đề hàng hải ở Đông Nam Á, nhưng đây lại là yếu tố hoàn toàn mang tính quyết định để hiểu được cách tiếp cận của Trung Quốc và những gì mà nước này đang tiến hành, có nghĩa là các công trình xây dựng tiền đồn quân sự trên đảo Phú Lâm, ở quần đảo Hoàng Sa và trên các đá Chữ Thập, đá Xu Bi, đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa, vừa để bảo vệ đội tầu ngầm vừa để đảm bảo sự hiện diện hải quân ở trong vùng. RFI : Trung Quốc sử dụng căn cứ hải quân ở đảo Hải Nam như thế nào ? Mathieu Duchâtel : Điều quan trọng đối với tôi chính là đội tầu ngầm mang tên lửa đạn đạo vì đây là yếu tố vô cùng quan trọng đối với mọi chính sách quốc phòng của Trung Quốc. Điều cần chú ý là Trung Quốc đã đưa ra chương trình trong những năm 1960 và cố đóng được một tầu ngầm tấn công có năng lực đáng tin cậy. Để thực hiện được điều này, yếu tố đầu tiên là tầu phải có khả năng ra khỏi căn cứ mà không bị theo dõi, một cách kín đáo và có thể ẩn trong đại dương, mà không bị tầu ngầm, hoặc máy bay tuần tra hàng hải của Mỹ phát hiện. Dù nếu không bị phát hiện, nhưng để có khả năng răn đe hạt nhân một cách tin cậy, tầu ngầm đó phải có khả năng bắn được các tên lửa liên lục địa. Tuy nhiên, về điểm này, Trung Quốc vẫn chưa phát triển được một cách khả quan, ví dụ theo những gì chúng tôi được biết, loại tên lửa JL-2 mà nước này đang phát triển chưa đạt hiệu quả. Còn tên lửa JL-3 thế hệ mới vẫn chưa hoạt động. Điểm lý thú có thể nhận thấy trong sự năng động này, đó là Trung Quốc có căn cứ quân sự ở phía nam đảo Hải Nam, cùng với nhiều tầu ngầm tấn công, nhưng lại chưa có khả năng răn đe hạt nhân mà nước này vẫn tìm kiếm. Vì thế, Trung Quốc đang trong giai đoạn tăng tốc hiện đại hóa. Đây cũng là một cách giải thích cho những hoạt động của Trung Quốc ở phía nam đảo Hải Nam, ở các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Trung Quốc cần bảo vệ căn cứ hải quân và đội tầu ngầm này để sớm trang bị được khả năng răn đe dưới đại dương, hiện vẫn còn thiếu. Đó là một yếu tố vô cùng quan trọng trong cách tiếp cận của Trung Quốc ở Biển Đông. Điều này giải thích một phần những công trình xây dựng quân sự mà chúng ta thấy được tiến hành với nhịp độ rất nhanh. RFI : Sự kiện oanh tạc cơ Trung Quốc diễn tập hạ cánh ở đảo Phú Lâm có liên quan đến căn cứ hải quân trên đảo Hải Nam hay không ? Mathieu Duchâtel : Tôi cho rằng việc oanh tạc cơ chiến lược hạ cánh trên đảo Phú Lâm mang một ý nghĩa khác. Sự kiện đó mang ý nghĩa răn đe, không phải đối với Hoa Kỳ mà là với các nước trong khu vực đang có tranh chấp với Bắc Kinh, như Việt Nam, Philippines. Loại oanh tạc cơ H-6K này được truyền thông giới thiệu rất nhiều là một loại oanh tạc cơ nguyên tử, điều này là đúng ! Và có khả năng tấn công đến tận đảo Guam, điều này cũng đúng ! Nhưng tôi không cho rằng Bắc Kinh muốn phô trương khả năng hạt nhân của loại oanh tạc cơ H-6K mà thực ra, muốn chứng tỏ với khu vực rằng Trung Quốc có khả năng tấn công quy ước, ví dụ đến những thực thể ở Trường Sa do các nước khác kiểm soát. Ngược lại, những hoạt động mà Trung Quốc đang tiến hành ở các đá Xu Bi, Vành Khăn, Chữ Thập, như lập hệ thống phòng không, chống hạm, đúng là