Podcast appearances and mentions of thomas gomart

Laurent Larcher, grand reporter à La Croix, spécialiste des conflits africains, est l'invité de cet épisode puissant.Je sais bien qu'on n'a pas envie de regarder les massacres de masse et qu'on préfère regarder ailleurs mais vous allez voir que cet épisode va vous permettre avec douceur et lucidité de mieux comprendre un phénomène qu'on arrive pas à saisir autrement.Laurent est également l'auteur du livre La fureur et l'extase, dans lequel il interroge notre rapport collectif à la violence de masse.J'ai reçu Laurent avec une émotion particulière, parce que son regard, affûté par des années de terrain — Rwanda, Soudan, Centrafrique — vient interroger en profondeur ce que nous voyons, ou plutôt, ce que nous choisissons de ne pas voir.Dans cet épisode, nous parlons de l'horreur brute, des massacres de masse dont les victimes deviennent des chiffres, vidées de leur humanité. Pourquoi certains conflits sont-ils invisibles alors qu'ils comptent des centaines de milliers de morts ? Pourquoi cette indifférence crasse quand les victimes sont africaines ? Quel rôle jouent les médias, les réseaux sociaux, ou notre propre confort intellectuel dans ce mécanisme d'abstraction ?J'ai questionné Laurent sur le processus qui mène des citoyens ordinaires à participer à l'indicible. Il m'a parlé du plaisir, parfois de la joie qu'ont certains à tuer, une idée dérangeante mais nécessaire à regarder en face. Nous avons aussi parlé du colonialisme, de la manière dont notre regard est encore structuré par un imaginaire de domination, inconscient mais puissant.C'est un épisode intense, qui dérange, mais que je crois essentiel. Il ne s'agit pas de se flageller, mais de comprendre que ce que nous choisissons de voir — ou non — a un impact direct sur les vies humaines. Je vous invite à l'écouter avec attention, à rester avec l'inconfort, et à vous interroger.5 citations marquantes"Plus le nombre est important, moins on en prend la mesure.""Ce qu'on reproche à Hitler, c'est d'avoir traité les Français comme les Français ont traité leurs colonies.""Eux, c'est nous. Et nous, c'est eux.""On ne voit pas ce qu'on voit, car notre œil est imprégné de nos représentations.""Ne soyons jamais dans l'abstrait : chaque victime mérite un nom, une histoire."10 questions structurées posées dans l'interviewQu'est-ce qui vous a donné la force ou l'envie d'écrire ce livre ?Pourquoi certains massacres attirent-ils toute notre attention, quand d'autres sombrent dans l'indifférence ?Comment peut-on encore humaniser des dizaines de milliers de morts ?Pourquoi les conflits en Afrique reçoivent-ils si peu d'attention médiatique en France ?Est-ce que cette indifférence relève d'un racisme structurel ?Qu'est-ce que ces violences disent de nous, en tant qu'humains ?Quel est le processus psychologique qui pousse des individus ordinaires à devenir des bourreaux ?Comment avez-vous, en tant qu'homme, survécu à tant d'atrocités ?Que peut-on faire, à notre niveau, face à cette violence ?Pourquoi devient-on reporter de guerre ?Timestamps clés pour YouTube00:00 – Introduction par Grégory : comprendre la violence de masse02:00 – Pourquoi Laurent Larcher a écrit La fureur et l'extase07:00 – Abstraction des chiffres, perte d'humanité09:30 – Invisibilisation des massacres africains12:00 – "C'est ça, l'Afrique" : le racisme insidieux dans notre perception17:00 – Le plaisir de tuer, expérience de lynchage22:30 – Le rôle des médias et la désinhibition28:00 – La nuance, ce luxe disparu34:00 – Ce que l'imaginaire colonial nous empêche de voir46:00 – Hommage à Camille Lepage et l'engagement personnel52:00 – Que peut-on faire, concrètement ? Suggestion d'autres épisodes à écouter : #321 (partie 1) Israël-Palestine : Comprendre et décrypter le conflit avec Vincent Lemire (https://audmns.com/FvEjGWR) #159 Casser les idées préconçues sur le continent Africain avec Odile Goerg (https://audmns.com/hXljCUx) #312 Les défis géopolitiques d'un monde hors de contrôle avec Thomas Gomart (https://audmns.com/jscnrns)Distribué par Audiomeans. Visitez audiomeans.fr/politique-de-confidentialite pour plus d'informations.

durée : 00:22:05 - L'invité de 8h20 - Aujourd'hui dans le grand entretien, nous discutons de la guerre commerciale avec l'historien Thomas Gomart, directeur de l'Institut français des relations internationales (IFRI) et Anne-Sophie Alsif, cheffe économiste BDO France.

durée : 02:59:34 - Le 6/9 - par : Ali Baddou, Marion L'hour, Benjamin Dussy, Mathilde Khlat, Elodie Royer - Aujourd'hui dans le 6/9 , nous recevons à 7h50 Rosalie Varda, responsable du fonds Varda pour l'exposition “Le Paris d'Agnès Varda, de-ci, de-là” au Musée Carnavalet. A 8h20, la guerre commerciale, avec l'historien Thomas Gomart, et Anne-Sophie Alsif, cheffe économiste BDO France. - réalisé par : Marie MéRIER

Pierre Haski, journaliste, chroniqueur à France Inter et surtout ancien président de Reporters Sans Frontières.Je ne vais pas y aller par 4 chemins, j'adore écouter Pierre sur France Inter, je le trouve didactique, clair et surtout il garde son courage.L'épisode a été enregistré à la toute fin décembre 2024 afin de vous donner le contexte de notre conversation.Si vous suivez l'actualité avec un soupçon de perplexité, vous le connaissez sans doute pour sa capacité à rendre la géopolitique intelligible dans un monde toujours plus complexe. Pierre est aussi l'auteur d'un ouvrage sur la Palestine, sujet brûlant s'il en est, qu'il aborde avec la profondeur d'un expert mais aussi l'humilité de l'homme de terrain.Dans cet épisode, j'ai voulu aller plus loin que les simples flashs d'info ou les réactions épidermiques. J'ai questionné Pierre sur ce qu'il appelle “la marge du monde” – ces zones que l'on regarde peu, mais où se jouent les équilibres de demain. Nous avons évoqué la guerre en Ukraine, le conflit israélo-palestinien, la position ambigüe de la France, l'émergence du Sud global, le rôle grandissant de la Chine… et surtout les fractures qui nous empêchent souvent de comprendre ce que vivent “les autres”.Ce qui m'a profondément marqué dans cet échange, c'est cette manière qu'a Pierre de relier ses expériences personnelles – à Zanzibar, à Jérusalem, en Afrique du Sud – à la grande Histoire. Il ne prétend pas avoir toutes les réponses, mais il sait poser les bonnes questions et nous invite à décentrer notre regard.Dans cet épisode, nous parlons aussi de l'aveuglement occidental, de la montée des nationalismes, des tensions internes à l'Europe, de la puissance des narratifs et des dangers d'un monde où plus personne ne croit en rien. Passionnant, percutant, nécessaire.5 citations marquantes“Il y a le réel, et il y a des réalités – chacun a la sienne.”“Les témoignages contradictoires, c'est là où commence le travail du journaliste.”“Le monde n'est plus unipolaire, il devient confus et conflictuel.”“Si on ne comprend pas comment pensent les autres, on ne résoudra aucune crise.”“Quand un peuple ne croit plus en rien, on peut lui faire faire n'importe quoi.” – citation d'Hannah Arendt citée par Pierre10 questions structurées posées dans l'interviewComment passe-t-on de correspondant à France Inter ?Quelle est l'origine de ton intérêt pour la géopolitique ?En quoi consiste ton travail de vulgarisation à France Inter ?Pourquoi l'Occident ne comprend plus le Sud global ?Que signifie l'accusation d'apartheid portée par l'Afrique du Sud contre Israël ?Quelle est la portée symbolique du Sud global dans le nouvel ordre mondial ?Pourquoi l'ONU ne reflète-t-elle plus les rapports de force actuels ?Quelle est la position réelle de la France dans le monde multipolaire ?Comment expliquer les sympathies pro-russes en Europe et ailleurs ?En quoi les médias jouent-ils un rôle dans la polarisation et la désinformation ?Timestamps clés optimisés pour YouTube00:00 Introduction et présentation de Pierre Haski02:00 Zanzibar : la révélation du journalisme05:30 La pédagogie géopolitique sur France Inter08:00 Fractures de perception entre Nord et Sud12:00 Israël, Palestine et l'hypocrisie occidentale16:00 Le nouvel ordre mondial en gestation20:00 La France et son rôle européen affaibli28:00 L'OTAN, Trump et les risques de retrait américain36:00 Pourquoi certains sont pro-russes ?48:00 La Russie, la religion et les narratifs conservateurs53:00 TikTok, manipulations électorales et algorithmes58:00 France, médias et polarisation1:01:00 Israël-Palestine : l'impossibilité de l'unanimité morale Suggestion d'autres épisodes à écouter : #312 Les défis géopolitiques d'un monde hors de contrôle avec Thomas Gomart (https://audmns.com/jscnrns) #321 (partie 1) Israël-Palestine : Comprendre et décrypter le conflit avec Vincent Lemire (https://audmns.com/FvEjGWR) #299 Une autre histoire de l'humanité avec Christian Grataloup (https://audmns.com/AuGwnAl)Distribué par Audiomeans. Visitez audiomeans.fr/politique-de-confidentialite pour plus d'informations.

As delegações norte-americana e russa estiveram esta terça-feira, 18 de Fevereiro, reunidas em Riad, capital da Arábia Saudita, a discutir sobre o destino da Ucrânia, sem presença ucraniana. "A política externa de Donald Trump rompe com o internacionalismo liberal que guiou os Estados Unidos da América (EUA) nos últimos 125 anos", lembra a professora do Instituto Superior de Ciências Sociais e Políticas da Universidade de Lisboa, Maria Ferreira, sublinhando que "Trump não reconhece a União Europeia como potência regional preferindo favorecer regimes autocráticos". RFI: De que forma olha para esta recente postura de Donald Trump em relação à Rússia, para o futuro da geopolítica internacional. Este pode ser um ponto de viragem nas relações entre os Estados Unidos e a Rússia. O que está a acontecer entre a Rússia e os Estados Unidos?Está a acontecer o total romper de expectativas em relação à política externa norte-americana. Nas Relações Internacionais, há uma diferença entre anarquia e anomia. Até aqui, existia anarquia internacional, mas havia algumas expectativas em relação ao comportamento dos Estados. O que Donald Trump está a fazer é pôr fim ao internacionalismo liberal que guiou a política externa norte-americana nos últimos 125 anos, desde Theodore Roosevelt. E está a substituir o internacionalismo liberal pela adopção de um realismo absolutamente ofensivo que se baseia na ideia de que os Estados, mesmo as democracias, têm um direito natural à expansão geográfica. Colocando-se ao lado de Putin, Donald Trump solidifica a sua aliança de autocracias, legitima a sua pretensão à Gronelândia, quebrando com aquelas que foram as premissas da política externa norte-americana desde o início do século, ou seja, com as constantes linhas de força da política externa norte-americana nos últimos 125 anos.O que Trump está a mostrar é que só reconhece grandes potências no plano internacional e a União Europeia não é considerada como uma potência regional na Europa. Até porque, como o vice-presidente dos Estados Unidos afirmou em Munique, a Europa não se encaixa na visão ideológica da administração Trump, que favorece autocracias e não democracias. Trump, no fundo, o que quer é um espaço pós-soviético nas mãos de Vladimir Putin. Faz lembrar a citação de Tucídides: "Os fortes fazem o que querem, e os fracos sofrem o que têm que sofrer".Mas há também aqui a questão da China. A prioridade de Trump será, a seu ver, conter a China, que apoia a Rússia e não a resolução da questão ucraniana?Não me parece. Parece-me que, neste momento, e antes de se tratar da questão chinesa, Donald Trump está muito interessado em criar um conflito na Europa pela hegemonia regional, e os Estados Unidos estão a favorecer a Rússia à custa da União Europeia e da Ucrânia. Aliás, existe aquilo a que Thomas Gomart, director do Instituto Francês de Relações Internacionais, descreve como uma espécie de convergência ideológica entre Washington e Moscovo. E, portanto, há aqui uma espécie de prenda estratégica que foi dada a Vladimir Putin, mesmo sem qualquer concessão por parte de Moscovo em relação ao futuro da Ucrânia. O problema é que a União Europeia se encontra profundamente dividida. Este modus operandi das reuniões que excluem os Estados europeus e incluem outros mostra essa profunda divisão da Europa, que acontece porque poucos Estados europeus querem efectivamente enviar tropas para a Ucrânia, designadamente da Polónia ou Alemanha. Portanto, há aqui uma falta de posição da União Europeia quanto às garantias de segurança que podem ser dadas à Ucrânia. Face a esta acção e esta convergência ideológica entre a Rússia e os Estados Unidos, que, para quem acompanha as relações internacionais há muitas décadas, é absolutamente inusitada.O que ganha a Rússia com esta aproximação, o facto de os Aliados europeus não enviarem tropas, por exemplo, para a Ucrânia?A Rússia quer criar no espaço pós-soviético, e é preciso dizer que, para a Rússia, o espaço pós-soviético inclui, por exemplo, os Estados bálticos, que já são membros da União Europeia e da NATO. Quer criar no espaço pós-soviético uma espécie de zona tampão, que, na retórica de Putin, iria proteger a Rússia de um eventual ataque da NATO, que, desde o fim da Guerra Fria, tem-se naturalmente expandido para leste, porque os Estados veem a NATO como o único mecanismo de segurança colectiva que podem ter face a uma Rússia que nunca se democratizou e que manteve as suas tendências autocráticas.Portanto, o que Putin faz é criar um inimigo no Ocidente e legitimar, através de diversas estratégias discursivas, a ideia de que a NATO continua a ser um perigo para a autonomia territorial russa e legitima, assim, a vontade de criar um espaço de segurança alargado na Ucrânia e que vai atingir outros Estados, os Estados do espaço pós-soviético. Isto é, no fundo, um conflito pela hegemonia regional da Europa, um conflito ideológico entre o modelo democrático, simbolizado pela União Europeia, e o modelo autocrático, simbolizado pela Rússia. E quando, nos Estados Unidos, acontece o impensável, ou seja, temos uma administração mais autocrática ou ideologicamente muito conservadora, muito próxima dos valores da extrema-direita, é claro que essa convergência ideológica, que seria impensável há dez anos entre Washington e Moscovo, agora parece real.Qual seria a estratégia de Trump para garantir um cessar-fogo eficaz entre a Rússia e a Ucrânia? Isto é uma ilusão? Ele está disposto a fazer concessões territoriais para enfraquecer a Europa, como a entrega da Crimeia ou do Donbass à Rússia para garantir uma suposta paz. É realista esperar, nesta altura, que a Rússia se comprometa a não invadir novos territórios e deixar de ser uma ameaça concreta?Não. Eu penso que aquilo que Trump pretende é fortalecer a Rússia. E aqui, a questão da relação com a China não é despiciente, porque, criando uma potência regional no espaço euro-asiático, de certa forma vai criar um rival geopolítico capaz de enfrentar a China. Infelizmente, para a Ucrânia e para a União Europeia, aquilo que Putin vai provavelmente fazer está como está a fazer com Israel em relação à Palestina e à Faixa de Gaza: satisfazer as pretensões territoriais de Vladimir Putin. Quais são elas? Nós não sabemos, neste momento, e nesse sentido, fortalecer a Rússia como pilar da segurança na Europa e como contrapoder no espaço euro-asiático.Donald Trump retoma a estratégia de pivot para a Ásia que tinha sido iniciada por Barack Obama. De que forma é que esta estratégia do pivot para a Ásiapode ter impacto na posição dos Estados Unidos em relação à Europa, e concretamente, porque estamos a falar disso? Da Ucrânia?As estratégias de Barack Obama e Donald Trump divergem ideologicamente. Barack Obama nunca quis criar na Europa Central e de Leste uma potência regional com tendências claramente autocráticas. Barack Obama sempre teve uma excelente relação com os líderes da União Europeia. Portanto, o que nós agora estamos a assistir é a uma mudança de sinal ideológico nos Estados Unidos e ao empoderamento de um novo pivot no espaço europeu e asiático, que é claramente um pivot autocrático. Aquilo que várias administrações norte-americanas tentaram ao longo do período que se seguiu ao fim da Guerra Fria foi tentar contribuir para a democratização da Rússia. E eu penso que Barack Obama ainda teve algumas ilusões em relação às intenções ofensivas de Putin. Donald Trump não tem qualquer ilusão quanto a essas intenções ofensivas, até porque reparemos que ele tem intenções ofensivas em relação a outros territórios na Europa.Portanto, o objetivo não é tentar contribuir para a mudança do regime na Rússia, criando um pivot regional mais democrático do que autocrático. O objetivo é afirmar a ideia neorrealista ofensiva de que mesmo as democracias, tal como as autocracias, têm o mesmo direito à expansão natural do seu território, se isso satisfizer os seus interesses. E, portanto, os Estados mais fracos ficam na mão desta ideia ofensiva de que Estados como a Rússia ou os Estados Unidos têm este direito natural, essa legitimidade natural, à sua expansão geográfica, o que coloca em questão todos os pilares da segurança colectiva, regional e universal que foram definidos após a Segunda Guerra Mundial.Para defender essas questões de segurança, como e quem pode travar as intenções ofensivas, quer dos Estados Unidos, quer da Rússia? Como não existe um superestado nas relações internacionais. Neste momento, a Europa não consegue emergir nem como uma potência militar, nem sequer como uma potência moral que, de alguma forma, pudesse ser um contraponto normativo, quer ao modelo autocrático de Trump, quer ao modelo autocrático de Vladimir Putin. Não estou a ver como é que alguém ou alguma força pode ser um contraponto a esta vontade ofensiva e a esta hegemonia universal e regional, russa e norte-americana.É muito interessante que, nos últimos dias, estamos a assistir à degradação da saúde do Papa Francisco. O Papa Francisco tem sido aquilo que a União Europeia não consegue ser em relação à guerra na Ucrânia e à interação entre Putin e Trump. Ou seja, o Papa Francisco tem sido a voz moral da Europa e do mundo. Se ele desaparecer nos próximos dias, vai-se calar provavelmente a única voz normativa de oposição e de contra-discurso a esta estratégia de poder pelo poder e esta estratégia ofensiva de duas grandes potências.

