Podcasts about noord afrika

Er is zwoel zomerweer op komst en dat voelen we aan alles. Frank Deboosere vertelt hoe warme lucht uit Noord-Afrika ons land binnenwaait, wat wel en niet telt als een officiële hittegolf en hoe we het hoofd koel houden. Met concrete tips, heerlijke weerweetjes en een vleugje nostalgie naar dat iconische glas water op televisie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De relatief korte oversteek naar Griekenland vanuit Noord-Afrika is nog altijd één van de meest gebruikte migratieroutes naar het Europese continent. Maar sinds de ‘Turkije-deal' van 2016, waarin de Europese Unie het land 6 miljard euro betaalde voor het ‘afsluiten' van deze route, is het geweld tegen migranten aan de randen van Europa steeds verder geëscaleerd. Journalist Romy van Baarsen kwam eigenlijk naar Samos om te werken als hulpverlener in een vluchtelingenkamp, maar toen ze de pushbacks van de Griekse autoriteiten met eigen ogen zag, besloot ze erover te schrijven: dit moeten mensen weten. In deze aflevering van ‘Achter de frontlinie' vertelt Romy hoe ze undercover ging om met de Griekse kustwacht te spreken, waarom de jongens die hier werken zichzelf zien als frontliniesoldaten en wat dat zegt over de Europese positie ten opzichte van mensenrechten. Abonneer je op ‘Achter de Frontlinie' en mis nooit nieuwe afleveringen. Wil je meer weten? Abonneer je dan ook vooral op de Frontlinie-nieuwsbrief en ontvang elke twee weken extra verhalen van Bram Vermeulen, achtergronden bij het nieuws en lees-, kijk- en luistertips in je inbox. Of vind 'Frontlinie' op NPO Start, YouTube en Instagram.

Bij D-Day, het Ardennenoffensief en de slag om Stalingrad gaan er vast belletjes rinkelen, maar kennen jullie ook de slag om El Alamein in Egypte of de Noord-Afrikaanse Campagne?Om de rol van de Afrikaanse eenheden voor eens en voor altijd ook hier in het collectieve geheugen vast te leggen en een beter idee te krijgen van de heroïsche slag om El Alamein, hebben wij deze aflevering iemand te gast die deze materie normaal alleen bespreekt bij de podcast Veldheren Historisch, maar nu exclusief bij De Africast: Mart de Kruif, luitenant-generaal buiten dienst.Wil je een bijdrage leveren aan REF FM, ga dan naar ⁠⁠https://www.geef.nl/nl/actie/de-africast-voor-ref-fm-ukerewe/donateurs⁠⁠Volg onze LinkedIn: https://www.linkedin.com/showcase/africastpodcast?originalSubdomain=nlVoor mooie beelden, quizjes en 'behind the scenes', volg onze Instagram: https://www.instagram.com/africast_podcast/Link met Jos of Joeri via LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/jos-hummelen/ & https://www.linkedin.com/in/joerinortier/Stuur ons een mail via: africastpodcast@gmail.com

Omdat Stefaan – aka Droes of De Grote Baas (let op de hoofdletters) – Azië onveilig maakt op een enduro, kreeg Bart de eer om Marijn Sohier en Arno Van De Woestijne in z'n eentje te knippen en te scheren en dat nog wel op locatie, voor een redelijk levend publiek in muziek/motorcafé Zappa in Moortsele bij Gent. Marijn en Arno zijn de mannen achter Cabra Ventura dat in Portugal, Marokko en Mauritanië avontuurlijke endurovakanties organiseert (met een familienaam als Van De Woestijne is een mens voorbestemd om offroad te rijden in Noord-Afrika, denken wij dan). Samen met Arno en Marijn crost Bart door de motoractualiteit, komt de problematiek van het legaal offroad rijden in België aan bod en mogen de Cabra Venturisten uitleggen waarom ze liever met offroad rijders op stap gaan dan met allroad rijders. Voor wie het Oost-Vlaams niet perfect zou beheersen: ‘klodden' is Moortseels dialect voor ‘miserie en ellende'. En een Cabra is een Portugese geit, voilà.   Veertig minuutjes gratis verstrooiing en informatie over alles wat rolt en bolt in de motorwereld dankzij Richa, Shoei, Michelin, Yamaha, Triumph Motorcycles, BMW Motorrad,  SoloMoto motorverzekeringen en Wunderlich.

Mohamed Aadroun is sinds 2011 artistiek leider en regisseur van het Amsterdams Andalusisch Orkest. Dit muzikaal ensemble is beroemd om hun vele samenwerkingen binnen de theater en muziekwereld. In 2024 hebben ze de Cultuurfondsprijs in ontvangst genomen. Het komend seizoen staat in het teken van de beroemde Egyptische zangeres Oum Khaltoum, die met haar populariteit in Noord-Afrika en het Midden-Oosten elke operadiva of popster in het westen overstijgt.  Presentatie: Nicole Terborg

Toen de Spaanse koning Filips de derde in de 16e eeuw protestanten in de Nederlanden verketterde, voerde hij tegelijkertijd een religieuze strijd tegen de Joden en Islamitische Moren in Spanje. Alle Moren moesten terug naar Noord-Afrika. De Moren waren niet voor een gat te vangen en begonnen op de Middellandse Zee Europese vrachtboten te kapen en hun bemanning te verkopen in roversnesten zoals Tanger en Algiers. Deze bruisende piratensteden hadden een grote aantrekkingskracht op ambitieuze gelukszoekers zoals de Haarlemmer, Jan Janszoon, die bovendien de haat tegen de Spanjaarden deelde met de moslims. Wie Jan Janszoon precies was en hoe de Noord-Afrikaanse kapers de Middellandse Zee in hun greep hielden, bespreken wij met Abdelkader Benali, schrijver van talloze boeken, waaronder ‘Reizigers van een nieuwe tijd: Jan Janszoon, een Nederlandse piraat in Marokkaanse dienst'. Wil je een bijdrage leveren aan REF FM, ga dan naar https://www.geef.nl/nl/actie/de-africast-voor-ref-fm-ukerewe/donateurs Volg onze LinkedIn: https://www.linkedin.com/showcase/africastpodcast?originalSubdomain=nl Voor mooie beelden, quizjes en 'behind the scenes', volg onze Instagram: https://www.instagram.com/africast_podcast/ Link met Jos of Joeri via LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/jos-hummelen/ & https://www.linkedin.com/in/joerinortier/ Stuur ons een mail via: africastpodcast@gmail.com

Aflevering 200, een jubileum! En dat vieren we door eindelijk eens de schijnwerpers te richten op de meest besproken persoon uit De Ongelooflijke en misschien wel de grootste denker ooit: Augustinus. Een bisschop, filosoof en schrijver van onder andere de eerste autobiografie ooit. Zijn impact is immens geweest. Niet alleen op theologie, filosofie en zelfs psychologie, maar ook op het denken over politiek, wetenschap en het voeren van een rechtvaardige oorlog. Maar naast al dat denken leidde hij ook een boeiend leven waar we veel van weten. In het jaar 354 werd hij geboren in Noord-Afrika. Vanwege zijn ongekende talent klom hij in razend tempo op tot de elite van het Romeinse Rijk, zelfs tot aan het hof van de keizer. Maar hij leefde ook in een periode dat Rome geplunderd werd en het Romeinse Rijk afbrokkelde. Lange tijd vond hij het christelijk geloof achterlijk en de Bijbel een minderwaardig, slordig boek. Tot zijn leven op zijn kop wordt gezet.  Een fascinerend en briljant mens die onze volle aandacht verdient. Vandaar dat we écht uitpakken deze extra lange aflevering. David Boogerd in gesprek met dé Augustinus-kenner van Nederland Paul van Geest, en hét Ongelooflijke duo: historicus Beatrice de Graaf en theoloog Stefan Paas. Paul van Geest is lid van de pauselijke academie voor theologie, hoogleraar kerkgeschiedenis aan de Universiteit van Tilburg en hoogleraar Theologie en Economisch Denken aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Beatrice de Graaf is hoogleraar internationale en politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en Stefan Paas is hoogleraar publieke theologie en missiologie aan de VU in Amsterdam en de Theologische Universiteit Utrecht.

Marmoucha maakt voorstellingen waarin culturen uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten centraal staan. De stichting is sinds 2002 actief. Met Na het einde brengt de stichting een bijzonder muziektheater. Mohammed Azaay en Karim El Guennouni belichten zowel…Continue Reading "Marmoucha belicht extremisme van twee kanten"

Al lang is Abdelkader Benali gefascineerd door Jan Janszoon, een onverschrokken Haarlemse kaper uit de 17e eeuw die furore maakte in Noord-Afrika. Met de makers van Andere Tijden  dook Benali in zijn waanzinnige levensverhaal voor de vierdelige televisieserie Jan Janszoon, Piraat van de wereld. Haarlemmer Jan Janszoon verlaat zijn gezin, bekeert zich tot de islam en wordt piraat en handelaar in Europese tot slaafgemaakten, maar ook diplomaat, admiraal en gouverneur. In Noord-Afrika neemt hij een nieuwe naam aan, Mourad Raïs, en onder die naam zal hij naam en faam verwerven, maar ook angst en afkeer zaaien.  In Wat blijft praat Nicole Terborg met Abdelkader Benali over wat het verhaal van Janszoon voor hem betekent en hoe hij de 17e eeuwse kaper tot leven bracht. Verder in Wat blijft: aandacht voor het leven en werk van muzikant Mark Hollis en Frans Hals.  In het tweede uur en de podcastserie van Wat blijft volgt Fleur Jurgens het spoor terug van Hannemieke Stamperius. Stamperius publiceerde haar eerste boeken onder een mannennaam, Hannes Meinkema. Dat was geen toeval. In de boekwinkels van de jaren zeventig had je een stapeltje vrouwenliteratuur en een stapeltje mannenliteratuur. En alleen dat laatste werd serieus genomen door de literaire pers.  Ze werd beroemd met haar derde boek En dan is er koffie  (1976) en schreef sindsdien nog dertig boeken: over het kwaad en het disfunctionele gezin, over echtscheiding en alleenstaand moederschap. Thema's die raakten aan haar eigen leven zoals haar gewelddadige jeugd. Fleur Jurgens onderzoekt haar leven en werk met schrijver en emeritus-hoogleraar genderstudies Maaike Meijer, met vriendin  Esselien 't Hart en met pleegdochter Jowi Schmitz. Wat blijft na de dood van Hannemieke Stamperius? 

Italië is het aankomstland van Europa. Vorig jaar kwamen er ruim 150.000 migranten aan. In zo'n 10% van de gevallen ging het om minderjarigen die alleen reisden. Het totaal aantal aankomsten zit duidelijk in de lift: er is sprake van een verdriedubbeling in drie jaar tijd. En hoe meer boten er aanmeren, hoe meer het debat oplaait, van Rome tot in Brussel. In de media en het politieke discours gaat het vaak over aantallen. Maar migranten zijn zoveel meer dan nummers, zo is af te lezen op het gezicht van Simone D'Ippolito, die als duiker stuitte op de levenloze lichamen van tientallen migranten voor de Siciliaanse kust. Of in de verbeten blik van sociaal werker Francesca Saccomandi, die probeert migranten een gezicht en daarmee waardigheid terug te geven, al stuit ze op veel bureaucratie en onmacht. Zowel D'Ippolito als Saccomandi leven en werken op het Zuid-Italiaanse Lampedusa, door velen ook wel de poort van Europa genoemd. Het kleine stuk land in de Middellandse Zee is door de ligging nabij Noord-Afrika een geliefde bestemming van mensensmokkelaars om op af te koersen. Het eiland is al decennia bekend met de aankomst van migranten. De opvang is er inmiddels een geoliede machine en de doorstroom naar Sicilië of het vaste land gebeurt doorgaans snel. Eilanders kijken er nauwelijks nog van op. Maar toen er eind september honderden boten achter elkaar arriveerden, een paar dagen lang, liep de spanning op. De opvangplek liep over, migranten sliepen buiten op straat, het eiland wemelde al snel van de journalisten.  Basta, klonk het voor het eerst luid en duidelijk. Hoewel veel eilanders waar het kan een helpende hand blijven uitsteken, is migratiemoeheid ze in toenemende mate niet vreemd. Het is een sentiment dat in heel Europa zijn opmars maakt, of zijn herintrede doet. Migratie is immers van alle tijden. Maar bijna niemand maakt het van zo dichtbij mee als de Lampedusanen.   Over de maker Anouk Boone is correspondent in Italië voor Het Financieele Dagblad. Ze deed de afgelopen jaren verslag voor RTL Nieuws en was daarnaast te lezen in onder meer De Tijd. Ze woont sinds 2020 in Rome, waar ze politiek rechts steeds meer aan invloed ziet winnen en fenomenen als klimaatverandering en migratie aan de orde van de dag zijn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Italië is het aankomstland van Europa. Vorig jaar kwamen er ruim 150.000 migranten aan. In zo'n 10% van de gevallen ging het om minderjarigen die alleen reisden. Het totaal aantal aankomsten zit duidelijk in de lift: er is sprake van een verdriedubbeling in drie jaar tijd. En hoe meer boten er aanmeren, hoe meer het debat oplaait, van Rome tot in Brussel. In de media en het politieke discours gaat het vaak over aantallen. Maar migranten zijn zoveel meer dan nummers, zo is af te lezen op het gezicht van Simone D'Ippolito, die als duiker stuitte op de levenloze lichamen van tientallen migranten voor de Siciliaanse kust. Of in de verbeten blik van sociaal werker Francesca Saccomandi, die probeert migranten een gezicht en daarmee waardigheid terug te geven, al stuit ze op veel bureaucratie en onmacht. Zowel D'Ippolito als Saccomandi leven en werken op het Zuid-Italiaanse Lampedusa, door velen ook wel de poort van Europa genoemd. Het kleine stuk land in de Middellandse Zee is door de ligging nabij Noord-Afrika een geliefde bestemming van mensensmokkelaars om op af te koersen. Het eiland is al decennia bekend met de aankomst van migranten. De opvang is er inmiddels een geoliede machine en de doorstroom naar Sicilië of het vaste land gebeurt doorgaans snel. Eilanders kijken er nauwelijks nog van op. Maar toen er eind september honderden boten achter elkaar arriveerden, een paar dagen lang, liep de spanning op. De opvangplek liep over, migranten sliepen buiten op straat, het eiland wemelde al snel van de journalisten.  Basta, klonk het voor het eerst luid en duidelijk. Hoewel veel eilanders waar het kan een helpende hand blijven uitsteken, is migratiemoeheid ze in toenemende mate niet vreemd. Het is een sentiment dat in heel Europa zijn opmars maakt, of zijn herintrede doet. Migratie is immers van alle tijden. Maar bijna niemand maakt het van zo dichtbij mee als de Lampedusanen.   Over de maker Anouk Boone is correspondent in Italië voor Het Financieele Dagblad. Ze deed de afgelopen jaren verslag voor RTL Nieuws en was daarnaast te lezen in onder meer De Tijd. Ze woont sinds 2020 in Rome, waar ze politiek rechts steeds meer aan invloed ziet winnen en fenomenen als klimaatverandering en migratie aan de orde van de dag zijn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Welkom bij De Donkere Kamer! In deze aflevering duiken we diep in het leven en werk van de Belgische fotograaf Harry Gruyaert. Geboren in Antwerpen in 1941, groeide hij op in een streng katholiek milieu en vertrok op 21-jarige leeftijd om te reizen door Europa, Noord-Afrika, Azië en de Verenigde Staten. Daarna vestigde hij zich in Parijs en werd een pionier op het gebied van Europese kleurenfotografie. We gaan in op zijn unieke benadering van kleurfotografie, zijn fascinatie voor licht en zijn voortdurende drang om de wereld te begrijpen door middel van zijn lens. We zullen ook ontdekken hoe hij zijn ervaringen en emoties in zijn fotografie verwerkt, evenals zijn recente focus op het vastleggen van de natuur, met name bomen. Tijdens deze aflevering onthult Harry Gruyaert persoonlijke verhalen, frustraties en inspiraties, waardoor we een dieper inzicht krijgen in het turbulente en gepassioneerde leven van deze meesterfotograaf. Dus ga er lekker voor zitten terwijl we de wereld van Harry Gruyaert verkennen. website van De Donkere Kamer: www.donkerekamer.com webshop van De Donkere Kamer: shop.donkerekamer.com instagram: @dedonkerekamer_be website Harry Gruyaert: https://www.gallery51.com/artist/harry-gruyaert/ instagram: @harrygruyaert_off

De aardbeving in Marokko en Storm Daniël in Libië houden ons al een tijdje bezig. En terecht, want ze worden inmiddels gezien als twee van de grootste humanitaire rampen ooit in Noord-Afrika. Ze staan er gelukkig niet alleen voor, er wordt hulp van alle kanten aangeboden, maar Marokko aanvaardt deze, opmerkelijk genoeg (of niet), van slechts een handjevol landen. Toch zijn er in een mum van tijd tal van burgerinitiatieven opgezet. Kan dat zomaar en hoe efficient is dit? En wat zegt dit over de grote internationale organisaties? Dit en meer bespreekt Oifik Youssefi met Thea Hilhorst, professor humanitaire studies aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Annemieke Bosman in gesprek met verzamelaars-echtpaar Carla en Pieter Schulting. Kunsthal KAdE toont vanaf aankomend weekend de collectie Afrikaanse kunst van Carla en Pieter Schulting. In de afgelopen vijf jaar hebben zij een omvangrijke verzameling aangelegd van 170 kunstwerken van 154 kunstenaars uit 33 Afrikaanse landen en de Afrikaanse diaspora. In de tentoonstelling 'Africa Supernova' wordt een dwarsdoorsnede uit de collectie getoond, die laat zien hoe divers, complex, en veelbelovend de artistieke ontwikkeling van de hedendaagse Afrikaanse kunst is. Kernen worden gevormd door kunstenaars uit Zuid-Afrika, Ghana, Nigeria, Ivoorkust, Kameroen, Oost-Afrika en Noord-Afrika. Met een focus op jonge kunstenaars - het grootste deel is rond de dertig jaar oud - is de tentoonstelling een bloemlezing uit een kunstscene in opkomst.