nhằm mục đích bảo vệ đội tầu ngầm hạt nhân và ngăn chặn điều cản trở nhất đối với Trung Quốc, có nghĩa là cách giám sát, chủ yếu là từ phía Mỹ, các hoạt động hàng hải và tầu ngầm mà Trung Quốc luôn tự cho mình là nạn nhân. RFI : Đảo Hải Nam có vai trò như thế nào trong chiến lược đòi chủ quyền của Trung Quốc trong khu vực ? Mathieu Duchâtel : Trung Quốc có một logic là làm chuyện đã rồi về mặt hành chính trong khu vực. Có nghĩa là nói với các nước láng giềng trong khu vực và cộng đồng quốc tế, theo kiểu : « Hãy nhìn đây, tôi thực sự quản lý hành chính vùng này. Khu vực này nằm dưới quyền quản lý hành chính trực tiếp của chúng tôi ! » Thành phố Tam Á (Sanya) được hình thành theo kiểu đó và là hình ảnh phản chiếu cho cộng đồng quốc tế thấy rằng Trung Quốc đã quản lý vùng này. Vì vậy, Hải Nam đóng một vai trò quan trọng. RFI : Khi chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình quyết định biến đảo Hải Nam thành một khu vực tự do thương mại, ông muốn đưa ra chiến lược gì ? Mathieu Duchâtel : Có một điểm rất quan trọng là tất cả những gì liên quan đến kinh tế, đặc biệt là kinh tế biển, Hải Nam từng là một tỉnh đầu tầu trong chương trình cải cách của Đặng Tiểu Bình. Năm 2018, nhân dịp 30 năm thành lập tỉnh Hải Nam, ông Tập Cận Bình thông báo xây dựng một vùng tự do thương mại hướng đến lĩnh vực biển. Ông thậm chí còn nói là Hải Nam sẽ trở thành viên ngọc trai của Trung Quốc. Như vậy, ông Tập biến Hải Nam thành biểu tượng của chính sách mở cửa của Trung Quốc và đặc biệt nhấn mạnh vào lĩnh vực du lịch. Hiện Hải Nam có cả một kế hoạch thu hút khách du lịch nước ngoài lưu lại lâu hơn trên đảo, như không cần visa, thời hạn lưu trú dài hơn so với những thành phố khác của Trung Quốc. Người ta nhận thấy có sự tăng tốc trong tiến trình mở cửa ở Hải Nam. Vì là một hòn đảo, Hải Nam không dính với phần còn lại của Trung Hoa lục địa nên có thể dễ dàng thử nghiệm hơn những chính sách theo hướng mở cửa. Cũng cần chú ý là tất cả những gì liên quan đến kinh tế biển như vận tải hàng hải, chuyên chở container, du lịch biển, đánh bắt hải sản, tất cả những gì liên quan đến sinh vật biển, sử dụng sản vật biển để bào chế thuốc… đang phát triển rất mạnh. Đó là những lĩnh vực mà Trung Quốc chú trọng và đảo Hải Nam đóng một vai trò thực sự quan trọng. Đây cũng là một thách thức chính trị, cạnh tranh giữa các tỉnh miền nam Trung Quốc, như Hải Nam, Quảng Đông, Phúc Kiến, Chiết Giang… để trở thành tỉnh dẫn đầu về ngành kinh tế biển. Ở điểm này, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã thật sự lựa chọn Hải Nam làm tiền đồn để phát triển một nền kinh tế hướng đến tự do trao đổi nhiều hơn, mở cửa hơn với những chính sách ưu đãi để phục vụ tiến trình quốc tế hóa của đảo. Những chính sách này rất có lợi cho sự phát triển của Hải Nam. RFI : Du lịch Hải Nam phát triển mạnh có gây tác động đến Việt Nam và các nước khác trong vùng không ? Mathieu Duchâtel : Có, tôi nghĩ là sẽ có tác động vì Trung Quốc đã phát triển du lịch ở quần đảo Hoàng Sa mà nước này chiếm từ Việt Nam và đang quản lý hành chính. Thông qua hình thức du lịch, Trung Quốc tìm cách củng cố quyền quản lý quần đảo Hoàng Sa.

