Herwaarns Podcast

Onderwijs is een mensenrecht. Toch is toegang tot onderwijs niet vanzelfsprekend. Ongeveer 13% van mensen boven de 15 heeft geen enkele vorm van onderwijs gehad en UNICEF stelt dat doel 4 van UN Sustainability Goals, Quality Education in 2030, niet gehaald gaat worden tenzij er grote veranderingen plaatsvinden. Wereldwijd gaan 250 miljoen kinderen niet naar school en heeft 70% geen basis reken- en taalvaardigheid. Maar 48% van vluchtelingenkinderen gaat naar school. In Nederland gaat bijna iedereen naar de basisschool en de middelbare school, waarbij ongeveer 94% met een diploma de middelbare school verlaat. Onderwijs staat centraal in bijna ieders wereldbeeld, welke idealen mensen ook hebben. School wordt gezien als een manier voor zelfontplooiing, een plek voor burgerschapsvorming, een essentiële stap voor een productieve en financiële toekomst, een plek van ontmoeting of zelfs een broedplaats voor revolutie of juist het terugbrengen oude waarden. Wat er moet onderwezen en aan wie is daarom altijd onderwerp van discussie geweest. Ooit was onderwijs het alleenrecht van de geprivigeerde klasse. Het Griekse woord “schole” betekent “vrije tijd” of “leisure”, omdat alleen rijken toegang hadden tot zelfontwikkeling. Scholing was dus exclusief. Hoewel er meer onderwijsontwikkeling kwam, was dit voorbehouden aan rijke, mannelijke, vrije burgers. Plato geloofde zelfs dat alleen de elite onderwezen zou moeten worden, omdat alleen zij de Waarheid zouden kunnen zien en de samenleving konden leiden. Vaak was onderwijs een religieuze plicht, met verschillende ideeën over wat dat betekende. In het Midden-Oosten van de 7e tot 10e eeuw was basisonderwijs verplicht voor jongens, die tenminste de Quran moesten kunnen citeren. Hoger onderwijs was exclusiever. In China is er tijdens verschillende dynastieën gewerkt aan publiek onderwijs, geworteld in de Confucianistische traditie, maar ook daar was het een elitair systeem, ook al konden talentvolle leerlingen uit de lagere klasse zichzelf bewijzen. In Europa was religieus onderwijs de norm, maar wel exclusief voor jongens die geestelijken zouden worden. In de Middeleeuwen en de Renaissance ontstonden er gildescholen en zelfs meisjesscholen, maar steeds bleef er discussie over wie mocht leren en wat ze mochten leren. Onderwijs was vaak het bestuderen van klassieke of religieuze teksten, reproduceren en het vormen naar de maatstaf van die tijd. Pas in de 17e en 18e eeuw kwamen er gedachten over onderwijs voor iedereen, met de dubbele bedoeling om het volk te verheffen, maar ook om gewone mensen productiever te maken voor de staat. De strijd tussen seculier en religieus onderwijs bleef bestaan, maar uiteindelijk werd onderwijs een taak van de natiestaat, die scholen ook goed kon gebruiken voor het scheppen van een nationale identiteit. In de 20e eeuw werd onderwijs steeds meer veranderd tot de standaarden van nu, waarbij kinderen centraal kwamen te staan, en onderwijs werd gezien als de sleutel tot het ontwikkelen van democratische samenlevingen. Toch blijft toegang tot onderwijs ook in moderne, rijke en vrije landen ongelijk: kinderen van rijke, hoogopgeleide ouders hebben toegang tot beter, effectiever onderwijs en bereiken makkelijker een gepriviligeerde positie. Zelfs met toegang tot online informatiemiddelen als Wikipedia, YouTube en online leerplatformen blijkt er naast onderwijsongelijkheid ook informatie-ongelijkheid te blijven bestaan. Vandaag bespreken we de toegang tot onderwijs. Wat maakt onderwijs ontoegankelijk? Waarom is dat een probleem en hoe lossen we dat probleem op? Te gast is Renske, historica, net als in aflevering 7, 9 en 15. Bronnen Intro - “Nieuw overzicht van factoren die samenhangen met kansenongelijkheid.” Verwey-Jonker Instituut, 2021. https://www.verwey-jonker.nl/artikel/nieuw-overzicht-van-factoren-die-samenhangen-met-kansenongelijkheid/ - “Onderwijs Algemeen.”OCW in Cijfers. https://www.ocwincijfers.

In de afgelopen maanden zijn er grote demonstraties geweest tegen de onderwijsbezuinigingen op universiteiten. Er zou 1,2 miljard op onderwijs moeten worden bezuinigd, waarbij de grootste klappen vallen bij de geesteswetenschappen, omdat die het minst goed passen in universiteiten als bedrijven. De aanval op universiteiten wordt gezien als een aanval door uiterst rechts op de zogenaamde “linkse hobbies”, waarbij vooral de geesteswetenschappen ten prooi vallen aan anti-intellectualisme. Dit is geen toeval, zegt onder andere Tommy van Avermaete: “De wereld die Wilders voor ogen staat is er één waarin kritisch vermogen, actief burgerschap, pluriformiteit van ideeën, emancipatie van gemarginaliseerde groepen en openheid van informatie onwenselijke belemmeringen zijn, in plaats van nastrevenswaardige elementen die funderend zijn voor een democratische samenleving.” Juist de nadruk op pluriformiteit van perspectieven en kritisch denken maakt geesteswetenschappen fundamenteel voor een democratisch debat. Asghar Seyed-Gohrab schrijft in zijn column “Als we geen kritische denkers opleiden, gaan we de despoten achterna” dat geesteswetenschappen essentieel zijn voor het bevragen van veranderingen, waardoor dictatoriale machthebbers geesteswetenschappen proberen te verzwakken. Kritisch denken is echter lastig te kwalificeren en te meten, waardoor geestewetenschappen ook moeilijk passen in een neo-kapitalistisch systeem. Studies en studenten zijn het meest waardevol als ze passen in een verdienmodel, waarbij het nut van studeren vooral het bevorderen van economische productiviteit wordt. Het bevragen van het economische systeem en het zoeken naar alternatieven zijn beiden niet winstgevend, en er wordt dus ook geen geld voor vrijgemaakt. Zoals Martha Nussbaum schrijft in Niet voor de winst, worden de geesteswetenschappen al jaren wegbezuinigd, omdat ze niet worden gezien als productief, terwijl ze van fundamenteel belang zijn voor de democractie. Democratisch onderwijs maakt mensen tot kritische burgers die complexe problemen leren begrijpen vanuit verschillende standpunten. Kunst en het bestuderen van kunst zijn daarbij van belang om empathie te ontwikkelen voor andere ervaringen. Vandaag onderzoeken we de aanval op de geesteswetenschappen. Wat is de bredere context van deze onderwijsbezuinigingen? Als de geesteswetenschappen niet voor de winst zijn, waarvoor zijn ze dan wel? Waarom zijn ze het beschermen waard? Te gast is Lieke, mediëvist die al eerder te gast was in aflevering 4, 13 en 21. Intro van Avermaet, Tommy. “Niet buigen maar breken: over onderwijs, bezuinigingen en extreemrechts.” Neerlandistiek.nl. 13 februari 2025. https://neerlandistiek.nl/2025/02/niet-buigen-maar-breken/ de Goede, Agnes. “Estafettestakingen op komst: universiteiten leggen werk neer vanwege onderwijsbezuinigingen.” RLT Nieuws. 6 februari 2025. https://www.rtl.nl/nieuws/artikel/5493180/ongekend-protest-op-komst-universiteiten-sluiten-deuren-vanwege Nussbaum, Martha. Niet voor de winst: waarom de democratie de geesteswetenschappen nodig heeft. Vertaling Rogier van Kappel. Ambo, 2012. Seyed-Gohrab, Asghar. “Als we geen kritische denkers opleiden, gaan we de despoten achterna.” NRC Opinie. 13 december 2024. https://www.nrc.nl/nieuws/2024/12/13/als-we-geen-kritische-denkers-opleiden-gaan-we-de-despoten-achterna-a4876614 Merel Robert Pirsig. Zen and the Art of Motorcycle Maintenance - an Inquiry into Values. (1974). Economics Explained. "Adam Smith: Grandfather of Economics." YouTube https://youtu.be/NqUSDi-mvqw?si=82zycPl12qXwCVWx Kate Raworth. "A Healthy Economy Should Be Designed to Thrive, Not Grow." TED https://youtu.be/Rhcrbcg8HBw?si=hSxGg3ZHBSLZ9WEe SnapTale Audiobook Summaries. "A Little History of Economics by Niall Kishtainy." YouTube. https://youtu.be/k1lrOCyRUnw?si=D21ZwGHyomi0EPGo [Adam Smith parafrase 1] Brian Goegan. "A Brief History of Economics." YouTube https://youtu.be/FYFZL0OfE6k?

Oriëntalisme is een idee geïntroduceerd door Edward Said in het gelijknamige boek uit 1978. Hij definieert oriëntalisme als een systeem van vooroordelen en politiek gedachtegoed dat het Westen, de occident, tegenover het Oosten, de orient, plaatst. Het bevat stereotypering, romanticisering, maar ook blindheid en onderdrukking. Het Oosten wordt afgeschilderd als een wereld tegelijkertijd vol mysterie, wonderen, sensualiteit en puurheid, alswel barbaarsheid, kinderlijkheid en monsterlijkheid. Het creëert een beeld “buiten de geschiedenis”, een tijdloos en uniform beeld van culturen zo divers als de Arabische, Perzische, Indiase en zelfs Aziatische. Zo ontstaat er een beeld van een “ideale Ander”, een ideologische verschijning van de buitenstaander ten opzichte van de Westerling. Ethnomusicoloog Farya Faraji noemt het: “The East as viewed by the Zeitgeist, the hivemind or collective pop culture of the West. It's not the East as it exists in reality, but a fictional, exocitised version of the East that only exists in the Western Zeitgeist and Western culture.” (Farya Faraji, 4:00-4:15.) Oriëntalisme is vervlochten met allerlei onderdelen van Westerse culturen: de schilderkunst, de wetenschap, film, muziek en geschiedschrijving. Het proberen te vatten van een andere cultuur is zowel een romantisch ideaal als een politieke exercisitie die de superioriteit van de Westerse cultuur laat zien. Een voorbeeld dat Said geeft is de invasie van Egypte door Napoleon in 1798, waarbij een onderdeel van de bezetting is om Egypte te doorgronden en te vangen in wetenschap en kunst. Oriëntalisme kan de vorm aannemen van een imperialistische blik, zoals bijvoorbeeld de Franse en Britse, maar ook een abstract beeld in de popcultuur, zoals door de blik van de Verenigde Staten. In het laatste geval worden verschillende culturen samengevoegd tot één geabstraheerd, want onbekend, beeld van het zogenaamde Oosten, zoals in bijvoorbeeld verschillende variaties van The Prince of Persia of het weergeven van Oosterse karakters in films, of het maken van zogenaamde Oosterse muziek. Zoals een Iraanse muzikant zegt in Farya Faraji's video “Orientalism: Desert Level Music vs Actual Midde-Eastern Music”: “It feels like the idea of Eastern music that someone unfamiliar with Eastern Music would have.” Saïd merkt ook op dat de Noord-Amerikaanse blik op het Oosten vooral gericht is op Japan, China en Korea. Op die manier is het effect van oriëntalisme van toepassing op een enorme reikwijdte aan culturen. Net als bij het uitbrengen van Saïds boek, is oriëntalismee nog steeds onderdeel van verhitte discussie. Bij het uitbrengen van media die zich verhoudt tot het Oosten is het nu gebruikelijk dat er kritiek wordt geuit en dat deze kritiek wordt bekritiseerd. Zoals Saïd al schreef: “In brief, because of Orientalism the Orient was not (and is not) a free subject of thought or action. This is not to say that Orientalism unilaterally detennines what can be said about the Orient, but that it is the whole network of interests inevitably brought to bear on (and therefore always involved in) any occasion when that peculiar entity "the Orient" is in question.” (Said, 1978, p.3) Vandaag onderzoeken wij oriëntalisme in de hoop deze discussies te nuanceren, verhelderen en verbeteren. Te gast is Zehra, sociologe en visueel ethnograaf. www.herwaarns.nl Bronnen Intro Edward Said. Orientalism. 1978. “Edward Said on Orientalism.” https://www.youtube.com/watch?v=fVC8EYd_Z_g Farya Faraji. “Orientalism: Desert Level Music vs Actual Middle-Eastern Music.” 15-5-2024. https://youtu.be/LR511iAedYU?si=RHYj2pKx1RoynE0w Adam Shatz. “'Orientalism', Then and Now.” The New York Review, 2019. https://www.nybooks.com/online/2019/05/20/orientalism-then-and-now/ Dr. Nancy Demerdash. “Orientalism”. Kana Academy. https://www.khanacademy.org/humanities/becoming-modern/introduction-becoming-modern/issues-in-19th-century-art/a/orientalism Merel Angela Carter.