Vlan c'est aussi un podcast dans lequel on essaie de comprendre comment le monde bouge et cet épisode me semble clef pour mieux le faire et prendre le recul nécessaireThomas Gomart, est l'un des plus grands experts français en géopolitique, il est le directeur de l'IFRI et l'auteur de l'accélération de l'histoire.Un thème évidemment essentiel aujourd'hui tant nous n'arrivons plus à faire de sens avec ce qui se passe.Ensemble, nous explorons les 3 grands conflits en cours ou qui couvent : l'Ukraine, la Palestine, Taiwan et nous parlons également de la Corée du Nord. Nous parlons également de la position de l'Europe dans tout cela, de la montée de l'extrême droite, Thomas nous fait part de ses réflexions sur la nécessité pour l'Europe de se défendre dans un monde multipolaire en mutation rapide, la montée des économies chinoise et indienne, ainsi que l'importance stratégique des détroits mondiaux. Nos échanges couvrent également des sujets allant de la montée de l'extrême droite en Europe, aux défis environnementaux et technologiques, sans oublier la complexité des relations internationales au Moyen-Orient.Nous envisageons également le rôle crucial des moyens privés en période de guerre, illustré par la figure d'Elon Musk. Nous discutons de l'influence économique, technologique et politique de Musk, ainsi que des implications de ses actions sur la géopolitique mondiale.Thomas nous fait part de ses réflexions sur la nécessité pour l'Europe de se défendre dans un monde multipolaire en mutation rapide, la montée des économies chinoise et indienne, ainsi que l'importance stratégique des détroits mondiaux. Nos échanges couvrent également des sujets allant de la montée de l'extrême droite en Europe, aux défis environnementaux et technologiques, sans oublier la complexité des relations internationales au Moyen-Orient.Nous explorons comment la Chine redessine les équilibres globaux, la résurgence des conflits armés en Europe, et la problématique de la course aux armements versus les investissements écologiques. Plongez avec nous dans cette conversation enrichissante alors que nous décryptons l'accélération de l'histoire et ses impacts sur la civilisation moderne.Préparez-vous à un épisode passionnant et éclairant avec des perspectives inédites sur les dynamiques géopolitiques actuelles. Bonne écoute !Les questions que l'on se pose :1. Quelle est l'importance de l'organisation des moyens privés en période de guerre, et comment le cas de Starlink d'Elon Musk illustre-t-il ce rôle?2. Comment la perception de la paix comme acquise peut-elle influencer la capacité d'un continent à se défendre face aux turbulences géopolitiques?3. Pourquoi Thomas Gomart estime-t-il que la mondialisation n'a pas débuté en Europe, et quels sont les arguments en faveur de l'importance des économies chinoise et indienne?4. Comment la dépendance européenne vis-à-vis des États-Unis se manifeste-t-elle dans les décisions géopolitiques actuelles?5. Quelles sont les implications économiques et géopolitiques des détroits de Taïwan, d'Hormuz, de Bab el Mandeb et du Bosphore pour l'économie mondiale?6. Dans quelle mesure les ambitions maritimes de la Chine représentent-elles une menace pour la géopolitique mondiale, notamment en ce qui concerne Taïwan?7. Pourquoi la stratégie et la réflexion à long terme sont-elles cruciales dans l'élaboration des politiques géopolitiques, et comment cela se traduit-il dans le contexte actuel?8. Quelle est la position de Thomas Gomart sur l'efficacité du modèle autocratique chinois comparé à la démocratie, et quelles sont les implications pour l'avenir politique mondial?9. Comment les dynamiques entre l'Iran et l'Arabie Saoudite influencent-elles les enjeux géopolitiques et économiques mondiaux, surtout dans le contexte du conflit israélo-palestinien?10. Quels sont les défis et les opportunités présentés par la montée des classes moyennes consommatrices en Indonésie, et comment cela peut-il transformer l'équilibre économique mondial?Timelaps :00:00 Les sondages montrent montées droite eurosceptique, Europe plus transactionnelle.09:59 Réflexion sur les questions stratégiques actuelles.16:56 Difficulté du métier de stratège à différentes époques.19:24 Rôle logistique en temps de guerre, Elon Musk.27:51 Géopolitique, géoéconomie, territoires, flux, détroits, énergie, puces.34:24 Réémergence de la Chine, rôle du parti communiste.37:38 Démocratie vs autoritarisme : efficacité et adaptation culturelle.43:21 Relations Iran-Arabie Saoudite, puissances moyennes gameplay mondial.49:00 Accords d'Abraham, normalisation Israël-Arabie, question palestinienne.55:01 Nouveaux soutiens à Israël et escalade nucléaire.01:01:07 Ouvrir la porte à l'intelligence stratégique.

Vincent Lemire, historien spécialiste de Jérusalem est le directeur du centre de recherche français à Jérusalem, maître de conférences et spécialiste des conflits du Proche-Orient.Il est l'auteur de très nombreux ouvrages, dernièrement de la bande dessinée à succès "Jérusalem" mais il a également participé au podcast de France Inter "Israël Palestine : anatomie d'un conflit" et est l'auteur du livre éponyme.Vincent a consacré l'ensemble de sa carrière à étudier cette région du monde, avec un regard attentif sur les dynamiques historiques, religieuses et géopolitiques qui la traversent. Ensemble, nous avons pris le temps de décrypter un sujet complexe, sensible et souvent mal compris : le conflit israélo-palestinien.Aucun sujet ne devrait être tabou mais il est important de les traiter avec neutralité et s'attachant aux faits et aux lois. C'est exactement ce que l'on fait avec Vincent.Cet épisode est le plus long jamais réalisé sur Vlan, il est donc séparé en 2 parties. Dans cet épisode, nous parlons de l'émergence du sionisme, un mouvement politique et national né à la fin du 19ème siècle en Europe. C'est Theodor Herzl, marqué par l'antisémitisme européen, et notamment par l'affaire Dreyfus en France, qui a formulé l'idée d'un refuge pour les Juifs dans un contexte de montée des persécutions. J'ai questionné Vincent sur la manière dont ce projet sioniste s'est structuré et les différentes options qui ont été envisagées avant que la Palestine ne devienne la destination privilégiée pour la création d'un foyer national juif. Ce point de départ est crucial pour comprendre les tensions qui s'en suivront.Nous avons aussi exploré la cohabitation entre Juifs, Musulmans et Chrétiens dans la Palestine ottomane à la fin du 19ème siècle. Contrairement à ce que l'on pourrait imaginer, les relations entre ces communautés étaient relativement harmonieuses à l'époque, notamment à Jérusalem, où la municipalité était mixte, avec des représentants de chaque communauté. Vincent explique comment ce fragile équilibre a été bouleversé par la montée des nationalismes à partir du début du 20ème siècle.Le conflit a véritablement pris forme après la Première Guerre mondiale, lorsque les puissances coloniales ont pris le contrôle de la région. Nous avons discuté de la guerre de 1948, un tournant décisif, et des raisons pour lesquelles les Palestiniens ont rejeté le plan de partage proposé par l'ONU. Vincent offre un éclairage précieux sur cette période, où 80% de la population en Palestine était arabe, mais où le projet sioniste prenait de plus en plus de poids, soutenu par une volonté de créer un État juif indépendant.La guerre des Six Jours en 1967, un autre moment clé, a conduit à l'occupation de la Cisjordanie, de Gaza, du Golan et du Sinaï par Israël. Cet épisode a profondément redessiné les frontières de la région, transformant le conflit israélo-palestinien en une lutte pour la restitution des territoires. Nous avons discuté de la façon dont cette occupation perdure encore aujourd'hui et comment elle continue d'alimenter les tensions.Enfin, nous avons abordé les tentatives de paix, notamment les accords d'Oslo dans les années 1990, qui avaient suscité beaucoup d'espoir mais qui, malheureusement, ont échoué à apporter une solution durable.J'ai interrogé Vincent sur les raisons de cet échec, en particulier le pari fait par Yasser Arafat, qui a reconnu l'existence d'Israël en échange d'un espoir de restitution de 22% du territoire pour un État palestinien. A cette occasion, il recevra le prix Nobel de la Paix conjointement avec Yitzhak Rabin et Shimon Peres.Malheureusement, cet espoir n'a jamais été concrétisé.Cet épisode est une véritable plongée dans l'histoire et les enjeux contemporains du conflit israélo-palestinien. Nous tentons de prendre du recul pour mieux comprendre les racines profondes de cette confrontation, les dynamiques religieuses et nationales, ainsi que le rôle des grandes puissances dans la région. C'est une invitation à aller au-delà des raccourcis et des idées préconçues pour saisir la complexité d'un conflit qui continue de modeler l'actualité internationale.Une partie des questions que l'on traite avec Vincent :À partir de quel moment historique est-il pertinent de remonter pour comprendre le conflit israélo-palestinien ?Comment le projet sioniste a-t-il émergé à la fin du 19ème siècle et quelle a été son influence sur les relations internationales ?Quelles ont été les motivations derrière la déclaration de Balfour en 1917 et comment a-t-elle changé le cours du conflit ?Quelles étaient les dynamiques religieuses et sociales entre Juifs, Musulmans et Chrétiens dans la Palestine ottomane avant le début des tensions nationalistes ?Pourquoi les Palestiniens ont-ils refusé le plan de partage de l'ONU en 1947 ?Quels ont été les impacts des guerres de 1948 et de 1967 sur les frontières actuelles de la région ?En quoi la guerre des Six Jours de 1967 a-t-elle marqué un tournant décisif dans le conflit israélo-palestinien ?Comment l'occupation israélienne de la Cisjordanie et de Gaza s'est-elle mise en place, et pourquoi persiste-t-elle encore aujourd'hui ?Quelles étaient les principales divergences entre les mouvements sionistes révisionnistes et les mouvements sionistes plus modérés ?Pourquoi les accords d'Oslo ont-ils échoué à résoudre le conflit et quels étaient les enjeux stratégiques pour les deux parties ?Quel rôle a joué la diaspora palestinienne dans le soutien international à la cause palestinienne ?Comment les puissances coloniales, comme la France et le Royaume-Uni, ont-elles influencé les premiers accords autour de la Palestine ?Quel est l'impact de la montée des mouvements religieux en Israël et en Palestine sur les négociations politiques ?En quoi le processus de paix est-il entravé par la politique des colonies israéliennes en Cisjordanie ?Pourquoi les frontières définies après la guerre de 1948 n'ont-elles pas suffi à stabiliser la région ?Quel rôle jouent les grandes puissances, comme les États-Unis et la Russie, dans la dynamique du conflit actuel ?Comment la guerre en Ukraine a-t-elle influencé la perception du conflit israélo-palestinien sur la scène internationale ?En quoi les accords récents, comme ceux d'Abraham, impactent-ils le conflit israélo-palestinien ?Quels sont les principaux points de blocage dans les négociations actuelles entre Israël et l'Autorité palestinienne ?Comment l'évolution des mouvements politiques en Israël, comme la montée de l'extrême droite, a-t-elle influencé la gestion du conflit ?Quelle est la position de l'Union Européenne sur les colonies israéliennes et l'occupation des territoires ?Pourquoi les résolutions de l'ONU n'ont-elles pas abouti à une solution durable ?En quoi la guerre des Yom Kippour en 1973 a-t-elle modifié la géopolitique régionale ?Comment la question des réfugiés palestiniens influence-t-elle encore aujourd'hui le processus de paix ?Quel rôle les organisations non-gouvernementales jouent-elles dans la médiation du conflit ?Timestamps00:00 - Le poids des résolutions de l'ONU :03:30 - La politique américaine au Moyen-Orient : 08:00 - La radicalisation religieuse des deux côtés : 12:45 - Discussion sur le terme "génocide" dans le contexte israélo-palestinien : 20:00 - Les mouvements BDS et les appels au boycott d'Israël : 27:15 - L'influence des médias internationaux : 33:45 - L'expansion des colonies israéliennes en Cisjordanie : 40:00 - Les accords d'Abraham : 45:30 - Héritage de la guerre des Six Jours (1967) : 51:00 - Le futur de Jérusalem :55:30 - Perspectives pour une solution pacifique : Suggestion d'autres épisodes à écouter : #312 Les défis géopolitiques d'un monde hors de contrôle avec Thomas Gomart (https://audmns.com/jscnrns) #166 Comprendre le phénomène des génocides pour les éviter avec Jacques Fredj (https://audmns.com/ftstCEN) #175 Comprendre le dessous des guerres invisibles mondiales avec Thomas Gomart (https://audmns.com/DDPnQDW)

Vincent Lemire, historien spécialiste de Jérusalem est le directeur du centre de recherche français à Jérusalem, maître de conférences et spécialiste des conflits du Proche-Orient.Il est l'auteur de très nombreux ouvrages, dernièrement de la bande dessinée à succès "Jérusalem" mais il a également participé au podcast de France Inter "Israël Palestine : anatomie d'un conflit" et est l'auteur du livre éponyme.Vincent a consacré l'ensemble de sa carrière à étudier cette région du monde, avec un regard attentif sur les dynamiques historiques, religieuses et géopolitiques qui la traversent. Ensemble, nous avons pris le temps de décrypter un sujet complexe, sensible et souvent mal compris : le conflit israélo-palestinien.Aucun sujet ne devrait être tabou mais il est important de les traiter avec neutralité et s'attachant aux faits et aux lois. C'est exactement ce que l'on fait avec Vincent.Cet épisode est le plus long jamais réalisé sur Vlan, il est donc séparé en 2 parties. Dans cet épisode, nous parlons de l'émergence du sionisme, un mouvement politique et national né à la fin du 19ème siècle en Europe. C'est Theodor Herzl, marqué par l'antisémitisme européen, et notamment par l'affaire Dreyfus en France, qui a formulé l'idée d'un refuge pour les Juifs dans un contexte de montée des persécutions. J'ai questionné Vincent sur la manière dont ce projet sioniste s'est structuré et les différentes options qui ont été envisagées avant que la Palestine ne devienne la destination privilégiée pour la création d'un foyer national juif. Ce point de départ est crucial pour comprendre les tensions qui s'en suivront.Nous avons aussi exploré la cohabitation entre Juifs, Musulmans et Chrétiens dans la Palestine ottomane à la fin du 19ème siècle. Contrairement à ce que l'on pourrait imaginer, les relations entre ces communautés étaient relativement harmonieuses à l'époque, notamment à Jérusalem, où la municipalité était mixte, avec des représentants de chaque communauté. Vincent explique comment ce fragile équilibre a été bouleversé par la montée des nationalismes à partir du début du 20ème siècle.Le conflit a véritablement pris forme après la Première Guerre mondiale, lorsque les puissances coloniales ont pris le contrôle de la région. Nous avons discuté de la guerre de 1948, un tournant décisif, et des raisons pour lesquelles les Palestiniens ont rejeté le plan de partage proposé par l'ONU. Vincent offre un éclairage précieux sur cette période, où 80% de la population en Palestine était arabe, mais où le projet sioniste prenait de plus en plus de poids, soutenu par une volonté de créer un État juif indépendant.La guerre des Six Jours en 1967, un autre moment clé, a conduit à l'occupation de la Cisjordanie, de Gaza, du Golan et du Sinaï par Israël. Cet épisode a profondément redessiné les frontières de la région, transformant le conflit israélo-palestinien en une lutte pour la restitution des territoires. Nous avons discuté de la façon dont cette occupation perdure encore aujourd'hui et comment elle continue d'alimenter les tensions.Enfin, nous avons abordé les tentatives de paix, notamment les accords d'Oslo dans les années 1990, qui avaient suscité beaucoup d'espoir mais qui, malheureusement, ont échoué à apporter une solution durable.J'ai interrogé Vincent sur les raisons de cet échec, en particulier le pari fait par Yasser Arafat, qui a reconnu l'existence d'Israël en échange d'un espoir de restitution de 22% du territoire pour un État palestinien. A cette occasion, il recevra le prix Nobel de la Paix conjointement avec Yitzhak Rabin et Shimon Peres.Malheureusement, cet espoir n'a jamais été concrétisé.Cet épisode est une véritable plongée dans l'histoire et les enjeux contemporains du conflit israélo-palestinien. Nous tentons de prendre du recul pour mieux comprendre les racines profondes de cette confrontation, les dynamiques religieuses et nationales, ainsi que le rôle des grandes puissances dans la région. C'est une invitation à aller au-delà des raccourcis et des idées préconçues pour saisir la complexité d'un conflit qui continue de modeler l'actualité internationale.Une partie des questions que l'on traite avec Vincent :À partir de quel moment historique est-il pertinent de remonter pour comprendre le conflit israélo-palestinien ?Comment le projet sioniste a-t-il émergé à la fin du 19ème siècle et quelle a été son influence sur les relations internationales ?Quelles ont été les motivations derrière la déclaration de Balfour en 1917 et comment a-t-elle changé le cours du conflit ?Quelles étaient les dynamiques religieuses et sociales entre Juifs, Musulmans et Chrétiens dans la Palestine ottomane avant le début des tensions nationalistes ?Pourquoi les Palestiniens ont-ils refusé le plan de partage de l'ONU en 1947 ?Quels ont été les impacts des guerres de 1948 et de 1967 sur les frontières actuelles de la région ?En quoi la guerre des Six Jours de 1967 a-t-elle marqué un tournant décisif dans le conflit israélo-palestinien ?Comment l'occupation israélienne de la Cisjordanie et de Gaza s'est-elle mise en place, et pourquoi persiste-t-elle encore aujourd'hui ?Quelles étaient les principales divergences entre les mouvements sionistes révisionnistes et les mouvements sionistes plus modérés ?Pourquoi les accords d'Oslo ont-ils échoué à résoudre le conflit et quels étaient les enjeux stratégiques pour les deux parties ?Quel rôle a joué la diaspora palestinienne dans le soutien international à la cause palestinienne ?Comment les puissances coloniales, comme la France et le Royaume-Uni, ont-elles influencé les premiers accords autour de la Palestine ?Quel est l'impact de la montée des mouvements religieux en Israël et en Palestine sur les négociations politiques ?En quoi le processus de paix est-il entravé par la politique des colonies israéliennes en Cisjordanie ?Pourquoi les frontières définies après la guerre de 1948 n'ont-elles pas suffi à stabiliser la région ?Quel rôle jouent les grandes puissances, comme les États-Unis et la Russie, dans la dynamique du conflit actuel ?Comment la guerre en Ukraine a-t-elle influencé la perception du conflit israélo-palestinien sur la scène internationale ?En quoi les accords récents, comme ceux d'Abraham, impactent-ils le conflit israélo-palestinien ?Quels sont les principaux points de blocage dans les négociations actuelles entre Israël et l'Autorité palestinienne ?Comment l'évolution des mouvements politiques en Israël, comme la montée de l'extrême droite, a-t-elle influencé la gestion du conflit ?Quelle est la position de l'Union Européenne sur les colonies israéliennes et l'occupation des territoires ?Pourquoi les résolutions de l'ONU n'ont-elles pas abouti à une solution durable ?En quoi la guerre des Yom Kippour en 1973 a-t-elle modifié la géopolitique régionale ?Comment la question des réfugiés palestiniens influence-t-elle encore aujourd'hui le processus de paix ?Quel rôle les organisations non-gouvernementales jouent-elles dans la médiation du conflit ?Timestamps : 02:00 - Les origines du sionisme : Émergence du projet sioniste en Europe à la fin du 19ème siècle en réponse à l'antisémitisme.07:00 - La cohabitation à Jérusalem avant 1908 : Juifs, Musulmans et Chrétiens vivaient en harmonie dans la Palestine ottomane.12:30 - L'influence de la déclaration de Balfour (1917) : Promesse britannique de soutien à la création d'un foyer national juif.18:45 - La guerre de 1948 et le plan de partage de l'ONU : Analyse des raisons pour lesquelles les Palestiniens ont refusé le plan proposé.23:00 - La montée des tensions dans les années 1920 : La formation des milices juives et les premières confrontations.28:40 - L'impact de la guerre des Six Jours (1967) : Transformation des frontières et occupation des territoires palestiniens.35:00 - La question des réfugiés palestiniens : Les conséquences de l'expulsion de milliers de Palestiniens après 1948.40:15 - Pourquoi les accords d'Oslo ont échoué : Discussion sur les espoirs et les déceptions des négociations des années 1990.45:30 - La montée de l'extrême droite en Israël : Impact des partis religieux et nationalistes sur la politique israélienne.50:10 - Le rôle des colonies israéliennes : Comment la politique de colonisation en Cisjordanie complique le processus de paix.55:45 - Le rôle des grandes puissances : L'implication des États-Unis, de la Russie et de l'Union Européenne dans la gestion du conflit.1:01:00 - La perspective palestinienne aujourd'hui : Comment les Palestiniens perçoivent leur situation face à l'occupation israélienne.1:05:00 - Le rôle des médias et des réseaux sociaux : Leur impact sur la perception internationale du conflit.1:10:00 - Les accords d'Abraham : Quels impacts ont eu ces accords récents sur la dynamique du conflit israélo-palestinien ?1:12:30 - Perspectives d'avenir : Quelles solutions sont envisageables pour un futur plus apaisé dans la région ? Suggestion d'autres épisodes à écouter : #312 Les défis géopolitiques d'un monde hors de contrôle avec Thomas Gomart (https://audmns.com/jscnrns) #175 Comprendre le dessous des guerres invisibles mondiales avec Thomas Gomart (https://audmns.com/DDPnQDW) #166 Comprendre le phénomène des génocides pour les éviter avec Jacques Fredj (https://audmns.com/ftstCEN)