Methaan is een broeikasgas dat een grote bijdrage levert aan klimaatverandering. Het is verantwoordelijk voor meer dan een derde van de opwarming van de aarde. De hoeveelheid methaan in de atmosfeer neemt nog altijd rap toe, waarbij de grootste toenames tot nu werden gemeten in 2020 en 2021. En het grootste gedeelte van die toename van methaan komt door ons.  Toch denken wetenschappers dat methaan uit biologische bronnen, waaronder drasland en agricultuur, wellicht een veel groter effect heeft op de snelle groei van uitstoot dan lang werd gedacht.   Op basis van metingen boven de Noordelijke Atlantische Oceaan denken onderzoekers dat stofdeeltjes uit Noord-Afrika in combinatie met zeewater druppeltjes hebben bijgedragen aan het afbreken van uitgestoten methaan in de atmosfeer.   Die afbraak is op wereldschaal wellicht niet al te groot, maar het zorgt er wel voor dat moleculen die worden gebruikt om de bron te bepalen van methaanuitstoot in andere hoeveelheden aanwezig zijn. Dit geeft mogelijk al lange tijd een vertekend beeld. De hoeveelheid methaan uit de natuur is onderschat, zeggen de onderzoekers, wat betekent dat de toename van methaan uit de natuur mogelijk veel sneller gaat dan al werd gedacht.   In ieder geval is het van groot belang om dit mechanisme verder uit te zoeken, ook op andere locaties, zodat het meegenomen kan worden in klimaatmodellen.   De onderzoekers zijn nu druk bezig met het verzamelen van meer data. Ze krijgen daarbij onder andere hulp van de bemanning van diverse schepen, die flessen met lucht voor ze verzamelen op het moment dat ze door een wolk met Saharastof varen. En ook op het land worden momenteel op verschillende locaties samples genomen.  Lees hier meer over het onderzoek: Sahara dust can enhance removal of methane. Meer lezen over Saharastof kan onder andere hier: Welcome to NIOZ' dustiest web page!See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering draaien we een stevig en lang wasje met Hassnae Bouazza. Zij is o.a. programmamaker, columnist (LINDA. en NRC) en auteur van meerdere boeken waaronder Arabieren kijken en Een koffer vol citroenen. Hassnae vertelt ons hoe het was om laaaang, laaaang geleden, als enige Marokkaanse Nederlander bij een Hilversumse omroep te werken. Spoiler alert: vrij intens. De dominante witte norm in de media uit zich dus niet alleen in hoe er journalistiek wordt bedreven, maar ook in hoe er met collega's wordt omgegaan die daar niet toe behoren. We vroegen Hassnae of ze als columnist de vrijheid heeft om te schrijven en of ze vindt dat alle columnisten die vrijheid zouden moeten hebben.In het Hardnekkige Vlekken Kwartet halen we o.a. een problematische column aan van Rosanne Hertzberger, vragen we ons hardop af of het oké is om Surinaamse klederdracht te omschrijven als ‘traditioneel', bespreken we de manier waarop er (kritiekloos) bericht wordt over de migratiedeal en delen we kijktips van programma's die met humor de actualiteit bespreken en een nieuwe interessante serie waarin een groep diverse twintigers elkaar opzadelt met grote levensvragen.Plakshot kijk je hier: https://www.vpro.nl/programmas/plakshot.html Even tot hier kijk je hier: https://www.bnnvara.nl/eventothier Hoe Dan kijk je hier: https://www.eo.nl/programmas/hoedan Wat schreven Nederlandse kranten na één dag oorlog?: https://www.villamedia.nl/artikel/mei-1940-wat-schreven-nederlandse-kranten-na-een-dag-oorlog Transcript: One'sy Dit is Bonte Was Podcast   Zoë Uw favoriete wasprogramma over mediamissers en -opstekers.   One'sy Ik ben One'sy Muller.   Zoë En ik ben Zoë Papaikonomou.   One'sy En in deze aflevering zijn we in goed gezelschap, want Hassnae Bouazza is onze gast, welkom!   Hassnae Dankjewel.   Zoë Hassnae, Wat fijn dat je er bent. Jij werkt als programmamaker, vertaler, journalist, columnist en je bent auteur van meerdere boeken, waaronder Arabieren kijken. En iets recenter van vorig jaar, Een koffer vol citroenen. Wat ik nu ook heel mooi aan het aanwijzen ben, dat staat bij ons op tafel. Voor mijn neus, maar het is jouw boek. We duiken met jou, denk ik, in heel veel dingen vandaag, maar we moesten het toch samenvatten op een manier. We hebben het genoemd, de hardnekkige witte normen in de media en het gebrek aan oog voor intersectionaliteit.   Hassnae Helemaal goed.   Zoë Ja? Kan je er mee werken?   Hassnae Ja hoor. (lachen allemaal)   One'sy Het is genoeg kader. We gaan zo hebben over hoe je eigenlijk in de mediawereld terechtkwam, want dat is een hele interessante weg. Maar waar werk je nu aan?   Hassnae O, nou ja, verschillende dingen. Nog steeds schrijven dus columns en stukken enzo voor bladen en de krant. En een documentaireserie over de Rif, waar ik nog niet heel veel over kan vertellen. Ik ben heel bijgelovig, ik wil nooit te veel vertellen over dingen die nog moeten komen of gaande zijn.   Zoë Ik wil heel graag beginnen met een citaat uit jouw boek, Een koffer vol citroenen. Dat ben ik heerlijk, ik heb het bijna uit, aan het lezen. Het is een prachtig boek. Mag ik het ook een ode aan je moeder noemen?   Hassnae Zeker. Dat is het.   Zoë Die is een paar jaar geleden overleden. Het is heel lief en heel ontroerend. Maar je verwerkt er ook heel mooi in hoe het is geweest om op te groeien in Nederland als Marokkaans-Nederlands persoon. En je beschrijft dus ook hoe mensen eigenlijk in Nederland dan kijken naar mensen die hier ook wonen en die niet een geheel, nou laten we zeggen, geheel inheems Nederlandse achtergrond hebben. Heel herkenbaar op verschillende punten en op een gegeven moment beschrijf je heel mooi iets over, volgens mij gaat dat ook over jouw vader die op een gegeven moment naar Algerije is gemigreerd en dat er eigenlijk niet zoveel hierover bekend is, en een documentaire van Mohamed Bouzia daarover. Die heeft het ook over Marokkanen die naar Algerije migreerden een documentaire gemaakt en in het boek heb je dan een hele mooie zin staan en die raakte mij over dus die documentaire van Mohamed zeg je: "Het is een mooi testament dat de geschiedenis vertelt van een avontuurlijke generatie die onderbelicht is gebleven, die voor altijd in de geschiedenisboeken bestempeld is als migrant." Zou je daar misschien wat meer over kunnen vertellen?   Hassnae Ja, zeker. Die generatie van mijn vader inderdaad. Dat was ten tijde van de koloniale bezetting van Algerije en Marokko was een protectoraat, het noorden. We hadden natuurlijk de Spaanse bezetting in het noorden van Marokko. En veel mensen uit de Rif gingen lopend naar Algerije omdat daar werk was. Lopend. Dat is een enorme afstand en gewoon puur dat alleen al is hoe mensen op zoek gingen naar een beter bestaan en vervolgens in Algerije terechtkwamen, net zoals mijn vader. Mijn vader heeft daar mijn moeder ontmoet. Ze zijn getrouwd. Vervolgens ontstond er heibel tussen Marokko en Algerije. Marokkanen waren niet meer welkom. Ze zijn toen naar Marokko terug verhuisd, naar Oujda, waar ik ben geboren en van daaruit is mijn vader, omdat het daar ook weer niet al te florissant ging, is hij naar Europa geëmigreerd. Eerst via Spanje, Frankrijk en dan Nederland. En dat geldt voor veel van die mensen, van de generatie van mijn vader. Het waren mensen die inderdaad avontuurlijk waren, die het onbekende tegemoet gingen, die heel veel moeite deden om een goed bestaan op te bouwen en die, als je de persoonlijke verhalen hoort, ook in Nederland hun stempel achterlieten, het waren gewilde mannen. Er zijn veel dubbelbloed Marokkanen in Nederland uit de jaren 70 tot 80. Het waren exotische vogels, het waren sjacheraars, het waren flirters.   Zoë Of dubbelbloed Grieken. (lacht)   One'sy  Of dubbelbloed Surinamers.   Hassnae Dus er was heel veel gaande. Ik bedoel, ze lieten een indruk achter. Maar als je kijkt naar hoe ze in de berichtgeving zijn vastgelegd, zijn het gewoon besnorde mannen die in pensions werkten en fysieke arbeid deden. Migranten, niks meer, die stempel, één laag, verder niks, terwijl, het zijn complexe persoonlijkheden en dat is waarom ik dat heb geschreven. Ik heb mijn vader ook, door het boek heb ik natuurlijk mezelf en mijn moeder beter leren kennen, maar ook mijn vader. Ze verdienen gewoon veel meer een gelijkwaardige beschrijving en meer gelijkwaardige toenadering ook van de beschouwers.   Zoë Ja, ik vond dat zo mooi beschreven, want ik merk dat ik er nu ook weer kippenvel van krijg omdat wat ik erin herken is ook bijvoorbeeld, ik ben inderdaad dan een dubbelbloed of hoe je het wil noemen, maar dus Nederlandse moeder en Griekse vader. Mijn vaders migratieverhaal, dat is iets heel anders; hij is een kennismigrant, ook wel interessant, hoe noemen we wat? Maar dat verhaal is al ingewikkeld om te vertellen. Ze zijn uit elkaar gegaan, dan interesseert het eigenlijk niemand meer waarom, want dat is gewoon cultuurverschil. Weet je, die recht van eigenheid, gezien de complexiteit dat dat gezien mag worden, dat slaan we helemaal plat. Dat slaan we natuurlijk in media sowieso al wat sneller plat. Maar al helemaal als het inderdaad gaat over mensen die wij als de ander dan zouden zien.   Hassnae Ja, en er zou nooit gezegd worden, als twee mensen uit dezelfde cultuur scheiden, zou dat nooit geweten worden aan de cultuur. Maar op het moment dat er mensen uit twee verschillende culturen samen zijn, dan moet het dat wel zijn. Het is lekker makkelijk. Het is ook heel erg lekker simpel natuurlijk en op die manier word je ook soort van klein gehouden. Niet voor vol aangezien, want relaties die stranden nu eenmaal misschien. Misschien is de één wel verliefd geworden of zo. Het kan van alles zijn. Mijn geliefde is een witte Nederlandse man en hij zegt ook altijd tegen me dat hij en ik veel meer cultureel delen dan bijvoorbeeld zijn Nederlandse ex. En weet je, daar wordt gewoon aan voorbijgegaan.   Zoë Totaal. Nee, dat vind ik dus heel mooi, ook aan jouw boek. Want het leidt er bij mij toe dat ik zelfs vrij zuinig ben in wat ik daarover vertel in de publieke ruimte. Helemaal niet in mijn eigen omgeving, omdat er heel snel duizend etiketten op komen en wordt het heel erg geplaatst in de projectie van de ander of dus het wordt heel eendimensionaal en daar heb ik geen zin in. En dat vind ik wel heel mooi. Je hebt natuurlijk gewoon zelf helemaal jouw verhaal van al die kanten en al die kleine schakeringen kunnen opschrijven.   Hassnae Ja en dat is heel belangrijk. En het is ook wat je zegt: mensen gaan ermee aan de haal en dan is het niet meer van jou. En dan gaat het over iets dat op geen enkele manier over jou gaat of waarin je jezelf herkent. En dat is wel, denk ik, wat we, in ieder geval, laat ik voor mezelf spreken, al die jaren in Nederland hebben gehad, is dat er verhalen en gebeurtenissen op je worden geplakt waar je je voor moet verantwoorden of uitleg moet geven waar je echt helemaal niks mee hebt. Ik noem het migrantenkitsch.   Zoë Zo' n goede term is dat!   Hassnae Het is echt de clash binnenshuis en buiten ben je lekker vrij. Nederlandse cultuur vrij versus de verstikkende cultuur thuis. Tuurlijk, het zal voor mensen gelden, maar het geldt niet voor iedereen. Het geldt zeker niet voor mij. En ik wil daar niet mee besmet raken. Ik wil daar niets over vertellen en ik wil er ook niet op aangesproken worden. Het probleem is dat je dat decennialang moest doen. Iedere keer, iedere keer als er weer zo'n verhaal naar buiten sijpelde en media er gretig opdoken. Ze duiken er nog steeds heel erg op, niks liever dan dat. Dan wordt je weer opgetrommeld, moet je weer alert zijn, want dan krijg je weer een vraag erover of moet je weer uitleggen...   One'sy Dan ben je weer woordvoerder.   Hassnae Jaaa, ga toch weg! Echt zo klaar mee.   Zoë Het is mooi hoeveel woordvoerders van de Marokkaanse gemeenschap we in de loop der jaren wel niet hebben gezien. Het is wel mooi dat mensen dat dan zelf ook niet allemaal prima hebben gevonden.   Hassnae Nou, sommigen absoluut wel.   Zoë Maar sommigen wel.   Zoë Ik wil graag de woordvoerder van alle allochtonen worden, bij dezen. (lachen)   One'sy En zeggen, we zijn allemaal verschillend, en daarmee af. Maar dit is eigenlijk ook, we hebben het een beetje aangestipt, maar zeg maar die eendimensionaliteit, is dat ook wat jij hebt meegemaakt tijdens je werk in de media?   Hassnae Ja, natuurlijk. Ik denk dat het onvermijdelijk is. Ik zit nu even te denken wat ik voor voorbeelden zou kunnen geven, maar het zijn de clichés, weet je wel. Mensen zijn heel erg op zoek naar de clichés. En zelfs als ze dat niet zijn, dan gaan ze wel op een bevooroordelende manier met jou zelf om. Ik kan me herinneren dat ik bij een omroep ging werken jaren geleden en ik was de enige Marokkaanse en dat dat echt door het hele gebouw ging. En dat iedere dag weer kwamen er mensen…   Zoë Attentie, attentie.   One'sy We hebben er één!   Hassnae Er is een Marokkaan in het gebouw! (lachen)   Hassnae Ja, en dan kwamen ze met de meest, weet je wel, ken je een Iraniër? Ik heb daar een keer een stukje over geschreven, iets aangedikt. Ken je nog een Turk met één teelbal? Dat soort vragen. Op gegeven moment weet ik nog dat een collega van mij echt dacht van, laat dat meisje met rust! Het was echt, wauw, en ook heel erg het allochtonenhoekje moeten bemannen.   One'sy Nou, daar ging letterlijk mijn visie voor mijn eindexamen, mijn het afstuderen van journalistiek over. Mijn stelling was, toen zeiden we dat nog: "allochtone journalisten zouden niet alleen maar over allochtone berichten moeten schrijven", in mijn geval. Dat was mijn stelling. En het is heel vervelend, want ik ben dat natuurlijk zelf wel een beetje gaan doen, omdat het mijn interesse heeft. Maar ik vond dat wel heel irritant, want misschien wil ik het wel over sport hebben. Doe even normaal.   Hassnae Ja, precies. Dat is ook zo. Maar dat is echt een een gevecht ook geweest. Ik had ook ambitie. Ik wilde interviewen. Ik dacht ik spreek vloeiend: Frans, Engels, Arabisch. Ik kan mensen overhalen om een interview te geven. Nee hoor. Dat was echt… Ik moest echt wel mijn plek kennen. Een eindredacteur zei echt tegen me van: ja, interessant, maar weet je Hassnae, we zijn bezig met een programma voor en door allochtonen. Is dat niks voor jou? Je zou denken dat ik het verzin, maar het is gewoon echt zo, en dat is echt heel lang geweest en voor mij was het een reden om dan zelf maar een beetje op mijn eigen blogje of zo te schrijven over de dingen die ik leuk vind. En ik bedoel, ik schrijf ook over de Arabische wereld, want ik vind dat belangrijk.   Hassnae Ik bedoel die cultuur, die bagage heb ik, en het is heel belangrijk dat ik daar gebruik van maak en dat ik andere perspectieven deel. Maar ik ben ook gewoon een mens met voorkeuren, liefdes, passies en noem het maar op. Ik bedoel, als Ruud de Wild gaat schilderen, dan wordt dat ineens serieus genomen of weet ik veel, een acteur die dan foto's gaat maken, moeten we dan allemaal in katzwijm voor vallen. Maar mensen zoals ik worden daarin niet serieus genomen en je moet toch altijd wel je plek kennen.   Zoë Ik ben trouwens ook wel benieuwd, want je hebt ook verschillende programma's gemaakt rondom de Arabische wereld bijvoorbeeld. En toen Annebregt en ik bezig waren met Heb je een boze moslim voor mij? dan hebben we jou natuurlijk ook over gesproken, maar ook Sinan Çan en die had het ook heel erg over die reisdocumentaire wereld. Ik ben erg benieuwd wat je van de huidige ontwikkelingen daarin vindt, want hij beschreef heel erg van, het draait vaak om de witte westerse heer die zich gaat verwonderen ergens anders. Het voorbeeld was natuurlijk Paul Rosenmöller. Daar ben ik trouwens ook nog voor gevraagd om daar redactie voor te doen. Daar heb ik toch wel voor gepast. Nou, dat was wel helemaal, zeg maar, die moest iets op tv doen dus dat. En nu zie ik zelf wel een soort van ontwikkeling dat het nu de westerse witte heer of mevrouw is die wel de taal dan spreekt en die gaat er dan naar toe. Ik zit het natuurlijk wel weer lekker in te vullen allemaal. Maar hoe zie jij het?   Hassnae (lacht) Je kan het volgens mij niet anders zien. Het is echt Kuifje in noem het land maar op en daar zitten ze allemaal. Je ziet nu wel dat er iets meer bewustzijn is bij omroepen, dat er ook vrouwen en vrouwen van kleur ook af en toe iets mogen doen en op reis mogen. Maar als je er middenin zit, voel je de ongelijkheid. De rode loper wordt uitgerold voor al die witte mannen die allemaal bewonderd worden: och, wat zijn ze leuk. En als je kritisch kijkt, valt er nog wel wat af te dingen op hoe leuk ze zijn of hoe goed ze zijn. En ik vind het allemaal heel erg egocentrisch. Uiteindelijk draait het allemaal om de presentator, terwijl die vind ik helemaal niet interessant. Ik ben benieuwd naar de mensen zelf. Ik ben ook heel erg allergisch voor al die presentatoren. Maar goed, als je binnen een omroep werkt en je wilt iets erdoor krijgen, dan moet je concessies doen. Maar ik heb er helemaal niks mee. Dan zitten ze daar knikkend in beeld en o, wat zijn ze interessant en o, wat zijn ze charmant. En ik denk: nee, jij bent niet interessant. Ik wil die vrouw zien of ik wil die man zien of ik wil het verhaal. En dat is hardnekkig.   Zoë Ja, we zijn sowieso een beetje BN'er verslaafd natuurlijk in medialand.   Hassnae En het wordt gecultiveerd, want ze zeggen: anders scoort het niet. Ja, maar dat is omdat je mensen niks anders voorschotelt precies. Dat vind ik heel ergerlijk.   Zoë Ik zit te denken. One'sy, heb ik in Bonte Was de voorspelling gedaan. Ik moet denken over witte mannen voor wie de loper wordt uitgerold. Ik moet dan altijd meteen aan een zekere presentator van College Tour denken, die uitstapjes maakte en gewoon weer terugkon. Dat is allemaal helemaal prima.   Hassnae Laten we eerlijk zijn, is hij nou zo getalenteerd? Ik was tijdens de Arabische Lente, die ik meer Arabische opstanden noem, één keer uitgenodigd. Heette het toen al Nieuwsuur of NOVA? Één van de twee.   Zoë Ik denk al Nieuwsuur.   Hassnae Ja, ik denk het ook. Maar goed, ik schreef in die tijd over de Arabische wereld in Vrij Nederland. Dus ik ben niet van de straat, dus ik word uitgenodigd en ik neem plaats en dat is dus laat. Ik bedoel, je komt helemaal vanuit huis, dan ga je naar die studio. Je doet moeite, je hebt eigenlijk slaap. Je wilt eigenlijk liever thuis zijn, maar je doet die moeite. Je gaat naar die studio. Hij kwam zich voorstellen. En volgens mij zei die, ik weet het niet meer, maar ik zei wel: ik schrijf erover. Ik ben niet gewoon iemand die de taal spreekt. Maar goed, ik neem plaats. Het is live.   Zoë Iemand die random van straat is geplukt. (lacht)   Hassnae Dus ik neem plaats en tegenover mij zit een witte meneer.   One'sy Oh boy. Ik denk dat ik weet waar dit naartoe gaat.   Hassnae Hij kondigt me aan als Hassnae Bouazza. Je spreekt de taal. Ja, maar serieus. O ja, je had willekeurig wie dan ook uit kunnen nodigen. (sarcastisch) Ik zeg: nee, maar ik schrijf erover. Ik heb letterlijk zonder overdrijven één vraag gehad en de rest van de tijd ging naar de witte man.   One'sy Want die was natuurlijk dé specialist op het gebied van de Arabische wereld.   Hassnae En ik weet nog dat was die tijd van Twitter en dat mensen, mijn matties zeiden van "hey, wat is hier gaande? Waar is Hassnae nou?" Nooit meer! Dat doe ik gewoon niet meer, weet je, rot op. En hij kan inderdaad een beetje een uitstapje maken voor acht ton. Hij kan daar falen, hij mag weer terugkomen, alles weer oppakken. Als iemand als ik faalt, dan lig je eruit.   Zoë Dan ben je gewoon klaar. Ik wil dus nu ook de voorspelling doen, want ik las dat Coen Verbraak in gesprek is met Matthijs van Nieuwkerk over een interview en ik zeg de hele tijd, begrijp me niet verkeerd, ik vind reparatie niet dat mensen altijd voor eeuwig verdoemd moeten zijn. Daar ben ik het niet mee eens, maar mijn voorspelling is op 16 juni 2023. Naar de tijdspanne ben ik nu benieuwd, daar kun je misschien een wedje over leggen. Er komt een boek aan van Matthijs van Nieuwkerk, een bestseller en er wordt veel geld aan verdiend. Nou, ik denk over een jaar of drie, vier misschien. Het interview komt er volgend jaar en dan is die gewoon weer volledig terug en krijgt hij weer alle programma's. Ben ik nu te cynisch?   Hassnae Nee, ik denk helemaal niet nee. En ik ben het met je eens. Ik ben er ook niet voor dat mensen afgemaakt worden. We maken allemaal fouten. Maar het zou fijn zijn als we allemaal even gelijke kansen zouden krijgen en ook de vergiffenis. En dat is niet zo. Je ziet gewoon die dubbele maatstaf.   Zoë Ja, en inderdaad, wie zijn we wel en niet bereid om te vergeven, maar ook, dat was dus waarom ik de heer Twan Huys noemde in dit geval. Ik gun iedereen van alles. Oké... ik weet niet waarom ik dat eigenlijk zeg.   Hassnae Ik niet hoor. (lachen)   Zoë Nee, precies. Misschien eigenlijk wel helemaal niet. Maar ze houden dus wel weer allemaal posities de hele tijd bezet. Terwijl ik denk: maak ruimte voor anderen. Het is mooi geweest en inderdaad, zo fucking fantastisch zijn jullie nou ook weer niet, hè.   Hassnae En dat is ook iets wat me ergert: wie bepaalt wat goed is? Zij hebben dat al die tijd bepaald. Onze stem, onze mening deed er niet toe, doet er nog steeds niet toe, eerlijk gezegd. En ik vind dat daar al te makkelijk mee om wordt gegaan. We hebben ook een mening. Ik moet dan denken aan die column van Peter Middendorp. Ik vind het een sympathieke man. Hij komt sympathiek over op me, maar daags voor de Libris Literatuurprijs, bekendmaking van de nominaties. Hij had ook een boek en hij wist dat hij niet genomineerd zou zijn waarschijnlijk, dan ging die klagen van: "o, sinds vrouwen en diversiteit belangrijk zijn, winnen alleen nog maar kutboeken." En dacht ik vriend, er wonnen altijd al kutboeken, alleen waren ze allemaal witte auteurs en hoorden jullie onze mening niet. Maar nu praten we mee, maar het feit dat die kwaliteit zo ondubbelzinnig wordt gelinkt aan een witte huidskleur, hoe kun je daar niet cynisch van worden?   Zoë Kauthar en ik hebben dat ook best een aantal keer gehad, het was natuurlijk hilarisch dat wij Managementboek van het Jaar 2022 werden, maar toen was de reactie: het is ook wel 'hot' nu diversiteit. Het hele idee dat het gewoon misschien best wel een vet goed boek is. Dat is natuurlijk niet aan de orde.   Hassnae En dat is toch gewoon om helemaal ziedend van te worden?   Zoë Ja, het is echt heel sneu.   One'sy Dat is iets waar we later nog op terug gaan komen, denk ik, in het kwartet.   Zoë Grijp in, One'sy, grijp in.   One'sy Want we moeten het eigenlijk nog eventjes hebben over hoe je in de journalistiek bent beland.   Hassnae Ja, dat is een soort domino-effect geweest of zo. Ik heb Engels gestudeerd in Utrecht en toen heb ik nog een jaar Franse literatuur gedaan en toen ben ik gaan ondertitelen voor televisieprogramma's, films, Jerry Springer, noem het allemaal op.   Zoë (Zoë en One'sy lachen) Jerry, Jerry!   One'sy Wat leuk!   Hassnae Maar Jerry was dus heel moeilijk om te ondertitelen, want als je kijkt denk je dat is simpel, maar omdat mensen zo door elkaar heen lullen. Het was echt hels. Maar goed, dus dat soort dingen. En via dat ondertitelen kwam ik op gegeven moment bij de VPRO terecht. Ik ging daar op locatie ondertitelen, met Tegenlicht werken en toen viel een vertaling van dat beroemde debatprogramma van Al Jazeera op, dus werd ik gevraagd of ik voor De Volkskrant toen een aantal stukken wilde schrijven over de berichtgeving van Al Jazeera. En op een gegeven moment kwam ik zo, ook per toeval bij Vrij Nederland, want ik wilde columns of stukken schrijven over Arabische media waar mensen naar kijken. Uiteindelijk heeft dat geresulteerd in Arabieren kijken. Want mijn idee was: als je weet waar mensen naar kijken, waar ze het over hebben, wat de schandalen zijn, dan leer je ze ook beter kennen. En dat was echt na 11 september en ik bedoel de manier waarop er naar de Arabische wereld werd gekeken, vond ik stuitend. Als je het hebt over stereotypen en gevaarlijke stereotypen ook en vijandschap en zo. Dus ik wilde die Arabische mensen in al hun diversiteit, van Marokko tot en met Saudi Arabië, Noord-Afrika, Midden-Oosten, dichterbij brengen. Dus dat heb ik een aantal jaar gedaan en schreef af en toe een opiniestuk of zo. Dus ik ben er gewoon er steeds ingerold. En dat televisie maken, doordat ik daar zat, ben ik gevraagd als redacteur-researcher voor de VPRO, dus ik heb ook lang daar gezeten. En ja, van het ene naar het andere. Op gegeven moment ben ik wel weggegaan bij de VPRO, dan vond ik het genoeg geweest, maar ik ben altijd wel docu's blijven maken als freelancer en blijven schrijven en ik vind het de ideale combinatie.   One'sy Hoe was het bij de VPRO? (iedereen lacht)   Hassnae Ja, weet je, ik heb daar hele leuke mensen ontmoet met wie ik nog steeds contact heb. Maar de VPRO is ook wel een log instituut dat zichzelf zeker progressief vond en vindt, maar nog veel kon bijleren, laat ik het zo zeggen. Je ziet nu wel dat ze een inhaalslag aan het maken zijn, maar ik denk dat er nog, laat ik even denk hoe ik het zeg, de intentie of het uiterlijk is mooier dan zeg maar de binnenkant.   One'sy Dat geldt volgens mij wel voor heel veel plekken in Hilversum.   Hassnae Weet je wat de meest progressieve omroep is waar ik ooit mee heb gewerkt en waar de mensen ook echt doen wat ze zeggen en staan voor de idealen? De IKON.   One'sy Ja, makes sense.   Zoë Die is nu opgeslurpt door de EO.   Hassnae Ja, en dat is ook een van de afschuwelijkste omroepen, zeg ik er meteen bij (lacht). De EO was echt, toen ik daar kwam, ben ik gebeld door de IKON anderhalf of twee jaar voordat ze opgeslurpt werden. Daar was het echt van, ‘er is een moslim in het gebouw.' (lacht)   One'sy O, echt?   Zoë Attentie, attentie.   Hassnae Daar ging het zo ook een beetje van, gaat dat wel goed enzo? Alsof je een soort wijwater en Dracula hebt, zeg maar, twee chemische samenstellingen hebt die niet samengaan of zo. Ik vind het eeuwig zonde dat IKON niet meer bestaat, want dat is dus echt een hele kleine, dat is zeg maar Gallië. Asterix en Obelix weet je wel, tegen die stroom in, voor de menselijkheid en heel erg idealistisch. Dus ze zijn er wel, maar ook weer niet helemaal, want op een gegeven moment bestaan ze niet meer en dat is zonde.   Zoë Trouwens nog wel benieuwd, want ik hoor je nu inderdaad zeggen van, er is een moslim in het gebouw, maar we hadden natuurlijk ook een beetje beloofd om het over intersectionaliteit te hebben. Maar het is natuurlijk wel interessant. Jij schrijft daar natuurlijk ook vaker over, bij jou komen er natuurlijk meerdere dingen samen. Is daar oog voor? En hoe kan je ook je eigenheid daarin bewaren binnen zo'n media?   Hassnae Binnen de IKON sowieso wel. Het is ook wel een kwestie van volhouden, doorzetten. Ik was net kritisch over de VPRO, maar ik heb tegelijkertijd bij de VPRO wel hele goede dingen kunnen maken, ook over de Arabische wereld, dus dat is wel weer de andere kant. En die intersectionaliteit is wat mij betreft essentieel. Het is niet een strijd van alleen vrouwen of alleen gehoofddoekte vrouwen of alleen zwarte mensen of joodse mensen of transseksuelen. Het is een gezamenlijke strijd. Het gaat over de gelijkheid van iedereen en rechten voor iedereen. Ik merk wel dat veel mensen die op de voorgrond treden toch wel intersectionaliteit prediken, maar er niet naar leven en niet naar handelen. En dat vind ik heel erg jammer. Ik merk wel dat veel mensen alleen opstaan als het hen direct zelf raakt. Dat is niet hoe het zou moeten zijn. Het is belangrijk dat we voor elkaar opkomen, dat we sterker zijn, want links-progressief is al heel erg versnipperd en klein. Dat is wel waar ik voor sta. En ik ga het dan niet voor die of die groep opnemen omdat ik ze niet hoor, dan zit je over jezelf alleen maar zorgen te maken. Dat is sneu.   Zoë Maar ik kan me wel voorstellen. Er komen zoveel dingen bij elkaar, ook in jou, dat zorgt er wel voor... We gaan het straks ook nog over jouw columns. Ik kan me wel voorstellen dat je voor veel mensen een rode lap op een stier bent.   One'sy Ja, heel erg kortsluiting.   Zoë En 'moslim' is vaak wat mensen op jou plakken. Dat bedoel ik ermee.   Hassnae Ik ben het ook. Daar hebben ze het maar mee te doen. Maar dat is ook zo. Mensen reageren heel erg agressief, maar echt met zoveel woede.   One'sy In de media?   Hassnae Nee, nou ook, de ranzige media, laat ik het zo zeggen, maar ook gewoon lezers en de anonieme types. En de komende jaren komt heel veel woede vrij. Maar ik lees het gewoon niet. Dat helpt verschrikkelijk goed. Dan kun je je er ook niet aan ergeren, dan word je ook niet verleid om erop te reageren. Want vroeger deed ik dat nog wel, tot ik dacht: het is waanzin. Totaal nutteloos. En ik benut mijn momenten.   Zoë Ja, precies. Maar dit vind ik zo mooi. Dit vind ik echt een tip ook aan luisteraars die misschien zelf of het nou op social media is of op andere vlakken publiceren. Voor mij is het ook zo'n gevoel van macht dat ik denk: ik ga het lekker niet lezen. Het interesseert me niets wat je schrijft.   Hassnae Precies, laat 'm lekker spartelen. Ik heb dat ook op Twitter, want je kan daar mensen negeren of blokkeren, maar ik vind een blok een erkenning van diens bestaan. Je mag niet eens weten dat ik het gezien heb.   Zoë O, heerlijk. We moeten straks natuurlijk naar het hardnekkige vlekken kwartet, maar ik ben nog wel benieuwd. Je stipte het net even aan. Je zei ook van, bepaalde dingen zijn echt nog steeds zo. We zijn natuurlijk allemaal eeuwig 31 jaar, maar inmiddels zit je 25 jaar al in de media.   Hassnae Ja, helaas. (lacht)   Zoë Heb je ook positieve verandering gezien?   Hassnae Jazeker. Er is veel meer kleur, veel meer andere perspectieven die ruimte krijgen. Dus ik bedoel, onmiskenbaar. We zitten niet in 2001 of 2004 of 2010, wat dat betreft. Dus er is echt wel wat veranderd en ik merk ook wel dat de media zich daar heel erg bewust van zijn, van de noodzaak van andere perspectieven, andere verhalen en andere personen überhaupt. Ik merk dat ook heel erg aan mijn eigen krant, NRC. Ik krijg daar echt ruimte. Ik hoor mensen weleens klagen over dat NRC racistisch is, en denk: hoho, dat is de krant die ook mijn perspectief deelt. Dus ik vind altijd wel dat je daar wel eerlijk in moet zijn. En ook gewoon veel andere medewerkers die bij de krant werken en hun stempel drukken. Dus er is absoluut veel veranderd. Maar wat je wel ziet, is dat die verandering niet gepaard gaat met meer acceptatie in de samenleving of politiek, dus er is een averechts effect.   Hassnae Racisme wordt veel openlijker geuit in de politiek. Het was heel lang van, als ze maar integreren, aanpassen en een goede baan hebben. Maar we hebben die goede banen, we hebben echt topposities. Mensen vinden dat heel erg moeilijk om te accepteren en dat leidt gewoon tot nog meer explosief racisme.   