Populisme is een begrip dat sinds 2016 volop werd gebruikt om de dreiging aan verschillende politieke fronten te duiden, maar het is een verrassend breed gebruikt begrip. De meeste definities verwijzen naar het onderzoek van Cas Mudde, die populisten duidts als: “Parties that endorse the set of ideas that society is ultimately separated into two homogeneous and antagonistic groups, “the pure people” versus “the corrupt elite”, and which argue that politics should be an expression of the volonté générale, or general will, of the people.” Mudde, 2004. Benjamin Moffitt, hoogleraar en schrijver van het boek Populism, noemt nadrukkelijk dat populisme geen ideologie is, maar een stijl van politiek bdrijven, “a way of speaking, acting, and presenting oneself.” Hierdoor zijn er veel verschillende groepen die onder deze noemer vallen, die op verschillende manieren worden beschuldigd van populisme. Populisme is niet hetzelfde als extreem-rechts of extreem-links gedachtegoed, maar die beide groepen gebruiken wel regelmatig populistische methodes. Populisme is niet hetzelfde als populariteit, hoewel er groepen zijn die populisme op die manier proberen te zuiveren van de negatieve bijklank. Populisme is ook niet hetzelfde als fascisme, hoewel populistische rhetoriek wel een kenmerk is van fascisme. De klassieke term die veel overlap vertoont met populisme is “demagogie”, waarbij een demagoog of “volksmenner” of “rabble-rouser” specifiek inspeelt op de driften en wensen van het volk door ze tegen de elite op te jagen. Dit valt samen met de definitie van populisme gebruikt door Catherine Fieschi, die stelt dat populisten niet alleen zeggen te spreken namen de moreel superieure stem van het volk, maar ook uniek in staat zijn om die stem te horen. Daarmee worden hun tegenstanders dus weggezet als vijanden van de waarheid en puurheid van het volk. Het nieuwere woord populisme komt uit de Verenigde Staten, waar in 1892 een partij genaamd de People's Party of ook de Populist Party in opstand kwam tegen de elite. Zij zagen zichzelf als gerechtvaardigd in het democratisch opstaan tegen de elite die hen onderdrukte. Sindsdien blijft de tweedeling tussen het volk en de elite een kenmerk van populistische retoriek, of er nou sprake is van een tweedeling tussen volk en elite, of niet. Vandaag onderzoeken wij de kenmerken van populisme in de hoop de term minder beladen en met meer precisie te kunnen gebruiken. Is populisme ooit “goed” of terecht? Is populisme een inherent onderdeel van bestuur door het volk? Is populisme altijd bron van polarisatie? Te gast is Sjoerd, net als in aflevering 4. Bronnen Intro Cas Mudde. “The Populist Zeitgeist.” Government and Opposition, 39:4, 2004, 541-563. Cas Mudde. “Populism in the Twenty-First Century: An Illiberal Democratic Response to Undemocratic Liberalism.” The Andrea Mitchell Center for the Study of Democracy. https://amc.sas.upenn.edu/cas-mudde-populism-twenty-first-century “Populism in the United States: A Timeline.” History.com. 7 december 2018. Gecorrigeerd: 14 december 2020. https://www.history.com/topics/us-government-and-politics/populism-united-states-timeline Yasmeen Serhan. “Populism Is Meaningless.” The Atlantic. 12 maart 2020. https://www.theatlantic.com/international/archive/2020/03/what-is-populism/607600/ The PopuList. https://popu-list.org/ What is Populism? | History. 8 januari 2019. https://www.youtube.com/watch?v=_uA1GBzXzr4 Umberto Eco. “Ur-Fascism.” The New York Review of Books. 22 juni 1995. The Internet Archive. https://archive.org/details/umberto-eco-ur-fascism/umberto-eco-ur-fascism.lt/ The New Populism. The Guardian. https://www.theguardian.com/world/series/the-new-populism Relevante artikelen zijn bijvoorbeeld: https://www.theguardian.com/world/ng-interactive/2019/mar/06/revealed-the-rise-and-rise-of-populist-rhetoric en https://www.theguardian.com/world/2018/nov/20/measuring-populism-how-guardian-charted-rise-methodology

Welkom bij Herwaarns Verwikkeld! Dit is een variant op de Herwaarns podcast waarbij Merel en Wessel niet beginnen bij een thema, maar bij een centraal cultureel object. Van daaruit bekijken we verbanden met andere culturele objecten om een intertekstueel web te weven en daarmee het central object te onderzoeken. Je wordt ingewikkeld geprikkeld in Herwaarns Verwikkeld! Met in aflevering 4: The Last of Us. --- Wil je een object aandragen voor een Herwaarns Verwikkeld? Neem contact op. Bronnen The Last of Us. Regie: Bruce Straley en Neil Druckmann. Naughty Dog, 2013. The Last of Us. Gemaakt door: Craig Mazin en Neil Druckmann. HBO, 2023. De ontwikkeling van de zombie W. B. Seabrooks. The Magic Island. Harcourt, Brace & Company, 1929. White Zombie. Regie: Victor Halperin. 1932. Richard Matheson. I Am Legend. Gold Metal Books, 1954. Night of the Living Dead. Regie: George A. Romero. 1968. Dawn of the Dead. Regie: George A. Romero. 1978. Max Brooks. The Zombie Survival Guide. Three Rivers Press, 2003. Robert Kirkman en Tony Moore. The Walking Dead. Image Comics, 2003-2019. Shaun of the Dead. Regie: Edgar Wright. 2004. Max Brooks. World War Z. Crown, 2006. I Am Legend. Regie: Francis Lawrence. 2007. Pride & Prejudice & Zombies. John Landis. Quirk Books Philadelhia, 2009. Zombieland. Regie: Ruben Fleischer. 2009. The Walking Dead. Regie: Frank Durabont. 2010-2022. World War Z. Regie: Marc Forster. 2013. The Last of Us franchise Spellen The Last of Us. Regie: Bruce Straley en Neil Druckmann. Naughty Dog, 2013. The Last of Us: Left Behind. Regie: Bruce Straley en Neil Druckmann. Naughty Dog, 2014. The Last of Us: Remastered. Regie: Bruce Straley en Neil Druckmann. Naughty Dog, 2014. The Last of Us: Part II. Regie: Neil Druckmann, Anthony Newman en Kurt Margenau. Naughty Dog, 2020. The Last of Us: Part I. Regie: Matthew Gallant en Shaun Escayg. Naughty Dog, 2022. The Last of Us: Part II, Remastered. Regie: Neil Druckmann, Anthony Newman en Kurt Margenau. Naughty Dog, 2024. Serie The Last of Us. Gemaakt door: Craig Mazin en Neil Druckmann. HBO, 2023. Andere media The Last of Us: American Dreams. Neil Druckmann en Faith Erin Hicks. Dark Horse Comics, 2013. The Last of Us: The Board Game. Nog niet verschenen. The Last of Us: Escape the Dark. Rollenspel. Nog niet verschenen. Computerspellen Dungeons and Dragons. Wizards of the Coast. The House of the Dead. Regie: Takashi Oda. Sega, 1997. Left 4 Dead. Ontwerper: Mike Booth. Valve, 2008. Magic: the Gathering. Wizards of the Coast. Plants Vs. Zombies. Ontwerper: George Fan. Popcap Games, 2009. Resident Evil. Regie: Shinji Mikami en Tokuro Fujiwara. Capcom, 1996. Resident Evil 4. Regie: Shinji Mikami. Capcom, 2005. Resident Evil: Village. Regie: Morimata Sato. Capcom, 2021. Uncharted. Gemaakt door Amy Herrig. Naughty Dog, 2007. Warcraft III: Reign of Chaos. Regie: Frank Pearce Jr. Blizzard, 2002 Yu-Gi-Oh! Konami. Muziek Michael Jackson. Thriller. 1983. Fela Kuti. Zombie. 1976. The Cranberries. “Zombie.” 1994. No Need To Argue. Andere verwijzingen: Arcane. Gemaakt door: Christian Linke en Alex Yee. 2021. Blade Runner 2049. Regie: D. Villeneuve. 2017. Captain Fantastic. Regie en script: Matt Ross. 2016. Carter, Angela. Heroes and Villains. 1969. Penguin Classics, 2011. Cormac McCarthy. The Road. M-71, Ltd, 2006. Vintage, 2007. Errant Signal. “The Last of Us.” 22 juli 2013. https://youtu.be/bAzqDgKYfiM?si=ZjBVBI9JBf9u8hkV Fallout. Gemaakt door Graham Wagner en Geneva Robertson-Dworet. 2024. Fantastic Fungi. Regie: Louie Schwartzberg. 2019. Gaiman, Neil. American Gods. 2001. Headline Book Publishing, 2013. Mad Max. George Miller en Byron Kennedy. Oorspronkelijke film: 1979. Magnola, Mike en John Byrne. Hellboy. Dark Horse Comics, 1994-1999. Moore, Alan, Stephen Bissette en John Totleben.

Welkom bij Herwaarns Verwikkeld! Dit is een variant op de Herwaarns podcast waarbij Merel en Wessel niet beginnen bij een thema, maar bij een centraal cultureel object. Van daaruit bekijken we verbanden met andere culturele objecten om een intertekstueel web te weven en daarmee het central object te onderzoeken. Je wordt ingewikkeld geprikkeld in Herwaarns Verwikkeld! Met in aflevering 3: Beowulf. Luister! We vertellen over de grootste held van het oude Engeland, protosuperheld, protomonsterjager en protocarriè-idool. Eén van de oudste en meeste vormende teksten van de vroege Engelse taal en cultuur, die onder andere inspiratie was voor Tolkien, Dr. Seuss en de Animaniacs. Wil je een object aandragen voor een Herwaarns Verwikkeld? Neem contact op. Bronnen: Beowulf. Auteur onbekend, vermoedelijk uit de 8e eeuw. Verschillende vertalingen worden genoemd, waaronder die van Maria Dahvana Headley en Seamus Heaney. Academisch onderzoek Baker, Peter S. Honour, Exchange and Violence in Beowulf. 2013. The Beowulf's Afterlives Bibliographic Database. http://beowulf.dh.tamu.edu/. 2020. The Beowulf Reader. Ed. Peter S. Baker. 2000. Tolkien: J. J. R. Tolkien – “The Homecoming of Beorthnoth Beorthelm's Son”. 1953. The Lord of the Rings. The Hobbit. Schilderijen en tekeningen: http://beowulf.dh.tamu.edu/detail?id=417 Andere verwijzingen: Beowulf. Regie: Robert Zemeckis. 2007. Beowulf – Een Zeeroovergeschiedenies. Leeuwarer Nieuwsblad, 1934. https://thijsporck.com/2019/12/05/paper-doll-beowulf/ “Beowulf infographic.” Beowulf Study Guide Course Hero. https://www.coursehero.com/lit/Beowulf/infographic/ Rockwell, Kent – Beowulf kunstwerken. Bijvoorbeeld: Beowulf, 1931 (https://americanart.si.edu/artwork/beowulf-13581) en Beowulf and the Dragon, 1931 (http://beowulf.dh.tamu.edu/detail?id=417). Beware: Children at Play. Regie: Mik Cribben. 1989. Corzon, Walter and Horacio Ottolni. “Brainwulf.” Animaniacs. DC Comics, 1999. Gaiman, Neil. “Bay Wolf.” 1998. Smoke and Mirrors. Jeffs, Amy. “The Wanderer and the Hall". Wild. 2022. Dr. Seuss – How The Grinch Stole Christmas Homerus Odyssee en Iliad. Risden, E. L. Beowulf for Business: The Warrior's Guide to Career Building. Whitston Publishing Company, 2007. Sam the Sham and the Pharaohs. “Green' ich Grendel.” Lil' Red Riding Hood. UMG Recording, 1966. Treharne, Elaine. “#Beow100” Beowulf in 100 Tweets. https://historyoftexttechnologies.blogspot.com/2014/01/beowulf-in-hundred-tweets-beow100.html Wood, Wally. “The Ghost Beast.” Tower of Shadows, number 6. Marvel Comics. 1970. www.herwaarns.nl YouTube: https://youtu.be/P7ZW0wo6iXE Google Podcasts: Spotify: Apple Podcasts:

Wat is herdenken? Meer dan alleen “opnieuw denken” is het volgens Van Dale het “(op plechtige wijze) stilstaan bij iets uit het verleden”. Door rituelen, monumenten en interne reflectie verhouden mensen zich tot hun eigen verleden of het verleden van hun cultuur of omgeving. Al sinds 1946 wordt er op 4 mei de Tweede Wereldoorlog herdacht. Het is voor veel Nederlanders het meest expliciete moment van herdenken. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei heeft een memorandom opgesteld om “richting te geven en is bewust algemeen geformuleerd om alle verschillende oorlogsslachtoffers in te kunnen sluiten.” Het memordanum luidt: Tijdens de Nationale Herdenking herdenken wij allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord; zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog en de koloniale oorlog in Indonesië, als in oorlogssituaties en bij vredesoperaties daarna. Het bepalen van het memorandum en het formuleren van de groepen die wel of niet herdacht worden is een proces dat altijd in beweging is. Het Comité erkent dat ook: “De vorm en inhoud van de herdenking en viering zijn blijvend in ontwikkeling.” Het blijkt uit de veranderingen van de rituelen, maar ook uit het onderzoek dat het Comité heeft laten uitvoeren in 2020: “Constant en in beweging: vorm en betekenis van herdenkingsrituelen.” Hierin wordt onderzocht hoe herdenken relevant kan blijven voor nieuwe generaties, onder andere omdat er steeds minder mensen in leven zijn die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt. Omdat traditie en herkenbaarheid cruciaal zijn voor de betekenis van herdenken, is er echter ook veel verzet tegen het verbreden van herdenking. Aan de ene kant geeft het ruimte aan het individu en persoonlijke herinnering, maar aan de andere kant lijkt het voor velen de herdenking te verzwakken of te versplinteren, of zelfs schade te doen aan de mensen die herdacht worden of die geëerd worden. Er ontstond in 2012 een nationale discussie toen in Vorden werd voorgesteld om ook de gesneuvelde Duitse soldaten te herdenken. De toenmalige directeur Nooter van het Nationaal Comité zei "We herdenken slachtoffers, niet de daders." (NOS) Vandaag onderzoeken we herdenken, de spanning tussen traditie en vernieuwing, tussen inclusiviteit en exclusiviteit en tussen reflectie en handelen. Te gast is Merel, net als in aflevering 15 over Antropocentrisme. Merel is literatuur- en cultuurwetenschapper. Bronnen Intro “4 mei geen Duitsers herdenken.” NOS Nieuws. 2-5-2013. Bezocht op 28-4-2024. https://nos.nl/artikel/502381-4-mei-geen-duitsers-herdenken Deamnt, Froukje en Larissa Pans, e.a. “Constant en in beweging: vorm en betekenis van herdenkingsrituelen.” In naam van Nationaal Comité 4 en 5 mei en ARQ National Psychotrauma Centrum, 2020. https://www.4en5mei.nl/app/uploads/2022/07/Factsheet-Constant-in-Beweging.pdf “Ellendig verleden samen met Duitsers herdenken op 4 mei.” Omroep GLD. 7-5-2022. Bezocht op 28-4-2024. https://www.gld.nl/nieuws/7663287/ellendig-verleden-samen-met-duitsers-herdenken-op-4-mei Lubbe, Rozemarijn en Lisette van Vliet. “Op 4 mei mogen ook Duitsers worden herdacht.” EenVandaag. 3-5-2014. Bezocht op 28-4-2024. https://eenvandaag.avrotros.nl/item/op-4-mei-mogen-ook-duitsers-worden-herdacht/ Nationaal Comité 4 en 5 mei. Wie en wat herdenken we? Bezocht op 28-4-2024. https://www.4en5mei.nl/herdenken/wie-en-wat-herdenken-we “Rustig verloop dodenherdenking Vorden.” Omroep GLD. 4-5-2012. Bezocht op 28-4-2024. https://www.gld.nl/nieuws/1520441/rustig-verloop-dodenherdenking-vorden Merel (vaste Merel) Grafheuvels bij Riel op de Regte Heide. Het MH17-monument. https://www.monumentmh17.nl/ Het Nationaal Monument op de Dam. Ontworpen door J. J. P. Oud. Beeldhouwwerk Johannes Rädecker. Reliëfs door Paul Grégoire. Onthulling 1956. https://www.4en5mei.nl/oorlogsmonumenten/zoeken/1621/amsterdam-nationaal-monument-op-de-dam Rigney, Ann.

Hoewel er in de jaren negentig nog hoop bestond voor een vanzelfsprekende groei van democratische en vrije regeringen, stelt Freedom House in hun rapport van 2024 dat dit het 18e jaar op rij is waarin vrijheid en democratie zijn afgezwakte. Hoewel 2024 een recordjaar is wat betreft de hoeveelheid stemmers over de hele wereld, maar worden veel van deze verkiezingen “schijnverkiezingen” genoemd. Autoritaire regimes worden sterker en werken meer samen, en democratische waarden worden uitgehold in landen over de hele wereld, zoals de VS, Hongarije, India en Argentinië. In veel landen woedt er een strijd om democratische rechten, ook als overheden strenger optreden tegen protesten. Rusland is een belangrijk voorbeeld van een staat waarin vrijheden steeds verder worden ingeperkt. De uitholling van onafhankelijke verslaggeving, de onderdrukking van kritiek op de oorlog en de grote hoeveelheid staatspropaganda zijn hier voorbeelden van. De dood van Alexander Navalny, de belangrijkste oppositieleider, was een nieuw dieptepunt in de onderdrukking van andere geluiden in de Russische samenleving. De schijnverkiezing van 16 en 17 maart werd breed bekritiseerd, maar vanwege draconische maatregelen vanuit het Kremlin was er geen mogelijkheid tot demonstraties of een roep om verandering, waardoor Vladimir Poetin zoals voorspeld zijn overwinning uitriep. Is het nog mogelijk om verzet te bieden in een autoritaire staat als Rusland? Wat zijn de processen die verzet mogelijk en onmogelijk maken? Is de situatie in Rusland uniek of vergelijkbaar met andere autoritaire landen? Te gast is Dominique, met een master in Russian Studies. Verwijzingen Intro The Freedom House. Freedom in the World 2024: The Mountaing Damage of Flawed Elections and Armed Conflict. Yana Gorokhovskaia en Cathryn Grothe. https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2024/mounting-damage-flawed-elections-and-armed-conflict Trouw. Liveblog Russische verkiezingen. 18-3-2024. https://www.trouw.nl/russische-verkiezingen/live-russische-verkiezingen-eu-landen-zetten-betrokkenen-bij-dood-navalny-op-sanctielijst~ba3b9e7a/ VRT. Liveblog Russische verkiezingen, 18-3-2024. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/03/17/liveblog-presidentsverkiezing-rusland-poetin/ Putin vs the Wes. Regie: Lotte Murphy-Johnson, tim Stirzaker, Max Stern. BBC. 2023, 2024. Merel Yevgeny Zamyatin. We. 1924. Canongate Books Ltd. 2020. Dominique Mikhail Bulgakov. The Master and Margarita. Svetlana Alexievich. “De oorlog kent geen vrouwengezicht”: het volledige citaat: https://www.goodreads.com/quotes/9355256-courage-in-war-and-courage-of-thought-are-two-different Wessel The Death of Stalin. Regie: Armando Iannucci. 2017. Chernobyl. Gemaakt door: Craig Mazin. HBO, 2019. Fabien Nury en Thierry Robin. La Mort de Staline. Dargaud. 2010, 2012. Simone Weil. “L'Iliad, ou la Poème de la Force.” 1939. Trans. Mary McCarthy. Politics. 1945. Rpt. in War and the Iliad. New York: The New York Review of Books, 2005. Overige Verwijzingen 3 Body Problem. Gemaakt door David Benioff, D. B. Weiss en Alexander Woo. Netflix, 2024. Svetlana Alexievich. Liu Cixin. The Three-Body Problem. Chongqing Press, 2008. Vertaling: Ken Liu. Head of Zeus, 2014. De Gouden Horde: https://nl.wikipedia.org/wiki/Gouden_Horde The Matrix. Regie: de Wachowski's. 1999. YouTube: https://youtu.be/6GealtdbrAo Google Podcasts: Apple podcasts: Spotify:

O, muze, verleen ons de inspiratie voor deze podcast!Een veelgehoord feministische kritiek op de weergave van vrouwen in verhalen is dat ze altijd ruwweg in stereotypische categoriën vervallen, bijvoorbeeld de tweedeling van onschuldige schoonheid tegenover de zondige verleidster, de klassieke drierollenverdeling van de jonge vrouw, de moeder en de oude vrouw of de meer moderne variant van figuur dat bestaat voor seksuele verheerlijking van de man of juist helemaal seksloos is. Het concept van de vrouw als muze is vervlochten met deze stereotypen. Vrouwen zijn in de westerse geschiedenis niet de kunstenaar, maar het kunstobject, de inspiratie voor mannelijke schepping. Hun creatieve vermogen ligt besloten in het ontsluiten van de mannelijke creativiteit.De oorsprong van de muzen ligt in Griekse mythologie, maar er zijn verschillende versies met verschillende hoeveelheden muzen. De meest bekende zijn de negen muzen, dochters van Zeus en Mnemosyne (geheugen) die als inspiratiebron gelden voor alle kunstdisciplines van de Grieken. Deze muzen bleven invloedrijk in heel Europa en werden bijvoorbeeld in de Renaissance en Romantiek nog steeds gesmeekt om inspiratie. In dit smeken ligt de bijzondere tegenstelling van de muze besloten: ze heeft de goddelijke macht om inspiratie te verlenen, maar wordt altijd tot object gereduceerd. Ze kan beslissen, maar kunstenaars willen iets van hen hebben dat ze na smeken, overmeestering of listen weggeven aan de man.De muze in moderne tijd kan net zo goed een godin als een geliefde zijn, welwillend of inspirator tegen wil en dank. De kunstgeschiedenis bevat veel verhalen van muzes die werden gebruikt en afgedankt, maar er zijn ook steeds meer verhalen waarbij de vrouwen die als inspiratie dienden voor kunstenaars een veel actievere rol blijken te hebben, zoals bijvoorbeeld Elizabeth Siddal die poseerde als Ophelia voor John Everett Millais. Vandaag onderzoeken wij de rol en positie van de vrouw als muze, waarbij we proberen voorbij de paradox van verering en objectificatie te komen. Te gast is Lieke, mediëvist, net als in aflevering 4, 11 en 16. Verwijzingen Intro• Guerrilla Girls. “ Guerilla Girl Records, 1979-2003.” https://www.getty.edu/research/special_collections/notable/guerrilla_girls.html• Sarah Durn. The Real Women Behind Art's Masterpieces. 29 April 2022. https://www.atlasobscura.com/articles/art-history-muses-real-women• Ruth Willington. Muse: Uncovering the Hidden Figures Behind Art History's Msterpieces. Square Peg, 2022.• Ruth Willington. “Eight muses who inspired art history's masterpieces.” 22 April 2022. https://artuk.org/discover/stories/eight-muses-who-inspired-art-historys-masterpieces. Lieke• The French Dispatch. Regie: Wes Anderson. 2021. “Concrete Masterpiece.”• Zomergasten: Ilja Leonard Pfeiffer. 2020. Merel• “The Woman.”• Sherlock. 2010. Regie: Mark Ganiss & Steven Moffat. BBC.• Arthur Conan Doyle. “ The Adventures of Sherlock Holmes: A Scandal in Bohemia.” Strand Magzine, 1891. Wessel• Neil Gaiman, Kelley Jones en Malcolm Jones III. “Calliope”. In The Sandman, Volume 3: Dream Country. DC Comics, 2010.• Carol All Duffy. “The World's Wife.” Picador, 1999.• Carol Ann Duffy. “Medusa.” The World's Wife. Picador. 1999.• Carol Ann Duffy. “Standing Female Nude.” Standing Female Nude. Anvil, 1985. Overige Verwijzingen• Barbie. Regie: Great Gerwig. 2023.• Blacks Sails. Gemaakt door Jonathan E. Steinberg en Robert Levine. 2014-2017.• The Canvas. “How This Artist Fell In Love With His Own Art.” 1-10-2023. https://youtu.be/vaHqx87KYNo?si=sPocrAGNYa6YRj2Q• Chris Kraus. I Love Dick. Semiotext(e), 1997.• Lost in Translation. Regie: Sofia Coppola. 2003.• Thomas Mann. “De dood in Venetië.” 1912.• Sara Polak. “Posting the Presidency: Cartoon Politics in a Social Media Landscape.” Media and Arts Law Review 22(4): 403-419.• Pygmalion en Galatea. https://nl.wikipedia.org/wiki/Pygmalion_(beeldhouwer).

Welkom bij Herwaarns Verwikkeld! Dit is een variant op de Herwaarns podcast waarbij Merel en Wessel niet beginnen bij een thema, maar bij een centraal cultureel object. Van daaruit bekijken we verbanden met andere culturele objecten om een intertekstueel web te weven en daarmee het central object te onderzoeken. Je wordt ingewikkeld geprikkeld in Herwaarns Verwikkeld! Met in aflevering 1: Jurassic Park. Om de dertigste verjaardag van de film Jurassic Park van Steven Spielberg te vieren, bekijken we de inspiraties en geïnspireerden van de klassieke dinofilm. Wil je een object aandragen voor een Herwaarns Verwikkeld? Neem contact op. Bronnen: Jurassic Park. 1993. Regie: Steven Spielberg. Michael Chrichton. Jurassic Park. 1990. Bronnen van Merel Voor Jurassic Park: Mary Shelley - Frankenstein, or the modern prometheus. 1818I, Robot. dir. Alex Proyas. 2004. (ja er is ook het verhaal, dat ken ik niet >< De Jurassic World films: Jurassic World. dir. Colin Trevorrow. 2015 Jurassic World: Fallen Kingdom. dir. J.A. Bayona. 2018 Jurassic World: Dominion. [kijk die naam!]  dir. Colin Trevorrow. 2022 The Meg. dir. Jon Turtletaub. 2018. Meg 2: The Trench. dir. Ben Wheatley. 2023. (de intro hiervan is een ode aan JP btw) (niet genoemd, maar wel verwant: 65. dir. Scott Beck & Brian Wood. 2023.) Douglas Adams. The Hitchhiker's Guide to the Galaxy. 1979 Yann Martel. Life of Pi. 2001 De dierentuin als concept James Gurney. Dinotopia. 1992. [dus een jaar voor JP!]  Stephen Fry. https://youtu.be/c0Ody-  (DWDD) en https://www.youtube.com/ (uit "The Origins Podcast" van Laurence Krauss)  Bronnen van Wessel Jurassic World Lego: https://www.lego.com/nl-nl/themes/jurassic-world Godzilla, King of the Monsters. 1956. Regie: Terry O. Morse and Ishirō Honda. Dinosaur. 2000. Regie: Ralph Zondag and Eric Leighton. Walking With Dinosaurs. 1999. Created by Tim Haines. The Land Before Time/Platvoet. Regie: Don Bluth. Productie door George Lucas and Steven Spielberg. Splice. 2009. Regie Vincenzo Natali. Magic the Gathering: Ixalan. 2017. Wizards of the Coast. Lindsay Ellis. Jurassic Park Turns 30. 2023. https://nebula.tv/videos/lindsayellis-jurassic-park-turns-30 Liga koek dino plaatjes. 1993? Jurassic Park: Trespasser. 1998. Shamus Blackly. (Over Jurassic Park Trespasser: Errant Signal. “Children of Doom: 1998.” Vanaf hier: https://youtu.be/Zz4uppst-7I?si=H9fRzafSbqiLp_a0&t=2717 ) Scott Tobias. “Jurassic Park at 30: Spielberg's sleek blockbuster remains a grave warning.” 11-6-2023. The Guardian. https://www.theguardian.com/film/2023/jun/11/jurassic-park-at-30-spielbergs-blockbuster-warning Zoo Tycoon: Dinosaur Digs. DinoPark Tycoon. 1993. Manley & Associates. Dino Tycoon. Monte Cristo. Dino Music. Wie Gaat Er Mee Naar Dinoland? 1993.