durée : 00:08:43 - L'invité de 7h50 - Christophe Gomart, eurodéputé LR, ancien chef du renseignement militaire français et Amélie Ferey, chercheuse, responsable de recherche sur la défense au sein de l'Institut français des relations internationales, reviennent sur les explosions de bipeurs qui ont eu lieu au Liban mardi 17 septembre. - invités : Thomas GOMART, Amélie Ferey - Thomas Gomart : Historien des relations internationales, directeur de l'Institut français des relations internationales (IFRI)., Amélie Ferey : Responsable du Laboratoire de recherche sur la défense (LRD), Centre des Études de Sécurité de l'Ifri.

durée : 00:08:43 - L'invité de 7h50 - Christophe Gomart, eurodéputé LR, ancien chef du renseignement militaire français et Amélie Ferey, chercheuse, responsable de recherche sur la défense au sein de l'Institut français des relations internationales, reviennent sur les explosions de bipeurs qui ont eu lieu au Liban mardi 17 septembre. - invités : Thomas GOMART, Amélie Ferey - Thomas Gomart : Historien des relations internationales, directeur de l'Institut français des relations internationales (IFRI)., Amélie Ferey : Responsable du Laboratoire de recherche sur la défense (LRD), Centre des Études de Sécurité de l'Ifri.

Thomas Gomart, est l'un des plus grands experts français en géopolitique, il est le directeur de l'IFRI et l'auteur de l'accélération de l'histoire. Un thème évidemment essentiel aujourd'hui tant nous n'arrivons plus à faire de sens avec ce qui se passe. Ensemble, nous explorons les 3 grands conflits en cours ou qui couvent : l'Ukraine, la Palestine, Taiwan et nous parlons également de la Corée du Nord. Nous parlons également de la position de l'Europe dans tout cela, de la montée de l'extrême droite, Thomas nous fait part de ses réflexions sur la nécessité pour l'Europe de se défendre dans un monde multipolaire en mutation rapide, la montée des économies chinoise et indienne, ainsi que l'importance stratégique des détroits mondiaux. Nos échanges couvrent également des sujets allant de la montée de l'extrême droite en Europe, aux défis environnementaux et technologiques, sans oublier la complexité des relations internationales au Moyen-Orient. Nous envisageons également le rôle crucial des moyens privés en période de guerre, illustré par la figure d'Elon Musk. Nous discutons de l'influence économique, technologique et politique de Musk, ainsi que des implications de ses actions sur la géopolitique mondiale. Thomas nous fait part de ses réflexions sur la nécessité pour l'Europe de se défendre dans un monde multipolaire en mutation rapide, la montée des économies chinoise et indienne, ainsi que l'importance stratégique des détroits mondiaux. Nos échanges couvrent également des sujets allant de la montée de l'extrême droite en Europe, aux défis environnementaux et technologiques, sans oublier la complexité des relations internationales au Moyen-Orient. Nous explorons comment la Chine redessine les équilibres globaux, la résurgence des conflits armés en Europe, et la problématique de la course aux armements versus les investissements écologiques. Plongez avec nous dans cette conversation enrichissante alors que nous décryptons l'accélération de l'histoire et ses impacts sur la civilisation moderne. Préparez-vous à un épisode passionnant et éclairant avec des perspectives inédites sur les dynamiques géopolitiques actuelles. Bonne écoute ! Les questions que l'on se pose : 1. Quelle est l'importance de l'organisation des moyens privés en période de guerre, et comment le cas de Starlink d'Elon Musk illustre-t-il ce rôle? 2. Comment la perception de la paix comme acquise peut-elle influencer la capacité d'un continent à se défendre face aux turbulences géopolitiques? 3. Pourquoi Thomas Gomart estime-t-il que la mondialisation n'a pas débuté en Europe, et quels sont les arguments en faveur de l'importance des économies chinoise et indienne? 4. Comment la dépendance européenne vis-à-vis des États-Unis se manifeste-t-elle dans les décisions géopolitiques actuelles? 5. Quelles sont les implications économiques et géopolitiques des détroits de Taïwan, d'Hormuz, de Bab el Mandeb et du Bosphore pour l'économie mondiale? 6. Dans quelle mesure les ambitions maritimes de la Chine représentent-elles une menace pour la géopolitique mondiale, notamment en ce qui concerne Taïwan? 7. Pourquoi la stratégie et la réflexion à long terme sont-elles cruciales dans l'élaboration des politiques géopolitiques, et comment cela se traduit-il dans le contexte actuel? 8. Quelle est la position de Thomas Gomart sur l'efficacité du modèle autocratique chinois comparé à la démocratie, et quelles sont les implications pour l'avenir politique mondial? 9. Comment les dynamiques entre l'Iran et l'Arabie Saoudite influencent-elles les enjeux géopolitiques et économiques mondiaux, surtout dans le contexte du conflit israélo-palestinien? 10. Quels sont les défis et les opportunités présentés par la montée des classes moyennes consommatrices en Indonésie, et comment cela peut-il transformer l'équilibre économique mondial? Timelaps : 00:00 Les sondages montrent montées droite eurosceptique, Europe plus transactionnelle. 09:59 Réflexion sur les questions stratégiques actuelles. 16:56 Difficulté du métier de stratège à différentes époques. 19:24 Rôle logistique en temps de guerre, Elon Musk. 27:51 Géopolitique, géoéconomie, territoires, flux, détroits, énergie, puces. 34:24 Réémergence de la Chine, rôle du parti communiste. 37:38 Démocratie vs autoritarisme : efficacité et adaptation culturelle. 43:21 Relations Iran-Arabie Saoudite, puissances moyennes gameplay mondial. 49:00 Accords d'Abraham, normalisation Israël-Arabie, question palestinienne. 55:01 Nouveaux soutiens à Israël et escalade nucléaire. 01:01:07 Ouvrir la porte à l'intelligence stratégique. Suggestion d'autres épisodes à écouter : #175 Comprendre le dessous des guerres invisibles mondiales avec Thomas Gomart (https://audmns.com/DDPnQDW) #169 Quel avenir politique pour la France? avec David Djaiz (https://audmns.com/dzUxdGf) #254 Debunker le Grand Remplacement avec Hervé le Bras (https://audmns.com/QzqMDPL)

durée : 00:58:45 - Affaires étrangères - par : Christine Ockrent - Comment lire aujourd'hui les convulsions du monde quand l'ordre multilatéral dont nous étions les commanditaires se défait ? Débat entre deux des meilleurs déchiffreurs de la complexité contemporaine, Ghassan Salamé, diplomate et universitaire libanais, et le directeur de l'IFRI Thomas Gomart. - invités : Ghassan Salamé Diplomate et universitaire libanais. Ancien envoyé spécial de l'ONU en Libye. Ancien ministre de la culture du Liban. Directeur de l'Ecole d'affaires internationales de Sciences Po Paris entre 2010 et 2015; Thomas Gomart Historien des relations internationales, directeur de l'Institut français des relations internationales (IFRI).

Guerres en Ukraine et au Proche-Orient, tensions croissantes en Mer de Chine, velléités nucléaires… Les conflits mondiaux nous font entrer dans une nouvelle ère géopolitique. Quel peut-être le rôle de l'Europe et de la France ? Thomas Gomart, directeur de l'Institut français des relations internationales (IFRI) et auteur de « L'accélération de l'histoire » (Ed. Tallandier) nous livre son analyse.

L'émission 28 Minutes du 06/03/2024 Thomas Gomart analyse les 3 nœuds géostratégiques où se joue notre avenir « Ce qui m'intéresse, c'est de voir comment des territoires aimantent des flux et d'analyser les conséquences pratiques. » Agression de l'Ukraine par la Russie, menace de la Chine sur Taïwan, attaque d'Israël par le Hamas… L'environnement stratégique de l'Europe se voit fortement dégradé par toutes les récentes crises mondiales. Dans son livre « L'accélération de l'histoire : Les nœuds géostratégiques d'un monde hors de contrôle », Thomas Gomart — historien français des relations internationales et directeur de l'Institut français des relations internationales — analyse l'interconnexion de ces conflits et leurs conséquences pratiques. L'auteur pointe notamment le danger de ces zones pivots où se concentrent les échanges vitaux : les mers de Chine avec ses flux de microprocesseurs dans le détroit de Taïwan, la péninsule arabique et son trafic continu d'hydrocarbures, la Méditerranée orientale où transite le blé… Il nous en parle sur le plateau de 28 Minutes.  Crise du logement : la faute au tourisme et à Airbnb ?  De la Suède à l'Espagne en passant par les Pays-Bas et la Grèce… Partout en Europe, la crise du logement s'installe. Partout, les habitations manquent et les prix sont élevés. Partout, la prolifération de meublés touristiques — comme Airbnb ou Abritel — se retourne contre les habitants locaux. Quatre-vingt-six millions de nuitées ont été réservées sur Airbnb et Abritel en France en 2022. C'est 26 % de plus qu'en 2019. Et les prix s'envolent : entre août 2018 et août 2022, les tarifs des locations Airbnb ont augmenté d'environ 16,4 % en France selon des chiffres d'AirDNA. Cette explosion est particulièrement visible à Paris où l'impact « Airbnb JO 2024 » est attendu. Pendant la quinzaine des Jeux, le prix moyen d'une nuité sur Airbnb à Paris est actuellement de 886 euros. Le journal « Le Monde » relate également qu'à Athènes, les loyers ont augmenté de 50 % dans certains quartiers en quatre ans, à Lisbonne, de 50 % en trois ans, et à Florence, de 42 % en six ans… Faut-il déclarer la guerre à Airbnb et aux plateformes touristiques pour résoudre la crise du logement ? On en débat.  Enfin, retrouvez également les chroniques de Marie Bonnisseau et Marjorie Adelson ! 28 Minutes est le magazine d'actualité d'ARTE, présenté par Elisabeth Quin du lundi au jeudi à 20h05. Renaud Dély est aux commandes de l'émission le vendredi et le samedi. Ce podcast est coproduit par KM et ARTE Radio.  Enregistrement : 06 mars 2024 - Présentation : Renaud Dély - Production : KM, ARTE Radio

Le Proche-Orient connaît une étape d'escalade supplémentaire. Dans la nuit de samedi à dimanche, trois militaires américains ont été tués en Jordanie. Le communiqué de la Maison-Blanche pointe du doigt la responsabilité des milices iraniennes. Thomas Gomart, directeur de l'Institut Français des Relations Internationales (IFRI) publie “L'accélération de l'histoire” aux éditions Tallandier. Il compare l'Iran avec la Russie et la Corée, trois pays en guerre contre le modèle occidental.

durée : 00:22:14 - L'invité de 8h20 - L'invité du grand entretien est Thomas Gomart, historien, directeur de l'Institut français des relations internationales (IFRI), et auteur de “L'accélération de l'histoire. Les noeuds géostratégiques d'un monde hors de contrôle” (Tallandier).

durée : 03:00:08 - Le 6/9 - Aujourd'hui dans le 6-9, nous recevons la psychanalyste Anne Landry à 6h20, pour la journée de l'hypersensibilité. A 7h50, l'écrivaine Nathalie Azoulai répondra aux questions d'Ali Baddou et Marion L'Hour et à 8h20, l'historien Thoams Gomart est l'invité du grand entretien.

La FREMM Lorraine de retour à quai après 4 mois passés en mer. Livrée le 16 novembre 2022 par Naval Group, cette Frégate Européenne MultiMissions a achevé son déploiement de longue durée. Du 8 avril au 2 Août, diverses missions ont été confiées à son équipage, composé de marins mais aussi du directeur de l'Ifri, Thomas Gomart. 2 mois plus tard, l'heure est au retour d'expérience. Alors à quoi servent les déploiements de longue durée ? Sur quelles missions, la FREMM DA Lorraine a-t-elle été déployée ? Et surtout, dans quel but ? Pour en parler, le CESM reçoit le Capitaine de Vaisseau Bagot, Commandant de la FREMM DA Lorraine et Thomas Gomart, Directeur de l'Ifri. Bonne écoute ! Vous en voulez plus ? Retrouvez l'intégralité des publications du Centre d'études stratégique de la Marine sur notre site : ⁠ ÉCHO, un podcast du CESM | Ministère des Armées (defense.gouv.fr) N'hésitez pas aussi à vous abonner au podcast et à nous faire part de vos retours à l'adresse mail : ⁠podcast.cesm@gmail.com