Podcast de notre BCM du 10 octobre : « La sécurité en Asie Orientale : une perspective Indo-Pacifique » avec Satoru Mori, professeur de politique internationale et de politique étrangère américaine à l’Université de Hosei au Japon, Maya Kandel, chargée de mission au CAPS, et modéré par Mathieu Duchâtel, directeur adjoint du programme Asie de l’ECFR.

Podcast de notre BCM du 19 septembre : « L’implication de la Chine en Afghanistan : développement ou endiguement ? » avec Jean-Luc Racine, vice-président d’Asia Centre, Angela Stanzel, chercheuse au programme Asie de l’ECFR, et modéré par Mathieu Duchâtel, directeur adjoint du programme Asie de l’ECFR

Podcast de la conférence, « Kim-Trump, les enjeux du bras de fer nucléaire », en présence de Tara Varma, coordinatrice du bureau de Paris de l’ECFR, Mathieu Duchâtel, directeur-adjoint du programme Asie de l'ECFR, François Godement, directeur du programme Asie de l'ECFR et Sébastien Falletti, journaliste du Figaro et du Point, basé à Séoul.

Announced in late 2013, China’s Belt and Road Initiative (BRI) is both a colossal infrastructure development scheme and a grandly ambitious undertaking of geostrategic proportions. Mixed responses to the BRI are now emerging as it begins to reshape economic and political decisions across Eurasia. In Europe, Germany’s foreign minister recently stated his view that the BRI is designed to promote a value system different to that in the West. In response to the BRI, Australia, India, Japan, and the United States are reported to be considering an Asian infrastructure development plan of their own. Our panel considered the BRI’s implications for China’s role in the region, and for Australia’s interests going forward. The Lowy Institute hosted a panel discussion with Dr Mathieu Duchâtel, Senior Policy Fellow and Deputy Director of the Asia and China Programme at the European Council of Foreign Relations; Professor Bates Gill, Department of Security Studies and Criminology at Macquarie University; Dr Merriden Varrall, Director of the East Asia Program at the Lowy Institute; and moderated by Dr Euan Graham, Director of the International Security Program at the Lowy Institute. Dr Mathieu Duchâtel was in Sydney as a guest of the Department of Security Studies and Criminology at Macquarie University. The Lowy Institute would like thank them for their involvement in this event.

Podcast du Black Coffee Morning "The North Korean Dilemma: Policy Options for Japan", en présence de Mathieu Duchâtel, directeur adjoint du programme Asie de l'ECFR et Yasuyo Sakata, professeur de relations internationales à l'Université d'études internationales de Kanda (KUIS) au Japon.

Podcast du Black Coffee Morning "Russian and Chinese defence industries developments and their implications for Europe", en présence de Cyrille Bret, enseignant de la géopolitique à Sciences Po Paris, Mathieu Duchâtel, directeur adjoint du programme Asie de l'ECFR, Gustav Gressel, senior policy fellow au programme Wider Europe de l'ECFR et Nicu Popescu, analyste senior à l'IESUE.

Podcast de la conférence "Géopolitique des routes maritimes de la Soie" du 23/01/2018 animé par François Bougon, journaliste au Monde et en présence de Mathieu Duchâtel, directeur adjoint du programme Asie de l'ECFR, Eva Pejsova, analyste senior à l'Institut d'études de securité de l'Union européenne (EUISS)et Alexandre Sheldon-Duplaix, historien naval français.

Podcast de la discussion "Les nouvelles routes de la Soie, une grande stratégie pour la Chine ?" du 11 juillet 2017, avec Nadège Rolland, Senior Fellow pour les Affaires politiques et de sécurité au National Bureau of Asian Research (NBR) et Mathieu Duchâtel, directeur adjoint du programme Asie de l’ECFR.

Podcast du Black Coffee Morning "L’Europe contribue-t-elle à une course aux armements en Asie ?" du 11/05, animé par Richard Bitzinger, coordinateur du Military Transformations Program à la S.Rajaratnam School of International Studies, et Mathieu Duchâtel, directeur adjoint du programme Asie de l'ECFR

Podcast de la conférence "Eurasian integration: going anywhere?", organisée en collaboration avec le CERI de Sciences Po, avec Bayram Balci, ingénieur de recherche au CNRS, chercheur au CERI et à l’Institut français d’études anatoliennes d’Istanbul, Kadri Liik, Senior Policy Fellow pour le programme Wider Europe de l’ECFR, Mathieu Duchâtel, Senior Policy Fellow et directeur adjoint du programme Asie et Chine de l’ECFR, et modérée par Adrien Fauve, post-doctoral fellow au CERI.

Podcast de la conférence "Les partenaires extérieurs de l’Afrique : Chine, Japon, Europe", organisée en collaboration avec la Fondation Calouste Gulbenkian, avec Katsumi Hirano, Vice-Président du JETRO, Roland Marchal, Chercheur au CNRS/CERI, Mathieu Duchâtel, Directeur adjoint du programme Asie et Chine de l’ECFR, et modérée par François Godement, Directeur du programme Asie et Chine de l’ECFR.

A l’occasion de la sortie de la dernière publication de Mathieu Duchâtel, directeur adjoint du programme Asie de l’ECFR, "La Chine et le terrorisme international : vers une rupture majeure", Mathieu Duchâtel, Angela Stanzel, chercheuse au programme Asie de l’ECFR, et Jean-Luc Racine, vice-président d’Asia Centre, se retrouvent lors d'un BCM pour discuter de la manière dont la Chine envisage sa stratégie de contreterrorisme et ses conséquences en Inde et au Pakistan, notamment concernant l’équilibre régional avec l’Afghanistan.

