Podcasts about politiek 2018

Betrouwbare Bronnen aflevering 88Op 19 februari 2020 overleed minister van staat Jos van Kemenade. Hij behoorde tot de groten in de Nederlandse politiek en zijn nalatenschap in beleid en visies op beleid is tot in onze tijd buitengewoon actueel en relevant.In Betrouwbare Bronnen blikken we terug op leven en werk van Van Kemenade. Te gast zijn PG Kroeger, die in de kabinetsformatie van 1981 en daarna op het ministerie van Onderwijs tijdens het kabinet Van Agt II met Van Kemenade mocht samenwerken, en Gérard Maas, die als jong ambtenaar met hem werkte aan een van zijn belangrijkste ideeën en prestaties: de start van een Open Universiteit. Dat gebeurde in Van Kemenades eerste ministerschap tijdens het kabinet Den Uyl, waarin hij een vurige vernieuwers van beleid was. De VVD verweet de PvdA-minister een ‘socialistisch spuitje’ te willen hanteren bij alle scholieren van het land. Was hij echt zo'n 'rode drammer' of was die beeldvorming overdreven?In elk geval wordt duidelijk dat de toenmalige onderwijsminister een veel breder en vooral ook samenhangender visie op de toekomst had, dan alleen die van invoering van 'de Middenschool'.Van Kemenade was een wetenschapper die zijn beleid voortbouwde op de meest recente, internationale analyses van de toekomstige economie en samenleving en daarbij de emancipatie van alle bevolkingsgroepen op weg naar een 'kenniseconomie' als hoogste prioriteit centraal stelde. Dat deed hij vooral door visionaire beleidsnota's, in zijn tijd een heel nieuw instrument voor ministers om langetermijnplannen te agenderen. Veel daarvan is door zijn opvolgers - en vooral door Wim Deetman (CDA) - concreet vertaald in wetgeving en nieuwe schooltypen, die vaak tot op de dag van vandaag het gezicht van het onderwijs bepalen.Van Kemenade was als minister en bestuurder iemand die snel en grondig lessen trok uit wat lukte en wat minder goed lukte. PG Kroeger vertelt hoe Van Kemenade in zijn tweede ministerschap op essentiële punten waar nodig anders te werk ging, soms zelfs heel erg behendig zijn ambtenaren naar zijn hand zettend. Dat ministerschap duurde maar kort, maar dat verhinderde hem niet als Kamerlid daarna nog op eigen kracht een huzarenstukje te realiseren: een complete structuurwet voor het volwassenenonderwijs. Hij bleef krachtdadig werken aan zijn idealen en lange-termijn visie.Binnen de PvdA werd hij als intellectueel en bestuurder bewonderd, maar zelf gaf hij later toe, dat ze ook nogal met hem gesold hadden. Met name in de slepende episode van ‘de opvolging van Den Uyl’, vertelt Jaap Jansen.Niettemin kon hij na zijn Haagse jaren een glansrijke loopbaan voor de publieke zaak verwezenlijken, bij de UvA, in Eindhoven als burgemeester en in Noord-Holland als commissaris van de koningin. Vele kabinetten en zijn PvdA deden steeds weer een beroep op zijn denkkracht en inzet.Gérard Maas en PG Kroeger schetsen de 'legacy' van deze denker en minister. Opmerkelijk is hoezeer juist de laatste tijd zijn analyses van 50 jaar geleden en de decennia daarna opnieuw in het brandpunt van de belangstelling en discussie staan. De betekenis van Jos van Kemenade is heel groot.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door Weee Nederland***Verder lezenJ.A. van Kemenade - Wakken in het kroos, 2003 (Elsevier Overheid), niet meer in de boekhandel verkrijgbaar*** Verder kijkenJos van Kemenade (uit een langer gesprek met RobertJan Booij en Adam Diels dat nog moet worden gepubliceerd), opgenomen in 2018 *** Verder luisterenAfl. 79 - 'Nederland is nog steeds ziek': Hans Borstlap over zijn ingrijpende plannen voor de arbeidsmarktAfl. 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix KropAfl. 40 - SER-voorzitter Mariëtte Hamer over polder en pensioenAfl. 27 - Rob Jetten wil muren slopenAfl. 09 - Special: leven en werk van Wim Kok*** Tijdlijn00:00:00 - Intro00:01:44 - Deel 100:51:38 - deel 201:37:51 - Uitro01:39:01 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 87Over een jaar, op 17 maart 2021, staan in Nederland Tweede-Kamerverkiezingen gepland. Wat gebeurt er in deze eindfase van Rutte III? Hoe stellen de partijen in Ruttes coalitie zich op, hoe profileren zij zich? Blijven ze samen of valt Rutte III toch nog uit elkaar? Zien anderen hun kans schoon?In deze editie van Betrouwbare Bronnen neemt PG Kroeger u mee naar een reeks 'laatste jaren' van roemruchte kabinetten van premiers van groot politiek gewicht. Juist zo’n vierde jaar van een coalitie was vaak dramatisch. Soms chaotisch, soms diep tragisch en vaak het toneel van felle strijd en volstrekt onverwachte gebeurtenissen. Zowel binnen 'het Haagse' als in de samenleving. Vaak gooide de monarchie roet in het eten.Zulke drama's waren te beleven al in het tweede kabinet van Rudolf Thorbecke. Dat ging de geschiedenis in als uiterst daadkrachtig en zorgde op vele terreinen voor grote en blijvende veranderingen, van de infrastructuur tot het onderwijs. Maar binnen het kabinet ontstond op het eind steeds meer gedoe en juist rond de persoon van de dominante liberale leider barstten interne conflicten uit. Het werd Thorbeckes politieke ondergang.En wat dacht je van Joop den Uyl? 'De gedrevene' verknoeide in zijn laatste jaar als premier zoveel goodwill, dat de leus 'dat tweede kabinet Den Uyl, dat komt er toch!' een van de pijnlijkste misrekeningen in de parlementaire historie werd. Tegelijkertijd redde Den Uyl in die slotfase nota bene het koningshuis en zorgde hij er onbedoeld voor dat het CDA met Van Agt één partij werd en hem en zijn PvdA voor vele jaren kon wegspelen uit de macht.Diezelfde Van Agt leidde een kabinet waarvan de mythe rondgaat dat het een fijne, harmonische vriendengroep was van relaxte aanpakkers. PG Kroeger laat zien, dat juist het laatste jaar van die ploeg een puinhoop werd. Ook nu bleek gedoe in de monarchie een reden om bij elkaar te blijven. Na de kleurrijke Dries van Agt kwam de briljante Rotterdamse ondernemer Ruud Lubbers. Ook zijn derde kabinet kende een laatste jaar vol drama, met heel weinig Rotterdamse nuchterheid en leiderschapscrises die de geschiedenisboekjes ingingen. Om over de slotfase van het tweede kabinet-Kok, de paarse coalitie, maar te zwijgen. De epische toestanden van toen bepalen tot de dag van vandaag nog voor velen het beeld van de grote omslag in de nationale politiek.Uit deze reeks 'laatste jaren' is dan ook een reeks pakkende lessen te trekken. Heel wat patronen rond leiderschap, politieke samenhang, effectief regeren en soms schijnbaar onvermijdelijke puinhopen zijn hier te herkennen. De historie is geen receptenboek of horoscoop, maar uit deze verhalen en analyses springen wel degelijk prangende waarschuwingen en nuttige tips naar voren voor Mark Rutte en zijn coalitiepartners.*** Deze aflevering wordt mede mogelijk gemaakt door Weee Nederland*** Verder luisterenAfl. 64 - Biograaf Marnix Krop over Wim KokAfl. 61 - PG Kroeger over de val van de Berlijnse muurAfl. 52 - Gerry van der List waarschuwt fletse VVD: Wacht Rutte het lot van Balkenende?Afl. 41 - Kroonprins Klaas Dijkhoff over VVD, coalitie en FvDAfl. 35 - PG over Charles de GaulleAfl. 27 - Rob Jetten wil muren slopen ***Tijdlijn00:00:00 - Intro00:01:51 - Deel 100:37:16 - Deel 201:39:58 - Uitro01:40:36 - Einde

Te gast in Betrouwbare Bronnen aflevering 86: Anne Mulder (VVD) en Joost Sneller (D66). In de Europese Unie gaat het op dit moment over bijna niets anders dan de nieuwe Europese meerjarenbegroting. In aflevering 85 spraken Jaap Jansen en PG Kroeger daar al over met Gert Jan Koopman, directeur-generaal Begroting van de Europese Commissie. Afgelopen vrijdag verscheen een nieuw compromisvoorstel van EU-president Charles Michel. Premier Mark Rutte overlegde die dag in Parijs met de Franse president Emmanuel Macron.Rutte wil vasthouden aan een budget van 1 % van het Europees nationaal inkomen, terwijl de commissie eerder voorstelde dit op te laten lopen naar 1,1%. Het compromisvoorstel van Michel zit op 1,07%.Donderdag begint in Brussel de Europese Top waar de 27 EU-leiders proberen een akkoord te bereiken.In deze nieuwe aflevering van Betrouwbare Bronnen legt Jaap de vraag op tafel: Hoe wordt er in Nederland gekeken naar de plannen voor die nieuwe meerjarenbegroting? Dat bespreekt hij met VVD Tweede-Kamerlid Anne Mulder, EU-woordvoerder, en D66-Kamerlid Joost Sneller, financieel woordvoerder. In Europa maken ze deel uit van dezelfde politieke familie: de liberalen. En in NL zitten ze samen in de coalitie die het derde kabinet-Rutte mogelijk maakt, maar ze zijn het lang niet over alles eens.Wel vinden ze allebei dat de nieuwe Europese meerjarenbegroting radicaler moet vernieuwen. De Europese Commissie en EU-president Charles Michel hebben voorgesteld het aandeel in de begroting dat naar landbouwsubsidies gaat en naar geld voor de ontwikkeling van achtergebleven regio’s te verminderen, maar VVD en D66 vinden die bezuiniging niet ver genoeg gaan. Zij willen meer Europees geld voor innovatie, onderzoek en andere vernieuwende uitgavenposten.“Er is te weinig gekeken welk oud beleid weg kan. Het voorstel dat er nu ligt, is nog steeds een begroting voor de jaren ’80. De richting is goed, maar van landbouw en regiosteun moet nog meer af”, zegt Anne Mulder.D66 is het hiermee eens, maar er is wel een scherp verschil van opvatting tussen de coalitiepartijen over de omvang van de nieuwe begroting. De VVD wil dat deze blijft staan op 1 procent van het Europees nationaal inkomen. D66 heeft geen bezwaar tegen de voorgestelde verhoging naar 1,07 procent.Volgens Joost Sneller focust het kabinet – net als de VVD – te veel op dat percentage. De inhoud van de begroting steviger vernieuwen vindt hij belangrijker. “Nederland kijkt ernaar alsof een monster ons geld aan het opeten is. Als een boekhouder in plaats van een koopman. We verdienen een veel groter bedrag aan de Europese gemeenschappelijke markt dan we bijdragen aan die begroting. De Europese Unie levert Nederland heel veel op”, zegt Sneller.VVD en D66 zijn het ook oneens over meer eigen middelen voor de EU door bijvoorbeeld heffingen op emissierechten, plastic, vliegen en financiële transacties. De VVD is tegen te veel heffingen, D66 vindt het belangrijk voor de politieke ontwikkeling van de EU. Mulder: “Juist om draagvlak voor de EU te behouden, moet je heel voorzichtig zijn met Europese belastingen.”***Verder lezenHet compromisvoorstel van EU-president Charles MichelBrief minister Stef Blok over het voorstel van Michel***Verder luisterenAfl. 85 - Gert Jan Koopman, directeur-generaal EU-begroting: 'Nederland kan verzet beter opgeven'***Deze aflevering wordt mede mogelijk gemaakt door de Europese Commissie en door Weee Nederland***Tijdlijn00:00:00 - Intro00:05:35 - Deel 100:35:01 - Deel 200:53:04 - Uitro00:53:40 - Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 85 praten Jaap Jansen en PG Kroeger met Gert Jan Koopman, directeur-generaal Begroting bij de Europese Commissie. Koopman is een van de hoogste Nederlanders in Europa en naar eigen zeggen voorzien van het typisch Nederlandse zuinigheids-dna. Maar hij begrijpt niet waarom premier Mark Rutte en minister Wopke Hoekstra (Financiën) dwarsliggen bij pogingen om tot een nieuwe EU-meerjarenbegroting te komen, zegt hij.Nederland heeft zoveel voordeel van de interne markt, dat het zijn verzet tegen de nieuwe EU-meerjarenbegroting beter kan opgeven, meent Koopman. “Nederland heeft wel een heel nauwe interpretatie van wat de EU oplevert en wat het aan contributie moet betalen.”Op 20 februari komen de Europese regeringsleiders in Brussel bijeen in een poging om tot een akkoord te komen over de nieuwe begroting, maar Nederland is een van de lidstaten die dwarsligt. Nederland wil dezelfde contributie blijven betalen als de afgelopen zeven jaar. De Europese Commissie heeft voorgesteld de begroting te laten oplopen van de huidige 1 procent van het Europese nationaal inkomen naar 1,11 procent. Er ligt een compromis op tafel waarin de begroting stijgt naar 1,07 procent, maar ook daar wil Nederland niet aan.Nederland heeft groot belang bij de nieuwe EU-meerjarenbegroting, zegt Koopman – zelf een Nederlander. De prioriteiten van Nederland zitten erin, stelt hij: minder geld naar landbouw en arme regio’s en meer geld naar onderzoek, innovatie en de positie van de EU in de wereld. Bovendien gaat 40 procent van het landbouwdeel naar klimaatneutraliteit.“Ik heb persoonlijk een probleem met de manier waarop in Nederland naar de begroting gekeken wordt. Uiteindelijk zijn de voordelen van de Unie veel groter dan puur de overdrachten. De interne markt levert Nederland zo’n dikke negen procent van het nationaal inkomen op. De nationale bijdrage van Nederland, de contributie, is 0.65 procent van het Nederlandse nationaal inkomen. Als je het zo bekijkt is de EU voor Nederland een verdomd goede investering”, zegt Koopman.Dat de totale begroting ‘een klein beetje’ groeit is volgens hem logisch: “De vorige begroting was opgesteld midden in een financiële crisis. Nu is er financieel veel meer ruimte.”Hij hekelt dat Nederland bij de contributie de douane-inkomsten meetelt die het namens de EU heft: “Die staan daar al vele tientallen jaren los van.”In de Brusselse EU-gebouwen wordt Nederland gezien als aanvoerder van de ‘vrekkige vijf’: naast Nederland ook Oostenrijk, Zweden, Denemarken en Duitsland. Naar verluidt zou Duitsland inmiddels bereid zijn volgende week een compromis te sluiten.*** Verder lezenVoorstel Europese Commissie Meerjarenbegroting 2021-2027Compromisvoorstel Fins EU-voorzitterschap, december 2019 *** Verder luisterenAfl. 78 – Roberto Viola: Shaping Europe’s Digital FutureAfl. 36 – Wopke Hoekstra: EU moet geoploitieke machtsfactor wordenAfl. 11 – Mendeltje van Keulen over de relatie Binnenhof-BrusselAfl. 02 – Jeroen Dijsselbloem en Coen Teulings over de Eurocrisis *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Commissie en door Weee Nederland *** Tijdlijn 00:00:00 – Intro00:03:39 – Deel 100:29:34 – Deel 201:02:23 – Uitro01:04:34 – Einde

Betrouwbare bronnen aflevering 84 vervolgt de serie waarin we terugblikken op de historische gebeurtenissen van 30 jaar geleden, toen de Berlijnse Muur viel en Europa en de wereld ingrijpend veranderden. In deze 5e editie kijkt PG Kroeger terug op de eerste weken van 1990. Waren november en december van 1989 al geopolitieke aardbevingen geweest - in Berlijn, Praag, Boekarest, de Baltische staten en zelfs de Kaukasus - nu kwamen de schokgolven echt aan in het Kremlin, Parijs en vooral in Bonn. Het tempo van de gebeurtenissen versnelde.Twee staatslieden stonden nu onder enorme druk en kwamen bijna helemaal klem te zitten. Allereerst de sterke man in het Kremlin, Michail Gorbatsjov. Hij merkte al meteen na de jaarwisseling dat heel zijn imperium op instorten begon te staan. Juist aan de randen daarvan glipte het uit zijn handen, van Baku tot Riga. En Moskou werd geconfronteerd met een existentiële ondermijning van het bewind: honger en ontberingen in Rusland zelf.Wie kon dat oplossen? Bondskanselier Helmut Kohl merkte dat zijn improvisaties in de weken na de val van de Muur zich tegen hem begonnen te keren. Binnen de DDR verviel het centrale gezag van het communistische regime in een enorm en bedreigend tempo. PG Kroeger vertelt over de dramatische scènes die hij daarvan in Oost-Berlijn zelf meemaakte.Kohl ging opnieuw improviseren, hij kon nauwelijks anders. Het waren vooral mensen als James Baker, Jacques Delors en François Mitterrand die hem daarbij - achter de schermen en vaak in het diepste geheim - hielpen een vaste, langetermijnkoers te vinden. Kohl deed een reeks uitermate gewaagde sprongen naar voren, zowel richting het Kremlin als naar de burgers in de DDR. Zij waren het die toen volkomen onverwacht de beslissende stap zetten. En diezelfde avond van 18 maart maakte Kohl een van de grootste fouten in zijn politieke leven. Geen wonder dat hij enkele dagen daarna op zijn verjaardagsfeest zijn eigen lot en capaciteiten met een kwinkslag relativeerde tot zijn vrienden. Ook Helmut Kohl besefte hoe kwetsbaar en feilbaar een politicus is.***Verder luisterenAfl. 72 - 'Wir sind ein Volk!', December 1989: Helmut Kohl spreekt in DresdenAfl. 61 - PG Kroeger over de val van de Berlijnse MuurAfl. 53 - 1989 - PG en de viering van 40 jaar Deutsche Demokratische RepublikAfl. 42 - Merkels vertrouweling Elmar Brok: 40 jaar Europese geschiedenis***Tijdlijn00:00:00 - Intro00:01:48 - Deel 100:53:26 - Deel 201:30:27 - Uitro01:31:08 - Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 83 praat Jaap Jansen met PG Kroeger over ‘gedogen in de politiek’. Aanleiding is de wens van het CDA in Noord-Brabant om te gaan besturen met Forum voor Democratie.Hij vertelt over de eerste gedoogconstructie van partijen die noodgedwongen een coalitie vormden: het kabinet-Den Uyl, waarin enkele partijen die later het CDA vormden wel ministers leverden, maar toch afstand bewaarden.Uitgebreid komt de gedoogconstructie Rutte I aan de orde. Het kabinet regeerde met steun van de PVV van Geert Wilders, maar die partij brak ermee toen harde besluiten gevergd werden.Nu het CDA in Brabant overweegt met Forum te besturen, waarschuwt PG voor fatale gevolgen. Volgens hem zijn populistische partijen als Forum labiel en antidemocratisch en lopen ze weg zodra harde keuzes gemaakt moeten worden. Hij verwijst naar ervaringen met de PVV van Geert Wilders. Die partij gaf gedoogsteun aan het kabinet Rutte I van VVD en CDA, maar brak met het kabinet toen die partijen door de economische crisis nieuwe bezuinigingen noodzakelijk vonden.Kroeger wijst erop dat PVV en FVD steeds verder radicaliseren. “Ze zijn anti-polder, anti-fatsoen en anti-harmoniemodel – waarden waar het CDA juist voor staat.” Volgens de partijhistoricus verspeelt het CDA in een verbond met zulke partijen zijn kern-identiteit: “Constructief regeren en daarmee het fatsoen bewaren. Gemeenschapszin en dus niet polariseren. En respect voor geloof en geweten in een divers land.”In de kabinetsformatie van 2017 schetste toenmalig CDA-leider Sybrand Buma een onoverbrugbare kloof tussen CDA en PVV. Hij noemde de vertrouwensbreuk die leidde tot de val van Rutte I ‘onoverkomelijk’. In een brief aan informateur Herman Tjeenk Willink schreef Buma dat de PVV sindsdien alleen maar radicaler is geworden en Wilders ‘in zijn optredens en uitingen alleen maar grover’. Die brief van Buma moet leidend zijn bij beslissingen over samenwerking, zegt Kroeger. “Waar beginnen ze aan in Brabant”, verzucht hij.CDA-vicepremier Hugo de Jonge sloot eerder in Betrouwbare Bronnen regeren met de PVV uit: “Dat moeten we niet nog een keer doen.” Over Forum zei hij: “De Rusland-flirt en de flirt met fout rechts maken het wel erg moeilijk om in een kabinet samen te werken. Ik zie dat gewoon niet gebeuren.’’***Verder lezenBrief Buma aan Tjeenk WillinkRapport Frissen over het CDA***Verder luisterenAfl. 52 – Gerry van der List waarschuwt fletse VVD: Wacht Rutte het lot van Balkenende?Afl. 48 – Wilders gewogen: Gerrit Voerman en Koen Vossen over de PVVAfl. 46 – De koers van CDA-vicepremier Hugo de JongeAfl. 31 – PG: populisten tot mislukken gedoemdAfl. 06 – PG Kroeger over Piet de Jong***Deze aflevering wordt mede mogelijk gemaakt door Weee Nederland***Tijdlijn aflevering 8300:00:00 – Intro00:01:42 – Deel 100:31:14 – Deel 201:12:44 – Uitro01:13:31 – Einde

In Betrouwbare Bronnen episode 82 Jaap Jansen en PG Kroeger have a conversation with economist Edward Glaeser, the Fred and Eleanor Glimp professor at Harvard University, specialised in the economy of cities.“Globalisation and new technologies have radically increased the returns to being smart", Glaeser says. "We are social species that get smart by being around other smart people. Face to face contact is still highly relevant, so cities are. On our own we are puny creatures. Collectively, we do miraculous things. Cities are machines for enabling us to collaborate. To buy and sell, to meet and to learn from one another. In a very deep sense, we are an urban species. We become more human when we are surrounded by other humans. And that’s what cities do.”We also talk about problems in city governance, such as building houses for everyone, airbnb and dealing with too many tourists.“Building new houses in Dutch cities is less easier than in the United States, because your cities are more precious and beautiful. Messing with them is a more risky bussiness. If you have to many tourists, you are not charging them enough. And think about some mild law and order interventions. Drunk young tourists wouldn’t behave the same in their hometowns, because they would be locked up and jailed.”Professor Glaeser warns politicians – such as the Democrats in the United States – not to cut off ties with rural areas and their inhabitants. “Succesfull urbanites have to find some common bond with these people, otherwise they’re gonna vote for some other politicians than you. If you nominate candidates that only speak to people who share your values, you have an America that’s split. And the same thing is true everywhere.”Some cities, places and regions mentioned in this conversation: New York, Amsterdam, Houston, Pudong (Shanghai), Mumbai, Singapore, Chicago, the Eastern heartland of the U.S. *** Special thanks go to Tilburg University Society and professor Sylvester Eijffinger who facilitated this converstation when Edward Glaeser visited Tilburg University in january for the Vrienden van Cobbenhagen Lecture 2020.*** Reading moreEdward Glaeser’s websiteEdward Glaeser - Triumph of the city, How Urban Spaces Make Us Human (Pan Macmillan 2012)Robert A. Caro - The Power Broker, Robert Moses and the Fall of New York (Random House, 2004)*** This episode of Betrouwbare Bronnen has been made possible in part by Weee Nederland*** Timeline00:00:00 – Intro00:01:09 – Part 100:31:03 – Part 200:56:50 – Outro00:57:23 – The End

In episode 81 of ‘Betrouwbare Bronnen’ (Trusted Sources, as the ambassador calls it), Jaap Jansen has a conversation with Peter Wilson, ambassador of the United Kingdom to the Netherlands.“We are leaving the EU, we are not leaving Europe”, he says. “We are a European country. We want to have a very, very strong bilateral relationship with a country that we love, the Netherlands.”“The 31st of january is definitely a historic day. But there will be no singing and dancing in the British embassy here in The Hague."Wilson wants to move forward to a new partnership. "The one thing that is absolutely clear is: the transition period will end on the 31st of december.” By then, the UK wants a ‘Canada-style’ free trade agreement with the EU.Peter Wilson promises that the new UK wil not turn into a ‘Singapore on the Thames’. “On issues like environmental protection, workers protection and state aid, our standards are very, very high. In many cases our standards are higher than the average EU-standard and we want to keep it that way. This government came into power with a manifesto that promised to make Britain the best place to work in the world. And since 2001 we’ve had six state aid cases against us, compared to over 60 in Germany and over 40 in France. I think it’s really important to point out that there will be no race to the bottom. This is an opportunity for us to set high standards. There’s no reason to be afraid and particularly not for the Netherlands which also has a very competative economy.”The ambassador underlines the importance of working closely together on security. “We are your neighbour, your security is our security. Our commitment to that is unconditional.” This counts for interna land external security: “We both have good armed forces. They are incredibly effective and we’ve worked closely together in the world, including in Afghanistan and Iraq.”According to the ambassador, prince Harry will attend the Invictus Games in The Hague in may. “He is really, really comitted to these games. Harry has absolutely focused attention on these amazing people and the incredible sport they do and their extraordinary examples of heroïsm.”*** More episodes Episode 69 - Britse verkiezingen! PG Kroeger over 'the mother of parliaments' (in Dutch)Episode 52 - Hoe premier Mark Rutte premier David Cameron teleurstelde (in Dutch)Episode 32 - Churchill on Europe - biographers Andrew Roberts and Felix Klos (in English) Episode 30 - PG Kroeger over Delors en Thatcher (in Dutch) Episode 8 - Pim Waldeck over 'die gekke Britten' en Paul Rem over de Queen (in Dutch)Episode 3 - Peter Wilson and Brexit (this part is in English)*** This episode is made possible thanks to the European Commission and Weee Nederland*** Timeline episode 8100:00:00 - Intro00:01:55 - Part 100:17:41 - Part 200:40:04 - Outro00:40:38 - End

Betrouwbare Bronnen aflevering 80"Ach hou toch op! Gaat ze weer! Dit is toch een uitspraak die je als serieus Kamerlid niet kunt doen, Renske! Mevrouw Leijten, sorry..."Het was ineens emotioneel voelbaar. Premier Mark Rutte werd gewoon kwaad. Kwaad omdat hij schijn en realiteit van de taak die ministers moeten uitvoeren op elkaar zag botsen. De Kamer was fel op ambtenaren van de Belastingdienst, terwijl hij het als zijn plicht zag hun werk te verantwoorden en te voorkomen dat die medewerkers zélf deel van de politieke strijd werden. Immers, sinds Thorbecke is de minister verantwoordelijk.En toch gaat het maar al te vaak over de apparaten en organisaties waar ministers politiek leiding aan geven. PG Kroeger duikt daarom in deze editie in de historische wortels van dit staatsrechtelijk en politiek beladen thema.De eerste decennia na 1848 was het voortdurend hommeles. Ook moest de abstracte rol van de ministers als 'politieke chef' nog uitgetest en aangeleerd worden. De toestand werd niet makkelijker dankzij de koning. Willem III was tamelijk onmogelijk en deed er alles aan de nieuwe constitutie te ondermijnen en te blokkeren. Zelfs honderd jaar later was zijn dochter nog genegen het bouwwerk van Thorbecke onderuit te halen.En nu? We lijken opnieuw in een tijdperk van grote vragen en dilemma's te zijn gekomen. Kan een minister zich politiek verantwoorden in klassiek zin als algoritmen beleid en uitvoering sturen? Als signalen van satellieten via kunstmatige intelligentie militaire acties sturen? Als de uitvoering van beleid is uitbesteed aan complexe zelfstandige organisaties die een heel eigen leven gaan leiden, min of meer los van politieke chefs?Wat leert de politieke geschiedenis hier? Welke plannen had bijvoorbeeld Rutte zélf op dit punt om het kabinet eigentijdser te laten sturen? Hoe pakt de EU dit op? En waarom maakte Omtzigt die scherpe verwijzing naar de Rijkarchivaris? Opnieuw blijkt hoe actueel en relevant de historie is voor de 21e eeuw en hoe lastig die erfenis van toen kan zijn.***Verder lezenRemieg Aerts - Thorbecke wil het (Uitgeverij Bert Bakker)Matthijs van de Waardt - De man van 1848, Dirk Donker Curtius (Uitgeverij Vantilt)***Verder luisterenAfl. 78 - Roberto Viola: Shaping Europe's Digital FutureAfl. 68 - De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerdeAfl. 26 - Dirk-Jan Omtzigt bestrijdt humanitaire rampen met algoritmen*** Deze aflevering wordt mede mogelijk gemaakt door Weee Nederland***Tijdlijn aflevering 8000:00:00 - Intro00:03:03 - Deel 101:10:27 - Deel 201:47:00 - Uitro01:47:43 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 79***Jaap Jansen praat met Hans Borstlap over de plannen van zijn commissie voor de arbeidsmarkt.Het lijkt goed te gaan met de economische groei en de afname van werkloosheid in Nederland, maar er staan nog steeds een à twee miljoen mensen aan de kant. Vacatures en werkzoekenden sluiten niet meer op elkaar aan. En 800.000 mensen zitten thuis met een arbeidsongeschiktheidsuitkering. De oud-topambtenaar van Sociale Zaken luidt de noodklok.“Premier Ruud Lubbers waarschuwde dertig jaar geleden: ‘Nederland is ziek’. Hij zag het aantal arbeidsongeschikten oplopen. Toen waren het er 900.000. Hij kondigde aan: ‘Bij een miljoen heb ik gefaald, dan ben ik weg’. Nederland is nog steeds ziek”, zegt Borstlap.“Het is economisch een probleem, maar ook sociaal. Hoe bestaat het dat wij in Nederland met al ons vakmanschap niet in staat zijn om een miljoen mensen naar arbeid te brengen? Er zit 40 tot 50 miljard euro thuis op de bank. Wil je dat eens activeren!”Hij komt aan een totaalbedrag van twee miljoen mensen buiten het arbeidsproces. 0,3 miljoen mensen met een werkloosheidsuitkering, 0,2 miljoen mensen in de Ziektewet, 0,8 miljoen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering, 0,4 miljoen met een bijstandsuitkering en 0,3 miljoen mensen die meer uren willen werken en daarvoor ook beschikbaar zijn.Volgens Borstlap is de arbeidsmarkt vastgelopen. “Het huidige systeem is niet houdbaar, daar ben ik heel stellig in.” Werkgevers hikken aan tegen ‘een wirwar’ van regels en aarzelen mensen in vaste dient te nemen. Nederland heeft van alle EU-landen de meeste flexwerkers: 40 procent van alle werkenden; mensen die vaak liever een vaste baan zouden hebben en nu minder goed beschermd zijn.“We staan aan de vooravond van fundamentele wijzigingen. Jarenlang hebben we in Nederland onvermijdelijke keuzes ontlopen”, zegt Borstlap. Als oud-topambtenaar steekt hij ook de hand in eigen boezem: “De druk van de dag beheerst je zo, dat je geen ruimte meer hebt om ook nog over de grote vragen van de toekomst na te denken.”“Ons verdienvermogen is in het geding. En je moet je realiseren wat onzeker werk met mensen doet.” Volgens Borstlap zijn grote veranderingen onvermijdelijk. Hij wil werk vaster maken, maar werkgevers tegelijkertijd meer ruimte geven om mensen tijdelijk korter of tegen een lager inkomen te laten werken. Voor iedereen moet er een basisbescherming komen bij arbeidsongeschiktheid, ouderdom en voor ‘een leven lang ontwikkelen’.***Verder lezenHet rapport-Borstlap***Verder luisterenAfl. 43 – Het eerdere gesprek in Betrouwbare Bronnen: Borstlap en de nieuwe sociale kwestieAfl. 46 - Mariëtte Hamer & Luce van Kempen strijden tegen stress bij jongeren***Tijdlijn aflevering 7900:00:00 – Intro00:01:58 – Deel 100:31:17 – Deel 201:07:29 – Uitro01:08:11 – Einde ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door Weee Nederland