Sau nhiều năm « cuộc chiến mậu dịch » kéo dài, vế kinh tế và thương mại là một trong những hồ sơ hai nhà lãnh đạo Joe Biden -Tập Cận Bình sẽ đề cập đến nhân thượng đỉnh tại San Francisco, bên lề hội nghị Diễn Đàn Hợp Tác Châu Á Thái Bình Dương APEC. Thêm vào đó là yếu tố Nga, kể từ khi Matxcơva bị quốc tế trừng phạt vì xâm chiếm Ukraina.  Mỹ một năm trước bầu cử tổng thống còn tại Trung Quốc, toàn cảnh kinh tế khá ảm đạm : Mỗi bên mặc cả những gì với đối phương trong bối cảnh giao thương quốc tế càng lúc càng bị những tính toán chính trị làm xáo trộn ?RFI tiếng Việt mời giáo sư Sébastien Jean Học Viện Mỹ Thuật và Công Nghệ Quốc Gia CNAM phân tích về một nghịch lý trong quan hệ quốc tế : các nền kinh tế trên thế giới càng lúc càng « gắn kết chặt chẽ với nhau, càng phụ thuộc vào lẫn nhau » đồng thời thương mại, tài chính, công nghệ hay năng lượng … đều là những công cụ - nếu không muốn nói là một loại vũ khí, để mặc cả, để bắt chẹt hay kềm tỏa sức mạnh của đối phương.Sébastien Jean, nguyên là giám đốc Trung Tâm Nghiên Cứu về Triển Vọng Kinh Tế và Thông Tin Quốc Tế. Cùng với Thomas Gomart, giám đốc Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp IFRI, ông vừa cho công bố một nghiên cứu mới về thương mại quốc tế. Tài liệu mang tựa đề : « Découplage impossible, coopération improbable : Les interdépendances économiques à l'épreuve des rivalités de puissance - Không thể tách rời, ít triển vọng hợp tác : Những sự phụ thuộc về kinh tế trước những tranh giành để thể hiện sức mạnh » - Viện IFRI tháng 11/2023.    Mục tiêu một « hiệp định hưu chiến » cho các doanh nghiệp Mỹ và Trung Quốc ? Trước hết trong cuộc thảo luận được dự trù kéo dài trong bốn giờ đồng hồ ngày 15/11/2023 giữa tổng thống Mỹ Joe Biden và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trên hồ sơ kinh tế, đâu là những ưu tiên của mỗi bên ?Hãng tin Mỹ AP ghi nhận : Washington vừa tiếp tục kiểm soát xuất khẩu chíp điện tử và linh kiện bán dẫn cho Trung Quốc vừa trấn an Bắc Kinh là Mỹ không tiến hành một cuộc chiến tranh kinh tế nhắm vào quốc gia châu Á này. Các quan chức cao cấp nhất trong chính quyền Biden nhiều lần khẳng định Mỹ không chủ trương « tách rời - decoupling » với Trung Quốc mà chỉ là « giảm thiểu rủi ro - derisking » để bớt lệ thuộc quá nhiều vào một quốc gia mà thôi. Ngoài ra phía Hoa Kỳ cũng muốn thăm dò ý định của Trung Quốc trong liên hệ thương mại, kinh tế và tài chính giữa Bắc Kinh và Matxcơva vào lúc Âu Mỹ phong tỏa kinh tế Nga, trừng phạt chính quyền Vladimir Putin đưa quân xâm chiếm Ukraina .Về phía ông Tập Cận Bình, chủ tịch Trung Quốc chờ đợi gì sau cuộc đối thoại trực tiếp thứ nhì với tổng thống Biden trong bối cảnh, trong giao đoạn từ tháng 7-9/2023 đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) rút khỏi Hoa Lục cao hơn so với số các khoản đầu tư mới vào Trung Quốc  nước ngoài vào Trung Quốc, hiện tượng này chưa từng xảy ra kể từ 1998 tới nay ?Vẫn AP dự báo Bắc Kinh muốn được bảo đảm là Washington sẽ không ban hành thêm các hàng rào quan thuế đánh vào hàng Trung Quốc bán sang thị trường Mỹ, Hoa Kỳ không dùng đòn công nghệ để « triệt hạ » các tập đoàn công nghệ mới của quốc gia này. Lịch làm việc của ông Tập trong bốn ngày từ 14-17/11/2023 có dự trù một cuộc tiếp xúc với giới doanh nghiệp Mỹ với thông điệp chính : Trung Quốc là một điểm đầu tư an toàn.Cuối cùng nếu như Nhà Trắng muốn thăm dò ý định của chủ tịch Tập Cận Bình về quan hệ giữa Trung Quốc và Nga thì đổi lại Bắc Kinh cũng muốn tìm hiểu về những ý đồ của tổng thống Biden với Đài Loan, một cường quốc trong công nghệ bán dẫn và cũng là trung tâm cuộc đọ sức Mỹ -Trung về công nghệ.Tầm mức quan trọng của cuộc đối thoại trực tiếp thứ nhì -và rất có thể là đối thoại cuối cùng trong nhiệm kỳ này của tổng thống Biden, giữa hai nhà lãnh đạo, Joe Biden -Tập Cận Bình cho thấy hai vế kinh tế và chính trị gắn chặt đến mức độ nào hai nền kinh tế hàng đầu thế giới. Đặc biệt là khi mà « những tham vọng về chính trị, và địa chính trị, yếu tố ý thức hệ càng lúc càng chi phối các hoạt động về thương mại và tài chính quốc tế » :Sébastien Jean : « Dưới tác động từ tiến trình toàn cầu hóa, các siêu cường kinh tế trên thế giới đã được gắn kết chặt chẽ với nhau hơn bao giờ hết, cả về giao thương lẫn tài chính. Nhưng từ hơn một chục năm nay, hay chính xác hơn là từ giữa thập niên 2000, yếu tố chính trị và địa chính trị càng lúc càng chi phối các hoạt động mậu dịch và kể cả trong lĩnh vực tào chính. Lần đầu tiên chúng ta rơi vào nghịch cảnh là các nền kinh tế thì liên hệ rất chặt chẽ với nhau, nhưng đồng thời các các mối hiềm khích, thậm chí là một sự thù nghịch giữa các nền kinh tế đó cũng chưa bao giờ mạnh như hiện tại (…) Dù vậy hoàn cảnh éo le này không dẫn đến tình trạng gọi là phi toàn cầu hóa. Điều rõ ràng nhất là các quốc gia vẫn rất lệ thuộc vào nhau. Tình hình như vậy lúc nào cũng căng thẳng, bởi vì mỗi bên đều có thể khai thác lá bài kinh tế, tài chính để phục vụ các ý đồ chính trị. Chính vì thế mà ngày càng có nhiều đòn trừng phạt, nhiều quyết định giới hạn xuất nhập khẩu trên một số thị trường. Tựu chung, các mối quan hệ về kinh tế và tài chính đã bị các chính giới thao túng. Có nghĩa là nhiều nước vẫn cứ ban hành các biện pháp trừng phạt, cấm vận … nhắm vào các đối phương. Câu hỏi còn lại là các biện pháp trừng phạt đó có hiệu quả hay không ». RFI : Hiệu quả có được như mong muốn hay không ? Trong trường hợp giữa Hoa Kỳ với Trung Quốc thì các biện pháp tăng thuế nhập khẩu vào Mỹ đánh lên hàng Trung Quốc vẫn không cho phép Washington giảm thâm hụt mậu dich với Bắc Kinh. Thêm vào đó, hai chính quyền Mỹ liên tiếp vì lý do « an ninh quốc gia » ban hành các biện pháp cấm hay giới hạn các chương trình hợp tác về công nghệ giữa các công ty của hai nước, nhưng trên thực tế vẫn còn nhiều liên hệ giữa các một số tập đoàn Mỹ và Trung Quốc kể cả trong những lĩnh vực được coi là nhậy cảm nhất.Sébastien Jean : « Chúng ta nhận thấy rằng khó có thể đạt được những mục tiêu chính trị bằng các công cụ như vậy. Nghĩa là dùng đòn kinh tế để đạt được mục đích chính trị. Cần hiểu rằng, giao thương quốc tế dựa trên nguyên tắc ‘tôi cũng có lợi và anh cũng có lợi'. Vậy nếu tôi trừng phạt anh thì tôi cũng bị thiệt hại. Điều đó có nghĩa là một biện pháp trừng phạt chỉ có lợi nếu như chúng ta biết chắc rằng, đối phương sẽ trả giá đắt hơn so với những thiệt hại mà ta sẽ phải gánh chịu. Đó là điều rất khó thực hiện. Mỗi biện pháp trừng phạt đều luôn luôn có những liều thuốc hóa giải, có nghĩa sẽ nảy sinh những hình thức khác nhau để luồn lách lệnh trừng phát đó ».Để giảm bớt lệ thuộc vào Trung Quốc, căn cứ trên các thống kê, cho thấy, đúng là tổng kim ngạch nhập khẩu của Mỹ với bạn hàng Trung Quốc đã giảm. Nhưng trong cùng thời kỳ, nhập khẩu của Hoa Kỳ với một số quốc gia khác như Mêhicô, hay Việt Nam, Ấn Độ… đã tăng mạnh. Bản thân ba quốc gia này thì đã mua vào nhiều hơn hàng của Trung Quốc để bán lại cho sang thị trường Mỹ. Nói cách khách Hoa Kỳ muốn tránh Trung Quốc nhưng để rồi lại bị lệ thuộc nhiều hơn vào các nhà cung cấp khác và chính những nguồn cung cấp này lại là khách hàng của Bắc Kinh. Trong điều kiện đó không thể kết luận là kinh tế Mỹ và Trung Quốc đã bớt phụ thuộc vào nhau hay đang ‘tách rời' khỏi lẫn nhau. Các luồng giao thương giữa hai nền kinh tế này chỉ trở nên mù mịt và phức tạp hơn mà thôi ». RFI : Còn liên quan đến nước Nga ?Sébastien Jean : « Đây là một trường hợp quan trọng, bởi vì lần đầu tiên nhiều biện pháp trừng phạt mạnh đã được ban hành và nhắm vào một nền kinh tế có trọng lượng như là Nga. Cùng một lúc Nga phải đối mặt với các biện pháp cấm vận cả về thương mại lẫn tài chính. Chính sách trừng phạt đã đem lại nhiều hệ quả và gây trở ngại về nhiều mặt cho kinh tế nước này. Nhưng kinh tế Nga đã không sụp đổ như nhiều người mong đợi bởi hai lý do. Về mặt tài chính Matxcơva vẫn không bị thiếu hụt tiền mặt nhờ vẫn tiếp tục xuất khẩu tài nguyên, dầu khí …. Trong những lĩnh vực khác, đành rằng Nga đã bị kẹt vì không thể tiếp cận được với công nghệ cao, bị cấm nhập khẩu một số phụ tùng có thể sử dụng trong lĩnh vực quân sự, để chế tạo vũ khí, nuôi dưỡng cỗ máy chiến tranh nhưng Matxcơva đã lách lệnh cấm đó nhờ một số trung gian, như Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ hay một số nước lân cận như Kazakhstan. Trong trường hợp này, lệnh cấm vận có hiệu quả nhưng chỉ một phần ».Tác động đến dây chuyển sản xuất và hoạt động thương mại toàn cầu ?Trong nghiên cứu vừa công bố trên trang mạng của Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp IFRI về thương mại quốc tế, giáo sư đã nêu bật một số điểm chính như sau : giao thương trên thế giới phức tạp hơn bởi các nền kinh tế vừa là những đối tác vừa là những đối thủ của lẫn nhau và lại lệ thuộc rất lớn vào nhau. Cũng chính mức độ lệ thuộc đó mà các luồng giao thương, từ hàng hóa đến tài chính… đều rất dễ bị khai thác để phục vụ cho những mục tiêu chính trị và chiến lược. Kinh tế thương mại, tài chính … dễ trở thành những công cụ để mặc cả, thậm chí là để uy hiếp các đối tác …Thưa ông Sébastien Jean, trong trường hợp đó dây chuyền sản xuất nói riêng và học thuyết thương mại quốc tế nói chung bị xáo trộn như thế nào ?Sébastien Jean « Các dây chuyền sản xuất đã bị méo mó. Hiểu theo nghĩa, như tôi vừa đơn cử trường hợp của Mêhicô hay Việt Nam và Ấn Độ khi mà các quốc gia này nhập khẩu nhiều hơn hàng của Trung Quốc để bán lại sang Mỹ. Tuy nhiên, trước những thách thức mới đó, các doanh nghiệp cũng đã thay đổi chiến lược phát triển : đa dạng hóa các nguồn cung cấp, mở các nhà máy ở nhiều nơi khác nhau tránh để yếu tố địa chính trị làm gián đoạn chuỗi cung ứng hay tránh để phải đóng cửa một số cơ xưởng …. Nhưng đó là những biện pháp đòi hỏi nhiều thời gian để mang lại kết quả. Thí dụ như Apple muốn ra khỏi Trung Quốc, mở địa bàn ở Ấn Độ và Việt Nam nhưng cần thời gian để đóng cửa bớt các chi nhánh hay cắt giảm hợp đồng với các hãng gia công Trung Quốc …. Ở cấp quốc gia, thì các chính phủ đã đẩy mạnh các chương trình tự chủ về công nghiệp, tìm mọi cách -nhất là biện pháp ưu đãi thuế khóa, để khuyến khích doanh nghiệp hồi hương… Tất cả những điều đó đòi hỏi phải mất nhiều năm mới hoàn thành ». Khái niệm An toàn về kinh tếCũng vì yếu tố « địa chinh trị », thay vì sử dụng khái niệm « cạnh tranh -competition » trong giao thương quốc tế, giới trong ngành thường nói đến một « sự đối đầu - rivality » giữa các đối tác thương mại. Do vậy theo Thomas Gomart và Sébastien Jean, hai đồng tác giả công trình nghiên cứu đăng trên trang mạng của IFRI, bài thọc thứ nhất là chưa bao giờ các nền kinh tế trên thế giới phụ thuộc chặt chẽ vào nhau như hiện tại, điều đó không cấm cản, cũng chưa khi nào các đối tác thương mại lại sử dụng « vũ khí hạng nặng » để trừng phạt lẫn nhau.Bài học thứ nhì đồng thời cũng là hệ quả kèm theo, là các quốc gia vẫn tiếp tục trao đổi mậu dịnh nhưng luôn trong thế thủ với một khái niện mới là « an toàn kinh tế -sécurité économique ». Đó là lý do vì sao Trung Quốc đã có hẳn chiến lược với ba mục tiêu : tự chủ về công nghệ cao không để phụ thuộc vào Mỹ hay các đồng minh của Washington ; làm chủ các nguồn tài nguyên thiên nhiên ; và bảo vệ quyền lợi quốc gia ở hải ngoại.Về phía Hoa Kỳ thì chính sách năng lượng được coi là một vấn đề chiến lược từ lâu nay. Ngoài ra Mỹ cũng luôn thủ thân bằng rất nhiều biện pháp trừng phạt các nước bất hảo và kể cả các nước bạn như Liên Âu. Còn Nga thì dùng khoáng sản, nông phẩm, phân bón, dầu khí ... để bắt chẹt hay mua chuộc các đối tác hay đổi thủ của Matxcơva. Trong cuộc chạy đua tranh giành ảnh hưởng đó Liên Hiệp Châu Âu mới vừa « tỉnh ngủ » và chuyển hưởng về mục tiêu tự chủ công nghiệp. Giáo sư Sébastien Jean, học viện CNAM của Pháp kết luận. 

Esther Duflo est une économiste qui a remporté le prix Nobel d'économie en 2019 conjointement avec son époux Abhijit Banerjee, elle également professeur d'économie au MIT. Ce n'est pas tous les jours que l'on reçoit une prix Nobel sur Vlan et d'autant moins qu'elle sait totalement rester accessible. Si nous parlons de sa collection de 10 livres pour enfants qui va leur permettre de mieux appréhender l'économie mais surtout la manière dont les enfants pauvres vivent, j'avoue que j'étais plus intéressé par l'effondrement des classes moyennes et populaires en France. En effet, quand on pense à la pauvreté, on pense généralement aux personnes les plus démunies dans le monde, mais aussi en France. Cependant, il est de plus en plus évident que les personnes des classes moyennes et populaires en France ont également du mal à s'en sortir. Ce sujet est rarement abordé, mais il est, pour moi, à l'origine de la montée de l'extrême droite, des tensions sociales et des manifestations en France. Comme nous le rapelle Esther Duflo, l'augmentation des inégalités n'est pas inévitable, mais plutôt le résultat de choix politiques et sociaux. Les politiques économiques, les théories économiques simplistes et les décisions politiques ont tous contribué à cette situation. Les politiques pourraient agir pour réduire les inégalités et soutenir les classes moyennes et populaires, mais cela nécessiterait de la confiance de la population et une communication efficace. Les politiques économiques et les réformes doivent être accompagnées de mesures de compensation pour les perdants, afin de rétablir la confiance et de garantir une transition équitable en particulier avec le commerce globalisé mais aussi avec l'arrivée de nouvelles technologies qui en lèsent certains. On parle aussi d'écologie, du rapport à l'économie et de très nombreux autres sujets que je vous laisse découvrir ici. Suggestion d'autres épisodes à écouter : #173 L'économie circulaire peut-elle être une solution viable? avec Jules Coignard (https://audmns.com/DhGEsXU) #215 La démocratie est-elle un bon système ? avec Victor Delage (https://audmns.com/sbzQYbu) #175 Comprendre le dessous des guerres invisibles mondiales avec Thomas Gomart (https://audmns.com/DDPnQDW)

Anne-Sophie Novel est journaliste, autrice, réalisatrice et elle a écrit un petit ouvrage hyperintéressant "Mieux s'informer, passer à l'acte" et surtout très utile. La défiance envers les médias et les journalistes est de plus en plus présente de nos jours, notamment en France. La France est d'ailleurs le pays au monde où la défiance envers les journalistes est la plus forte. Évidemment, les réseaux sociaux ont contribué à cette défiance en permettant la propagation rapide de fausses informations mais aussi le fait qu'ils soient aussi concentrés dans la main de quelques-uns. Cet épisode va vous donner les clefs pour prendre conscience des problématiques déjà mais aussi vous donner les clefs pour vous informer de manière saine. On y parle évidemment de désinformation, du fact checking, de l'info en continu, des deepfakes et des fake news mais aussi des bulles de filtre. Il est essentiel que les médias s'engagent dans la lutte contre la désinformation et repensent leur métier à l'ère du numérique. Les défis liés au changement climatique et à l'extinction du vivant sont également abordés, ainsi que les effets de la manipulation de l'information sur la société. Dans un monde en crise, il est important de vivre ensemble et de débattre, et le métier de journaliste doit être réinventé pour répondre à ces défis. Suggestion d'autres épisodes à écouter : #272 Comment l'extrême-droite tisse sa toile ? avec Achraf Ben Brahim (https://audmns.com/guRsnjF) #266 Comment les commentaires sur Internet sont devenus l'actualité? (https://audmns.com/QGSxbfj) #175 Comprendre le dessous des guerres invisibles mondiales avec Thomas Gomart (https://audmns.com/DDPnQDW)

Thomas Gomart est historien (docteur en histoire des relations internationales) et directeur de l'IFRI (institut français des relations internationales). Il est également l'auteur de plusieurs livres mais dernièrement "guerres invisibles" et "l'affolement du monde" pour lequel il a gagné le prix du meilleur livre de géopolitique français. En résumé Thomas Gomart est l'une des têtes pensantes françaises de notre politique internationale et à ce titre connait parfaitement les enjeux entre les pays et entre les zones également. Nous avons enregistré l'épisode il y a quelques mois et donc nous ne faisons pas référence au conflit Israélo-palestinien ensemble mais par contre, nous parlons de très nombreux sujets et en particulier la manière très universaliste donc les Européens regardent le monde, la guerre de la données, de l'énergie, de la technologie entre les grandes puissances. Nous faisons énormément référence au vivant et à l'écologie car c'est une vraie question que je me pose: comment les pays s'organisent autour de cette problématique centrale et de l'impact du covid sur la politique internationale. J'ai conscience que cet épisode est un peu moins accessible que d'autres et en même temps nous traitons de questions totalement centrales pour notre vie quotidienne présente et future surtout à 1 an de l'élection présidentielle. C'est essentiel d'avoir une bonne compréhension de ces mouvements et même si je ne suis pas toujours d'accord avec la vision du monde que Thomas Gomart peut avoir, le moins que l'on puisse dire c'est que sa vision est particulièrement étayée. Cet épisode devrait par exemple vous aider à répondre aux questions suivante: quelle est la position de l'Europe aujourd'hui? De la France? Est-ce pertinent de sortir de la construction Européenne? L'Europe peut-elle devenir un modèle pour la vie demain? Comment les politiques au niveau mondial envisage la résolution de la crise climatique? Devrions nous nous méfier de la Chine? Et de très nombreuses autres questions. J'espère que cela vous plaira d'entrer dans les arcanes de ces guerres invisibles. Suggestion d'autres épisodes à écouter : #145 La finance est-elle l'ennemie de l'écologie? Avec Bertrand Badré (https://audmns.com/LslCRlt) #159 Casser les idées préconçues sur le continent Africain avec Odile Goerg (https://audmns.com/hXljCUx) #169 Quel avenir politique pour la France? avec David Djaiz (https://audmns.com/dzUxdGf) Vlan #133 Comment faire à nouveau confiance aux politiques? Avec David Djaiz (https://audmns.com/vmeXeCV) #143 Comprendre l'islamisme et le Jihadisme en France avec Hugo Micheron (https://audmns.com/vEWThle) Vlan #113 Revenir au temps long pour comprendre le monde avec Christian Grataloup (https://audmns.com/eSlZGOZ)

durée : 00:42:29 - CyberPouvoirs - par : Asma MHALLA - Asma Mhalla fait un point sur la rivalité de puissance entre Etats-Unis et Chine par le prisme technologique dans ce dernier épisode de Cyberpouvoirs. La question ultime sera posée à Thomas Gomart, l'un des meilleurs géopolitologues français : qui dominera le monde au 21e siècle ?