Geestelijke gezondheid is een veelbesproken onderwerp op het moment, reikend van de zorgen over de gevolgen van lockdown op het mentale welzijn, de toenemende zichtbaarheid van neurodivergentie en de overvraagde psychologische zorg. Anders dan bij lichamelijke gezondheid wordt mentale gezondheid vaak gezien als subjectief en is daarom de gemeenschappelijke norm van wat “gezond” is extra dwingend, maar ook grotendeels impliciet. De grootste authoriteit op het gebied van geestelijke gezondheid is de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders gemaakt door de American Psychological Association, die ook in Nederland is de geestelijke gezondheidszorg wordt gebruikt. Als alternatief is er ook nog de International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD) van de Wereldgezondheidsorganisatie. Er is echter veel kritiek op deze beide handleidingen, zowel van buiten de medische zorg als binnenuit. Een voorbeeld is dat Alles Frances, nota bene een schrijver van de DSM-IV, zegt dat vrijwel normaal gedrag steeds meer een label opgeplakt krijgen en vaker met medicijnen wordt behandeld. Prof. dr. Jim van Os, psychiater, zegt: “We zijn een beetje doorgeslagen in osn enthousiasme om iemand een label te geven zodra die zich anders gedraagd. Dit heeft een keerzijde. Door die sticker op iemand te plakken, duw je iemand in een hokje (…) - het bepaalt hoe de samenleving tegen je aankijkt en je wordt opeens in de richting van een specifieke behandeling geduwd omdat die in de behandelrichtlijn van dat specifieke hokje staat.” Hij zegt ook: “Je kunt zo'n diagnose niet objectief vaststellen in het lijf van iemand. Het is niet zoals een gebroken arm die je op een röntgenfoto kunt zien.” Naast de kritiek op specifieke authoriteit is er ook brede kritiek op het bestellen van gezonde geesten en ongezonden geesten, bijvoorbeeld invloedrijk verwoord door Michel Foucault in boeken als Folie et Déraison: Histoire de la folie à l'âge classique. Foucault stelt dat waar voor de Renaissance waanzin werd gezien als een apart soort inzich in de werkelijkheid, vaak ingegeven door goddelijke of bovennatuurlijke krachten, werd waanzin daarna steeds meer gezien als een ziekte, iets om mensen voor te behoeden. Hierdoor werden geesteszieken apart gehouden, onderdrukt en behandeld. Deze kritiek bestaat nog steeds: geestesziekte kan leiden tot gedwongen behandelingen, opname en stereotypering, terwijl mensen die als geestesziek worden bestempeld niet serieus worden genomen in hun kritiek op behandelingen. Waar we in aflevering zes over het gezonde lichaam bespraken hoe cultuur en samenleving gezondheid van het lijf vormen en de grens tussen ziek, gezond en wenselijk bepalen, willen we in deze aflevering onderzoeken hoe dit gebeurt met de gezonde geest. De centrale vraag is: wie bepaalt wie geestelijk gezond is? Te gast is Heleen, die tijdens haar studie Health Humanities onder andere onderzoek deed naar “normality” en “abnormality”. Nu werkt ze in het gezondheidsveld. Verwijzingen Intro DSM-5: bijvoorbeeld hier te vinden: https://drive.google.com/file/d/10r_oUv_fZXQ4jUVXQC-4UnMdaneR3TD5/view ICD-11: https://icd.who.int/en Allen Frances. Terug naar normaal. 2013. Nieuwezijds B.V. Michel Foucault. Folie et Déraison: Histoire de la folie à l'âge classique. 1961. Merel Lewis Carroll. Alice in Wonderland. 1865. Kasey Deems (2017) "“We're All Mad Here”: Mental Illness as Social Disruption in Alice's Adventures in Wonderland," SUURJ: Seattle University Undergraduate Research Journal: Vol. 1 , Article 13. https://scholarworks.seattleu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1006&context=suurj Edgar Allan Poe. “The Tell-Tale Heart.” 1843. Meesterlijk voorgelezen door Christopher Lee: https://www.youtube.com/watch?v=Z_utA6j3Oc8 Heleen Mike Boddé. De Pil. 2010. Libris. Wessel Wouter Kusters. Filosofie van de Waanzin. 2014. Lemniscaat. Alex Avila.

Na aflevering 20 over “Informed Consent”, vervolgen we onze dubbelaflevering over keuzes met deze aflevering over keuzestress – de angst, verlamming, druk en ongemakkelijkheid die kan otnstaan als iemand een keuze moet maken. Deze gevoelens kunnen ontstaan bij te weinig mogelijkheden of een moeilijke beslissing, maar wij concentreren ons op een te veel aan opties bij een keuze. Er is in moderne Nederlandse samenleving op veel gebieden zoveel mogelijk dat keuzestress kan worden ervaren bij het kiezen van producten, smaken en kleuren, maar ook bij het beslissen over een studie, beroep of levenspad. Vrijheid van keuze is een goed, maar kan ook beklemmend zijn. Immers: je het verkeerde kiezen en dus bent daarmee zelf verantwoordelijk voor de consequenties van je keuzes. Keuzestress wordt bijvoorbeeld besproken in boeken als Het Dertigersdilemma van Nienke Wijnants en andere zelfhulpboeken die proberen hulp te bieden bij het vinden van de juist keuze. Verwante psychologische verschijnselen zoals de Fear Of Missing Out (FOMO) en het idee dat beperkingen creativiteit opleveren zijn ook verbonden met een overdadigheid aan keuzes. Is er een optimale hoeveelheid keuzes? Zijn keuzes inherent goed? Hoe moeten mensen omgaan met een grote hoeveelheid mogelijkheden? Te gast is Michaël, docent biologie. Verwijzingen Intro Het Dertigersdilemma van Nienke Wijnants Wessel Aldous Huxley. Brave New World. HarperCollins, 1932. Everyman's Library, 2013. Merel Jantine Jongebloed. “Keuzestress – zo wordt kiezen eenvoudiger.” Flow, 2023. Roald Dahl. Charlie and the Chocolate Factory. George Allen & Unwin, 1964. Thomas Hardy. Far From the Madding Crowd. Cornhill Magazine, 1874. Margaret Lobenstine. The Renaissance Soul. Experiment, 2013. Bente van de Wouw, tobehonest, @tobehonestnl Michaël Spinvis en Layla. “Je Kan Alles.” Excelsion Recordings, Spinvis 2018. Overige verwijzingen De Pyramide van Maslow: https://en.wikipedia.org/wiki/Maslow's_hierarchy_of_needs https://youtu.be/hd3_VOEMCYY

“Informed Consent”, een combinatie van de informatieplicht en het toestemmingsvereiste die binnen de medische zorg gelden, is een essentieel onderdeel van zowel de juridische als medische voorschriften voor artsen. Zoals De Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot Bevordering van de Geneeskunst (KNMG) schrijft: “zonder toestemming is er immers sprake van een ongeoorloofde inbreuk op de integriteit van een patiënt.” Die toestemming vereist de nodige informatie – tegelijkertijd zijn patiënten natuurlijk geen experts en kunnen ze informatie dus ook verkeerd interpreteren. Hoeveel moet een patiënt weten om in te kunnen stemmen? Buiten het medische kader gelden vergelijkbare vragen binnen bijvoorbeeld een ethische en politieke context. Hoeveel moet een werknemer of stemmer bijvoorbeeld weten om akkoord te kunnen gaan met een voorstel dat risico's met zich meebrengt voor natuur of maatschappij? Dit is de eerste van een dubbelaflevering over keuze. Aflevering 21 zal gaan over keuzestress. Te gast is Luc, eerstehulp arts in opleiding. www.herwaarns.nl Verwijzingen Intro KNMG. “Informed Consent”. 22 april 2022. https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/dossiers/informed-consent Luc De stethoscoop van Luc Kazuo Ishiguro. Klara and the Sun. Faber and Faber, 2021. De Eed van Hippocates: https://nl.wikipedia.org/wiki/Eed_van_Hippocrates Merel J. K. Rowling. Harry Potter and the Deathly Hallows. Bloomsbury, 2007. Overige verwijzingen Onderzoek: patienten vertrouwen mensen met stethoscoop Onderzoek onderzoek stofzuiger Risicopercentages Eliezer Yudkowsky. Harry Potter and the Methods of Rationality. https://hpmor.com/ (De sorteerhoedepside is in hoofdstukken 9 en 10) Existentialisme: Jean-Paul Sartre en Ambert Camus. Een begin: https://nl.wikipedia.org/wiki/Existentialisme https://youtu.be/hd3_VOEMCYY Spotify: https://open.spotify.com/episode/4RAUVlEdS4ilzwAzb2KAkF?si=273b5bda5c10421e

Als iemand een taal wil leren, worden ze onderwezen in vocabulaire, zinsnedes en grammatica. Dit is al eeuwen hoe taalonderwijs werkt, maar toch heeft grammatica de reputatie om saai en droog te zijn. Het leren van de regels van een taal is dan ook een “heet hangijzer” volgens Sebastiaan Dönszelmann en anderen in het Handboek Vreemde Talendidactiek: is het nuttig om mensen de onderliggende structuren van taal te willen laten begrijpen als het uiteindelijk gaat om communicatie? Met een verschuiving van taal leren via DuoLingo of communiceren via Google Translate en ChatGPT is het inzicht in taalstructuur niet essentieel voor het communiceren. Op veel Europese scholen wordt ook steeds meer onderwezen en getoetst met het Europees Referentiekader, dat taalvaardigheid vat in “can-do statements”, niet in grammaticale regels. Moet de hardnekkige traditie van grammaticaonderwijs worden verbannen naar academische taalstudies of kan grammaticaonderwijs blijven bijdragen aan algemeen taalonderwijs, bijvoorbeeld in een andere vorm? Te gast is Martina, docent klassieke talen. Ze spreekt Latijn, Grieks, Nederlands, Perzisch en Duits. Ze heeft grammatica bijna helemaal losgelaten in haar onderwijs. Verwijzingen Intro Dönszelmann, van Beuningen, Kaal en de Graaff. Handboek Vreemde Talendidactiek. 2020. Coutinho, Bussum. 2e editie, 2021. Het Europees Referentie Kader: www.erk.nl De Sapir-Whorfhypothese https://nl.wikipedia.org/wiki/Sapir-Whorfhypothese Garden Path theorie: https://en.wikipedia.org/wiki/Garden-path_sentence Wessel Ted Chiang. “The Story of Your Life.” 1998. Story of Your Life and Others, 2002. https://en.wikipedia.org/wiki/Four_stages_of_competence Merel Diana Galbon. Outlander. 1991. (En de rest van de serie). Stepping Stones. Noordhoff. 7e editie, 2021. Martina Stephen Krashen's werk. https://www.sdkrashen.com/ Hans Ørberg. Lingua Latina per se Illustrata. Bill van Patten's werk. https://www.billvanpatten.net/ Alexander Veronensis - discere legere novum sermonem est sicut mingere. Keith Toda. https://todallycomprehensiblelatin.blogspot.com/ Mohamadreza Shams. Qesehai-e Hasani. Andere verwijzingen Noam Chomsky – Universal Grammar. https://en.wikipedia.org/wiki/Universal_grammar Aleph with Beth – aflevering 1: Hebrew – First Words. https://youtu.be/y640-FIpxQs En een bonuslink: addisco.nl van Casper Porton en zijn vrouw Cerianne, waar Martina al haar Latijn heeft geleerd en Krashen heeft leren kennen. YouTube: https://youtu.be/jskJCUxrRws Spotify: https://open.spotify.com/episode/4rahAJb4uRH1S0FLIbCBMJ?si=ab971f2af4d64dc3 Google Podcasts: https://podcasts.google.com/feed/aHR0cDovL3d3dy5oZXJ3YWFybnMubmwvZmVlZC9wb2RjYXN0Lw/episode/aHR0cDovL3d3dy5oZXJ3YWFybnMubmwvP3A9MTQ0Mw?sa=X&ved=0CAUQkfYCahcKEwioz7Ktk4n_AhUAAAAAHQAAAAAQLA