Betrouwbare Bronnen (Reliable Sources) is a Dutch podcast, published twice a week. This episode is completely in English.Our guest in this episode is Roberto Viola, director-general for Communications Networks, Content and Technology (CONNECT) of the European Commission.He says: “The most important lesson I learned, is: never say it will never happen. We have partly lost our capacity to dream. That explains a little bit the problem we have in finding the next big thing. But the next big thing is with us.”Europe has a lot to do when it comes to basic electronic components and supercomputing, he says. “We are catching up, but Europe is not in the forefront.” The Netherlands has to do better in 5G. It is lagging behind in organising the spectrum and releasing frequencies, he warns. Europe’s digital boss announces a ‘tool box’ to help EU-memberstates how to cope with the risks while investing in 5G. One of the main concerns is wether it's safe to have contracts with the Chinese company Huawei, frontrunner in 5G. Germany and the Netherlands are hesitating. The tool box will be published 'in a few weeks time', Viola says.According to Viola it is still possible for Europe to produce an equivalent of Google, Facebook or Apple. ***Reading moreRoberto Viola's blog***Listening more (in English)47 - Richard McCullough (Vice Provost, Harvard) on science in times of fake news44 - Michael Wolff on Donald J. Trump36 - Commissioner Margrethe Vestager on Europe's future32 - Churchill and Europe - biographers Andrew Roberts and Felix Klos31 - Jamie Shea on NATO and cyber warfare24 - Spitzenkandidat Manfred Weber19 - Anne Applebaum: Putin and the destabilisation of the West***This episode is made possible thanks to the European Commission and Weee Nederland***Timeline00:00:00 - Intro by host Jaap Jansen00:01:45 - Part 100:28:59 - Part 201:16:49 - Uitro01:17:39 - End