Tous les étés je fais une sélection des épisodes qui m'ont le plus marqué dans l'année ou dans les années précédentes. L'occasion pour vous de retrouver une sélection resserée d'épisodes qu'il vous plaira de découvrir ou de réécouter je l'espère. Jamie Wheal est le fondateur et le directeur du "flow Genome project", une organisation internationale dédiée à la recherche et la formation autour des performances humaine. Il est également l'auteur d'un livre que j'ai littéralement adoré mais qui n'existe pas en langue française: Rethinking God, Sex and Death In a World That's Lost Its Mind. Comme vous le savez je fais très très peu d'épisodes en anglais, ce qui est assez logique pour un podcast français mais en même temps, c'est parfois frustrant quand vous avez accès à un contenu exceptionnel et que vous n'avez pas vraiment l'équivalent en français. C'est en général ce que j'essaie de faire bien sur mais dans le cas de Jamie, la manière dont il articule sa vision de la société est tellement pertinente. L'épisode, en plus d'être en anglais, est plus long que d'habitude aussi mais je suis certain que si vous comprenez la langue de Shakespeare, vous allez adorer chaque seconde de cet épisode. Nous abordons de multiples questions comme: - Pourquoi autant de personnes ont des problématiques de santé mentale? - Qu'est ce qui se passe au plan politique tant au niveau local qu'international? - Comment sommes nous arrivés dans une situation ou le monde semble tellement binaire alors que nous savons tous qu'il est très complexe? - Est-ce que notre société est en train de s'effondrer? - Comment trouver du sens à sa vie? - Comment réduire nos anxiétés? Et de nombreuses autres en réalité. J'espère que vous allez prendre autant de plaisir que moi à écouter cet épisode que j'ai vraiment ADORE!!! Suggestion d'autres épisodes à écouter : #175 Comprendre le dessous des guerres invisibles mondiales avec Thomas Gomart (https://audmns.com/DDPnQDW) #140 Comprendre le retour du magique, du sensible et de l'invisible avec Michel Maffesoli (https://audmns.com/vQszdIy) Vlan #86 La déconnexion des élites est responsable de la montée de l'extrémisme avec Michel Maffesoli (https://audmns.com/GGcksHZ)

durée : 02:28:58 - Le 7/9.30 - par : Nicolas Demorand, Léa Salamé - Johanna Rolland, maire PS de Nantes, Le général Jérôme Pellistrandi, rédacteur en chef de la revue Défense Nationale, Jean-Dominique Merchet. journaliste à L'Opinion, Thomas Gomart, directeur de l'IFRI, sont les invités de la matinale. Eglantine Eméyée est l'invitée du 9h10 pour son spectacle.

"Les ambitions inavouées" aux éditions Tallandier. Entretien avec Jean Petaux.

Mention légales : Vos données de connexion, dont votre adresse IP, sont traités par Radio Classique, responsable de traitement, sur la base de son intérêt légitime, par l'intermédiaire de son sous-traitant Ausha, à des fins de réalisation de statistiques agréées et de lutte contre la fraude. Ces données sont supprimées en temps réel pour la finalité statistique et sous cinq mois à compter de la collecte à des fins de lutte contre la fraude. Pour plus d'informations sur les traitements réalisés par Radio Classique et exercer vos droits, consultez notre Politique de confidentialité.

Một năm sau tuyên bố tình hữu nghị Nga – Trung là "vô bờ bến", ngày 21/02/2023, trong chuyến thăm Matxcơva, lãnh đạo cao cấp nhất của ngành ngoại giao Trung Quốc, ông Vương Nghị, phát biểu rằng quan hệ Nga – Trung « vững chắc như bê tông ». Sự kiện cho thấy nước cờ đã đảo ngược, Hoa Kỳ giờ đang trong thế « một chọi hai ». Tiến triển và những biến đổi của tam giác chiến lược Nga-Mỹ-Trung luôn được giới quan sát ví như là kim chỉ nam để dự đoán các xu hướng phát triển địa chính trị trên thế giới. Thomas Gomart, viện trưởng Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp (IFRI), trả lời phỏng vấn Policy Center Of The New South năm 2016, từng nhận định, bộ ba chiến lược Nga- Mỹ-Trung là một trong những yếu tố cho cấu trúc toàn cầu hóa và sự tiến triển của hiện tượng này trong trung và ngắn hạn. Vì sao ?Ông giải thích : « Đó là ba nước có văn hóa chiến lược, nghĩa là, họ có một tham vọng, một ý đồ, một dự án quyền lực trên trường quốc tế. Đây là ba quốc gia thành viên thường trực tại Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc. Đó cũng là ba nước có mức chi tiêu quân sự hàng đầu thế giới và nếu chúng ta nhìn sự việc từ quan điểm của châu Âu, thì Trung Quốc, Nga và Hoa Kỳ đóng góp đến 37% cho nền ngoại thương của Liên Hiệp Châu Âu. »Ván cờ poker 1 : Đài Loan, vật cống phẩmMột chút lãng mạn, đó giống như một « mối tình tay ba ». Nhưng nếu nhìn trên góc độ chiến lược, đây rõ ràng là ván cờ poker với ba tay chơi Nga – Mỹ – Trung, mà mối quan hệ đối tác sẽ thay đổi theo lợi ích của mỗi bên tham gia. Trong ván cờ này, mối quan hệ Nga – Trung luôn là yếu tố mấu chốt cho những lợi ích địa chiến lược của Mỹ và điều này không có gì là mới mẻ.Người ta còn nhớ năm 1972, tổng thống Mỹ Richard Nixon đến Bắc Kinh gặp lãnh đạo Trung Quốc Mao Trạch Đông nhằm gieo rắc sự bất đồng giữa hai cường quốc Cộng sản lúc bấy giờ là Trung Quốc và Liên bang Xô Viết. Để chuẩn bị cho cuộc gặp, cố vấn an ninh quốc gia của tổng thống Mỹ Henry Kissinger đã bí mật đến Bắc Kinh. Giáo sư Kinh tế - Chính trị, Glenn Diesen, trường đại học South Eastern Norway, trên đài truyền hình ARTE nhắc lại bối cảnh :« Hoa Kỳ lúc ấy phải đối mặt với một thách thức quan trọng vào lúc Trung Quốc đã chuyển sang chủ nghĩa cộng sản và đi theo Liên Xô. Mối liên minh này đã cho ra đời một khối hùng mạnh. Washington do vậy đã tìm cách chinh phục lòng tin của Trung Quốc để cản chân Liên Xô. Ý tưởng ở đây là chia rẽ hai nước khi chìa tay với bên yếu nhất là Trung Quốc. Đây chắc chắn là một thành công lớn nhất của Nixon và Kissinger, gây được bất hòa giữa hai ông khổng lồ Á – Âu và thúc đẩy Trung Quốc phần nào chống lại Liên Xô ».Cũng trong chương trình của ARTE, ông Lyle J. Goldstein, biên tập viên cho Defense Priorities cho rằng, để có thể tiếp cận được Mao Trạch Đông, Kissinger và Nixon khi ấy đều hiểu rằng đã đến lúc chấp nhận nguyên tắc « Một nước Trung Hoa duy nhất », theo đó, đảo Đài Loan chính thức thuộc về nước Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa và do vậy, phải hy sinh Đài Loan:« Tôi biết rằng đại diện của bộ Ngoại Giao Mỹ được cử đến Đài Loan để thông báo tin này đã được người dân đón tiếp bằng cách ném trứng. Nhưng Mỹ cũng phải đợi mất đến 7 năm sau mới thiết lập được quan hệ chính thức. Trung Quốc đưa ra rất nhiều đòi hỏi. Đặc biệt, họ yêu cầu Mỹ rút hết các căn cứ quân sự và quân nhân ra khỏi Đài Loan. Vào thời điểm đó, Mỹ có rất nhiều căn cứ cho oanh tạc cơ và có cả vũ khí hạt nhân trên đảo nữa. Đó là cách duy nhất để tránh một cuộc xâm chiếm đảo. Do vậy, Trung Quốc đòi rút hết các căn cứ của Mỹ. Trung Quốc còn yêu cầu hủy cả hiệp ước phòng thủ mà Hoa Kỳ ký kết với Đài Loan. Tất cả những điều kiện này đều được Mỹ đáp ứng, để có thể thiết lập bang giao chính thức. »Sự chối bỏ thực tế của MỹRồi Liên Xô sụp đổ năm 1991. Tam giác chiến lược biến mất. Trung Quốc đang trong tiến trình cải tổ và mở cửa với thế giới bên ngoài. Từ thế lưỡng cực, thế giới rơi vào thế đơn cực dưới sự thống trị của Mỹ. Điều đáng chú ý là, cho đến khi Liên Xô tan rã, Mỹ đã áp dụng thành công quy tắc do cựu ngoại trưởng Kissinger thiết lập, khi muốn rằng Washington luôn ngự trị đỉnh của tam giác và giữ một khoảng cách gần với hai chóp còn lại.Sau một thời gian vắng bóng, Nga bắt đầu củng cố trở lại vị thế của mình trên trường quốc tế trong những thập niên 2010. Tuy nhiên, với nhịp độ phát triển kinh tế và tiềm năng dân số thấp, Nga biết rằng mình không còn là một đỉnh cố định của bộ ba. Nhưng thế ưu việt về hạt nhân, tính hiệu quả quân sự quy ước và một nền ngoại giao thông minh (nhất là Trung Đông và gần đây là với châu Phi), lại là những yếu tố chủ chốt giúp Nga duy trì vị trí trong hàng ngũ các đại cường .Rồi căng thẳng lại dấy lên giữa bộ ba chiến lược. Một ván cờ poker mới lại được hình thành cũng với ba tác nhân quen thuộc. Chỉ có điều lần này, Nga – Trung liên thủ tấn công con mồi Hoa Kỳ. Năm 2019, Dmitry Suslov, một nhà nghiên cứu thuộc Học viện Ngoại giao Matxcơva, trên trang mạng La Vigie (Văn phòng phân tích chiến lược) đưa ra một giải thích như sau :« Hiện trạng quan hệ chiến lược hiện nay chỉ là tạm thời, bởi vì điều cốt lõi của cuộc đối đầu Nga – Mỹ là sự điều chỉnh vô cùng đau đớn và đầy khó khăn của Mỹ với một thế giới đang phát triển đi ngược với những giả định về hệ tư tưởng của Mỹ, những câu chuyện lịch sử và các lợi ích quốc gia mà Hoa Kỳ không thể còn xác định hay kiểm soát được nữa. Một phần lớn của tình trạng mới này (nhưng không phải tất cả) có liên quan đến Nga và Trung Quốc, cả hai từ chối phát triển theo các chuẩn của Mỹ trên bình diện đối nội và đã bắt đầu phản đối vai trò lãnh đạo của Mỹ trên trường quốc tế. »Cũng theo ông Dmitry Suslov, chính sách đối đầu với Nga và Trung Quốc sẽ là một yếu tố chủ đạo cho chính sách đối ngoại của Mỹ. Vì những lý do ý thức hệ, địa chính trị và lịch sử, Hoa Kỳ cho đến lúc này vẫn chưa thể chấp nhận Nga và Trung Quốc như là những đại cường độc lập chính đáng, và là đồng tác giả, đồng quản trị với hai nước này trật tự thế giới.Hoa Kỳ dưới thời Donald Trump xem Trung Quốc như là một đối thủ chiến lược chính chứ không phải là Nga, và ban đầu đã tính đến khả năng xích lại gần Nga một phần trong tư thế chống Trung Quốc. Chính sách này dường như cũng đã chính quyền Biden tiếp tục nhưng bất thành.Ván cờ poker 2 : Mỹ là con mồi, Ukraina là nạn nhânPhân tích của Jean de Gliniasty, cựu đại sứ Pháp ở Nga, nhà nghiên cứu thuộc Viện Quan Hệ Quốc Tế và Chiến Lược (IRIS), cho thấy chính quyền Nga theo dõi sát cuộc khủng hoảng ngoại giao Mỹ - Trung, đồng thời hiểu rằng căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc càng gia tăng, Nga càng rộng đường hành động.Từ lâu Matxcơva hiểu rằng không thể trông đợi được gì từ Donald Trump và thái độ thù nghịch sẽ là kéo dài, thậm chí là « có hệ thống ». Lợi thế của việc Joe Biden lên cầm quyền là có được một khả năng dự báo tốt hơn và hợp lý hơn về thái độ của Mỹ đối với Nga. Trong một bài viết đăng trên tạp chí có tiêu đề « Song đấu Trung – Mỹ ? », số mùa đông 2020, nhà nghiên cứu này lấy làm tiếc rằng Washington dường như đã đánh giá thấp một mối liên minh thật sự giữa Matxcơva và Bắc Kinh.Cảm nhận này giờ được minh chứng rõ qua cuộc chiến xâm lược Ukraina do Nga tiến hành, gây bất ổn cho an ninh châu Âu, an toàn lương thực, gây khủng hoảng năng lượng và lạm phát trên toàn cầu. Bắc Kinh không ngừng hậu thuẫn chính trị mạnh mẽ Matxcơva. Trung Quốc không lên án cuộc chiến xâm lược của Nga, mà còn cáo buộc phương Tây và nhất là Mỹ là gốc rễ của mọi điều tồi tệ.Quan hệ Nga – Trung sẽ có thêm một bước tiến lớn nếu như Bắc Kinh quyết định cung cấp vũ khí sát thương hậu thuẫn cho cuộc tấn công mùa xuân của Nga. Trả lời AFP, giáo sư Alexey Muraviev, chuyên nghiên cứu về chiến lược và an ninh, trường đại học Curtin tại Perth, Úc, nhận định, với quyết định này, Trung Quốc xem như « thiêu rụi những chiếc cầu nối còn lại với Mỹ và phá hủy các mối quan hệ với Châu Âu. »Nhưng viễn cảnh nhìn thấy Nga thua cũng khiến Trung Quốc lo lắng. Trong kịch bản này, Bắc Kinh có nguy cơ bị đơn độc. Nga là đại cường duy nhất ủng hộ Trung Quốc. Ngược lại, một thắng lợi của Nga « sẽ giáng một đòn thất bại chiến lược cho Mỹ », và củng cố hơn nữa lập luận điệu của Tập Cận Bình rằng phương Tây đang hồi suy tàn.Trong toàn cảnh này, nhà sử học Thomas Gomart trên đài RFI có dự báo cho tương lai tam giác chiến lược Nga – Mỹ – Trung như sau :« Hơn 50 năm sau, phân khúc yếu lần này là Nga, nghĩa là về cơ bản, bất kể kết cuộc của cuộc chiến ra sao, Nga sẽ ra khỏi chiến dịch Ukraina với một vị thế quốc tế bị suy yếu rất nhiều so với Mỹ và Trung Quốc. Hai nước này sẽ củng cố sức mạnh hơn nữa. Hoa Kỳ vì một lý do khá đơn giản : nhờ khủng hoảng này, họ đang giành lại quyền kiểm soát an ninh châu Âu. Hoa Kỳ còn thấy có một cơ hội phá hủy một phần kho vũ khí quy ước của Nga, đã công khai thách thức Hoa Kỳ những năm gần đây. Còn đối với Trung Quốc, chúng ta có cảm giác là sự hỗ trợ về chính trị, có nhiều khả năng hỗ trợ kinh tế và một ngày nào đó rất có thể là hỗ trợ quân sự cho Nga, sẽ bị giới hạn ngay khi điều đó chạm đến các vấn đề hạt nhân. Từ quan điểm này, Trung Quốc thoát khỏi cuộc xung đột trong một thế bất đối xứng, có nhiều lợi thế hơn so với Nga trước khi có cuộc khủng hoảng này. »Một điều chắc chắn, ván cờ poker lần này sẽ căng thẳng và nhiều kịch tích hơn lần trước. Trang mạng CNN ngày 14/02/2023 nhận định : « Chiến đấu với một cuộc Chiến Tranh Lạnh đã đủ tồi tệ. Tiến hành cả hai cùng một lúc sẽ là điều không thể ». Nước Mỹ hiện phải đối mặt đồng thời với các cuộc khủng hoảng ngoại giao và an ninh quốc gia, với đối thủ siêu cường của thế kỷ XX là Nga và với đối thủ hàng đầu thế kỷ XXI là Trung Quốc.