ECFR’s director Mark Leonard speaks with journalist and Angela Merkel's official biographer Stefan Kornelius, and ECFR fellows Almut Möller and Josef Janning, about Merkel's candidacy for her fourth term as German Chancellor. The podcast was recorded on 23 November 2016. Bookshelf: Angela Merkel - The Chancellor and her World by Stefan Kornelius The Passage to Europe by Luuk van Middelaar Terror overseas: understanding China’s evolving counter-terror strategy by Mathieu Duchâtel New World Disorder - Old problems - Realist answers by Carlo Masala Picture: Flickr / EPP

Over the past five years the Chinese military presence in Africa has undergone a profound change. Until 2012, the Chinese were happy to play a low-key support role in multinational peacekeeping operations on the continent, preferring to send military engineers and medical staff rather than deploy combat forces. Today, that is no longer the case. China is in fact the eighth-largest supplier of troops for UN peacekeeping operations in Africa and the largest among the five permanent Security Council members, according to the European Council on Foreign Relations. The large and growing Chinese military presence in Africa is also becoming increasingly diverse both in terms of where its forces are deployed and their operational capacity. China's most sophisticated warships have been actively involved in multinational anti-piracy operations since 2008 off the coast of Somalia in the Gulf of Aden. In West Africa, People's Liberation Army (PLA) deployed elite medical units, including a massive hospital ship, to Ebola-ravaged regions in Liberia and Sierra Leone and, similarly, Chinese military medical teams have also been dispatched to the eastern DRC where they provide desperately needed healthcare to the embattled civilian population. Around 2014, the Chinese began to shift their military engagement strategy in Africa to include the deployment of combat-ready infantry units to countries like Mali and South Sudan where the United Nations is being actively targeted by Islamist radicals and partisan fighters. Although three Chinese soldiers have been killed this year in Africa, experts note these PLA combat forces are typically confined to their bases and rarely venture outside the wire. Nonetheless, the fact that the Chinese have taken that first step in redefining their role in African security operations is significant and with the imminent completion of the PLA Navy's new outpost in Djibouti, it seems likely that this trend will continue in the coming years. Mathieu Duchâtel, Richard Gowan & Manuel Lafont Rapnouil recently explored China's new military engagement strategy in Africa in a policy brief for the European Council on Foreign Relations. The trio raised the interesting question of how a more robust Chinese security presence in Africa will impact European military operations on the continent given that countries like France and Britain among others have long considered Africa to be a traditional sphere of influence. Mathieu and Manuel join Cobus to discuss the rapidly changing multinational security architecture in Africa. Join the discussion. Do you think China's increased military engagement in Africa is good for the region? Let us know what you think. Facebook: www.facebook.com/ChinaAfricaProject Twitter: @eolander & @stadenesque

Chinese special operations forces are training in the Western deserts of Xinjiang in complex search and rescue missions, in environments that closely resemble North Africa or certain parts of the Middle East. These newly-trained military forces have recently been empowered by a new counter-terrorism law passed in December that grants the Chinese military authority to venture overseas to protect endangered PRC people and property. For many in China, the legal ability to project power anywhere in the world to protect its citizens and investments felt long over due. After all, China has investments and people in almost every country, particularly in high-risk nations in volatile regions such as the Middle East and North Africa where dozens of Chinese nationals have been targeted by Islamic extremists in recent years. The vulnerability of Chinese citizens abroad and the necessity to do something to be able to protect them came into clear focus last November when Fan Jinghui was killed by ISIS militants in Syria and when three Chinese nationals were killed by al-Qaeda militants during a hotel siege in the Malian capital Bamako. While dramatic, these two terrorist events were by no means isolated incidents, particularly in Africa where Chinese people are frequently targeted for kidnapping. In Angola, the situation is so dire that a senior embassy official warned Luanda that unless the government does something to bring the hostage-taking of Chinese nationals under control, it could affect PRC investment in the country. There have also been a number of Chinese kidnappings in Cameroon and South Sudan among others places in Africa. But there's a problem... The Chinese are seeking to develop similar force projection capabilities as the United States to be able to deploy either special operations teams for highly specific missions or to be able to mobilize large numbers of ships and planes for mass evacuations as happened in Libya and Yemen. While on many levels this all makes sense, until one considers that the foundation of modern Chinese foreign policy is anchored firmly in the non-interference doctrine established by former Premier Zhou Enlai in the 1970s. By definition the deployment of military forces into another country is an act of intervention in that country's internal affairs, regardless of how noble China's mission may be to rescue its citizens or protect its investments in that country. So China's increasingly sophisticated military resources now have the ability to inject themselves further afield but doing so may force Beijing to abandon, or at least 'evolve,' its non-interference policy. Two Chinese foreign policy scholars, Jonas Parello-Plesner and Mathieu Duchâtel, recently explored this burgeoning dilemma in a new book "China's Strong Arm-Protecting Citizens and Abroad." Parello-Plesner joined Eric & Cobus to discuss how the Chinese government is rapidly escalating its power projection abilities while simultaneously re-orienting its policy framework to accommodate the government's pressing need to protect its people and property abroad.