Betrouwbare Bronnen aflevering 77Dit jaar begint in de Europese Unie met iets heel bijzonders. Een nieuwe lidstaat is voor het eerst voorzitter van de Unie. En dat op een moment van essentiële beslissingen en wereldwijde spanningen.Dat land is Kroatië. PG Kroeger vertelt over de uitzonderlijke, bij ons vaak onbekende wortels van dit oude land van nog geen vierenhalf miljoen inwoners, met vele spannende lotgevallen. Ook de actualiteit aan deze rand van de Balkan krijgt aandacht, want wat daar gebeurt zet een zwaar stempel op Europa.De Kroaten doen op hun manier aan polderen en balanceren rond het politieke midden. Dat laat hun presidentsverkiezing van vorige maand weer zien. Daarmee weten zij binnen de EU steeds vaker een slimme, constructieve rol te spelen. Zij worden de nieuwe bruggenbouwers. Naar Orban en Polen. Naar Duitsland en de Balkan. En ze durven daarmee Macron en Rutte stevig de voet dwars te zetten.Kroatië is dus echt een land om 'in de gaten te houden'. En dat al meer dan vijftien eeuwen! Het was hoofdstad van het Imperium Romanum en oorlogsgebied tegen de Sultan. Maar ook handelsnatie waarvan de schepen en ondernemers de Levant en Zijderoute verkenden. Kroaten waren overal in de wereld actief, een soort Hollanders bijna.Een boeiende partner in Europa. Met in cultuur, mode en oorlogen een geheel eigen rol in de historie. PG Kroeger vertelt hoe de dapperste Kroaten in 1683 de 'darlings' werden van alle fashiongirls. De herenmode is daarna nooit meer hetzelfde geweest… ***Deze aflevering wordt mede mogelijk gemaakt door de Europese Commissie en door Wee Nederland***Verder luisterenAfl. 71 - Caroline de Gruyter: 'Brexit maakt Europa sterker' - De EU als het Habsburgse Rijk van onze tijd https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/43edd541-d5b5-43dd-a574-1399b6ba05bb***Tijdlijn aflevering 7700:00:00 – Intro00:02:11 – Deel 100:44:52 – Deel 201:19:31 – Uitro01:20:00 – Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 76De podcast is iets eerder terug van reces dan gepland. Vanwege de ontwikkelingen in het Midden-Oosten praat Jaap Jansen met VRT-journalist Rudi Vranckx.Volgens NRC Handelsblad is hij ‘de beste oorlogsverslaggever in het Nederlands taalgebied’. In Vlaanderen is hij een merknaam: de buitenland-documentaires worden er uitgezonden onder de vlag ‘Vranckx’, of hij ze nu zelf gemaakt heeft of niet.Deze week start op de Vlaamse televisie twee docu-series van hem. Op VRT 1 ‘Tussen oorlog en Leven’, waarin hij met bekende Vlamingen naar oorlogsgebied trekt. En op Canvas ‘De Eeuwige Oorlog’ over Irak (9 januari), Somalië (16 januari) en Afghanistan (23 januari).‘Wat we nu in het Midden-Oosten meemaken, is het Vietnam van onze tijd. En net als toen voert het Westen hier oorlogen die het niet kan winnen’, zegt Vranckx. Er zijn ook verschillen. ‘Door het Midden-Oosten lopen veel meer breuklijnen dan door Vietnam. En de strijd zorgt voor migratiestromen en hangt samen met het klimaatprobleem. Het extremisme is als een uitzaaiproduct in onze eigen samenleving terechtgekomen. Als Iran de Straat van Hormuz afsluit, hebben we een economische crisis.’Jongeren in Iran en Irak demonstreerden de afgelopen maanden tegen de oude, vermolmde regimes. ‘In zekere zin begonnen in Iran de economische sancties van Trump te werken’, zegt Vranckx. ‘Maar nu sluiten de rangen zich weer. Voor de Ayatollahs is dit perfect.’Vranckx ziet steeds vaker dat de politiek het verknoeit. ‘Adviezen van Defensie en veiligheidsmensen zijn vaak veel terughoudender dan wat de politiek besluit. De CIA wilde Bin Laden uitschakelen, maar niet een hele oorlog optuigen. Je moet als politiek durven afgaan op technocratische adviezen. Dat is misschien minder sexy, maar het scheelt wel een boel ellende.’De Iraniërs zijn meesters in het creëren van verwarring, weet Vranckx. ‘De geestelijk leider zegt andere, hardere dingen dan de president of de minister van Buitenlandse Zaken. Ze creëren mist, maar weten heel goed waar ze naartoe gaan. De Amerikanen hebben niet door waar in het Midden-Oosten precies de breuklijnen liggen.’Rudi Vranckx reist al dertig jaar door oorlogsgebieden. Hij geeft commentaar op de Vlaamse televisie en radio, maar praat het liefst met gewone mensen: ‘Door naar hun verhalen te luisteren, kun je graven naar het universele. Naar wat een Irakees in oorlog hetzelfde maakt als een Palestijn of een Israëli of wij. Ik wil alle elementen van de waanzin van de oorlog begrijpen. Niet goedpraten. Je moet begrijpen om te kunnen bestrijden.’Hij denkt nooit: ik stop ermee. ‘Ter plekke functioneer ik altijd. Da’s iets heel merkwaardigs. Het is adrenaline en vooral: focus. Dan slaap ik ook goed, dat is heel bizar. Maar thuis heb ik soms nachtmerries, dan komen dingen bovendrijven.’Vranckx waarschuwt: ‘We zijn ooit slaapwandelend de Eerste Wereldoorlog ingelopen. Niemand wil in het Midden-Oosten zo’n Grote Oorlog, maar je kunt er stap voor stap naartoe gaan. Dat je later denkt: hoe zijn we hier in 's hemelsnaam terechtgekomen?’***Verder kijkenRudi Vranckx op VRT 1 en Canvas***Verder LezenRudi Vranckx - Mijn Kleine Oorlog, dertig jaar aan het front (Horizon, 2018)***Verder luisteren Podcast Vranckx & Byloo***Sociale mediaRudi op Twitter en Facebook***Tijdlijn aflevering 7600:00:00 - Intro00:02:03 - Deel 100:32:38 - Deel 201:09:35 - Uitro01:10:23 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 75In deze laatste editie van het jaar 2019 kijken Jaap Jansen en PG Kroeger vooruit naar 2020. Niet in een glazen bol, maar langs de actualiteit van historie en cultuur. Er valt in het komende jaar veel te herdenken, herinneren en beschouwen als inspiratie voor vandaag.Natuurlijk denken we in Nederland en Europa terug aan de ondergang van het Nazibewind 75 jaar geleden en de lessen daaruit voor het vreedzaam en respectvol samenwerken van volkeren. Maar het is ook 75 jaar geleden dat de kernbom een feit werd; Anne Frank omkwam in Bergen-Belsen en Harry Truman de onverwachte president van Amerika werd. 2020 is in velerlei opzichten sowieso een jaar waarin Amerika stof tot reflectie en analyse zal geven.Er is nog veel meer. 250 jaar Ludwig van Beethoven. Wie had destijds kunnen dromen dat zijn laatste symfonie met als slotdeel die hymne aan vreugde en broederschap het 'volkslied' van heel Europa zou worden?Maar evengoed ook 100 jaar nog een 'larger than live', lastig en briljant mens in eigen land: Abraham Kuyper. Journalist, premier, predikant, volksmenner, oprichter van een universiteit en wereldreiziger, een echte Renaissanceman in de politiek.Nederland kijkt ook terug - en discussieert er nog volop over - naar 2010. De val van Balkenende, van Rita Verdonk, van Wouter Bos. Dat epische CDA-congres in de Rijnhal in Arnhem. Het aantreden van Mark Rutte als eerste liberale premier sinds bijna een eeuw.En er zijn ook echt mooie momenten en bijzondere mensen te vieren. Zo wordt 'le Président' in Brussel die Europa zo beslissend en visionair op koers bracht in juli 95 jaar. De 'Vader van Erasmus' is de eretitel waar Jacques Delors misschien wel het meest fier op is. Wat leren we van hem nu? Hoeveel inspiratie blijft hij ons geven? 2020 wordt zo een jaar waarin verdieping, een brede blik en opbeurende inspiratie steeds weer voorop mogen blijven staan. Ook en juist voor de luisteraars van Betrouwbare Bronnen. Jaap en PG wensen u alle goeds in het nieuwe jaar! *** Verder luisterenAfl. 18 - PG blikt vooruit op herdenkingsjaar 2019 https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/9716c2b5-34ae-4db7-b465-14a5d10afa5d***Tijdlijn aflevering 7500:00:00 - Intro00:01:35 - Deel 100:44:49 - Deel 201:31:09 - Uitro01:37:46 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 74 Politiek, historie, bouwkunst en de merkwaardige capriolen van vorsten en bestuurders komen samen in deze editie van Betrouwbare Bronnen. PG Kroeger bezocht in het Haags Historisch Museum de tentoonstelling 'Nooit Gebouwd Den Haag'. Wat daar te zien is aan ontwerpen, prenten, kaarten, maquettes en objecten uit de 16e tot 21e eeuw is uniek.Zo komt in deze podcast aan de orde hoe in 1838 voor kroonprins Willem een gloednieuw, avantgardistisch koninklijk paleis gebouwd zou worden in een reusachtige landschapstuin.Niet minder gedurfd was het plan om na een verwoestend bombardement begin 1945 de ruïnes aan te grijpen om vlakbij het Binnenhof een groots en eigentijds regeringscentrum te bouwen. En dat was nog niet het meest uitzonderlijke plan.Wat dacht u van een 'Wagner Theater' voor de meest moderne operavoorstellingen, ontworpen door Berlage? Of een stadswal met forten die heel Den Haag zouden omringen?Maar twee plannen overtreffen alles in megalomane fantasie en grandeur.Het en detail uitgewerkte plan voor de 'Wereldhoofdstad van het Internationalisme', waar alle wetenschapsacademies en parlementen samen voor vrede en voorspoed zouden zorgen. Die stad in de duinen zou zo groot worden als Den Haag zelf rond 1905-1910!En dan uiteraard al die plannen voor het Binnenhof. De ene koning wilde het zaakje met de grond gelijk maken, de volgende moest en zou er een majestueus paleis neerzetten. Het kon niet op. In 1920 werd voor de Tweede Kamer een art deco wolkenkrabber gepland van ruim 100 meter hoog waar nu de Primark en een gokhal staan.En over de meest recente plannen ontdekte PG Kroeger nog iets nieuws. Precies 40 jaar geleden werd architect Pi de Bruijn verweten plagiaat te plegen op het eerder zeer geprezen nieuwe ontwerp voor het Binnenhof door niemand anders dan Rem Koolhaas van OMA. En zo blijken architectuur-historie, politiek gerommel en oud zeer weer helemaal verknoopt te zijn met de actualiteit rond de voorgenomen renovatie van het Binnenhof die volgens de oorspronkelijke planning al had moeten beginnen. ***Ga naar Expositie 'Nooit Gebouwd Den Haag', tot 22 maart 2020 in het Haags Historisch Museum, Korte Vijverberg 7, Den Haag. www.haagshistorischmuseum.nl***Verder lezenLex van Tilborg, Nooit gebouwd Den Haag, Bekkering & Blitz Uitgevers, 2019***Verder LuisterenAfl. 43 - Het Binnenhof, een eeuwenoud ratjetoe https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/2f944a46-f9bf-46cc-bba8-9f0edabde41c***Tijdlijn aflevering 7400:00:00 – Intro00:03:01 – Deel 100:46:57 – Deel 201:15:11 – Uitro01:15:42 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 73De laatste weken van 2019 waren dramatisch. Niet alleen werd actie gevoerd door allerlei boze beroepsgroepen, ook stonden bewindslieden onder zware druk, ondanks de akkoorden die ze wisten te sluiten. De val van staatssecretaris Menno Snel illustreerde weer eens dat de greep op complexe publieke diensten moeizaam is geworden.In het intro van deze aflevering werpt Jaap Jansen met PG Kroeger een blik op de achtergronden van deze perikelen, ook in de parlementaire historie. Bovendien speelt dan meteen de vraag naar de financiële vergoedingen en 'emolumenten' voor politici die tussen wal en schip zijn geraakt.En niet alleen die, want ook rond andere voorzieningen voor politici ontstond dit jaar een hoop gedoe, waarvan onder meer de Amsterdamse Poezenboot mocht profiteren.PG Kroeger analyseert vier typen van zulk 'gedoe'. Van 'kleine krabbelaars' - in de onsterfelijke duiding door premier Ruud Lubbers - tot 'slordigheidjes, bewust en onbewust'. En dan zijn er natuurlijk nog kwestieuze zaken rond 'nevenfuncties' en regelrechte belangenverstrengeling. Zeer recent nog een CDA-senator die voor kalfsvlees knokt en een oud-generaal die als volmaakt 'partijkartel'-vertegenwoordiger via het FvD stiekem lobbyt voor de wapenindustrie.Welke lessen hieruit te trekken zijn komt ook aan de orde. Opvallend is dat juist vanuit de integriteitswaakhond in Europa ons land op dit punt regelmatig flink op zijn kop krijgt.Uit de historie komen sappige voorbeelden aan de orde. Van 'de Lintjesaffaire' bij een van de meest toonaangevende politici uit de historie naar de 'Beste Els brief' en relaties met Koeweit en de heersers in Baku.***Verder LuisterenAfl. 18 - Pieter Omtzigt strijdt tegen corruptie in de Raad van Europa https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/9716c2b5-34ae-4db7-b465-14a5d10afa5d***Tijdlijn aflevering 7300:00:00 – Intro00:12:52 – Deel 100:51:42 – Deel 201:19:36 – Uitro01:20:03 – Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 7230 jaar geleden stond de wereld op zijn kop en Europa helemaal. De Berlijnse Muur was gevallen. Wat nu? PG Kroeger vervolgt zijn serie verhalen en terugblikken op die periode in 1989.In de communistische wereld brak de revolutie van onderop los. En bijna overal gebeurde dit doordacht, haast beleefd en ingetogen. In Praag koos het nieuwe parlement het moreel geweten van het land tot staatshoofd. DecBalten gingen massaal de straat op. Maar soms ging het mis.In de Kaukasus braken etnische spanningen open. Azeri en Armeniërs begonnen te vechten om ruige bergdalen. Het Rode Leger en het Kremlin verloren de greep op hun imperium. De opstand tegen de tirannen in Roemenië werd bloederig.Tussen de bedrijven door reisde Helmut Kohl naar de DDR, voor het eerst. Zijn optreden in Dresden schreef geschiedenis. PG vertelt hoe de herinnering daaraan later sterk vertekend raakte.En diep in het geheim ontdekten de geheime diensten van George Bush sr. En Margaret Thatcher een gruwelijke waarheid. De wereld ging door het oog van de naald. En niemand mocht daarvan weten.De Sovjet-Unie had een gigantisch programma voor biologische gifwapens. ***Verder luisterenAfl. 61 - PG Kroeger over de val van de Berlijnse Muurhttps://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/e4d8d234-6114-4abe-8b35-c37cb399a420Afl. 53 - 1989 - PG en de viering van 40 jaar Deutsche Demokratische Republikhttps://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/6448192a-71d1-4bf2-bc91-10576ff8a196Afl. 46 - PG en de zomer van 1989https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/103c5869-813f-461b-8da3-0e298fd87493***Tijdlijn aflevering 72 00:00:00 – Intro00:07:17 – Deel 101:03:13 – Deel 201:35:33 – Uitro01:36:54 – Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 71Te gast is Caroline de Gruyter, tien jaar lang Europa-correspondent in Brussel, daarna vier jaar werkzaam in Wenen en nu reizend door Europa vanuit Oslo. Ze schrijft wekelijks een veelgelezen column in NRC Handelsblad.De Europese Unie van nu lijkt een beetje op het Habsburgse Rijk, zegt De Gruyter. Habsburg, dat z’n duizend jaar standhield, was óók bonte verzameling nationaliteiten en talen onder één paraplu. Ze hadden net als wij één markt en één munt, het was moeilijk te besturen. Niettemin ontwikkelde zich onder Maria Theresia een moderne bureaucratie. Over deze overeenkomsten – en uiteraard de verschillen – praten we in deze aflevering van Betrouwbare Bronnen.‘Het Habsburgse Rijk kende altijd buffers langs zijn grenzen. Dat waren vorstendommen en regio's waarmee het samenwerkte om andere heersers op afstand te houden. Want Wenen hield niet van oorlog en wilde zijn machtige buren te vriend houden en conflicten dempen. Vertragen, langdurige diplomatie - en toen ook huwelijkspolitiek - als soft power waren dan slimme instrumenten. In deze tijd doet de EU het niet heel anders.’Volgens Caroline de Gruyter maakt de Brexit de Europese Unie sterker. ‘We beseffen door de Brexit dat we het met elkaar moeten doen, dat we zonder elkaar nergens zijn.’Het gaat beter met Europa dan velen onlangs nog vreesden. ‘Een paar jaar geleden hadden we het alleen maar over het mogelijke einde van de EU. Die zou imploderen of exploderen. Daar Is niets van uitgekomen.’‘We hebben een paar keer aan de afgrond gestaan, zeker met de bankencrisis en de euro-crisis. Maar iedere keer besloten ze: we gaan toch maar compromissen sluiten. We hebben al die crisissen overleefd omdat onze politici wilden dat we het overleefden. Ze komen met gestrekt been naar Brussel, niet bereid een krimp te geven, maar op een bepaald moment realiseren ze: als we allemaal niks geven, kunnen we er beter mee ophouden. Dan is het weer ieder voor zich en we weten dat dit altijd slecht af liep.’Nederland komt in de post-Brexit EU in een heel nieuwe positie. ‘In de Europese Unie had je altijd drie dominante stromingen: het Franse étatisme, het Duitse legalisme en het Angelsaksische liberalisme. Die clashten altijd, over elk issue dachten ze anders. Nederland zat heel vaak op de Britse lijn. We belden even met Londen en als we het dan eens waren, dan hoefden er nog maar enkele bij en je had een meerderheid. Nederland kan dat spel niet meer spelen. Nu moet Nederland bij elk onderwerp kijken welke operatie we opzetten. Soms aanhakend bij de Duitse lijn, maar vaak ook bij de Franse. We kunnen het goed met vinden met Emmanuel Macron want dat is een echte liberaal en Merkel niet, met haar bescherming van de auto-industrie.’En er ontstaan veel groepen: ‘Nederland cultiveert het Noordelijke clubje – Wopke en de zeven dwergen – en doen we weer meer met de Benelux. Je moet heel precies je gevechten kiezen. En: landen vragen er iets voor terug. Daarom moet je altijd ook een lijstje hebben met dingen die je niet zoveel kunnen schelen; waar je hen mee kan steunen.’***Het slotfragment in deze editie is de eindscène van 'Der Rosenkavalier', de ultieme 'Habsburg Opera'. U hoort de grote Amerikaanse sopraan Renée Fleming als 'die Marschallin' met Susan Graham als 'Octavian' en Christine Schäfer als 'Sophie' vanuit de Metropolitan Opera in New York in 2014. https://www.youtube.com/watch?v=fi810zB3L04&feature=youtu.be***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Commissie***Verder lezenhttp://www.carolinedegruyter.eu/***Tijdlijn aflevering 7100:00:00 - Intro00:01:39 - Deel 100:53:51 - Deel 201:49:20 - Uitro01:49:56 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 70Bij de debatten over de Belastingdienst en andere grote uitvoeringsorganen van de overheid valt regelmatig de klacht of verzuchting 'Het lijkt wel Kafka'. Situaties als die van burgers bij de kinderopvangtoeslagaffaire heten al snel 'kafkaesk' of 'kafkaiaans'. Er zijn maar heel weinig literatoren die een eeuw na hun leven nog altijd een begrip zijn. Helemaal zeldzaam is dat hun naam een wereldwijd begrepen duiding is voor een maatschappelijk en politiek verschijnsel dat iedereen kent of meent te kennen. PG Kroeger duikt daarom in de geschiedenis van de jong gestorven maar allerminst vergeten Praagse schrijver Franz Kafka.Hij leefde van 1883 tot 1924, vooral in de tijd van het Habsburgse keizerrijk van Franz Josef, en hoorde tot de kring van jonge joodse dichters en intellectuelen die toonaangevend waren in het culturele leven en de maatschappelijke discussies van die tijd. Zij behoorden in dubbel opzicht tot een minderheid in de hoofdstad van Bohemen: én joods én Duits sprekend. Daarmee behoorden zij zowel tot de maatschappelijke elite als tot de maatschappelijke marge. Het leven en werk van Kafka heeft veel verbindingen met de eigenaardigheden en karakteristieken van complexe en soms mysterieuze organisaties. Als jong en briljant jurist was hij daar zelf bovendien in vele opzichten deelgenoot van. Zijn werk bij de Koninklijke Arbeidsongevallenverzekering bracht hem in fabrieken, mijnen en steengroeven en bij soms verschrikkelijke toestanden waarin met de gezondheid van arbeiders en kinderen gesold werd. Die ervaringen kwamen regelmatig in verhalen en nachtmerrieachtige scènes in zijn romans en novellen terug. PG Kroeger schetst hoe dat literaire werk ontstond en hoe dit zo'n 20 jaar na Kafka's dood in hoog tempo de wereld veroverde. En vooral ook waarom dat was. Het oeuvre van Kafka is wellicht niet zo heel groot, maar zijn schrijverstalent leek wel bijna onbegrensd. Er is veel meer dan ijzingwekkende romans als 'Der Prozess' en novelles als 'In der Strafkolonie'.Zijn brieven aan geliefden zijn weergaloos, zijn aforismen en bijna epigram-achtige verhaaltjes virtuoos. Zijn langere verhalen zijn veelzijdig, soms oerkomisch, soms afschrikwekkend, vaak mysterieus en bijna mystiek. Kafka kon het allemaal.En er is veel aan hem dat maar weinigen weten of beseffen. Kafka was een serieuze sportman, was uitermate geboeid door de nieuwste technologieën, een filmfanaat, liefhebber van volkstoneel in het jiddisch, en in het jaar dat hij stierf aan tuberculose heel gelukkig in de liefde.Dat neemt niet weg, dat in zijn literair werk heel veel steekt dat ongekend actueel blijft. Niet in het minst voor de politiek en samenleving van de 21e eeuw. Van de macht van Google en de oligarchen tot de ontmenselijking van systemen en regels, van de integratie van minderheden tot de vervolging door tirannen, van mensenrechten tot respect in burgerschap, het zijn allemaal thema's waar Kafka - soms schijnbaar achteloos - zowel heel diep als heel breed over durfde te schrijven.***Tijdlijn aflevering 7000:00:00 – Intro met quotes van Renske Leijten, Steven van Weyenberg, Carla Dik-Faber, Paul van Meenen, Raymond Knops, Paul Smeulders, Tamara van Ark, Agnes Mulder, Eric Wiebes (en later in deze aflevering ook nog Raymond de Roon en Lodewijk Asscher)00:05:06 – Deel 1 met PG Kroeger00:33:18 – Deel 2 met PG Kroeger01:00:48 – Uitro01:02:55 – Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 69Op 12 december 2019 bepalen de Britse kiezers de nieuwe samenstelling van 'the Mother of Parliaments', zoals zij dat zelf graag noemen. De zeden, excentriciteiten, stijl en historie van de Britse politieke cultuur fascineren velen al eeuwenlang. PG Kroeger vertelt over enkele aspecten en eigenaardigheden en ontmythologiseert er tegelijkertijd ook een paar.Zo blijkt dat de eeuwenoude vergaderzalen en kantoren van Westminster Palace, met statige trappenhuizen en de nauwe bankjes van de Commons en chique aankleding van de Lords alles behalve oud en historisch zijn. Ze zijn het werk van een architect in de jaren tussen 1834 en 1852, wiens naam overigens niet genoemd mocht worden als bouwmeester. Sterker nog, het Lagerhuis is herbouwd in die stijl van rond 1840 nadat het door brandbommen van de Luftwaffe was verwoest in mei 1941.Die bijzondere politieke cultuur van de Britten is in belangrijke mate bepaald door een Nederlander, koning William III. Met hem begon een apart soort 'constitutionele monarchie' die tot de dag van vandaag het fundament vormt van de democratie in het Verenigd Koninkrijk. Dat neemt niet weg, dat in de eeuwen sindsdien ingrijpende veranderingen, conflicten en opmerkelijke leiders hun stempel op het land en Empire hebben gezet.Zo vertelt PG over het kiesdistrict Old Sarum waar geen mensen woonden, maar wel twee Kamerleden gekozen werden. En de industriestad Manchester die geen enkele afgevaardigde kende. Die situatie in de 18e eeuw was niet houdbaar en leidde uiteindelijk tot The Great Reform Act van 1832. Ook groeide na 1783 en 'the madness of King George' de traditie van sterke prime ministers die feitelijk de nationale leider werden. PG stipt enkele van deze soms uitzonderlijke persoonlijkheden aan, zoals de 24-jarige premier William Pitt the Younger, de briljante literator Benjamin Disraeli, voor wie zelfs Bismarck groot respect had, en natuurlijk Margaret Thatcher. Het net verschenen laatste, derde deel van haar geautoriseerde biografie geeft verrassende inkijkjes in hoe zij het premierschap nieuwe lading en beeldvorming gaf, met dank aan de live tv-uitzending van haar wekelijkse vragenuur. Wereldwijd werd 'the Iron Lady' daardoor ineens een mediaster. "No, monsieur Delors. No! No!"PG Kroeger over de diepe wortels van de eigenzinnige Britse democratie, de kunst van het debatteren en de retorica. Van de galg van John Wilkes tot de zwemmende ratten van Winston Churchill. God Save The Queen!***Verder luisterenAfl. 32 - Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/72fbfe90-463b-4d38-bb87-fd0f25d8116dAfl. 30 - PG: Baudet, Delors en Thatcher https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/069c4a5c-c7eb-4d7a-bc8c-18dc8192d1a0Afl. 08 - Pim Waldeck over 'die gekke Britten' - Paul Rem over The Queen https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/4e522185-a710-48f9-8f14-0bc8028ad205Afl. 03 - Peter Wilson over Brexit https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/564eec19-014d-4a20-b620-34f7658dd6fc***Tijdlijn aflevering 6900:00:00 – Intro00:01:48 – Britse verkiezingen (deel 1)01:28:45 – Britse verkiezingen (deel 2)02:04:09 – Uitro02:04:50 – Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 68Jaap Jansen praat met:Pieter Klein (RTL Nieuws)Jan Kleinnijenhuis (Trouw)Jurgen de Vries (Bond voor Belastingbetalers)***‘Poeier ze zoveel mogelijk af.’ Dat was de instructie voor de Belastingdienst die Jan Kleinnijenhuis van dagblad Trouw ruim een jaar geleden in handen kreeg. Alles was erop gericht gedupeerden in de kindertoeslagaffaire geen gelijk te laten krijgen. Voor de rechtbank bleek de dienst allerlei stukken achter te houden. ‘Je gaat ervan uit dat de Belastingdienst eerlijk handelt en niet bewust de burger in een nadelige positie brengt’, zegt Kleinnijenhuis.In deze aflevering van Betrouwbare Bronnen doen hij en Pieter Klein (RTL Nieuws) haarfijn uit de doeken hoe ze steeds scherper in het vizier kregen dat de Belastingdienst fout handelde.Het verhaal van twee onderzoeksjournalisten.‘Die mensen hebben jarenlang moeten procederen. Ze zijn gewoon verneukt door de Belastingdienst. Ook als het gaat om bewijsmateriaal, tot aan de Raad van State toe’, zegt Pieter Klein. ‘De Staat loog in procedures tegen burgers. Veel gekker kun je het niet hebben.’De zaak heette CAF, maar het was Kafka, zeggen de twee.Volgens het op 15 november verschenen rapport-Donner handelde de Belastingdienst ‘institutioneel vooringenomen’. Dat klinkt stevig, maar Klein noemt het een politiek rapport, waarin de verantwoordelijkheid zo abstract wordt geformuleerd, dat niemand meer echt verantwoordelijk is.Jurgen de Vries van de Bond voor Belastingbetalers meent dat deze affaire laat zien dat het met de rechten van de burger als belastingbetaler of toeslagontvanger beroerd gesteld is. In Nederland wordt bijna net zo vaak tegen de Belastingdienst geprocedeerd als in de hele Verenigde Staten bij elkaar, vertelt hij. ‘Het systeem is hier zó slecht ingericht, dat mensen geen andere weg meer zien dan te gaan procederen.’Deze week debatteert de Tweede Kamer over de kwestie.De Vries vraagt zich af of het wel zin heeft om staatssecretaris Menno Snel hierover weg te sturen: ‘Dan verlies je weer een jaar of meer, daar hebben de gedupeerde ouders niets aan. Snel kan beter een gedelegeerd bestuurder benoemen. Dat heeft minister Wim Deetman van Onderwijs destijds ook gedaan bij de studiefinanciering (wat nu DUO is). Die gedelegeerd bestuurder kreeg verregaande bevoegdheden om te zorgen dat de rotzooi werd opgeruimd.’ Die zaak was vergelijkbaar omdat er veel mensen bij betrokken waren in snel wisselende omstandigheden: studenten verhuizen vaak en hebben wisselende inkomsten. De bestuurder, Roel in ’t Veld, bedacht toen de OV-studentenkaart om van de overmaat aan bureaucratie af te zijn. ‘Mijn advies is dus: geef de staatssecretaris het mandaat om zo’n gedelegeerd bestuurder te benoemen en schoon schip te maken’, zegt de Vries.Hij heeft nog een idee. Belastingplichtigen hebben in Nederland relatief weinig rechten. ‘In de VS heb je de taxpayer advocate. Die heeft de plicht om burgers in de knel daadwerkelijk rechtshulp te bieden. Dat zou je in Nederland ook moeten hebben. We hebben een minister van rechtsbescherming, Sander Dekker. Die zou dit moeten regelen.’Volgens Pieter Klein moet in de toeslagen-affaire worden onderzocht of betrokken ambtenaren strafrechtelijk aansprakelijk gesteld kunnen worden. Vanuit de Tweede-Kamercommissie Financiën is die vraag al gesteld . ‘En er ligt al een aangifte van een advocaat’, weet hij. ‘Die ambtenaren zijn jarenlang nalatig geweest om onrecht te herstellen.’Kleinnijenhuis: ‘Je kunt je echt niet voorstellen hoever de dienst is gegaan om over de rug van de burgers zijn eigen falen te verbloemen.’Klein: ‘Veel ambtenaren hebben hart voor de publieke zaak. Er zijn een paar topambtenaren die een stuitende rol hebben gespeeld en de politiek verzuimde jarenlang in te grijpen.’***Tijdlijn aflevering 6800:00:00 – Intro00:01:33 – Deel 100:26:00 – Deel 201:07:26 – Uitro01:07:52 – Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 67Het was een ongekend moment. Middenin een tv-debat was nota bene Mark Rutte de draad van zijn verhaal kwijt. Licht panisch riep hij: ‘Caroliene!’ De VVD-aanvoerder onthulde daarmee het geheim van Den Haag. De rechterhanden van de macht. De ‘assistenten’, ‘p.a.’s’, fractiemedewerkers en wat vroeger ook wel ‘BIK-krachten’ of ‘bikkers’ werd genoemd. Wie zijn die onmisbare en vaak onzichtbare vrouwen en mannen, de Carolienes, Barten, Jitskes en Dirken zonder wie geen kabinet, Kamerfractie en Brusselse burelen hun werk goed kunnen doen? Jaap Jansen duikt met PG Kroeger in de geschiedenis van deze vaak verrassende persoonlijkheden en hun carrières.Ze doen heel veel werk in grote stilte. Wil je assistent zijn van een toppoliticus, fractie of bestuurder, dan kun je maar beter geen ‘9 tot 5’-mentaliteit bezitten. Je moet een stevig, doelgericht karakter hebben dat bijna alles en liefst tegelijk kan. En je moet het eigen ego met humor en sereniteit in de perken houden. Dat verhindert overigens niet dat de heel goede onder die veelal jonge mensen ver kunnen komen. In de politiek zelf, maar ook in de wereld van de polder, de denktanks, de wetenschap, ‘Brussel’, media en bestuur. Zo vertelt PG over de opmerkelijke start van de loopbaan van Christine Lagarde in het Congres in Washington of die van de latere premier Piet de Jong als milde, maar zeer krachtige ‘nee-zegger’ bij Koningin Juliana.De Carolienes zijn vaak vrouwen, misschien juist omdat de politiek nog altijd een mannenwereld is. Zij hebben vaak wat afstand tegenover het ‘haantjesgedoe’ en meer het lange termijn perspectief op het oog. Voor een politicus is zo iemand als ‘alter ego’ en ‘critical friend’ in je naaste omgeving buitengewoon belangrijk. En daarmee zijn zulke jonge mensen onmisbare factoren voor het effectief en serieus functioneren van de democratie in Nederland en Europa.PG looft D66-fractieleider Rob Jetten die de moed opbracht te regelen, dat elk Kamerlid een extra medewerker erbij kan gaan inhuren. Dat kan ervoor zorgen, dat de Kamer steviger en diepgravender weerwerk kan leveren ten opzichte van de gebalde informatiemacht en het bestuurlijk gewicht van de ministeries. En dat geeft een grotere groep talentvolle ‘Carolines’ de mogelijkheden zich in te zetten voor het algemeen belang. De democratie wordt daar sterker en boeiender door.Met behulp van een echt ‘collectors item’ uit de Haagse politiek – het zogeheten ‘Smoelenboek’ van fractiemedewerkers uit 1995 – speuren Jaap Jansen en PG naar de toen onbekende, dienstbare jongeren die voor de huidige politiek grote namen en soms zelfs iconisch geworden zijn. Een smalle jongen met brilletje die ‘omgevingsbeleid’ ondersteunde bij de PvdA, werd later de chef van de Eurozone en publiceerde veel vertaalde memoires daarover. Een onderwijsassistent met veel krullen bij een verdwenen christelijke fractie is nu partijleider in de coalitie-Rutte III. Een liberaal meisje met grote oorbellen wordt nu vaak getipt als eerste vrouw als premier. Ook laten zij zien hoe twee buiten ‘het wereldje’ weinig bekende vrouwen met zo’n verleden als scherpzinnig en stevig assistent zeer recent op sleutelposten kwamen in Europa en daar gelden als echte zwaargewichten.En de huidige Carolienes? Zij zijn zoals het hoort bijna onzichtbaar. ‘Wethouder Hekking gedrag’ ontberen ze. PG Kroeger zet niettemin het spotlight op de meest invloedrijke onder hen. Een vrouw die het vak leerde van een van de meest veeleisende en creatieve kanonnen in de Kamer en die die kennis en ervaring nu inzet voor de schatkistbewaarder van het land. En een man die vanuit een kleine parlementsdelegatie in Brussel de onmisbare rechterhand werd van de leider van de machtigste partij in Europa.Uit de geschiedenis haalt PG nog wat namen naar boven waarvan de faam niet vergeten mag worden. Die assistente van François Mitterrand die de eerste vrouwelijke premier werd in Parijs. De stille werker achter de schermen die vele decennia het CDA ondersteunde, fascinerende memoires schreef en in 2010 met grote pijn uit de partij stapte vanwege de gedoogcoalitie Rutte I. En de PvdA-intellectueel die het kabinet Den Uyl ondersteunde en Wim Kok de speech over het ‘afschudden van de ideologische veren’ leverde waaraan die partij liever niet meer herinnerd wordt. De Carolienes schrijven geschiedenis, ook als niemand oplet.***Deze aflevering van Betrouwbare Bronnen wordt mede mogelijk gemaakt door GRIP, het boek van Rick Pastoor over slimmer werken***Tijdlijn aflevering 6700:00:00 – Intro met Rob Jetten00:04:34 – Deel 100:29:14 – Deel 201:04:17 – Advertentie GRIP, gevolgd door deel 301:14:45 – Deel 401:38:34 – Uitro 01:39:07 – Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 66 Carola Schouten is een van de bewindslieden van Rutte III die het op dit moment extra moeilijk hebben. Stikstofcrisis, boze boeren op het Malieveld en op de snelwegen, coalitiepartners die huiveren bij drastische maatregelen. Jaap Jansen praat met de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. "Ik ben geen heilige."Voor Schouten hoeft Nederland niet per se de tweede landbouwexporteur van de wereld te blijven, zegt ze. “Het is een resultaat van de manier waarop we onze landbouw georganiseerd hebben, maar niet een doel wat we nou per se bovenaan het lijstje moeten hebben. Want tegen welke prijs produceren we dan? Steeds meer boeren voelen zich gedwongen om in grotere aantallen te produceren. Misschien ook als ze dat zelf helemaal niet willen. Terwijl ze er echt geen hoog inkomen aan ontlenen. Dan is de vraag: we produceren wel veel, maar waar slaat die winst dan neer? En hoe hou je het als boer vol? Als het enige adagium dan is: het moet nog goedkoper tegen nog lagere kosten – daar zit gewoon een grens aan.”Een CDA-rapport waarin bepleit wordt, Nederland niet langer de tweede landbouwexporteur te laten zijn, zorgde enkele weken geleden voor grote onrust in die partij. Schouten omarmt het rapport: “Toen ik het las, herkende ik veel.”Schouten neemt D66 Tweede-Kamerlid Tjeerd de Groot kwalijk dat hij stelde dat de veestapel in Nederland gehalveerd moet worden. Wat Schouten betreft had hij beter kunnen zeggen: de stikstofuitstoot moet gehalveerd worden. Inmiddels is ze in gesprek met de boeren die onlangs twee keer het Malieveld bezet hebben. “Ze willen bijna drie miljard euro om de uitstoot te verlagen. Toen ik dat hoorde moest ik wel lachen, want mijn begroting is ongeveer één miljard euro.”Onlangs kondigde het kabinet aan, met de Europese Commissie te gaan overleggen of sommige kleine beschermde Natura 2000-gebieden kunnen worden geschrapt om het natuurlandschap overzichtelijker te maken. Schouten beseft dat Brussel alleen zal instemmen met een andere indeling als de natuur in Nederland erop vooruitgaat. Daarom wil ze een oud idee nieuw leven inblazen. ‘Als blijkt dat het voor dieren en planten beter is om alle natuurgebieden in Nederland met elkaar te verbinden, dan is dat een interessante optie. Het gaat om het instandhouden van soorten.” Het plan is ooit wegbezuinigd door een van haar voorgangers op Landbouw, CDA’er Henk Bleker.“We willen de natuur die we hebben echt op een hoger plan brengen. We gaan geen natuurgebieden verminderen. Door gebieden anders in te delen, kunnen we een meer robuuste natuur krijgen. Da’s best een klus, je moet van goeden huize komen om dit allemaal te onderbouwen. We praten er nu over met de provincies.”Schouten weet nog niet of ze zich wil kandideren voor het lijsttrekkerschap van haar partij. “De ChristenUnie heeft een goede lijsttrekker: Gert-Jan Segers.” Die zei vorige week in ‘1 op 1’ op NPO Radio 1 dat hij er nog niet uit is. Segers noemde het ‘een groot vraagteken’. Schouten: “Ik ben nu vicepremier en minister. Dat is meer dan een dagtaak. Ik ben echt nog niet bezig met de vraag wat ik hierna allemaal ga doen. Het zijn grote vragen met grote consequenties voor jezelf en voor mensen in je omgeving. Het is altijd een groot vraagteken, waarbij er op een bepaald moment een keer een punt moet komen.”***Tijdlijn aflevering 6600:00:00 – Intro00:01:33 – Carola Schouten (deel 1)00:28:38 – Carola Schouten (deel 2)01:01:18 – Uitro01:01:58 – Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 65Vroeger, ja toen was alles beter. Zwarte Piet mocht nog kroeshaar hebben, boeren molken hun koeien op klompen, de kostwinner kon een huisgezin onderhouden, onze koloniën kenden hun plaats en waren dankbaar voor de beschaving die wij brachten. Ach ja, vroeger... In de actuele politiek en maatschappelijke en culturele discussies is nostalgie - een hunkering naar verondersteld eenvoudiger en duidelijker tijden een krachtig levensgevoel. De SP wil het ziekenfonds terug, de Rotterdamse PVV wil alle Turken 'terug naar de zandbak', Thierry Baudet maakt filmpjes over zeehelden en Xi Jin Ping wil de nieuwe Mao zijn.Waar komt deze hang naar zo'n verleden vandaan? Is dit typisch voor nu - een tijdperk van gele hesjes, blokkeerfriezen en racisme in het voetbalstadion?Pieter Gerrit Kroeger vertelt het verhaal van een van de oudste, meest klassieke politieke thema's: nostalgie als strategie. Deze is letterlijk zo oud als de weg naar Rome, zo blijkt. Zelfs Annie Schreijers verheerlijking van de sobere, nijvere boer als voorbeeld van maatschappelijke en politieke zuiverheid en daadkracht komt uit de antieke wereld van Hellas en Rome.Een Gouden Eeuw van heroïek en vrije geesten? De Grieken verheerlijkten die al. Een gedurige neergang naar een steeds minder goed bewind en uiteindelijk de ondergang als een reus op lemen voeten? De profeet Daniël voorzag dat al in Babylon als joodse balling. Een herstel van oude, zuivere waarden, zeden en kunst en een verwerping van de verwildering en corruptie van het heden? Het was precies wat de Reformatie van Luther, Zwingli en Calvijn bepleitte en wat de geest van de Renaissance bepaalde.Met een reeks oude en moderne voorbeelden laat PG Kroeger zien hoe herkenbaar en allerminst origineel het benutten van politieke nostalgie als wapen en program is. Het schilderij in het kantoor van Poetin bewijst het, maar ook de postume bewondering in de Verenigde Staten voor JFK en Reagan. Ook de haat van het Duitse AfD tegen de nationale 'Erinnerungskultur' past in dit patroon, evenals de herbegrafenis van dictator Franco in Spanje.Is nostalgie in de politiek gevaarlijk? Lang niet altijd! Laat PvdA'ers hun rode hart warm laten kloppen als ze denken aan Ome Joop en Vadertje Drees. Laat D66 zijn denktank vernoemen naar Hans van Mierlo. Laat de Finnen en de Esten hun jaarlijkse zangfestijn vieren. En laat elk land zijn eigen cultuur van bezinning en herinnering koesteren, verversen en overdragen. 4 en 5 mei doen wij nu anders dan 50 jaar geleden. 8 mei 1985 was in Duitsland dankzij president Von Weiszäcker een fundamenteel keerpunt in de bezinning op het verleden.Het wordt linke soep als nostalgie een wapen wordt, als het politieke macht moet helpen uitoefenen over hoe een samenleving naar zichzelf kijkt. Als onware beelden en gedachten worden benut voor overheersing. Juist omdat dit al zoveel eeuwen een krachtig motief van machthebbers blijkt te zijn. PG analyseert een serie actuele voorbeelden van dit historische patroon. Het bewieroken van 'onze boeren' om geen discussie toe te laten over de toekomst van de economie en de leefbaarheid van rurale streken, bijvoorbeeld. Of het imiteren van gedrag en stijl van autocraten uit de 19e eeuw. Ook het vertellen van kletskoek over 'onze helden van de Gouden Eeuw' of 'onze tradities' die helemaal niet bestaan.Wat hebben zulke zeer verschillende claims op een exemplarisch verleden gemeen? Verrassend veel, of het nu Mao is bij Xi of de trekkers bij Annie Schreijer. Een reeks actuele voorbeelden komt voorbij hoe het verleden als echo doorklinkt in de politiek van nu. Soms vermakelijk, soms hilarisch en af en toe aangrijpend. Dat blijkt uit de iconische toespraak van de meest wijze president van Duitsland na 1949, als uit de zingende demonstranten in Libanon in 2019. Zij vonden woorden voor hun eensgezindheid tegen polarisatie in het Weimar van de 18e eeuw en een vertolking daarvan in het Wenen van 1800. Opnieuw blijkt het werk van de cultuurdragers van die generatie voor onze tijd ongekend actueel en relevant.***Eerdere BB-afleveringen die je hierbij kunt beluisterenAfl. 58 - PG Kroeger over 70 jaar China, de Volksrepubliek van Mao, Deng en Xi https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/16914bf4-3e63-42a8-a1ff-b561d1c31216Afl. 31 - PG Kroeger: populisten tot mislukken gedoemd https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/c8f4c90e-6673-4d97-a3e4-69670dc0de35Afl. 21 - PG Kroeger over Poetins rolmodel Tsaar Nicolaas I https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/ac77ecd8-fc61-4312-8ef4-a96a9870986fAfl. 13 - PG Kroeger over liberalen, volkscultuur en Stalin https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/42619ca0-539e-4162-857f-7fed9cda71d2Verder kijkenRede bondspresident Richard von Weiszäcker, 8 mei 1985 https://www.tagesschau.de/multimedia/video/video-378259.html***Tijdlijn van aflevering 6500:00:00 - Intro00:01:15 - deel 100:30:07 - deel 201:33:22 - Uitro01:34:24 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 64 Zijn ene grootvader was touwslager, de andere rietsnijder. Wim Kok, hun kleinzoon, werd aanvoerder van de vakbeweging in roerige tijden van conflict, diepe crisis en werkloosheid. En later zelfs minister-president. De gloednieuwe biografie van Kok van de hand van voormalig topambtenaar en ambassadeur in Berlijn Marnix Krop schetst een leven en een man die zich - zoals de ondertitel treffend schetst 'op eigen kracht' een prominente rol in samenleving en politiek verwierf.Wim Kok was zonder twijfel een product van de volksverheffing die het Nederland van de verzuiling zo kenmerkte. Hij las alles en was een klassieke stapelaar: van de MULO naar de HBS en toen naar de tweejarige economieopleiding van Nijenrode. Daar leerde hij vier talen. Voor een jongen van zijn herkomst en generatie een uitzondering.In het gesprek van Jaap Jansen en PG Kroeger met Marnix Krop komen onverwachte en onbekende aspecten van het leven van Kok en van zijn sleutelrol in de samenleving aan de orde. Zo was zijn eerste chef een belangrijk man in de opbouw van het Europees sociaal beleid en raakte Kok zo al jong bekend met de heel eigen wereld van de Brusselse overlegcircuits.Uit het boek blijkt dat Kok een gecompliceerd mens was, ook voor zichzelf en zijn omgeving. Zijn bijna altijd besliste opstelling naar buiten verborg een man die achter e schermen zeer aarzelend was; onzeker over veel en geneigd tot beheersing van alle factoren voordat hij tot een besluit kwam. En een man die slechts aan weinig mensen iets van zijn binnenkant liet zien, waarin hij naast nurks en directief ook hartelijk en charmant kon zijn. Veel van zijn politieke collega's waren daarom vaak erg kritisch over Kok, hoewel de bewondering voor zijn werk het meestal wel won.In het gesprek komen drie sleutelmomenten naar voren waarin Kok na lang aarzelen gedwongen werd geheel alleen en zonder 'draagvlak' te hebben kunnen regelen zijn nek ver uit te steken. Elk van die momenten had grote gevolgen en politieke impact. Het gaat om het Akkoord van Wassenaar in 1982, de WAO-crisis in de PvdA (en het kabinet Lubbers III) in 1991 en de kabinetsformatie van 1994. Krop vertelt over elk van deze drie wendingen in de politiek onbekende en soms adembenemende gebeurtenissen. Daaruit blijkt onder meer dat Rita Kok met afstand haar mans belangrijkste adviseur en strateeg was.Van veel politici komen vanuit het werk en leven van Kok opmerkelijke portretten naar voren. In het bijzonder van Joop den Uyl die hij hoog had zitten, maar wiens leiderschap van de PvdA en de nooit eindigende behoefte de baas te willen blijven, moest hij met lede ogen ondergaan. Ook Ruud Lubbers komt in beeld, de bijna griezelig creatieve leider die hij om die reden nooit echt vertrouwde. Bijzonder is ook de rol van werkgeversvoorman en oud-Onderwijsminister uit het CDA Chris van Veen.Het boek eindigt op zo'n sleutelmoment: het aantreden van Kok als premier. Een ironisch gegeven. Hij had immers bij de verkiezingen van 1994 enorm verloren en kreeg nu een coalitie onder zich die hij zelf helemaal niet gewild had, 'Paars'. En zo werd de vakbondsjongen uit de zuil van de Rode Familie aanvoerder van een doorbraak-kabinet waarin de verzuilde politiek een einde vond. De biografie van Marnix Krop is een rijk boek dat nu al doet verlangen naar het tweede deel over Koks paarse jaren en de ondergang daarvan in 2002.***LeesvoerMarnix Krop - Wim Kok, voor zijn mensen, Een leven op eigen kracht, 1938 - 1994 (Prometheus)Verder luisterenLeonard Ornstein - De Wim Kok Tapes https://iisg.amsterdam/nl/collecties/verken/projecten/de-wim-kok-tapes***Eerdere afleveringen van Betrouwbare Bronnen die hierop aansluitenAfl. 9 - Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/532b37c1-73a9-4f6b-9abc-4cc411bb4722Afl. 17 - PG Kroeger looft het poldermodel https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/9052a9fc-235a-493c-aa5f-104e61d25dddAfl. 34 - Lodewijk Asscher over zijn PvdA https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/2e71b88f-0513-4c5b-8726-3a231d47d6a7***Tijdlijn aflevering 6400:00:00 - Intro00:01:38 - deel 1 gesprek met Marnix Krop01:33:02 - deel 2 gesprek met Marnix Krop02:05:05 - Uitro02:05:50 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 63Binnen de EU is geen lidstaat zo omstreden. De regering is intern oppermachtig, autoritair van toon en aanpak, Europees vaak onmogelijk maar tegelijk behendig brutaal. Rechtstaat en buitenlands beleid leiden tot grote zorgen en irritatie. Tegelijk was dit land, Hongarije, de dapperste pionier bij de ontmanteling van het Sovjet imperium en snakte het naar een eigen rol in Europa.In deze editie van Betrouwbare Bronnen spreken Jaap Jansen en PG Kroeger met het geheime wapen van premier Viktor Orbán, minister Judit Varga. Zij was adviseur in het Europees Parlement, werd als jonge dertiger zijn rechterhand als staatssecretaris Europese Zaken en in juli 2019 minister van Justitie en Europese Zaken. Varga staat dus in het oog van de orkaan.Zij bezocht ons land voor gesprekken met haar collega's Grapperhaus en Blok en een aantal internationale instituten in Den Haag. In Betrouwbare Bronnen laat zij zich kennen als een vrouw met een brede visie, die met vuur en humor opkomt voor de politiek van haar land en premier. Maar minstens zo opvallend is hoe behendig zij er steeds alert op is nooit door te draven en steeds de scherpe kantjes bij te vijlen.Dan blijkt dat zij als jurist de discussies over haar land en zijn ontwikkeling sterk vanuit de historische rol en kenmerken wil bezien. Hongarije is door geopolitieke ligging en eigen cultuur bepaald en kijkt hierbij eerder naar vroeger dan vooruit. Ze wil 'moderniseren vanuit een blik op het verleden'.Judit Varga windt er geen doekjes om, dat de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, moet oppassen. Haar voornemen tot een permanent proces van monitoring van de nationale rechtstaten vanuit Brussel is wat haar betreft vragen om groot gedoe. Het begrotingssemester (centrale controle op begrotingen van de lidstaten) mag niet worden opgevolgd door een juridisch semester.Ook de Europese partij van christendemocraten waarin haar Fidesz partij meedoet, moeten op hun tellen passen. Varga wijst erop dat hun interne kritiek op de Hongaarse broeders niet al te nederig zal worden geslikt. Integendeel. Maar ook dan legt zij weer uit dat beleidsplannen en politieke aanvallen van Orbán vaak verkeerd begrepen worden. Wordt de paprikasoep niet zo heet gegeten als ze is opgediend?Alle reden dus om voor en na dit gesprek die historische en politieke finesses uit te pluizen. Zo wordt deze editie van de podcast zowel een uitermate actueel politiek gesprek als speciale editie van de historische verhalen van PG: een Europees verhaal over hoe de 'Mauerfall' tot vandaag diep doorwerkt. En een signaal hoeveel wij Europeanen nog van elkaar kunnen en moeten leren.***Eerdere afleveringen van Betrouwbare Bronnen die hierop aansluitenAfl. 46: - PG en de zomer van 1989 https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/103c5869-813f-461b-8da3-0e298fd87493Afl. 38 - PG: Oostenrijk als brug naar Rusland https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/29723a6e-6ec4-49ce-9354-07fdc118b9cbAfl. 24: Spitzenkandidat Manfred Weber https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/796c8734-7866-4295-b672-335e345da39eAfl. 19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/857f1bf5-899c-430b-aef1-e4bdb01e6e01***Tijdlijn BB afl. 6300:00:00 - Inleiding: Jaap en PG over Hongarije en de EU00:25:09 - Judit Varga00:43:45 - Jaap en PG duiden het gesprek01:04:23 - Uitro01:05:28 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 62Op 6 november bestond de radio in Nederland precies honderd jaar. De allereerste uitzending, een 'soirée musicale', vond plaats vanuit het woonhuis van ir. Hanso Idzerda, om de hoek bij Het Kurhaus in Den Haag. Reden om in Het Kurhaus de hele dag live uit te zenden met radio-amateurs, Omroep West, 192 Radio en - vanuit een heuse, gerestaureerde studio die nog gebruikt is door de Nederlandse Radio Unie (de latere NOS) een aantal thema-programma's die werden uitgezonden op lokale radiostations.Een van de thema's was: politieke radioverslaggeving.Vanuit de verzuiling, toen omroepen gebonden waren aan politieke stromingen, emancipeerde ook de parlementaire journalistiek zich. Hoe ging dat proces? En wat is de rol van Perscentrum Nieuwspoort? Van de val van CDA-fractieleider Willem Aantjes via de primeur van de renovatie van het Binnenhof naar het plotselinge vertrek van minister Halbe Zijlstra.Jaap Jansen (werkte onder meer als verslaggever voor BNR Nieuwsradio en heeft daar nu een column) praat met Hans Prakke (inmiddels gepensioneerd, vanaf 1977 actief op het Binnenhof, onder meer voor AVRO's Radiojournaal, het NOS Journaal en Met het Oog op Morgen en later als voorlichter bij de PvdA en de SER) en Wilco Boom (verslaggever bij het NOS Radio 1 Journaal, Nieuws en Co en Met het Oog op Morgen).Hans Prakke stond aan de wieg van de intensieve samenwerking tussen de radio-actualiteitenrubrieken toen de verzuiling vrijwel voorbij was. Wilco Boom: 'De laatste jaren zie je dat de omroepverenigingen op NPO Radio 1 weer wat actualiteitenzendtijd willen terugpakken van de NOS. Ze vinden het toch eigenlijk wel jammer dat dit voor een belangrijk deel naar het Radio 1 Journaal en Nieuws en Co is gegaan. Ze willen het eigenlijk liever zelf doen omdat ze zich daarmee kunnen profileren.' Volgens Hans Prakke is de omgang van de politiek met de omroep 'werkelijk het grootste schandaal wat je maar kan bedenken': 'Het beleid is 80.000 keer gewijzigd: jullie moeten je profileren – nee, jullie moeten samenwerken! Je wordt er helemaal tureluurs van!'Prakke heeft grote bewondering voor Rutte, maar hij mist in de politiek van nu de moed van Lubbers en Kok: 'Bij het boerenprotest zou de politiek moeten zeggen: jongens, jullie hebben boter op het hoofd. Weet je wel, van die boterberg!'Wilco Boom: 'Het is voor politieke partijen wel moeilijker geworden om die moed te laten zien. Hele grote partijen, zoals vroeger de PvdA en het CDA, zijn er niet meer. En kiezers veranderen per week van voorkeur.'***Techniek: Bart Brink en Niels Zack. Met dank aan Willem Nijeboer en Wim van de Water.Deze aflevering van Betrouwbare Bronnen is live uitgezonden vanuit Het Kurhaus op Extra AM (Amsterdam), Hollands Palet (Den Haag), Den Haag FM, Radio Emmeloord, Groeistad Radio (Wassenaar), Haaglanden Radio, Wereldstad Radio (Rotterdam), Fidelio Radio (Driebergen Rijsenburg) en Wijkradio Helvoirt.***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen afl. 6200:00:00 - Intro00:02:17 - Hans Prakke en Wilco Boom (deel 1)00:36:21 - Hans Prakke en Wilco Boom (deel 2)01:14:44 - Uitro01:15:29 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 61Jaap Jansen praat met Pieter Gerrit KroegerZe noemden hem 'de Antifascistische Beschuttingswal'. Alleen een bureaucratische dictatuur kan daar op komen. Op 9 november 1989 'viel de Muur'. In zijn historische verhaal vertelt PG over die avond en nacht en de nog in de weken daarvoor onvoorstelbaar geachte dagen die daarop volgden.Dankzij drie nieuwe bronnen is veel van wat PG vertelt nieuw materiaal. Er is net een buitengewoon onthullend boek verschenen over deze periode van de belangrijkste adviseur van president Bush sr. in die dagen, Condoleeza Rice. Zij benut hierin niet alleen haar eigen kennis en belevenissen, maar ook geheime documenten en eerder gesloten archieven, zoals de dagboeken van haar collega-adviseur bij Gorbatsjov.Tweede nieuwe bron is het grote interview van Angela Merkel in Der Spiegel van 9 november 2019. Voor het eerst vertelt de altijd zo ingetogen Kanzlerin over haar leven en dromen in de DDR. Ook gaat zij indringend en voor haar doen soms bijna fel en emotioneel in op de gebeurtenissen sindsdien en het vele werk dat Duitsland nog heeft om echt verenigd te zijn. Ze gebruikt daarin ineens - wat zij bijna nooit doet - de woorden 'Uns Ostdeutschen'.Derde bron zijn de herinneringen van PG Kroeger zelf. Dankzij puur toeval belandde hij ineens in Berlijn, in het hart van de storm. Niet alleen sloeg hij zijn duim bijna tot moes, maar voerde gesprekken in West en Oost over de toen prangende vraag 'Und was nun jetzt?'LeesvoerCondoleezza Rice & Philip Zelikow - To Build a Better World. Choices to End the Cold War and Create a Global Commonwealth (2019)https://www.spiegel.de/international/europe/interview-with-angela-merkel-on-the-fall-of-the-berlin-wall-a-1295241.htmlEerdere afleveringen van Betrouwbare Bronnen over dit onderwerpAfl. 15: Hoe George H.W. Bush Ruud Lubbers op de vingers tikteAfl. 16: PG vertelt hoe Merkel haar afscheid voorbereidtAfl. 20: Peter Altmaier (Duitse minister van economie en Energie) over Nederland in Europa, Brexit en opvolging MerkelAfl. 42: Merkels vertrouweling Elmar Brok: 40 jaar Europese geschiedenisAfl. 53: PG en de viering van 40 jaar Deutsche Demokratische RepublikTijdlijn BB 6100:00:00 - Intro00:01:25 - PG (deel 1)00:38:34 - PG (deel 2)00:59:01 - PG (deel 3)01:30:11 - Uitro01:30:50 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 60D66 regeert in het kabinet Rutte III, maar D66-denkers Coen Brummer en Daniël Boomsma kijken alvast vooruit naar een volgende periode. Er moet dan 'een kabinet van sociale rechtvaardigheid' komen, net als in 1897, toen het liberale kabinet-Pierson aantrad.De maatschappelijke problemen anno 2019 zijn vergelijkbaar met die van toen, zeggen ze in deze aflevering van Betrouwbare Bronnen. Er is een nieuwe tweedeling tussen een kapitaalarm 'precariaat' en onzekere werkenden aan de ene kant, en een kapitaalkrachtige, gevestigde bovenlaag aan de andere kant. Ook moet opnieuw worden bedacht 'wat publiek en wat privaat is en vervolgens wie de zeggenschap heeft over dat publieke deel'.Volgens Brummer, directeur van de mr. Hans van Mierlo Stichting, het wetenschappelijk bureau van D66, heeft de hervormingsagenda van D66 in de paarse periode en later door de financiële crisis 'neoliberale trekjes' gekregen. De negatieve gevolgen daarvan moet de partij in de komende periode corrigeren.Brummer & Boomsma publiceerden afgelopen week 'De canon van het sociaal-liberalisme', 41 vensters op de ruim anderhalve eeuw lange geschiedenis van D66 en haar voorgangers. In Betrouwbare Bronnen praten ze erover met Jaap Jansen en historicus Pieter Gerrit Kroeger.Het is een interessant gesprek over de voortdurende spanning tussen VVD-liberalen en D66-liberalen. Van Thorbecke via Cort van der Linden, Aletta Jacobs, Gerrit Bolkestein, Hans van Mierlo, Jan Terlouw en Alexander Pechtold naar Rob Jetten. Ook komt de vaak wat naïeve omgang van D66 met de macht aan de orde. En wat is er gebeurd met de 'kroonjuwelen'?***LeesvoerCoen Brummer & Daniël Boomsma (red.) - De canon van het sociaal-liberalisme (Uitgeverij Boom, 2019)***Tijdlijn BB 6000:00:00 - Intro00:01:06 - De canon van het sociaal-liberalisme (deel 1)00:36:44 - De canon van het sociaal-liberalisme (deel 2)01:10:19 - Uitro01:11:19 - Einde***Eerdere afleveringen van Betrouwbare Bronnen over het sociaal-liberalismeAfl. 27 - Rob Jetten wil muren slopen https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/65595e06-8398-41d3-ba4a-38318beca665Afl. 13 - Minister Sigrid Kaag over hulp, handel en haar toekomst in D66 https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/42619ca0-539e-4162-857f-7fed9cda71d2Afl. 7 - Coen Brummer over de nieuwe koers van D66 https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/7dc34389-74f8-4ffa-827e-23ae2ca9c7a4Afl. 5 - PG over D66 als 'onderwijspartij' https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/77c8d0d8-7877-4b25-81f1-ef9873eb80f5Afl. 1 - D66 moet linkser, vindt oud-partijleider Jan Terlouw https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/bfacf582-e085-4b46-975b-bb2cbcf839b4