Ngày 24/02/2023 đánh dấu đúng một năm ngày tổng thống Nga Vladimir Putin phát động « chiến dịch quân sự đặc biệt » xâm lược Ukraina. Thế giới một lần nữa bị phân cực. Nhưng sự hậu thuẫn của Trung Quốc đối với Nga và sự oán hờn của những nước phương Nam (tức phần còn lại của thế giới) báo hiệu hồi cáo chung cho một trật tự thế giới do các cường quốc phương Tây thống trị. « Bóng ma Ukraina »Thomas Gomart, giám đốc Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp (IFRI), trong phần mở đầu của tập sách « Les Ambitions inavouées. Ce que préparent les grandes puissances » (tạm dịch là Những tham vọng không thú nhận. Những gì các siêu cường đang chuẩn bị), được xuất bản năm nay, có viết :« Khi quyết định "phi quân sự hóa" và "phi phát xít hóa" Ukraina bằng vũ lực, tổng thống Nga muốn viết một trang mới cho Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại, ba mươi năm sau khi Liên Xô sụp đổ, với mục tiêu kép : Chinh phục dân tộc Ukraina và thách thức Phương Tây, bị cáo buộc là nguồn cội của mọi điều xấu xa. Năm 2020, Putin từng cho rằng, giả như Nga và Ukraina mà được hợp nhất, điều đó sẽ tạo nên một đối thủ địa chính trị hùng mạnh trước phương Tây ». (trang 12, dòng 7-14)Hai năm sau tuyên bố này, quyết định gây hấn của tổng thống Nga gây ra một cơn chấn động vượt quá khuôn khổ quan hệ Nga-Ukraina. Hơn bao giờ hết, Kiev đã từng và giờ vẫn luôn có một vị trí chiến lược quan trọng trong nhãn quan chủ nhân điện Kremlin. Nhà sử học Thomas Gomart, ở trang 11, cũng trong phần mở đầu, mục « Bóng ma Ukraina », nhận định :« Giữa Berlin và Matxcơva, vùng lãnh thổ này (Ukraina) từng là tâm của hai cuộc thế chiến, vì một lý do đơn giản : Không có người dân, ngành nông nghiệp và nền công nghiệp Ukraina, nước Nga có lẽ sẽ chẳng bao giờ vươn lên vị thế đại cường. Và nếu như không có cường quốc Nga, thì có lẽ Đức đã thống trị châu Âu. »Tham vọng đại cường của PutinVà tham vọng trở lại thành đại cường đã từng được ông Vladimir Putin nói đến năm 2007, cũng tại Hội nghị An ninh Quốc tế Munich, khi hàm ý với phương Tây rằng tiệc mừng hậu Xô Viết đã tàn. Nhật báo Công Giáo La Croix (17/02/2023) nhắc lại, trong một bài diễn văn làm lạnh gáy dài 20 phút năm đó, tổng thống Nga kịch liệt phản đối trật tự thế giới hậu Chiến Tranh Lạnh do Mỹ thống trị, việc mở rộng khối NATO sang các nước cựu thành viên Hiệp ước Vacxava và kế hoạch triển khai lá chắn tên lửa ngay sát biên giới nước Nga.Lời lẽ hung hăng, nỗi hoài niệm của ông Putin về một « thời kỳ cân bằng của Chiến Tranh Lạnh » dù rất gây sốc nhưng lại không được một nước phương Tây nào quan tâm đến. Trong nhãn quan của phương Tây, Nga không còn là một cường quốc nữa. Ít có vị lãnh đạo nào hiện diện trong hội nghị năm xưa muốn nhận ra rằng Vladimir Putin và những người thân cận của ông ngay từ thời điểm đó đã xem Phương Tây như là một kẻ thù có quyết tâm làm suy yếu nước Nga.Mười sáu năm sau, chiến tranh cường độ cao trở lại trên Lục Địa Già, làm tan vỡ mọi ảo tưởng của một châu Âu từng nghĩ rằng có thể xây dựng sự thịnh vượng cho mình nhờ vào khí đốt giá rẻ của Nga, giao thương với Trung Quốc và một sự bảo đảm an ninh vĩnh viễn từ Mỹ. Thomas Gomart cho rằng cuộc chiến tại Ukraina đâu chỉ mới bắt đầu từ năm qua mà trên thực tế đã bước sang năm thứ 9.Và những phân tích sai lầm của châu ÂuĐó cũng là quãng thời gian phương Tây, đặc biệt là châu Âu đã có những phân tích sai lầm về chính trị, dẫn đến những thất bại về ngoại giao của Đức và Pháp trong những ngày trước khi xảy ra cuộc chiến. Trên đài RFI, Thomas Gomart giải thích :« Bởi vì châu Âu đã đánh giá thấp, hay đánh giá sai tiến triển bản chất của chế độ Putin kể từ khi ông đặt chân vào điện Kremlin năm 2000. Trên thực tế, đó là một chế độ mà đối với họ chiến tranh là không thể tách rời. Một chế độ mà người ta quan sát từ hơn hai thập niên qua đã dần tự xây dựng một ý thức hệ chống lại phương Tây và kể từ giờ đặt cuộc xâm lược Ukraina trong một cuộc chiến chống phương Tây rộng lớn hơn. » (RFI 04/02/2023)Sai lầm chính trị đã dẫn đến những tác động to lớn trên bình diện quân sự. Châu Âu giải trừ vũ khí trong vòng hai thế hệ, từ đầu những năm 1970, và sau ngày 11/09/2001. Thế nhưng, trong cùng thời gian này, nhiều tác nhân chiến lược khác như Nga, Trung Quốc, Hoa Kỳ, thậm chí Ả Rập Xê Út và Ấn Độ lại ồ ạt tái vũ trang.Hệ quả là, theo Thomas Gomart, « sự khác biệt này đến từ việc chiến tranh không nằm trong trường bận tâm của châu Âu nữa, nhưng chúng vẫn là mối quan tâm của nhiều tác nhân chiến lược khác. Ở đây có một kiểu trở lại với thực tế: dường như việc sử dụng vũ lực để làm thay đổi môi trường bên ngoài là lỗi thời đối với châu Âu, nhưng đối với các nước như Nga trong trường hợp này thì hoàn toàn là không. Sự khác biệt này là khó khăn cho châu Âu, bởi vì họ không được chuẩn bị cho điều đó và họ không hẳn phải có những nỗ lực cần thiết để ngăn chặn mối đe dọa như là từ Nga. » (France 24 25/01/2023)Chiến tranh không biết khi nào sẽ kết thúc, nhưng trong cuộc chiến này, châu Âu nói riêng và phương Tây nói chung bị đơn độc. Người ta còn nhớ tổng thống Nga, ngày 07/07/2022, trước các đại biểu của Duma, từng tuyên bố : « Chúng ta đã bắt đầu đập vỡ một cách dứt khoát thế thống trị của phương Tây trên thế giới ».Phi phương Tây hóaĐối với phương Tây, cuộc xâm lược của Nga không những đe dọa sự tồn vong của Ukraina với tư cách là một Nhà nước có chủ quyền, mà cả cho an ninh toàn châu Âu, cũng như nền tảng của trật tự thế giới. Điều quan trọng nhất chính là nguyên tắc không gây hấn và toàn vẹn lãnh thổ được ghi trong Hiến chương Liên Hiệp Quốc.Michel Duclos, cựu đại sứ và cố vấn đặc biệt Viện Montaigne (Pháp) lưu ý « cuộc chiến tranh tại Ukraina còn báo hiệu hồi kết của sự ảo tưởng về một trật tự quốc tế tự do, nghĩa là một trật tự do các cường quốc phương Tây thống trị ». Sự bất mãn này vốn dĩ đã có ngay từ những cuộc khủng hoảng đầu tiên như Irak, Libya, Syria rồi sau này là Ukraina … Trong những hồ sơ này, Ấn Độ và Brazil đều vắng mặt.Trên đài France Inter (13/02/2023), Michel Duclos nhận định cuộc chiến tranh này là chiếc gương phản chiếu hiện tượng phi phương Tây hóa tại phần lớn « các nước phương Nam ».Ông nói : « Qua những chia rẽ về hành động xâm lược của Nga, về cơ bản, còn có một sự bất đồng liên quan đến chính nguyên tắc trật tự quốc tế, nghĩa là bản Hiến chương của Liên Hiệp Quốc. Chúng ta tự cho rằng văn bản này đã bị vi phạm một cách không thể chấp nhận và trước sự việc này cần phải hành động. Nhưng nhìn từ các nước phương Nam, trên thực tế, đó chỉ là một giai đoạn trong số các giai đoạn khác kéo theo nhiều sự vi phạm khác, ban đầu là từ Mỹ và phương Tây và về cơ bản, điều đó có nghĩa là không ai tin vào những nguyên tắc nền tảng cho đến nay nhìn bề ngoài trông có vẻ giống như một trật tự, giống như một cấu trúc cho đời sống quốc tế. » Các nước phương Nam và sự oán hờn phương TâyChính trong sự oán hờn phương Tây này mà các nước South Global (Sud Global), tức các nước đang phát triển, xem chiến tranh tại Ukraina chỉ là một « cuộc chiến giữa những nước châu Âu », « một màn trình diễn khá xa lạ và phần lớn các nước không muốn xen vào ». Cảm xúc này được thể hiện rõ qua các ngôn từ. Phương Tây bị chỉ trích là can thiệp, hay đặt điều kiện trong những khoản hỗ trợ. Các phát biểu luôn bị đánh giá « sặc mùi » chủ nghĩa tân thực dân. Đây chính là những điểm mà nhà nghiên cứu thuộc viện Montaigne cho rằng phương Tây cần phải lưu ý :« Ở đây, chúng ta cần phải hết sức thận trọng do việc Trung Quốc, hay nhiều nước xuất khẩu dầu hỏa có khả năng tập hợp thành một liên minh để chống phương Tây bằng cách khai thác tâm lý oán giận đó. Và đây cũng chính là những gì bản thân Nga đã vun đắp từ nhiều năm nay và trong chừng mực nào đó, một kiểu trung lập, thậm chí lòng nhân từ tại một số đông các nước phương Nam. Đây là một phần kết quả của sự đầu tư mà Nga đã gầy dựng bằng cách khai thác cảm xúc oán hờn chống phương Tây. »Michel Duclos, tác giả tập sách « Chiến tranh Ukraina và trật tự thế giới mới. 22 quan điểm quốc tế sau cuộc xâm lược của Nga » (Guerre en Ukraine et nouvel ordre du monde. 22 regards internationaux après l'agression russe – NXB Observatoire, 2023), cuộc xung đột Nga - Ukraina cho thấy rõ một thực tế : Một mặt, khi không ngừng ủng hộ Matxcơva về mặt chính trị, nhưng cho đến lúc này vẫn tránh được các trừng phạt của Mỹ bằng cách kềm chế hỗ trợ kinh tế và quân sự, rõ ràng Trung Quốc là đối tác chiến lược của Nga.Mặt khác, cuộc chiến Ukraina đang tạo thành một « thời điểm để tự khẳng định » cho những nước có thể được gọi là các cường quốc tầm trung như Thổ Nhĩ Kỳ, Ả Rập Xê Út hay Ấn Độ. Tầm quan trọng về kinh tế và dân số mà những nước này có được cho phép họ tăng cường quan hệ kinh tế với Nga mà không lo sợ bị phương Tây trả đũa. Chỉ có điều khi cung cấp « quả bóng dưỡng khí » cho Nga, những nước này cũng đang góp phần làm suy yếu chiến lược của phương Tây cô lập và làm suy yếu nước Nga!

Un an après le début de la guerre en Ukraine, sommes-nous plus près de la paix ou d'une guerre mondiale ? D'un côté, Emmanuel Macron de retour de la conférence de Munich ouvre à nouveau la porte à des négociations de paix avec Poutine qu'il ne souhaite pas voir quitter le pouvoir. Mais d'un autre côté, le chef de la diplomatie américaine, Anthony Blinken, accuse la Chine de vouloir envoyer des armes, en soutien à Moscou… Le conflit entre l'Ukraine et la Russie entrerait alors dans une escalade, dont personne ne peut prédire aujourd'hui les conséquences. Alors, les grandes puissances ont-elles encore le contrôle de la situation ? La troisième guerre mondiale n'est-elle encore que de la science-fiction ? On en débat avec nos invités : Thomas GOMART, Historien, directeur de l'Institut français des relations internationales (IFRI), auteur de « Les ambitions inavouées - Ce que préparent les grandes puissances » aux éditions Tallandier (19/01/23) Dominique MOISI, Géopolitologue, membre fondateur de l'Institut Français des Relations Internationales (IFRI), conseiller spécial de l'Institut Montaigne Chloé RIDEL, Directrice adjointe de l'Institut Rousseau, haut-fonctionnaire, autrice de « D'une guerre à l'autre » aux éditions de l'aube (25/08/2022) Claude BLANCHEMAISON, Ancien Ambassadeur de France à Moscou Isabelle LASSERRE, Journaliste, correspondante diplomatique Le Figaro

durée : 02:28:47 - Le 7/9.30 - par : Nicolas Demorand, Léa Salamé, Stephanie BOUTONNAT - Les économistes Dominique Seux et Thomas Piketty débattent de l'utilité des superprofits à 7h50. Sylvie Kauffmann, éditorialiste de politique internationale au Monde et Thomas Gomart, directeur de l'IFRI, sont les invités du 8h20. Bruno Fron, médecin généraliste, est l'invité du 9h10.

durée : 00:23:49 - L'invité de 8h20 : le grand entretien - par : Nicolas Demorand, Léa Salamé - Sylvie Kauffmann, éditorialiste de politique internationale au Monde et ancienne correspondante à Moscou, et Thomas Gomart, directeur de l'IFRI et auteur de "Les ambitions inavouées" (Tallandier) analyse la diplomatie française et européenne vis-à-vis de l'Ukraine.

(00:00:43) "Les ambitions inavouées: ce que préparent les grandes puissances": interview de Thomas Gomart, directeur de l'Institut Français des Relations Internationales (00:10:45) La campagne électorale 2024 démarre lentement aux Etats-Unis (00:16:30) Callac, petit village de Bretagne divisé par l'accueil des réfugiés

Invités: Thomas Gomart, le directeur de l'Institut français des relations internationales (IFRI) et et Alexandre Adler, géopolitologue. 

Jamie Wheal est le fondateur et le directeur du "flow Genome project", une organisation internationale dédiée à la recherche et la formation autour des performances humaine. Il est également l'auteur d'un livre que j'ai littéralement adoré mais qui n'existe pas en langue française: Rethinking God, Sex and Death In a World That's Lost Its Mind. Comme vous le savez je fais très très peu d'épisodes en anglais, ce qui est assez logique pour un podcast français mais en même temps, c'est parfois frustrant quand vous avez accès à un contenu exceptionnel et que vous n'avez pas vraiment l'équivalent en français. C'est en général ce que j'essaie de faire bien sur mais dans le cas de Jamie, la manière dont il articule sa vision de la société est tellement pertinente. L'épisode, en plus d'être en anglais, est plus long que d'habitude aussi mais je suis certain que si vous comprenez la langue de Shakespeare, vous allez adorer chaque seconde de cet épisode. Nous abordons de multiples questions comme: - Pourquoi autant de personnes ont des problématiques de santé mentale? - Qu'est ce qui se passe au plan politique tant au niveau local qu'international? - Comment sommes nous arrivés dans une situation ou le monde semble tellement binaire alors que nous savons tous qu'il est très complexe? - Est-ce que notre société est en train de s'effondrer? - Comment trouver du sens à sa vie? - Comment réduire nos anxiétés? Et de nombreuses autres en réalité. J'espère que vous allez prendre autant de plaisir que moi à écouter cet épisode que j'ai vraiment ADORE!!! Suggestion d'autres épisodes à écouter : #175 Comprendre le dessous des guerres invisibles mondiales avec Thomas Gomart (https://audmns.com/DDPnQDW) #140 Comprendre le retour du magique, du sensible et de l'invisible avec Michel Maffesoli (https://audmns.com/vQszdIy) Vlan #86 La déconnexion des élites est responsable de la montée de l'extrémisme avec Michel Maffesoli (https://audmns.com/GGcksHZ)

Ukraine : la guerre à un tournant ? Sur le front, l'armée russe est ralentie même si les bombardements continuent, des millions de réfugiés et une catastrophe humanitaire. Les Russes qui disent avoir revu leur stratégie. Semaine importante aussi avec une activité diplomatique intense. Le président américain Joe Biden est en visite en Europe, aujourd'hui encore en Pologne. Américains et européens unis avec une ligne que définissait Emmanuel Macron : « arrêter la guerre sans faire la guerre ». Équation difficile. L'analyse de nos deux invités : le spécialiste de géopolitique Pierre Haski de France Inter et Thomas Gomart, directeur de l'IFRI. Élysée 2022 : deux semaines pour convaincre Fin de campagne présidentielle. 15 jours avant le 1er tour, derniers déplacements, derniers meetings, derniers débats pour les candidats. Les coulisses, les stratégies de chaque camp expliquées par l'une des journalistes qui connaît le mieux le monde politique, Nathalie Saint-Cricq. L'homme qui parle aux requins Océanographe, plongeur professionnel, il publie un manifeste pour prendre la défense des requins. Le requin est l'animal le plus dangereux au monde. Et si c'était un fantasme ? Ce sont les requins qui sont en danger de disparition. François Sarano signe Au nom des requins aux éditions Actes Sud.

Au programme : Le récap' Ukraine - 20ème jour de guerre en Ukraine Invité : Thomas Gomart, historien et directeur de l'Institut français des relations internationales • La protestataire de la télé russe condamnée à une amende • Macron / Poutine : dialogue sur un fil • Guerre en Ukraine, une guerre d'enlisement • Guerre en Ukraine : que peut faire la Chine ? Édito de Patrick - OTAN en emporte Poutine / V. Zelensky admet que l'Ukraine n'intégrera pas l'OTAN La Story - Guerre en Ukraine : déjà 3 millions de réfugiés L'actu d'Émilie - Covid-19 : la Chine rattrapée par le virus Invité : Dr. Mathias Wargon, médecin urgentiste, chef des urgences et du SMUR de l'hôpital Delafontaine (Saint-Denis) • Covid-19 : faut-il s'inquiéter de la reprise des contaminations ? • Covid-19 : une 4ème dose pour tous ? • Levée des restrictions, levier électoral ? • Covid-19 : médecin et menacé • Hôpital : chef-d'œuvre en péril ? • La santé, enjeu majeur de la présidentielle 2022 • Comment désengorger les urgences à l'hôpital ? • Comment limiter les déserts médicaux ? • Emmanuelle et Mathias Wargon : couple médiatique Le 5/5 avec Nicolas Beytout, directeur du journal l'Opinion • Comment limiter la hausse des prix des carburants ? • L'inflation pèse sur la campagne électorale • Hausse des salaires : toujours des promesses... Une jonquille contre le cancer : Faites un don : www.unejonquillecontrelecancer.fr ou envoyez ESPOIR par SMS au 92002

durée : 02:00:01 - Le 7/9 - par : Nicolas Demorand, Léa Salamé - Catherine MacGregor, directrice générale d'ENGIE, Jonathan Littell, écrivain et cinéaste, et Thomas Gomart, historien, directeur l'Institut français des relations internationales (IFRI), sont les invités du 7/9 de France Inter. - invités : Catherine MacGregor, Jonathan LITTELL, Thomas GOMART - Catherine MacGregor : Directrice générale d'Engie, Jonathan Littell : Ecrivain, Thomas Gomart : Historien des relations internationales, directeur de l'Institut français des relations internationales

Nous recevons Thomas Gomart, docteur en histoire des relations internationales sur le plateau ainsi que Charles Villa, grand reporter pour Brut en direct de Kiev pour comprendre le conflit de ces derniers jours.Pour voir l'émission rendez-vous sur Twitch et YouTube !Vous pouvez aussi nous suivre sur nos réseaux sociaux :TwitterInstagramTikTokFacebook Voir Acast.com/privacy pour les informations sur la vie privée et l'opt-out.