One'sy Zijn dat de laatste stuiptrekkingen, denk je? Want dat zeggen ze toch? Als het heel heftig wordt, daarna gaat het een beetje...   Hassnae Ja, weet je, ik vind het moeilijk om het laatste stuiptrekking te noemen, omdat je ziet dat ze in de politiek oppermachtig zijn. Dus het is niet die 20% waar iedereen het altijd over heeft. Het is gewoon ruim de helft en dus dat vind ik heel moeilijk. Ik heb steeds gedacht als je goede progressieve leiders hebt, dat je de tij kunt keren. Maar ik vind ze erg hardnekkig. En degenen die winnen zijn echt, hoe zal ik ze noemen, laat maar (lacht). Dit zijn interessante tijden, maar ik vind het ook heel zorgelijke tijden.   One'sy Dit is een media podcast. De rol van media moeten we daarin zeker meenemen.   Hassnae Ja, media maken die rechtse en reactionaire populisten, extreemrechtse types allemaal groot. Dat kun je gewoon zien. Ze hebben Wilders groot gemaakt, meermaals tot politicus van het jaar verkozen. Politicus van het jaar! Iemand die zegt: minder Marokkanen en die Europa weer wil de-islamiseren. Je hebt daarin gewoon een verantwoordelijkheid. Baudet, glamour shoots, is ook tot grote hoogten gestuwd, won de provinciale verkiezingen. Nou ja, die heeft het voor zichzelf verpest, want anders zaten we echt wel met hem opgescheept. Hij werd wappie en het was echt zijn positie, zijn standpunten ten aanzien van de coronapolitiek, die hebben hem genekt. Niet zijn racisme.   Hassnae Dus dat zegt heel veel. Vervolgens Eerdmans scheidde zich af van Baudet en toen was hij niet meer weg te denken uit de talkshows. En daarna kwam die ‘Trekker Truus', die verschrikkelijke Caroline (in koor). Dat is echt een heel ranzig figuur die consequent met extreemrechts PVV en FVD mee stemt. En nou ja, een soort van waas van onschuld, boerennuchterheid of zo? Het is een oplichter. Het is een gevaarlijk iemand. Zij was geloof ik dagelijks bij Jinek of zo. Dus de media die maken die mensen groter. Vervolgens denken ze: o, hoe heeft dit kunnen gebeuren? Misschien heb je ze wel… One'syDat gebeurt onder je neus.   Zoë Een gratis promotiebureau, ja.   One'sy Dat weet ik nog. Dat was rond vier vijf mei op Villamedia hadden ze artikelen van rond 1940 gepost van, hoe berichtten media over die Duitse bezetting? Heel, heel, heel interessant. Ik ga eens kijken of ik dat nog kan vinden. Misschien in de shownotes posten. Maar ik ben zo benieuwd, want we gaan zometeen inderdaad lekker kwartet spelen. Hassnae, je hebt het al een beetje aangestipt dat je columns schrijft voor onder andere LINDA. en NRC. Ik ben zelf ook een tijdje 'columnist' geweest, tussen aanhalingstekens, bij het personeelsmagazine van H&M en ook bij Spreekbuis. Voor wie niet weet wat dat is, dat is een magazine voor omroepmedewerkers. En nou ben ik benieuwd. Ik weet de column is een beetje een soort van rare eend in de bijt in de media, vooral in de schrijvende pers. Heb jij de vrijheid om te schrijven waar je over wil schrijven?   Hassnae Ja, dat zeker wel. Een column geeft inderdaad heel veel vrijheid. Het is niet zoals een artikel of reportage waarin je je aan allerlei journalistieke regels moet houden, maar de column, je kan er veel uithalen als je wilt en ik vind columns mogen ook lekker polemisch zijn, maar ook vol twijfel of heel persoonlijke of politiek. Ik maak er wel altijd gebruik van om het over de maatschappelijke verhalen te hebben.   One'sy Ja, want wat is jouw stijl en wat zijn nou thema's waar jij het altijd over hebt?   Hassnae Nou ja, de stijl is afhankelijk van het medium. De columns voor NRC zijn niet hetzelfde als voor LINDA. Het is ander publiek, een ander soort stijl. Waarbij ik wel aanteken dat ik ook bij Linda veel vrijheid heb om echt de maatschappelijke onderwerpen aan te kaarten die ik belangrijk vind. Dus ik vind seksisme, racisme, achterstelling, noem al dat soort onderwerpen, vind ik heel belangrijk. Ik schrijf bijvoorbeeld ook heel graag over eten. Maar zeg maar in zo'n column, en  ik lees ook weleens columns en die gaan dan over heel erg het persoonlijke leven. Dan heeft een partner ruzie gehad met zijn partner en dan denk ik: dat zou ik niet kunnen, want er staat zoveel op het spel als je bicultureel bent. Ik wil het me niet veroorloven. Ik kan het me niet veroorloven om dan te gaan babbelen. Dus ik kies wel echt voor de onderwerpen die ik belangrijk vind en waarvan ik vind dat ze ons raken als mensen en waarbij ik steeds wel dat perspectief van de ander naar voren wil brengen. Hoe het is om als vrouw achtergesteld te worden of als biculturele Nederlander of als moslim of als vrouw met een hoofddoek. Dat het niet oké is dat er in het parlement wordt gepraat over dat het niet oké is dat vrouwen in het parlement met een hoofddoek weggezet worden als terroristen bijvoorbeeld. Dus dat soort onderwerpen vind ik heel erg belangrijk en ik vind dat daar niet genoeg verontwaardiging over is. Ik vind niet dat er genoeg tegengeluid is.   Zoë Nou ja, ik ben benieuwd. Vind jij dat er een grens is? Want wat ik soms moeilijk vind,  ik zie dat sommige media ook wel de column misbruiken om de meest racistische en extreemrechtse shit de wereld in te poepen. En dat kan dan onder het mom van vrijheid van meningsuiting en deze persoon. Ik ben heel blij met columnisten zoals jij of natuurlijk een Clarice Gargard en een aantal anderen die juist maatschappelijke problemen aankaarten. Maar ik vind dat heel moeilijk. Hoe kijk jij daar naar?   Hassnae Ja, ik dat je het moeilijk vindt. Het probleem is natuurlijk dat dat een beetje de norm is. Het anti-multiculturele, anti-diversiteit en de stemmen die daar tegen ingaan zijn schaars en dat maakt het moeilijk. Tegelijkertijd vind ik wel dat als ik die vrijheid heb om helemaal los te gaan, de andere kant het ook moet hebben.   Zoë Ja, maar jij bent niet racistisch. Is Artikel 1 niet ook voor media een grens? Of overheerst dan de vrijheid van meningsuiting?   One'sy Dat wordt er natuurlijk niet onder geschaard. Wij vinden het racisme, maar dan is het: nee, dat is jouw mening. Dat is volgens mij wel een beetje de teneur.   Hassnae Ik vind wel dat je als columnist ook feitelijk moet zijn. Je moet niet liegen. En dat doen heel veel columnisten wel. En daar komt dan natuurlijk ook het racisme bij kijken. Als jij dingen beweert zoals zwarte mensen zijn genetisch inferieur, dan heb ik daar wel moeite mee.   One'sy Maar ja, een krant grijpt dan dus niet in, want dit is een column en wij gaan niet...   Hassnae Ik denk dat je daarin dus verantwoordelijkheid hebt als krant of als blad. En dat je daarin keuzes moet maken. Ik zie wel dat kranten en podia dat ze onder het mom van het debat en de polemiek inderdaad veel plaatsen wat kwalitatief, laat ik het dan zo noemen, absoluut niet de norm zou halen. Ik heb hier al vaak over nagedacht en het erover gehad, het is ook weer een beetje wie nodig je uit, wie nodig je niet uit en dan zeggen ze: ja, maar je moet ook rechtse geluiden uitnodigen. En dan denk ik: ja natuurlijk, maar er zijn toch ook redelijke rechtse mensen?   Hassnae Rechtse politiek an sich, daar is helemaal niks mis mee. Maar moet het dan zo ranzig en racistisch zijn? Meer dan dat je het zou verbieden, zou ik er gewoon voor zijn dat media hun verantwoordelijkheid nemen. En dan moet je niet bij De Telegraaf zijn natuurlijk, dat blijft dat riool. Maar de anderen zouden daar best over mogen nadenken.   Zoë Ik bedenk me net. Let op de drie R'en: rechts, ranzig en racistisch.   Iedereen Lacht en Rrrrrr...   Zoë Volgens mij moeten we gaan kwartetten of niet?   One'sy Over columns gesproken, daar wil jij ook nog iets over zeggen, toch Hassnae? (hardnekkige vlekken kwartet lied) In het hardnekkige vlekken kwartet delen we voorbeelden van wat wel en niet goed gaat in de media. Hassnae, heb jij voor mij een voorbeeld in de categorie columnisten?   Hassnae Ja, ik moet eraan geloven. Zij moet eraan geloven. Maar de voorlaatste column van Rosanne Hertzberger over het standbeeld in Rotterdam. Dat was in zijn geheel een blinde vlek. Daar werd weer kwaliteit gelinkt aan huidskleur.   One'sy Even de context schetsen.   Hassnae Nou ja, ze vond het standbeeld van het zwarte meisje in joggingbroek en op Nikes in Rotterdam een belediging. En haar punt was: tegenwoordig als je maar vrouw bent of gehandicapt of een hoofddoek draagt, dan krijg je al sympathie en wordt de rode loper voor je uitgerold. Nou, ik dacht dan weet jij niet hoe het is.   One'sy Ik weet niet in welke wereld jij leeft, Rosanne?   Zoë Hoe kom je erbij?   Hassnae Nou ja, ze vond het allemaal slechte kunst en zo en dan dacht ik: maar hoezo ben jij de norm? En hoezo bepaal jij wat goede of slechte kunst is? En dat is waar we het eerder over hadden. Die norm is altijd bepaald door mensen als Rosanne Hertzberger en nu zijn er andere mensen die zichtbaar zijn, die hun plek opeisen, die terugpraten en die geen 'nee' accepteren. En dan wordt opeens de kwaliteit meteen gelinkt aan de cultuur en vindt er degeneratie plaats en slechte kunst en weet ik veel wat allemaal. Het is stuitend en schokkend. Het is verbijsterend, maar het bevestigt wel waar je elke dag mee te maken hebt.   One'sy Het is niet verrassend dat ze dit zegt of dat iemand dit zegt.   Hassnae En het interessante is haar echtgenoot. Je moet mensen niet aanspreken op hun partners, maar haar echtgenoot Arjen van Veelen - ik neem aan dat ze getrouwd zijn, het kan ook gewoon haar partner zijn -  die twitterde een keer, verbijsterend openhartig, dat hij het makkelijker vond toen allochtonen nog, biculturele Nederlanders, gewoon mindere baantjes deden en sinds ze het beter deden maatschappelijk had hij daar best wel moeite mee. En ik vond, zeg maar, de eerlijkheid wel verfrissend. Omdat we het weten en het merken en hij zei het of hij schreef het gewoon. En dat is die norm, hè. Dus dat je altijd moet bewijzen dat je goed genoeg bent en dat je niet bent gekozen omdat je vrouw bent of omdat je biculturele of moslim of gehandicapt of trans bent. Maar nee, wat ik doe, dat is waardevol. Ik vind dat heel moeilijk hoor, dat je steeds klein wordt gehouden en tegengewerkt en gekleineerd, zelfs vernederd. Ik ben ook weleens vernederd bij de omroep. Het is niet oké.   Zoë Nee, en ook bij haar zeg maar, je ziet ook het zelfvertrouwen en ook het gewoon vinden dat je dat maar eens even mag bepalen. En dat is hardcore.   Hassnae Zoë, heb jij voor mij een voorbeeld in de categorie othering?   Zoë Zeker. Altijd. Er is een tip van een kennis van mij, Siela, die mij een stuk stuurde van Het Parool en dat ging over de aftrap van de Keti Koti maand. Ooit van One'sy geleerd. Ik zeg het nog maar weer eens: het is Keti Koti, niet Keeti Kooti (spreekt het fout uit). Het was op zich een prima stuk over de aftrap daarvan en zij had dat ook echt omcirkeld. Ze stuurde het me op, want ze viel over bepaalde frases en ik zal er één noemen en ik snapte dat wel een beetje. Dan stond er bijvoorbeeld: er waren ook veel vrouwen uitgedost in traditionele kledij. Ik ga toch eerst naar jou kijken, One'sy.   One'sy Ja. Ik denk dat de auteur heeft gedacht. Ik ben een reportage aan het schrijven en ik beschrijf nu gewoon wat ik zie, maar wat hij beschrijft... Ik weet wel precies wat hij bedoelt. Hij bedoelt vrouwen in koto en misschien dat hij dan denkt, als ik dat zeg, dan weet niemand waar ik het over heb. Dus net als een msemmen is Marokkaanse pannenkoek of roti is een Surinaamse pannenkoek. Laten we het maar lekker vernederlandsen. Dat is eigenlijk wat hij hier heeft gedaan. Ik las het en ik stoorde me er niet zo aan, maar ik kan me wel voorstellen dat je daarmee inderdaad weer doet alsof het bijzonder is. Nee, want dat moet ik zeggen, het is ook bijzonder. In Suriname loopt niet iedereen elke dag in een koto. Dat doe je tijdens feestelijke gelegenheden. Het komt natuurlijk ook uit de slavernij.   One'sy Een koto is dus een Surinaamse jurk en daar hoort dan een jackje bij en dat is ook echt bedacht om zeg maar de tot slaaf gemaakte vrouwen die mochten hun vormen niet laten zien, dus het is echt heel wijde kleding en er zaten in die hoofddoeken, angisa's, zaten ook allemaal boodschappen waarin vrouwen dat aan elkaar doorgeven, dus er zit heel veel lading achter en daarom snap ik ook dat mensen dat droegen tijdens die aftrap. Dus het is ook niet gewone kleding.   Zoë Ik denk voor mij zit het 'm toch een beetje in het woord traditioneel of zo. Ook met het woord traditie of traditioneel is er niet perse iets mis. Maar dat is denk ik iets waar we geneigd zijn om dat voor bepaalde groepen veel meer te gebruiken en dat vind ik wel interessant . Ik gaf onlangs een workshop en ik doe dan ook altijd een bepaalde oefening met de groep en dan moeten mensen zich op een bepaalde manier voorstellen. En toen omschreef iemand zichzelf als dragende klassieke kleding, vond ik ook zo interessant. Wat zij gewoon bedoelde was, ik denk een beetje Frans of zo. Wat is klassieke kleding? Het heeft bij mij ook een beetje te maken met welke waarden je waaraan hecht. Dus ik voelde 'm wel een beetje. Voel jij 'm Hassnae? Of denk je nou valt mee?   Hassnae Ik weet wie het geschreven heeft en dat maakt ook dat ik er veel milder over ben. Want waar ik ook aan zit te denken, is wat misschien ook wel goed is om te zeggen, want we zijn heel kritisch geweest en denk er zijn ook heel veel medestanders die ik afgeschrikt zie worden door mensen die zich toch progressief noemen en omdat ze bijvoorbeeld wit zijn en net het verkeerde woorden zeggen of ze moeten hun mond houden omdat ze wit zijn. En dat is één van de dingen waar ik me het meest aan stoor, want we zijn al zwak en ik wil niets liever dan witte medestanders.   Zoë Zeker, je hebt helemaal gelijk.   Hassnae We hebben elkaar nodig en we houden van elkaar en dus ik denk dat we soms ook gewoon mild mogen zijn en mensen, als ze een misstap begaan, gewoon laten gaan.   One'sy Of het met liefde zeggen.   Hassnae Ja, absoluut.   Zoë Ik ben ook blij als mensen mij op iets wijzen. Dat is echt een oefening, een gezamenlijke oefening, een oefening voor iedereen. Maar om ook als iemand gewoon zegt: hé, luister. Bonte Was is voor ons ook een liefdevol programma.   One'sy Vlekken moet je nou eenmaal wegwassen. (lachen)   Zoë One'sy, ik ga even naar jou. Heb jij een voorbeeld van dubbele moraal of met twee maten meten?   One'sy Zeer zeker. Het bericht over de racistische agent die een leidinggevende functie kreeg bij de vreemdelingenpolitie. Dat is inmiddels teruggedraaid. Ja, dat is wel een interessant verhaal natuurlijk. Allereerst wat ik interessant vind is dat sommige media besloten om voluit te schrijven wat hij heeft gezegd tegen arrestanten, waarvan ik denk: o, daar zijn we weer. En laten we vooral het N-woord lekker uitschrijven, want dat heeft relevantie alsof niemand het weet. Maar ik zag ook een heleboel media die wel het N-woord gebruikten, waaronder dan weer allemaal trollen gingen reageren. "Met het woord an sich wordt toch niks racistisch bedoeld?" Ik weet ook niet waarom ik dit stemmetje doe.   Iedereen Lacht.   One'sy Dit is jouw 'vervelende comments'-stemmetje.   Hassnae Dat zijn meestal de mensen die echt ziedend worden, echt rood waas voor de ogen krijgen, als je ze wit noemt.   One'sy O ja, tuurlijk. En dan, de term an sich is niet... Oké, maar dan kunnen we niet praten als we daar nog zijn. Maar goed, het was natuurlijk groot nieuws en ik moet wel even een soort van schouderklopje geven aan het AD die een hele kritische vraag heeft gesteld aan degene die besloten had dat deze man een leidinggevende functie kon krijgen bij de vreemdelingenpolitie. Want ze vroegen ook aan hem van: goh, heb je er zelf niet over nagedacht dat dit een beetje een slecht idee was? En wat zegt dit over jouw eigen functioneren dat je dit niet hebt gezien? Ja, daar heb ik eigenlijk nog niet over nagedacht, dus dat vond ik wel heel goed dat ze zo kritisch waren ook. Alleen is natuurlijk wel weer interessant dat er veel mensen in de media zijn die ook racistisch zijn en doen. En daar wordt natuurlijk nooit over bericht of die moeten ooit hun functie afstaan. Ik noem een zekere hoofdredacteur die pepernoten op het bureau gooide van een zekere presentatrice, "voor de enige Zwarte Piet op onze redactie."   One'sy Ik denk dat de beste man geen promotie gemist zal hebben daarom.   Zoë Ik ben altijd blij als hier goede en veel aandacht voor is, maar ik vind dat altijd wel interessant. We zijn natuurlijk wat kritischer richting onszelf, eindelijk of het ene medium is graag kritisch op het andere medium, nog niet zozeer op zichzelf. Dus dat is positief natuurlijk. Maar ik dacht wel meteen: ik ken er ook wel een aantal. Wat ik daarbij trouwens ook wel weer wil zeggen: groei moet mogelijk zijn. Deze man heeft inderdaad een enorme uitglijder gemaakt, maar volgens mij liep het hoger beroep ook nog. Het was een hele onhandige actie en het is ook teruggedraaid. Maar het gaat erom hoe dat zo ‘plump', en daarna zag ik de term vreemdelingenpolitie. Maar goed, het is te veel. Hassnae, wil jij daar nog iets over zeggen?   Hassnae Ik ben het met je eens dat groei mogelijk moet zijn, maar wel wanneer het gepast is. En dit nu was echt niet gepast. (lachen)   One'sy Ik zat gisteren dus met mijn producer te denken: hoe zou dat gesprek nou gegaan zijn? En het enige wat wij konden bedenken, is dat ze hebben gedacht: voor jouw imago zou het goed zijn als je laat zien dat je goede wil hebt en dat je daarom dus bij de vreemdelingenpolitie aan de slag gaat.   Hassnae O, meen je dat nou?   Zoë Denk je dat ze daar überhaupt aan gedacht hebben? Ik denk dat ze er gewoon niet eens over hebben nagedacht.   Hassnae Ik denk dat het zo vanzelfsprekend is, dat racisme binnen de politie echt zo vanzelfsprekend is.   One'sy Nee, maar anders snap ik het echt niet. Dat was mijn enige verklaring.   Zoë Nee, het is toch lullig als iemand dat de hele tijd tegenhoudt.   Hassnae Nee nee nee.   Zoë Maar je hebt een mooi hart, schat.   One'sy (lacht) Hassnae, heb jij voor ons nog een voorbeeld in de categorie framing of terminologie?   Hassnae Ja, ik denk dan misschien wel aan het voorbeeld van die migratiedeal.   Zoë Ook een goed woord, hè? Migratiedeal.   Hassnae Inderdaad. Waar de media behoorlijk kritiekloos over schrijven. Ik zeg trouwens: de media doe ik nog steeds meervoud.   One'sy Ja, dat is het toch ook.   Hassnae Ze gaan mee in wat de politiek beweert. Dus het gaat over een enorm hoge asielinstroom die niet enorm hoog is. De deal wordt beschreven alsof het een volstrekt normale deal is die is gesloten met de dictator in Tunesië die de eigen mensen onderdrukt. Alle oppositie is opgepakt en achter tralies. Racisme aanwakkert tegen Afrikaanse migranten. Het is een boef. Het is een boef die onrechtmatig aan de macht is gekomen. En dan gaat Europa met al die mooie woorden... Rutte zat erbij. Meloni zat erbij.   Zoë Ook zo'n doldwaze, heerlijke...   Hassnae Ja, en dan gaan ze het hebben over Europese waarden, mensenrechten en vrijheid. Wat ze doen is, je bent mensen aan het weigeren, je bent mensen terug de dood aan het injagen en daar wordt gewoon kritiekloos verslag van gedaan. Er zijn geen kritische beschouwingen en dat zie je dus steeds als het gaat over asiel - ik wil het niet problematiek noemen, want het is een probleem dat gecreëerd is door de overheid - maar over mensen die vluchten voor een beter lot. En je kan het over alles hebben, over of je draagkracht hebt of over de huidige manier van werken of die werkt. Je kan het over heel veel hebben. Maar zolang we geen eerlijk gesprek hebben over de mensenrechten. Dat gaat over mensen die je op dezelfde manier moet behandelen als je zelf behandeld wilt worden, dat je die niet laat verdrinken in zee, dat je die niet terug naar Libië duwt, dan komen we gewoon nergens. En als je willens en wetens voorzieningen sluit en vervolgens mensen in Ter Apel buiten in de lucht moet slapen, dan is dat niet de asielinstroom. Dan is dat jouw verderfelijke politiek. En dat eerlijke gesprek en die eerlijke analyses, die mis ik heel erg.   Zoë Ja, mooi. Ik vind het ook een zorgwekkende daad. Ik wilde het ontwikkeling noemen, maar ik denk dat het er altijd al is geweest. Maar media, wat natuurlijk ook de taak is: waakhond van de macht, weet ik veel hoe we onszelf allemaal noemen en dat is ook helemaal waar. Maar ze nemen hier zo de taal van de macht over "illegale migratie", weet ik veel. Neem dat niet zomaar klakkeloos over. Denk na wat je opschrijft en bijvoorbeeld het feit dat enorm trieste gegeven dat er weer een een schip is gezonken of een boot is gezonken, moet ik zeggen, en waarschijnlijk minimaal honderd doden. Het is gewoon vreselijk. Griekenland is ook schandalig bezig, laat me dat als eerste zeggen. Maar die ligt natuurlijk ook totaal aan de leiband van West-Europa.   Zoë Ze kunnen zeker andere keuzes maken, maar dat is dus ook weer hoe die imperiale en koloniale macht werkt. Ook hoe ze dan naar Tunesië gaan: "we gaan eens even daar honderden migratiedealtjes sluiten. Walgelijk! Ik vind het echt walgelijk op alle fronten. Griekenland kondigt dan drie dagen van nationale rouw aan, dan denk ik: waarom kondigen wij niet drie dagen aan van nationale rouw? Waarom wij in West-Europa niet? Wij werken hier allemaal aan mee. Ik vind het echt een schande. Natuurlijk zijn er wel kritische geluiden in mediaberichtgeving, maar die liggen net zo hard aan de leiband van de macht. Je moet hier op een heel andere manier over gaan berichtgeven.   Hassnae Terecht. Maar ook omdat ze gewoon het narratief van de overheid reproduceren.   Zoë Daar ben je er toch niet voor.   One'sy Dat maakt het dus heel lastig als de overheid andere dingen zegt om ze te geloven. Dit is waarom het tijdens de coronapandemie zo mis is gegaan of mensen tenminste twee verschillende wegen in zijn geslagen, omdat politici gewoon liegen en omdat media dingen klakkeloos overnemen. Ik wil nog een heel klein voorbeeld aanhalen van een Twitter-account dat ik volg, Nieuwscheckers, en die hebben toen ook ontdekt dat veel media de berichtgeving over een boekenban in Amerika ergens hebben overgenomen, wat helemaal niet klopte. Dat was een boekverbod in Florida. Dat was helemaal niet zo en iedereen heeft daarover bericht en ze zijn erachter gekomen dat het eigenlijk helemaal meeviel. Dus dat vond ik wel interessant. Dit gebeurt dus echt heel veel en heel vaak.   Zoë Ja, maar ik vind dit dus echt een primaire vaardigheid van een journalist, is dat je niet dat je niet klakkeloos overneemt wat de machthebber zegt. Het gaat niet over wantrouwen, dat is weer iets anders. Maar je moet het niet klakkeloos overnemen. En dat gebeurt wel omdat er allemaal snel berichtjes moeten worden getypt. En dat is heel schadelijk, want dat wordt in een frame neergezet, wat dus allesbepalend is en waardoor we praten over mensen alsof ze een stroom of een tsunami zijn.   Hassnae Ja, je ontmenselijkt. Het zijn geen mensen meer waar je mee meeleeft, maar het is een ding, een overlast en dan maakt het niet uit als het in de zee...   Zoë Waar je even een dealtje over kan sluiten. We doen even een dealtje.   Hassnae Daar word ik wel boos om, weet je. En daarna lullen over democratie en mensenrechten. Laat je nakijken.   One'sy Mooie titel voor een podcast.   Zoë Laat je nakijken! (lacht)   One'sy Ik heb net al een tip gegeven, maar volgens mij, Zoë, heb jij ook nog een tip?   Zoë Ja, ik kende dat eigenlijk helemaal niet. Jij wel weet ik, One'sy, maar dat ga je straks nog wel vertellen. Dat is Plakshot, een YouTube-kanaal van...   One'sy Nou nee, het is gewoon een programma op tv.   Zoë O, ik zag het op YouTube.   One'sy Ja, dat is om jonge mensen te bereiken.   Zoë Ik ben zo jong, ik kijk het alleen op YouTube.   One'sy Dat is Roel Maalderink. Ik weet niet of hij nou echt comedian is, maar - en dat vind ik ook heel tof, want dat deed me ook meteen denken waar we het nu over hadden - aan dat dus gewone media dit soort dingen niet behandelen, maar dat dan soort van humoristische actualiteitenprogramma's dat wel doen. En dat is Plakshot eigenlijk. En je hebt ook dat programma van BNNVARA dat heet Even tot hier en die hadden toen ook een hele toffe sketch over Zwarte Piet en er waren allemaal kindjes die gingen zingen: Papa... nou, ja ik weet het liedje niet meer, maar in ieder geval een variant op Papa van Stef Bos. En dan van waarom gedraag je je zo over Zwarte Piet? Voor mij hoef je het niet te doen, er waren allemaal kindjes die dat gingen zingen. En ze hebben het ook inderdaad gehad over de vluchtelingenproblematiek en dat doen ze op een humoristische manier. En dat doet ze Plakshot ook, een hele lange aanleiding om te zeggen: wat heb jij gezien, Zoë?   Zoë Ja, misschien moeten we even een klein fragment beluisteren.   Fragment uit Plakshot Moeten er meer vrouwen aan de top? Ja, dat denk ik wel ja. Ja hoor, hartstikke leuk, gezellig. Ja, tuurlijk. Waarom niet? Ja, sowieso. Moeten er wat u betreft minder mannen aan de top? Dat hoeft ook weer niet. Maar gewoon wel meer vrouwen die aan de top mogen. Moeten er wat minder mannen op topfuncties? Nee, nee, het blijft gewoon hetzelfde. Nee, laat ze maar gewoon kijken wie het beste is voor dat toch? Of niet? The best man on the best job, zeg ik altijd.   Zoë Ja, wat ik gewoon zo hilarisch vind, ook iemand die in één zin zegt: Nee, meer vrouwen, maar niet minder mannen. Dus ja, hoe gaan we het doen, vriend?   One'sy Ja, dat vraagt Roel toch ook letterlijk van: maar hoe komen er dan meer vrouwen aan de top? Ja, je denkt echt: oh my goodness, hoe zie je dit niet? En hij doet dit dus altijd. Hij heeft ook een keer over klimaatactivisten iets gedaan. Wat vind je daarvan? Dan doet hij straatinterviews. "Ja, allemaal oppakken" en dan de boerenprotesten: "Dat is echt heel goed." Dat vraagt hij dan dezelfde mensen. Laatst heb ik er ook een gezien die vond ik ook briljant over vlees eten: "dat is goed, lekker." En dan zegt Roel: "Heel even iets anders. Er is dus een man hier in de buurt en die vermoordt dieren." Hij snijdt ze dan open en hangt ze aan hun nek, aan een haak en dan haalt hij die organen eruit." Walgelijk. Wat een dierenbeul. Hoe kan je dat nou doen? En dan uiteindelijk zegt hij dan: en dan verpakt hij het in een plastic en dan brengt hij het naar de supermarkt. Die mensen hebben gewoon totaal geen idee dat hij het over hun eigen vleesconsumptie heeft, maar ik vind dat hij dat echt heel goed doet. Dus dat is meteen een tip denk ik van ons allemaal. Ken jij het ook, Hassnae?   Hassnae Ja, ik ken het zeker.   One'sy Ja, ik vind het zo'n goed programma. Plakshot.   Zoë Verder heb ik een hekel aan wat dan de vox pop heet. Ik ben erg tegen in nieuwsprogramma's. Vreselijk!   Hassnae Ook eens.   One'sy De mening van de straat.   Zoë Wel grappig. Toen ik net bij AT5 werkte, waren dat altijd witte mensen in Amsterdam. Dat was prachtig.   Hassnae Ja, ze kunnen ze niet vinden. (sarcastisch)   One'sy Of daar hebben ze die ene allochtone collega voor nodig, want die moet dan even zijn hele familie optrommelen.   Zoë Of FunX, hè.   One'sy O ja, laten we daar even binnenlopen. Tuurlijk. En in Even tot hier doen ze dat echt heel goed om op een soort van humoristische manier - ik weet niet of humor nou per se de bedoeling is - maar om allemaal onderwerpen aan te snijden waardoor je toch een beetje anders gaat kijken naar onderwerpen. Dus ik vind het heel goed gedaan. Dat zijn zijn twee tips. En dan had ik er nog eentje, want je had het net, Hassnae, over de EO die echt een verschrikkelijke omroep is of die jij een verschrikkelijke omroep vindt, maar die hebben echt een hele toffe serie gemaakt en die heet Hoe dan? Dat is een serie waarin zes jongeren gevolgd worden met levensvragen. En dat kan zijn van, ik ben bang voor de dood en dat is dan een dame die een hartafwijking in de familie heeft. Maar ook een jongen die zegt: hoe kan ik meer bij mijn eigen gevoel komen?   One'sy Of een andere jongen die zegt van, ik heb het idee dat mijn relatie niet helemaal lekker loopt. We hebben net een kind gehad. Hoe zorg ik ervoor dat we dat toch goed houden want anders gaan we gewoon uit elkaar? En dan gaan die andere jongeren ze helpen die levensvragen op te lossen, en op te lossen klinkt een beetje groot, maar ik vind het echt een heel tof programma. Ze zijn heel goed gecast. Er zitten wat christelijke jongeren in. Er zit een moslim jongen die ook in, hoe heet die serie nou van Jalal Bouzamour?   Hassnae Poldermocro's.   One'sy Ja, die best wel uitgesproken jongen. Hoe heet ie nou? Ik ben zijn naam even vergeten, in ieder geval, die zit dus ook in deze serie. Zijn aflevering is trouwens ook écht heel mooi, want het gaat over dat ‘ie eigenlijk altijd humor gebruikt om de grappen die mensen over Marokkaanse Nederlanders maken, zelf maar te maken. Dus heel verdrietig eigenlijk, dat je denkt: ach liefje, kom eens hier, je krijgt een knuffel. Er zit een jongen in die - ik ben even vergeten uit welk Afrikaans land zijn vader komt - maar die wil dan een gouden tand en die heeft het dan over: ik weet wel wat voor stereotiepe ideeën daaraan vastzitten, dus moet ik het wel doen? Ik vind dat echt een hele toffe serie om te zien. Die duurt niet zo lang en ik vind het dus ook goed gecast. Ik heb helemaal niet het idee dat ze dachten van: we moeten er nog eentje en we moeten nog eentje zo en dan gaat het alleen maar daarover. Ik vind het heel subtiel ingewerkt. Dat is mijn kijktip.   Zoë We gaan gewoon naar the final thought.   Zoë en One'sy in koor Hassnae, Hassnae!   Hassnae Nou ja, ik mis wel de klappen   Zoë en One'sy klappen en gillen   Hassnae Nee, ik bedoelde de fysieke klappen met het gevecht.   One'sy We gaan natuurlijk niet vechten.   Hassnae Vooral doorgaan. (lachen) We laten ons niet kisten en we gaan gewoon door.   One'sy We blijven de witte norm bevechten. Dank je wel, Hassnae dat je hier was en met ons hebt willen praten over die witte norm. Nou, Bonte Was, we gaan, omdat het bijna zomer is, er even lekker tussenuit. Het is tijd voor vakantie. En eind september gaan we weer nieuwe wasjes voor je draaien. Dus in de tussentijd is er nog genoeg wat je kan horen. Beluister bijvoorbeeld onze eerdere aflevering waarin we het met Lisa Jansen hadden over hoe er in de media bericht wordt over dikke mensen. (fragment met Lisa speelt)   Zoë Dit was Bonte Was Podcast.   One'sy Abonneer je op onze podcast via je favoriete podcastapp en laat als dat kan ook een recensie achter, want dat maakt het voor anderen makkelijker om Bonte Was Podcast te vinden.   Zoë Heb je ook voorbeelden van missers of opstekers in de media? Volg ons dan op Instagram of Twitter via @BonteWasPodcast en geef ze daar aan ons door.   One'sy En word vriend van onze podcast door eenmalig of vaker te doneren via www.vriendvandeshow.nl/bontewaspodcast. One'sy Dahaaag.Zoë Doei.See omnystudio.com/listener for privacy information.