De Noorse mythologie en cultuur zijn een onaflatende bron van inspiratie. Goden en vikingen bevolken strips, films, computerspellen, series, metalmuziek en allerhande andere verhalen. Vandaag onderzoeken we voorbeelden van de Noorse cultuur in de moderne cultuur. De meeste kennis over de Noorse cultuur komt uit de archeologie en de sages, mythes en legenden uit de orale cultuur, latere opgeschreven en gebundeld door IJslandse schrijvers in de vorm van twee collecties, de proza en poëtische Edda. Aan de hand van onze gedachten uit aflevering 16 over Moderne Hervertellingen, waarin we onderzochten wat een hervertelling onthult over de oorspronkelijke tekst, schrijver en context, maar ook over de nieuwe tekst, schrijver en context, verkennen we de invloed van de Noorse cultuur in de onze. Te gast is Luuk, docent Engels en Tolkienfanaat. Verwijzingen Intro De Edda - https://nl.wikipedia.org/wiki/Edda. De genoemde vertaling is van Lee M. Hollander. University of Texas, 1962. Merel The Last Kingdom. Stephen Butchard (bewerking). BBC en Netflix, 2015-2022. Bernard Cornwell. The Saxon Stories. HarperCollins, 2004. (Met hier de Goodreads- recensies: https://www.goodreads.com/book/show/68527.The_Last_Kingdom) Neil Price. The Children of Ash and Elm: a History of the Viking. Basic books, 2020. De rooftocht op Lindisfarne: https://nl.wikipedia.org/wiki/Lindisfarne Luuk J. R. R. Tolkien. The Silmarillion. Bewerkt door Christopher Tolien. George Allen & Unwin. 1977. Beowulf. (Auteur onbekend) Battle of Maldon. (auteur onbekend) Zie bijvoorbeeld: https://oldenglishpoetry.camden.rutgers.edu/battle-of-maldon/ J. R. R. Tolkien – “Beowulf: The Monsters and the Critics” en “The Death of Beorthnoth” (over “ofermod”. Wessel The Sandman (vooral volume 4, Season of Mists en volume 9, The Kindly Ones). Neil Gaiman met Jones, Jones III, Dringenberg, Wagner, Russell, Pratt, Giordano en nog meer. Thor in de Stan Lee comics: https://en.wikipedia.org/wiki/Thor_(Marvel_Comics) Andere verwijzingen De Völuspá. Zie https://en.wikipedia.org/wiki/V%C3%B6lusp%C3%A1 Onbehaarde Apen podcast. “Hoe wreed waren de Vikingen echt?” NRC. 20 mei 2020. https://www.nrc.nl/nieuws/2020/05/20/hoe-wreed-waren-de-vikingen-echt-a4000351 Neil Gaiman en Terry Pratchett. Good Omens. Gollancz/Workman, 1990. Neil Gaiman. American Gods. William Morrow, 2001. God of War-serie. Santa Monica Studio, Ready at Dawn en Javaground/SOE-LA. Sony. 2005-2022. Ragnarok. Netflix. 2020-nu. Pirate Metal: zie bijvoorbeeld Alestorm. Viking Metal: zie bijvoorbeeld Amon Amarth. Spotify: https://open.spotify.com/episode/04LAIs5Zyripdvn6R693bp?si=08G0EqIIQpCmEYWExlIDtA YouTube: https://youtu.be/HRHTnND9-ik Google Podcasts: https://podcasts.google.com/feed/aHR0cDovL3d3dy5oZXJ3YWFybnMubmwvZmVlZC9wb2RjYXN0Lw/episode/aHR0cDovL3d3dy5oZXJ3YWFybnMubmwvP3A9MTE4OQ?sa=X&ved=0CAUQkfYCahcKEwjAwoX9qvr8AhUAAAAAHQAAAAAQLA

Welkom bij Herwaarns Verwikkeld! Dit is een variant op de Herwaarns podcast waarbij Merel en Wessel niet beginnen bij een thema, maar bij een centraal cultureel object. Van daaruit bekijken we verbanden met andere culturele objecten om een intertekstueel web te weven en daarmee het central object te onderzoeken.Je wordt ingewikkeld geprikkeld in Herwaarns Verwikkeld! Met in aflevering 2: Sherlock Holmes.De ultieme detective en de meest vertolkte (menselijke) figuur in fictie in film en op tv: Sherlock Holmes. We onderzoeken de vele verschillende versies van en perspectieven of Sherlock Holmes en abduceren (dus niet deduceren) de redenen voor zijn succes. Het is niet zo elementair, beste Watson. Wil je een object aandragen voor een Herwaarns Verwikkeld? Neem contact op. Bronnen:Sir Arthur Conan Doyle. “A Study in Scarlet.” 1887. (en daarna alle Adventures of Sherlock Holmes) – Strand Magazine. Adaptaties:Sherlock. 2010. Regie: Mark Gatiss & Steven Moffat. BBC.Sherlock Holmes. 2009. Regie: Guy Ritchie. Variaties en connectiesBones. 2005. Gecreëerd door: Hart Hanson. 20th Century Fox.Agatha Christie. Poirot.CSI: Crime Scene Investigation.Enola Holmes. Regie: Harry Bradbeer. 2020.The Great Mouse Detective. 1986. Regie: John Musker. Disney.Professor Layton. 2007-2017. Level 5. Nintendo.Ian Fleming. James Bond. 1953-nu.Neil Gaiman. “A Story in Emerald.” 2003. Shadows Over Baker Street.Bob Kane, Bill Finger. Batman. 1939. Detective Comics 27.Luther. Gecreëerd door: Neil Cross. 2010-2019. BBC One.Mitchell and Webb. Sherlock Holmes and Watson.Alan Moore, Kevin O'Neill. The League of Extraordinary Gentleman. 1999-2019.Phoenix Wright: Ace Attorney. Regie: Shu Takumi. Capcom. 2001.Edgar Allen Poe. “ Murders in the Rue Morgue.” 1841.Scooby Doo and Guess Who. “Elementary, my dear Shaggy.” 2009.Nancy Springer. The Enola Holmes Mysteries. 2006-2021. Penguin Young Readers.Teenage Mutant Ninja Turtles. “Elementary, my dear Turtle.” 1993.

Het idee dat er wijsheid schuilt in de natuur is eeuwenoud en heeft al vele vormen gekend, van natuurgeesten en goden tot taoïsme en hekserij. In de afgelopen eeuw is er ook steeds meer wetenschappelijk onderzoek gekomen naar bewustzijn en intelligentie van planten, dieren en de ecosystemen waar ze in leven. De nog steeds omstreden Gaia-hypothese van James Lovelock en Lynn Margulis stelt dat de Aarde één groot netwerk van organische en non-organische systemen is dat elkaar beïnvloed om een leefbare balans te behouden. Het concept van ecosystemen die een balans vinden is inmiddels een beproefd en essentieel onderdeel van natuurbehoud en het tegengaan van klimaatverandering en effecten daarvan, uiteenlopend van het verwilderen van natuurgebieden, het herintroduceren van apex predatoren en het ruimte maken voor het buiten de oevers treden van rivieren. Er is zelfs onderzoek, onder andere door Suzanne Simard, dat laat zien dat bomen en fungi door middel van chemische verbindingen voedingstoffen uitwisselen en zo een sterker gedeeld leefsysteem creëren. Wat kunnen mensen leren van deze natuurlijke balans? Hoe verhoudt menselijke wijsheid zich tot die van overig leven? Kunnen we de inzichten van de natuur gebruiken of is dat een te menselijke gedachte? Te gast is Annika, historica en wijsgerige, net als in aflevering 1 over burgerschap. We bouwen voort op aflevering 15, over antropocentrisme. Spotify, YouTube: https://youtu.be/gB24eAEgu6w, Google Podcasts: link, Verwijzingen Intro Infinite Monkey Cage – Wood Wide Web, met Suzanne Simard: https://open.spotify.com/episode/0pcz3hGHR6yrcFvROeg4kfDe gaia-hypothese door John Lovelock en Lynn Margulis. Merel The Biggest Little Farm. 2018. Regie: John Chester. Zie ook: https://www.biggestlittlefarmmovie.com/The Salt of the Earth. 2014. Regie: Sebastiao Salgado. Wessel Saga of the Swamp Thing, 20-24.Alan Moore, Dan Day, John Totleben, Rick Veich, Stephen Bissette. 1984.The Swamp Thing. Len Wein. 1971. Annika Neil Philip. Mythen & Sagen. Illustraties door Milesh Mistry. 1996. Andere verwijzingen Luuk en Gijs. "Bomen zijn relaxed."Peter Wohlleben. Het Verborgen Leven van Bomen. 2016.

Zolang er al verhalen zijn, worden ze herverteld, bewerkt en aangepast. Met elk nieuw medium worde oude verhalen opnieuw verteld en met elke nieuwe cultuur worden verhalen vertaald en aangepast. Toch is de hendendaagse populaire cultuur nadrukkelijk een plek van hervertellen: prequels, sequels, franchises, de musical, de film, de serie, de reboot en cinematic universes - er is een hervertellingsindustrie ontstaan die herkauwt en bepaalt welke versies van de verhalen in de canon passen en drie vrije bewerkingen met copyrightclaims bedreigt. Omdat vermaak een industrie is en industrie grote investeringen en grote wisten nodig heeft, zijn hervertellingen een veilige keuze die niettemin volledig ingedekt moet worden, betoogt Lindsay Ellis, video-essayiste en schrijfster. Films zijn vaak te duur om te falen, dus worden er oude publiekslievelingen van stal gehaald en in een markt gezet, afgestemd op een rendabele doelgroep. Zijn hervertellingen in essentie altijd heroriëntaties op een ander publiek? Zouden we meer nieuwe verhalen moeten hebben, bijvoorbeeld met diversiteitsquota's, of is trouw blijven aan de fundamentele verhalen van onze cultuur juist belangrijk? Hoe blijven oude verhalen domineren, ook al zijn ze soms problematisch? Te gast is Lieke, mediëvist, net als in aflevering 4 over de vrouwelijke held en aflevering 11 over de Female Gaze. https://youtu.be/rhhLhb-acUI Verwijzingen Intro Lindsay Ellis. “That Time Disney Remade Beauty and the Beast.” 2018. https://www.youtube.com/watch?v=vpUx9DnQUkA. Timestamp: 33:34. Merel Julia Quinn - The Duke and I [Bridgerton #1] (2000)Jane Austen - Pride and Prejudice (1813)Bridgerton (s1+2) - Netflix series (Shonda Rhimes; dir. Chris van Dusen) (2020-) -- Incomplete lijst van literaire adaptaties van Pride & Prejudice: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_literary_adaptations_of_Pride_and_Prejudicehet genre Regency Romance: https://en.wikipedia.org/wiki/Regency_romancehet genre novel of manners: https://en.wikipedia.org/wiki/Novel_of_mannersKarolina Zebrowska - Bridgerton Costumes Are A Historical Mess, But They Kinda Work (YouTube) : https://www.youtube.com/watch?v=d3e8d9nErUkAbby Cox - Costuming in Historical Fantasy vs Historical Accuracy in Movies & TV / Bridgerton Costumes (YouTube): https://www.youtube.com/watch?v=fYuGg9CEY5Yinterview met Shonda Rhimes (Harper's Bazaar): https://www.harpersbazaar.com/uk/culture/entertainment/a39672361/shonda-rhimes-advice-creating-tv-empire [geciteerde zit in het interview (de video)]citaat Chris van Dusen: https://www.heart.co.uk/showbiz/tv-movies/is-bridgertons-true-story-family-real/Reclaiming Jane Pod: How Many Black People Were in the Regency Aristocracy, Anyway? https://reclaimingjanepod.com/blog/how-many-black-people-were-in-the-regency-aristocracy-anywaySense and Sensibility 11-15: Race and Regency https://reclaimingjanepod.com/episodes/sense-and-sensibility-11-15-race-and-regency  Wessel Scott Pilgrim vs the World. 2010. Dir. Edgar Wright. Script: Edgar Wright en Michael Bacall.Scott Pilgrim strips. Bryan Lee O'Malley. 2004-2010. Oni Press.“Scott Pilgrim vs. The World Reunion Table Read.” Entertainment Weekly. 20-7-2020.  https://www.youtube.com/watch?v=DKqKLnsmoK4 Lieke Sir Gawain and the Green Knight. Auteur onbekend.The Green Knight. 2021. Dir. David Lowery. Andere verwijzingen Herwaarns podcast 9 – Historiografie en fictie. 2020. http://www.herwaarns.nl/podcast/herwaarns-09-historiografie-en-fictie/ Russell Hoban. Riddley Walker. 1980. Jonathan Cape. Helaas niet gebruikte bronnen “The End of Rainbow Capitalism.” Are They Gay? https://youtu.be/5xQVFYWvd3o Hij maakt een analyse over Our Flag Means Death en betoogt dat het laat zien dat veel "queer media" voortkomt uit wat hij "instrumentele actie" noemt, gericht op een specifiek maatschappelijk doel, vaak winst (bij ons dus studio's, markt). Daarom herkennen veel LGBTQ+ mensen zich er niet in.