L'actualité étant très difficile cette semaine nous avions besoin d'un trio légendaire sur le plateau ! On revient sur la guerre entre la Russie et l'Ukraine avec deux experts, Thomas Gomart et Charles Villa pour comprendre ce conflit. Nous avons également le plaisir de recevoir Perrine Laffont, triple championne du monde de ski acrobatique qui revient tout juste des Jeux Olympique d'Hiver !Pour voir l'émission rendez-vous sur Twitch et YouTube !Vous pouvez aussi nous suivre sur nos réseaux sociaux :TwitterInstagramTikTokFacebook Voir Acast.com/privacy pour les informations sur la vie privée et l'opt-out.

Anais Voy Gillis est docteure en géographie de l'institut Français de Géopolitique, chercheuse associée au CRESAT et directrice de l'excellence opérationnelle chez June Partner. J'ai découvert Anais sur la chaîne youtube ThinkerView et je l'ai trouvé tellement pertinente que j'ai envie de l'inviter pour discuter de ce sujet majeur: l'industrie et plus spécifiquement la déindustrialisation de la France. Alors que le second volet du rapport du GIEC vient de sortir, que la guerre entre la Russie et l'Ukraine débute, je pense que c'est aujourd'hui le bon moment pour parler de ce sujet. Quel est l'état de l'industrie en France? Comment s'est passé notre désindustrialisation? Quel est le rôle des dirigeants politiques? Quels sont les impacts géopolitiques? Quel est le rôle de l'Europe? Quel impact sur l'écologie? Comment faire pour changer la donne? Autant de questions que je pose à Anais qui y répond toujours avec pertinence. Un épisode important tant ce sujet nous semble lointain voire, pour certains, pas très sexy alors qu'en réalité, il y a des enjeux majeurs pour notre qualité de vie au quotidien dans ces questions. Je pense pouvoir vous assurer que ca sera loin d'une heure perdue et je pense que vous aurez envie d'approfondir le sujet tant il est peu ou mal traité ou tout simplement parce que, peut être, vous n'y avez pas accordé l'attention nécessaire. Je vous souhaite une bonne écoute Suggestion d'autres épisodes à écouter : #175 Comprendre le dessous des guerres invisibles mondiales avec Thomas Gomart (https://audmns.com/DDPnQDW) Vlan #44 Santé, alimentaire et lobbying de l'industrie avec Isabelle Saporta (https://cutt.ly/8fFwdk2) Vlan #133 Comment faire à nouveau confiance aux politiques? Avec David Djaiz (https://audmns.com/vmeXeCV)

Actualité oblige, je rediffuse cet épisode enregistré en mai 2021 avec Thomas Gomart. Thomas Gomart est historien (docteur en histoire des relations internationales) et directeur de l'IFRI (institut français des relations internationales). Il est également l'auteur de plusieurs livres mais dernièrement "guerres invisibles" et "l'affolement du monde" pour lequel il a gagné le prix du meilleur livre de géopolitique français. En résumé Thomas Gomart est l'une des têtes pensantes françaises de notre politique internationale et à ce titre connait parfaitement les enjeux entre les pays et entre les zones également. Nous avons enregistré l'épisode il y a quelques mois et donc nous ne faisons pas référence au conflit Israélo-palestinien ensemble mais par contre, nous parlons de très nombreux sujets et en particulier la manière très universaliste donc les Européens regardent le monde, la guerre de la données, de l'énergie, de la technologie entre les grandes puissances. Nous faisons énormément référence au vivant et à l'écologie car c'est une vraie question que je me pose: comment les pays s'organisent autour de cette problématique centrale et de l'impact du covid sur la politique internationale. J'ai conscience que cet épisode est un peu moins accessible que d'autres et en même temps nous traitons de questions totalement centrales pour notre vie quotidienne présente et future surtout à 1 an de l'élection présidentielle. C'est essentiel d'avoir une bonne compréhension de ces mouvements et même si je ne suis pas toujours d'accord avec la vision du monde que Thomas Gomart peut avoir, le moins que l'on puisse dire c'est que sa vision est particulièrement étayée. Cet épisode devrait par exemple vous aider à répondre aux questions suivante: quelle est la position de l'Europe aujourd'hui? De la France? Est-ce pertinent de sortir de la construction Européenne? L'Europe peut-elle devenir un modèle pour la vie demain? Comment les politiques au niveau mondial envisage la résolution de la crise climatique? Devrions nous nous méfier de la Chine? Et de très nombreuses autres questions. J'espère que cela vous plaira d'entrer dans les arcanes de ces guerres invisibles. Suggestion d'autres épisodes à écouter : #169 Quel avenir politique pour la France? avec David Djaiz (https://audmns.com/dzUxdGf) Vlan #133 Comment faire à nouveau confiance aux politiques? Avec David Djaiz (https://audmns.com/vmeXeCV) Vlan #113 Revenir au temps long pour comprendre le monde avec Christian Grataloup (https://cutt.ly/WfFwr1O)

durée : 00:20:56 - L'invité du week-end - par : Carine BECARD, Eric Delvaux - Historien et directeur de l'Institut français des relations internationales, Thomas Gomart est l'invité de Carine Bécard.

durée : 03:00:17 - Le 6/9 - Le 6/9 du dimanche 2 janvier, présenté par Carine Bécard.

durée : 03:00:17 - Le 6/9 - Le 6/9 du dimanche 2 janvier, présenté par Carine Bécard.

Dans ce nouvel épisode, nous recevons aujourd'hui Thomas Gomart, qui est le directeur de l'Institut français des relations internationales (IFRI), un des principaux think tank français qui se consacre à l'analyse des relations internationales. Monsieur Gomart a récemment publié « Guerres invisibles », aux éditions Taillandier, dans lequel il analyse les grandes évolutions du monde. Les évolutions visibles comme le retour de la compétition agressive entre puissances, mais surtout - comme le dit le titre du livre – les mécanismes invisibles qui transforment le monde actuel en profondeur et qui sont sources de déséquilibres, de violence et de rivalité.

Thomas Gomart est historien (docteur en histoire des relations internationales) et directeur de l'IFRI (institut français des relations internationales). Il est également l'auteur de plusieurs livres mais dernièrement "guerres invisibles" et "l'affolement du monde" pour lequel il a gagné le prix du meilleur livre de géopolitique français. En résumé Thomas Gomart est l'une des têtes pensantes françaises de notre politique internationale et à ce titre connait parfaitement les enjeux entre les pays et entre les zones également. Nous avons enregistré l'épisode il y a quelques mois et donc nous ne faisons pas référence au conflit Israélo-palestinien ensemble mais par contre, nous parlons de très nombreux sujets et en particulier la manière très universaliste donc les Européens regardent le monde, la guerre de la données, de l'énergie, de la technologie entre les grandes puissances. Nous faisons énormément référence au vivant et à l'écologie car c'est une vraie question que je me pose: comment les pays s'organisent autour de cette problématique centrale et de l'impact du covid sur la politique internationale. J'ai conscience que cet épisode est un peu moins accessible que d'autres et en même temps nous traitons de questions totalement centrales pour notre vie quotidienne présente et future surtout à 1 an de l'élection présidentielle. C'est essentiel d'avoir une bonne compréhension de ces mouvements et même si je ne suis pas toujours d'accord avec la vision du monde que Thomas Gomart peut avoir, le moins que l'on puisse dire c'est que sa vision est particulièrement étayée. Cet épisode devrait par exemple vous aider à répondre aux questions suivante: quelle est la position de l'Europe aujourd'hui? De la France? Est-ce pertinent de sortir de la construction Européenne? L'Europe peut-elle devenir un modèle pour la vie demain? Comment les politiques au niveau mondial envisage la résolution de la crise climatique? Devrions nous nous méfier de la Chine? Et de très nombreuses autres questions. J'espère que cela vous plaira d'entrer dans les arcanes de ces guerres invisibles. Suggestion d'autres épisodes à écouter : #145 La finance est-elle l'ennemie de l'écologie? Avec Bertrand Badré (https://audmns.com/LslCRlt) #159 Casser les idées préconçues sur le continent Africain avec Odile Goerg (https://audmns.com/hXljCUx) #169 Quel avenir politique pour la France? avec David Djaiz (https://audmns.com/dzUxdGf) Vlan #133 Comment faire à nouveau confiance aux politiques? Avec David Djaiz (https://audmns.com/vmeXeCV) #143 Comprendre l'islamisme et le Jihadisme en France avec Hugo Micheron (https://audmns.com/vEWThle) Vlan #113 Revenir au temps long pour comprendre le monde avec Christian Grataloup (https://cutt.ly/WfFwr1O)

durée : 02:00:14 - Le 5/7 - L’Europe a vite réagi au détournement d’un avion par la Biélorussie. Des sanctions ont été prises hier soir, seront-elles suffisantes pour faire plier le régime de l’indéboulonnable Loukachenko ? Thomas Gomart, directeur de l’IFRI, l’Institut Français des relations internationales, est l'invité du 5/7.

durée : 00:07:59 - L'invité de 6h20 - par : Mathilde MUNOS - Thomas Gomart, historien des relations internationales et directeur de l'institut français des relations internationales, auteur de "Guerres invisibles : nos prochains défis géopolitiques" (Tallandier), est l'invité de 6h20.

durée : 00:19:10 - L'invité du week-end - par : Eric Delvaux - L'historien des relations internationales et directeur de l'institut français des relations internationales est l'invité de Patricia Martin pour son dernier ouvrage, "Guerres invisibles", paru aux éditions Tallandier.

durée : 03:00:03 - Le 6/9 - Le 6/9 du samedi 24 avril, avec Eric Delvaux et Patricia Martin.

durée : 03:00:03 - Le 6/9 - Le 6/9 du samedi 24 avril, avec Eric Delvaux et Patricia Martin.

Quels sont les prochains défis géopolitiques du siècle ? Réponses avec l'historien français Thomas Gomart, qui publie "Guerres invisibles. Nos prochains défis géopolitiques". « Bagarre dans la Discothèque » dès 11h30, avec Gorian Delpâture et Xavier Vanbuggenhout. Et dès midi : Les sorties BD de Xavier Vanbuggenhout : - « Ma voisine est Indonésienne » d'Emmanuel Lemaire (Delcourt/Shampooing) - « L'Entaille » d'Antoine Maillard (Cornélius) - « Eksploracja » de Julie Michelin (L'employé du moi) - « Lightfall. La dernière flamme Volume 1 » de Tim Probert (Gallimard BD) Thomas Gomart, historien et directeur de l'Institut français des relations internationales (Ifri), pour son livre "Guerres invisibles. Nos prochains défis géopolitiques" (Tallandier). Quels sont les prochains défis géopolitiques du siècle ? La pandémie mondiale a modifié les équilibres entre Asie et Occident et scellé la rupture entre la Chine et les États-Unis, accentuant le basculement du monde vers l'Est. Sur cet échiquier polarisé, deux lignes de fracture convergent : la dégradation environnementale et la propagation technologique où se jouent désormais les principales rivalités stratégiques et économiques. Dans cet essai captivant, Thomas Gomart décrit les grands mouvements qui se déroulent sous nos yeux : le retour d'une compétition agressive des puissances, une accentuation des inégalités et des échanges débridés. Il met également en lumière les mécanismes invisibles qui transforment notre planète en profondeur : marchés financiers, paradis fiscaux, mafias, incubateurs technologiques, plateformes numériques, multinationales, services de renseignement... Pour nous aider à mieux comprendre le monde qui surgit, il analyse enfin pour chaque sujet les « intentions cachées » des États-Unis, de la Chine et de l'Europe, et réfléchit au rôle que la France pourrait jouer dans ces nouvelles « guerres invisibles ». Le coup de coeur de Gorian Delpâture : "Komodo" de David Vann (Gallmeister). Sur l'invitation de son frère aîné Roy, Tracy quitte la Californie et rejoint l'île de Komodo, en Indonésie. Pour elle, délaissée par son mari et épuisée par leurs jeunes jumeaux, ce voyage exotique laisse espérer des vacances paradisiaques : une semaine de plongée en compagnie de requins et de raies manta. C'est aussi l'occasion de renouer avec Roy, qui mène une vie chaotique depuis son divorce et s'est éloigné de sa famille. Mais, très vite, la tension monte et Tracy perd pied, submergée par une vague de souvenirs, de rancoeurs et de reproches. Dès lors, un duel s'engage entre eux, et chaque nouvelle immersion dans un monde sous-marin fascinant entraîne une descente de plus en plus violente à l'intérieur d'elle-même, jusqu'à atteindre un point de non-retour.

Thomas Gomart, historien et directeur de l'Institut français des relations internationales (Ifri), pour son livre "Guerres invisibles. Nos prochains défis géopolitiques" (Tallandier). Quels sont les prochains défis géopolitiques du siècle ? La pandémie mondiale a modifié les équilibres entre Asie et Occident et scellé la rupture entre la Chine et les États-Unis, accentuant le basculement du monde vers l'Est. Sur cet échiquier polarisé, deux lignes de fracture convergent : la dégradation environnementale et la propagation technologique où se jouent désormais les principales rivalités stratégiques et économiques. Dans cet essai captivant, Thomas Gomart décrit les grands mouvements qui se déroulent sous nos yeux : le retour d'une compétition agressive des puissances, une accentuation des inégalités et des échanges débridés. Il met également en lumière les mécanismes invisibles qui transforment notre planète en profondeur : marchés financiers, paradis fiscaux, mafias, incubateurs technologiques, plateformes numériques, multinationales, services de renseignement... Pour nous aider à mieux comprendre le monde qui surgit, il analyse enfin pour chaque sujet les « intentions cachées » des États-Unis, de la Chine et de l'Europe, et réfléchit au rôle que la France pourrait jouer dans ces nouvelles « guerres invisibles ».

Les sorties BD de Xavier Vanbuggenhout : - « Ma voisine est Indonésienne » d'Emmanuel Lemaire (Delcourt/Shampooing) - « L'Entaille » d'Antoine Maillard (Cornélius) - « Eksploracja » de Julie Michelin (L'employé du moi) - « Lightfall. La dernière flamme Volume 1 » de Tim Probert (Gallimard BD) Thomas Gomart, historien et directeur de l'Institut français des relations internationales (Ifri), pour son livre "Guerres invisibles. Nos prochains défis géopolitiques" (Tallandier). Quels sont les prochains défis géopolitiques du siècle ? La pandémie mondiale a modifié les équilibres entre Asie et Occident et scellé la rupture entre la Chine et les États-Unis, accentuant le basculement du monde vers l'Est. Sur cet échiquier polarisé, deux lignes de fracture convergent : la dégradation environnementale et la propagation technologique où se jouent désormais les principales rivalités stratégiques et économiques. Dans cet essai captivant, Thomas Gomart décrit les grands mouvements qui se déroulent sous nos yeux : le retour d'une compétition agressive des puissances, une accentuation des inégalités et des échanges débridés. Il met également en lumière les mécanismes invisibles qui transforment notre planète en profondeur : marchés financiers, paradis fiscaux, mafias, incubateurs technologiques, plateformes numériques, multinationales, services de renseignement... Pour nous aider à mieux comprendre le monde qui surgit, il analyse enfin pour chaque sujet les « intentions cachées » des États-Unis, de la Chine et de l'Europe, et réfléchit au rôle que la France pourrait jouer dans ces nouvelles « guerres invisibles ». Le coup de coeur de Gorian Delpâture : "Komodo" de David Vann (Gallmeister). Sur l'invitation de son frère aîné Roy, Tracy quitte la Californie et rejoint l'île de Komodo, en Indonésie. Pour elle, délaissée par son mari et épuisée par leurs jeunes jumeaux, ce voyage exotique laisse espérer des vacances paradisiaques : une semaine de plongée en compagnie de requins et de raies manta. C'est aussi l'occasion de renouer avec Roy, qui mène une vie chaotique depuis son divorce et s'est éloigné de sa famille. Mais, très vite, la tension monte et Tracy perd pied, submergée par une vague de souvenirs, de rancoeurs et de reproches. Dès lors, un duel s'engage entre eux, et chaque nouvelle immersion dans un monde sous-marin fascinant entraîne une descente de plus en plus violente à l'intérieur d'elle-même, jusqu'à atteindre un point de non-retour.

Lundi 15 mars 2021, LATE & SMART reçoit Daniela Ordonez (Chief French Economist, Oxford Economics) et Thomas Gomart (directeur, Institut français des relations internationales)

Cette semaine, Erwan Quinio nous parle du livre de Thomas Gomart, Guerres invisibles, nos prochains défis géopolitiques. 24 guerres que l'Europe ne peut plus esquiver.

Environnement, intelligence artificielle, influence: le directeur de l'institut français des relations internationales (IFRI) revient sur les nouveaux enjeux géopolitiques dans le monde.