Betrouwbare Bronnen aflevering 59De wereld is onveiliger dan in de Koude Oorlog, zegt minister Ank Bijleveld van Defensie. Daarom moet Nederland fors meer investeren in de krijgsmacht. "We hebben het minste aantal mensen op missies ooit: 466 mensen. En we zijn niet in staat ons eigen grondgebied te verdedigen; ook niet met de Europese bondgenoten. Dat kunnen we alleen met de Amerikanen en de Britten. Terwijl het een Grondwettelijke taak is. Dat is heel raar. Vrijheid moet ons wat waard zijn, dus daar moeten we dan ook in investeren.De belofte om in 2024 twee procent van het bruto nationaal product aan defensie te besteden gaat Nederland niet halen, bevestigt Bijleveld in gesprek met Jaap Jansen. Nederland dreigt in de achterhoede van de NAVO te komen. Ze wil van premier Mark Rutte ‘boter bij de vis’.Rutte zei eerder dat hij de Amerikaanse president Donald Trump gelijk geeft dat Nederland meer geld moet gaan besteden aan defensie. In 2014 beloofden de NAVO-landen elkaar plechtig om in 2024 twee procent van hun bnp aan defensie te besteden. Nederland staat nu op 1,3 procent en dat zal in 2024 volgens de prognose van Defensie zelf niet méér zijn,Bijleveld: “Ik ben het eens met Trump en Rutte – maar nu nog boter bij de vis, zeg ik dan tegen de minister-president.” Bijleveld krijgt in het kabinet af en toe ‘nee’ te horen op haar vraag om meer geld. De Amerikanen waarschuwen dat ons land in de NAVO ver achterloopt.Bijleveld: “Hier heeft Trump een reëel punt. Als je in 2014 een afspraak maakt met regeringsleiders dat je daar in 2024 aan moet voldoen, dan is het niet goed dat wij dat niet doen. De begroting is 11 miljard euro, maar als we aan die twee procent bbp willen voldoen, dan moet er nog zes miljard bij. Dat is aan investeringen bijna een verdubbeling. Nou, daar zitten we nog lang niet aan. Wij moeten voor december onze cijfers voor de NAVO updaten. Dan zullen we zien dat Nederland aan de onderkant zit van de lijstjes. En wij zijn natuurlijk best een rijk land. We zijn zelfs gezakt. We zijn nu van de Europese lidstaten vierde van onderen.”Minister Bijleveld benadrukt dat de twee procent geen dogma is, maar gebaseerd op een dreigingsanalyse. De wereld is volgens haar zelfs onveiliger dan tijdens de Koude oorlog.“De minister-president heeft die NAVO-belofte getekend, dus we hebben het met z’n allen beloofd. Het is een richting die we zouden moeten halen.”Bijleveld gaat bij de premier extra aandringen op meer geld voordat ze samen naar Londen gaan voor de viering van 70 jaar NAVO. Daar komt de belofte opnieuw aan de orde.Een van de mogelijkheden om snel extra geld te regelen is het nieuwe investeringsfonds van de ministers Wopke Hoekstra (Financiën) en Eric Wiebes (Economische Zaken), waar tientallen miljarden in komen. “Kennis is een van de dingen in dat fonds. Defensie is een kennis-gestuurde organisatie, dus als ik een mogelijkheid zie, zal ik hem natuurlijk grijpen.”***Eerdere afleveringen van Betrouwbare Bronnen over defensieAfl. 11: Sybrand en Wiete Buma over hun voorvader, de soldaat Gerlacus BumaAfl. 22: Jaap de Hoop Scheffer wil kernwapens onder F-35Afl. 31: Jamie Shea, 70 jaar NAVO: cyberoorlog als nieuwe uitdagingAfl. 54: Christ Klep over de Nederlandse militaire identiteit***Tijdlijn BB 5900:00:00 - Intro door Jaap Jansen met quotes Ank Bijleveld00:04:16 - Ank Bijleveld (deel 1)00:45:24 - Ank Bijleveld (deel 2)01:15:56 - Uitro01:16:38 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 58Met grootse feesten en parades herdenkt China dezer weken dat Mao 70 jaar geleden de macht definitief veroverde en in Beijing officieel de Volksrepubliek China uitriep. Deze reusachtige ceremonies zijn meteen het voorlopig hoogtepunt van het bewind van Mao’s opvolger Xi Jinping. PG Kroeger beschouwt die voorbije 70 jaar aan de hand van baanbrekend werk van twee Nederlandse auteurs en kijkt vooral ook naar de enerverende en vaak ook gruwelijke fasen waarin die zeven decennia van Chinese en daarmee wereldhistorie zich hebben voltrokken. En wat zeggen die ons voor straks, voor de komende decennia? Wat leren zij ons over Xi, zijn bewind en lange termijn visie en plannen?In die 70 jaar werd de communistische dictatuur van ‘Rood China’ geleid door drie mannen waarvan er in elk geval nu al twee zonder twijfel tot de groten der geschiedenis zullen blijven horen: Mao Zedong, Deng Xiao Ping en Xi. Daarbij dringt nu meer en meer ook buiten China door, dat Xi zich in velerlei opzicht spiegelt aan Mao en duidelijk veel minder aan Deng. PG wijst op een reeks vaak symbolische daden en stappen van Xi die laten merken, dat hij duidelijk wil maken: In mij heeft u niet een tweede Deng – de razend slimme kettingroker, bridgespeler en hervormer van slechts 1.55 meter lengte – maar de ware voltooier van het visioen van Mao, die net als ik een boomlange man was...Niet alleen in het manipuleren van sportrelaties met het Westen bewijst Xi dit, maar ook door een opmerkelijke wijziging van de fundamentele formulering van de Grondwet die ingrijpt in de relatie van elk Chinees burger en vooral ook van elke scholier en student met de persoon en het denken van Xi En die relatie lijkt nu vooral op die destijds van het volk met Mao, die zichzelf graag presenteerde als de idealistische dorpsonderwijzer uit zijn jonge jaren en als wijze, poëtische filosoof die bijna artistiek de weg naar het paradijs wees in epigrammen als 'Laat duizend bloemen bloeien, laat honderd scholen wedijveren'.Voor de echte fijnproevers van tientallen eeuwen hofcultuur, bureaucratische hiërarchieën, keizerlijke hyperbolen en oosterse verfijning is er de wijze waarop in China deze drie communistische heersers geduid, benoemd en betiteld worden. Een van had helemaal geen officiële ambtsaanduiding, had daar zelf ook geen behoefte aan. Dat maakte hoe men over hem sprak – en hoe hij daar zelf achteloos spottend over vertelde – alleen maar opmerkelijker. Een ander kreeg de eretitel van een soort loods van het schip van staat, de gids van de koers van partij, ideologie en natie. En Xi werd officieel ‘Hé Xin' genoemd, Kern Leider, maar niemand gebruikt die titel. Kort en goed – en met een speelse verbuiging van zijn naam – noemen de mensen hem ‘Zhuxi’. Met dank aan de diepe kennis van de taal en politieke cultuur van China bij een ex VVD-staatssecretaris van OCW kan PG die finesses van idioom, eretekens en Mandarijnencodes ontrafelen.De zeven decennia sinds 1949 behoren tot de meest ingrijpende en roerige in de geschiedenis van dit grote land met zijn enorme bevolking, culturen en historie. Na een periode van consolidatie en industrialisatie deed Mao zijn eerste poging als grootste revolutionaire denker en doener van de wereld de geschiedenis in te gaan. China moest ‘op twee benen gaan lopen’ en moest door ‘de Grote Mussen Campagne’ zelfs de natuur naar de hand van de ideologie zetten. De gruwelen, hongersnoden, burgeroorlogen en moordpartijen die dit veroorzaakte kennen hun gelijke bijna niet.Deng stabiliseerde en reorganiseerde namens het Rode Leger en het partijapparaat na enkele jaren de chaos die over land en volk heen klotste. Mao vergaf het hen nimmer. Binnen enkele jaren deed hij een tweede poging tot een ongebreidelde revolutionaire explosie. Die staat bekend als ‘de Grote Culturele Revolutie’ van de miljoenen jongeren die als de Rode Gardes van Voorzitter Mao een terreurbewind en verwoestingen over China spreidden. Opnieuw stortte dit het land economisch, logistiek, militair en in de openbare orde in het verderf. Miljoenen mensen verdwenen in een Goelag Archipel en werden afgebeuld in landbouw-communes en fabrieken, vaak zonder eten en rechteloos.Na Mao’s dood en een eerste opening naar het Westen in de jaren vlak daarvoor kwam Deng terug uit de strafkampen en werd in hoog tempo de man die China weer met zichzelf moest verzoenen en redden uit de chaos. In bijna 20 jaar, tot zijn dood in 1997, wees hij China een nieuwe koers, voerde ‘de Open deur Politiek’ in en pakte met ongekende energie aan. Zijn opvolgers waren bijna 20 jaar bewust kleurloze apparatsjiks die Dengs grote lijnen voortzetten en China een nieuwe wereldmacht maakten.Sinds 2012 en wellicht wel tot 2030 of langer kennen we het tijdperk Xi. Zal het hem lukken inderdaad de voltooier van het visioen van Mao te worden? Kan hij de diepe spanningen in het technologisch moderne, maar weer meer repressief-reactionair gestuurde land van meer dan een miljard mensen overwinnen of verergert hij ze? Misschien wordt het antwoord wel gegeven door Mao zelf, als hij als operazanger terugkijkt op zijn leven en dromen in een aria uit John Adams’ meesterwerk Nixon in China uit 1987!***LeesvoerAnnette Nijs - The China Factor, a 21st Century with Chinese Characteristics (The China Agenda, 2019)Frank Dikötter - Mao's massamoord (Spectrum, 2012)Frank Dikötter - De tragiek van de bevrijding (Spectrum, 2013)Frank Dikötter - De culturele revolutie (Spectrum, 2016)***Eerdere afleveringen van Betrouwbare Bronnen over ChinaAfl. 10: Bram van Ojik (GroenLinks) over onze relatie met ChinaAfl. 24: Ties Dams over China's nieuwe keizer Xi JinpingAfl 25: PG: Hoe China ondanks boycot toch zake wilde doen met NederlandAfl. 30: Rob de Wijk: Het gevaar van China en TrumpTijdlijn BB 5800:00:00 - Intro00:06:32 - PG Kroeger (deel 1)00:52:54 - PG Kroeger (deel 2)01:33:28 - Uitro01:34:10 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 57Jaap Jansen praat met Pieter Gerrit Kroeger over Alexis de Tocqueville***Hij is misschien wel de meest besproken denker uit de vroege negentiende eeuw in het Nederland van twee eeuwen later. Maar wie was deze jonge Franse edelman, die de stoute schoenen aantrok en met een schip naar het nieuwe land Amerika reisde om zélf rond te kijken hoe de samenleving en de politiek zich daar ontwikkelden? Wat zag hij daar, wat leerde en noteerde hij er? En waarom is deze Alexis de Toqueville juist nu toch zo actueel en inspirator voor heel verschillende politici, historici en partijen?In deze editie van Betrouwbare Bronnen gaat PG Kroeger op zoek naar deze tijdgenoot van een hele generatie van denkers, ontdekkers, dichters, schrijvers en politieke vernieuwers die in zowel deze podcast als in het maatschappelijk en politiek debat telkens weer aan de orde komen. De mensen van de decennia tussen 1770 en 1850, die van de Founding Fathers, de 'Weimarer Klassik' en de Franse Revolutie en haar nasleep. Ook probeert hij na te gaan waarom die generatie ons nu juist in deze vroege 21e eeuw zo boeit.Alexis de Tocqueville schreef tegen het einde van zijn niet zo lange leven een belangrijk boek over zijn vaderland Frankrijk en de ingrijpende gebeurtenissen in de achttiende eeuw die ook op ons land een beslissend stempel drukten: de instorting van het Ancien Régime en de komst van een nieuw, republikeins, gewelddadig bewind dat uitmondde in een burgeroorlog en de heerschappij van een keizer die begon als artillerie-officier van het eiland Corsica. Dit boek is zeer recent vertaald en uitgegeven bij Boom: Het Ancien Régime en de Revolutie.Met dit boek in de hand is het extra interessant dat andere, zeer beroemde werk van Tocqueville - De la Démocratie en Amérique - eveneens ter hand te nemen. Want onmiskenbaar zijn beide boeken een reflectie op het thema van dat laatste werk over 'wat ging er nu toch zo vreselijk mis in mijn vaderland, terwijl het vestigen van een constitutioneel en democratisch bewind toch eigenlijk een nobel streven is?'Uit zijn observaties in dat nieuwe continent met die nieuwe republiek trok de jonge reiziger een reeks wezenlijke conclusies en lessen. Deze paste hij in zijn boek over zijn eigen land vervolgens toe als een soort denkkader voor de analyse van de aanloop naar en effecten en aard van de revolutie van Robespierre en de zijnen.En zo werd hij een soort participerend sociaal-cultureel en politicologisch onderzoeker, een verrassend moderne werkwijze, zouden wij nu zeggen. Tocquevilles denken ging meer en meer draaien rond noties als 'de civil society', geïnformeerd burgerschap, openheid en gematigdheid vanuit diepe wortels in geloof en cultuur, en besef van de menselijke beperkingen en de noodzaak ruimte te laten voor de ander daarbij.Wat hij in Amerika waarnam - en soms als Frans edelman met geamuseerde verbazing noteerde, als de verenigingen ter bestrijding van de sterke drank - leidde ertoe, dat hij in Europa lessen trok over de ideologische dominantie van abstracte ideeën en de neiging tot 'rücksichtlosheit' bij hun doorzetting tegen de wensen en overtuigingen van 'gewone burgers' in. Hij was niet mild voor de atheïstische intellectuelen van de Verlichting, bijvoorbeeld.Met die beide boeken in de hand kun je zien dat hij allerminst een reactionair of conservatief was en al helemaal niet de geestelijk vader van sterk plebiscitair redenerende populisten ter rechterzijde. Tocqueville had een horreur van volksstemmingen en referenda en van gedram op basis van zogenaamd diepzinnige filosofische verhalen. Eén ding is in elk geval duidelijk: hij is onverminderd inspirerend en de moeite van het lezen en doordenken waard. Dat zijn portret in de werkkamer van een fractieleider in de Tweede Kamer hangt is dan ook op zichzelf wel mooi, maar PG Kroeger komt vanuit die twee boeken uit de jaren tussen 1830 en 1850 tot een wat aparte conclusie op wier werkkamer dit schilderij veel passender een ereplaats zou verdienen.***LeesvoerAlexis de Tocqueville - Het Ancien Régime en de Revolutie. Vertaling Berend Sommer en Bram Sommer. Inleiding en annotatie Martin Sommer. Nawoord Meindert Fennema. Boom uitgevers Amsterdam, 2019.***Tijdlijn BB 5700:00:00 - Intro door Jaap00:00:58 - PG (deel 1)00:37:17 - PG (deel 2)01:08:55 - Uitro01:09:36 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 56 PG Kroeger en Jaap Jansen belichten de partijvoorzitters Sebastiaan Wolswinkel, Marijke van Hees, Marnix van Rij, Ron Meyer, Marjolein Meijer, Marjanne Sint, Peter van Heeswijk, Henry Keizer, Felix Rottenberg, Ruud Vreeman, Jan Marijnissen, Ed Maas, Thierry Baudet, Hans Spekman, Jan Nagel, Frank Vandenbroucke, Ivo Opstelten, Marja van Bijsterveldt en Ingrid van Engelshoven.***In veel partijen gingen recent de zeeën hoog over het functioneren van hun voorzitters. De een moest opstappen vanwege zakelijke knoeiboel, een ander kreeg slaande ruzie met de machthebber achter de schermen en dreigde deze met juridische aanklachten, weer een ander werd geslachtofferd wegens desastreus verkiezingsverlies. En dezer dagen zette de Partij voor de Dieren hun nog heel recent door de leden gekozen voorzitter Sebastiaan Wolswinkel niet alleen uit zijn ambt, maar zelfs op straat als geroyeerd partijlid.PG Kroeger loopt in dit verband de geschiedenis door van de pijnlijke en soms tragische lotgevallen van partijvoorzitters van velerlei pluimage. Welke perikelen komen het meest regelmatig voor? Waar gaat het vaak mis en waarom? En welke patronen en lessen kunnen leden, partijbesturen, aspirant-voorzitters en ook de huidige ambtsbekleders daar uit trekken?PG komt met 10 wetten voor het succesvol voorzitter zijn van een politieke partij. Bij elk daarvan komen recente en uit het verleden fameuze voorbeelden voorbij, waarin het lelijk fout ging. De omstandigheden, de persoonlijkheid van een voorzitter en onstuitbare krachten binnen en buiten een partij spelen bij deze voorbeelden steeds weer een grote rol.Zo moet een voorzitter politiek dienstbaar willen zijn en tegelijk moet hij politiek alert en slim zijn. PvdA-voorzitter Marjanne Sint had daarbij een goede naam en toch ging zij onderuit omdat zij niet aanvoelde dat er een interne crisis ging losbarsten en zij op de fiets in Toscane onbereikbaar was.Een partijvoorzitter moet ook bereid zijn zichzelf op te offeren voor de eigen partij, hoe pijnlijk zoiets ook kan zijn. PG laat zien hoe bij het CDA een voorzitter dat deed in 1994 en hij daardoor respect won en in de jaren daarna onder meer door het krediet dat hij had gekregen bij zijn oud-collega Helmut Kohl een mooie Europese rol kon gaan vervullen.Zowel Thierry Baudet als de PvdD-voorzitter raakten verstrikt in een ongeremde, smerige machtsstrijd met de man achter de schermen die in hun partij écht aan de touwtjes trok. Het is dan ook een belangrijke wet, dat een voorzitter nooit moet werken in een situatie dat haar eigen gezag permanent ondermijnd is. Net als een voorzitter ervoor moet zorgen dat zijn gezag en rol geworteld is in 'de vaste, vruchtbare bodem' van zijn partij en achterban. Bij Leefbaar Nederland, de Lijst Pim Fortuyn en veel andere nieuwe populistische partijen zie je het daar altijd weer mis lopen. Daar had je bijvoorbeeld een vastgoed-moloch die zich tot interim-chef liet benoemen en met iedereen in zijn club de grootst mogelijke ruzies kreeg, juist omdát hij de rekeningen betaalde. Aan de hand van de 10 wetten is duidelijk te herleiden wat een voorzitter moet doen, moet nalaten, moet opbouwen en soms zonder scrupules de nek moet willen omdraaien.PG geeft ook drie voorbeelden van partijvoorzitters die daar in uitblonken, twee vrouwen van het midden en een legendarische bullebak uit liberale kring. Voor de pas 25-jarige aanvoerder van de PvdD is dit verhaal dan ook hopelijk een beetje troost. Hij is bepaald niet de eerste wiens ambt meer spijkerbed dan hemelbed bleek.***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen afl. 5600:00:00 - Intro door Jaap Jansen00:01:11 - PG Kroeger (deel 1)01:00:04 - PG Kroeger (deel 2)01:40:24 - Uitro01:41:52 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 55Vrijdag, 11 oktober hield de SER, de sociaal economische raad, Open Huis. Zo'n 400 mensen kwamen daar kijken wat het geheim is van de SER. Bijvoorbeeld: hoe onderhandel je, hoe organiseer je medezeggenschap en hoe sluit je akkoorden? Betrouwbare Bronnen was er ook en we namen, live voor publiek, deze aflevering op.***Jaap Jansen praat met SER-voorzitter Mariëtte Hamer, SER Jongerenplatform-voorzitter Luce van Kempen en de voorzitter van CNV-jongeren Semih Eski over het leenstelsel voor studenten.Een meerderheid van de Tweede Kamer wil van het huidige systeem af, maar het regeerakkoord houdt verandering tegen. Hamer wil een plan maken dat in de volgende kabinetsperiode kan worden ingevoerd.Hamer: “Wat je vaak ziet in de politiek: iedereen wil van iets af en dan gaat men zich vastzetten in het eigen alternatief. Ik maak mij grote zorgen dat straks allerlei plannen naast elkaar liggen waar geen meerderheid voor is, zodat er uiteindelijk niks verandert. Met het SER Jongerenplatform willen we nu kijken of we met een alternatief kunnen komen dat op breed maatschappelijk draagvlak kan rekenen. Zodat tegen de tijd dat de volgende kabinetsformatie komt, iedereen zegt: het plan ligt er al, laten we dat gewoon overnemen. Zodat er niet opnieuw politieke strijd ontstaat over de ruggen van jongeren heen; mensen die ons land moeten gaan dragen. Dat kunnen we ons helemaal niet permitteren.”Er moet er een stelsel komen dat geen enkele jongere in Nederland belemmert om te gaan studeren of ertoe leidt dat iemand na zijn studie sociaaleconomisch minder kansen heeft, zegt Semih Eski.Hamer: “Het is een ingewikkeld probleem, maar wel oplosbaar en ik heb goede hoop dat we er met zoveel kennis en kunde van de jongeren, van de SER en alle mensen die we er bij gaan betrekken, samen uit kunnen komen.”Volgens Hamer en het SER-Jongerenplatform weerhoudt het bestaande leenstelsel sommige jongeren om te gaan studeren. “Tijdens het studeren is de stress groter omdat de schuld op hun schouders drukt. Na de studie maakt de schuld het lastig omdat de hele schuld mee wordt genomen in de hypotheekberekening”, zegt Hamer. “Dat minder jongeren gaan studeren, kunnen we ons niet permitteren.”Het leenstelsel werd in het studiejaar 2015-2016 ingevoerd door VVD en PvdA in het kabinet Rutte II met steun van D66 en GroenLinks. Inmiddels willen PvdA en GroenLinks er vanaf en staat D66 open voor verandering. De totale studieschuld van (oud)studenten is 19,3 miljard euro, maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek vorige week bekend.***Daarna praat Jaap met Ed Nijpels, kroonlid van de SER en voorzitter van het Klimaatoverleg dat leidde naar het Klimaatakkoord.Nijpels is ook oud VVD-leider en oud minister van Milieu. Hij roept de politiek op, de maximumsnelheid op de Nederlandse wegen terug te brengen naar 100 km per uur. Niet, zoals het kabinet nu van plan is, op sommige plaatsen, maar overal.Op veel snelweggedeeltes mag je nu 130 rijden. Vanwege het stikstofprobleem wil het kabinet de maximumsnelheid in bosrijke omgeving verlagen. Nijpels vindt dat onvoldoende. Hij noemt het ‘een beetje armetierig als we in deze rijke samenleving het rijden van 130 beschouwen als het grootste goed in de wereld’.In het kabinet Rutte II verhoogde VVD-minister Melanie Schultz op veel weggedeeltes de maximumsnelheid naar 130. De VVD maakte er zelfs een campagne van. De huidige minister, VVD’er Cora van Nieuwenhuizen, wil ‘waar het mogelijk is’ de 130 handhaven.Nijpels: “Ik zeg altijd tegen mijn liberale vrienden in de VVD: 120 of 130 rijden is niet een soort grondrecht. Toen ik minister van Milieu was, was ik al voorstander van beperking van de maximumsnelheid. Er zijn veel argumenten. De verkeersdoden, het aantal gewonden, de maatschappelijke schade, de onrust als je door het land rijdt. Je wordt gek van het aantal keren dat je je moet inhouden of dat je juist weer wat harder mag. Er is heel wat voor te zeggen om die maximumsnelheid nu te beperken. Helemaal als je kijkt naar de stikstofproblematiek.”In zijn rol als voorzitter van het Klimaatoverleg dat leidde tot een Klimaatakkoord betreurt Nijpels dat Greenpeace van plan is het akkoord niet te tekenen. “Ik zou het buitengewoon jammer vinden. Ik heb de afgelopen jaren rond het Energieakkoord heel goed samengewerkt met Greenpeace. Ik vind ook dat zij een heel goede en verstandige bijdrage hebben geleverd aan de uitvoering van het Energieakkoord.”Als Greenpeace niet meedoet aan het klimaatakkoord, waarschuwt Nijpels, heeft ze geen invloed meer heeft op de uitwerking ervan. “Ik zou ze het liefst erbij hebben en dat is denk ik ook in het belang van Greenpeace zelf, want als je niet ondertekent, dan is nog maar de vraag hoe je straks wordt betrokken bij de uitvoering van het Klimaatakkoord. En bij de uitvoering zouden we kunnen profiteren van de goede inzichten van Greenpeace. Dus ik vind het, om het maar heel grof te zeggen, verdomd jammer. Het was mij een lief ding waard geweest als Greenpeace had gezegd: wij steunen het akkoord, maar we hebben wel een aantal kanttekeningen. Dan hadden ze betrokken kunnen worden bij de uitwerking van al die regelingen”, aldus Nijpels.***In het derde luik van deze Betrouwbare Bronnen duikt PG Kroeger in de geschiedenis van de jaren voordat de SER ontstond toen Nederland worstelde hoe het verder moest na de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog.Anders dan je meestal hoort was het niet zo dat de Nederlandse samenleving en politiek na de bevrijding de handen ineen sloegen en met durf en ijver aan de wederopbouw van de economie en de maatschappij begonnen. De eerste jaren na 1945 leek men vooral getraumatiseerd, stuurloos en ontredderd. De droom van onder anderen koningin Wilhelmina van 'vernieuwing' door een 'heldenvolk' van verzetsstrijders bleek een fata morgana en zelfs in zekere zin een gevaarlijke, anti-democratische illusie.En of dat niet genoeg was begon ons land een grootscheepse koloniale oorlog in 'Ons Indië' die het verarmde, uitgeputte Nederland geld en mensenlevens kostte die het zich eigenlijk helemaal niet kon veroorloven. Geen wonder dus, dat de rantsoenering van eerste levensbehoeften uit de bittere oorlogsjaren na de bevrijding moest worden voortgezet.Herstel van de economie en het begin van de welvaartsstaat moesten dan ook wachten totdat - onder meer onder druk van de Amerikaanse bevrijders - een eind werd gemaakt aan de oorlog in Azië en aan het beleid dat de verarming van de jaren van de bezetting voortzette. PG wijst daarbij op de visie en durf van één man, die in onze geschiedenis zelden wordt genoemd: Jan van den Brink.Hij was en is de jongste minister ooit in onze parlementaire geschiedenis en zorgde tussen 1948 en 1952 voor een revolutie. Hij zette een nieuw beleid in gang met een visionaire insteek: een wederopbouw waarin nieuwe industrie en nieuwe ideeën over economische en sociale plannen voorop stonden. De jeugdige KVP-minister verenigde zijn insteek met die van 'Keynesianen' als Tinbergen en Witteveen en zo ontstond een Nederlandse versie van de New Deal van FDR.Essentieel onderdeel van deze beleidsinnovatie was de wet die in 1950 de SER oprichtte. En dat 'polderorgaan' heeft zichzelf sindsdien steeds weer opnieuw weten uit te vinden.Over Jan van den Brink - die slechts 4 jaar minister was, maar een groot stempel op ons land en zijn economie en samenleving wist te zetten - vertelt PG ook nog, dat hij in 1977 bijna minister-president was geworden, 25 jaar na zijn vertrek uit de Haagse politiek. Nederland had bijna in plaats van het 'Lubbers-tijdperk' het 'Van den Brink decennium' gehad!***Reageer op Betrouwbare Bronnen afl. 55 via de comments, via Twitter of Facebook of rechtstreeks via betrouwbarebronnen@dagennacht.nlWil je adverteren of sponsoren, schrijf dan naar Flip Kylian Adams: flip@dagennacht.nl***Tijdlijn BB 5500:00:00 - Intro met quotes Ed Nijpels00:04:44 - Mariëtte Hamer, Luce van Kempen, Semih Eski00:26:00 - Ed Nijpels01:15:32 - PG Kroeger01:57:00 - Uitro01:57:55 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 54Ooit was Nederland militair een stoere wereldmacht, nu willen we vooral goed doen en bijdragen aan opbouwmissies, lijkt het. Is Nederland te lief voor oorlog? Christ Klep schreef er een boek over. Jaap Jansen praat met hem.In het gesprek komen onder meer aan de orde: Michiel de Ruyter, de Slag bij Waterloo, de bloedige strijd in Indië, Srebrenica, Uruzgan, Marco Kroon, de dienstplicht en Defensie als sluitpost in kabinetsformaties.We praten ook over de actuele situatie. Defensie krijgt er nu mondjesmaat geld bij, maar is nog lang niet op sterkte, zegt Klep. Zo is de krijgsmacht is nog niet gereed om met een eenheid van een paar honderd militairen deel te nemen aan een eventuele NAVO-vredesmacht in Syrië.‘Als die vraag over enige tijd komt zal Buitenlandse Zaken snel ja willen zeggen, maar Defensie heeft een probleem. De militaire organisatie is de afgelopen al een aantal keer door zijn hoeven gezakt. Defensie is uitgeput, het materieel is in slechte toestand en er zijn grote personeelstekorten, vaak op cruciale functies. Een groot gedeelte van de krijgsmacht moet opnieuw worden uitgerust en eerst weer oefenen. Daar heb je nog wel twee jaar voor nodig.’Volgens Klep telt Defensie op dit moment tussen de zeven- en achtduizend onvervulde functies, ongeveer een zesde van het apparaat.Nederland kan wel een nieuwe kleine missie aan, zegt Klep. Minister Ank Bijleveld (Defensie) overweegt enkele tientallen militairen naar Mali te zenden voor een trainingsmissie. ‘Dat doen we ook in Afghanistan, het is een overzichtelijk plan.’Deze week viel Turkije Noordoost-Syrië binnen nadat de Amerikaanse president Trump aankondigde zijn troepen daar weg te halen. De Europese NAVO-bondgenoten zinnen nu op sancties tegen Turkije.‘Binnen de NAVO hebben we de Turken nooit echt als heel serieuze en betrouwbare bondgenoot gezien’, zegt Klep. De NAVO wilde Turkije als lid om de Zuidflank van Europa af te dekken en ook om NAVO-lid Griekenland in het gareel te houden, dat vaak in onmin leeft met de Turkse buren.Klep: ‘De Turken schaffen nu Russische luchtafweerraketten aan die zo modern zijn dat ze al het Amerikaanse materieel in de buurt kunnen bespioneren. Dat geeft wel aan dat ze zich los aan het weken zijn en hun eigen regionale machtsbelang voor laten gaan.’President Trump beloofde zijn kiezers minder bemoeienis met de rest van de wereld, maar Klep kan voor Amerika geen enkel voordeel bedenken van de ontwikkelingen die nu plaatsvinden. ‘Trump heeft werkelijk geen verstand van strategie, het interesseert hem waarschijnlijk ook helemaal niet. In Moskou en de Syrische hoofdstad lachen ze nu. Voor Assad wordt het speelveld veel gemakkelijker. Hij kan nu het laatste stukje souverein Syrisch grondgebied terugveroveren’, zegt Klep. ***LeesvoerChrist Klep - Van wereldmacht tot 'braafste jongetje', onze militaire identiteit door de eeuwen heen. Uitgever: Athenaeum - Polak & Van Gennep, Amsterdam 2019.***ReagerenWil je reageren op deze aflevering? Dat kan in je podcast-app, op Twitter, Facebook of via een mailtje aan betrouwbarebronnen@dagennacht.nlWil je adverteren of sponsoren, schrijf dan naar Flip Kylian Adams door een mailtje te sturen aan: flip@dagennacht.nl***Tijdlijn BB 5400:00:00 - Intro door Jaap Jansen00:01:28 - Christ Klep (deel 1)00:35:49 - Christ Klep (deel 2)01:30:19 - Uitro01:31:11 - Einde