(00:41) De 'grootste crisis' in Vlaanderen  Nog steeds hebben de Vlaamse coalitiepartijen geen akkoord bereikt in het stikstofdossier. Net als in Nederland moet de stikstofuitstoot bij onze zuiderburen omlaag. Nu dreigt een regeringscrisis en vervroegde verkiezingen. Politicoloog Kemal Rijken volgt de ontwikkelingen in België op de voet.  (10:49) Racisme in Noord-Afrika In Tunesië gaat het geweld tegen migranten uit sub-Sahara-Afrika onverminderd door. De speech van president Kais Saied waarin hij zwarte Afrikanen een bedreiging voor de Arabisch-islamitische identiteit noemt, ontketende een golf van racistische klopjachten door heel Tunesië. Maar ook in Marokko krijgt het vermeende omvolkingscomplot steeds meer aanhang. Marokko-correspondent Samira Jadir en Tunesië-correspondent Faïrouz Ben Salah over het toegenomen racisme in de twee Noord-Afrikaanse landen.  (22:19) Uitgelicht: Liberia In een geel busje rijdt een technicus rond van school tot school om kinderen te leren omgaan met computers. Correspondent Aida Grovestins praat ons bij.

Er liggen ontelbaar veel kansen voor ondernemers in Afrika. Dat zien Europese bedrijven ook, maar lang niet iedereen slaagt. Zo verloor Heineken zijn oogst door de droogte in Noord-Afrika, wordt Shell flink bestolen door piraten in de Nigerdelta en stressen de Chinezen om hun lange termijn contracten dicht te timmeren. Iedereen begrijpt dat het doen van zaken in andere landen meer inspanning en voorbereiding vergt. Maar niet iedereen begrijpt dat grote internationale ontwikkelingen ook invloed hebben. Vandaag geven wij geen afgezaagde management tips over de ‘Do's en Dont's' in Afrika, maar praten wij over de grote ontwikkelingen die het zakenklimaat in Afrika beïnvloeden. Gelukkig doen we dat niet alleen, maar hebben we Alex Krijger, oprichter van Krijger & Partners, die ons kan wijzen op de geopolitieke risico's, die horen bij het zakendoen in Afrika. Hosts: Jos Hummelen & Joeri Nortier --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/africast/message

Om personeelstekorten aan te pakken wil Brussel het makkelijker maken voor werkgevers om arbeidsmigranten van buiten de Europese Unie te verwelkomen. Arbeidsmigranten zijn nu vooral actief in de logistiek, tuinbouw, voedingsindustrie, metaalsector, landbouw en het transport, maar ook in de vele distributiecentra waar de tekorten het grootst zijn. Ondanks dat alle handjes dus hard nodig zijn trapt PvdA-Europarlementariër Agnes Jongerius nu op de rem, zij wil namelijk dat de EU meer garanties levert over fatsoenlijke huisvesting voor arbeidsmigranten en ook moeten werkomstandigheden voorwaardelijk worden. ‘Nederland heeft daar nu veel te weinig zicht op', aldus Jongerius. En dit terwijl de Europese Unie, onder voorwaarden de poorten wil openen voor arbeidsmigranten uit onder meer Noord-Afrika. Daarom ons Breekijzer: We hebben volop arbeidsmigranten nodig om het personeelstekort op te lossen. Het BREEKT-panel Tom de Nooijer, Gemeenteraadslid en Fractievoorzitter de lokale partij CVO in Oldebroek Geert Noordzij, PvdA-raadslid in de gemeente Amsterdam Onze Breekijzer-expert: Niels Jansen, docent en onderzoeker verbonden aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de UvA, afdeling arbeidsrecht  Over BREEKT  In BNR Breekt breken we de sleur van jouw ochtend met een goede discussie over het nieuws. Dat doen we met opkomende opiniemakers en deskundigen. BNR Breekt is het meest verfrissende opinieprogramma van de Nederlandse radio.  Maandag tot en met vrijdag van 11:00 tot 12:00 Presentatie:  Maandag t/m donderdag: Iwan Verrips  Vrijdag: Kees Dorresteijn    See omnystudio.com/listener for privacy information.

(00:42)  Investeren in illegale Israëlische nederzettingen De afgelopen week zijn er in de Palestijnse gebieden 10 Palestijnen gedood en werden er tussen Israël en Gaza raketten afgevuurd. Ondertussen verscheen gisteren het rapport Don't buy into occupation van 24 ngo's, waarin staat dat Nederlandse banken, pensioenfondsen en andere bedrijven miljarden investeren in bedrijven die betrokken zijn bij illegale Israëlische nederzettingen. Zoals bijvoorbeeld ING, pensioenfonds ABP en Booking.com. Een gesprek met Thomas van Gool, vanuit vredesorganisatie PAX betrokken bij dit rapport. (14:00) Reportage Nigeria: doorgangshuis migranten Nigeriaanse migranten die zonder visum hun geluk proberen in het buitenland, belanden vaak van de regen in de drup in Noord-Afrika. Zoals in Libië, waar mensen regelmatig te maken krijgen met barre omstandigheden. Zij die graag terug willen naar huis, krijgen te maken met de Internationale Organisatie voor Migratie. In mei opende in Lagos een doorgangscentrum gefinancierd door de Europese Unie, dat de thuiskomst van deze Nigerianen in goede banen moet leiden. Onze correspondent Femke van Zeijl ging er kijken.  (21:10) Uitgelicht: Spanje Een pizza bestellen op het adres van een leegstaand buitenhuisje voordat je het kraakt.  Dat is een nieuwe techniek van de zogeheten “los okupas” in Spanje. In de eerste zeven maanden van dit jaar werden er in Spanje al bijna 9.000 aangiftes gedaan tegen krakers. Correspondent Carlijn Teeven vertelt. Presentatie: Tim de Wit

Wat zijn de scherven van wat het Westen gedaan heeft in het Midden-Oosten en Noord-Afrika? Hoe beïnvloed dat onze positie aldaar? Abraham Boxhoorn (Webster University) is oud directeur van de Atlantische Commissie en is te gast in Mizrach om wat fabeltjes de wereld uit te helpen. Zo vind hij de stelling dat alle interventies uiteindelijk altijd om brandstoffen te doen zijn, iets te gemakzuchtig. Verder gaan we het hebben over thema's als klimaatverandering en wapenbeheersing. De column komt van de hand van Arthur van Amerongen. Je gastheer is Jos Hummelen. Mizrach wordt mogelijk gemaakt door Maror.

Tom belt Maarten op vakantie in Texel. Een luisteraar vraagt: Kun je de VVD voor de rechter slepen voor alle ellende? Balkenende is Minister van Staat. Maarten vertelt over zijn boekenclub én over WO II in Noord-Afrika. Ook is er antwoord op de Kamervragen over Van Rossem.

Na haar race in Circus Maximus is Dido gevlucht met het paard van keizer Caligula. Nu schuilt ze bij haar oom in Noord-Afrika. Maar hij heeft geldproblemen. Lukt het haar toch om haar familie helpen?Uitgegeven door GottmerSpreker(s): Lottie Hellingman

Welke rol speelt oriëntalisme bij ondernemen vanuit Nederland in het Midden-Oosten en Noord-Afrika? Dat onderzoekt sociaal werker Nuhayla Yahyati in gesprek met drie bijzondere gasten: historicus en journalist Lotfi el Hamidi, advocaat en mediator Mauritius Wijffels en socioloog Safoura Ghaeminia. De podcast bestaat uit drie onderdelen: een introductie van het oriëntalisme, de gevolgen die oriëntalistische opvattingen over de MENA hebben voor Nederlandse bedrijven en wat een en ander betekent voor sociaal werk. De eerste gast, Lotfi el Hamidi, legt uit waar het oriëntalisme vandaan komt en hoe we het kunnen terugzien in de huidige maatschappij. Hij neemt ons mee naar de middeleeuwen en vertelt hoe het oriëntalisme zich toen al had ontwikkeld. De tweede gast, Mauritius Wijffels, vertelt over zijn eigen (werk-) ervaringen als advocaat bij een advocatenkantoor in Egypte. Hij legt uit in hoeverre media een rol spelen bij de beeldvorming over de MENA-regio en sluit af met een waardevolle tip. De laatste gast, Safoura Ghaeminia, vertelt vanuit sociologisch perspectief wat de meerwaarde is van representatie en het ontmantelen van oriëntalistische systemen. Zij sluit de podcast af met een aanbeveling voor de opleiding Social Work.

Belangrijke NAVO-top in Madrid Deze week komen de wereldleiders bijeen voor de NAVO-top in Madrid. Alle ogen zijn natuurlijk gericht op de aanstaande uitbreiding met Zweden en Finland. Maar er wordt voor het eerst in lange tijd ook een nieuwe NAVO-strategie vastgesteld. Daarin willen vooral de Amerikanen ook mikken op ‘economische oorlogsvoering'. Wat is dat precies, waarom vindt Amerika dit nodig en in hoeverre is dit een koers waarin ook Europese NAVO-leden moeten meegaan? Dat bespreken we met Amerika-correspondent Casper Thomas. De Europese betrokkenheid bij het drama in Melilla Bij de bestorming van de Spaanse exclave Melilla in Noord-Afrika, vielen afgelopen vrijdag tientallen doden. Een bloedig drama, maar het is zeker niet de eerste keer dat vluchtelingen en migranten uit alle macht proberen Melilla binnen te komen. Het is ook niet voor het eerst dat daarbij doden vallen. De Marokkaanse politie zou veel te hard zijn opgetreden, maar wat is eigenlijk de rol die de Europese Unie hierin speelt? En, hoe kan er aan dergelijke fatale bestormingen het beste een einde gemaakt worden? Daarover hoogleraar Europees Recht Jorrit Rijpma en Tineke Strik, namens GroenLinks lid van het Europees Parlement. Buitenland Uitgelicht: schietles op school in Polen, met Dore van Duivenbode.

Bij de bestorming van de Spaanse exclave Melilla in Noord-Afrika, vielen afgelopen vrijdag tientallen doden. Een bloedig drama, maar het is zeker niet de eerste keer dat vluchtelingen en migranten uit alle macht proberen Melilla binnen te komen. Het is ook niet voor het eerst dat daarbij doden vallen. De Marokkaanse politie zou veel te hard zijn opgetreden, maar wat is eigenlijk de rol die de Europese Unie hierin speelt? En, hoe kan er aan dergelijke fatale bestormingen het beste een einde gemaakt worden? Daarover hoogleraar Europees Recht Jorrit Rijpma en Tineke Strik, namens GroenLinks lid van het Europees Parlement.

Cyril Widdershoven is energie- en defensie-analist gespecialiseerd in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Werkte jarenlang in de regio. Spreekt Arabisch en Hebreeuws. Promoveerde in War Studies aan King's College London. Geeft regelmatig commentaar in internationale media. Met Widdershoven bespreek ik – in afwezigheid van Jilles van den Beukel, wegens vakantie – de ontwikkelingen op de olie- en gasmarkt.

Aan tafel zitten Margriet Brandsma, Kefah Allush en Spraakmaker Illya Soffer. Het mediamoment van Allush gaat over de positie van vrouwen. Hij merkt in zijn werk in het Midden Oosten en Noord Afrika dat het soms lastig is om vrouwen voor de camera te krijgen. In Nederland is dat soms ook lastig. Volgens Allush mag dit onderwerp meer urgentie krijgen.   Het mediamoment van Brandsma gaat over de manier waarop media omgaan met de problemen op Schiphol. Zit er te veel emotie in de verslaggeving en staat dat goede journalistiek in de weg? Dan hebben we het over de persvrijheid in Nederland. Nederland is maar liefst 22 plaatsen gedaald op de persvrijheidindex van Reporters Sans Frontières. Van plek 6 naar 28. Het is volgens de organisatie een teken dat het voor journalisten steeds onveiliger wordt. Waar ligt dat aan? Is dit rapport ook een goede aanleiding voor zelfreflectie bij de journalistiek? Wat zijn de ervaringen van de journalisten aan tafel? Mensen die niet willen dat hun privégegevens komen bovendrijven als je er op Google naar zoekt, kunnen sinds kort een verzoek indienen bij de zoekmachine om hun privégegevens niet weer te geven. De nieuwe service wordt gezien als één van de grootste veranderingen in het beleid van de internetgigant. Het gaat erom de privacy van mensen te beschermen. Maar wat zijn de gevolgen voor journalisten? Tot slot  hebben we het over een opvallend verhaal uit de oorlog in Oekraïne. Kent u dat verhaal van die Oekraïense gevechtspiloot die tal van Russische vliegtuigen neerhaalde? Nou, die blijkt dus niet te bestaan. Het was een verzonnen mythe door Oekraïners zelf, moest de luchtmacht rectificeren op Facebook. Moeten we in de journalistiek voorzichtiger zijn met zulke berichten brengen?

Heeft Europa meer arbeidsmigranten uit Noord-Afrika nodig, zoals de Europese Commissie wil? Het plan lijkt roekeloos, zegt verslaggever Wierd Duk in een nieuwe aflevering van de podcast ‘Het Land van Wierd Duk'. „De geschiedenis leert dat veel arbeidsmigranten niet terugkeren maar hier willen blijven en we kampen al met veel te hoge aantallen nieuwkomers.” Wiskundige en demograaf Jan van der Beek belt in met de immigratie-cijfers. Verder in de podcast: worden de ernstige maatschappelijke gevolgen van long covid wel voldoende onderkend? Wat gaat Elon Musk doen met Twitter en waarom zijn ‘progressieven' zo bang voor de excentrieke miljardair? En: hoe staan de zaken ervoor aan het front in Oekraïne. Duk: „Nergens is een spoor van de-escalatie te bekennen.”

Heeft Europa meer arbeidsmigranten uit Noord-Afrika nodig, zoals de Europese Commissie wil? Het plan lijkt roekeloos, zegt verslaggever Wierd Duk in een nieuwe aflevering van de podcast ‘Het Land van Wierd Duk'. „De geschiedenis leert dat veel arbeidsmigranten niet terugkeren maar hier willen blijven en we kampen al met veel te hoge aantallen nieuwkomers.” Wiskundige en demograaf Jan van der Beek belt in met de immigratie-cijfers. Verder in de podcast: worden de ernstige maatschappelijke gevolgen van long covid wel voldoende onderkend? Wat gaat Elon Musk doen met Twitter en waarom zijn ‘progressieven' zo bang voor de excentrieke miljardair? En: hoe staan de zaken ervoor aan het front in Oekraïne. Duk: „Nergens is een spoor van de-escalatie te bekennen.” See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering nemen wij jullie mee naar een heftige strijd die voor velen niet heel bekend is. De strijd in Italië (met daaraan voorafgaand de strijd in Noord-Afrika) is belangrijk voor de Middellandse Zee. Wie controleert dit belangrijke water?!We bespreken:- Operatie Torch: De Amerikaans-Britse landingen in Marokko en Algerije- De strijd om Tunesië- De strijd om Sicilië- De strijd om Italië met als grootste slag die in Monte Cassino Support the showHelp ons een handje!.Als je ons wilt helpen en onze podcast mogelijk wilt blijven maken voor de toekomst, kan dat via de link hieronder:.Klik hier om naar de Buzzsprout-website te gaan.Buzzsprout is onze podcasthost en biedt nu een handige manier om ons te steunen. Het maakt het ook voor ons makkelijker om in de toekomst misschien wat extraatjes met jullie te delen. Betalen kan via Google Pay of Credit Card..Social Media.Vergeet niet om lid te worden van onze Geschiedenisreis Facebookgroep. Hier kun je je kennis testen met leuke interacties, je mening delen over onze podcast en praten over geschiedenis met andere liefhebbers!.Volg ons op onze social media kanalen:. Facebookgroep: Groep van geschiedenis enthousiastelingen! Instagram: Hier delen we info over onze podcast, achtergrondverhalen en aankomende onderwerpen. YouTube: Documentaires in samenwerking met VidiVision TikTok: Korte documentaires met beeldmateriaal! Zakelijk emailadres:leethijsgeschi...

Oorlog Oekraïne bedreigt voedselvoorziening Marokko en Egypte De oorlog in Oekraïne escaleert. Het Russische leger trekt dieper het land in en verovert, vooral in het zuiden, Oekraïense steden en grondgebied. En dat krijgt ook grote gevolgen voor de wereldwijde voedselprijzen. Vooral landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, zoals Egypte en Marokko, zijn afhankelijk van graan uit Oekraïne en Rusland. Maar door al het oorlogsgeweld stokt de graanimport. Hierover Roel Jongeneel van de Wageningen Universiteit en Marokko-correspondent Samira Jadir. Orbán maakt ommezwaai De oorlog in Oekraïne heeft door het grote aantal vluchtelingen een directe impact op buurlanden zoals Hongarije. De Hongaarse premier Orbán stond tot voor kort op zeer goede voet met Poetin, én hij stond bekend als de man die hekken bouwde om vluchtelingen buiten te houden. Maar Orbán is 180 graden van koers gedraaid, en loopt plots in de pas met de rest van de EU. Vanwaar deze ommezwaai? Een reportage van onze correspondent Tijn Sadée. Buitenland Uitgelicht: Italië Door de oorlog in Oekraïne ligt de graantoevoer vanuit Oekraïne en Rusland op zijn gat, traditioneel twee grote graanexporteurs. Italianen beginnen de gevolgen daarvan nu te merken: de pasta raakt op, vertelt correspondent Angelo van Schaik.

Marokko heeft 2500 jaar aan Joodse geschiedenis en momenteel herleeft die geschiedenis, nu de banden tussen Israel en Marokko zijn hersteld. In het pittoreske Djerba, in Tunesië leven Joden en Arabieren al decennia samen. Eens per jaar is daar een pelgrimage, waarbij Joden over de hele wereld Afrika's oudste synagoge bezoeken. Het Joodse Kwartier in Egypte is dichtbevolkt, maar minder divers dan vroeger. Het Joodse leven in Noord-Afrika is dus niet alleen er eentje van vreedzame co-existentie, maar ook eentje van spanningen en conflict. Hoe zag deze Joodse gemeenschappen en hun banden met de islamieten er toen uit? En hoe staat dat er nu voor? Te gast is Ronny Naftaniel, oud-directeur van het CIDI (Centrum voor Informatie & Documentatie Israel) en oud-voorzitter van het Centraal Joods Overleg. Naftaniel is vice-voorzitter van CEJI in Brussel, de Joodse Bijdrage voor een Inclusief Europa. Deze podcast is samen gemaakt met Mizrach. De hosts van vandaag zijn Jos Hummelen en Joeri Nortier. Muziek is van Alisdair Pickering Noot: voor het gemak hebben we Egypte bij de Magreb gerekend, officieel is dat niet het geval. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/africast/message

De 16de-eeuwse theoloog Nicolaes Cleynaerts leerde zichzelf Arabisch en trok naar Noord-Afrika om er de Islam te bestuderen. Jan Papy en Joris Tulkens wekken zijn reizen tot leven in hun boek In de ban van Mohammed, gebaseerd op de brieven die Cleynaerts verstuurde. De Amerikaanse schrijfster Hanya Yanagihara schrijft boeken waar je een beetje ongemakkelijk van wordt. In de roman Naar het paradijs werpt ze een blik op verleden en toekomst van de VS, Christophe Vekeman las het boek.

In deze aflevering zoomen we in op de vroege geschiedenis van het internationale klimaatbeleid. Hoe is het Intergovernmental Panel on Climate Change, kortweg IPCC, ontstaan? En hoe reageerde destijds de internationale politiek op het nieuws dat de aarde opwarmt? De eerste generatie klimaathoogleraren werd bedreigd en verguisd. Inmiddels zijn we te laat en moeten we ons voorbereiden op een zeespiegelstijging die nog honderden jaren door zal gaan en een extreme hitte toename in Noord-Afrika en Zuid-Europa. Volgens Emeritus-hoogleraar klimaatverandering en grondlegger van het IPCC, Pier Vellinga, hebben we de eerste helft van de slag om het klimaat verloren. Maar de tweede helft kunnen we nog winnen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Karima el Fillali combineert soefi-poëzie en traditionele Arabische zangtechnieken met hedendaagse composities en beats. Met haar debuutplaat ‘Bihar El Hawa' eert ze de mystieke tradities en culturele identiteiten van haar voorouders in Noord Afrika. Haar EP brengt sensualiteit, harmonie en vrouwelijkheid.  Presentatie: Jellie Brouwer

Als je aan piraterij denkt, dan zullen je gedachten snel naar de kusten van Somalië afdwalen. Wat niet veel mensen weten, is dat Europese schippers vroeger al veel dichterbij voor Afrikaanse piraten bang waren. Slimme en extreem agressieve mannen uit het huidige Marokko, Algerije, Tunesië én Libië maakten namelijk in 17e en 18e eeuw de Middellandse zee onveilig en namen Europeanen bij bosjes gevangen. Ze waren voor de Europese zeevaarders een enorme doorn in het oog en hebben een grote impact gehad op de geschiedenis en ontwikkeling van Noord-Afrika en de relatie met Europa. Deze aflevering zitten we met Erik de Lange, Assistant Professor aan de Universiteit Utrecht Hosts: Jos Hummelen & Aiso van Leeuwe Mede mogelijk gemaak door Netherlands-African Business Council (NABC) Muziek door Alisdair Pickering --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/africast/message

In dit lunchinterview spreken we met Jurgen Maas, uitgever van literatuur en non-fictie met speciale aandacht voor het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Hij vertelt hoe hij als katholieke jongen uit de Achterhoek geïntrigeerd raakte door het Midden-Oosten en zijn hart verpandde aan de literatuur uit deze regio. Hij leest voor uit een gedicht van een Syrisch-Palestijns-Zweedse dichter, die hem met zijn gedichten over de oorlog in Syrië veel meer raakt dan welk krantenartikel dan ook. We spreken over de kracht van taal en verbeelding, over het belang van literatuur om de situatie van vluchtelingen of de situatie in de Rif beter te begrijpen. En hebben de boeken die hij uitgeeft nu wel of niet een politieke boodschap?