De mens leeft op Aarde. De mens vormt de wereld naar believen. De mens maakt problemen en de mens lost ze weer op. De mens is het middelpunt van al onze gedachtegang. Hier worden echter steeds vaker vragen bij gesteld. Er is een verschuiving van de mens als centraal naar de mens als onderdeel van het systeem waarin alles leeft. Problemen als de pandemie en klimaatverandering overstijgen niet alleen het niveau van individueel voorstellingsvermogen, maar ook menselijke controle. Ondertussen vervalt ook steeds meer het beeld dat mensen uniek in staat zijn tot bijvoorbeeld taal, empathie en zelfbewustzijn. Waarom staat de mens nog steeds centraal in ons wereldbeeld? Is het tijd om de mens van hun voetstuk te halen? Te gast zijn Renske, historica en classica (net als in afleveringen 6 en 9) en Merel, student literatuurwetenschappen in Utrecht. Ze schrijft op het oment haar scriptie over de perceptie van boerderijdieren in Nederlandse literatuur. https://youtu.be/7gCUC53f1jI Verwijzingen Merel Agamben, Giorgio. “Anthopological Machine.” The Open: Man and Animal, Stanford University Press, 2002.   Wessel Valades, Didacus. Rhetorica Christina. 1579. Via Wikipedia commons, https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b5/Great_Chain_of_Being_2.png McRae, Calista. “The Great Chain of Being Come Undone”: Linking Blackness and Animal Studies. Environmental Humanities (2022) 14 (1): 202–215. https://doi.org/10.1215/22011919-9481517Plotinus, geciteerd in: https://www.britannica.com/topic/Great-Chain-of-Beinghttps://web.cn.edu/kwheeler/Tillyard01.htmlRigato, Emanuele and Alessandro Minelli. “The Great Chain of Being Is Still Here.” Evolution: Education and Outreach volume 6, Article number: 18 (2013)Wheeler, L. K. “The Chain of Being: Chaos and Order in the Middle Ages and Renaissance Worldview”. 2002. Via: https://docs.google.com/presentation/d/1f54uQ1earAViwe803m2sxJViC91nXEaVk1YkqXdrZ1Q/htmlpresent?hl=enWheeler, L. L.  “The Chain of Being: Tillyard in a Nutshell.” 1998-2017. Bezocht op 24-3-2022. https://web.cn.edu/kwheeler/Tillyard01.html Renske Rowling, J. K. Fantastic Beasts and Where to Find Them. Bloomsbury,2001.Fantastic Beasts and Where to Find Them. Dir. David Yates. 2016. Merel Proulx, Annie. Barkskins. Charles Scribner's Sons, 2016. Overige verwijzingen: Witch, Please! Podcast. http://ohwitchplease.ca/Cook, Monte, Jonathan Tweet, Skip Williams. Dungeons and Dragons: Player's Handbook 3rd edition.  Wizards of the Coast. 2000. Voor een kort overzicht van alignment charts, zie bijvoorbeeld: https://dungeonsdragons.fandom.com/wiki/Alignment YouTube: Spotify:

Nostalgie is het verlangen naar een onbestaand verleden. 2020 is voor veel mensen een uitstekende gelegenheid gebleken om met nostalgie terug te kijken naar het verleden, toen alles nog beter was en we vrij waren. Wat hebben Merel en Wessel daarover te zeggen aan de hand van Watchmen en Little Women? https://youtu.be/jJu37DO39EY Wessel Linday Ellis. “Stranger Things, IT and the Upside Down of Nostalgia.” 4 Dec 2017. https://www.youtube.com/watch?v=Radg-Kn0jLs Marc Le Sueur – “Anatomy of Nostalgia Films.” Journal of Popular Film Volume 6.2, 1977. 106, Svetlana Boym – “Nostalgia.” Atlas of Transformation. http://monumenttotransformation.org/atlas-of-transformation/html/n/nostalgia/nostalgia-svetlana-boym.html Alan Moore, Dave Gibbons en John Higgins. Watchmen. 1986-1987. Watchmen. 2009. Regie: Zack Snyder. Intro: https://youtu.be/h24D87SqaLQ The Incredibles. 2004. Regie: Brad Bird. Roelof ten Napel – Sonnet XXI. In het Vlees. 2020. Merel Little Women (2019), dir. Greta Gerwig.Little Women (1994), dir. Gillian Armstrong. Louisa May Alcott - Little Women (1868-1869)Be Kind Rewind - Comparing Every Version of Little Women: https://www.youtube.com/watch?v=nJGZoecSmrA Micarah Tewers - Why The Costumes of Little Women Did NOT Deserve an Oscar: https://www.youtube.com/watch?v=_sBqqERMblo

Lingua franca is een concept dat wordt gebruikt om een taal aan de duiden waarmee mensen die niet dezelfde taal spreken toch met elkaar kunnen communiceren. Er zijn historische voorbeelden zoals Latijn uit de middeleeuwen en de Verlichting, maar ook ideologische pogingen om een neutrale, eenvoudig te leren taal te ontwerpen voor iedereen, zoals het Esperanto. Tegenwoordig zien veel mensen Engels als de lingua franca, maar is het wel wenselijk om één dominante taal te hebben, zeker als die vaak is opgelegd in een koloniaal verleden? Wie bepaalt er dan welke taal gebruikt wordt en wanneer die taal correct gebruikt wordt? Te gast is Willemijn, kunsthistorica en docent Nederlands aan anderstaligen. Zoals altijd te beluisteren op Spotify en YouTube. Verwijzingen Merel Hilary Mantel - The Mirror and the Light (2020)https://en.wikipedia.org/wiki/English_ReformationArtikelen over Engels op Nederlandse universiteiten:https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/docenten-moeten-alle-hoeken-en-gaten-van-het-engels-kennen~b03c9e01/https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/geklaag-over-gebrekkig-engels-in-collegezaal-neemt-toe~bf244322/https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/wij-kiezen-voor-engels-en-nederlandstalig-onderwijs~b5fa2e95/ Willemijn Language. Vanja Rukavina. Het Nationale Theater in coproductie met Zaal 4A. 2020. Wessel Christopher Paolini - Eragon.Ursula K. Guinn – Earthsea.Patrick Rothfuss – The Name of the Wind.Zie ook: Warcraft, demonen en duivelsverhalen en I Know Your True Name op TVtropes. Overige verwijzingen Ferdinand de Saussures idee van signifier en signifiedDungeons and Dragons spelboeken over de gemeenschappelijke taal “Common.”Podcast Filosofie, met daarin Carlo Hover over de Chinese filosoof Hong Zichenng en de invloed van de Chinese taal. https://open.spotify.com/episode/3d2PEoJz7xdsRlx5yJq7JO?si=aB7TfEwvR3mtvo-mj2Htmw

Misschien is het grootste compliment over een lichaam dat het goddelijk is. Een jonge god, een goddelijke schoonheid. Dit verwijst impliciet naar de polytheïstische pantheons van het oude Griekenland, Rome of de Noren, bijvoorbeeld. Deze goden leken op mensen, maar waren geïdealiseerd: onsterfelijk, krachtig en betoverend. Toch wordt het goddelijk al snel als spiritueel of transcendent gezien, omdat het onze materiële wereld overstijgt. Het goddelijke staat daarmee buiten onze alledaagse wereld, onbereikbaar en onaanraakbaar. In deze aflevering onderzoeken we de tegenstrijdigheid van lichamelijkheid en perfectie in het goddelijke lichaam. Te gast is Glyn, classicus bezig met een proefschrift over de geschiedenis van de perceptie van de huid (net als in aflevering 6). Verwijzingen Glyn Leochares (misschien?) - Diane De Versailles. https://www.louvre.fr/en/oeuvre-notices/artemis-doeHelen King. “Bound to Bleed: Artemis and Greek Women.” 1983. In: A. Cameron en A. Kuhrt (eds.) Images of Women in Antiquity, London, 109-127.Pausanias - Paus. 8.23.6-7. Merel Andhurati Roy – The God of Small Things. IndiaInk. 1997.The Laws of Manu. Wessel James K. Morrow – Towing Jehovah. Harcourt Brace. 1994. Spotify: https://open.spotify.com/episode/612LNjBj3zxb0ZrWBGOP1m?si=QikZyt18RQq9Tx2k07TAew YouTube: https://youtu.be/1oNeBN1EE6Y

Kunst is volgens de meeste definities iets unieks voor mensen. Het is het maken van iets moois, schokkends of betekenisvols, een expressie van iets van binnen. Het is een middel om te kunnen communiceren met andere mensen, die het kunnen interpreteren, voelen of beoordelen. Kan technologie ooit kunst maken? Moderne technieken zijn in staat om de werkelijkheid vast te leggen zoals mensen dat niet zouden kunnen en kunstmatige intelligentie kan muziek, teksten en beeld creëren. Wat zijn de verbanden tussen maken, produceren, scheppen en creëren? Kunnen alleen mensen kunst maken? Te gast is Liselore, promovendus bij de universiteiten Leiden en Delft. Haar onderzoek gaat over ethische en morele aspecten van 3D-printen in de kunstwereld, zoals het gebruik van AI bij het reproduceren van werken of om verloren werken te maken in de lijn van een artiest. Ook te vinden op YouTube en Spotify. Verwijzingen Intro (twee voorbeelden van scheppende technologie) - Hier twee voorbeelden van OpenAI projecten die zelfstandig teksten schrijven https://openai.com/blog/better-language-models/ en zelfstandig muziek maken: https://openai.com/blog/jukebox/ Liselore Bob Rob de schilderrobot. Zie https://www.tudelft.nl/en/2019/io/june/paintrobot-bob-rob/ en https://awesome-technologies.de/showcases/paintrobot.Turing test. Merel Altered Carbon. 2018. Gemaakt door Laeta Kalogridis. Scenario en regie wisselen per aflevering. Wessel Kurt Vonnegut. "EPICAC." 1950. Welcome to the Monkey House.  Overige verwijzingen Actor Network Theory. Latour, B. 2007. Reassembling the Social: An Introduction to Actor-Network-Theory. Clarendon Lectures in Management Studies. OUP Oxford. https://books.google.nl/books?id=7ZGknQEACAAJ.Blade Runner. 1973. Regie: Ridley Scott. Scenario: Hampton Fancher en David Peoples.Blader Runner 2049. 2017. Regie: Denis Villeneuve. Script: Hampton Fancher en Michael Green.Her. 2013. Regie en scenario: Spike Jonze.Poe, Edgar Allen - "Annabel Lee."Westworld. 2016. Jonathan Nolan en Lisa Joy.Mansoni, Pierre.Facebook begrijpt de eigen algoritmes ook niet meer:

De male gaze is een bekend fenomeen in feministische kritiek dat gebruikt wordt om de weergave van vrouwen in film en andere visuele media te analyseren. Het concept is geïntroduceerd door Laura Mulvey in 1975 en wordt nog steeds gebruikt om aan te geven hoe vrouwen worden gereduceerd in visuele media. In deze aflevering onderzoeken we hoe dit concept kan worden omgedraaid tot een vrouwelijke blik en wat daar dan de kenmerken van zouden zijn. Te gast is Lieke, recentelijk gepromoveerd mediëvist. Verwijzingen Intro - Laura Mulvey (1975). “Visual Pleasure and Narrative Cinema”. Screen 16 (3): 6-18. - Berger, John. Geciteerd in: https://finallyfeminism101.wordpress.com/2007/08/26/faq-what-is-the-%E2%80%9Cmale-gaze%E2%80%9D/ - Jean-Paul Sartre, L'Être et le néant : Essai d'ontologie phénoménologique, 1943. Merel Magic Mike (2012), dir. Steven SoderberghMagic Mike XXL (2015), dir. Gregory JacobsVolkskrant artikel:  https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/de-hot-priest-uit-fleabag-en-andere-sexy-personages-die-vrouwen-doen-watertanden~b26de96f/  info-kader "female gaze" (waarin trouwens ook Lieke's film wordt genoemd). Natalie Perfetti-Oates: Chick Flicks and the Straight Female Gaze: Sexual Objectification and Sex Negativity in “New Moon”, “Forgetting Sarah Marshall”, “Magic Mike”, and “Fool's Gold” http://genderforum.org/absolute-erotic-issue-51-2015/Crazy, Stupid, Love (2011), dir. Glenn Ficarra and John Requa; "The Big Move" scene: https://www.youtube.com/watch?v=9vSKyFA5F9YLittle Women (2019), dir. Greta Gerwig. Wessel Virginia Woolf. A Room of One's Own. 1929. Lieke Portrait de la jeune fille en feu. (2019). Regie en script Céline Sciamma. Overige verwijzingen Margaret Atwood - Siren Song. 1974.Pat Barker - The Silence of the Girls. 2018. (Hervertelling van de Iliad vanuit het perspectief vn Briseis))Bechdel test. https://bechdeltest.com/Coca Cola Light reclame: https://www.youtube.com/watch?v=ot9NvIavZIcCarol Ann Duffy - The World's Wife. 2000. De collectie gedichten waarin vrouwelijke karakters uit de kunstgeschiedenis een stem krijgen.Madeline Miller - Circe. 2018. (Herinterpretatie van Circe bekend uit onder andere de Odyssee)Mythe van Orpheus en Eurydice. https://nl.wikipedia.org/wiki/Orpheus_en_EurydiceChrista Wolf - Cassandra Ook te vinden op YouTube en Spotify.