Betrouwbare Bronnen aflevering 53Het is het merkwaardigste jubileumfeest uit de moderne geschiedenis. Een land vierde met enorme militaire parades, fakkeloptochten, sport en cultuur zijn 40e verjaardag. Hoogtepunt was een internationale topconferentie om het regime groots te feliciteren en het volk de gelegenheid te geven de aanhankelijkheid van de arbeiders en boeren aan hun staat en leiders te laten horen en zien.Het gaat hier over de DDR. Die Deutsche Demokratische Republik, beter bekend als Oost Duitsland. Deze communistische dictatuur maakte van de 7e oktober 1989 - nu precies 30 jaar geleden - een ongekend evenement. PG Kroeger vertelt wat er gebeurde en hoe dit het regime in Oost-Berlijn van Erich Honecker en zijn Poliitbüro volkomen uit elkaar viel.Uit heel de communistische wereld en linkse dictaturen elders kwamen de leiders opdraven om Honecker en zijn bewind eer te bewijzen. Van Arafat tot Fidel Castro en van Ortega tot het laatste CPN-lid uit de Eerste Kamer. Hoofdgast was natuurlijk de grote baas uit het Kremlin zelf, Mikhail Gorbatsjov. Maar Honecker en de zijnen gebruikten hun festijn vooral om hem te vernederen en te tonen, dat niet hij maar de DDR-leiding de steun had van de bondgenoten.Dat liep uit op een tweeledige confrontatie. Die tussen het Politbüro en de Sovjetleider, die liet blijken niet van plan te zijn de gewelddadige koers van repressie van de DDR te blijven steunen. En tussen het regime en de bevolking van het land. Want de mensen grepen de festiviteiten aan voor ongekende demonstraties van aanhankelijkheid, maar niet met Honecker en de zijnen. Jaap laat fragmenten horen van de protesten op straat in heel Oost Berlijn tot en met de oevers van de Spree, recht tegenover de feestzaal waar Honecker een banket aanbood en zijn feestrede hield.Zo liep dit staatsfeest volledig uit de hand. De beruchte Stasi greep met niets ontziende bruutheid in. Het mocht niet meer helpen. Kort na het jubileum werd Honecker afgezet als leider. Zijn opvolger was bijna hilarisch incompetent. En zo eindigde het feest in de complete instorting van wat de meest onwrikbare Oost-Europese dictatuur werd geacht.Maar het was nog niet helemaal voorbij. De weken die volgden zouden nog dramatischer worden. Intussen klonk bij het jubileum steeds de melodie van het volkslied van de DDR. De historie daarvan was eigenlijk al een bewijs hoe onnatuurlijk en verknipt dit land en dit regime waren geweest. Want welk bewind kwam anders op het idee zijn eigen volk te verbieden de tekst van de nationale hymne te leren en te zingen? En dat terwijl tekst en melodie bijzonder mooi waren; de vrucht van enkele van de beste Duitse kunstenaars.Als voetnoot hier het gedicht van Becher dat het DDR-volkslied werd:Auferstanden aus Ruinen und der Zukunft zugewandt,laß uns Dir zum Guten dienen, Deutschland, einig Vaterland.Alte Not gilt es zu zwingen, und wir zwingen sie vereint,denn es muß uns doch gelingen, daß die Sonne schön wie nie über Deutschland scheint.Glück und Friede sei beschieden Deutschland, unserm Vaterland. Alle Welt sehnt sich nach Frieden, reicht den Völkern eure Hand.Wenn wir brüderlich uns einen, schlagen wir des Volkes Feind! Laßt das Licht des Friedens scheinen, daß nie eine Mutter mehr ihren Sohn beweint.Laßt uns pflügen, laßt uns bauen, lernt und schafft wie nie zuvor, und der eignen Kraft vertrauend, steigt ein frei Geschlecht empor.Deutsche Jugend, bestes Streben unsres Volks in dir vereint, wirst du Deutschlands neues Leben.Und die Sonne schön wie nie über Deutschland scheint.***Wil je reageren op deze aflevering?Dat kan in je podcast-app.Het kan ook op Twitter of via een mailtje aan betrouwbarebronnen@dagennacht.nlWil je adverteren of sponsoren, schrijf dan naar Flip Kylian Adams door een mailtje te sturen aan: flip@dagennacht.nl***Vrijdag 11 oktober houdt de SER, de Sociaal-Economische Raad, een open huis. Dat begint ’s middags om half twee met discussies en workshops. Je kunt er bijvoorbeeld leren ‘verbindend te onderhandelen’, Ed Nijpels praat over de totstandkoming van het klimaatakkoord en het SER Jongerenplatform vertelt hoe jongeren meer invloed kunnen krijgen.PG en ik zijn er ook en nemen een aantal gesprekken op waar jij bij kunt zijn.Je kunt je aanmelden via ser.nl/openhuis ***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen afl. 5300:00:00 - Intro door Jaap met fragment uit 'Die Partei Hat immer Recht'00:01:42 - PG Kroeger (deel 1)00:24:00 - PG Kroeger (deel 2)00:49:54 - Uitro00:50:42 - Einde

PG Kroeger las de memoires van David Cameron en stuitte op een opmerkelijk verhaal van de Britse oud-premier over premier Mark Rutte.In 2014 wilde Cameron de benoeming van Jean-Claude Juncker tegenhouden als voorzitter van de Europese Commissie. Hij rekende op Angela Merkel en Mark Rutte, maar dat bleek vergeefs. Toen Merkel voor haar christen-democratische vrienden van de EVP koos, liet ook Rutte het er bij zitten, tot onsteltenis van Cameron.**“De VVD is een succesvolle campagnemachine, maar inhoudelijk flets.” Dat zegt Gerry van der List, auteur van een nieuw boek over de VVD, in deze Betrouwbare Bronnen. “Het wrange is dat de VVD pas succes boekte toen afscheid werd genomen van het idee van de debatpartij en het echt een campagnepartij werd. Toen was Ivo Opstelten voorzitter van de partij. Hij zei: alle neuzen één kant op, we moeten eenheid creëren”, zegt Van der List. “Mark Rutte deed het in het begin helemaal niet goed, hij was een beetje onzeker. Maar met de steun van Opstelten heeft hij het uiteindelijk gered.”Van der List werkte vroeger voor het wetenschappelijk bureau van de VVD en is nu redacteur van Elsevier, dat veel gelezen wordt in VVD-kringen. “Je kunt je afvragen of de koers van Rutte, die nu wel erg ver naar het midden opschuift en eigenlijk helemaal geen liberaal kompas lijkt te hebben, wel zo verstandig is. Zijn optreden bij de Algemene Beschouwingen was een opgestoken middelvinger naar de rechtse achterban van de VVD”, zegt Van der List. “Rutte is een goed teamleider, een goed spreker en een goede debater, maar niet iemand waar je echt staat op kunt maken. Hij verdedigt standpunten die hij de vorige dag nog bestreed.”Volgens Van der List is de VVD verworden tot een ‘lijst-Rutte’. “Hij krijgt weinig tegenspraak. Als hij voor de afschaffing van de dividendbelasting pleit, is er helemaal niemand in de partij die daartegen in het geweer komt. En als hij er dan van afziet, is er ook helemaal niemand die hem daar op aanspreekt. Rutte kan heel erg zijn eigen gang gaan. Fractieleider Klaas Dijkhoff heeft een wat flodderig document geproduceerd: Liberalisme dat werkt voor mensen. Daar praat hij in het land over. Maar hij kan zelf beslissen wat hij met die discussies doet. Als hij niks doet, dan kraait er geen haan naar.”De VVD is teveel afhankelijk van Mark Rutte, zegt Van der List. Hij waarschuwt: “Als het CDA bijvoorbeeld met Wopke Hoekstra over een tijdje een populaire lijsttrekker zal hebben en Rutte neemt afscheid, dan zou de VVD wel eens op de tweede of derde plaats terecht kunnen komen.”Leden van de VVD-top krijgen intern nu al het advies om het rapport ‘Verder na de klap’ te lezen, waarmee het CDA in 2010 de val van het CDA in de nadagen van premier Jan Peter Balkenende analyseerde. “De grootste fout die het CDA volgens dat rapport maakte, was het gebrek aan interne tegenspraak en het steeds maar volgen van het kabinet waarin de eigen partij de grootste was. Die problemen zijn nu ook duidelijk te signaleren in de VVD, dat ziet iedereen. Als later een VVD-commissie de neergang analyseert, zal ze ongetwijfeld met dezelfde mankementen aankomen”, zegt Van der List.In 2011 stonden de toenmalige Kamerleden Ton Elias en de huidige minister van Infrastructuur Cora van Nieuwenhuizen op het punt om 32 Noord-Koreaanse vlaggetjes te bestellen om voor de neus van elk Kamerlid in de fractievergadering te zetten. Ze zagen er vanaf omdat ze vreesden voor een rel.**De boekenDavid Cameron - For The Record (William Collins, 2019)Gerry van der List - Liberale Lessen, macht en onmacht van de VVD (Prometheus, 2019)**Tijdlijn Betrouwbare Bronnen aflevering 5200:00:00 - Intro door Jaap Jansen met quotes Mark Rutte en Gerry van der List00:03:22 - PG Kroeger over David Cameron en Mark Rutte00:42:23 - Gerry van der List over de VVD01:52:10 - Uitro door Jaap01:53:07 - Einde

Impeachment. Het laat elke Amerikaanse politicus, journalist en staatsrechtgeleerde sidderen. Maar wat weten we er eigenlijk over? Hoe vaak gebeurde dit drama? Wie bedacht zoiets? En wat zou zich nu kunnen gaan voltrekken tussen Nancy Pelosi en Donald Trump – de twee bejaarde gladiatoren in dit gevecht – als je de historie als gids gebruikt?PG Kroeger vertelt hoe het fenomeen van het impeachment uit de rechtsorde van het oude Rome via de Vikingen als Frans feodaal rechtsbeginsel in de Middeleeuwen onderdeel werd van de Engelse ‘Common Law’. De Founding Fathers van de Verenigde Staten namen het vervolgens op in hun 'Constitution of Philadelphia' van 1787, die nog steeds de vereerde grondwet van deze wereldmacht vormt.Waarom en hoe is al een verhaal op zich. Het is dan ook geen wonder dat 'Speaker of the House' Pelosi zo’n Founding Father bewust citeerde over juist dit punt bij haar officiële aankondiging van het impeachment van president Trump. 'A Republic. If you can keep it!'De geschiedenis hiervan gaat over enkele van de meest kleurrijke en omstreden lieden in de VS sinds haar ontstaan in de late achttiende eeuw. Van vice-president Aaron Burr die de favoriete assistent van George Washington vermoordde en daarna ook nog landverraad pleegde tot de briljante politicus Richard Nixon die de grootse victorie bij zijn herverkiezing volledig verknoeide en als paria het Witte Huis verliet.Maar dit verhaal gaat niet alleen over presidenten. Impeachment raakt vele hoge functionarissen van de federale overheid van Amerika. Fameus is de poging in de eerste jaren na 1800 om in de jonge republiek opperrechter Samuel Chase af te zetten. Dat leidde tot een epische botsing; een machtsstrijd van de president, de senatoren en de rechterlijke macht en die worsteling werkt tot op de dag van vandaag diep door in Washington DC als precedent in het staatsrecht. Nu ook weer bij Trump.In de huidige tijd kan het woord ‘impeachment’ niet vallen zonder dat de naam Monica Lewinski genoemd wordt. PG neemt het voor haar op als hij schildert hoe zeer zij in die pre-#metoo tijperk misbruikt werd door haar chef Bill Clinton én daarna door onderzoeksrechter Kenneth Starr en de media. Het lot van dit verliefde meisje dat als stagair in het Witte Huis werkte kon hen geen biet schelen. Haar leven en reputatie werden voor altijd besmeurd.Staatsrechtelijk was het impeachment en het daarop volgende proces tegen president Clinton in de Senaat van grote betekenis. Dat zal zeker blijken dit najaar. Want Nancy Pelosi zal willen voorkomen dat de aanklacht tegen Trump te ‘dun’ of te weinig substantieel wordt, waardoor zij in de Senaat af zou gaan. PG analyseert daarom de al 60-jarige politieke loopbaan van deze vrouw in de top van Amerika en hoe zij na bedachtzaam en prudent afwachten nu ineens toeslaat.Wat gaat Trump nu doen? Zal de Bush en McCain-vleugel van de 'Grand Old Party' dit de ideale kans vinden om nog voor de primaries van 2020 van hem verlost te zijn? Zodat hun partij met een schone lei de verkiezingen in kan gaan en in november volgend jaar én fatsoenlijk én kansrijk kan zijn? Zal nu blijken dat juist Pelosi de wreker is van de spijkerharde matriarch van de Bush-dynastie, first lady Barbara, wier lievelingszoon Jeb door Trump zo vernederd werd? Roept ‘Bar’ vanaf haar wolk: ‘You go Nancy, go girl!’En gaat Donald Trump zélf in de Senaat getuigen tegen de aanklacht vanuit het Huis van Afgevaardigden? Maakt hij zijn steeds chaotischer opererende advocaat Rudy Giuliani daar zijn verdediger of zal die als getuige over zijn eigen zaakjes in Kiev de president funest worden? Wat is de rol van Opperrechter John Roberts, de man die dit proces moet leiden? Hij is een trouw paladijn van de Bush-dynastie.PG tipt voor de luisteraars van Betrouwbare Bronnen afl. 51 alvast enkele historische momenten die er aan komen. De speech in het Huis van GOP-rebellen tegen Trump als Justin Amash zal zeker spannend worden. Hoogtepunt zal ook zijn het optreden van John Lewis, vriend van Ds Martin Luther King en icoon van de Civil Rights beweging, die voor diens ‘hometown’ Atlanta, Georgia in het Huis zit. Hij is de perfecte ‘gospeldominee’ die met de redevoering van zijn leven de harten van Amerika zal kunnen roeren en de integriteit van de Grondwet en het ambt van de President verdedigt tegen Trump. President Barack Obama vroeg hem niet voor niets een rede te houden bij de herdenking van Marten Luther Kings 'mars op Washington'.Dit zijn weken die geschiedenis schrijven.***Tijdlijn00:00:00 - Intro door Jaap Jansen00:01:43 - PG Kroeger over Impeachment (deel 1)00:47:54 - PG Kroeger over Impeachment (deel 2)01:46:14 - Uitro***Reacties op Betrouwbare Bronnen zijn welkom in de comments van je favoriete podcast-app,op Twitter, Facebook of waar dan ook.Reageren kan ook via betrouwbarebronnen@dagennacht.nlOverweeg je te adverteren of te sponsoren?Neem dan contact op met Flip Kylian Adamsflip@dagennacht.nl

In Betrouwbare Bronnen aflevering 5000:00:00 - Intro met quotes Sander Dekker00:05:32 - PG Kroeger over vrijheid van onderwijs01:40:10 - Luisteraars krijgen korting bij Cosi Fan Tutte (Nationale Opera)01:49:10 - Sander Dekker en de staat van de rechtstaat02:44:28 - Uitro02:45:17 - Einde***Deze week sprak PG Kroeger op een bijeenkomst van VVD en ChristenUnie over het Grondwettelijke principe van de vrijheid van onderwijs. Fractieleiders Klaas Dijkhoff en Gert-Jan Segers gingen daarover met elkaar in debat. In Betrouwbare Bronnen gaat PG nog dieper in op de historie van het Grondwetsartikel dat in ons land in 1917 ‘de vrijheid van onderwijs’ regelde.PG vertelt hoe tussen 1915 en 1917 twee toppolitici die elkaar ideologisch tot op het bot bestreden in een ‘Bevredigingscommissie’ een gezamenlijke route vonden om de decennia uitgevochten ‘Schoolstrijd’ in een keer en finaal te beslechten. Dit is in onze parlementaire geschiedenis een uniek huzarenstukje gebleken. Hoe deden de sociaal-democraat Pieter Jelles Troelstra en Alexander de Savornin Lohman (Christelijk-Historische Unie) dat? En wat bereikten zij hiermee?Daarbij legt hij directe verbindingen naar de actualiteit. Zoals bijna elke week in Betrouwbare Bronnen blijken het verleden en de politieke cultuur van vroeger nog buitengewoon vitaal en bepalend voor het Nederland en Europa van vandaag. Zo laat PG zien, dat het Haga Lyceum in Amsterdam vanuit de grondwettelijke rechten en plichten voor bijzondere scholen volstrekt fout zit en minister Slob alle reden heeft fors in te grijpen. Hij laat ook zien dat de gemeente Westland vanuit diezelfde principes minstens zo fout zit als ze een nieuwe islamitische school niet wil toelaten. Hij roept minister Ollongren zelfs op die raad desnoods te schorsen, als deze volhardt de Grondwet ten aanzien van de rechten van ouders zo onbeschaamd te schenden.En de felle discussies dan over de salafistische schooltjes en hun lessen die tegen onze Grondwet en ‘cultuur’ ingaan? Daar blijkt men vooral een hoop broodjes aap over te serveren. Ook Dijkhoff en Segers erkennen dat nu. Er zijn in ons land helemaal geen salafistische scholen. Er zijn buitenschoolse ‘vrijwilligerswerk’ activiteiten, zoals die er ook zijn in de sport, de cultuur en bij verschillende godsdiensten. Niets daarvan heeft enige relatie met ‘Artikel 23 van de Grondwet’. De minister die daar over gaat is niet minister Arie Slob, maar minister Sander Dekker. De beide fractieleiders zien hem graag actiever en daadkrachtiger optreden.***Jaap Jansen praat met minister Sander Dekker van Rechtsbescherming. Volgens hem ligt het gevaar op de loer dat Nederland afglijdt richting narcostaat. Dit zegt hij naar aanleiding van de moord op advocaat Derk Wiersum.Dekker meent dat de georganiseerde drugscriminaliteit nu nog niet is geïnfiltreerd op het hoogste niveau van de staat. “Nederland is geen narcostaat. We moeten alleen niet naïef zijn. Dit gevaar ligt ook in Nederland op de loer. Als de georganiseerde criminaliteit dit geweld gebruikt en dit soort methodes, dan is ze ook bereid om andere dingen te doen”, zegt Dekker.“Ik vind narcostaat een heel vervelende term omdat het idee van een narcostaat suggereert dat ook de staat zelf een bijdrage levert of een rol heeft in het faciliteren van drugscriminaliteit. Ik geloof niet dat dit het geval is. Wij hebben heel goede politiediensten, Openbaar Ministerie, rechters. Er zit wel eens een rotte appel tussen, maar dat is echt de uitzondering op de regel. We hebben een heel groot drugsprobleem in Nederland. Producent, exporteur, noem het maar op. Het probleem is hier groter dan in heel veel andere Europese landen. Maar ik sta nog steeds wel in voor de integriteit van ons bestuur. Alleen: we moeten het bewaken.”Hij wijst er op dat op lokaal niveau in de gaten wordt gehouden of zetbazen van criminele organisaties in gemeenteraden en colleges dreigen te komen. “Ik ben bezig met het voorbereiden van wetgeving om beter onderzoek te doen en op basis van signalen dieper te gaan.” Burgemeesters en commissarissen van de koning moeten het instrumentarium hebben om op te kunnen treden, zegt Dekker.De Nederlandse Politiebond schreef vorig jaar in een rapport dat Nederland alle kenmerken heeft van een narcostaat die wordt ondermijnd door ‘rijke machthebbers in een parallelle drugseconomie’. De gisteren overleden Franse oud-president Chirac noemde Nederland al in 1996 een narcostaat.Dekker vertelt dat hij ‘als puber’ meermaals softdrugs heeft gebruikt. “Maar uiteindelijk vond ik het helemaal niet zo leuk en lekker. Mijn advies aan alle jongeren is: gebruik geen drugs, er zijn andere leuke manieren om een feestje te vieren.” Het voornemen in het regeerakkoord om te gaan experimenteren met legale wietverkoop ‘kwam niet uit de koker van de VVD’. “Maar we hebben hier heldere afspraken over gemaakt met kleinschalige experimenten om te kijken wat werkt.”In het gesprek vertelt Dekker ook over de rechtspraak in Nederland, die er per jaar 100 miljoen euro bijkrijgt om de fors opgelopen achterstanden weg te werken. Hij spreekt ook over het proces tegen Geert Wilders en over zijn plannen met de sociale advocatuur, die geen extra geld krijgt.Aansluitend op de discussie over vrijheid van onderwijs in deze aflevering van Betrouwbare Bronnen kondigt Dekker aan dat hij nog dit jaar een wetsvoorstel naar de Kamer wil sturen om radicale organisaties aan te pakken.Ook praat Dekker over zijn rol in de ministerraad als bewaker van de VVD-lijn. "Als de VVD zich niet in het beleid kan herkennen, heb je een probleem."***Reacties op Betrouwbare Bronnen zijn welkom in de comments van je favoriete podcast-app,op Twitter, Facebook of waar dan ook. Spread the word!Reageren kan ook viabetrouwbarebronnen@dagennacht.nlOverweeg je te adverteren of te sponsoren? Neem dan contact op met Flip Kylian Adamsflip@dagennacht.nl

Betrouwbare Bronnen aflevering 49Tijdlijn:00:00:00 - Intro door Jaap Jansen00:03:01 - Algemene Beschouwingen nabeschouwd door Roderik van Grieken01:37:25 - PG Kroeger over Karel V en Filips II, de koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd02:32:43 - Uitro02:33:46 - Einde***Roderik van Grieken van het Nederlands Debatinstituut blikt met Jaap Jansen terug op de Algemene Politieke Beschouwingen van 2019. Van Grieken vertelt over het nut van een goed debat en hoe je dat eigenlijk meet. Volgens hem was PvdA-leider Lodewijk Asscher net als vorig jaar de beste debater.Volgens Jaap zij er bijna letterlijke overeenkomsten tussen de speech van Asscher en de overwinningsspeech van president Barack Obama uit 2008. Asscher voerde de 105-jarige Fopkje Kijlstra ten tonele, die in haar leven enorme maatschappelijke vooruitgang heeft meegemaakt. Obama kwam 11 jaar geleden al met de 106-jarige Ann Nixon Cooper, die... Je raadt het al. In deze aflevering van Betrouwbare Bronnen hoor je de fragmenten naast elkaar.Jesse Klaver van GroenLinks deed deze week iets opmerkelijks. Hij wil niet meer meedoen aan 'scorebord-politiek'. Maar volgens Roderik van Grieken kom je in de politiek uiteindelijk altijd bij het scorebord uit: verkiezingen.Premier Mark Rutte (VVD) wekt nog altijd veel indruk. Hij stond ook nu weer souverein achter de regeringstafel. Ook Geert Wilders krijgt complimenten van Van Grieken. Het grootste nieuwe talent is D66-fractievoorzitter Rob Jetten, die zowel op het spreekgestoelte als achter de interruptiemicrofoon indruk maakte.Van Griekens analyse bevat lessen voor iedereen die debatten volgt of er zelf aan deelneemt.***In zijn historische verhaal laat PG Kroeger zien dat het wezen van geschiedenis en geschiedschrijving precies dat is, wat volgens minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs Cultuur en Wetenschap) niet kan: een voortdurend proces van 'herschrijven'. Een nimmer eindigend 'herinterpreteren', herontdekken' en 'herzien' van beelden, visies en feiten en indrukken.Een prachtig voorbeeld daarvan vorm die eeuw voorafgaand aan 'de Gouden Eeuw', toen ons land onderdeel was van het grootse imperium van de Spaanse Habsburgers, 'het Rijk waarin de zon niet onderging'. Wij werden geregeerd door twee heersers die in de geschiedenis onder de machtigste en krachtdadigste ooit worden gerekend, Karel V en Philips II. Maar klopt dat beeld wel?Dankzij het werk van de Britse historicus Geoffrey Parker weten wij nu veel meer - en veel verrassends en onverwachts - over deze twee vorsten en hun bewind, hun persoonlijkheid, successen en nederlagen op het wereldtoneel. Zij waren die 'Koning van Hispanje' die wij altijd geëerd hebben. Maar wie waren zij, wat deden zij? Wat lieten zij na? Wie waren hun 'geheime wapen'?PG heeft Geoffrey Parker twee keer uitvoerig geïnterviewd naar aanleiding van zijn baanbrekend historische werk over het Spaanse wereldrijk en vooral ook over Filips II.Zeer recent verscheen diens magnum opus over de vader van deze in onze historie zo 'slecht' bekend staande koning. Die vader, keizer Karel V, heeft nu juist een relatief gunstig imago gehouden. Daarbij hielp natuurlijk zijn liefde voor de Nederlanden en de steden Gent en Mechelen, waarvan hij het Vlaamse dialect erg goed beheerste. Of zoals hij zelf zei: "Ik bid tot God in het Spaans, instrueer mijn diplomaten in het Frans, bemin in het Italiaans, beveel mijn paarden in het Duits en vloek in het Nederlands."Heel anders dan de extraverte, rusteloos rondreizende Karel was zijn zoon Filips II. Een introverte, diep gelovige en bijna calvinistisch ijverig heerser. Zijn eenvoud en soberheid waren legendarisch. Zijn machtsbewustzijn niet minder. Parker noemt hem bovendien een strategische waaghals, ook al noemden de Spanjaarden hem 'El Rey Prudente', de omzichtige koning. Want dat was deze gecompliceerde en verfijnde man ook.PG vertelt uit zijn gesprekken met Parker over diens ongekende ontdekkingen in de archieven die hem na 40 jaar onderzoek en schrijven dwongen tot het letterlijk geheel herschrijven van zijn monumentale biografie van Filips II. Al was het maar omdat door hem het handgeschreven origineel van de vaderlijke 'Instructiones' van Karel aan de 17-jarige Philips teruggevonden zijn, waarin hij zijn zoon meer dan 40 pagina's lang vertelde hoe hij een goed en krachtig heerser kon worden.Een van de opmerkelijkste dingen aan het verhaal van Karel V is dat hij zijn Rijk liet regeren door tantes en zusters: Margaretha van Parma, Margaretha van Oostenrijk, Isabella van Portugal, Catharine of Aragon en Maria van Hongarije. Die laatste regeerde de Nederlanden.De BoekenGeoffrey Parker - Imprudent King, a new life of Philip II (Yale University Press, 2015)Geoffrey Parker - Emperor, a new life of Charles V (Yale University Press, 2019)