Karsten neemt je mee naar Cartago, een belangrijke Fenicische handelsstad in Noord-Afrika. Hoe ontstond deze stad, hoe leefden ze en wat waren de Punische oorlogen. Ook komt een zekere Hannibal Barkas aangereden met een groots leger. Een leger met olifanten natuurlijk! • historie-en-mythologie@mail.com• https://twitter.com/HistorieMyth• https://www.instagram.com/historiemythologiepodcast/• merchandise • https://historie-mythologie.secure-decoration.com/Support this podcast at — https://redcircle.com/historie-and-mythologie/donationsAdvertising Inquiries: https://redcircle.com/brandsPrivacy & Opt-Out: https://redcircle.com/privacy

Expose-accounts of shamen, je hebt er vast wel eens van gehoord of misschien zelfs mee te maken gehad. Via socialmedia als; Whatsapp, Instagram en Telegram worden in grote groepen vooral MENA*-vrouwen doelbewust in gevaar gebracht, met soms letterlijk de dood tot gevolg. Journaliste, activiste en schrijfster Asma Emy El Ghalbzouri maakt zich al een lange tijd hard voor slachtoffers van dit fenomeen en trekt aan de noodbel! Dit kan niet langer, het mag niet en wie neemt deze slachtoffers in bescherming? Met haar bespreek ik de impact, de rol van de media, de wet en oplossingen binnen en buiten de community. *MENA staat voor personen die hun oorsprong hebben in Noord-Afrika of het Midden-Oosten

Podcast: De dag na de revolutie “Het is nooit op een dag heb je een dictator en de volgende dag heb je vrede. Wat te doen, de dag naar de revolutie?" Tien jaar geleden begon in het Midden-Oosten en Noord Afrika wat we in het Westen al snel de Arabische lente zijn gaan noemen. Een betiteling vol hoop. Vanuit Tunesië waaide er een revolutionaire wind vele landen door. Een golf van protesten baanden zich een weg door repressieve regimes, corruptie en machtsmisbruik. Luister in deze podcast - de dag na de revolutie- naar drie verhalen van Peshmerge, Lubna en Abdulazez die in gevaar voor eigen leven de straten opgingen in Syrië. Hoor jij hun roep naar vrijheid? Galmen deze kreten tien jaar later nog door? * De dag na de revolutie is een productie gemaakt door AudioCollectief Anomalie, ism PAX en Het Grote Midden-Oosten Platform.

In deze podcast een gesprek met Johan. Hij evangeliseert al tien jaar onder moslims in een land in Noord-Afrika. Uit veiligheidsredenen kan hij het land waar hij werkt niet noemen. Wel vertelt hij over de problemen die ex-moslims ervaren als ze zich bekeren tot het christendom. En hoe bereik moslims met het evangelie in een streng islamitisch land waar het verboden is om te evangeliseren?

In de winter van 1942-1943 naderde de strijd in Noord-Afrika haar einde. Het befaamde Deutsches Afrika Korps zat opgesloten in Tunesië, met het Britse 8e Leger van generaal Montgomery in het zuiden en de Amerikanen in het westen. Voor het Amerikaanse leger waren de gevechten in Noord-Afrika de vuurdoop in Europa. Al snel bleek dat er nog veel te leren was voordat ze het succesvol konden opnemen tegen de ingenieuze Duitse commandanten, zoals veldmaarschalk Erwin Rommel.Neem ook 'ns een kijkje op mijn website, www.wo2podcast.nl 

Die Internasionale Monetêre Fonds sê beter bestuur en 'n stryd teen korrupsie is belangrik om die korona-virus te bekamp en te werk aan 'n volhoubare en inklusiewe herstel. Die IMF se Woordvoerder, Jihad Azour, sê opnames in lande in die Midde-Ooste en Noord-Afrika toon dat landsburgers en sakeondernemings swak regering en korrupsie as ernstige struikelblokke in die streke beskou. Hy voeg by dat deursigtigheid die grondslag is vir vertroue en geloofwaardigheid:

In dit lunchinterview spreken we met journalist en schrijver Olaf Koens. Als correspondent voor RTL Nieuws trekt hij al vijf jaar dwars door het Midden-Oosten. Vorig jaar schreef hij het boek Paarden vliegen businessclass. Verhalen over mens en dier in het Midden-Oosten. Op het Dakterras vertelt hij over de vooroordelen over de regio, en over de verschillende kanten die Op Het Dakterras vertelt hij over de vooroordelen over de regio, waar hij ziet dat alles verschillende kanten heeft. Hij beschrijft de wonderbaarlijke evacuatie van twee tijgers uit Aleppo naar Friesland. En hij laat zien hoe de omgang met dieren, zeker in conflictsituaties, ons een spiegel voorhoudt. Over de lunchinterviews Op Het Dakterras organiseren we online lunchinterviews: gesprekken van 30 minuten met mensen die mooie en interessante verhalen te delen hebben over of uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Op zoek naar het andere verhaal, dat nog niet bekend is en een ander perspectief geeft. Wil je op de hoogte blijven van onze gasten op Het Dakterras? Volg ons dan op LinkedIn, Facebook of Instagram!

Dirk, een Nederlander vechtend voor de nazi's, wordt door de geallieerden gevangengenomen in Noord-Afrika. Samen met duizenden Duitse krijgsgevangenen wordt hij overgebracht naar een van de vele kampen in de VS.Uitgegeven door QueridoSpreker(s): Emmanuel Ohene Boafo

Tijdens en na de dood van de profeet Mohammed veroverden de moslims een groot deel van Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Dat speelde in de 7de eeuw na Christus, ver voordat het buskruit werd uitgevonden. Hoe hielden zij hun immense rijk onder controle? Petra Sijpesteijn, hoogleraar Arabisch, vertelt erover in de UBLpodcast. In deze podcast bespreekt Sijpesteijn de verschillende bronnen die zij voor haar onderzoek gebruikt. Zo heeft ze onder meer kronieken meegenomen die (soms eeuwen na dato) de “heldhaftige overwinningen” beschrijven die de moslims behaalden. Maar ze vertelt ook over nog oudere papyri, die vaak een veel realistischer beeld schetsen van de dagelijkse praktijk. Deze UBLpodcast wordt aangeboden in het kader van het themaprogramma Onderdrukking en Vrijheid van de UBL. Daarin belicht de UBL visies op identiteit, relaties en interactie tussen individuen en groepen in het verleden. Er worden ook blogs en video's rond stukken uit de bijzondere collecties uitgebracht. Momenteel kunnen er vanwege het coronavirus helaas geen activiteiten voor het belangstellende publiek worden georganiseerd.

Jakob Witbooi, zwarte Zuid-Afrikaan, vecht met de Britten mee tegen de nazi's, wordt in 1942 in Noord-Afrika krijgsgevangen gemaakt en komt als dwangarbeider bij IG Farben in Auschwitz III terecht.Uitgeven door Atlas Contact 2020Spreker(s): Kees Hulst

Hoe dun de grens tussen leven en dood is, blijft voor de middenklasse in een welvaartstaat moeilijk te vatten, zelfs in volle coronacrisis. De arme meerderheid van de mensen weet maar al te goed hoe kwetsbaar ze is. ‘Je leert dat een leven voorbij kan zijn in een oogopslag’, zegt Soaade Messoudi. Zij werkte elf jaar voor het ICRC (Internationaal Comité van het Rode Kruis) in conflictgebieden zoals Palestina, Darfoer, Syrië, Irak, Libië en Libanon. Ze was ook in de Filipijnen voor de hulpverlening na de verwoestende orkaan Hayan. En als onafhankelijke consultant werkte ze op dossiers zoals de migratiecrisis in Niger en Europese hulp aan Noord-Afrika en het Nabije Oosten. https://www.mo.be/podcast/soaade-messoudi-wat-drijft-mannen-ertoe-weerloze-anderen-aan-te-vallen

Episode 32 met overal chaos. easyJet oprichter Stelios zoekt een klokkenluider, Boeing CEO verwacht dat een grote Amerikaanse airline omvalt en Whizz Air start gaat in de aanval. De airline richt zich op populaire vakantiebestemmingen. Concurrentie dus voor Ryanair, waar je toestemming moet vragen als je hoog in de lucht hoognodig moet. Verder de zoveelste brandbrief van de IATA: het duurt nog heel lang voordat de ellende in de luchtvaart ten einde is. 13 mei was #TopGunDay en we dachten dat 9 minuten van de nieuwe film Top Gun Maverick online gezet zou worden. Niet dus. Hier kun je de eerste 9 minuten bekijken van de OUDE film: https://youtu.be/IOUe6_dnyyQ Update gestrande Nederlanders: Stef Blok Airlines met grote bak van KLM naar Noord-Afrika. Een Amerikaanse bushpilot in Alaska ontdekt waarom een eigen vliegtuig superhandig is. Philip vertelt over zijn lastige voucher-kwestie met KLM. Een prachtig vliegtuig voor de Rich & Famous: de Aviro Business jet Explorer. Een privé-jet met een buitendek, van BAE. Voor meer info, klik op de link https://boingboing.net/2020/05/07/heres-a-jet-with-an-outdoor.html Off topic topic: Philip is een ster in Italië. Zijn boek 'Moresnet' is vertaald en de recensies zijn lovend. Saluti a tutti. Off topic 2: het beroemde geluid van Windows 95. Reacties mogen naar captains@themichighclub.nl en doe het voor ons, please, geef ons 5 sterren op Apple Podcasts en een positieve review! Daar worden we blij van. Michiel Koudstaal is onze voice-over, voor al uw stemmenwerk ga naar voxcast.nl

Ook Zuid-Afrikanen vochten in de Tweede Wereldoorlog voor de vrijheid van Europa en werden krijgsgevangen gemaakt. En ondanks de beloften van Churchill dat meevechten stemrecht zou opleveren, betekende het einde van deze oorlog voor Zuid-Afrikanen het begin van apartheid.Anti-apartheidsactivist en journalist Conny Braam schreef Wij zijn de wrekers over dit alles over de reis die het Zuid-Afrikaanse regiment in de Tweede Wereldoorlog maakte door Noord-Afrika en Europa. De auteur is te gast.

Jan Mom spreekt schrijfster en mede-oprichtster van de Anti-Apartheids Beweging Nederland Conny Braam over haar boek Wij zijn de wrekers over dit alles. Wij zijn de wrekers over dit alles van Conny Braam beschrijft hoe 75 jaar geleden tijdens de dodenmars vanuit Auschwitz een lange stoet uitgeputte gevangenen, onder wie sergeant Jakob Witbooi, kleinzoon van de Afrikaanse vrijheidsstrijder Hendrik Witbooi, naar het westen trekt. Samen met duizenden witte, zwarte en bruine Zuid-Afrikanen is hij in 1942 in Noord-Afrika krijgsgevangen gemaakt en naar Europa vervoerd. Ondanks de barre omstandigheden in de krijgsgevangenkampen blijven de raciale verhoudingen van thuis bepalend voor de onderlinge verstandhouding

Tijdens deze aflevering volgen we de Romeinen in hun strijd voor zeggenschap over de Middellandse zee en maken we een gedurfd plan mee om met twee consuls en 140.000 Romeinen te landen op de kusten van Noord-Afrika, in de achtertuin van Carthago. (260-255 v. Chr).Hier vind je een link naar de website.Hier vind je een link naar de Facebookpagina.

HELDECarel Birkby se biografie oor luitenant-generaal George Brink, beter bekend as Uncle George, lewer 'n beknopte narratief oor die einste krygsman se lewe en loopbaan.By die Ditsong Nasionale Museum vir Krygsgeskiedenis, in Johannesburg, is daar ʼn uitstalruimte wat na generaal Brink vernoem is, 'n aanduiding dat hy eens op ʼn tyd ʼn belangrike persoon in Suid-Afrika was. Sekerlik is dit so wanneer mens sy dienste gedurende die twee wêreldoorloë, sy betrokkenheid by die Spesiale Diens Bataljon en die opleiding wat hy by die Militêre kollege in Pretoria behartig het, behoorlik bestudeer.Dalk is George Brink die bewys dat mens ook "helde" in die logistieke uitvoering van 'n beplande veldtog kan kry. Net soos wat 'n flank die bal in die losgemaal kry sodat die agterlyn die punte kan aanteken, net so was offisiere soos Brink verantwoordelik vir die Unie Verdedigingsmag se voorrade, bewapening en taktiese beplanning. Sonder hulle sou Suid-Afrika nie daarin kon slaag om Oos-Afrika en Noord-Afrika te bevry nie. See acast.com/privacy for privacy and opt-out information.

Zoek vooral niet naar het historische waarheidsgehalte van Disney's nieuwe remake van het sprookje Aladdin. De gebouwen, de kledij, de namen van de personages, de sociale omgangsvormen. Ze ogen misschien Arabisch, maar in feite zijn ze een fictieve mengelmoes van verschillende soorten oude culturen uit het Midden-Oosten, Noord-Afrika en de historische zijde-route. En natuurlijk is de film bovenal het product van een Amerikaanse en eeuwenoude Europese kijk op het Midden-Oosten. Maaike van Berkel is hoogleraar sociale en culturele geschiedenis van het Midden-Oosten aan de Radboud University Nijmegen. Ze kijkt voor ons naar de eerste filmbeelden en vertelt hoe het sprookje doorheen de geschiedenis altijd al door verschillende culturen omarmd werd én over meerdere culturen ging.

Tesla doet eindelijk iets goeds, Ford komt met de nieuwe Explorer met Mindfull mode en doet daarmee een Saabje, en Wouter van Dijk neemt ons in zijn autoherinnering mee naar Noord-Afrika met een in Marokko gemaakte uitlaat die hem bijna grote problemen geeft. En: hoe flirt je in de auto? Subtiel, dus geen massagestaaf tegen de wang á la Wehkamp.

Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie Joël Voordewind is net terug van een missie naar Noord-Afrika in het kader van migratie. Het lukte hem om ook naar het onrustige Libië te reizen en bezocht de detentiecentra waar migranten vastzitten.

Deze week in Lezen in het Donker: Jurgen Maas, uitgever van boeken uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Hij komt vertellen over zijn werk en natuurlijk leest hij ook voor uit een aantal boeken die hij uitgeeft. Met onder anderen Lijkententoonstelling van Hassan Blasim en Hongerjaren van Mohamed Choukri. Jurgen Maas in gesprek met presentator Hasan Evrengun.

Schotland zou kunnen kiezen voor onafhankelijkheid, al is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Noord-Ierland probeert op de grens met Ierland een gezamenlijk douanegebied op te zetten, of desnoods te kiezen voor hereniging met Ierland. Dat is voor de Protestantse Unionisten vloeken in de kerk, maar het kan. Gibraltar, nog geen zeven vierkante kilometer, aan de zuidpunt van Spanje, zit met de handen in het haar. Sinds de 18e Eeuw, toen de rots, mede met Nederlandse militaire steun, een Brits gebiedsdeel werd, heeft Spanje van alles geprobeerd om de Britten weg te pesten. In 1969 probeerde Franco het met een heuse blokkade, die heeft geduurd totdat Spanje in 1986 lid werd van de EU. Vanaf die tijd proberen de Spanjaarden het met het eindeloos ophouden van het grensverkeer, soms wel acht uur, en met politieke druk. Of door toeristen te straffen, die ten onrechte denken EU is EU, dus geen douane, in het vrijhandelsstaatje sigaretten, kleding, cosmetica of juwelen kopen, en dan bij de grens worden gepakt voor BTW en invoerrechten. Gibraltar zit niet in de douane-unie. Van de ruim 30.000 inwoners stemde 98 procent in een referendum om Brits staatsburger te blijven, en wat later 96 procent tegen de Brexit. Dagelijks komen 13.000 vreemdelingen, waarvan 8.000 Spanjaarden, de grens over om te werken in de lucratieve verzekerings- en bankensector, of voor s wereld grootste online casinos. Het ministaatje is de op een na grootste werkgever in het eraan grenzende Andalusië. Vrijwel alle goederen en diensten komen uit Spanje. Als de Britten en Spanjaarden, die elkaar in de kwestie-Gibraltar rauw lusten, geen oplossing vinden, dreigt de rots te worden afgesloten. Aanvoer moet dan via de lange zeeroute vanuit Groot-Brittannië komen, of uit Noord-Afrika. Of via het mini-vliegveldje, waarvan de startbaan dwars over de autoweg loopt. Nauwelijks een piep uit Londen. Klaarblijkelijk zal het Boris Johnson en de Brexit-kliek allemaal een zorg zijn.See omnystudio.com/listener for privacy information.

'n Padlangs Gauteng-episodeDit is die middel 1930's. Soos die res van die wêreld, gaan Suid-Afrika gebuk onder ʼn genadelose depressie. Suid-Afrika het dit natuurlik moeiliker gehad as gevolg van generaal Hertzog se hardkoppigheid met die Goudstandaard. ʼn Nuwe generasie jong Afrikaners wie se ouers of grootouers deel van die Anglo-Boereoorlog was, het begin wonder waarom hulle steeds moes verskoning vra vir hul taal en kultuur en waarom hulle die uitgediende idee van die “Empire” moes navolg. Gefrustreerd, maar met toekomsideale, word die Ossewa-Brandwag (OB) in 1939 gestig. Dit was veronderstel om ʼn kultuurorganisasie vir die Afrikaner te wees, maar het met die politieke kwessies van die dag verstrengel geraak.Een van die hoof politieke kwessies in 1939 was die versterking van Herr Hitler se nasionaal-sosialistiese regime in Duitsland.Na ʼn besoek aan Duitsland en ʼn kort handdruk van Hitler het die leier van die Ossewa-Brandwag, dr. J.F. (Hans) Janse van Rensburg, besluit dat nasionaal-sosialisme ook die weg tot die heropkoms van 'n Suid-Afrikaanse Republiek moes wees. Met die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog in 1939 is die OB toe as ʼn gevaarlike organisasie bestempel, omdat dit ʼn simpatiseerder, indien nie ʼn ondersteuner nie, van die Nazi-regering was. Terwyl Suid-Afrikaners in Oos- en Noord-Afrika geveg het, was die OB besig, soms met ander nasionaal-sosialistiese bewegings, om die Smutsregering slapelose nagte te besorg. Manne soos advokaat B.J. Vorster en Lang Hendrik van den Bergh is geïnterneer as gevolg van hul lidmaatskap van die OB (en natuurlik wat die OB alles gedoen het sedert die begin van die oorlog).En in Centurion lê 'n paar van die oud-OB-stryders begrawe. Die voormalige leier van die OB lê begrawe in ʼn besonderse en unieke “ronde” graf in die OB-begraafplaas. Tussen al sy oudstryders, met H.S. van Blerk, die laaste een wat hier te ruste gelê is, kan 'n mens dr Van Rensburg aan die hoof sien staan in die “helde-akker” van ʼn organisasies wat sy einde gevind het in die 1950's.Sonder die bedagsame en bekwame hulp van die Erfenisstigting sou hierdie unieke historiese terrein al lankal tot niet gegaan het as dit vergelyk word met ander begraafplase onder die Tshwane-munisipaliteit se beheer.In hierdie episode van Padlangs gesels ons met Johan Wolfaardt oor die OB, waarna Eensgesind vertel hoe die OB-begraafplaas in Centurion daar uitsien. See acast.com/privacy for privacy and opt-out information.

Jerry Goossens schreef 'Wie wil er het huis van de Heere verwoesten?' Nadat de Zondvloed heel Nederland heeft overspoeld zet een groep overlevenden voet aan wal in Noord-Afrika om een nieuwe samenleving op te bouwen. Op een dag sterft hun geliefde dominee. Tijdens zijn begrafenis arriveert een nieuwe dominee, die niet uit hetzelfde hout gesneden is. Dit is een verhaal van Jerry Goossens uit online magazine voor Grounded SF '2.3.74', een publicatie van Lebowski Publishers. Lees het Engelstalige magazine via www.magazine2374.com. Productie: Saskia Veen/Lot Veelenturf Jingle: Creatorstore

Een exclusief gesprek met GroenLinks-kamerlid en voormalig migratiedealmaker Bram van Ojik. Als speciaal migratiegezant voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken reisde hij de afgelopen jaren naar Afrika en het Midden-Oosten, waar hij zich bezighield met de aanpak van de zo genaamde migratiecrisis. De Europese Unie wil deals sluiten met landen in Afrika om migranten buiten de deur te houden. Precies het thema waar de kabinetsformatie deze week op stukliep, omdat zijn partij GroenLinks het voorstel over het maken van Europese afspraken met landen in Noord-Afrika afwees.

De Arabische filmwereld is in beweging. Dat de dagelijkse realiteit in het Midden-Oosten en Noord-Afrika een rijke inspiratiebron vormt voor het witte doek, blijkt uit de grote commerciële producties en kleine artistieke documentaires die in de afgelopen jaren zijn verschenen. Het filmfestival Cinéma Arabe selecteerde een aantal van deze bijzondere films. Volgende week zijn ze te zien in zeven filmtheaters door heel Nederland. Vanavond te gast de directeur van Cinéma Arabe, Adel Salem.

Het Hongaarse dorp Szigetvar is in alle staten. Op 6 september arriveert een Turkse delegatie met prominente Ottomaanse nazaten om hun grote vondst te bewonderen: het graf van Suleyman de Prachtlievende. Het is de sultan waar Erdogan zich het liefste mee associeert. In de 46 jaar dat Suleyman op de troon zat breidde hij zijn rijk flink uit met veroveringen op de Balkan, in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Er is eindeloos lang gezocht naar de tombe en begin dit jaar kwam er eindelijk een doorbraak: in de achtertuin van een tandeloze wijnboer ontdekte een team van Hongaarse archeologen een berg stenen die duidde op Suleyman's laatste rustplaats. Wat betekent dat voor de regio? En hoe interessant is dit voor Turkije? Laura Stek bezocht schrijver Jaap Scholten in zijn Hongaarse huis vlakbij de opgraving. Samen reisden ze naar het graf en spraken ze met de vinder en zijn team over de 'de grootste Hongaarse vondst tot nu.'

Maar liefst 6500 migranten zijn gisteren voor de Libische kust gered van de verdrinkingsdood. Waar door de Turkije-deal nog maar weinig vluchtelingen Griekenland bereiken, is de Middellandse Zeeroute tussen Libië en Italië dit jaar onverminderd populair. Bijna 300.000 mensen zouden in Noord-Afrika klaarstaan de oversteek te wagen naar het beloofde continent. Ondertussen probeert Europa door strengere grensbewaking en migratiedeals met Afrikaanse regeringen de migratiestroom in te dammen. Gaat dat werken? Aan tafel zit Afrika-correspondent Bram Vermeulen, die voor zijn nieuwe reisserie ‘De Trek' reisde door het continent dat altijd in beweging is.

Aandacht voor de geopolitieke competitie tussen deze twee buurlanden in Noord Afrika, die leidt tot een gespannen verhouding en een wapenwedloop. Te gast Sietske de Boer en Niek Pas.

Het is opnieuw onrustig in Tunesië, vijf jaar nadat de bevolking de Arabische opstand ontketende in Noordafrika en Het Middenoosten en dictator Ben Ali verjoeg. En opnieuw heeft een werkloze jongen uit protest zichzelf van het leven beroofd. Dat leidt tot aanhoudende onlusten. Vandaag gingen duizenden de straat op om te protesteren in verschillende Tunesische steden. Te gast is journalist Rik Goverde, gespecialiseerd in Noord-Afrika.

Naar aanleiding van de massale aanranding in Keulen is er discussie over welke factor cultuur daarbij speelt. Wat voor rol spelen cultuurverschillen bij migranten die vanuit Noord-Afrika of het Midden-Oosten naar Europa komen? En in welke mate vindt die cultuur haar voedingsbodem in religie? Te gast is socioloog Niels Spierings, verbonden aan de Radboud Universiteit en gespecialiseerd in genderrelaties in Europa en het Midden-Oosten.

Vluchtelingenstromen vanuit Turkije en Noord-Afrika, oorlog in het Midden-Oosten en een sluimerend conflict met Rusland; zelden ging het in het nieuws zo vaak over de buitengrenzen van Europa. De problemen komen niet zomaar uit het niets opdoemen, Ze hebbenallemaal hun oorzaak in de geschiedenis. Daarovergaat het boek ‘De rafelranden van Europa' van Ivo van de Wijdeven, historicus en politiek analist bij het ministerie van Algemene Zaken. 

De oorlogscampagne in Jemen onder leiding van het Saudische Koninkrijk is een testcase voor iets groters. In de maak is een permanente Arabische interventiemacht: Een militair bondgenootschap dat het hoofd moet bieden aan nieuwe dreigingen, zoals die van IS in het Midden-Oosten, en vooral het gat moet vullen dat een steeds terughoudender Amerika achterlaat in de regio. Een gesprek met Midden-Oosten -en Noord-Afrika- analist Maarten Gehem van het Haagse Studiecentrum voor Strategische Studies.(Foto: Flickr/ Richard Messenger)

In vergelijking met de chaos in sommige buurlanden staat Algerije bekend als baken van rust in Noord-Afrika. Maar is het land wel zo stabiel als het lijkt? De oliecrisis hakt er economisch hard in, de stokoude president Bouteflika is ziek en er zijn onlangs drie hoge generaals ontslagen. Begint het bastion Algerije scheurtjes te vertonen? Arabiste Nicolien Zuijdgeest over de onrust achter de schermen.

Bier is amper ouer as tyd. So sê Anton Erasmus, die broumeester by SAB Miller. Voor formele bierbrouerye in Suid-Afrika gevestig is, is daar bier gebrou met resepte uit Noord-Afrika. Met die opkoms van mikrobrouerye raak dit al hoe meer 'n uitdaging vir sowel groot as klein brouerye om in die smaak van gewone Suid-Afrikaners te voldoen.