In de vijfde aflevering van de emotie-serie onderzoeken we verliefdheid en heeft Merel ineens een bril op. Zit daar een verband tussen? Is liefde blind? We hebben besloten de emotieserie door te zetten ook al is de quarantaine opgeheven.  Er zal meer tijd zitten tussen de afleveringen, maar er zijn genoeg emoties om te doorgronden. We hopen dat jullie met ons in gesprek willen gaan over emoties aan de hand van jullie eigen culturele objecten, dus heb je zelf ook emoties en wil je helpen de menselijke gevoelens te bestuderen, bericht ons of neem je eigen analyse op en deel hem met ons! Verwijzingen: Merel - https://nl.wikipedia.org/wiki/Verliefdheid - Brokeback Mountain. Ang Lee (2005). De eerste ontmoeting: https://youtu.be/XiiKrRmqTOo Wessel - Virginia Woolf - Mrs. Dalloway. - Platonische liefde: https://en.wikipedia.org/wiki/Platonic_love - Bronnen voor zes, zeven of acht Griekse woorden voor liefde: --- https://californiamaqui.wordpress.com/2014/06/10/the-7-types-of-love/ --- https://lonerwolf.com/different-types-of-love/ --- https://www.psychologytoday.com/us/blog/hide-and-seek/201606/these-are-the-7-types-love --- https://ayosage.wordpress.com/2012/03/14/the-7-types-of-love-revised/ (Kort genoemd: Othello, Scott Pilgrim vs. the World, Wuthering Heights) Conclusie - House of Cards, seizoen 1. - Tales of the City (2019). CLICKBAIT TITLE: 7 WAYS TO TALK ABOUT GAYS AND GREEKS www.herwaarns.nl https://youtu.be/wordFuqydTk

Veel wetenschap wordt beschuldigd van navelstaren. De zogenaamde elite is alleen maar bezig met obscure onderzoeken naar wat ze willen bewijzen. De geesteswetenschappen in het bijzonder wordt wel verweten dat ze opereren vanuit een ivoren toren, ver verwijderd van de werkelijkheid van de samenleving. Het is ideologisch of te wazig. Waarom zou men geld besteden aan onderzoek naar literatuur uit de Balkan of feministische emancipatoire praktijken in de Victoriaanse roman? Het is ook het strijdveld van de cultuuroorlogen en de social justice warriors, die belachelijke eisen stellen en volledig los staan van de realiteit. Ze hebben een betekenisloos jargon ontwikkeld dat alles problematiseert. Hoe dichten we de kloof tussen wetenschap en samenleving? Zitten de geesteswetenschappen inderdaad in een ivoren toren? Te gast is Andries, literatuurwetenschapper en docent participatieve gezondheidszorg bij de opleiding tot verpleegkundige bij de Haagse Hogeschool. Daarnaast werkt hij aan een promotie-onderzoek aan de universiteit Leiden over representatie van affectieve en esthetische reacties of functiebeperkingen in literatuur en film. Ook te beluisteren op Spotify: https://open.spotify.com/episode/6kjTzTFoGgfRBcR6u2LNFR?si=Yzu9IqWGSQqsxNWSJulo9w en YouTube: https://youtu.be/1lxqBLKBTkE Vanaf nu ook te vinden op iTunes: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/herwaarns-podcast/id1480092710 Verwijzingen: Intro: - BBC Analysis podcast - The Root of 'Woke' Culture. https://open.spotify.com/episode/1XleWis1bJ95vpZQFeqlFl?si=0f01VRnxT1KeHnmcjkjWLg Andries: Rens Bod - A New History of the Humanities Wessel: Jiskefet - English Sports. https://youtu.be/E_6d3JBBo4s (En ook: Jiskefet - Stiften! https://youtu.be/hZBHkJFcYII) Martha Nussbaum - Niet voor de Winst. 2010. Ambo. 2012. Vertaling Anbo|Anthos Uitgevers. Merel: John Williams - Stoner Overige verwijzingen: - Blog van Lieke: https://overdemuur.org/rutte-gebruikt-wetenschap-alleen-als-het-uitkomt/ - Blog van Andries: https://lectoraatchangemanagement.nl/2017/09/18/de-opkomst-van-een-discipline/ https://lectoraatchangemanagement.nl/2017/12/15/de-staat-van-een-discipline/ https://lectoraatchangemanagement.nl/2018/07/13/pleidooi-voor-de-geesteswetenschappen-anyone/

In de vierde aflevering over emotie behandelen we schaamte, misschien omdat Wessel er een hekel aan heeft, of omdat Merel graag over Mean Girls wil praten. Is schaamte een nuttige emotie voor individuen en de samenleving of zouden we beter schaamteloos door het leven kunnen? Wessel George Orwell. “Such, such were the joys.” Collected Essays, Journalism and Letters 4. Secker and Warburg, 1968. Penguin, 1970.Contrapoints. Cringe. 2020. https://youtu.be/vRBsaJPkt2QToni Morisson - The Bluest Eye. 1970. Vintage, 1999. Merel Mean Girls. 2004. Regisseur: Mark Waters. Script: Tina Fey.Easy A. 2010. Regisseur: Will Gluck. Script: Bert V. Royal.Nathaniel Hawthorne - The Scarlet Letter. 1850. https://youtu.be/Sktd4pWPBTE

Voor aflevering drie van de emotie mini-serie praten we over tevredenheid. Wat maakt ons tevreden en hoe blijven we tevreden? We praten over avontuur, ambitie, semi-aquatische Galápagosmensen en onwaarschijnlijke helden. Merel https://en.wikipedia.org/wiki/Contentment https://nl.wikipedia.org/wiki/Tevredenheidhttps://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/tevredenhttps://sochicken.nl/simpele-tips-voor-meer-tevredenheidhttps://www.happinez.nl/groei/gelukkig-zijn-met-tevredenheid/J.R.R. Tolkien. The Hobbit. 1937. London: HarperCollins,1999.Jeff Goins. Real Artists Don't Starve, Timeless Strategies for Thriving in the New Creative Age. London: HarperCollins, 2017.  Wessel Robert Louis Stevenson. The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde. Green & Co. Longmans, 1886.Kurt Vonnegut. Galápagos. Flamingo, 1994. Jonathan Cape and Granada Publishing, 1985. https://youtu.be/NB0gZARVYLU

Welkom bij de Herwaarns mini-serie! Vanwege de COVID19-maatregelen hebben wij een tijdelijk stop op onze podcast-opnames. Om toch na te blijven denken aan de hand culturele objecten zijn we een mini-serie over emotie gestart. In deze aflevering onderzoeken we de verschillen tussen eenzaamheid en alleen zijn aan de hand van samurai, wolkengedichten en een buitenaardse missionaris. Wessels object: - William Wordsworth - I Wandered Lonely as a Cloud - Kazuo Koike en Goseki Kojima - Lone Wolf and Cub. Merels object: - Michel Faber - The Book of Strange New Things https://youtu.be/WwVUwt1OZlg

Welkom bij de Herwaarns mini-serie! Vanwege de COVID19-maatregelen hebben wij een tijdelijk stop op onze podcast-opnames. Om toch na te blijven denken aan de hand culturele objecten zijn we een mini-serie over emotie gestart. We kiezen een cultureel object uit dat voor ons veelzeggend is over een bepaalde emotie, leggen uit waarom en sturen dit door naar de ander, die reageert en zelf vertelt over een ander object. Tenslotte volgt de reactie van de eerste. Deze aflevering gaat over woede. Is woede altijd een negatieve emotie of zijn er ook manieren om woede te gebruiken voor iets goeds? Merels object: - Seneca - Over Woede (De Ira) https://en.wikipedia.org/wiki/De_Ira - Scène uit Harry Potter: https://www.youtube.com/watch?v=3HPymviUCB0 - Badscène: https://www.youtube.com/watch?v=GyPF4sZgl1o&has_verified=1 - Info over Daenerys: https://gameofthrones.fandom.com/wiki/Daenerys_Targaryen Wessels object: - Knights of the Old Republic. Bioware, 2003. - Simone Weil. "L'Iliad: de poem du force." 1945. Vertaling naar Engels Mary McCarty: "The Iliad or the Poem of Force." Voor de Jedi en Sith codes kun je hier terecht: -- https://starwars.fandom.com/wiki/Jedi_Code -- https://starwars.fandom.com/wiki/Code_of_the_Sith Conclusie: - Beyoncé - Flawless https://www.youtube.com/watch?v=IyuUWOnS9BY - Chimamanda Ngozi Adichie - We should all be  feminists - https://www.ted.com/talks/chimamanda_ngozi_adichie_we_should_all_be_feminists - Knock Down the House - trailer: https://www.youtube.com/watch?v=_wGZc8ZjFY4 (te zien op Netflix) (Merel wil ook graag de cursus Changemakers van The School of Life, gegeven door Remko van Broekhoven, bedanken voor het idee Adichie/Beyoncé) https://youtu.be/ErbsMgpig_w

"Who controls the past controls the future. Who controls the present controls the past." zei George Orwell in Nineteen Eighty-Four. Geschiedenis wordt geschreven door de overwinnaars. Het zoeken naar een historische waarheid is bijna onmogelijk, zeker als de waarheid het heden ook al wordt ondermijnd door alternatieve feiten en nepnieuws. Deze aflevering van de Herwaarns podcast gaat over de verbanden tussen historiografie, de wetenschap over geschiedschrijving, en fictie. Is alle geschiedenis het vertellen van verhalen? Is het dan nog waar? Is het dan nog wetenschap? Te gast is Renske, classica werkende aan een promotie-onderzoek over religie in het Romeinse Rijk, net als in aflevering 7 over religieus fundamentalisme. Herwaarns 09 - Historiografie en Fictie Ook te beluisteren op Spotify en YouTube. Merels object: Hilary Mantel - Wolf Hall. Renskes object: Max Brooks - World War Z. (ook kort even de film genoemd: Marc Forster - World War Z. 2013) Wessels object: Russell Hoban - Riddley Walker. Andere verwijzingen: - Rage Against the Machine - Testify. - Suspension of disbelief (zie bijvoorbeeld Wikipedia) - E. H. Carr - What Is History. (Voorbeeld over de Rubicon). - Roman Empire. (2016-nu) - Leopold von Ranke: "wie es eigentlich gewesen" - The Crown. (2016-nu) Het citaat kwam uit aflevering 1 van seizoen 3. - Margaret Atwood - The Handmaid's Tale. - George Orwell - Nineteen Eighty-Four. - Michel Faber - The Book of Strange New Things. - Arrival (2016). Directie Denis Villeneuve, scenario Eric Heisserer.

In de eerste aflevering van 2020 praten we over wat de Nederlandse identiteit definieert. Is het tolerantie, diversiteit, openheid, voetbal, handel, water? Máxima's roemruchte uitspraak dat "de Nederlander" niet bestaat en het rapport "Denkend aan Nederland" van het Sociaal Planbureau zijn aanleiding voor ons gesprek. Het rapport stelt dat Nederlands een gezamenlijke identiteit voelen, maar zodra er discussies ontstaan over wat die identiteit is, er scheidslijnen ontstaan tussen burgerlijke vrijheden aan de ene kant en symbolen en tradities aan de andere kant. Wat zijn die symbolen en waarom staan ze tegenover vrijheden? Te gast is Tim, Neerlandicus bezig met een promotie-onderzoek over 17e-eeuwse Nederlandse vertalingen van Spaanse toneelstukken. Herwaarns Podcast 8 - De Nederlandse Identiteit Ook te beluisteren via Spotify, YouTube en SoundCloud. Verwijzingen: Intro Maxima's speech - https://www.koninklijkhuis.nl/documenten/toespraken/2007/09/24/toespraak-van-prinses-maxima-24-september-2007 SCP - Denkend aan Nederland - https://www.scp.nl/Publicaties/Terugkerende_monitors_en_reeksen/Sociaal_en_Cultureel_Rapport Objecten Wessel - De Snijtafel - Het Koningslied (https://www.youtube.com/watch?v=BJ2YY9iOEz0) Merel - De hokjesman, VPRO, Michael schaap, 2013-2016 (https://www.vpro.nl/programmas/de-hokjesman.html) Er is ook YouTube playlist - https://www.youtube.com/playlist?list=PLDsR5P9Lkw3ODSITrz8SzprqwDEie561F  Tim - Pedro Calderón la Barca - La vida es sueño. Vertaald als Het Leven Is Maer Droom. (Vindbaar op http://www.let.leidenuniv.nl/Dutch/Ceneton/) Andere verwijzingen: - Joseph Conrad - Heart of Darkness. - De grens, VPRO, Tommy Wieringa, 2013. De aflevering over Limburg: https://youtu.be/707hXMcURIA - Kristien Hemmerechts - De vrouw die de honden eten gaf

In deze aflevering bespreken we religieus fundamentalisme. Radicaal, orthodox geloof dat terug grijpt op een ideaal van vroeger leidt tot conflicten in een moderne samenleving. Hoewel religieus fundamentalisme in het publieke debat bijna synoniem is aan islamitisch fundamentalisme, zijn er veel verschillende voorbeelden te bedenken. We spreken over de invloeden van fundamentalisme en de invloeden die fundamentalisme creeëren. Te gast is Renske, classica werkende aan een promotieonderzoek over religie in het Romeinse rijk. Herwaarns 07 - Religieus Fundamentalisme De aflevering is ook te beluisteren op Spotify, YouTube en SoundCloud. Dit was de laatste podcast van ons experiment. Wij zijn zelf erg enthousiast en hebben besloten volgend jaar door te gaan met nieuwe onderwerpen en zowel nieuwe als oude gasten. Wil je ook een keer meedoen? www.herwaarns.nl Verwijzingen Wessels object: - Chuck Palahniuk - Fight Club. Maar ook de film Fight Club, 1999, geregisseerd door David Fincher.    Merels object: Mohsin Hamid - The Reluctant Fundamentalist. Renskes object: Agora (2009). Regie: Alejandro Amenábar.