Tijdlijn Betrouwbare Bronnen aflevering 4800:00:00 - Intro door Jaap Jansen00:05:48 - PG Kroeger over het boek De Welvaart Van Landen van Adam Smith01:03:44 - Gerrit Voerman & Koen Vossen over Geert Wilders 02:04:24 - Uitro02:05:34 - Einde***Op weg naar Prinsjesdag behandelt PG Kroeger het boek dat de grondslag legde voor het denken over de moderne economie en de rol van staat, bedrijven en burgers daarin. Zonder Het boek van Adam Smith over 'The Wealth of Nations' geen Prinsjesdag, rijksbegroting of koffertje van Wopke Hoekstra.Het boek verscheen in 1776, enkele maanden voor de Amerikaanse revolutie echt uitbrak. Dat jaar is revolutionair geworden in de wereldgeschiedenis en Smith droeg daar zeer aan bij. Hij laat in zijn boek blijken dat hij de opstandige Amerikanen zeer goed begreep en dat de redenering van het Britse bewind over de onderwerping van hun onderdanen aan de andere kant van de plas nergens op sloeg. Dat was niet erg gebruikelijk,'to say the least'.Smith was dan ook een uitzonderlijke man, een geleerde uit Schotland, die ook zeer kritisch was over de Britse elite en haar instituties, zoals Oxford en Cambridge. In zijn boek analyseert hij gedurfd en vaak profetisch hoe de nieuwe economie van de industriële revolutie zich zou ontwikkelen en wat de overheden moesten doen om die tot bloei te helpen brengen. Zijn reputatie als de 'bedenker' van het liberaal kapitalisme is wat dat betreft eigenlijk niet terecht en verdient in elk geval nuancering.Smith deed nog meer. Hij analyseerde ook de theorie van geld en kapitaal, bespotte het protectionisme en 'avant la lettre' de obsessie met tollen en tarieven van iemand als president Donald Trump. Zo blijkt zijn boek dus nog steeds zeer actueel. Nu het voor het eerst in modern Nederlands is vertaald, kan elke Betrouwbare Bronnen-luisteraar ervan meegenieten.Ook verscheen net een vertaling van een essentieel boek van een tijdgenoot van Smith, het in Ierland geboren Lagerhuislid Edmund Burke. Naast het werk van Smith was ook het denken van Burke zeer inspirerend voor zowel de bloei van de nieuwe Verenigde Staten van Amerika als van het revolutionaire Pruisen van de gebroeders Von Humboldt.De boekenAdam Smith - De Welvaart van Landen. Uitgeverij Boom, 2019Edmund Burke - Bespiegelingen over de revolutie in Frankrijk. Uitgeverij Wereldbibliotheek, 2019 ***Gerrit Voerman (Rijksuniversiteit Groningen) en Koen Vossen (Radboud Universiteit Nijmegen) stelden een boek samen over vijftien jaar Geert Wilders als onafhankelijk politicus. Met Jaap Jansen maken ze de balans op.Hij stelt onder meer de vraag: is Wilders een succesvol politicus, wie zijn zijn kiezers en wat is zijn toekomst?Voerman vindt de beschuldiging van Wilders dat de regering onder één hoedje speelt met de rechterlijke macht hypocriet.Het is gebruikelijk dat de politiek op afstand blijft van het Openbaar Ministerie. Wilders heeft aanwijzingen dat ambtenaren van voormalig minister van Justitie Ivo Opstelten en mogelijk ook de oud-minister zelf zware invloed hebben uitgeoefend op het Openbaar Ministerie in het ‘minder Marokkanen’-proces.“De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet”, zegt Voerman in de politieke podcast Betrouwbare Bronnen. “Op allerlei manieren heeft Wilders geprobeerd de rechterlijke macht afhankelijker te maken van de politiek. En tegelijkertijd verwijt hij de rechterlijke macht gepolitiseerd te zijn.”Wilders heeft het vaak over ‘D66-rechters’ die niet doen wat het volk wil. Voerman: “Wilders wil dat rechters niet langer voor het leven worden benoemd, maar voor zes, zeven jaar. Hij wil functioneringsgesprekken met ze houden en als ze niet zwaar genoeg gestraft hebben, kunnen ze inpakken en wegwezen. Ze mogen geen rekening houden met verzachtende omstandigheden. Dat is een verstrekkend voorstel dat de zelfstandigheid en de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht beperkt. Zo maak je de rechterlijke macht afhankelijk van politieke willekeur.”Als de wensen van Wilders wet worden, krijg je volgens Voerman ‘Poolse toestanden’. De Poolse regering probeert al enkele jaren de rechterlijke macht onder controle krijgen. Omdat de onafhankelijkheid van Poolse rechters in gevaar is, startte de Europese Commissie een strafprocedure tegen Polen.Wilders stapte vijftien jaar geleden uit de VVD en richtte later de Partij voor de Vrijheid op, waarvan hij het enige lid is. Volgens Voerman zou Wilders er goed aan doen, de PVV alsnog om te vormen naar een ledenpartij. “Wilders wilde geen LPF-toestanden. Maar om iets voor te stellen in de Nederlandse politiek, moet je ook in de Eerste Kamer vertegenwoordigd zijn en daarvoor heb je Statenleden nodig. Dat kun je niet meer allemaal vanuit Den Haag controleren. Dan is een bepaalde vorm van organisatie helemaal niet zo gek. De PVV is nu vertegenwoordigd in een 30-tal gemeenten. Er is hier en daar al wat gedoe. Je kunt wachten op nog meer gelazer. Juist ook omdat er geen structuur is. PVV’ers die ermee stoppen, klagen vaak: ‘We horen niks uit Den Haag’. Dat is logisch, want Wilders kan het niet allemaal bijbenen.”Koen Vossen wijst op een extra voordeel van een ledenpartij: je krijgt subsidie. “De partij wordt financieel en door gebrek aan menskracht ernstig gehinderd. Maar karakterologisch is het voor Wilders en zijn rechterhand Martin Bosma bijna een nederlaag als ze nu gaan toegeven dat ze wel een ledenpartij nodig hebben”, aldus Vossen.Het boek Gerrit Voerman en Koen Vossen - Wilders Gewogen. Uitgeverij Boom, 2019***Wil je reageren op deze aflevering, doe dat op Twitter bij @pgkroeger of @jaapjansenHet kan ook per mail: betrouwbarebronnen@dagennacht.nlOverweeg je te adverteren in Betrouwbare Bronnen of misschien zelfs uitgebreidere sponsoring, stuur dan een mailtje naar Bob den Hartog: bob@dagennacht.nl

Tijdlijn Betrouwbare Bronnen aflevering 4700:00:00 - Intro door Jaap Jansen met quotes Richard McCullough00:04:21 - PG Kroeger over Konrad Adenauer01:15:42 - Richard McCullough over wetenschap in tijden van fake news02:03:35 - Uitro door Jaap02:04:32 - Einde***Harvard-topman Richard McCullough is bezorgd over het politieke klimaat in Nederland rondom wetenschap. Dat zegt hij in deze aflevering van Betrouwbare Bronnen.Minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) omarmde onlangs een advies om geld over te hevelen van de alfa- en gammawetenschappen naar de bètastudies. Ook de Tweede Kamer stemde hiermee in. Volgens McCullough is dit een verkeerde keuze: “Bèta en andere wetenschappen moet je niet van elkaar scheiden. Die versterken elkaar juist. Vernieuwing van wetenschap en technologie ontstaat waar disciplines samengaan.”Harvard is de hoogst gewaardeerde universiteit ter wereld. McCullough leidt als ‘vice provost for research’ het onderzoeksprogramma. Hij was deze week in Tilburg om te spreken bij de opening van het universitaire jaar.McCullough: “Ik heb altijd grote bewondering gehad voor het Nederlandse universitaire systeem met publiek-private samenwerking en een regering die altijd vooruitkeek. Ik ben nu een beetje bezorgd omdat de laatste tijd in Nederland wat anders gedacht wordt over de verhouding tussen bètawetenschap en andere wetenschappen.”Hij wijst erop dat het Verenigd Koninkrijk vijftien jaar geleden dezelfde discussie had als Nederland nu. “Later werden ze wakker en gingen ze veel meer investeren. Duitsland, de Scandinavische landen en de Baltische staten doen dat ook. Je moet investeren, anders raak je achterop.”Deze week protesteerde wetenschappers, verenigd in ‘WO in Actie’ , tegen het beleid van minister Van Engelshoven. McCullough hoopt dat de Nederlandse politiek zich de waarde van wetenschap realiseert. “Je kunt trots zijn op je universiteiten, zij zijn altijd de kroonjuwelen van Nederland geweest. Ik ben onder de indruk van het hoge intellectuele niveau. De mensen zijn geweldig, ze doen prachtige ontdekkingen die leiden tot groei en economische duurzaamheid.”McCullough maakt zich ook zorgen over zijn eigen land. Door het strenge visumbeleid en het politieke klimaat onder president Donald Trump worden de VS minder aantrekkelijk voor talent van elders. Chinese wetenschappers beginnen terug te keren naar China, waar ze meer geld kunnen krijgen voor onderzoek.Hij hekelt het klimaat van vijandigheid naar wetenschap, kennis en feiten. “Dit demotiveert jonge mensen.” McCullough wijst op de wapenspreuk van zijn universiteit uit 1636: ‘Veritas’. ***Dezer dagen is het 70 jaar geleden – 15 september 1949 - dat Konrad Adenauer werd gekozen als eerste Bondskanselier van de nieuwe, democratische Bondsrepubliek die al snel 'West-Duitsland' werd genoemd. PG Kroeger vertelt hoe hij het werd en over zijn lange leven voor die verkiezing. Adenauer was al 73 jaar oud toen hij Kanzler werd. Liefkozend noemden ze hem ‘Der Alte’.In 1876 geboren was hij al onder Keizer Wilhelm II een belangrijk politicus in de katholieke oppositiepartij 'Zentrum'. Grote faam en invloed verwierf hij als burgemeester van Keulen, een stad die hij vele jaren met ijzeren hand bestuurde. Fameus werd hij ook als Nazihater en Hitler-opponent. Toen Der Führer aan de macht kwam, liet hij Adenauer meteen ontslaan. Met moeite werd verhinderd dat Adenauer meteen in een concentratiekamp verdween. Zijn leven in het Derde Rijk was dan ook riskant. Met grote regelmaat moet hij onderduiken.Na de ondergang van het bewind van Hitler zorgde dit ervoor dat Adenauer een van de weinige behoudend katholieke politici was die kon laten zien brandschoon en te zijn geweest dapper geweest. De tragiek in zijn leven was dat zijn vrouw aan die jaren van onderdrukking geestelijk en fysiek ten onder ging. Ze stierf al jong.In het naoorlogse door de VS, Frankrijk en de Britten bezette Duitsland werd hij aanvoerder van de nieuwe christendemocratische partij, de CDU. Hij was een man met grote geldingsdrang en machtsinstinct. Zo bleef hij bondskanselier tot zijn 87ste. Hij maakte grote verkiezingsoverwinningen en diepe crises mee. Zijn langetermijnstrategie om Duitsland weer een gewaardeerd partner in Europa en een fatsoenlijk land te maken werd met succes bekroond.PG Kroeger vertelt over Adenauers geheim als briljant leidersfiguur, zijn excentrieke persoonlijkheid, zijn spijkerhard politiek vernuft en zijn opmerkelijke hobby's. En hij laat zien hoe deze oude man gedreven werd door diepe zorg om zijn land en volk.Ten diepste geloofde hij niet echt, dat de Duitsers hun les wel geleerd zouden hebben van de verschrikkingen van het Nazibewind. Hij bleef diep argwanend naar zijn tijdgenoten en was ook om die reden helemaal niet zo'n voorstander van een 'Wiedervereinigung'. Vaak zuchtte hij tegen zijn vrienden: "Mein Gott, was soll aus Deutschland werden wenn ich nicht mehr da bin..." Adenauer is een fascinerende man met een zeer kleurrijk karakter en een levensverhaal dat zijn gelijke niet kent.***Reageren op deze aflevering? Mail naar: betrouwbarebronnen@dagennacht.nlGeïnteresseerd in adverteren in of sponsoren van Betrouwbare Bronnen? Mail naar: bob@dagennacht.nl

Tijdlijn Betrouwbare Bronnen aflevering 4600:00:00 - Intro door Jaap Jansen00:05:28 - Mariëtte Hamer & Luce van Kempen strijden tegen stress bij jongeren00:33:54 - PG Kroeger: De zomer van 198901:45:57 - De koers van CDA-vicepremier Hugo de Jonge02:57:56 - Uitro02:58:37 - Einde***Het SER Jongerenplatform komt met een rapport over stress bij jongeren: Hoge verwachtingen. Kansen en belemmeringen voor jongeren in 2019. Ze vragen zich af: hoeveel moet ik lenen voor mijn studie en kan ik dat wel terugbetalen? Is er woonruimte voor mij en een goede baan? Jongeren zijn minder snel zelfstandig en de tweedeling onder jongeren neemt toe.Jaap Jansen praat met Voorzitter Luce van Kempen van het Jongerenplatform en met SER-voorzitter Mariëtte Hamer. Ze willen een 'generatietoets' bij al het nieuwe beleid dat voor jongeren van belang is. Ook hebben ze grote kritiek op het leenstelsel voor studenten, dat sociaal bedoeld was. Ze doen een oproep aan de Tweede Kamer om meteen met hun kritiek aan de slag te gaan.***PG Kroeger focust zich op de zomer van 1989: de revolutionaire gebeurtenissen nu precies 30 jaar geleden. Die zomer ging de wereldgeschiedenis in. Toch zijn veel van de gebeurtenissen toen bijna vergeten en destijds zelfs onopgemerkt gebleven. Zo was er een demonstratie van 2 miljoen mensen en 600 kilometer lang tegen dictatuur en voor onafhankelijkheid en de eigen cultuur van drie onderdrukte landen.Binnen de CDU werd en partijcoup gestart om Bundeskanzler Helmut Kohl af te zetten en te vervangen door Lothar Späth uit Stuttgart.In Hongarije organiseerde een keizerszoon een lunch die leidde tot een enorm grensincident.En in de DDR hielden ze gemeenteraadsverkiezingen die het begin van het einde inluidden.In Polen waren voor het eerst na decennia van dictatuur vrije verkiezingen. De zomer van 1989 zou de wereld veranderen.In Nederland ging het politieke leven zijn gewone gangetje. De VVD liet het kabinet Lubbers II vallen over een piepkleine milieuheffing en veroorzaakte zo verkiezingen. De kabinetsformatie leidde tot een coalitie van Lubbers met de PvdA.***Vicepremier Hugo de Jonge vertelt over de methode-De Jonge, de stijl die hij als wethouder ging hanteen en nog steeds toepast. En ook: van wie hij heeft geleerd hoe je politiek bedrijft.Het CDA is voor hem nog steeds een christelijke partij: "Ik hecht er ook echt aan om die duidelijke oorsprong overeind te houden. De waarden van het CDA komen uit de Bijbel. Zelfs als je die Bijbel niet meer van kaft tot kaft leest, kun je je nog steeds aangetrokken voelen door die waarden.” Hij neemt afstand van het liberale marktdenken dat de afgelopen tientallen jaren dominant was. “Mensen maken zich zorgen. Ze vragen zich af: is de zorg er straks nog wel voor mij? Kan de overheid nog wel instaan voor mijn veiligheid? Er is angst dat het allemaal minder wordt. De overheid moet aanspreekbaar en meer beschermend zijn. Waar de marktwerking in de zorg, als uitvloeisel van het liberalisme, al te dominant wordt, zie je dat mensen zich tekortgedaan voelen. In het publieke domein moet je de neoliberale waarde van de markt niet belangrijker maken dan iets als samenwerking en continuïteit van zorg. We hebben een lange periode van geloof in de markt achter de rug. Ik denk dat het tijd is voor een nieuw verhaal. De overheid moet schild voor de zwakken zijn; hoeder tegen onrecht. Ik wil terug naar de geboortepapieren van de christendemocratie.” Wat hem betreft kan het CDA met iedereen samenwerken, maar nooit meer met de PVV in coalitieverband. En ook niet met het Forum voor Democratie.“Toen het CDA in 2010 moest beslissen of het met gedoogsteun van de PVV zou gaan regeren, heb ik voor gestemd”, zegt De Jonge. “Ze hadden een grote achterban en waren nog niet getest. Maar dat was geen succes, to put it mildly. Dat moeten we niet nog een keer doen. FVD is nog niet getest en ze hebben een grote achterban. Toch zie ik het niet gebeuren. De Rusland-flirt en de flirt met fout rechts maken het wel erg moeilijk om in een kabinet samen te werken.” Ook bepaalde naar het racisme neigende uitspraken van Baudet dragen ertoe bij dat De Jonge er geen vertrouwen in heeft. “Ik zie dat gewoon niet gebeuren. Dit maakt het onmogelijk om in een kabinet samen te werken.”De vicepremier heeft wel waardering voor Pim Fortuyn die volgens hem ‘het taboe op de mislukte integratie’ doorbrak. “Het probleem werd weggeredeneerd. Nu kun je er in elke politieke partij over praten. Je moet problemen onder ogen zien en ermee aan de bak gaan.” Behalve De Jonge overweegt ook minister van Financiën Wopke Hoekstra een gooi te doen naar het lijsttrekkerschap. “Hoe langer we de verkiezingen en ook de vraag van het lijsttrekkerschap naar achter kunnen plaatsen, hoe beter het is”, zegt De Jonge. “We hebben allebei een volle baan. Er is ontzettend veel te doen, op zijn departement en op het mijne. Daar is onze volle aandacht bij nodig. Je hebt pas een lijsttrekker nodig als er verkiezingen zijn. Er zijn pas verkiezingen in 2021. We moeten er niet de hele tijd mee bezig zijn. Dat gaan we dus ook niet doen. Dat ben ik niet van plan en Wopke ook niet.” ***Reageren? Mail naar betrouwbarebronnen@dagennacht.nl Adverteren of sponsoren? Mail naar bob@dagennacht.nl

In Betrouwbare Bronnen aflevering 45:PG Kroeger over de liefdesbrieven van François MitterrandAmbassadeur Caspar Veldkamp over Griekenland, van Tsipras naar MitsotakisTijdlijn Betrouwbare Bronnen 45:00:00:00 - Intro met quotes Caspar Veldkamp00:03:09 - Historische rubriek met PG Kroeger (deel 1)00:49:27 - Historische rubriek met PG Kroeger (deel 2)01:15:16 - Ambassadeur Caspar Veldkamp02:22:32 - Boekentips voor de zomer02:51:24 - Uitro met reacties van luisteraars03:05:20 - Einde ***Vlak voor Quatorze Juillet neemt PG Kroeger ons in de historische rubriek mee naar La Douce France. Hij behandelt een van de grote, literaire sensaties van de afgelopen jaren, waarin ons land en vooral ook de stad Delft een historische rol speelt. Het gaat om het vuistdikke boek 'Lettres à Anne. 1962 - 1995.' Hierin zijn alle brieven verzameld van de Franse president François Mitterrand aan zijn geliefde Anne Pingeot. Het zijn er 1217... We leren hem kennen als een hartstochtelijk minnaar, een schrijver van literaire allure, een liefhebbende vader van hun dochter Mazarine en een af en toe als vilein politicus.PG vertelt hoe deze liefde ontstond en begon te bloeien. Hoe discreet dat moest want zij was 19 en hij 46 en getrouwd. In het verhaal komen hun reizen naar de hoogtepunten van de kunst voorbij, want een van de bijzondere banden van dit paar gold hun liefde voor de Nederlandse schilderkunst. Geen stad in ons land komt in deze liefdesbrieven zo vaak voor als Delft. In de stad van Vermeer was hun liefde in mei 1964 bezegeld en Mitterrand gebruikt de nam van deze oude, prachtige stad gedurende heel zijn verdere leven als codewoord, als embleem voor 'l'amour'.Veel van wat hij haar schrijft is ontroerend. ‘Jij was mijn kans op het leven’, schrijft Francois in zijn laatste brief. Het boek bevat al hun brieven, dus ook de ansichtkaarten vanuit Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en steeds uit Delft, als de socialistische leider op bezoek is bij de PvdA en later als staatshoofd bij de Eurotop in Den Haag of bij koningin Beatrix op staatsbezoek. Juist dan was Anne altijd in zijn gedachten en dat liet hij merken door een stroom ansichten van schilderijen van Van Gogh en Rembrandt.We krijgen ook een inkijkje in de politieke wereld. Hoe Mitterrand zijn 'Hollandse collega' Joop den Uyl een beetje bespot en de Nederlandse catering nog meer.Vlak voor zijn dood wilde Mitterrand nog één keer zijn visie geven, met een grote rede in het Europees Parlement. ‘Le nationalisme, c'est la guerre!’, zei hij in het jaar van Srebrenica.En Mitterrands meest magnifieke viering van 200 jaar Val van de Bastille, nu precies 30 jaar geleden. Niemand kon toen vermoeden dat de Berlijnse Muur even later zou vallen! Het slot van dat feest was uniek. De grootste operazangeres van dat moment verscheen vanuit de Obelisque op het Place de la Concorde en hief de Marseillaise aan!***Jaap Jansen praat met Caspar Veldkamp, de Nederlandse in Athene. Hij neemt deze zomer na vier jaar afscheid van Griekenland. In Betrouwbare Bronnen vertelt hij over zijn werk tijdens de eurocrisis, zijn gesprekken met de radicaal-linkse regering van premier Alexis Tispras en over de regeringswissel, afgelopen week met de komst van de nieuwe, conservatieve premier Kyriakos Mitsotakis.In Griekenland heeft hij permanent bewaking, want Eurogroep-voorzitter Jeroen Dijsselbloem was daar niet populair en ook de huidige minister van Financiën, Wopke Hoekstra roept er geen warme gevoelens op.Veldkamp: "Ik had een gesprek met een adviseur van de regering van premier Tsipras. Die probeerde mij persoonlijk te overtuigen dat de Nederlandse visie helemaal fout was. Hij begreep niets van mijn rol. Plotseling waren in Griekenland amateurs aan de macht."Toen de eigenzinnige minister van Financiën Yanis Varoufakis van het toneel verdween, ging het ineens veel beter tussen Griekenland en de rest van de Eurozone. "Zijn opvolger had nog steeds dezelfde opvattingen, maar hij begreep hoe het werkte. Hij was pragmatisch, al zei hij wel eens aan het einde van een ontmoeting: je moet goed begrijpen Caspar: het beste bedrijf is een staatsbedrijf."Tsipras maakte 'een koprol': hij vroeg zijn bevolking in een referendum tegen de Brusselse plannen te stemmen, maar voerde ze vervolgens toch uit. De Grieken accepteerden dat. Tsipras schoof op van radicaal-links naar centrum-links"De regering-Tsipras heeft alle eisen van de Eurozone ingewilligd. Maar voor de gewone Griek is de crisis nog niet voorbij", zegt Veldkamp. "Hij heeft niet het krediet niet gekregen voor al het werk wat hij heeft gedaan. Begrijpelijk, want de economie is met een kwart ingeklapt, de pensioenen zijn fors verlaagd, er is weinig sociale zekerheid en als je afgestudeerd bent aan de universiteit mag je blij zijn als je per maand 750 euro verdient.”De nieuwe premier, Kyriakos Mitsotakis van Nea Dimokratia, komt uit een politieke dynastie, maar geldt toch als hervormer, hoog opgeleid in Amerika. "Hij doet me soms denken aan Mark Rutte en soms aan Wopke Hoekstra. Een praktische, goed voorbereide premier. De grote vraag is of hij van zijn partij, een soort combinatie van CDA, VVD en PVV, voldoende ruimte krijgt om zijn hervormingen door te voeren. Hij wil het begrotingsoverschot verlagen. Ik heb hem verteld dat ik als ambassadeur geen mandaat heb om hem veel illusies te geven dat wij hier mee akkoord zullen gaan. Je hebt hier toestemming voor nodig van de hele Eurogroep en ik denk niet dat de Nederlandse minister van Financiën dit aan de Tweede Kamer kan verkopen."***De podcast eindigt met een serie leestips voor de zomer. PG beveelt graag de dagboeken aan van de minister van Buitenlandse zaken in de Londense regering in ballingschap, Eelco van Kleffens. Hij vertelt over het onmogelijke gedrag van Wilhelmina als gast op het witte Huis bij Roosevelt.En dan is er een voortreffelijk boek over de buitenlandse politiek van Bush senior en James Baker tot en met die van Obama en Kerry, door de enige man die daar altijd bij zat, ambassador William J. Burns.Huiveringwekkend is wat PG vertelt over het boek 'Wehvolles Erbe' over de invloed van Richard Wagner op Adolf Hitler en Thomas Mann.

In Betrouwbare Bronnen aflevering 44:Michael Wolff over president Donald J. TrumpPieter Gerrit Kroeger over president Franklin Delano Roosevelt***Tijdlijn:00:00:00 - Intro met quotes Donald Trump en zang van Lady Gaga00:03:10 - Michael Wolff (part 1)00:39:58 - Michael Wolff (part 2)01:04:22 - PG (deel 1)01:47:39 - PG (deel 2)02:34:32 - Uitro02:35:35 - Einde***“Het presidentschap van Donald Trump draait uit op een politieke kernsmelting. De kans is groot dat Trump zich niet kandidaat stelt voor een tweede termijn.” Dat zegt Michael Wolff, auteur van twee boeken over Trump, in deze aflevering van Betrouwbare Bronnen.''Zijn karakter laat niet toe dat hij een nationale verkiezing verliest. Hij kan dat niet aan. Zijn hele leven heeft hij bij een ramp de complete overwinning uitgeroepen en daarna vertrok hij. Trump heeft op dit moment steun van ongeveer 40 procent van de kiezers en er komt niets meer bij. Als dat over een jaar nog zo is, is het heel goed mogelijk dat hij er vandoor gaat. Hij zal zeggen: ik heb mijn werk gedaan. Dan begint aan een nieuw media-avontuur. Als het maar lijkt of hij de winnaar is.”Trump is zelf-destructief, zegt Wolff. “En overal om hem heen zijn nog onderzoeken gaande. Hij is een oplichter, dat weet iedereen.”Volgens Wolff haat het Republikeinse partij-establishment Donald Trump. “Ze zouden er alles voor doen om van hem af te komen. Maar ze weten ook: als je hem vermoordt, dan moet-ie ook echt dood zijn. En niemand weet echt hoe je dat doet.”Trump verkeert in het Witte Huis in totale eenzaamheid, zet Wolff. Hij heeft nauwelijks medewerkers en kijkt de hele dag tv, ook in het Oval Office. “Een normaal mens zou breken. Maar hij leeft in het moment en op impulsen, blij als een mossel. Het enige succesvolle wat hij ooit heeft gedaan is: tv-persoonlijkheid zijn. Zijn presidentschap is daarvan de voortzetting.”Trump heeft geen plan. “Hij weet niet dat er een populistische agenda is. Daar moet hij altijd aan herinnerd worden. 'China slecht', heeft zijn voormalige strateeg Steve Bannon hem geleerd. En er is ‘De Muur’. Persoonlijk heeft Trump overigens niets tegen migratie.”Hij is een verkoper, zegt Wolff. “Voor een verkoper zijn er geen vijanden. Er zijn alleen kopers en niet-kopers. De enige in zijn omgeving die hij niet misbruikt voor zijn eigenbelang is zijn dochter Ivanka. De Trump Organisation is niet echt een bedrijf. het gaat om het promoten van Donald Trump. Zijn naam op gebouwen waarvan hij niet eens de eigenaar is. Dat hij echt rijk is, is fictie. Het is reality tv. Een show met elke dag een nieuw script.”Saoedi-Arabië zo goed als failliet, zegt wolff in Betrouwbare Bronnen. Trumps schoonzoon Jared Kushner helpt kroonprins Mohammed bin Salman (MBS) met het naar de beurs brengen van de nationale oliemaatschappij Saudi Aramco, zodat het koningshuis de steeds meer geld vragende Saoedische elite kan blijven betalen. Er is alleen één probleem: na 9/11 heeft Amerika een wet die slachtoffers het recht geeft Saoedische bedrijven aansprakelijk te stellen. Kushner zou MBS beloofd hebben die wet te schrappen. Zeker na de moord op Khashoggi - volgens een VN-rapport in opdracht van MBS - zal dat niet gebeuren.Als Amerika ze niet kan helpen, zijn de Saoedis gedwongen om geld aan te nemen van China, meent Wolff. Voor Kushner is steun van Bin Salman onontbeerlijk om zijn vredesplan voor het Midden-Oosten te doen slagen. “De Trumps en de Kushners leven hun leven op deze manier zolang ze ermee weg kunnen komen. Ooit zullen ze gepakt worden.”“Trump is president dankzij Steve Bannon. Het maakte ook van Steve een belangrijke stem in de wereld. Hij is nu geen marginale speler meer. De prijs daarvoor was omgaan met Donald Trump. Uiteindelijk kan Trump niet zonder hem, want in het hele Trump-universum is er maar één slimmerik en dat is Bannon. Hij is de enige met een coherente visie. En hij begrijpt Trump.”Vice-president Mike Pence is volgens Trump een 'religieuze gek', schrijft Wolff in zijn boek. “Pence maakt weinig indruk. Maar zijn vrouw Karen - die door Pence 'Moeder' genoemd wordt en dus door het hele Witte Huis - is een sterke persoonlijkheid die weet hoe ze het politieke spel moet spelen. Trump wilde de Witte Huis-dokter minister van Veteranenzaken maken. Iedereen vond die dokter een aardige vent, maar hij roddelde over een gynaecologische kwestie waarvoor hij Moeder over de vloer had gehad. Zij hoorde dat en voorkwam vervolgens dat hij minister werd. Zij is een bijzondere vrouw in het Witte Huis. Trump ziet vrouwen voornamelijk als seksueel attractief gezelschap.”“De president geeft je aandacht als je hem vleit. Doe je dat, dan zal hij jou ook loven. De reden dat hij zo'n hekel heeft aan Angela Merkel is dat zij hem niet vleit.”Leestip:Onlangs verscheen bij Prometheus Michael Wolffs boek ‘Staat van Beleg. Trump onder vuur’. Het is de opvolger van Wolffs eerste boek over Trump: ‘Vuur en Woede’.***Op Independence Day is het natuurlijk gepast in de historische rubriek eer te betonen aan de grootste president van de USA van de twintigste eeuw. Wie dat is, staat buiten kijf: Franklin Delano Roosevelt. En dat is temeer gepast nu wij de maand juni een van zijn grootste prestaties herdachten: de gewaagde en succesvolle grootste amfibische operatie in de wereldgeschiedenis, D Day. PG Kroeger zet aan de hand van een trilogie die de historicus Nigel Hamilton recent publiceerde uiteen wat FDR's strategie was toen de Verenigde Staten overvallen werden door Japan en Hitler Amerika de oorlog verklaarde in december 1941.Zijn grootse visie en weidse blik op de rol als 'Commander in Chief' leidde ertoe dat binnen vier jaar de beide militaire grootmachten gedwongen waren tot onvoorwaardelijke overgave. En de VS was de grootste macht op aarde geworden.Het was FDR en niet zijn generaals - en ook niet Churchill of Stalin - die deze strategie ontwierp en bijna zonder enige aarzeling doorzette, volhield en tot zo'n grote overwinning voerde. PG leest daarom de toast voor van Stalin bij het diner voor Churchills 69e verjaardag, waarin de Sovjet-dictator die zonder omhaal van woorden erkende.Ook vertelt hij over zijn gesprek met Lincoln Gordon, een jonge adviseur en ambtenaar van de staf van het Witte Huis, die nauw heeft samengewerkt met de president. "A brilliant man, our greatest President. But dévious, mister Kroeger....Dévious!"