Frans Timmermans werd begin november 2012 minister van Buitenlandse Zaken in het tweede kabinet Rutte. Eerder was hij staatssecretaris van Europese Zaken onder Balkenende. Daarvoor was hij namens de PvdA lid van de Tweede Kamer. Ellen bespreekt met de bewindsman de toestand in de wereld. Wat drijft Ellen van Dalen om de Man van Buitenlandse Zaken uit te nodigen? Frans Timmermans is sinds twee maanden minister van Buitenlandse Zaken. Ik heb hem vooral leren kennen via facebook. Geen enkele politicus gaf ons zo nauwkeurig een inkijkje in de politieke arena als hij. Totdat hij enkele weken geleden zoveel boze berichten kreeg naar aanleiding van zijn uitingen over Gaza en Israel, dat ie zich gedwongen zag te stoppen. De week voor de kerst begon hij weer: Ik kan geen vriend meer worden, wel fan. De berichten zijn wel weer vertrouwd open en roepen ook vragen op. Timmermans is door zijn open houding naar de burger een heel andere minister van Buitenlandse Zaken dan zijn voorganger. Als eindredacteur van Bureau Buitenland heb ik bijvoorbeeld vele malen geprobeerd zijn voorganger Uri Rosenthal achter de microfoon te krijgen voor ons programma. Tevergeefs. Durfde hij niet? Was hij te onzeker over zijn dossierkennis? Timmermans vaart dus een open koers, wordt nu al door zijn ambtenaren geroemd om zijn kundigheid. Op zich ook niet vreemd, hij is al jaren actief in de politiek, als Kamerlid en diplomaat. En dat maakt nieuwsgierig, ook naar de mens achter deze minister. Drie uur lang krijg ik de kans meer te weten te komen van deze man die nog de gelofte deed bij zijn aantreden. Waarom blijft hij een belijdend rooms-katholiek, terwijl hij zelf ook weinig positieve ervaringen heeft met deze kerkelijke stroming? Waarom gelooft hij ondanks de crisis nog steeds zo heilig in Europa? Op wat voor manier inspireerden zijn voorganger Max van der Stoel en zijn grootvader, een mijnwerker, hem? Ik beloof u: u gaat het allemaal horen. Timmermans: de samenvattingen uur 1 en 2 Grote beslissingen in de politiek zijn emotioneel – niet rationeel; neem die gedachte mee van Frans Timmermans. Samenvatting eerste uur Het begon met het pessimisme van internationaal gezant Brahimi over het conflict in Syrie. Hij begrijpt het pessimisme, en toch zit er niks anders op dan te wachten op de oplossing die de coalitie zelf zal opbrengen. Assad verliest steeds meer terrein, al gaat dat langzaam, en al blokkeert Moskou de overgang naar ander regime nog. Maar van die langzame oplossing moet het komen, want militaire interventie zal alleen meer kwaad brengen. Wat we wel doen: patriots sturen, maar dat is solidariteit om de Turken in Adana te beschermen. De nieuwe minister van Buitenlandse Zaken is sinds lang weer een sociaaldemocraat – en deze is dan ook gericht op Europa in plaats van vooral te kijken naar de band met Amerika zoals zijn voorgangers. Nou, zegt hij, vooral is het zo dat Amerika helemaal geen aandacht meer voor Europa heeft. Dat is een logisch gevolg van de ontwikkelingen in de wereld. Tot aan val muur en jaren daarna moesten ze wel naar Europa kijken. Nu moet de aandacht naar het verre oosten. En is Europa op zichzelf aangewezen – een goede reden om serieus zelfstandig en sterk te worden. Een sterk Europa en een sterk Noord Afrika – dat zijn de ambities voor Timmermans. Een sterk Noord Afrika waar de mensen kunnen blijven – in plaats van hier te komen. Maar u ging zelf toch ook op pad, weg uit Limburg na de mijnensluiting – jaja, dat was wel zo, maar het echte thuis, dat is het Limburg van zijn jeugd, van zijn opa, de mijnwerker, socialist die katholiek was geworden, nodig voor zijn huwelijk. Die jeugd bij de trotse arbeiders die het relatief goed hadden – dat is bepalend. Trots op zichzelf, angst voor de mijnen, levensgenieters van het mooie roomse leven, arbeiders die wilden dat de kinderen het beter zouden krijgen, studeren, boeken lezen. De vader van Frans is het voorbeeld van de sociale stijger; opgeleid bij de marechaussee, en toen als beveiliger bij het ministerie van Buitenlandse Zaken terecht gekomen, waar hij later boekhouder werd. Eerst werd hij een soort nachtwaker bij de ambassade in Parijs, waar er een keiharde scheiding was tussen osm, de diplomaten en hun kinderen en de rest dsm. Ons soort mensen en dat soort mensen – opa kon trots zijn, want voor Frans was dat een reden er extra hard tegen aan te gaan. Dus nu staat hij aan het hoofd van dat apparaat waar dat standenverschil echt niet meer bestaat! Dan gaat het over Frans de boekenliefhebber. Drie boeken per week leest hij als hij tijd heeft. Een van zijn grote literaire helden is Albert Camus – die eigenlijk zegt: Wees gewoon mens. Zoek de zin in jezelf en maak er het beste van. De derde weg - tussen de twee uitersten om danwel te vluchten in het geloof of in zelfmoord. Een mooie vorm van humanisme. En dat zegt de man die nog steeds katholiek is en die als een van de twee nieuwe bewindslieden de gelofte deed – zo waarlijk helpe mij god almachtig! Strijdbaar zegt hij, maar het is mijn gemeenschap, en ik geef die kerk niet over aan die aartsconservatieven zoals de huidige paus. En dan, er is ook echt meer. Met schroom vertelt hij hoe zijn vrouw bij de geboorte van hun jongste kind zeseneenhalf jaar geleden een hersenbloeding kreeg, het zag er heel slecht uit, en toen heeft hij gevraagd om genade en steun en toen heeft hij een wonderlijke warmte gevoeld, een hand in zijn rug. En zijn vrouw herstelde wonderbaarlijk. Ook het feit dat Timmerman op zijn 13-de eenmalig misbruikt is in Rome door een Amerikaanse priester. Het is een pijn die je leven lang mee draagt, maar die hij pas besefte toen Joep Dohmen met het grote misbruikverhaal in de katholieke kerk naar buiten kwam. Het verhaal in de openbaarheid te vertellen heeft hem ontlast. Hij heeft vergeven! Samenvatting tweede uur. Het begon over zijn keuze voor de sociaaldemocratie – wat zocht de katholiek in de PvdA? Hij zocht en vond de emancipatiegedachte. De sociaaldemocratische volkspartij dat is zijn gemeenschap – hij heeft er een paar, zo hoorde we het uur hiervoor ook al over zijn Limburgse thuis dat er ook nog een is - maar goed, dit ook, en dat komt omdat hij overtuigd is van de noodzaak van zelfverheffing. Mensen in een positie brengen dat ze meer van hun eigen leven kunnen maken, het beste uit zichzelf halen. Daarbij voelt hij zich thuis. En dat is iets wat hij nergens anders vindt – niet bij de SP, zoals we van hem weten. En zo kwamen we op 16 februari – het scheidingsmoment. Toen Timmermans een mail stuurde waarin hij zijn zorg uitte dat de PvdA zijn koers kwijtwas en teveel naar de SP opschoof. Een reactie op een interview met Spekman en Cohen. De mail lekte uit, Cohen stapte 4 dagen later op. Vroeg of laat zal uitkomen wie de mail lekte, zegt hij er nu over, en bovendien: het Mailtje heeft Cohen niet beschadigt, het was het laatste zetje. Het pakte goed uit, suggereert de interviewer, Timmermans en Ploumen die de twijfel over Cohen aan zwengelden en nu allebei een goede positie hebben? Nee, nee, hij heeft niks aangezwengeld – en dat is het laatste dat we er over horen. Dan ging het over zijn grote leermeesters en vrienden in de Partij, allebei overleden – Max vd Stoel en Maarten van Traa – de man die zowel woede als ironie binnen de politiek bracht. Allebei autonome krachten in de partij, met gedrevenheid voor de internationale zaak, die kunnen zelfrelativeren, en die allebei, en nu hoorden we voor het eerst een lachje, een afkeer van gezag hadden. Allemaal zaken waar hij zichzelf ook in vinden kan. Waar hij zich helemaal niet in kan vinden is de opmerking die partijgenoten en parlementaire journalisten over hem wel maken, dat Timmermans over lijken kan gaan om te bereiken wat hij wil. Ik ben direct, on-Limburgs, zegt hij, en er zit wel de plicht tot zelfverheffing in – woekeren met je talenten. Dat wordt als grenzeloos ambitieus gezien – soit! En die onwerkbare relatie met Bert Koenders in een ver verleden, dat was gewoon een totale clash van karakters en ze waren zo stom om anderen daarvan te laten genieten voordat ze dat inzagen en het oplosten. Dan heeft hij nog een advies aan Nederland als het gaat om ons en Europa: die houding van Nederland, met de vuist op tafel slaan, en dat we pikken het niet meer! Die houding moeten we weer afleren – je moet weten wanneer wel en niet die vuist te gebruiken en die rol speelt hij wel in gesprekken met emotie. Uiteindelijk kwamen we nog op de hoeveelheid en de rol van de ambassades. Waarom maken we er niet allemaal Europese vertegenwoordigers van? Dat zou niet goed zijn voor de Handelsbevordering – dat gaan Duitsers of Europeanen echt niet voor ons doen. Een interessante gedachte voor de grote Europeaan.

Frans Timmermans werd begin november 2012 minister van Buitenlandse Zaken in het tweede kabinet Rutte. Eerder was hij staatssecretaris van Europese Zaken onder Balkenende. Daarvoor was hij namens de PvdA lid van de Tweede Kamer. Ellen bespreekt met de bewindsman de toestand in de wereld. Wat drijft Ellen om de Man van Buitenlandse Zaken uit te nodigen? Frans Timmermans is sinds twee maanden minister van Buitenlandse Zaken. Ik heb hem vooral leren kennen via facebook. Geen enkele politicus gaf ons zo nauwkeurig een inkijkje in de politieke arena als hij. Totdat hij enkele weken geleden zoveel boze berichten kreeg naar aanleiding van zijn uitingen over Gaza en Israel, dat ie zich gedwongen zag te stoppen. De week voor de kerst begon hij weer: Ik kan geen vriend meer worden, wel fan. De berichten zijn wel weer vertrouwd open en roepen ook vragen op. Timmermans is door zijn open houding naar de burger een heel andere minister van Buitenlandse Zaken dan zijn voorganger. Als eindredacteur van Bureau Buitenland heb ik bijvoorbeeld vele malen geprobeerd zijn voorganger Uri Rosenthal achter de microfoon te krijgen voor ons programma. Tevergeefs. Durfde hij niet? Was hij te onzeker over zijn dossierkennis? Timmermans vaart dus een open koers, wordt nu al door zijn ambtenaren geroemd om zijn kundigheid. Op zich ook niet vreemd, hij is al jaren actief in de politiek, als Kamerlid en diplomaat. En dat maakt nieuwsgierig, ook naar de mens achter deze minister. Drie uur lang krijg ik de kans meer te weten te komen van deze man die nog de gelofte deed bij zijn aantreden. Waarom blijft hij een belijdend rooms-katholiek, terwijl hij zelf ook weinig positieve ervaringen heeft met deze kerkelijke stroming? Waarom gelooft hij ondanks de crisis nog steeds zo heilig in Europa? Op wat voor manier inspireerden zijn voorganger Max van der Stoel en zijn grootvader, een mijnwerker, hem? Ik beloof u: u gaat het allemaal horen. Timmermans: de samenvattingen uur 1 en 2 Grote beslissingen in de politiek zijn emotioneel – niet rationeel; neem die gedachte mee van Frans Timmermans. Samenvatting eerste uur Het begon met het pessimisme van internationaal gezant Brahimi over het conflict in Syrie. Hij begrijpt het pessimisme, en toch zit er niks anders op dan te wachten op de oplossing die de coalitie zelf zal opbrengen. Assad verliest steeds meer terrein, al gaat dat langzaam, en al blokkeert Moskou de overgang naar ander regime nog. Maar van die langzame oplossing moet het komen, want militaire interventie zal alleen meer kwaad brengen. Wat we wel doen: patriots sturen, maar dat is solidariteit om de Turken in Adana te beschermen. De nieuwe minister van Buitenlandse Zaken is sinds lang weer een sociaaldemocraat – en deze is dan ook gericht op Europa in plaats van vooral te kijken naar de band met Amerika zoals zijn voorgangers. Nou, zegt hij, vooral is het zo dat Amerika helemaal geen aandacht meer voor Europa heeft. Dat is een logisch gevolg van de ontwikkelingen in de wereld. Tot aan val muur en jaren daarna moesten ze wel naar Europa kijken. Nu moet de aandacht naar het verre oosten. En is Europa op zichzelf aangewezen – een goede reden om serieus zelfstandig en sterk te worden. Een sterk Europa en een sterk Noord Afrika – dat zijn de ambities voor Timmermans. Een sterk Noord Afrika waar de mensen kunnen blijven – in plaats van hier te komen. Maar u ging zelf toch ook op pad, weg uit Limburg na de mijnensluiting – jaja, dat was wel zo, maar het echte thuis, dat is het Limburg van zijn jeugd, van zijn opa, de mijnwerker, socialist die katholiek was geworden, nodig voor zijn huwelijk. Die jeugd bij de trotse arbeiders die het relatief goed hadden – dat is bepalend. Trots op zichzelf, angst voor de mijnen, levensgenieters van het mooie roomse leven, arbeiders die wilden dat de kinderen het beter zouden krijgen, studeren, boeken lezen. De vader van Frans is h’et voorbeeld van de sociale stijger; opgeleid bij de marechaussee, en toen als beveiliger bij het ministerie van Buitenlandse Zaken terecht gekomen, waar hij later boekhouder werd. Eerst werd hij een soort nachtwaker bij de ambassade in Parijs, waar er een keiharde scheiding was tussen osm, de diplomaten en hun kinderen en de rest dsm. Ons soort mensen en dat soort mensen – opa kon trots zijn, want voor Frans was dat een reden er extra hard tegen aan te gaan. Dus nu staat hij aan het hoofd van dat apparaat waar dat standenverschil echt niet meer bestaat! Dan gaat het over Frans de boekenliefhebber. Drie boeken per week leest hij als hij tijd heeft. Een van zijn grote literaire helden is Albert Camus – die eigenlijk zegt: Wees gewoon mens. Zoek de zin in jezelf en maak er het beste van. De derde weg - tussen de twee uitersten om danwel te vluchten in het geloof of in zelfmoord. Een mooie vorm van humanisme. En dat zegt de man die nog steeds katholiek is en die als een van de twee nieuwe bewindslieden de gelofte deed – zo waarlijk helpe mij god almachtig! Strijdbaar zegt hij, maar het is mijn gemeenschap, en ik geef die kerk niet over aan die aartsconservatieven zoals de huidige paus. En dan, er is ook echt meer. Met schroom vertelt hij hoe zijn vrouw bij de geboorte van hun jongste kind zeseneenhalf jaar geleden een hersenbloeding kreeg, het zag er heel slecht uit, en toen heeft hij gevraagd om genade en steun en toen heeft hij een wonderlijke warmte gevoeld, een hand in zijn rug. En zijn vrouw herstelde wonderbaarlijk. Ook het feit dat Timmerman op zijn 13-de eenmalig misbruikt is in Rome door een Amerikaanse priester. Het is een pijn die je leven lang mee draagt, maar die hij pas besefte toen Joep Dohmen met het grote misbruikverhaal in de katholieke kerk naar buiten kwam. Het verhaal in de openbaarheid te vertellen heeft hem ontlast. Hij heeft vergeven! Samenvatting tweede uur. Het begon over zijn keuze voor de sociaaldemocratie – wat zocht de katholiek in de PvdA? Hij zocht en vond de emancipatiegedachte. De sociaaldemocratische volkspartij dat is zijn gemeenschap – hij heeft er een paar, zo hoorde we het uur hiervoor ook al over zijn Limburgse thuis dat er ook nog een is - maar goed, dit ook, en dat komt omdat hij overtuigd is van de noodzaak van zelfverheffing. Mensen in een positie brengen dat ze meer van hun eigen leven kunnen maken, het beste uit zichzelf halen. Daarbij voelt hij zich thuis. En dat is iets wat hij nergens anders vindt – niet bij de SP, zoals we van hem weten. En zo kwamen we op 16 februari – het scheidingsmoment. Toen Timmermans een mail stuurde waarin hij zijn zorg uitte dat de PvdA zijn koers kwijtwas en teveel naar de SP opschoof. Een reactie op een interview met Spekman en Cohen. De mail lekte uit, Cohen stapte 4 dagen later op. Vroeg of laat zal uitkomen wie de mail lekte, zegt hij er nu over, en bovendien: het Mailtje heeft Cohen niet beschadigt, het was het laatste zetje. Het pakte goed uit, suggereert de interviewer, Timmermans en Ploumen die de twijfel over Cohen aan zwengelden en nu allebei een goede positie hebben? Nee, nee, hij heeft niks aangezwengeld – en dat is het laatste dat we er over horen. Dan ging het over zijn grote leermeesters en vrienden in de Partij, allebei overleden – Max vd Stoel en Maarten van Traa – de man die zowel woede als ironie binnen de politiek bracht. Allebei autonome krachten in de partij, met gedrevenheid voor de internationale zaak, die kunnen zelfrelativeren, en die allebei, en nu hoorden we voor het eerst een lachje, een afkeer van gezag hadden. Allemaal zaken waar hij zichzelf ook in vinden kan. Waar hij zich helemaal niet in kan vinden is de opmerking die partijgenoten en parlementaire journalisten over hem wel maken, dat Timmermans over lijken kan gaan om te bereiken wat hij wil. Ik ben direct, on-Limburgs, zegt hij, en er zit wel de plicht tot zelfverheffing in – woekeren met je talenten. Dat wordt als grenzeloos ambitieus gezien – soit! En die onwerkbare relatie met Bert Koenders in een ver verleden, dat was gewoon een totale clash van karakters en ze waren zo stom om anderen daarvan te laten genieten voordat ze dat inzagen en het oplosten. Dan heeft hij nog een advies aan Nederland als het gaat om ons en Europa: die houding van Nederland, met de vuist op tafel slaan, en dat we pikken het niet meer! Die houding moeten we weer afleren – je moet weten wanneer wel en niet die vuist te gebruiken en die rol speelt hij wel in gesprekken met emotio. Uiteindelijk kwamen we nog op de hoeveelheid en de rol van de ambassades. Waarom maken we er niet allemaal Europese vertegenwoordigers van? Dat zou niet goed zijn voor de Handelsbevordering – dat gaan Duitsers of Europeanen echt niet voor ons doen. Een interessante gedachte voor de grote Europeaan.

Frans Timmermans werd begin november 2012 minister van Buitenlandse Zaken in het tweede kabinet Rutte. Eerder was hij staatssecretaris van Europese Zaken onder Balkenende. Daarvoor was hij namens de PvdA lid van de Tweede Kamer. Ellen bespreekt met de bewindsman de toestand in de wereld. Wat drijft Ellen om de Man van Buitenlandse Zaken uit te nodigen? Frans Timmermans is sinds twee maanden minister van Buitenlandse Zaken. Ik heb hem vooral leren kennen via facebook. Geen enkele politicus gaf ons zo nauwkeurig een inkijkje in de politieke arena als hij. Totdat hij enkele weken geleden zoveel boze berichten kreeg naar aanleiding van zijn uitingen over Gaza en Israel, dat ie zich gedwongen zag te stoppen. De week voor de kerst begon hij weer: Ik kan geen vriend meer worden, wel fan. De berichten zijn wel weer vertrouwd open en roepen ook vragen op. Timmermans is door zijn open houding naar de burger een heel andere minister van Buitenlandse Zaken dan zijn voorganger. Als eindredacteur van Bureau Buitenland heb ik bijvoorbeeld vele malen geprobeerd zijn voorganger Uri Rosenthal achter de microfoon te krijgen voor ons programma. Tevergeefs. Durfde hij niet? Was hij te onzeker over zijn dossierkennis? Timmermans vaart dus een open koers, wordt nu al door zijn ambtenaren geroemd om zijn kundigheid. Op zich ook niet vreemd, hij is al jaren actief in de politiek, als Kamerlid en diplomaat. En dat maakt nieuwsgierig, ook naar de mens achter deze minister. Drie uur lang krijg ik de kans meer te weten te komen van deze man die nog de gelofte deed bij zijn aantreden. Waarom blijft hij een belijdend rooms-katholiek, terwijl hij zelf ook weinig positieve ervaringen heeft met deze kerkelijke stroming? Waarom gelooft hij ondanks de crisis nog steeds zo heilig in Europa? Op wat voor manier inspireerden zijn voorganger Max van der Stoel en zijn grootvader, een mijnwerker, hem? Ik beloof u: u gaat het allemaal horen. Timmermans: de samenvattingen uur 1 en 2 Grote beslissingen in de politiek zijn emotioneel – niet rationeel; neem die gedachte mee van Frans Timmermans. Samenvatting eerste uur Het begon met het pessimisme van internationaal gezant Brahimi over het conflict in Syrie. Hij begrijpt het pessimisme, en toch zit er niks anders op dan te wachten op de oplossing die de coalitie zelf zal opbrengen. Assad verliest steeds meer terrein, al gaat dat langzaam, en al blokkeert Moskou de overgang naar ander regime nog. Maar van die langzame oplossing moet het komen, want militaire interventie zal alleen meer kwaad brengen. Wat we wel doen: patriots sturen, maar dat is solidariteit om de Turken in Adana te beschermen. De nieuwe minister van Buitenlandse Zaken is sinds lang weer een sociaaldemocraat – en deze is dan ook gericht op Europa in plaats van vooral te kijken naar de band met Amerika zoals zijn voorgangers. Nou, zegt hij, vooral is het zo dat Amerika helemaal geen aandacht meer voor Europa heeft. Dat is een logisch gevolg van de ontwikkelingen in de wereld. Tot aan val muur en jaren daarna moesten ze wel naar Europa kijken. Nu moet de aandacht naar het verre oosten. En is Europa op zichzelf aangewezen – een goede reden om serieus zelfstandig en sterk te worden. Een sterk Europa en een sterk Noord Afrika – dat zijn de ambities voor Timmermans. Een sterk Noord Afrika waar de mensen kunnen blijven – in plaats van hier te komen. Maar u ging zelf toch ook op pad, weg uit Limburg na de mijnensluiting – jaja, dat was wel zo, maar het echte thuis, dat is het Limburg van zijn jeugd, van zijn opa, de mijnwerker, socialist die katholiek was geworden, nodig voor zijn huwelijk. Die jeugd bij de trotse arbeiders die het relatief goed hadden – dat is bepalend. Trots op zichzelf, angst voor de mijnen, levensgenieters van het mooie roomse leven, arbeiders die wilden dat de kinderen het beter zouden krijgen, studeren, boeken lezen. De vader van Frans is h’et voorbeeld van de sociale stijger; opgeleid bij de marechaussee, en toen als beveiliger bij het ministerie van Buitenlandse Zaken terecht gekomen, waar hij later boekhouder werd. Eerst werd hij een soort nachtwaker bij de ambassade in Parijs, waar er een keiharde scheiding was tussen osm, de diplomaten en hun kinderen en de rest dsm. Ons soort mensen en dat soort mensen – opa kon trots zijn, want voor Frans was dat een reden er extra hard tegen aan te gaan. Dus nu staat hij aan het hoofd van dat apparaat waar dat standenverschil echt niet meer bestaat! Dan gaat het over Frans de boekenliefhebber. Drie boeken per week leest hij als hij tijd heeft. Een van zijn grote literaire helden is Albert Camus – die eigenlijk zegt: Wees gewoon mens. Zoek de zin in jezelf en maak er het beste van. De derde weg - tussen de twee uitersten om danwel te vluchten in het geloof of in zelfmoord. Een mooie vorm van humanisme. En dat zegt de man die nog steeds katholiek is en die als een van de twee nieuwe bewindslieden de gelofte deed – zo waarlijk helpe mij god almachtig! Strijdbaar zegt hij, maar het is mijn gemeenschap, en ik geef die kerk niet over aan die aartsconservatieven zoals de huidige paus. En dan, er is ook echt meer. Met schroom vertelt hij hoe zijn vrouw bij de geboorte van hun jongste kind zeseneenhalf jaar geleden een hersenbloeding kreeg, het zag er heel slecht uit, en toen heeft hij gevraagd om genade en steun en toen heeft hij een wonderlijke warmte gevoeld, een hand in zijn rug. En zijn vrouw herstelde wonderbaarlijk. Ook het feit dat Timmerman op zijn 13-de eenmalig misbruikt is in Rome door een Amerikaanse priester. Het is een pijn die je leven lang mee draagt, maar die hij pas besefte toen Joep Dohmen met het grote misbruikverhaal in de katholieke kerk naar buiten kwam. Het verhaal in de openbaarheid te vertellen heeft hem ontlast. Hij heeft vergeven! Samenvatting tweede uur. Het begon over zijn keuze voor de sociaaldemocratie – wat zocht de katholiek in de PvdA? Hij zocht en vond de emancipatiegedachte. De sociaaldemocratische volkspartij dat is zijn gemeenschap – hij heeft er een paar, zo hoorde we het uur hiervoor ook al over zijn Limburgse thuis dat er ook nog een is - maar goed, dit ook, en dat komt omdat hij overtuigd is van de noodzaak van zelfverheffing. Mensen in een positie brengen dat ze meer van hun eigen leven kunnen maken, het beste uit zichzelf halen. Daarbij voelt hij zich thuis. En dat is iets wat hij nergens anders vindt – niet bij de SP, zoals we van hem weten. En zo kwamen we op 16 februari – het scheidingsmoment. Toen Timmermans een mail stuurde waarin hij zijn zorg uitte dat de PvdA zijn koers kwijtwas en teveel naar de SP opschoof. Een reactie op een interview met Spekman en Cohen. De mail lekte uit, Cohen stapte 4 dagen later op. Vroeg of laat zal uitkomen wie de mail lekte, zegt hij er nu over, en bovendien: het Mailtje heeft Cohen niet beschadigt, het was het laatste zetje. Het pakte goed uit, suggereert de interviewer, Timmermans en Ploumen die de twijfel over Cohen aan zwengelden en nu allebei een goede positie hebben? Nee, nee, hij heeft niks aangezwengeld – en dat is het laatste dat we er over horen. Dan ging het over zijn grote leermeesters en vrienden in de Partij, allebei overleden – Max vd Stoel en Maarten van Traa – de man die zowel woede als ironie binnen de politiek bracht. Allebei autonome krachten in de partij, met gedrevenheid voor de internationale zaak, die kunnen zelfrelativeren, en die allebei, en nu hoorden we voor het eerst een lachje, een afkeer van gezag hadden. Allemaal zaken waar hij zichzelf ook in vinden kan. Waar hij zich helemaal niet in kan vinden is de opmerking die partijgenoten en parlementaire journalisten over hem wel maken, dat Timmermans over lijken kan gaan om te bereiken wat hij wil. Ik ben direct, on-Limburgs, zegt hij, en er zit wel de plicht tot zelfverheffing in – woekeren met je talenten. Dat wordt als grenzeloos ambitieus gezien – soit! En die onwerkbare relatie met Bert Koenders in een ver verleden, dat was gewoon een totale clash van karakters en ze waren zo stom om anderen daarvan te laten genieten voordat ze dat inzagen en het oplosten. Dan heeft hij nog een advies aan Nederland als het gaat om ons en Europa: die houding van Nederland, met de vuist op tafel slaan, en dat we pikken het niet meer! Die houding moeten we weer afleren – je moet weten wanneer wel en niet die vuist te gebruiken en die rol speelt hij wel in gesprekken met emotio. Uiteindelijk kwamen we nog op de hoeveelheid en de rol van de ambassades. Waarom maken we er niet allemaal Europese vertegenwoordigers van? Dat zou niet goed zijn voor de Handelsbevordering – dat gaan Duitsers of Europeanen echt niet voor ons doen. Een interessante gedachte voor de grote Europeaan.