Merel en Wessel maken een podcast waarin we samen met gasten een maatschappelijk relevant thema bespreken aan de hand van een cultureel object naar keuze. Via deze tekst, film, muziek of ander element van cultuur proberen we het thema beter te begrijpen vanuit ieders eigen achtergrond en expertise. We proosten op gezondheid, willen een gezonde geest in een gezond lichaam en velen vinden het belangrijkste "als we maar gezond zijn." Gezond zijn heeft veel waarde zowel het individu als de maatschappij. De vraag is: wat betekent gezondheid precies? Is iemand gezond bij afwezigheid van ziekte, bij een optimale fitheid, bij een stralend en mooi lichaam? Wie mag er bepalen of iemand gezond is? Te gast deze keer is Glyn, classicus werkende aan een proefschrift over de cultuurgeschiedenis van de huid. Herwaarns 06 - Het Gezonde Lichaam Glyns object (en verwijzingen): Jean-Louis-Marc Alibert - Arbre des Dermatoses (https://commons.wikimedia.org/w/index.php?search=arbre+des+dermatoses&title=Special%3ASearch&go=Go&ns0=1&ns6=1&ns12=1&ns14=1&ns100=1&ns106=1#/media/File:J._L._M._Alibert,_Clinique_de_l'Hopital._Wellcome_L0020959.jpg) Jean-Louis-Marc Alibert - Ambre des Dermatoses Verwijzingen: Steven Connor - The Book of Skin (2005)De Griekse teksten en vertalingen uit de LOEB reeks van alle traktaten uit het Hippocratisch Corpus zijn te vinden op deze site: https://www.loebclassics.com/Een goede inleiding op het Corpus is: The ‘Hippocratic' Corpus – Elizabeth M. Craik (2015)Website van het anatomisch museum in Nijmegen: https://www.radboudumc.nl/afdelingen/anatomie/museum-voor-anatomie-en-pathologieHelen King - Hippocrates' Woman: Reading the Female Body in Ancient Greece (1998)Voor cardiologie voor vrouwen aan de RU, zie bv: https://www.radboudumc.nl/nieuws/2019/boek-hart-voor-vrouwen-cardioloog-angela-maasOver de verwarring van overgangsklachten: https://www.volkskrant.nl/economie/burn-out-depressie-het-zou-ook-weleens-de-overgang-kunnen-zijn~b420ac22/Er is heel veel geschreven over hoe bepaalde culturele bias wordt voortgezet in geneeskunde en wetenschappelijke ideeën over het lichaam. Het werk van Donna Haraway is hier heel relevant, bijvoorbeeld.Nederlandse vertaling van Artemidorus: Droomboek – Artemidoros van Daldis, vertaald door Simone Mooij-Valk (2014) Merels objecten: Orthorexia: https://voedingscentrum.nl/encyclopedie/orthorexia.aspx Fitgirls.nl en fitgirl.nlDe herontdekking van het lichaam - Bregje Hofstede (2016)Mindgym, sportschool voor je geest - Wouter de Jong (2018)Ikigai, de Japanse geheimen voor een lang, gezond en gelukkig leven - Francesco Miralles en Hector Garcia (2016)De hashtags #selfcare (20.9 miljoen berichten!) en #selfhelp (2.2 miljoen) op Instagram, waaronder het bericht "7 great habits of successful people" Wessels object Deus Ex: Human Revolution. Gemaakt door Eidos Montreal en gepubliceerd door Square Enix in 2011. Script en regie: Mary DeMarle. Spotify: YouTube: https://youtu.be/Hz-UdSOBSXo Soundcloud: https://soundcloud.com/herwaarns/het-gezonde-lichaam

Merel en Wessel maken een podcast waarin we samen met gasten een maatschappelijk relevant thema bespreken aan de hand van een cultureel object naar keuze. Via deze tekst, film, muziek of ander element van cultuur proberen we het thema beter te begrijpen vanuit ieders eigen achtergrond en expertise. In aflevering vijf onderzoeken we het doel van onderwijs. Het onderwijs ontwikkelt altijd, maar in welke richting en waarom is een ingewikkeld onderwerp. Zou het onderwijs mensen moeten voorbereiden op het leven, hun carrière, actief burgerschap of vooral dienen als zelfontplooiing? Hoe worden deze doelen het beste bereikt? Herwaarns Podcast 05 - Het Doel van Onderwijs Te gast is Willemijn, kunsthistorica, neerlandica en docent Nederlands. Nieuwsgierig naar de volgende afleveringen? Wil je wellicht een keer meedoen? Meer informatie vind je bij Herwaarns Podcast – Planning en Uitleg. Meer afleveringen: podcast overzicht. Verwijzingen Intro: H. G. Wells - "History becomes more and more a race between education and disaster."Currilum.nuSjef Drummen: https://www.beteronderwijsnederland.nl/blogs/2014/03/het-duidelijke-verhaal-over-agora/Rutger Bregman - Utopia for Realists Culturele objecten: Hieronymus van Alphen - De Pruimeboom - Eene Vertelling (https://www.dbnl.org/tekst/alph002klei01_01/alph002klei01_01_0023.php)Ralph Waldo Emerson - "New England Reformers",  "American Scholar" en "Literary Ethics"Dead Poets SocietyAn EducationMona Lisa Smile Spotify: https://open.spotify.com/episode/7B37wZz6RzUNbDw6fSX5I7?si=Be2crD7JScKhMkEObfqggQ Soundcloud: https://soundcloud.com/herwaarns/het-doel-van-onderwijs YouTube: https://youtu.be/fBpOGd5gpyQ

Merel en Wessel maken een podcast waarin we samen met gasten een maatschappelijk relevant thema bespreken aan de hand van een cultureel object naar keuze. Via deze tekst, film, muziek of ander element van cultuur proberen we het thema beter te begrijpen vanuit ieders eigen achtergrond en expertise. In aflevering vier praten we over de vrouwelijke held. In veel media worden vrouwelijke helden opgeworpen als reactie op de traditionele mannelijke helden. Het is een kwestie van vertegenwoordiging en van het hervertellen van vastgekoekte verwachtingspatronen, zowel kunstzinnig als politiek als ironisch. Natuurlijk zijn vrouwelijke karakters al lang heldhaftig, maar het lijkt inmiddels een expliciet doel om de heldenstatus aan vrouwen toe te wijzen, zoals de aankondiging van een vrouwelijke James Bond, het vieren van de successen van vrouwelijke superhelden als Ms. Marvel en Wonder Woman tot het hervertellen van verhalen vanuit vrouwelijk perspectief. In deze podcast discussiëren we over wat de vrouwelijke held succesvol maakt, hoe ze verschilt van een mannelijke held en of een "strong female lead" een belangrijke feministische rol heeft of gewoon slim marktdenken is. Te gast zijn Lieke, mediëvist en promovendus aan de universiteit Leiden, en Sjoerd, neerlandicus. Herwaarns Podcast 04 - De Vrouwelijke Held Ook te beluisteren op SoundCloud en YouTube. Nieuwsgierig naar de volgende afleveringen? Wil je wellicht een keer meedoen? Meer informatie vind je bij Herwaarns Podcast – Planning en Uitleg. Meer afleveringen: podcast overzicht. Verwijzingen Culturele objecten: J. R. R. Tolkien - The Lord of the Rings. (Deze scène specifiek: https://youtu.be/dQ_-rmuPZC4)Jeanne d'ArcFriedrich Schiller, Die Jungfrau von OrleansTheu Boermans versie van Schillers stukMadonna - Dark Ballet (https://youtu.be/6Uagw4zser8)Bruno Dumont - Jeannette, l'enfance de Jeanne d'Arc Philip Pullman - His Dark Materials trilogie          Lena Dunham - Girls Overig: Wikipedia definitie van held: https://nl.wikipedia.org/wiki/HeldThea Beckman - Geef Me de Ruimte!Mary Sue. Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/Mary_Sue of TV Tropes https://tvtropes.org/pmwiki/pmwiki.php/Main/MarySue.Sex and the City.

Merel en Wessel maken een podcast waarin we samen met gasten een maatschappelijk relevant thema bespreken aan de hand van een cultureel object naar keuze. Via deze tekst, film, muziek of ander element van cultuur proberen we het thema beter te begrijpen vanuit ieders eigen achtergrond en expertise. Aflevering drie gaat over "de schande van de auteur," een variant op het concept van de dood van de auteur. Naar aanleiding van het net verschenen boek Door de Schaduwen Bestormd - Reflecties op de controverse rond de oorlogsjaren van Lucebert komt Yi Fong Au praten over de invloed van de vermeende slechtheid van auteurs op de interpretatie van hun werk. Moeten we werken van racistische auteurs anders lezen? Zouden we het werk van artiesten met Nazi-sympathieën nog wel moeten lezen? In andere worden: wat doet het beeld van een kunstenaar met het interpreteren van het werk? Herwaarns Podcast 03 - De Schande van de Auteur Ook te beluisteren op SoundCloud en YouTube. Nieuwsgierig naar de volgende afleveringen? Wil je wellicht een keer meedoen? Meer informatie vind je bij Herwaarns Podcast – Planning en Uitleg. Meer afleveringen: podcast overzicht. Verwijzingen Schande van de auteur: Dood van de auteur: Roland Barthes. "Dood van de Auteur." (La mort de l'auteur) - https://en.wikipedia.org/wiki/The_Death_of_the_Author. Culturele objecten: H. G. Wells - The Time Machine. Net als al zijn werken te vinden op Gutenberg: https://www.gutenberg.org/ebooks/35Yi Fong Au en Tommy van Avermaete - Door de Schaduwen Bestormd - Reflecties op de controverse rond de oorlogsjaren van Lucebert. Uitgeverij Oevers. (Kijk vooral hier: https://uitgeverijoevers.nl/door-de-schaduwen-bestormd-lucebert/)(Met het specifieke gedicht Zielsverhuizing)Michael Jackson - Thriller. (Aan de hand van het Volkskrant-interview met Margo Jefferson - https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/margo-jefferson-wis-michael-jackson-niet-uit-maar-leer-van-zijn-leven~b9057303d/) Overig: Lucebert biografieën: Peter Hofman - Lichtschikkend en zingend: de jonge Lucebert uit 2004 en Wim Hazeu - Lucebert uit 2018.

In aflevering twee praten we samen met Willemijn, kunsthistorica, mediëvist en docent Nederlands binnen Entree Voor Anderstaligen, over de vluchtelingenproblematiek. Herwaarns Podcast 02 - Vluchtelingenproblematiek Soundcloud / YouTube Merel en Wessel maken een podcast waarin we samen met gasten een maatschappelijk relevant thema bespreken aan de hand van een cultureel object naar keuze. Via deze tekst, film, muziek of ander element van cultuur proberen we het thema beter te begrijpen vanuit ieders eigen achtergrond en expertise. Nieuwsgierig naar de volgende afleveringen? Wil je wellicht een keer meedoen? Meer informatie vind je bij Herwaarns Podcast – Planning en Uitleg. Meer afleveringen: podcast overzicht. Verwijzingen Vluchtelingenproblematiek: https://www.vluchtelingenwerk.nl/feiten-cijfers/cijfers/bescherming-europa Culturele objecten: Salman Rushdie - The Satanic Verses.Tommy Wieringa - Dit Zijn de Namen.Patrick Kingsley - De Nieuwe Odyssee. Overig: Volkskrant: artikelen over vluchtelingen met nieuw werk https://www.volkskrant.nl/mensen/medisch-specialist-en-vluchteling-auto-met-chauffeur-in-syrie-onderaan-de-ladder-in-nederland~be6bce2e/Volkskrant: https://www.volkskrant.nl/mensen/aylin-52-ik-ben-de-vrouw-zonder-man-keer-op-keer-afgewezen-om-het-land-waar-ik-ben-geboren~b6d1db3d/

Welkom bij de Herwaarns podcast! In de eerste aflevering praten we over burgerschap. Onze gast is Annika, zojuist afgestudeerd historica en wijsgerige werkzaam bij een educatieve uitgeverij, waar burgerschap haar huidige project is. Merel heeft taalwetenschappen en literatuurwetenschappen gestudeerd en is nu een promotie-onderzoek aan het doen. Ze werkt ook bij een universitaire uitgeverij. Wessel heeft Engels, literatuur en filosofie gestudeerd en is nu docent Engels op een middelbare school. Aflevering 01 - Wat is burgerschap? Merel en Wessel maken een podcast waarin we samen met gasten een maatschappelijk relevant thema bespreken aan de hand van een cultureel object naar keuze. Via deze tekst, film, muziek of ander element van cultuur proberen we het thema beter te begrijpen vanuit ieders eigen achtergrond en expertise. Nieuwsgierig naar de volgende afleveringen? Wil je wellicht een keer meedoen? Meer informatie vind je bij Herwaarns Podcast - Planning en Uitleg. Meer afleveringen: podcast overzicht. Verwijzingen Burgerschap: https://nl.wikipedia.org/wiki/Burgerschap, http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/burger.De hippe poster https://www.vo-raad.nl/system/downloads/attachments/000/000/766/original/B2-VOraad-burgerschap.pdf?1555588000 en het wetvoorstel https://www.internetconsultatie.nl/burgerschap/document/3670. Citaat is van pagina 8. Culturele objecten: J. K. Rowling - Harry Potter and the Prisoner of Azkaban (1999) en Harry Potter and the Order of the Phoenix (2005).Thomas More - Utopia (1516).Friedrich Hundertwasser - het Hundertwasserhaus (https://en.wikipedia.org/wiki/Hundertwasserhaus). Zie ook dit artikel van Rasheeda Saka over het werk van Friedrich Hundertwasser: https://nasslit.com/friedrich-hundertwasser-i-give-houses-back-to-the-people-f9e59f4dc551?gi=f35b80f00778 Overig: Kastensysteem - https://nl.wikipedia.org/wiki/KastenstelselAldous Huxley - Brave New World.

Welkom bij de Herwaarns Podcast! In deze aflevering leggen Merel en Wessel uit wat de bedoeling is van deze podcast. Je kunt deze gerust overslaan en meteen doorgaan naar aflevering 1 over burgerschap. Aflevering 00 - Wat is herwaarns? Merel en Wessel maken een podcast waarin we samen met gasten een maatschappelijk relevant thema bespreken aan de hand van een cultureel object naar keuze. Via deze tekst, film, muziek of ander element van cultuur proberen we het thema beter te begrijpen vanuit ieders eigen achtergrond en expertise.