In Betrouwbare Bronnen aflevering 43:Historicus PG Kroeger: de eeuwenoude geschiedenis van het BinnenhofVVD-Kamerlid Jan Middendorp: het liberale denken van Johannes WitteveenHans Borstlap: de kloof tussen flex en vast als 'de nieuwe sociale kwestie'Tijdlijn:00:00:00 - Intro met quotes PG en Borstlap00:04:02 - PG Kroeger (deel 1)00:55:51 - PG Kroeger (deel 2)01:24:10 - Jan Middendorp02:08:53 - Hans Borstlap03:13:57 - Uitro03:14:45 - Einde***Het Haagse Binnenhof is een uniek complex van gebouwen en gebouwtjes dat sinds 1240 ongeveer permanent in verbouwing is. PG Kroeger vertelt over de historie van die verbouwingen, de architectuur en de kunst die het Binnenhof hebben gemaakt wat het nu is. En daarbij prikt hij meteen een hele hoop mythes en legendes door. In zijn historische rubriek laat PG zien dat er tijdperken zijn geweest dat Den Haag en het grafelijk complex van het Binnenhof een soort Washington DC van Europa was, het brandpunt van de wereldpolitiek. Misschien wel geheel vergeten is de bijna 50 jaar dat Holland geregeerd werd door de zeer krachtdadige en machtige heerser Graaf Albrecht van Beieren. Hij resideerde niet in München of in Luxemburg – waarvan hij ook de adellijk heer was – maar in zijn favoriete jachtslot op het Binnenhof. Dankzij Frits van Oostrom weten wij meer over deze bijzondere man uit de 2e helft van de 14e eeuw dan over heel wat andere heersers van ons land voor en na zijn tijd. We weten hoe zijn Binnenhof er uit zag en wat daar gebeurde. En dat is bijna identiek aan het politieke en diplomatieke centrum dat Den Haag nu, 650 jaar later, opnieuw is. De bebouwing van het huidige Binnenhof zou de Beierse graaf zonder veel moeite herkennen.‘Sober en doelmatig’ was zijn kleurrijk bewind overigens allerminst. Beierse barokke zwierigheid en grandeur was Albrecht niet vreemd. Het verhaal over ‘the Royal Wedding’ van 1369 en het ongelooflijke feest dat hij voor zij dochter Catharina organiseerde getuigt daarvan. Zelden zal de Ridderzaal zo chique en feestelijk gevuld zijn geweest met zulke hoge gasten uit heel Europa!De gebouwen aan het Binnenhof zijn door alle bouw en renovatie-activiteiten door 7 eeuwen heen een ratjetoe geworden. Typisch Nederlands, vindt PG. Zonder veel artistieke visie of architectonisch elan werd er gebroken, verbouwd, kapotgemaakt en herbouwd dat het een lieve lust was. En intussen werd er vergaderd, gekonkeld, gemarchandeerd, besloten en bestuurd. Al in de 14e eeuw was het Plein achter de Ridderzaal de hotspot voor lobbyisten, diplomaten, journalisten, assistenten en ambtenaren van de graaf. Die plek werd druk gebruikt en bezocht, want het heette toen ‘De Kooltuin’ en was dus het veld waar de verse groenten en fruit voor het hof en de herbergen daaromheen werd verbouwd.In de 18e eeuw was een Duitse prinses in ons land achter de schermen de baas. Zij had een buitengewoon begaafde muzikale dochter, Caroline. Deze twee vrouwen zorgden in 1765 voor misschien wel het hoogtepunt van de rol van het Binnenhof in de cultuurgeschiedenis van Europa. PG vertelt het spannende en aangrijpende verhaal van het bezoek aan de Balzaal op het Binnenhof – en aan de Loterij, een soort casino dat gevestigd was in de Ridderzaal - van een van de grootste genieën van de klassieke muziek en opera, de toen 9-jarige Wolfgang Amadeus Mozart. De kranten schreven er grote stukken over en wie een kaartje wilde voor een van zijn concerten moest daar liefst 3 gulden - toen een heel hoog bedrag! - voor betalen.Nu het Binnenhof enkele jaren op de schop gaat, omdat de gebouwen min of meer uitgewoond zijn en de brokken van de plafonds in de SP-burelen naar beneden vallen, is het goed te beseffen hoe onze voorouders met zulke plannen omgingen.Het vreemdste was het plan dat een combinatie van twee grote persoonlijkheden in 1863 op tafel legde. Ook al omdat die twee elkaar hartgrondig haatten. Willem III - 'Koning Gorilla' - en Johan Rudolf Thorbecke. Was gebeurd wat de koning toen voorstelde, dan had aan de Hofvijver nu niet het Torentje van Mark Rutte gestaan, maar een reusachtig neobarok paleis, waarvan de ontwerpen PG vooral doen denken aan de Mariinski Opera in Sint Petersburg. Dat was immers de stad van de familie van de koning, waar de autocratisch ingestelde, onbehouwen en ruige persoonlijkheid zich aan spiegelde - de Tsarenfamilie van de Romanovs. ‘Sober en doelmatig’ was dat dus allemaal niet.Nu oud D66-leider en Alexander Pechtold de scepter zwaait over de verbouwingsplannen en misschien wel uitgroeit tot 'renovatie-tsaar - moedigt PG hem aan net als nota bene Koning Gorilla en de liberale staatsman in 1863 vooral niet klein en pietepeuterig te denken. Het minste dat er toch zou moeten komen in de oude Balzaal van het Hof - nu de oude vergaderzaal van de Tweede Kamer – is een prachtige herinnering aan dat glorieuze moment uit de geschiedenis van kunst en cultuur, het concert voor viool en klavier en orkest, dat Wolfgang Amadeus Mozart en zijn zus Nannerl gaven voor de 18e verjaardag van de prins van Oranje.***Op 23 april 2019 overleed Johannes Witteveen. Hij was voor de VVD minister van Financiën in twee kabinetten en daarna president van het Internationaal Monetair Fonds.VVD Tweede-Kamerlid Jan Middendorp werkt aan een proefschrift over onder meer zijn economisch denken. Hij praat in Betrouwbare Bronnen over de bijzondere rol van Witteveen in de na-oorlogse periode van de wederopbouw.Witteveen is een van de meest vooraanstaande liberale economische denkers die ons land gekend heeft. Een liberaal bovendien, die er Keynesiaanse opvattingen op nahield: de overheid moest volgens hem op de juiste momenten een stimulerende rol spelen. Witteveen stond - met mensen als Tinbergen - aan de wieg van instituties als het Centraal Planbureau. Hij was een van de architecten van de welvaartsstaat.Wie zich verbaast over de oproep van premier Mark Rutte aan werkgevers om de lonen te verhogen en wie zich verbaast over de nieuwe koers van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff om de middenklasse beter te beschermen - in dit gesprek blijkt: ze staan in een lange traditie waarvoor Johannes Witteveen al tekende.***In Nederland is de kloof tussen vast werk en flexwerk te groot geworden. Hans Borstlap noemt dit 'de nieuwe sociale kwestie' die een aanpak vergt zoals aan het einde van de 19e eeuw het gebrek aan sociale bescherming van arbeiders moest worden verkleind. De commissie-Borstlap schreef er in samenwerking met de OESO een rapport over: In wat voor land willen wij werken? In november komt hij met concrete beleidsaanbevelingen.Borstlap is voormalig topambtenaar van onder meer premier Ruud Lubbers en de ministers Jan de Koning, Bert de Vries en Ad Melkert."We hebben in dit land een sociaal en economisch probleem", waarschuwt Borstlap. "Bij de eerste de beste recessie zal je zien wie er het eerste werkloos wordt en het eerste richting armoede gaat. Dan komen de flexibele arbeidskrachten en de zzp'ers als eerste in de verdrukking. We hebben dit in Nederland zelf veroorzaakt, door het beleid. Dat betekent dus dat je er ook beleidsmatig iets aan kan doen. De OESO heeft voor ons uitgerekend; een werkgever betaalt voor een vaste arbeidskracht bruto 65.000 euro en voor een flexibele 41.000 euro. Het is scheefgegroeid! We kunnen niet lang meer wachten, want de flexibilisering neemt toe met ongeveer 1-procentpunt per jaar. Bij ongewijzigd beleid hebben we over 10 jaar in Nederland 50 procent flexwerkers. De trend wijst naar een lage lonenland, werkende armoede. Terwijl bij ons type land hoogproductieve arbeid hoort, met goede sociale voorzieningen."De oud-topambtenaar verbaast zich er achteraf over, dat 20 jaar geleden 'zonder veel discussie' de algemene arbeidsongeschiktheidsverzekering is afgeschaft. "Wat wij als commissie eigenlijk bepleiten, is terugkeer van die AAW."