Duitsland en Indonesië. Daarvoor werkte hij al als diplomaat in Libanon en Libië. Hij studeerde politieke en sociale wetenschap en leerde Arabisch. Zijn kennis van de taal en cultuur en zijn ervaringen in Noord Afrika en in het Midden Oosten maken hem een autoriteit in de beoordeling van de Arabische Lente dit jaar. Ook kent hij het land waar het maar geen lente wil worden goed: Syrië. Van Dam noemt de Syrische president Bashar al-Asad als oorspronkelijk “ een heel vriendelijke man”. Hoe die zich tot de dictatoriale machthebber ontwikkelde, valt te lezen in het standaardwerk over Syrië, The struggle for power in Syria. Van Dam schreef het boek in 1979, maar dit jaar verscheen de vierde en geactualiseerde editie. --------------------------------- Samenvatting van Koos van Dam EERSTE UUR Allereerst van Dam’s bezoek aan Amerika onlangs. Zijn allereerste ooit. Hij ging naar Washington waar de vierde editie van zijn boek ‘De strijd om de macht in Syrie’ feestelijk werd gepresenteerd. Over Amerika is Van Dam nooit echt enthousiast geweest, en het bezoek bracht geen nieuwe inzichten. De buitenland politiek van Washington is volgens Van Dam ‘niet om over naar huis te schrijven’. Immers een republikeinse kandidaat wist niet eens het verschil tussen Iran en Irak! De oorlog in Irak wordt nu in de VS verkocht als een succes, terwijl er 100.000 doden zijn gevallen, het er niet veilig is en nog steeds instabiel. Nee dan het Midden Oosten; daartoe voelde Van Dam zich altijd al meer aangetrokken. Die fascinatie begon al op de middelbare school. In de werkkamer van zijn vader vond hij Arabische boeken, die hem fascineerden. Na zijn middelbare school ging hij meteen naar Syrië. Bij de grenscontrole raakte hij zijn portefeuille kwijt, die werd hem teruggebracht. Hij belandde bij een familie in een dorpje vlakbij Aleppo. Het was net alsof hij voor de tweede keer geboren werd. In een nieuw land, nieuwe cultuur, nieuwe familie. Van Dam: “Ik werd daar zo warm ontvangen, ongelofelijk. Die arabische gastvrijheid is heel bijzonder.” Arabisch sprak hij nauwelijks. Hij werd ondergedompeld in de taal. Tijdens zijn studie ging hij voor zijn doctoraalscriptie naar Syrië en Libanon. Hij sprak er onder meer met Palestijnse commando’s. In 1975 kwam, solliciteerde hij bij de Universiteit van Amsterdam. De baan kreeg hij niet, hij was niet links genoeg. Bertus Hendriks, die we later leerden kennen als midden oosten commentator van de Wereldomroep, was dat wel. Van Dam is er niet rouwig om. Hij noemt zichzelf wetenschapper en zijn diplomatieke jaren gaven hem juist de kans jarenlang onderzoek te doen naast zijn werk. Na zijn studie ging hij werken bij Buitenlandse Zaken. Hij werd gestationeerd in Libanon in 1980 waar het volop burgeroorlog was. Het was er gevaarlijk met allerlei facties die elkaar bestreden. Maar nog gevaarlijker was het op de Golan-hoogte in 1973, tijdens de Israelische aanvallen, toen kwamen de bommen uit de lucht en vanaf de zee. Over Israel was hij kritisch in het boek “De vrede die niet kwam”, dat hij schreef met Jan Keulen in 1989. Israel komt bijna overal mee weg, stelden zij toen. Streep dat woordje bijna maar door, zegt van Dam nu. Ze komen overal mee weg. De Amerikaanse en Europese politici bieden geen weerwerk. Er wordt gezegd: dat er niet verder gebouwd mag worden aan de settlements. Maar daar trekken de Israeli’s zich niets van aan. In de loop der jaren heeft hij het idee opgegeven dat de Israeli’s ook vrede willen. Ze willen heel Palestina houden, ze willen vrede alleen maar op hun voorwaarden. Maar Israel is toch de enige democratie in het Midden Oosten, zoals wel eens wordt beweerd? Van Dam noemt het onzin. Misschien binnen de grenzen van de staat Israel. Maar in de bezette gebieden… Daar heerst volgens hem een Israelische dictatuur. En die dictatuur overtreft die van de buurlanden. En dat duurt al van 1967 tot nu, de langste bezetting in de recente geschiedenis. De inval van Libanon, de inval in de Gaza-strook. De bevolking vindt dat niet leuk. En dat zal nog generaties doorgaan. Hij voorspelt dat, als er echt democratie in de buurlanden komt, het anti-Israelische sentiment dan zal opspelen. Ook de Saoudi’s hebben een vredesvoorstel gedaan. Maar de Israelieten zijn niet geinteresseerd in vrede. Ze willen er niets voor opgeven. Ze zijn maar op een ding uit: heel Palestina behouden. ‘Dat zien ze als hun land.’ Hij moest het word ‘invasie’ in ‘actie’ veranderen bij inval in Libanon. En dat duurde nog jaren. Dat paste in het beleid. Djoeke Veeninga vraagt zich na deze analyse af: hoe heeft u diplomaat kunnen zijn van Nederland in het Midden Oosten? “Je moet het beleid uitdragen van het land dat je dient.” antwoordt Van Dam. TWEEDE UUR Onder wie diende Koos van Dam niet? Onder Van der Stoel, Van Agt, Van den Broek, Van Aartsen, Verhagen, Kooijmans, De Hoop Scheffer. Nee, Rosenthal net niet meer. Zou van Dam dat wel kunnen, gezien zijn zeer kritische standpunt over Israel? Toch wel, als vertegenwoordiger draag je het beleid uit van jouw land, dat moet. Als je in het apparaat zit heb je eerder kans om iets tegen de minister te zeggen dan het van de daken te schreeuwen. Binnen het ministerie kan je met een zekere mate van tact en pragmatisme een minister goed dienen en tegelijkertijd voorzien van inzichten die hem van mening kunnen veranderen. In zijn beginjaren, was je al verdacht als je arabist was. Van Dam zag als jonge diplomaat hoe het werkte. Als de ambassadeur vanuit Libanon berichtte over Israelische aanvallen was dat al verdacht. Hij zat dan in de Arabische hoek. Mensen in die regio schrijven als het ware naar de minister toe. Van Dam: Ik heb altijd zoveel mogelijk gerapporteerd wat er aan de hand was. Je had mensen die bang zijn voor hun hachje. Bang dat ze, als ze te kritisch zijn over Israel, geen goede overplaatsing krijgen. Dan wordt de werkelijkheid niet gerapporteerd, dat is heel slecht. Als je dat verhult, waarom zit je er dan eigenlijk? Een Amerikaan zei over Israel: “We hebben een Frankenstein geschapen, en we kunnen het niet controleren.” Dat citaat stuurde Van Dam naar Den Haag. Zijn collega in Israel reageerde verbaasd. “Hoezo een monster?” Iemand van in het ministerie constateerde: “een monster ziet er anders van de voorkant dan van de achterkant”. Een waar woord. Het is een kwestie van perspectief. En wetenschapper, kun je niet helemaal zijn als diplomaat. Je bent niet theoretisch bezig. Je probeert toch zo veel mogelijk te weten van een land. Je bent dag en nacht met zo’n land bezig. Over Irak. Dat was zijn eerste post; hij zag de verwoeste koerdische dorpen, maar wist niets van de grootschalige moordpartijen op Koerden. Hij reisde, hij zocht naar mensen, maar vond er geen. ‘Het was niet te achterhalen,’ zegt Van Dam terugkijkend. ‘Er zijn maar een handvol mensen die het hebben overleefd en die het kunnen navertellen. Syrië De voorstellen van Bashar el Assad voor hervormingen zijn te weinig en komen te laat. Het regime strijdt alleen maar om aan de macht te blijven. Maar of dat gaat lukken? Binnen het leger is veel desertie. Het ziet er heel slecht uit. De jeugdjaren. Koos van Dam werd geboren op 1 april 1945 nog net in de oorlog. In Groningen. Een goede plaats, in de hongerwinter ging zijn vader op de fiets voedsel halen. Zijn vaders proefschrift is in 1943 uitgekomen. Het had een oranje kaft, als verzetsdaad. Vaak hoorde hij ‘Ben jij een grapje van je ouders?’, vanwege dat 1 april. Eigenlijk is hij precies op middernacht geboren, zijn vader koos voor 1 april. Zijn vader was een tijdje dominee, maar religie speelde geen belangrijke rol in Van Dam’s leven. Zijn vader studeerde voor de oorlog ook Arabisch en oosterse talen. En daarna dus medicijnen. Hij wilde psychiater worden, maar werd tijdens zijn studie doof, en koos toen voor het vak van patholoog anatoom. Koos van Dam is de jongste van zes kinderen. Zijn, broers en zussen waren al uit huis. Hij was niet de gemakkelijkste. Waarom niet? Dat weet hij niet meer precies. De sfeer was niet prettig, dat was zeker. Door Conflicten op school kwam hij in Ter Apel op een jongensinternaat. Katholiek? Niet dat hij weet. Dat hij op een internaat gezeten heeft, was achteraf leuk. Heel goed dat ie daar geweest is. Hij heeft er de nodige zelfdiscipline geleerd. Veel aan gehad. Studie, talen leren. Inzetten voor een zaak. Dat vereist discipline. Als je dat niet hebt bereik je minder. Hoe is het als diplomaat met een gezin. Twee keer getrouwd, twee kinderen uit zijn eerst huwelijk, twee uit zijn tweede. Niet eenvoudig voor het gezin. Ze werden in Irak gegijzeld toen de kinderen heel klein waren. De psychische druk was heel groot, de angst dat chemische wapens zouden worden gebruikt. We hadden pakken. Maar die waren extra large. Maar wat doe je dan met een klein meisje. ‘Dat was geen feestje.’ Berlijn was de leukste post, als familie. Maar ook Caïro. Vriendelijke mensen, je kon er prachtig reizen, de scholen waren goed. Wat doet het met je als mens als iedereen voor je knipmest, je vooraan mag zitten? Zeker, luxe. Maar het werk gaat altijd door. Ook in het weekeinde. Je bent ook nergens privé. Altijd in functie, zelfs op vakantie. Maar er zijn ook mooie wapenfeiten zoals de gijzelingszaak: dan kan je veel bereiken als je mensen kent. En het beeld van buitenaf van al die recepties, dat hangt ook van de persoon af. -------------------------------------------

Duitsland en Indonesië. Daarvoor werkte hij al als diplomaat in Libanon en Libië. Hij studeerde politieke en sociale wetenschap en leerde Arabisch. Zijn kennis van de taal en cultuur en zijn ervaringen in Noord Afrika en in het Midden Oosten maken hem een autoriteit in de beoordeling van de Arabische Lente dit jaar. Ook kent hij het land waar het maar geen lente wil worden goed: Syrië. Van Dam noemt de Syrische president Bashar al-Asad als oorspronkelijk “ een heel vriendelijke man”. Hoe die zich tot de dictatoriale machthebber ontwikkelde, valt te lezen in het standaardwerk over Syrië, The struggle for power in Syria. Van Dam schreef het boek in 1979, maar dit jaar verscheen de vierde en geactualiseerde editie. --------------------------------- Samenvatting van Koos van Dam EERSTE UUR Allereerst van Dam’s bezoek aan Amerika onlangs. Zijn allereerste ooit. Hij ging naar Washington waar de vierde editie van zijn boek ‘De strijd om de macht in Syrie’ feestelijk werd gepresenteerd. Over Amerika is Van Dam nooit echt enthousiast geweest, en het bezoek bracht geen nieuwe inzichten. De buitenland politiek van Washington is volgens Van Dam ‘niet om over naar huis te schrijven’. Immers een republikeinse kandidaat wist niet eens het verschil tussen Iran en Irak! De oorlog in Irak wordt nu in de VS verkocht als een succes, terwijl er 100.000 doden zijn gevallen, het er niet veilig is en nog steeds instabiel. Nee dan het Midden Oosten; daartoe voelde Van Dam zich altijd al meer aangetrokken. Die fascinatie begon al op de middelbare school. In de werkkamer van zijn vader vond hij Arabische boeken, die hem fascineerden. Na zijn middelbare school ging hij meteen naar Syrië. Bij de grenscontrole raakte hij zijn portefeuille kwijt, die werd hem teruggebracht. Hij belandde bij een familie in een dorpje vlakbij Aleppo. Het was net alsof hij voor de tweede keer geboren werd. In een nieuw land, nieuwe cultuur, nieuwe familie. Van Dam: “Ik werd daar zo warm ontvangen, ongelofelijk. Die arabische gastvrijheid is heel bijzonder.” Arabisch sprak hij nauwelijks. Hij werd ondergedompeld in de taal. Tijdens zijn studie ging hij voor zijn doctoraalscriptie naar Syrië en Libanon. Hij sprak er onder meer met Palestijnse commando’s. In 1975 kwam, solliciteerde hij bij de Universiteit van Amsterdam. De baan kreeg hij niet, hij was niet links genoeg. Bertus Hendriks, die we later leerden kennen als midden oosten commentator van de Wereldomroep, was dat wel. Van Dam is er niet rouwig om. Hij noemt zichzelf wetenschapper en zijn diplomatieke jaren gaven hem juist de kans jarenlang onderzoek te doen naast zijn werk. Na zijn studie ging hij werken bij Buitenlandse Zaken. Hij werd gestationeerd in Libanon in 1980 waar het volop burgeroorlog was. Het was er gevaarlijk met allerlei facties die elkaar bestreden. Maar nog gevaarlijker was het op de Golan-hoogte in 1973, tijdens de Israelische aanvallen, toen kwamen de bommen uit de lucht en vanaf de zee. Over Israel was hij kritisch in het boek “De vrede die niet kwam”, dat hij schreef met Jan Keulen in 1989. Israel komt bijna overal mee weg, stelden zij toen. Streep dat woordje bijna maar door, zegt van Dam nu. Ze komen overal mee weg. De Amerikaanse en Europese politici bieden geen weerwerk. Er wordt gezegd: dat er niet verder gebouwd mag worden aan de settlements. Maar daar trekken de Israeli’s zich niets van aan. In de loop der jaren heeft hij het idee opgegeven dat de Israeli’s ook vrede willen. Ze willen heel Palestina houden, ze willen vrede alleen maar op hun voorwaarden. Maar Israel is toch de enige democratie in het Midden Oosten, zoals wel eens wordt beweerd? Van Dam noemt het onzin. Misschien binnen de grenzen van de staat Israel. Maar in de bezette gebieden… Daar heerst volgens hem een Israelische dictatuur. En die dictatuur overtreft die van de buurlanden. En dat duurt al van 1967 tot nu, de langste bezetting in de recente geschiedenis. De inval van Libanon, de inval in de Gaza-strook. De bevolking vindt dat niet leuk. En dat zal nog generaties doorgaan. Hij voorspelt dat, als er echt democratie in de buurlanden komt, het anti-Israelische sentiment dan zal opspelen. Ook de Saoudi’s hebben een vredesvoorstel gedaan. Maar de Israelieten zijn niet geinteresseerd in vrede. Ze willen er niets voor opgeven. Ze zijn maar op een ding uit: heel Palestina behouden. ‘Dat zien ze als hun land.’ Hij moest het word ‘invasie’ in ‘actie’ veranderen bij inval in Libanon. En dat duurde nog jaren. Dat paste in het beleid. Djoeke Veeninga vraagt zich na deze analyse af: hoe heeft u diplomaat kunnen zijn van Nederland in het Midden Oosten? “Je moet het beleid uitdragen van het land dat je dient.” antwoordt Van Dam. TWEEDE UUR Onder wie diende Koos van Dam niet? Onder Van der Stoel, Van Agt, Van den Broek, Van Aartsen, Verhagen, Kooijmans, De Hoop Scheffer. Nee, Rosenthal net niet meer. Zou van Dam dat wel kunnen, gezien zijn zeer kritische standpunt over Israel? Toch wel, als vertegenwoordiger draag je het beleid uit van jouw land, dat moet. Als je in het apparaat zit heb je eerder kans om iets tegen de minister te zeggen dan het van de daken te schreeuwen. Binnen het ministerie kan je met een zekere mate van tact en pragmatisme een minister goed dienen en tegelijkertijd voorzien van inzichten die hem van mening kunnen veranderen. In zijn beginjaren, was je al verdacht als je arabist was. Van Dam zag als jonge diplomaat hoe het werkte. Als de ambassadeur vanuit Libanon berichtte over Israelische aanvallen was dat al verdacht. Hij zat dan in de Arabische hoek. Mensen in die regio schrijven als het ware naar de minister toe. Van Dam: Ik heb altijd zoveel mogelijk gerapporteerd wat er aan de hand was. Je had mensen die bang zijn voor hun hachje. Bang dat ze, als ze te kritisch zijn over Israel, geen goede overplaatsing krijgen. Dan wordt de werkelijkheid niet gerapporteerd, dat is heel slecht. Als je dat verhult, waarom zit je er dan eigenlijk? Een Amerikaan zei over Israel: “We hebben een Frankenstein geschapen, en we kunnen het niet controleren.” Dat citaat stuurde Van Dam naar Den Haag. Zijn collega in Israel reageerde verbaasd. “Hoezo een monster?” Iemand van in het ministerie constateerde: “een monster ziet er anders van de voorkant dan van de achterkant”. Een waar woord. Het is een kwestie van perspectief. En wetenschapper, kun je niet helemaal zijn als diplomaat. Je bent niet theoretisch bezig. Je probeert toch zo veel mogelijk te weten van een land. Je bent dag en nacht met zo’n land bezig. Over Irak. Dat was zijn eerste post; hij zag de verwoeste koerdische dorpen, maar wist niets van de grootschalige moordpartijen op Koerden. Hij reisde, hij zocht naar mensen, maar vond er geen. ‘Het was niet te achterhalen,’ zegt Van Dam terugkijkend. ‘Er zijn maar een handvol mensen die het hebben overleefd en die het kunnen navertellen. Syrië De voorstellen van Bashar el Assad voor hervormingen zijn te weinig en komen te laat. Het regime strijdt alleen maar om aan de macht te blijven. Maar of dat gaat lukken? Binnen het leger is veel desertie. Het ziet er heel slecht uit. De jeugdjaren. Koos van Dam werd geboren op 1 april 1945 nog net in de oorlog. In Groningen. Een goede plaats, in de hongerwinter ging zijn vader op de fiets voedsel halen. Zijn vaders proefschrift is in 1943 uitgekomen. Het had een oranje kaft, als verzetsdaad. Vaak hoorde hij ‘Ben jij een grapje van je ouders?’, vanwege dat 1 april. Eigenlijk is hij precies op middernacht geboren, zijn vader koos voor 1 april. Zijn vader was een tijdje dominee, maar religie speelde geen belangrijke rol in Van Dam’s leven. Zijn vader studeerde voor de oorlog ook Arabisch en oosterse talen. En daarna dus medicijnen. Hij wilde psychiater worden, maar werd tijdens zijn studie doof, en koos toen voor het vak van patholoog anatoom. Koos van Dam is de jongste van zes kinderen. Zijn, broers en zussen waren al uit huis. Hij was niet de gemakkelijkste. Waarom niet? Dat weet hij niet meer precies. De sfeer was niet prettig, dat was zeker. Door Conflicten op school kwam hij in Ter Apel op een jongensinternaat. Katholiek? Niet dat hij weet. Dat hij op een internaat gezeten heeft, was achteraf leuk. Heel goed dat ie daar geweest is. Hij heeft er de nodige zelfdiscipline geleerd. Veel aan gehad. Studie, talen leren. Inzetten voor een zaak. Dat vereist discipline. Als je dat niet hebt bereik je minder. Hoe is het als diplomaat met een gezin. Twee keer getrouwd, twee kinderen uit zijn eerst huwelijk, twee uit zijn tweede. Niet eenvoudig voor het gezin. Ze werden in Irak gegijzeld toen de kinderen heel klein waren. De psychische druk was heel groot, de angst dat chemische wapens zouden worden gebruikt. We hadden pakken. Maar die waren extra large. Maar wat doe je dan met een klein meisje. ‘Dat was geen feestje.’ Berlijn was de leukste post, als familie. Maar ook Caïro. Vriendelijke mensen, je kon er prachtig reizen, de scholen waren goed. Wat doet het met je als mens als iedereen voor je knipmest, je vooraan mag zitten? Zeker, luxe. Maar het werk gaat altijd door. Ook in het weekeinde. Je bent ook nergens privé. Altijd in functie, zelfs op vakantie. Maar er zijn ook mooie wapenfeiten zoals de gijzelingszaak: dan kan je veel bereiken als je mensen kent. En het beeld van buitenaf van al die recepties, dat hangt ook van de persoon af. -------------------------------------------

De Nederlandse topdiplomaat Nikolaos (Koos) van Dam (1945) is de afgelopen 22 jaar ambassadeur geweest op vijf posten: Irak, Egypte, Turkije, Duitsland en Indonesië. Daarvoor werkte hij al als diplomaat in Libanon en Libië. Hij studeerde politieke en sociale wetenschap en leerde Arabisch. Zijn kennis van de taal en cultuur en zijn ervaringen in Noord Afrika en in het Midden Oosten maken hem een autoriteit in de beoordeling van de Arabische Lente dit jaar. Ook kent hij het land waar het maar geen lente wil worden goed: Syrië. Van Dam noemt de Syrische president Bashar al-Asad als oorspronkelijk “ een heel vriendelijke man”. Hoe die zich tot de dictatoriale machthebber ontwikkelde, valt te lezen in het standaardwerk over Syrië, The struggle for power in Syria. Van Dam schreef het boek in 1979, maar dit jaar verscheen de vierde en geactualiseerde editie. --------------------------------- Samenvatting van Koos van Dam EERSTE UUR Allereerst van Dam’s bezoek aan Amerika onlangs. Zijn allereerste ooit. Hij ging naar Washington waar de vierde editie van zijn boek ‘De strijd om de macht in Syrie’ feestelijk werd gepresenteerd. Over Amerika is Van Dam nooit echt enthousiast geweest, en het bezoek bracht geen nieuwe inzichten. De buitenland politiek van Washington is volgens Van Dam ‘niet om over naar huis te schrijven’. Immers een republikeinse kandidaat wist niet eens het verschil tussen Iran en Irak! De oorlog in Irak wordt nu in de VS verkocht als een succes, terwijl er 100.000 doden zijn gevallen, het er niet veilig is en nog steeds instabiel. Nee dan het Midden Oosten; daartoe voelde Van Dam zich altijd al meer aangetrokken. Die fascinatie begon al op de middelbare school. In de werkkamer van zijn vader vond hij Arabische boeken, die hem fascineerden. Na zijn middelbare school ging hij meteen naar Syrië. Bij de grenscontrole raakte hij zijn portefeuille kwijt, die werd hem teruggebracht. Hij belandde bij een familie in een dorpje vlakbij Aleppo. Het was net alsof hij voor de tweede keer geboren werd. In een nieuw land, nieuwe cultuur, nieuwe familie. Van Dam: “Ik werd daar zo warm ontvangen, ongelofelijk. Die arabische gastvrijheid is heel bijzonder.” Arabisch sprak hij nauwelijks. Hij werd ondergedompeld in de taal. Tijdens zijn studie ging hij voor zijn doctoraalscriptie naar Syrië en Libanon. Hij sprak er onder meer met Palestijnse commando’s. In 1975 kwam, solliciteerde hij bij de Universiteit van Amsterdam. De baan kreeg hij niet, hij was niet links genoeg. Bertus Hendriks, die we later leerden kennen als midden oosten commentator van de Wereldomroep, was dat wel. Van Dam is er niet rouwig om. Hij noemt zichzelf wetenschapper en zijn diplomatieke jaren gaven hem juist de kans jarenlang onderzoek te doen naast zijn werk. Na zijn studie ging hij werken bij Buitenlandse Zaken. Hij werd gestationeerd in Libanon in 1980 waar het volop burgeroorlog was. Het was er gevaarlijk met allerlei facties die elkaar bestreden. Maar nog gevaarlijker was het op de Golan-hoogte in 1973, tijdens de Israelische aanvallen, toen kwamen de bommen uit de lucht en vanaf de zee. Over Israel was hij kritisch in het boek “De vrede die niet kwam”, dat hij schreef met Jan Keulen in 1989. Israel komt bijna overal mee weg, stelden zij toen. Streep dat woordje bijna maar door, zegt van Dam nu. Ze komen overal mee weg. De Amerikaanse en Europese politici bieden geen weerwerk. Er wordt gezegd: dat er niet verder gebouwd mag worden aan de settlements. Maar daar trekken de Israeli’s zich niets van aan. In de loop der jaren heeft hij het idee opgegeven dat de Israeli’s ook vrede willen. Ze willen heel Palestina houden, ze willen vrede alleen maar op hun voorwaarden. Maar Israel is toch de enige democratie in het Midden Oosten, zoals wel eens wordt beweerd? Van Dam noemt het onzin. Misschien binnen de grenzen van de staat Israel. Maar in de bezette gebieden… Daar heerst volgens hem een Israelische dictatuur. En die dictatuur overtreft die van de buurlanden. En dat duurt al van 1967 tot nu, de langste bezetting in de recente geschiedenis. De inval van Libanon, de inval in de Gaza-strook. De bevolking vindt dat niet leuk. En dat zal nog generaties doorgaan. Hij voorspelt dat, als er echt democratie in de buurlanden komt, het anti-Israelische sentiment dan zal opspelen. Ook de Saoudi’s hebben een vredesvoorstel gedaan. Maar de Israelieten zijn niet geinteresseerd in vrede. Ze willen er niets voor opgeven. Ze zijn maar op een ding uit: heel Palestina behouden. ‘Dat zien ze als hun land.’ Hij moest het word ‘invasie’ in ‘actie’ veranderen bij inval in Libanon. En dat duurde nog jaren. Dat paste in het beleid. Djoeke Veeninga vraagt zich na deze analyse af: hoe heeft u diplomaat kunnen zijn van Nederland in het Midden Oosten? “Je moet het beleid uitdragen van het land dat je dient.” antwoordt Van Dam. TWEEDE UUR Onder wie diende Koos van Dam niet? Onder Van der Stoel, Van Agt, Van den Broek, Van Aartsen, Verhagen, Kooijmans, De Hoop Scheffer. Nee, Rosenthal net niet meer. Zou van Dam dat wel kunnen, gezien zijn zeer kritische standpunt over Israel? Toch wel, als vertegenwoordiger draag je het beleid uit van jouw land, dat moet. Als je in het apparaat zit heb je eerder kans om iets tegen de minister te zeggen dan het van de daken te schreeuwen. Binnen het ministerie kan je met een zekere mate van tact en pragmatisme een minister goed dienen en tegelijkertijd voorzien van inzichten die hem van mening kunnen veranderen. In zijn beginjaren, was je al verdacht als je arabist was. Van Dam zag als jonge diplomaat hoe het werkte. Als de ambassadeur vanuit Libanon berichtte over Israelische aanvallen was dat al verdacht. Hij zat dan in de Arabische hoek. Mensen in die regio schrijven als het ware naar de minister toe. Van Dam: Ik heb altijd zoveel mogelijk gerapporteerd wat er aan de hand was. Je had mensen die bang zijn voor hun hachje. Bang dat ze, als ze te kritisch zijn over Israel, geen goede overplaatsing krijgen. Dan wordt de werkelijkheid niet gerapporteerd, dat is heel slecht. Als je dat verhult, waarom zit je er dan eigenlijk? Een Amerikaan zei over Israel: “We hebben een Frankenstein geschapen, en we kunnen het niet controleren.” Dat citaat stuurde Van Dam naar Den Haag. Zijn collega in Israel reageerde verbaasd. “Hoezo een monster?” Iemand van in het ministerie constateerde: “een monster ziet er anders van de voorkant dan van de achterkant”. Een waar woord. Het is een kwestie van perspectief. En wetenschapper, kun je niet helemaal zijn als diplomaat. Je bent niet theoretisch bezig. Je probeert toch zo veel mogelijk te weten van een land. Je bent dag en nacht met zo’n land bezig. Over Irak. Dat was zijn eerste post; hij zag de verwoeste koerdische dorpen, maar wist niets van de grootschalige moordpartijen op Koerden. Hij reisde, hij zocht naar mensen, maar vond er geen. ‘Het was niet te achterhalen,’ zegt Van Dam terugkijkend. ‘Er zijn maar een handvol mensen die het hebben overleefd en die het kunnen navertellen. Syrië De voorstellen van Bashar el Assad voor hervormingen zijn te weinig en komen te laat. Het regime strijdt alleen maar om aan de macht te blijven. Maar of dat gaat lukken? Binnen het leger is veel desertie. Het ziet er heel slecht uit. De jeugdjaren. Koos van Dam werd geboren op 1 april 1945 nog net in de oorlog. In Groningen. Een goede plaats, in de hongerwinter ging zijn vader op de fiets voedsel halen. Zijn vaders proefschrift is in 1943 uitgekomen. Het had een oranje kaft, als verzetsdaad. Vaak hoorde hij ‘Ben jij een grapje van je ouders?’, vanwege dat 1 april. Eigenlijk is hij precies op middernacht geboren, zijn vader koos voor 1 april. Zijn vader was een tijdje dominee, maar religie speelde geen belangrijke rol in Van Dam’s leven. Zijn vader studeerde voor de oorlog ook Arabisch en oosterse talen. En daarna dus medicijnen. Hij wilde psychiater worden, maar werd tijdens zijn studie doof, en koos toen voor het vak van patholoog anatoom. Koos van Dam is de jongste van zes kinderen. Zijn, broers en zussen waren al uit huis. Hij was niet de gemakkelijkste. Waarom niet? Dat weet hij niet meer precies. De sfeer was niet prettig, dat was zeker. Door Conflicten op school kwam hij in Ter Apel op een jongensinternaat. Katholiek? Niet dat hij weet. Dat hij op een internaat gezeten heeft, was achteraf leuk. Heel goed dat ie daar geweest is. Hij heeft er de nodige zelfdiscipline geleerd. Veel aan gehad. Studie, talen leren. Inzetten voor een zaak. Dat vereist discipline. Als je dat niet hebt bereik je minder. Hoe is het als diplomaat met een gezin. Twee keer getrouwd, twee kinderen uit zijn eerst huwelijk, twee uit zijn tweede. Niet eenvoudig voor het gezin. Ze werden in Irak gegijzeld toen de kinderen heel klein waren. De psychische druk was heel groot, de angst dat chemische wapens zouden worden gebruikt. We hadden pakken. Maar die waren extra large. Maar wat doe je dan met een klein meisje. ‘Dat was geen feestje.’ Berlijn was de leukste post, als familie. Maar ook Caïro. Vriendelijke mensen, je kon er prachtig reizen, de scholen waren goed. Wat doet het met je als mens als iedereen voor je knipmest, je vooraan mag zitten? Zeker, luxe. Maar het werk gaat altijd door. Ook in het weekeinde. Je bent ook nergens privé. Altijd in functie, zelfs op vakantie. Maar er zijn ook mooie wapenfeiten zoals de gijzelingszaak: dan kan je veel bereiken als je mensen kent. En het beeld van buitenaf van al die recepties, dat hangt ook van de persoon af. -------------------------------------------

Koos van Dam wordt drie uur lang geïnterviewd door Djoeke Veeninga. Duitsland en Indonesië. Daarvoor werkte hij al als diplomaat in Libanon en Libië. Hij studeerde politieke en sociale wetenschap en leerde Arabisch. Zijn kennis van de taal en cultuur en zijn ervaringen in Noord Afrika en in het Midden Oosten maken hem een autoriteit in de beoordeling van de Arabische Lente dit jaar. Ook kent hij het land waar het maar geen lente wil worden goed: Syrië. Van Dam noemt de Syrische president Bashar al-Asad als oorspronkelijk “ een heel vriendelijke man”. Hoe die zich tot de dictatoriale machthebber ontwikkelde, valt te lezen in het standaardwerk over Syrië, The struggle for power in Syria. Van Dam schreef het boek in 1979, maar dit jaar verscheen de vierde en geactualiseerde editie.