Les guerres se dérouleront-elles, à l’avenir, hors des champs de bataille ? L’écologie est-elle un facteur de réconciliation entre les pays ? Autant de questions posées à Thomas Gomart, directeur de l’Institut français de relations internationales (IFRI). Il publie "Guerres invisibles. Nos prochains défis géopolitiques" (éd. Tallandier). L’idée du livre de Thomas Gomart, "c’est de montrer que la conflictualité demeure mais que les militaires n'ont plus le monopole de la guerre", comme il l’explique.  Une "provincialisation de l'Europe" Dans son ouvrage, il analyse l’évolution des relations internationales, avec notamment la prépondérance de la Chine dans le jeu mondial. "En 20 ans, ce qui s'est passé, c’est le fait que la Chine a ravi à l’Union européenne sa première place", affirme le directeur de l’IFRI. "Dans l’univers stratégique, c’est quelque chose qui est bien compris. On parle de 'provincialisation de l’Europe'. C’est beaucoup plus dur dans le milieu politique, où nous nous voyons plus centraux que nous ne le sommes", affirme-t-il.  La lutte pour l'environnement, un facteur d'affrontement Un autre enjeu qui a émergé ces dernières années est la lutte contre le réchauffement climatique. Elle pourrait devenir un facteur de réconciliation entre certains États mais Thomas Gomart constate plutôt l’inverse : "J'observe que la Chine comme les États-Unis sont en train de subordonner leur politique climatique et numérique à leur rivalité stratégique".  Alors que nous sommes en pleine pandémie de Covid-19, cela provoque une intense circulation de théories complotistes. "Le secret a mauvaise presse en ce moment, or il est aussi nécessaire dans certaines activités. On est dans un moment de demande de transparence très forte", assure Thomas Gomart. Pourtant, il constate un paradoxe : "On va s’inquiéter du caractère intrusif que l’État peut avoir sur notre vie et on va raconter nos vies sur les plateformes numériques".  Une révolution de l'intelligence artificielle ? Avec cette prépondérance des technologies, allons-nous vers une révolution de l’intelligence artificielle ? Probablement selon le directeur de l’IFRI. "À l’horizon de 5 ans il y aura 150 milliards de terminaux numériques dans le monde. Ça génère un flux de données qui doit être traité et donc on a besoin de technologies pour le faire. On est en train de passer d’une économie basée sur le pétrole à une économie basée sur les données", conclut Thomas Gomart. 

durée : 00:41:44 - Un Jour dans le monde - Au cœur de la pandémie de la COVID-19, l'historien Thomas Gomart signe un essai de géopolitique. Un questionnement sur les enjeux "visibles", mais aussi les "guerres invisibles" que se livrent les États à l'ère du numérique.

durée : 00:41:44 - Un Jour dans le monde - Au cœur de la pandémie de la COVID-19, l'historien Thomas Gomart signe un essai de géopolitique. Un questionnement sur les enjeux "visibles", mais aussi les "guerres invisibles" que se livrent les États à l'ère du numérique.

durée : 03:00:12 - Le 6/9 - Sébastien Chenu est l'invité de 7h50, Thomas Gomart est l'invité du Grand entretien à 8h20.

durée : 00:25:07 - L'invité de 8h20 : le grand entretien - Thomas Gomart, directeur de l’Institut français des relations internationales, est l'invité du Grand entretien de France Inter.

durée : 03:00:12 - Le 6/9 - Sébastien Chenu est l'invité de 7h50, Thomas Gomart est l'invité du Grand entretien à 8h20.

Thomas Gomart, directeur de l‘Institut Français des Relations Internationales

Un épisode bien utile en ces temps de crise...Dire la vérité semble une vérité en management. Et pourtant, c'est si difficile : entre la peur de réactions incontrôlées, la question de savoir où on s'arrête et tout ce qu'il faut faire pour être crédible quand on le dit ; Il est parfois très tentant de mentir. Pour un manager, déjouer les pièges de la vérité est un vrai enjeu et une exigence morale à l'heure où les fake news envahissent la planète.* Pour aller plus loin *// A lire //www.albus-conseil.com/fr/flop_22-let…-papa-ou-mamanwww.albus-conseil.com/fr/top_23-pour-etre-un-leader-soyez-irrationnel-// A voir //"La folie des grandeurs" de Gérard Oury"The Truman Show" dePeter WeirLa série "Le bureau des légendes"// Les extraits //La folie des grandeurs de Gérard OuryFemmes puissantes, l'émission de Léa Salamé sur France InterLouis de Funès en 100 répliques cultes www.youtube.com/watch?v=mEZR-BvCDWIFrançois Rollin : en colère contre les Suisses https://www.youtube.com/watch?v=oqTwuinBsW4Les bronzés font du ski de Patrice LeconteLe discours de Churchill https://www.youtube.com/watch?v=w-RfEWDG76QGéopolitique de Trump : l'imprévisible ? [Thomas Gomart] https://www.youtube.com/watch?v=3W0pCEMqykEAlain Bashung - La nuit je mensAbonnez-vous à "La table ronde du management" :Sur Itunes : podcasts.apple.com/fr/podcast/la-t…nt/id1446415520Sur Soundcloud : @user-755329278Sur Spotify : open.spotify.com/show/4oTzpbnhxXqFwEbCfUpOVISur Podbean :www.podbean.com/podcast-detail/y3…anagement-PodcastSur YouTube : www.youtube.com/channel/UCZO1ir8H9vaj5LxaMRql7PQVia le flux RSS : feeds.soundcloud.com/users/soundclo…822/sounds.rssDans la rubrique dédiée du Wikimanagement : www.wikimanagement.net/fr/podcasts.phpRetrouvez tous nos articles sur notre site : www.albus-conseil.com/fr/nos-avis.phpLa table ronde du management est un podcast produit par Albus Conseil www.albus-conseil.com/fr/Au micro : Camille Riou et Patrick BoisA la réalisation : Laëtitia Peyre www.dit-L.com Hébergé par Acast. Visitez acast.com/privacy pour plus d'informations.

Ngày 03/01/2020, tướng Qassem Soleimani, chỉ huy lực lượng tinh nhuệ Al-Qods của Iran bị Mỹ triệt hạ bằng drone trên lãnh thổ Irak. Sự việc làm dấy lên quan ngại chiến tranh giữa Mỹ và Iran bùng nổ tại Trung Đông. Vì sao Hoa Kỳ quyết định triệt hạ vị tướng hàng đầu của Iran vào lúc này ? Iran sẽ trả đũa Hoa Kỳ như thế nào ? Phải chăng một lần nữa vụ việc này cho thấy chính quyền Washington lại phạm những sai lầm nghiêm trọng như những đời tổng thống tiền nhiệm ? Vụ oanh kích này là một mắt xích mới trong chiều dài lịch sử quan hệ hai nước. Sự đối kháng sâu xa đã có từ năm 1979. Đó chính là năm xảy ra vụ khủng hoảng con tin ở đại sứ quán Mỹ tại Iran : 52 người Mỹ bị các sinh viên theo trào lưu Khomeni bắt giữ trong vòng 444 ngày. Và gần đây nhất là vào năm 2018, năm tổng thống Trump quyết định rút Hoa Kỳ ra khỏi hiệp định hạt nhân 2015, và đoạn tuyệt bang giao, mở đầu cho giai đoạn thù nghịch công khai năm 2019. Một loạt vụ tấn công các tầu chở dầu và nhất là vụ tấn công các cơ sở khai thác và chế biến dầu hỏa của Ả Rập Xê Út từ phe Huthi ở Yemen được Iran hậu thuẫn. Soleimani : Đối thủ không đội trời chung của Mỹ và Israel Thế nhưng, trước những vụ việc này, Hoa Kỳ đã có thái độ « bất động », chỉ đến khi tòa đại sứ Mỹ ở Bagdad bị tấn công, Washington mới quyết định công khai đáp trả. Theo nhận định của chuyên gia Thomas Gomart, Viện Nghiên Cứu Quan Hệ Quốc Tế Pháp (IFRI) với báo Le Figaro (04/01/2020) thông điệp đưa ra rất rõ ràng : Washington chỉ đánh ngay khi các lợi ích của nước Mỹ bị xâm phạm. Cú đánh phải mang tính biểu tượng cao : Triệt hạ tướng Soleimani tại Irak. Việc chọn tướng Iran Qassem Soleimani là mục tiêu tấn công cũng không phải là một quyết định ngẫu nhiên. Bởi vì đối với Mỹ, Qassem Soleimani là một đối thủ đáng gờm. Với Israel, ông là kẻ thù số một. Tầm ảnh hưởng to lớn của ông trong khu vực Trung Đông là điều khiến cả Mỹ và Israel đều lo ngại như giải thích của ông Didier Billion, Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược (IRIS) trên đài RFI : « Ông có một vai trò hoàn toàn chủ đạo, quyết định, một vai trò cột trụ. Bởi vì Soleimani là một tướng lĩnh của Vệ Binh Cách Mạng, nhất là của đơn vị tinh nhuệ Al-Qods, có nhiệm vụ can thiệp ngoài biên giới Iran. Chúng ta biết là nhân vật này, theo thời gian, đã có được một tầm quan trọng đáng kể trong việc mở rộng tầm ảnh hưởng của Iran trong khu vực, chủ yếu tại Syria, Irak, Liban… Ông ta cũng chính là người rất có thể nắm giữ nhiều mạng lưới, các nhóm dân quân tự vệ, những mạng lưới thân Iran nhiều nhất đang hiện diện trong khu vực ». Từ lâu trong tầm ngắm của Mỹ và Israel nhưng quyết định có hạ sát ông hay không cho đến cuối 2019 vẫn là một lằn ranh đỏ mà không một chính quyền Mỹ nào, từ George W. Bush cho đến Barack Obama đều dám vượt qua. Kể cả với chính quyền Israel của thủ tướng Benjamin Netanyahu, dù luôn tố cáo Qassem Soleimani là tác nhân chính trong việc mở rộng ảnh hưởng của Iran và các đồng minh trong khu vực. Theo giải thích của ông Hassan Maged, nhà sáng lập D&G Consulting và cũng là chuyên gia về khu vực này với kênh truyền hình quốc tế Pháp France 24, « Hoa Kỳ và cả Israel, lẽ ra đều có thể hạ gục Soleimani từ lâu, nhưng cả hai nước đều đã bỏ qua vì nhân vật này đại diện cho người dân Iran và bàn cờ Trung Đông, nhất là vì khả năng và mạng lưới của ông ta, lan rộng đến tận biên giới Israel ». Vì sao đánh tướng « địch » vào lúc này ? Vậy tại sao chính quyền Mỹ lại quyết định diệt tướng Soleimani vào lúc này ? Trang mạng France Culture trích dẫn lưu ý của ông Richard Haas, cựu cố vấn cho George W. Bush và hiện là chủ tịch Hội đồng Đối ngoại, cho rằng đảng Cộng Hòa đặc biệt xem trọng tất cả các cơ quan đại diện ngoại giao của mình trên thế giới. Khi cho nã pháo rocket vào đại sứ quán Mỹ ở Bagdad hôm thứ Năm 02/01/2020, phe Shia tại Irak, bị nghi ngờ hành động dưới tác động của Iran, đã khơi dậy nỗi uất hận vụ bắt giữ các nhân viên ngoại giao Mỹ làm con tin ở Teheran tháng 11/1979. Vẫn theo ông R. Haas, quyết định gây ngạc nhiên này còn là một lời nhắc nhở đối với các nước có liên quan về năng lực tình báo và khả năng tấn công lựa chọn mục tiêu của Mỹ. Tuy nhiên, theo một số chuyên gia Pháp, đây có lẽ còn là một thông điệp tổng thống Mỹ muốn gởi đến các cử tri của mình. Trái với những lập luận cho rằng nguyên thủ Mỹ hành động để chuyển hướng công luận, bớt chú ý về thủ tục luận tội để truất phế ông trong vụ « Ukrainegate », khi triệt hạ Soleimani, Donald Trump khoác lên người bộ quân phục lãnh đạo quân đội. Và đây cũng là cách để ông đánh bóng lại uy tín chính trị do cuộc bầu cử sắp đến gần như nhận xét của chuyên gia Bruno Tertrais thuộc Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược (FRS) với France Culture : « Những ai cho rằng ông Trump tìm cách chuyển hướng công luận không tập trung vào vụ phế truất, theo tôi đây là điều nhầm lẫn. Đó không phải là chủ đề chính. Ở đây, ông ấy có thể phát biểu trong chiến dịch tranh cử rằng tôi đã loại trừ hai kẻ thù lớn của Mỹ : đó là Al – Baghdadi của tổ chức Nhà nước Hồi giáo và Qassem Soleimani của Iran. Tính chất biểu tượng mới là điều đáng nói. Trong một cuộc vận động tranh cử, những gì người ta muốn trình bày thường là những biểu tượng. Do vậy, ông ta có thể nói là tôi làm tốt hơn Obama. Tôi đã tiêu diệt hai kẻ thù. Rằng tôi rất tích cực. Do vậy, với ông Trump, sự việc có thể dừng lại ở đây ». Iran có đủ khả năng để trả đũa ? Đâu là hệ quả của một quyết định « phiêu lưu » như lời chỉ trích của Trung Quốc nhắm vào chính quyền Donald Trump ? Liệu lời kêu gọi trả thù Mỹ tại Iran và nhiều nhóm thân Iran có sẽ dẫn đến chiến tranh giữa Mỹ và Iran hay không ? Về điểm này, giới chuyên gia tại Pháp đều cùng có chung nhận định cả Mỹ lẫn Iran đều không muốn có một cuộc đối đầu trực diện. Dù vậy, ông Thomas Gomart trên Le Frigaro cũng lưu ý rằng không nên xem nhẹ năng lực quân sự của Iran : « Chế độ Teheran theo đuổi một chiến lược tấn công có khả năng kết hợp hành động ở cả ba cấp độ : Đó là khủng bố Nhà nước cho mục tiêu đối ngoại, thực hiện chiến tranh bất cân xứng – không đối đầu trực diện để tạo ảnh hưởng khu vực và sử dụng tên lửa đạn đạo để chạy đua với các cường quốc. Đó còn là một chế độ cho thấy rõ khả năng lập kế hoạch và tiến hành các chiến dịch phức tạp. Nhưng Teheran thường có xu hướng đẩy quá xa các lợi thế của mình. Vì vậy Hoa Kỳ mới giáng cho một đòn nặng nề khi tiêu diệt viên chỉ huy quân sự nổi tiếng nhất của chế độ ». Mạng lưới dân quân tự vệ, lực lượng quân sự thân Iran mà tướng Soleimani tạo dựng trong suốt bốn thập niên qua có thể sẽ là một công cụ hữu ích để Iran « trả thù » cho ông. « Ăn miếng trả miếng », « biểu tượng phải trả giá bằng biểu tượng », giáo chủ Ali Khameini tuyên bố. Nếu Mỹ hạ tướng Soleimani, một biểu tượng của Iran thì các mục tiêu quân sự, các đại diện ngoại giao, đối tác hay đồng minh như Ả Rập Xê Út, Israel… những nơi nào có ý nghĩa biểu tượng của Mỹ sẽ là những mục tiêu trả đũa của Iran. Sai lầm nghiêm trọng của Donald Trump ? Vụ hạ sát này còn làm dấy lên làn sóng bài Mỹ tại Trung Đông mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Nhà xã hội học và chính trị học, bà Mahnaz Shirali, Viện Công giáo Paris, giảng viên trường đại học Khoa học Chính trị, trên đài France Culture ngày 06/01 khẳng định, tình hình bất ổn tại Trung Đông hiện nay trách nhiệm chính thuộc về Hoa Kỳ. « Tôi nghĩ là kể từ khi chế độ Saddam Hussein sụp đổ cho đến nay, người Mỹ đã phạm phải nhiều sai lầm nghiêm trọng trong khu vực. Hoa Kỳ có một trách nhiệm to lớn về sự bất ổn tại đây. Chính họ đã mang lại cho các giáo chủ Iran khả năng can thiệp vào trong khu vực. Nếu như người Mỹ không quản lý khu vực Trung Đông kém cỏi như thế, các giáo chủ Iran cũng không thể nào có nhiều quyền lực trong một chừng mực nào đó trong khu vực ». Về phần mình, chuyên gia Richard Haas cũng có đồng quan điểm khi cho rằng Donald Trump và bộ máy chính quyền hiện nay đã phạm phải một điều dại dột không thể nào dung thứ và đã nhầm mục tiêu đối đầu. Trung Đông là một chiến trường đầy bẫy mìn và chẳng mang lại chút lợi ích gì cho Mỹ. Vị cựu cố vấn cho George W. Bush nhìn nhận, cuộc chiến chống Saddam Hussein năm 2003 là một sai lầm vì Mỹ khi ấy vẫn có nhiều giải pháp khác để kiềm hãm Saddam Hussein và thoát ra khỏi « tổ ong Irak » đầy rắc rối. Theo chuyên gia R. Haas, chính quyền Obama đã có quyết định đúng đắn khi « xoay trục sang châu Á ». Nước Mỹ đã có thể tự cung tự cấp về dầu hỏa và khí đốt nhờ vào kỹ thuật chiết xuất khí đá phiến. Mọi cuộc đấu của thế kỷ XXI này sẽ diễn ra tại châu Á, chứ không phải ở Trung Đông. Chính quyền Washington lẽ ra phải chú trọng nhiều vào tham vọng của Trung Quốc tại khu vực và các đe dọa từ Nga ở châu Âu hơn là chảo lửa Trung Đông, lúc nào cũng chực chờ bốc cháy. Cuối cùng, một câu hỏi khác cũng không kém phần quan trọng : tướng Soleimani, người mà Lầu Năm Góc từng quy trách nhiệm cho cái chết của 500 lính Mỹ (GI) tại Liban, Irak, Syria hay Yemen và nhiều nơi khác nữa, nhưng cũng là người đã giúp đánh đuổi quân thánh chiến Daech, giành lại nhiều vùng lãnh thổ cho Irak – nay đã bị triệt hạ. Phải chăng một lần nữa Hoa Kỳ lại tạo cơ hội cho Daech hồi sinh ?

President Emmanuel Macron is the first foreign leader to be invited for a state visit to the US under the Trump administration. He is considered by many a visionary leader with big plans for his own country and for Europe. He started several reforms in French domestic policy, and his foreign policy is also ambitious. In this episode of the Global Futures podcast Thorsten Benner from the Global Public Policy Institute (GPPi) meets Thomas Gomart, director of the Institut français des relations internationales (Ifri), in Paris to discuss President Macron's foreign policy agenda, his priorities and interests, and what challenges France will face.