De belangrijkste Surinamer van de twintigste eeuw Op 28 juli 1989 ontving Djoeke Veeninga hoog bezoek in de VPRO-villa: ‘de belangrijkste Surinamer van de twintigste eeuw’, Albert Helman (pseudoniem van Lou Lichtveld), had zich bereid gevonden zich vijf uur lang te laten ondervragen. De 86-jarige schrijver, dichter, journalist, Republikeinse strijder in de Spaanse Burgeroorlog, verzetsman in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog, ex-minister van Onderwijs en Volksgezondheid in Suriname, componist, organist en voorzitter van de Surinaamse Rekenkamer, die tijdens zijn enerverende leven in Suriname, Nederland, Spanje – tijdens de Burgeroorlog – Mexico, de Verenigde Staten, Italië en Tobago had gewoond, publiceerde nog altijd, vooral over Suriname. Met dat land, waar hij geboren was en waar zijn wortels lagen, had hij een problematische verhouding. De laatste dertig jaar van zijn leven bleef hij weg uit het land waar zijn beroemdste boeken, Zuid-Zuid-West (1926) en De Stille Plantage (1931) zich afspeelden. De Nederlandse kolonisator was hoogmoedig en racistisch, Suriname achterlijk en bekrompen. De onafhankelijkheid in 1975 was volgens Helman een truc van de Nederlandse regering om een blok aan het been te lozen. Tot op hoge leeftijd bleef hij romans en dichtbundels publiceren. ------------------------------------------------------ Biografie Albert Helman Een kosmopoliet zoals ze niet meer gemaakt worden Lodewijk Alphonsus Maria Lichtveld, de ‘belangrijkste Surinamer van de twintigste eeuw, volgens journalist en landgenoot Anil Ramdas, zag op 7 november 1903 het levenslicht in Paramaribo, hoofdstad van Suriname, dat toen nog een Nederlandse kolonie was. Zijn katholieke ouders maakten deel uit van de gekleurde elite van Paramaribo en waren deels van Indiaanse afkomst. Op zijn twaalfde stuurden zijn ouders hem naar Nederland, om precies te zijn naar het internaat Rolduc van het Klein Seminarie in Roermond. Daar moest hij de priesteropleiding volgen, een onderneming die hij spoedig voor gezien hield. Hij keerde terug naar Suriname om een muziekopleiding te volgen. Hij leerde er verdienstelijk orgel spelen en componeren. Maar zes jaar na zijn eerste reis naar Nederland ging hij er weer heen om naar de kweekschool, de lerarenopleiding te gaan en musicologie te studeren. Lichtveld werd daarna journalist en recenseerde muziek. Hij sloot zich aan bij de kring rond het katholieke tijdschrift De Gemeenschap. Met zijn dichtbundel De Glorende Dag in 1923 werd de Surinaamse migrantenliteratuur geboren. In 1926 verscheen zijn debuutroman Zuid-Zuid-West, die gaat over de uitbuiting en verwaarlozing door de kolonisator van Suriname. De Stille Plantage, zijn in 1931 gepubliceerde roman, gaat over de ondergang van een plantagehouder en zijn familie. Een jaar daarop vertrekt Helman naar Barcelona. De spanningen tussen de republikeinen, communisten en anarchisten aan de ene kant en nationalisten en monarchisten – die door het fascistische Italië en nazi-Duitsland werden gesteund – mondde in 1936 uit in de Spaanse Burgeroorlog, waar Helman voor de Nieuwe Rotterdamsche Courant verslag van deed. Hij kon zichzelf niet onbetuigd laten en vocht aan republikeinse zijde mee. Toen Generaal Franco de republikeinen in 1938 versloeg, vluchtte Helman naar Noord-Afrika. Van daaruit vertrok hij naar Mexico, maar in 1939, net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, kwam hij aan in Nederland. Daar zag hij, in tegenstelling tot veel andere Nederlanders, al groot de dreiging was voor de joodse bevolking van Europa. Hij schreef het boek Millioenenleed voor het Comité voor Bijzondere Joodse Belangen. Toen de oorlog ook Nederland bereikte, dook Helman onder. Zijn antifascistische gevoelens waren meer dan bekend. Hij dook, samen met zijn vriendin Lily, de Amsterdamse illegaliteit in. Hij vervalste hij persoonsbewijzen, publiceerde verzetsverzen en waagde het zelfs bij Arthur Seyss-Inquart, rijkscommissaris van Nederland tijdens de bezetting tegen de oprichting van de Cultuurkamer te protesteren. Kunstenaars waren verplicht daar lid van te worden, het werken werd ze anders onmogelijk gemaakt. Hij schreef in het illegale blad Vrije Kunstenaar en volgde Gerrit van der Veen, beeldhouwer en verzetsman op in de redactie toen de laatste in 1944 op werd opgepakt. Helman overleefde de oorlog en besloot in 1949 toch nog een keer terug te keren naar Suriname, iets dat hij gezworen had niet meer te zullen doen. Hij werd bij aankomst prompt minister van Onderwijs en Volksontwikkeling en minister van Volksgezondheid. Naar eigen zeggen heeft hij de malaria verdreven uit het land. In 1951 kwam het kabinet De Miranda, waarvan Helman deel uitmaakte ten val vanwege de Hospitaalkwestie, waar Helman een belangrijke rol in had gespeeld. Na zijn ministerschap richtte hij zich op het voorzitterschap van de Surinaamse Rekenkamer. In 1961 vertrok Helman naar Washington waar hij als Gevolmachtigd Minister toetrad tot de Nederlandse ambassade in de Verenigde Staten en de belangen van Suriname behartigde. Toen hij enkele jaren later met pensioen ging vestigde hij zich op het Caribische eiland Tobago, later in het Italiaanse Airole, om zijn laatste levensjaren in Amsterdam-Buitenveldert te slijten. Daar stierf Albert Helman op 11 juli 1996 op 92-jarige leeftijd. Zijn dood werd in Suriname en de Surinaamse gemeenschap in Nederland diep betreurd en er heerste een gevoel van bitterheid dat de schrijver Helman, afgezien van de Vijverbergprijs (?) in 1952 voor zijn roman Een Laaiende Stilte zo weinig erkenning kreeg en bij de uitreiking van talloze literaire prijzen werd overgeslagen.

De belangrijkste Surinamer van de twintigste eeuw Op 28 juli 1989 ontving Djoeke Veeninga hoog bezoek in de VPRO-villa: ‘de belangrijkste Surinamer van de twintigste eeuw’, Albert Helman (pseudoniem van Lou Lichtveld), had zich bereid gevonden zich vijf uur lang te laten ondervragen. De 86-jarige schrijver, dichter, journalist, Republikeinse strijder in de Spaanse Burgeroorlog, verzetsman in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog, ex-minister van Onderwijs en Volksgezondheid in Suriname, componist, organist en voorzitter van de Surinaamse Rekenkamer, die tijdens zijn enerverende leven in Suriname, Nederland, Spanje – tijdens de Burgeroorlog – Mexico, de Verenigde Staten, Italië en Tobago had gewoond, publiceerde nog altijd, vooral over Suriname. Met dat land, waar hij geboren was en waar zijn wortels lagen, had hij een problematische verhouding. De laatste dertig jaar van zijn leven bleef hij weg uit het land waar zijn beroemdste boeken, Zuid-Zuid-West (1926) en De Stille Plantage (1931) zich afspeelden. De Nederlandse kolonisator was hoogmoedig en racistisch, Suriname achterlijk en bekrompen. De onafhankelijkheid in 1975 was volgens Helman een truc van de Nederlandse regering om een blok aan het been te lozen. Tot op hoge leeftijd bleef hij romans en dichtbundels publiceren. ------------------------------------------------------ Biografie Albert Helman Een kosmopoliet zoals ze niet meer gemaakt worden Lodewijk Alphonsus Maria Lichtveld, de ‘belangrijkste Surinamer van de twintigste eeuw, volgens journalist en landgenoot Anil Ramdas, zag op 7 november 1903 het levenslicht in Paramaribo, hoofdstad van Suriname, dat toen nog een Nederlandse kolonie was. Zijn katholieke ouders maakten deel uit van de gekleurde elite van Paramaribo en waren deels van Indiaanse afkomst. Op zijn twaalfde stuurden zijn ouders hem naar Nederland, om precies te zijn naar het internaat Rolduc van het Klein Seminarie in Roermond. Daar moest hij de priesteropleiding volgen, een onderneming die hij spoedig voor gezien hield. Hij keerde terug naar Suriname om een muziekopleiding te volgen. Hij leerde er verdienstelijk orgel spelen en componeren. Maar zes jaar na zijn eerste reis naar Nederland ging hij er weer heen om naar de kweekschool, de lerarenopleiding te gaan en musicologie te studeren. Lichtveld werd daarna journalist en recenseerde muziek. Hij sloot zich aan bij de kring rond het katholieke tijdschrift De Gemeenschap. Met zijn dichtbundel De Glorende Dag in 1923 werd de Surinaamse migrantenliteratuur geboren. In 1926 verscheen zijn debuutroman Zuid-Zuid-West, die gaat over de uitbuiting en verwaarlozing door de kolonisator van Suriname. De Stille Plantage, zijn in 1931 gepubliceerde roman, gaat over de ondergang van een plantagehouder en zijn familie. Een jaar daarop vertrekt Helman naar Barcelona. De spanningen tussen de republikeinen, communisten en anarchisten aan de ene kant en nationalisten en monarchisten – die door het fascistische Italië en nazi-Duitsland werden gesteund – mondde in 1936 uit in de Spaanse Burgeroorlog, waar Helman voor de Nieuwe Rotterdamsche Courant verslag van deed. Hij kon zichzelf niet onbetuigd laten en vocht aan republikeinse zijde mee. Toen Generaal Franco de republikeinen in 1938 versloeg, vluchtte Helman naar Noord-Afrika. Van daaruit vertrok hij naar Mexico, maar in 1939, net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, kwam hij aan in Nederland. Daar zag hij, in tegenstelling tot veel andere Nederlanders, al groot de dreiging was voor de joodse bevolking van Europa. Hij schreef het boek Millioenenleed voor het Comité voor Bijzondere Joodse Belangen. Toen de oorlog ook Nederland bereikte, dook Helman onder. Zijn antifascistische gevoelens waren meer dan bekend. Hij dook, samen met zijn vriendin Lily, de Amsterdamse illegaliteit in. Hij vervalste hij persoonsbewijzen, publiceerde verzetsverzen en waagde het zelfs bij Arthur Seyss-Inquart, rijkscommissaris van Nederland tijdens de bezetting tegen de oprichting van de Cultuurkamer te protesteren. Kunstenaars waren verplicht daar lid van te worden, het werken werd ze anders onmogelijk gemaakt. Hij schreef in het illegale blad Vrije Kunstenaar en volgde Gerrit van der Veen, beeldhouwer en verzetsman op in de redactie toen de laatste in 1944 op werd opgepakt. Helman overleefde de oorlog en besloot in 1949 toch nog een keer terug te keren naar Suriname, iets dat hij gezworen had niet meer te zullen doen. Hij werd bij aankomst prompt minister van Onderwijs en Volksontwikkeling en minister van Volksgezondheid. Naar eigen zeggen heeft hij de malaria verdreven uit het land. In 1951 kwam het kabinet De Miranda, waarvan Helman deel uitmaakte ten val vanwege de Hospitaalkwestie, waar Helman een belangrijke rol in had gespeeld. Na zijn ministerschap richtte hij zich op het voorzitterschap van de Surinaamse Rekenkamer. In 1961 vertrok Helman naar Washington waar hij als Gevolmachtigd Minister toetrad tot de Nederlandse ambassade in de Verenigde Staten en de belangen van Suriname behartigde. Toen hij enkele jaren later met pensioen ging vestigde hij zich op het Caribische eiland Tobago, later in het Italiaanse Airole, om zijn laatste levensjaren in Amsterdam-Buitenveldert te slijten. Daar stierf Albert Helman op 11 juli 1996 op 92-jarige leeftijd. Zijn dood werd in Suriname en de Surinaamse gemeenschap in Nederland diep betreurd en er heerste een gevoel van bitterheid dat de schrijver Helman, afgezien van de Vijverbergprijs (?) in 1952 voor zijn roman Een Laaiende Stilte zo weinig erkenning kreeg en bij de uitreiking van talloze literaire prijzen werd overgeslagen.

De belangrijkste Surinamer van de twintigste eeuw Op 28 juli 1989 ontving Djoeke Veeninga hoog bezoek in de VPRO-villa: ‘de belangrijkste Surinamer van de twintigste eeuw’, Albert Helman (pseudoniem van Lou Lichtveld), had zich bereid gevonden zich vijf uur lang te laten ondervragen. De 86-jarige schrijver, dichter, journalist, Republikeinse strijder in de Spaanse Burgeroorlog, verzetsman in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog, ex-minister van Onderwijs en Volksgezondheid in Suriname, componist, organist en voorzitter van de Surinaamse Rekenkamer, die tijdens zijn enerverende leven in Suriname, Nederland, Spanje – tijdens de Burgeroorlog – Mexico, de Verenigde Staten, Italië en Tobago had gewoond, publiceerde nog altijd, vooral over Suriname. Met dat land, waar hij geboren was en waar zijn wortels lagen, had hij een problematische verhouding. De laatste dertig jaar van zijn leven bleef hij weg uit het land waar zijn beroemdste boeken, Zuid-Zuid-West (1926) en De Stille Plantage (1931) zich afspeelden. De Nederlandse kolonisator was hoogmoedig en racistisch, Suriname achterlijk en bekrompen. De onafhankelijkheid in 1975 was volgens Helman een truc van de Nederlandse regering om een blok aan het been te lozen. Tot op hoge leeftijd bleef hij romans en dichtbundels publiceren. ------------------------------------------------------ Biografie Albert Helman Een kosmopoliet zoals ze niet meer gemaakt worden Lodewijk Alphonsus Maria Lichtveld, de ‘belangrijkste Surinamer van de twintigste eeuw, volgens journalist en landgenoot Anil Ramdas, zag op 7 november 1903 het levenslicht in Paramaribo, hoofdstad van Suriname, dat toen nog een Nederlandse kolonie was. Zijn katholieke ouders maakten deel uit van de gekleurde elite van Paramaribo en waren deels van Indiaanse afkomst. Op zijn twaalfde stuurden zijn ouders hem naar Nederland, om precies te zijn naar het internaat Rolduc van het Klein Seminarie in Roermond. Daar moest hij de priesteropleiding volgen, een onderneming die hij spoedig voor gezien hield. Hij keerde terug naar Suriname om een muziekopleiding te volgen. Hij leerde er verdienstelijk orgel spelen en componeren. Maar zes jaar na zijn eerste reis naar Nederland ging hij er weer heen om naar de kweekschool, de lerarenopleiding te gaan en musicologie te studeren. Lichtveld werd daarna journalist en recenseerde muziek. Hij sloot zich aan bij de kring rond het katholieke tijdschrift De Gemeenschap. Met zijn dichtbundel De Glorende Dag in 1923 werd de Surinaamse migrantenliteratuur geboren. In 1926 verscheen zijn debuutroman Zuid-Zuid-West, die gaat over de uitbuiting en verwaarlozing door de kolonisator van Suriname. De Stille Plantage, zijn in 1931 gepubliceerde roman, gaat over de ondergang van een plantagehouder en zijn familie. Een jaar daarop vertrekt Helman naar Barcelona. De spanningen tussen de republikeinen, communisten en anarchisten aan de ene kant en nationalisten en monarchisten – die door het fascistische Italië en nazi-Duitsland werden gesteund – mondde in 1936 uit in de Spaanse Burgeroorlog, waar Helman voor de Nieuwe Rotterdamsche Courant verslag van deed. Hij kon zichzelf niet onbetuigd laten en vocht aan republikeinse zijde mee. Toen Generaal Franco de republikeinen in 1938 versloeg, vluchtte Helman naar Noord-Afrika. Van daaruit vertrok hij naar Mexico, maar in 1939, net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, kwam hij aan in Nederland. Daar zag hij, in tegenstelling tot veel andere Nederlanders, al groot de dreiging was voor de joodse bevolking van Europa. Hij schreef het boek Millioenenleed voor het Comité voor Bijzondere Joodse Belangen. Toen de oorlog ook Nederland bereikte, dook Helman onder. Zijn antifascistische gevoelens waren meer dan bekend. Hij dook, samen met zijn vriendin Lily, de Amsterdamse illegaliteit in. Hij vervalste hij persoonsbewijzen, publiceerde verzetsverzen en waagde het zelfs bij Arthur Seyss-Inquart, rijkscommissaris van Nederland tijdens de bezetting tegen de oprichting van de Cultuurkamer te protesteren. Kunstenaars waren verplicht daar lid van te worden, het werken werd ze anders onmogelijk gemaakt. Hij schreef in het illegale blad Vrije Kunstenaar en volgde Gerrit van der Veen, beeldhouwer en verzetsman op in de redactie toen de laatste in 1944 op werd opgepakt. Helman overleefde de oorlog en besloot in 1949 toch nog een keer terug te keren naar Suriname, iets dat hij gezworen had niet meer te zullen doen. Hij werd bij aankomst prompt minister van Onderwijs en Volksontwikkeling en minister van Volksgezondheid. Naar eigen zeggen heeft hij de malaria verdreven uit het land. In 1951 kwam het kabinet De Miranda, waarvan Helman deel uitmaakte ten val vanwege de Hospitaalkwestie, waar Helman een belangrijke rol in had gespeeld. Na zijn ministerschap richtte hij zich op het voorzitterschap van de Surinaamse Rekenkamer. In 1961 vertrok Helman naar Washington waar hij als Gevolmachtigd Minister toetrad tot de Nederlandse ambassade in de Verenigde Staten en de belangen van Suriname behartigde. Toen hij enkele jaren later met pensioen ging vestigde hij zich op het Caribische eiland Tobago, later in het Italiaanse Airole, om zijn laatste levensjaren in Amsterdam-Buitenveldert te slijten. Daar stierf Albert Helman op 11 juli 1996 op 92-jarige leeftijd. Zijn dood werd in Suriname en de Surinaamse gemeenschap in Nederland diep betreurd en er heerste een gevoel van bitterheid dat de schrijver Helman, afgezien van de Vijverbergprijs (?) in 1952 voor zijn roman Een Laaiende Stilte zo weinig erkenning kreeg en bij de uitreiking van talloze literaire prijzen werd overgeslagen.

De belangrijkste Surinamer van de twintigste eeuw Op 28 juli 1989 ontving Djoeke Veeninga hoog bezoek in de VPRO-villa: ‘de belangrijkste Surinamer van de twintigste eeuw’, Albert Helman (pseudoniem van Lou Lichtveld), had zich bereid gevonden zich vijf uur lang te laten ondervragen. De 86-jarige schrijver, dichter, journalist, Republikeinse strijder in de Spaanse Burgeroorlog, verzetsman in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog, ex-minister van Onderwijs en Volksgezondheid in Suriname, componist, organist en voorzitter van de Surinaamse Rekenkamer, die tijdens zijn enerverende leven in Suriname, Nederland, Spanje – tijdens de Burgeroorlog – Mexico, de Verenigde Staten, Italië en Tobago had gewoond, publiceerde nog altijd, vooral over Suriname. Met dat land, waar hij geboren was en waar zijn wortels lagen, had hij een problematische verhouding. De laatste dertig jaar van zijn leven bleef hij weg uit het land waar zijn beroemdste boeken, Zuid-Zuid-West (1926) en De Stille Plantage (1931) zich afspeelden. De Nederlandse kolonisator was hoogmoedig en racistisch, Suriname achterlijk en bekrompen. De onafhankelijkheid in 1975 was volgens Helman een truc van de Nederlandse regering om een blok aan het been te lozen. Tot op hoge leeftijd bleef hij romans en dichtbundels publiceren. ------------------------------------------------------ Biografie Albert Helman Een kosmopoliet zoals ze niet meer gemaakt worden Lodewijk Alphonsus Maria Lichtveld, de ‘belangrijkste Surinamer van de twintigste eeuw, volgens journalist en landgenoot Anil Ramdas, zag op 7 november 1903 het levenslicht in Paramaribo, hoofdstad van Suriname, dat toen nog een Nederlandse kolonie was. Zijn katholieke ouders maakten deel uit van de gekleurde elite van Paramaribo en waren deels van Indiaanse afkomst. Op zijn twaalfde stuurden zijn ouders hem naar Nederland, om precies te zijn naar het internaat Rolduc van het Klein Seminarie in Roermond. Daar moest hij de priesteropleiding volgen, een onderneming die hij spoedig voor gezien hield. Hij keerde terug naar Suriname om een muziekopleiding te volgen. Hij leerde er verdienstelijk orgel spelen en componeren. Maar zes jaar na zijn eerste reis naar Nederland ging hij er weer heen om naar de kweekschool, de lerarenopleiding te gaan en musicologie te studeren. Lichtveld werd daarna journalist en recenseerde muziek. Hij sloot zich aan bij de kring rond het katholieke tijdschrift De Gemeenschap. Met zijn dichtbundel De Glorende Dag in 1923 werd de Surinaamse migrantenliteratuur geboren. In 1926 verscheen zijn debuutroman Zuid-Zuid-West, die gaat over de uitbuiting en verwaarlozing door de kolonisator van Suriname. De Stille Plantage, zijn in 1931 gepubliceerde roman, gaat over de ondergang van een plantagehouder en zijn familie. Een jaar daarop vertrekt Helman naar Barcelona. De spanningen tussen de republikeinen, communisten en anarchisten aan de ene kant en nationalisten en monarchisten – die door het fascistische Italië en nazi-Duitsland werden gesteund – mondde in 1936 uit in de Spaanse Burgeroorlog, waar Helman voor de Nieuwe Rotterdamsche Courant verslag van deed. Hij kon zichzelf niet onbetuigd laten en vocht aan republikeinse zijde mee. Toen Generaal Franco de republikeinen in 1938 versloeg, vluchtte Helman naar Noord-Afrika. Van daaruit vertrok hij naar Mexico, maar in 1939, net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, kwam hij aan in Nederland. Daar zag hij, in tegenstelling tot veel andere Nederlanders, al groot de dreiging was voor de joodse bevolking van Europa. Hij schreef het boek Millioenenleed voor het Comité voor Bijzondere Joodse Belangen. Toen de oorlog ook Nederland bereikte, dook Helman onder. Zijn antifascistische gevoelens waren meer dan bekend. Hij dook, samen met zijn vriendin Lily, de Amsterdamse illegaliteit in. Hij vervalste hij persoonsbewijzen, publiceerde verzetsverzen en waagde het zelfs bij Arthur Seyss-Inquart, rijkscommissaris van Nederland tijdens de bezetting tegen de oprichting van de Cultuurkamer te protesteren. Kunstenaars waren verplicht daar lid van te worden, het werken werd ze anders onmogelijk gemaakt. Hij schreef in het illegale blad Vrije Kunstenaar en volgde Gerrit van der Veen, beeldhouwer en verzetsman op in de redactie toen de laatste in 1944 op werd opgepakt. Helman overleefde de oorlog en besloot in 1949 toch nog een keer terug te keren naar Suriname, iets dat hij gezworen had niet meer te zullen doen. Hij werd bij aankomst prompt minister van Onderwijs en Volksontwikkeling en minister van Volksgezondheid. Naar eigen zeggen heeft hij de malaria verdreven uit het land. In 1951 kwam het kabinet De Miranda, waarvan Helman deel uitmaakte ten val vanwege de Hospitaalkwestie, waar Helman een belangrijke rol in had gespeeld. Na zijn ministerschap richtte hij zich op het voorzitterschap van de Surinaamse Rekenkamer. In 1961 vertrok Helman naar Washington waar hij als Gevolmachtigd Minister toetrad tot de Nederlandse ambassade in de Verenigde Staten en de belangen van Suriname behartigde. Toen hij enkele jaren later met pensioen ging vestigde hij zich op het Caribische eiland Tobago, later in het Italiaanse Airole, om zijn laatste levensjaren in Amsterdam-Buitenveldert te slijten. Daar stierf Albert Helman op 11 juli 1996 op 92-jarige leeftijd. Zijn dood werd in Suriname en de Surinaamse gemeenschap in Nederland diep betreurd en er heerste een gevoel van bitterheid dat de schrijver Helman, afgezien van de Vijverbergprijs (?) in 1952 voor zijn roman Een Laaiende Stilte zo weinig erkenning kreeg en bij de uitreiking van talloze literaire prijzen werd overgeslagen.