In Betrouwbare Bronnen aflevering 42:Merkels vertrouweling Elmar Brok 'Mister Europe' was overal bij. Nu neemt hij afscheid als EuroparlementariërFinancieel econoom Sylvester Eijffinger hoorde in Sintra waar het naartoe gaat met de euro, de ECB en de opvolging van Draghi***Jaap Jansen en PG Kroeger spraken in Brussel met 'Mister Europe’, zoals de BBC hem noemt. Na bijna 40 jaar verlaat hij het Europees Parlement, wat hij decennia domineerde: de CDU-politicus uit Bielefeld, Noordrijnland-Westfalen, Elmar Brok.Achteloos, bescheiden vertelt hij over de sleutelrol die hij speelde en de reeks staatslieden uit heel de wereld die hij sprak, adviseerde en regelmatig ongezouten de waarheid zei. Maar ook over zijn onverminderde waardering voor Margaret Thatcher, van wie hij een portretfoto met zijn zoon op haar schoot nog steeds koestert. “She was consistent in her ideas and she was pro-Europe.”Ik was er bijSleutelfiguren in Broks politieke leven waren Helmut Kohl en Angela Merkel. Twee volstrekt verschillende mensen qua naturel, maar beiden even doortastend en visionair. Ze zochten zijn raad, zijn netwerk en zijn politiek vernuft intensief. “I did not bother them every day, but they could call me”, zegt hij sereen. Brussel en Berlijn weten dat beide Kanseliers dat permanent deden. “I was there, I could give advice to Chancellors, I had certain contacts and could bring things together. I was involved in all Treaty changes since Maastricht. Getting rid of the democratic gap in the EU. It's not my achievement, but I could take part in that achievement.”Zijn band met Nederland blijkt zeer intens. Het was een toenmalig collega-Europarlementariër van het CDA die hem op 9 november 1989 in de vooravond thuis belde vanuit een vergadering van een juridische commissie van dat parlement in Berlijn. “I was alone at home in Bielefeld and a Dutchman from Rotterdam called me, Jimmy Janssen van Raay. He said: ‘Elmar, the Wall is falling!’” Hij deed de televisie aan en zag het ongelooflijke gebeuren: “The most impressive moment in modern European history.”Mijn God!Brok pakt Nederland hard aan in het gesprek. Mark Rutte, die hij regelmatig sprak, en zijn eigen zusterpartij het CDA krijgen er van langs om hun wankelmoedigheid ten aanzien van de toekomst van Europa. Hij verwijt hen uit angst voor de PVV te zijn gaan schuiven. “I was unhappy. Not only with Mark Rutte, but also with my CDA. A classical pro-European country, the Netherlands, was walking to the right. The lesson it taught: you should keep down Wilders and these groups. I was in committees in the ‘Tweede Kamer’. Oh my God! It sounded as if I was in enemy country! Very scary it was. Now I have the feeling that the Netherlands is going back a little bit more to the moderate way.”De Kamermotie tegen het beginsel van ‘an ever closer Union’ – die onlangs steun kreeg van VVD en CDA – doet Brok zuchtend het hoofd schudden. Anders dan Amerikanen, Zwitsers en Duitsers snappen Nederlanders niet wat ‘een federale Unie’ inhoudt. Zijn korzelige college staatsrecht en historie hierover zal in Nederland zelden zo scherp gehoord zijn. “An ever closer Union means that we work closer together in certain areas. For example in foreign policy, migration, internal and external security, climate change, banking. And in a democratic way. That's what we understand as an ever closer Union. For Germans, federalism is in our DNA. It does not mean centralisation! That's the English interpretation of the word. For us it means décentralisation: you only do things on a central level that cannot be done in a decentral way. Subsidiarity in other words. And that is the opposite of a superstate!”Waarom Poetin doet wat hij doetRuslandkenner Elmar Brok vertelt uit zijn eigen discussies met Gorbatsjov, Jeltsin en Poetin. Onder meer over de gebeurtenissen in de loop van 1989 toen in de Sovjet-Unie hongersnood dreigde en Helmut Kohl alle vleesvoorraden in de koelcellen van de EU opkocht en naar het oosten liet vervoeren. Toen wist Gorbatsjov dat Duitsland zijn vertrouwen verdiend had. Hij was tegen de ‘Wiedervereinigung’ en wilde natuurlijk dat de DDR bleef bestaan, maar liet het gebeuren toen de mensen dit van onderop doorzetten. De troepen van het Rode Leger bleven in de Oost-Duitse kazernes. Rusland greep niet in.Broks portret van Poetin en zijn politiek is adembenemend. "He changed in 2012, when he was not convinced anymore that a democratic and transparant Russia would support him.” Toen de jongeren in Kiev in 2014 afdwongen dat in Oekraïne vrije verkiezingen en een Europees gezinde democratie kwam, besefte Poetin: als hij dit zou tolereren zou ook zijn macht over Rusland in verval raken. Alle handelingen va Poetin staan sindsdien in dit teken. De greep naar de Krim, MH17, de oorlog in Donbass en het omkopen van anti EU-partijen en politici.Powerplay liveMiddenin het gesprek werd duidelijk dat Elmar Brok als strateeg en ‘mannetjesmaker’ nog altijd onmisbaar is in Europa. De luisteraar van Betrouwbare Bronnen is getuige van een opmerkelijk moment. Broks telefoon rinkelt. Hij begint meteen met ‘Hallo Manfred!’ indringend advies te geven aan zijn ‘Fraktionsvorsitzende’, EVP-topman Manfred Weber. Hij vertelt hem over een vertrouwelijk achtergrondgesprek met een topman van de Duitse Groenen in Brussel, die binnen de Groene Eurofractie de baas zijn.In het vervolg van Betrouwbare Bronnen doet Brok een aanbod aan de andere partijen in het EP: steun Weber als de democratisch gekozen opvolger van Juncker en de EVP helpt de macht van het parlement te vergroten tegen zowel de Europese Raad van regeringsleiders als tegen de Europese Commissie als ‘executive’. Fijntjes steekt hij een politiek mes tussen de ribben van de liberalen Macron en Vestager. “It's written in the Lisbon Treaty: the European Parliament elects the Commission President. I myself wrote the amendment to the Treaty! The European Peoples Party has double so many parlementarians as the liberals of Macron. At the moment, we debate the right of initiative for the EP. With Weber we would get such a thing. Margrethe Vestager has said: ‘the Parliament has nothing to do with the candidate’. So she is not a reliable candidate.” Powerplay in de Europese top waar de luisteraar van Betrouwbare Bronnen getuige van is.Grote landen beseffen dit nauwelijks nogElmar Brok háát Brexit. Omdat hij in Edinburgh studeerde in de jaren zestig, leeft hij erg mee met de Britten, zijn vrienden sinds die studentenjaren. Hij waarschuwt dat heel de Unie schade zal ondervinden van het uittreden van het VK, maar geen volk zal zo lijden als de Britten zelf. “You can not get the benefits from going out that you will not have when you remain inside the Union,” zegt hij kortaf.Zijn schets van de komende decennia in de EU is al kort en bondig. “Kleine landen weten het al eeuwen. Grote landen beseffen dit nauwelijks nog.” Niemand kan de enorme vraagstukken van deze tijd nog in zijn eentje, als natiestaat, oplossen of zich daaraan onttrekken als soevereine afzondering.Democratie kan imploderen, je moet haar verdedigen!Het gesprek eindigt in diepe emotie en zorgen. Eenvoudig en ontroerend vertelt Elmar brok over zijn partijgenoot uit Hessen, Walter Lübcke. De twee generatiegenoten lijken zelfs op elkaar met die walrussnor en gedrongen gestalte. Brok trad in mei tijdens de Europese verkiezingscampagne nog bij hem op in diens kiesdistrict. “He was very convinced about the poiicies on migration. This brought him the hate of right-wing people. If hatred becomes a normal thing for certain people, then it becomes practice. This is the danger for every democracy.”De neonazi-moordaanslag op deze katholiek-sociale regio-politicus raakt Elmar Brok dan ook diep. Hij vertel voor het eerst hoe hij zelf met zulk terrorisme geconfronteerd werd als jong politicus. “In the time of the RAF I had personal threats already. They wanted to kidnap my children. I never said that publicly. It's most clever not to say this. Nowadays with the new media, in shitstorms people can be totally destroyed. We are in a dangerous situation, but we cannot get rid of an invention like social media. Here I have some problems, I have no answer.”“Would good people go into politics? Will you take the risk to say certain things? It's a real danger. I'm very, very much afraid that people are hesitating to go into politics. They say: ‘don't do it, look after your children!’ This development is very dangerous. Democracy can implode, very fast. That should be a lesson. If you want to have freedom and democracy, you have to defend it."***Sylvester Eijffinger, hoogleraar financiële economie in Tilburg, was deze week met bankpresident Klaas Knot de enige Nederlander op het exclusieve ECB Forum on Central Banking onder leiding van Europese Centrale Bank-president Mario Draghi.Wat Draghi daar zei, wekte meteen de woede van Donald Trump. Ten onrechte, meent Eijffinger. Draghi's woorden werkten overigens meteen als geruststelling voor de Europese markten, zoals eerder zijn woorden dat hij zou doen 'whatever it takes' om de euro stabiel te houden. "Dit was whatever it takes, part two."Eijffinger dringt aan op een grondige evaluatie van het ECB_beleid om lessen te trekken voor de toekomst. "De vraag is of de bank niet teveel heeft gefocust op inflatie. Je moet opnieuw definiëren wat je bedoelt met prijsstabiliteit. Want de ECB heeft het doel van 2 procent inflatie nooit gehaald, het is blijven steken op 1 à anderhalf procent. De ECB moet een nieuwe koers bepalen.De Tilburgse hoogleraar zou het voor de afwikkeling van Brexit verstandig vinden als Brexit-onderhandelaar van de Europese Commissie Michel Barnier de nieuwe Commissie gaat leiden. Als de Fransman Commissiepresident wordt, kan de Duitser Jens Weidmann de ECB gaan leiden. Weidmann is minder havik dan dan vroeger: "Hij is flexibeler geworden."***Tijdlijn BB 42:00:00:00 - Intro met quotes Brok en Eijffinger00:04:20 - Elmar Brok (deel 1)00:35:30 - Elmar Brok (deel 2)00:51:07 - Sylvester Eijffinger (deel 1)01:19:29 - Sylvester Eijffinger (deel 2)01:43:58 - Uitro01:44:39 - Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 41:PG Kroeger over de Canon van NederlandKlaas Dijkhoff wil de VVD en de coalitie inhoudelijk vernieuwen***Als iets aandacht en doordenking verdient, dan is het wel de Canon van de Nederlandse Geschiedenis en hoe deze in het onderwijs en de maatschappelijke discussie doorwerkt, vindt PG Kroeger. Temeer nu minister Ingrid van Engelshoven vindt dat de Canon beter moet. Hij moet diverser en meer aandacht geven aan 'de zwarte bladzijden'.PG vertelt over de historie van deze canon en de inhoud en betekenis ervan. Wist je dat het begon als een coproductie van CDA'er Maxime Verhagen en SP-chef Jan Marijnissen. En dat de kritiek van de D66-minister nu vooral pijnlijk is voor een partijgenoot in de Tweede Kamer?Zo zijn er nog allerlei opmerkelijke aspecten uit onze 'vaderlandse geschiedenis' die met de Canon en zijn eigen historie samenhangt.De inhoud van de Canon is uiteraard niet voor de eeuwigheid en de '50 vensters' op het verleden zijn zelf weer een uitdrukking van hoe de Nederlanders van nu kijken naar wie zij zijn en waar zij vandaan komen.PG kijkt daarom nog eens kritisch naar deze canoninhoud en de wensen van de minister. Heeft zij gelijk? Is de Canon achterhaald, nu al? Is ze te weinig divers, krijgt de historische rol van vrouwen te weinig accent? Is het een jubelverhaal waarin de grijstinten en wreedheden worden weggemoffeld?PG doet voorstellen om thema's te verversen en de zo de Canon nog nadrukkelijker in wereldhistorisch en Europees perspectief zijn plaats te geven.Waarom staat Thorbecke er nu niet in? Waarom geen venster gewijd aan de Verzuiling als dominante fase in onze geschiedenis of niet een gewijd aan ons land in de fase van globalisering en het nieuwe Europa na de val van de Muur? En welke vrouwen krijgen onvoldoende profiel?Voor Ingrid van Engelshoven en James Kennedy - de Amerikaan die de Canon-herijking gaat leiden - geeft Betrouwbare Bronnen een pakket huiswerk. In de geest van de grote historicus Pieter Geyl: het is een discussie zonder eind.***VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff heeft een discussienota geschreven voor de VVD, 'Liberalisme dat werkt voor mensen' én een in sheets vervatte notitie voor de coalitie, 'Vertrouwen in de toekomst 2.0'. Dacht hij: er zit niet meer voldoende energie in de partij en in de coalitie, maar nog wel in Klaas Dijkhoff, laat ik het maar op me nemen om ze allebei te vernieuwen? Jaap Jansen vraagt het hem.Dijkhoff vertelt hoe hij de in inkomen achtergebleven middenklasse een steviger fundament wil geven. En, opmerkelijk: hij onthult dat de VVD sleutelt aan een nieuwe vorm van rekeningrijden. Het beprijzen van kilometers was tot nu toe voor de VVD een groot taboe, maar volgens Dijkhoff is er waarschijnlijk niet aan te ontkomen nu steeds meer mensen elektrisch gaan rijden. Daardoor vallen voor de fiscus accijnsinkomsten weg. “Het denken staat niet stil. Je moet een manier vinden om ook elektrische rijders netjes hun fair share te laten betalen.” De VVD praat er nu over in eigen kring en werkt een plan uit voor het nieuwe programma voor de verkiezingen van 2021. Voor Dijkhoff staat wel vast dat het geen spitsheffing wordt. “Heel veel mensen moeten gewoon op die tijd in de auto zitten. Eigenlijk is het dan gewoon een lastenverhoging, want ze hebben geen keuze.” Hij benadrukt dat rekeningrijden in deze kabinetsperiode nog niet wordt ingevoerd. Dit is op aandringen van zijn partij afgesproken in het regeerakkoord.Dijkhoff zegt in Betrouwbare Bronnen ook dat het pakket klimaatmaatregelen waarover nu voortdurend onderhandeld wordt in de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, mogelijk pas na de zomer gereedkomt. “Het zou mooi zijn als het voor de zomer kan, maar het belangrijkste is dat het goed in elkaar zit. Ik voel er niet veel tijdsdruk bij. De kwaliteit is belangrijker dan het tempo. Soms heb je politiek een oplossing die heel fijn is, maar nog wel helemaal doorgerekend moet worden. Het zit meestal in technische dingen dat je in één keer een hapering kunt hebben.”Volgens Dijkhoff gaan de gesprekken in de coalitie heel goed. Hij kan zich niet voorstellen dat het kabinet Rutte III sneuvelt op het klimaatbeleid. “Iedereen heeft nu oog voor de betaalbaarheid en het tempo.”Dijkhoff heeft kritiek op grote internationale bedrijven die belasting ontwijken en techreuzen die de privacy van burgers schenden. Het afgeschoten plan van VVD-leider Mark Rutte om de dividendbelasting af te schaffen, is wat Dijkhoff betreft een kwestie van ‘eens maar nooit weer’. Dat de werkgevers daar niet blij mee zijn, doet hem niets: “Ik ben niet op aarde om hen blij te maken. Ik ben niet de spreekbuis van VNO-NCW.”Hij betreurt dat het Forum voor Democratie in bijna geen enkele provincie gaat meebesturen. Aan de VVD heeft het niet gelegen, zegt hij. Ook op landelijk niveau sluit hij samenwerking niet uit, al snapt hij vaak niet wat fvD-leider Thierry Baudet precies wil.Hij prijst FvD-senator Annabel Nanninga ‘die gewoon oplossingen wil voor concrete problemen’ en hekelt recente toespraken van Baudet en FvD-voorzitter Freek Jansen: “Dat is hoogdravende maar holle retoriek waarvan ik niet weet waar het precies in eindigt.”***Tijdlijn BB 41:00:00:00 - Intro door Jaap met quotes Klaas Dijkhoff00:06:20 - PG en de canon (deel 1)00:45:18 - PG en de canon (deel 2)01:23:24 - Klaas Dijkhoff (deel 1)02:10:31 - Klaas Dijkhoff (deel 2)02:42:11 - Uitro02:43:04 - Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 40:PG Kroeger en de geniale broers Wilhelm en Alexander von HumboldtSER-voorzitter Mariëtte Hamer over polder en pensioen***PG grijpt nog even terug op de 'Humboldt Rede' van Wopke Hoekstra in Berlijn op 7 mei 2019. In Duitsland en Europa is deze jaarlijkse rede zeer prestigieus. De Humboldt Universiteit verwacht van de spreker een visionair en diepgaand betoog. Dat is geen toeval, want deze rede is een eerbetoon aan het beste en briljantste in de Europese cultuur en historie. Twee broers uit de 18e en 19e eeuw, Wilhelm en Alexander von Humboldt. Beide grote geleerden; intellectuelen en vrienden van de grootste dichters en denkers. En beiden bovendien ook politieke toppers.Wilhelm werd de belangrijkste: een visionaire onderwijsminister. Hij ontwierp het stelsel van nationaal onderwijs en wetenschapsbeleid, dat na hem elk land wereldwijd is gaan implementeren. Van 'basisschool' tot 'gymnasium' en van HBS tot universiteit.Zijn jongere broer Alexander was nog unieker en al jong wereldberoemd. Ontdekkingsreiziger. Avonturier. Geoloog. Volkenkundige. Natuurkundige. Alpinist. Bedenker van milieu- en klimaatwetenschap. Wereldwijd actief en vriend van alle grote geesten van Goethe tot president Jefferson.De revolutionaire wetenschappelijke en politieke visies van deze twee broers zijn zonder meer actueel tot in onze 21e eeuw. Het enorme paleis uit de achttiendee eeuw dat nu in Berlijn herbouwdt wordt, is niet toevallig naar hen vernoemd. PG vertelt over een historisch duo dat elke student, docent, politicus en bestuurder van vandaag kan inspireren. In 2019 vieren we 250 jaar Alexander von Humboldt.***Voorzitter van de Sociaal-Economische Raad Mariëtte Hamer roept de leden van de vakbonden op om het pensioenakkoord van de polder en het kabinet te steunen. De grootste vakbeweging, FNV, houdt komende week een ledenreferendum over het akkoord.‘Je moet er altijd rekening mee houden dat het toch nog misloopt’, zegt Hamer, die de afgelopen jaren de onderhandelingen tussen werkgevers, werknemers en kroonleden leidde. ‘Het zou heel raar zijn en bijna arrogant als ik zei: al die leden gaan wel voorstemmen. Ik denk wel dat het echt een goed voorstel is en dat je dit heel goed moet afwegen. Het lijkt me best lastig als je daar zo achter een papiertje thuis zit. Wat betekent het als je nee zegt? Het betekent langer doorwerken voor voor jou en voor andere mensen. Ik snap ook wel dat er nog veel voorlichting nodig is, want een deel is technisch en lastig te begrijpen.'Hamer is blij dat het kabinet nu medeverantwoordelijk is voor het akkoord. ‘Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de sociale partners, de pensioenfondsen en de overheid dat het goed komt. Ik denk dat het echt een goed voorstel is.’ Ook voor jongeren is dit akkoord een goede deal, benadrukt Mariëtte Hamer.FNV vicevoorzitter Tuur Elzinga zei deze week in '1 op 1' op NPO Radio 1 dat hij en FNV-voorzitter Han Busker vertrekken als de leden het akkoord verwerpen. Elzinga heeft naar eigen zeggen ‘gevochten als een leeuw' en eruit gehaald waar hij voor gevochten heeft. Hamer: ‘Je denkt allemaal wel eens van elkaar: daar heb je hem weer. Maar nu ik terugkijk heeft hij echt gevochten als een leeuw. En dat vind ik mooi.'De SER-voorzitter zegt in Betrouwbare Bronnen dat ze grote waardering heeft voor minister van Sociale Zaken Wouter Koolmees, die namens het kabinet onderhandelde. Zijn partij, D66, was in het verleden niet altijd enthousiast over ‘de polder’. ‘Koolmees heeft zich flexibel opgesteld’, zegt Hamer. ‘Als je kijkt wat er in het regeerakkoord staat en wat D66 over de pensioenen heeft gezegd, dan heeft hij zich buitengewoon flexibel opgesteld. Hij heeft heel verstandig gekeken: welke doelen wil ik realiseren en krijg ik daar draagvlak voor? Als je dan op je principes blijft hangen, kom je er niet uit met z'n allen.'***Tijdlijn BB 40:00:00:00 - Start met quotes Mariëtte Hamer00:03:42 - PG over de gebroeders Von Humboldt (1)00:47:47 - PG over de gebroeders Von Humboldt (2)01:08:29 - Mariëtte Hamer (1)01:33:31 - Mariëtte Hamer (2)01:54:12 - Uitro01:55:17 - Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 39:PG Kroeger analyseert diepgravend en Europabreed de uitslag van de Europese verkiezingenAcht wetten bij gedoe rond een Kamerlid***In plaats van twee politieke stromingen, worden er nu vier belangrijk in Europa. In plaats van twee landen, leggen er nu meer gewicht in de schaal. Meteen na de Europese verkiezingen is een heuse Europese formatie ontstaan, met Mark Rutte en Charles Michel als een van de onderhandelaarsduo's.***Op een reeks plaatsen en aspecten in Europa waren de Europese verkiezingen van 2019 een bijzonder moment. In Nederland waren de winst van de PvdA en VVD en de ondergang van SP en PVV opmerkelijk, maar PG analyseert nog een serie andere ontwikkeling in andere EU-lidstaten. Daarbij constateert hij dat door heel de Europese Unie een aantal lange termijn trends duidelijk wordt. Er ontstaat een echte Europese Demos.Hij wijst op de enorme toename van de politieke participatie. Vooral Roemenië is daarbij een voorbeeld voor velen. Het Europees Parlement, vaak achteloos weggezet als suf, saai en niet 'van het volk' - heeft nu een krachtiger electorale basis dan Huis en Senaat in de Verenigde Staten!De trends in Nederland zijn diep historisch geworteld. PG laat zien dat dit ook elders in Europa zeer verrassend zichtbaar is. Zo lijken regionale verschillen in Polen en in Brabant en Limburg beide terug te gaan tot de overheersing door machtige protestantse buren sinds de 17e en 18e eeuw.Wat ook diep doorwerkt is een opvallende machtsverschuiving binnen de grote, beslissende 'partijfamilies' in de EU. 2019 blijkt hier een historisch jaar. Bij de socialisten is de macht nu in handen van het Iberisch schiereiland. In de grootste partij, de christendemocratische EVP, zijn de klassieke machthebbers onttakeld. Dat is misschien wel de meest ingrijpende, nauwelijks genoteerde omwenteling van deze verkiezingen. 'Wopke en de Zeven Dwergen' blijkt nu de succesformule!De lange-termijnpatronen in Duitsland zijn in de EU van grote betekenis, historisch en cultureel. Dat blijkt ook nu weer. PG analyseert hoe de 'regionale polarisatie' daar in heel Europa zichtbaar is. Ook in Nederland, bijvoorbeeld in Wageningen en Delft. Maar tevens op Sicilië en in Napels. En al helemaal in Londen, Warschau, Helsinki en de ex-DDR-universiteitsstad waar de Humboldt-broers en Goethe en Schiller de wereld veranderden.En Salvini? Farage? Macron? Ook zij blijken onderdeel van lange termijn processen in Europa. Pedro Sanchez is tien keer wezenlijker dan Frans Timmermans. En de EVP-premier van het kleine Letland vele malen machtiger dan Le Pen en Baudet. PG vertelt wie hij is en wat hij voorstelt.***All politics is local. Behalve met de Europese verkiezingen was het Binnenhof afgelopen week bezig met de verkieizng van de Eerste Kamer, de electorale neergang van de SP en PVV en het vertrek van Zihni Özdil uit de Tweede-Kamerfractie van GroenLinks.Waarom ging het mis bij GroenLinks? PG ontleedt de situatie aan de hand van 'Acht wetten van Afscheid Nemen' in de politiek. Van 'Niet Wrijven in een vlek' tot 'Vermijd zelfbenoemde gewetens'. Hoeveel van die wetten schond Jesse Klaver? Hoe deden andere politieke leiders dat? Waren zij wijzer?PG schetst de historische context die veel verder strekt dan GroenLinks. Ruttes drama met Verdonk. Ayaan. 'De Dissidenten'. Ellende in de SP.Ook de lessen uit Amerika komen langs, Barack Obama nam zijn verlies met een Nobelprijswinnaar die minister werd maar er niks van bakte.***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen afl. 39:00:00:00 - Intro door Jaap Jansen en PG Kroeger over de Europese formatie 00:17:40 - Uitslag Europese verkiezingen (deel 1)01:16:40 - Uitslag Europese verkiezingen (deel 2)01:35:27 - De acht wetten bij gedoe rond een Kamerlid (deel 1)02:10:18 - De acht wetten bij gedoe rond een Kamerlid (deel 2)02:48:39 - Uitro02:49:30 - Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 38:PG Kroeger over het FPÖ-schandaal: Oostenrijk als historische brug naar RuslandElco Brinkman hekelt Haagse stroperigheid, pleit voor grotere afstand tussen regering en parlement, versobering sociale zekerheid en sneller bouwen***Oostenrijk. Keizerrijk van vele eeuwen. Nu land dat extreemrechts uit de regering gooit. PG vertelt in de historische rubriek over de eeuwen waarin dit werd voorbereid en hoe in de voorbije decennia de FPÖ wist te scoren. Wie was Maria Theresia?Ook laat hij zien dat Poetin kon weten dat Oostenrijk hem steeds verraden zou. De framing en spin van dit keizerrijk en deze republiek zijn hun geniaal geheim.Dit land en de Wenen blijft dan ook zonder rivaal. Dat had Sebsatian Kurz door! PG legt dat uit aan de hand van de historie sinds 1278 en de opera 'der Rosenkavalier'.***De sociale zekerheid moet fors versoberd worden, zegt Elco Brinkman in Betrouwbare Bronnen: ‘Er was aanleiding om uit het oogpunt van barmhartigheid of armoede maatregelen te treffen voor mensen die niet helemaal mee kunnen komen. Maar door dat vervolgens weer voor alles en iedereen en voor altijd toe te passen, hol je zo’n systeem uit. Dat hadden we met de arbeidsongeschiktheidsregeling, dat hebben we in zekere zin met de kinderopvang en bij de bijstand. Je moet zo’n systeem van tijd tot tijd tegen het licht houden.’Brinkman wijst er op, dat de maatschappelijke omstandigheden veranderd zijn: ‘Er zijn meer tweeverdieners, we leven internationaler en we worden ouder. Je moet naar de AOW, de kinderopvang, de ziektewet of wat dan ook durven kijken. We hebben als burgers en gebruikers moeite om afstand te nemen van het bestaande, maar het systeem is topzwaar geworden.’Hij klaagt dat ‘iedere sector van subsisdies, toeslagen en verworven rechten aan elkaar hangt’. ‘Je moet steeds teruggaan naar de vraag: wat moet de overheid überhaupt doen en wat kan de samenleving zelf? Als iemand schade lijdt, probeert-ie het op de overheid te verhalen. Dan komt er een actiegroep en voordat je het weet, is er weer een nieuwe regeling.’Hij roept ministers op, de rug te rechten en niet te snel toe te geven. Brinkman pleit voor meer afstand tussen parlement en regering: ‘Wij roepen voor alles de minister ter verantwoording. Dan wordt er weer een commissie ingesteld. Bij elk incident wordt de wet aangepast. Zo houden we elkaar bezig. Elke organisatiedeskundige kan je uitleggen dat het zo niet werkt. Het incident regeert.’In Betrouwbare Bronnen bepleit Brinkman, die jarenlang voorzitter was van Bouwend Nederland, meer ‘doorzettingsmacht’ voor de overheid bij grote bouwprojecten. Nu wordt te lang gepraat en te weinig gedaan. Als voorbeeld noemt hij het treinstation bij de Amsterdamse Zuidas: ‘Wij wisten negentien jaar geleden al daar een groot station moest komen. Ze beginnen er nu pas aan.’Hij ergert zich aan het debat over de renovatie van het Binnenhof: ‘Dat we daar eens een keer een flinke schep geld tegenaan gooien zodat het niet slechts één kabinetsperiode meegaat, maar een aantal decennia, dat is zo gek nog niet. Vergeet niet: alle grote projecten in de wereld die goed gebruikt en bezocht worden, brengen geld in het laatje.’Brinkman neemt op 4 juni afscheid van de Eerste Kamer. In de jaren ’90 was hij ‘kroonprins’ van minister-president Ruud Lubbers, gereed om het premierschap over te nemen. Hij werd verslagen door ‘Paars’. ‘Het is heel verstandig dat de CDA Tweede-Kamerfractie met Pieter Heerma nu iemand heeft gekozen om die zelf niet de ambitie heeft om kroonprins te worden. We hebben nog even tijd als beweging om te kijken wie geschikt is en voor wie er voldoende draagvlak is. Bovendien zijn wij nu niet in de positie om te zeggen: we hebben hier ee kroonprins, die zetten we zelf wel even de kroon op en dan moeten de andere partijen de troon aanreiken.’Brinkman is vol lof over minister van Financiën Wopke Hoekstra, die samen met hem in de CDA Eerste-Kamerfractie zat: ‘Ik dacht al gauw: die kun je om een boodschap sturen. Soms heeft iemand een hulpkonvooi nodig, maar Wopke kun je wel alleen de woestijn in sturen.’***Boek:Elco Brinkman - Bouwen en bewaren (uitgeverij Prometheus, 2019)***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen 38:00:00:00 - Intro door Jaap Jansen met quotes van Elco Brinkman00:06:12 - PG Kroeger (deel 1)00:39:20 - PG Kroeger (deel 2)01:01:16 - Elco Brinkman (deel 1)01:51:57 - Elco Brinkman (deel 2)02:27:26 - Uitro02:27:51 - Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 37:PG Kroeger over Europarlementariërs van grote betekenisSpitzenkandidaat Bas Eickhout over effectief klimaatbeleid***Op 23 mei stemmen we voor het Europees Parlement. Dat unieke instituut bestaat al vele decennia en heeft zijn eigen stijl, zeden en historie. PG Kroeger duikt daar in en portretteert zes iconische Europarlementariërs uit de geschiedenis en hoe zij het verschil maakten voor de 500 miljoen burgers in de EU. Het gaat om een Franse grande dame die Auschwitz overleefde en in haar land en Europa een morele autoriteit werd. En om de man die Portugal verloste van de militaire dictatuur. Hij overleefde strafkampen met zijn vrouw, een beroemde actrice en filmster. Nadat hij president van het land werd en tien jaar Portugal leidde ging hij Europees verder.PG belicht ook twee Nederlanders. Een vrouw zonder wie de euro niet gered was en een man die een ironisch voorbeeld is van het altijd weer oppoppende gedoe in de media over het EP.De laatste twee iconen zijn een Oostenrijkse keizerszoon en als laatste de machtigste man van het parlement die nu - na 40 jaar - opstapt. Heel Brussel weet dat Angela Merkel hem elke dag spreekt. Wat was zijn geheim? Wat maakte deze CDU-man zó invloedrijk en dat zo lang?***Na VVD-lijsttrekker Malik Azmani (BB #8), PvdA'er Paul Tang (BB #14), D66-lijsttrekker Sophie in 't Veld (BB #15), christendemocratische Spitzenkandidaat Manfred Weber (BB #24), liberale Spitzenkandidaat Margrethe Vestager (BB #36) nu in BB #37 Groenen-spits Bas Eickhout.Met tien jaar ervaring in het Europees Parlement vertelt hij hoe je effectief klimaatbeleid voert. Die expertise wil hij straks voortzetten als Europees commissaris voor Klimaat en Energie. Die commissaris moet dan wel meer te vertellen krijgen dan de huidige klimaatcommissaris, vindt de GroenLinkser. De Franse president Emmanuel Macron en premier Rutte willen van klimaat een speerpunt maken voor de komende vijf jaar.Eickhout is Spitzenkandidaat namens de Europese Groenen en daarmee kandidaat om Jean-Claude Juncker op te volgen als president van de Europese Commissie. Maar de kans dat Eickhout de Luxemburger daadwerkelijk opvolgt is niet groot, beaamt hij. Toch sluit hij niets uit: ‘Er zijn veel onzekerheden.’Ook de Spitzenkandidaten Manfred Weber (christendemocraten) en Frans Timmermans (sociaaldemocraten) maken volgens hem weinig kans. Weber heeft volgens Eickhout onvoldoende Europees leiderschap getoond en de sociaaldemocraten staan op verlies.Eickhout vertelt in Betrouwbare Bronnen dat VVD-leider Mark Rutte zó goed ligt bij zijn collega-regeringsleiders, dat voor hem de kans op een hoge Europese post heel groot is.De nieuwe commissiepresident moet de steun hebben van het Europees Parlement en daar ligt Mark Rutte volgens Eickhout niet goed. Toch maakt hij kans op een topfunctie. ‘Rutte zit er al heel lang. Hij heeft verschillende kabinetten gaande weten te houden. Dat valt op. Als de liberalen een post krijgen, zal er naar Mark Rutte gekeken worden’, zegt Eickhout.Naast Commissiepresident is er onder meer het voorzitterschap van de Europese Raad van regeringsleiders (nu Donald Tusk). Rutte heeft eerder gezegd die baan niet te ambiëren. Commissiepresident noemde hij al eens ‘een prachtbaan’, maar het systeem van Spitzenkandidaten leek hem daar in de weg te zitten.Bas Eickhout praat in Betrouwbare Bronnen onder meer ook over de nieuwe Europakoers van CDA'er Wopke Hoekstra, wat Nederland fout deed met de pulskorvisserij en zijn veranderde kijk op een Europees leger.***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen afl. 37:00:00:00 - Intro met quotes Bas Eickhout00:02:28 - PG Kroeger (deel 1)00:50:52 - PG Kroeger (deel 2)01:38:17 - Bas Eickhout (deel 1)02:10:37 - Bas Eickhout (deel 2)02:36:05 - Uitro02:36:39 - Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 36:· Minister Wopke Hoekstra (Financiën) wil van Europa een geopolitieke machtsfactor maken· PG Kroeger over het Songfestival, corruptie in Baku en Trump· Eurocommissaris Margrethe Vestager (Mededinging) over haar rol in de oude én nieuwe Commissie *** De Europese Unie moet machtspolitiek een factor van belang worden, zegt Wopke Hoekstra.Hij vindt dat Duitsland en Frankrijk de leiding moeten nemen in Europa. Duitsland moet daarbij zijn traditionele schroom afwerpen. En op het gebied van Buitenlandpolitiek en Defensie moet de EU zich veel meer als eenheid gaan opstellen.De minister van Financiën is onlangs door CDA-leider Sybrand Buma naar voren geschoven als kandidaat minister-president. Op 7 mei 2019 gaf hij In een rede in Berlijn voor het eerst een brede visie op de toekomst van Europa. In Betrouwbare Bronnen licht hij die toe.Volgens Hoekstra heeft Nederland een nieuwe visie nodig nu de Britten de EU verlaten. ‘Hun vertrek compenseren we strategisch door nauw samen te werken met Duitsland en ook veel meer samen te gaan optrekken met Frankrijk. Dat kan ook, want Nederland heeft qua beleid veel gemeen met de Franse regering onder leiding van Emmanuel Macron.’ Hij kwam de afgelopen tijd regelmatig in aanvaring met de Franse minister van Financiën Bruno Le Maire, maar dat was om binnen de volgens hem sterke samenwerking de belangen van de Noord-Europese lidstaten te verdedigen op terreinen als vrijhandel en budgettaire discipline: ‘Veel van wat er in de pers verschijnt is bedoeld voor nationale consumptie. De verhoudingen zijn uitstekend.’Om Europa economisch krachtiger te maken, moet het geld dat de EU investeert in innovatie (kunstmatige intelligentie, big data, nanotechnologie en biotech) verveelvoudigen, zegt Hoekstra. ‘’Daar gaat nu maar een heel klein beetje naartoe. Dat is doodzonde.’***Bij 'Europa' denken veel mensen dezer weken ook aan het Songfestival. Dat is historisch gezien niet zo vreemd, vertelt PG in zijn historische rubriek. Want ook dit muziekfeest is een vrucht van de ontdekking op ons continent in de jaren ’50 van de ‘positieve rivaliteiten’ in plaats van de heerszuchtige op ons continent.Nieuwe technologieën als ruimtevaart en televisie maakten zo'n jaarlijkse live muziekwedstrijd mogelijk. De expansie van de EU na de val van de Muur maakte het vervolgens een 'global event'.PG focust op de grote historische impact van het festival in 2012 en de ster van die editie: Emin Agalarov. Hij schreef geschiedenis. De Azerbeidzjaanse popster blijkt een sleutelfiguur in het Mueller Report over Donald Trumps banden met Poetin.Dit blijkt bovendien nauw verbonden met het omkoopschandaal vanuit Baku bij de Raad van Europa, waaraan Betrouwbare Bronnen aflevering 18 aandacht schonk met Pieter Omtzigt. De Moskouse moord op Sergei Magnitsky speelt een sleutelrol bij de pogingen van Azerbeidzjaanse oligarchen en het Kremlin om de familie Trump in te palmen met vastgoed. *** Europees Commissaris Margrethe Vestager (Mededinging) wordt in Brussel vanwege de miljardenboetes die ze oplegt aan tech-giganten als Google en Facebook ‘de drakendoder’ genoemd. Op haar 29ste was ze al minister van Onderwijs in Denemarken namens de sociaal-liberalen. Ze stond model voor premier Birgitte Nyborg uit Borgen. Haar krachtige optreden zorgde ervoor dat zij van alle Eurocommissarissen de populairste is: met een approval rate van ruim 50 procent populairder dan voorzitter Jean-Claude Juncker en vice-president Frans Timmermans.Aan Jaap Jansen vertelt ze dat ze door wil in de nieuwe Europese Commissie om te werken aan een ‘digitaal Europa’. Ze sluit niet uit dat Mark Rutte Juncker opvolgt: ‘Het is een zeer complex proces.’ Volgens haar hebben de christendemocraten niet automatisch aanspraak op het voorzitterschap, ook niet als ze bij de Europese verkiezingen de grootste blijven.Vestager is tegen een Europa van verschillende snelheden: ‘Europa is sterk door samen oplossingen te vinden die iedereen binden. Als je meer en meer aparte clubs krijgt, riskeer je vernietiging van de gemeenschappelijke markt.’*** Tijdlijn Betrouwbare Bronnen 36:00:00:00 - Intro door Jaap Jansen met quote Wopke Hoekstra en Margrethe Vestager00:03:20 - Wopke Hoekstra (deel 1)00:23:13 - Wopke Hoekstra (deel 2)00:42:57 - PG Kroeger (deel 1)00:57:32 - PG Kroeger (deel 2)01:42:06 - Margrethe Vestager (deel 1)01:59:42 - Margrethe Vestager (deel 2)02:17:37 - Uitro door Jaap02:18:13 - Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 35:PG Kroeger: 'Vive la France!' Visionaire Charles de Gaulle stak boven iedereen uit Chris Aalberts over de 26 Nederlandse Europarlementariërs (2014-2019)***Betrouwbare Bronnen is genomineerd als beste podcast in de categorie 'nieuws & politiek' in de verkiezing van de Dutch Podcast Awards 2019. En Jaap Jansen is genomineerd als 'beste podcast host'.Breng je stem uit op www.podcastawards.nlDe uitreiking is op 6 juni in Amsterdam.***Het gaat erg goed met Betrouwbare Bronnen. De afgelopen weken waren er meer dan 20.000 luisteraars per week. Dat is voor een startende Nederlandse podcast heel veel.Voor een groot deel zijn het jonge luisteraars tussen 18 en 35. Zeer interessant voor adverteerders.Heb je belangstelling om in Betrouwbare Bronnen te adverteren of om te sponsoren, neem dan contact op met Dag en Nacht Podcasts via info@dagennacht.nl***De Europese eenwording startte in de naoorlogse jaren onder een gunstig gesternte. In veel van de lidstaten van de nieuwe 'E.E.G.' stonden leiders van de buitencategorie aan 't roer. Denk aan Adenauer, Schumann en De Gasperi. Eén van hen stak ook letterlijk boven iedereen uit: generaal Charles de Gaulle.PG vertelt in de historische rubriek over deze bijzondere man, die 50 jaar geleden - op 28 april 1969 - onverwacht en bijna in stilte opstapte als president van Frankrijk.De Gaulle heeft een van de meest verbluffende levensverhalen van de twintigste eeuw. Hij zette zijn stempel op Frankrijk en Europa als weinigen ooit deden of konden. Alle grote discussies bij de Europese verkiezingen van 2019 zijn terug te voeren tot grote lijnen en visies van deze generaal die in 1940-1944 de eer van zijn 'grande nation' redde en in 1958 staatshoofd werd.Of het nu 'Europa als bureaucratie', 'Europa als krachtcentrum tussen en tegenover Trump en Poetin', 'Europese en nationale identiteiten', 'Europese subsidies voor de landbouw en industrie', 'Europa en haar greep op Afrika' betreft - alles vindt zijn wortels in het denken en werk van De Gaulle hierover. Zelden was zijn politieke strategie en lange termijn blik zo actueel als nu, 50 jaar na zijn vertrek.Wat maakte De Gaulle zo'n bijzonder - en ook tamelijk excentriek - mens? PG vertelt over De Gaulles moed als jong militair, zijn rol als strategisch denker en hoogleraar aan de topopleiding in Parijs; over zijn literaire talenten en zijn onverwachte rol als de eerste politiek leider die een tv-ster werd. We horen delen uit zijn legendarische toespraken en persconferenties, waaruit zijn retorisch talent spat.Het meest opvallend blijft wel hoe modern, actueel en visionair hij was, ook als oude man van in de zeventig die zijn land dynamiek en een rol op het wereldtoneel gaf.Het is volgens PG geen toeval dat hij 's avonds in zijn huiskamer graag keek naar science fiction series. Dit en nog veel meer verrassends in de historische rubriek.***In de tweede helft van Betrouwbare Bronnen #35 praat Jaap Jansen met Chris Aalberts, docent aan de Haagse Hogeschool en de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij schrijft onder meer voor de website The Post Online en het Noordhollands Dagblad en doet op Twitter verslag van ontwikkelingen in het Forum voor Democratie.Net op tijd voor de Europese-parlementsverkiezingen (in Nederland op 23 mei 2019) publiceerde Aalberts samen met Mendeltje van Keulen – die te gast in Betrouwbare Bronnen aflevering 11 – het boek ‘WAT doen ze daar eigenlijk? Gesprekken met Nederlandse Europarlementariërs’ (uitgegeven door Boom Bestuurskunde). Met dat boek als uitgangspunt praat hij over de prestaties en wanprestaties van de 26 Nederlanders die van 2014 tot 1019 in het Europees Parlement zaten.Na een uur met Chris Aalberts weet je meer over Annie Schreijer-Pierik, Peter van Dalen, Judith Sargentini, Kati Piri, Jan Huitema, Paul Tang, Bas Eickhout, Hans van Baalen, Anja Hazekamp, Matthijs van Miltenburg, Dennis de Jong en ook de PVV'ers (die niets deden van enig belang).***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen 35:00:00:00 - Intro door Jaap met quotes van Chris Aalberts00:04:11 - PG over Charles de Gaulle (deel 1)00:35:25 - PG over Charles de Gaulle (deel 2)01:11:58 - De Nederlandse Europarlementariërs volgens Chris Aalberts (deel 1)01:51:43 - De Nederlandse Europarlementariërs volgens Chris Aalberts (deel 2)02:14:21 - Uitro door Jaap02:15:41 - Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 34:PG Kroeger over politiek en cultuur in de oudste politieke partij van Nederland, die 140 jaar geleden werd opgericht: de Anti-Revolutionaire PartijPartij van de Arbeid-leider Lodewijk Asscher en zijn zoektocht naar 'een nieuw bezielend verhaal'***PG Kroeger belicht ontstaan en karakter van de kleurrijke en invloedrijke oudste politieke partij van Nederland, de Anti-Revolutionaire Partij, die in 1980 opging in het CDA.De ARP stond bekend als 'de Mannenbroeders'. Het was het politieke machtscentrum van de gereformeerden, de rechtzinnige protestanten en hun zuil. Zij waren calvinisten pur sang. IJverig, koppig, sober, gehecht aan beginselen en politieke strijd daarover.Het was een partij met een opmerkelijke, zeer herkenbare cultuur, zeden en gewoonten. Dat gold ook voor de mensen die het gezicht en het hart van de club vormden. Bijvoorbeeld de onlangs overleden Hannie van Leeuwen - 'Straaljager Hannie' volgens communistenleider Marcus Bakker.PG vertelt waarom koningin Wilhelmina zo'n afkeer had van ARP-voorman, de dominee en wereldreiziger Arbaham Kuyper. Niettemin mocht zijn opvolger Hendrik Colijn later de financiële puinhoop van de Oranjes saneren.De ARP was machtig, kende vele krachtige leiders, had haar 'branding' erg goed voor elkaar en blijkt achteraf de eerste moderne democratische massapartij. Deze behoudende, christelijke groepering nu gezien kan worden als 'het D66 van de negentiende eeuw'.***PvdA-leider Lodewijk Asscher wil op weg naar de volgende Tweede-Kamerverkiezingen en daarna intensief samenwerken met GroenLinks en de SP. Het kan zelfs leiden tot een gezamenlijke lijst, zegt Asscher in de deze Betrouwbare Bronnen.‘We moeten om tafel om te kijken hoe je een aantrekkelijk alternatief vormt. Je kunt veel krachtiger zijn als je heel veel idealisten verenigt. Als we met GroenLinks en SP aan kunnen geven: we doen het samen uit, samen thuis na de verkiezingen, dan zou dat een waanzinnig krachtig signaal zijn. Dan heb je een blok gevormd en dan moeten in de kabinetsformatie een of twee rechtse partijen aanschuiven bij een links en progressief blok. Dat is heel anders dan wat nu D66 overkomt, dat je in je eentje bij een rechts motorblok zit.'In 2016 sprak Asschers voorganger als PvdA-leider Diederik Samsom hier al over met GroenLinkser Bram van Ojik. Maar GroenLinks-leider Jesse Klaver, toen bezig aan een snelle opmars, wees deze vorm van samenwerking af. 'De situatie is nu anders’, zegt Asscher. ‘We zitten alle drie in de oppositie. Als we duidelijk maken dat we het samen gaan doen, kun je wel degelijk een wervend alternatief schetsen.' Hij wijst er op dat GroenLinks, SP en PvdA samen al tegenbegrotingen maken en bij belangrijke debatten tactiek afspreken.Asscher zelf wil bij de volgende verkiezingen en ook in de periode daarna zijn partij aanvoeren: 'Ik heb daar heel veel zin in. Na de nederlaag merkte ik dat ik nieuwe energie vond in de Tweede Kamer. Bij de Statenverkiezingen stemden negen keer zoveel jongeren op ons als bij de Kamerverkiezingen. Er is weer iets aan het gebeuren. Nieuwe energie, vrolijkheid.’Volgens Asscher verandert ook de tijdgeest. 'Het is fascinerend om VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff nu te horen. We hebben de VVD twee jaar lang de afschaffing van de dividendbelasting en de verlaging van de winstbelasting horen verdedigen als essentieel voor de Nederlandse samenleving. En opeens is het of Dijkhoff mijn spreektekst heeft gevonden als hij zegt dat de multinationals meer belasting moeten betalen en zich verantwoordelijker moeten voelen voor de samenleving. Er is iets heel interessants aan de gang. Iedereen is wel klaar met dat neoliberale verhaal.'In Betrouwbare Bronnen vertelt Asscher dat hij spijt heeft van de strijd om het PvdA-lijsttrekkerschap met Samsom: ‘Als ik die debatten nu terugzie, heb ik daar pijn van in de buik. Dat had ik nooit moeten doen. Dit toneelstuk kon alleen maar slecht aflopen.' Asscher heeft zelfs gedroomd van emigreren. 'Ik zat in een tredmolen waarin het maar niet goed kwam en droomde van een rustig bestaan met mijn gezin aan de Oostkust van Amerika.'Lodewijk Asscher twijfelt of hij nog kan samenwerken met de Britse Labour-leider Jeremy Corbyn. In een brief vraagt Asscher aan Corbyn opheldering te geven wat de Labour-leider doet tegen antisemitisme in zijn partij: 'Dit hoor je met wortel en tak te bestrijden.' Corbyn beloofde Asscher eerder dat te doen, maar begin deze maand kwamen er nieuwe signalen dat in de top van de Labourparty te weinig krachtdadig werd opgetreden tegen antisemitisme. 'Dat vind ik bizar’, zegt Asscher. 'Ik ga heel goed bekijken wat hij terugschrijft, want antisemitisme mag niet salonfähig worden. Ik zal dat te allen tijde bestrijden, zonder aanzien des persoons. Ik wil heel graag gerustgesteld worden dat Labour ook onder Corbyn een bondgenoot is.' Aanleiding voor het gesprek met Asscher is de verschijning van het boek:Lodewijk Asscher - Opstaan in het Lloyd Hotel - Uitgeverij Podium, Amsterdam, ISBN 987 90 5759 919 4***Tijdlijn BB afl. 34:00:00:00 - Intro door Jaap Jansen met quotes van Lodewijk Asscher00:05:21 - PG Kroeger (deel 1)00:35:07 - PG Kroeger (deel 2)01:11:32 - Lodewijk Asscher (deel 1)01:45:24 - Lodewijk Asscher (deel 2)02:06:39 - Uitro door Jaap02:07:43 - Einde

Op 11 april 2019 overleed journalist en vriend Max van Weezel. Deze Betrouwbare Bronnen staat helemaal in het teken van Max.Jaap Jansen praat over Max met premier Mark Rutte, Tweede-Kamervoorzitter Khadija Arib, hoofdredacteur Esther Voet van het Nieuw Israëlitisch Weekblad, oud D66-leider Alexander Pechtold, historicus Pieter Gerrit Kroeger en tot slot Thijs Broer met wie Max jarenlang samenwerkte bij Vrij Nederland.Max van Weezel werd geboren op 9 juli 1951. Het verhaal van Max is ook een verhaal over de politiek en de journalistiek in Nederland en over de veranderingen daarin.***‘Dan scheurden we naar Den Haag, belandden we zeker drie keer bijna in de vangrail omdat-ie een grote doos sigaren klem had gezet tussen het stuur en het dashboard waardoor we ook niet eens konden zien hoe hard we reden. En dan zat-ie intussen met zijn iPhone te bellen met de redactie van Het Oog op Morgen of van Argos want dat moest allemaal nog voorbereid worden. En een half uur later hadden we dan bijvoorbeeld een interview met Mark Rutte.’Thijs Broer‘Met een morsig notitieblokje, wat krabbels opschrijvend. Dat je denkt: wat wordt dat ooit nog? Terwijl ondertussen in dat brein van hem allang een beeld was ontstaan. De kleurplaat moest alleen hier en daar nog ingekleurd worden. Max was in staat een false sense of security te realiseren: een gevaarlijk gevoel van veiligheid. Dat je denkt: dit wordt een gezellig gesprek en vervolgens komt er een Exocetraket ergens van opzij.’Mark Rutte'Max wist altijd net ietsje meer dan ik. Dan zei hij: ja maar ik heb die-en-die gesproken en die denkt hier heel anders over. Hij had altijd bronnen en met iedereen contact.'Khadija Arib‘En wie snuift als eerste op dat er een een geheim project gaande is waar hij natuurlijk alles van af moest weten? Max van Weezel!’PG Kroeger‘Max vond de combinatie VVD en PvdA in Rutte II helemaal niks. Daar had hij heel veel moeite mee. En ergens had hij ook wel gelijk, achteraf gezien.’Khadija Arib‘Max was een figuur uit een film. Een Franse film. Ik denk dat dit soort mensen opvallen omdat het persoonlijkheden zijn. Niet alleen iemand die een professie uitoefent, maar voor wie het een manier van leven is.’Alexander Pechtold‘Toen Max ziek werd bedacht ik dat ik hem regelmatig zou bellen om hem op de hoogte te houden van wat er op het Binnenhof speelde. Hij heeft een waanzinnig mooi leven gehad. Alleen veel te kort.’Mark Rutte‘Het is niet wie de steen verlegt, maar dat de steen verlegd wordt. Je ego en alles is weg, jij bent weg als persoon, maar je laat wel degelijk een stempel achter. En ik denk dat die stempel van Max heel groot is geweest in Den Haag.’Esther Voet ***Tijdlijn BB 33:00:00:00 - Intro door Jaap Jansen met quotes van alle gasten00:02:39 - Mark Rutte00:21:41 - Khadija Arib00:40:29 - Esther Voet01:36:08 - Alexander Pechtold02:01:38 - PG Kroeger02:53:48 - Thijs Broer03:38:04 - Uitro door Jaap03:38:47 - EindeMet dank aan de VPRO en de NOS voor enkele fragmenten

In Betrouwbare Bronnen aflevering 32:Oud VVD-leider Frits Bolkestein over Thierry Baudet en de VVDChurchill-biografen Andrew Roberts en Felix Klos over Churchill en de Verenigde Staten van Europa(Een tijdlijn met begintijdstippen staat onderaan in deze tekst)***Forum voor Democratie van Thierry Baudet is bij de Statenverkiezingen de grootste geworden omdat de VVD het op een aantal punten heeft laten afweten, zegt oud VVD-leider Frits Bolkestein in deze aflevering van Betrouwbare Bronnen.De VVD was onduidelijk over het klimaatbeleid. Daarnaast hamerde Baudet op het terugdringen van migratie en dat blijft een belangrijk punt, zegt Bolkestein. Ook sprak Baudets Europakoers veel kiezers aan, al is Bolkestein het niet eens met zijn pleidooi voor een ‘Nexit’.'De VVD heeft opvattingen die wij moeten koesteren om niet van het politieke toneel verdrongen te worden door de partij van Thierry Baudet', zegt Bolkestein. Hij vindt de opvatting dat klimaatopwarming komt door één oorzaak - Co2-uitstoot - 'niet overtuigend'. Bolkestein noemt het klimaat-denken 'een kerk': 'Er valt bijna geen discussie meer over te voeren.'De oud VVD-leider geeft toe dat migratie naar Europa vrijwel tot stilstand is gekomen, maar hij waarschuwt dat heel veel Afrikanen nog steeds de oversteek willen maken: 'Dat is heel begrijpelijk, maar wij kunnen dat niet verstouwen. Daarom keert men zich tegen die wilde migratie. Het is een oud debat, het is een oude vrees die blijft hangen. En Mark Rutte heeft daar onvoldoende weerstand tegen kunnen bieden, hij is hier onvoldoende overtuigend geweest.’Volgens Bolkestein had het Tweede-Kamerlid Janmaat in de jaren ’80 gelijk toen hij waarschuwde tegen migratie: 'Janmaat zei wat wij nu zeggen.'De snelle opmars van Thierry Baudet doet Bolkestein denken aan de VVD onder Hans Wiegel. Die was ook heel jong en trok snel nieuwe kiezers aan. Wiegel maakte van de VVD een volkspartij.Baudet trekt kiezers weg bij de PVV van Geert Wilders, maar anders dan Wilders slaagt de nieuwkomer er ook in, hoger opgeleide kiezers voor zich te winnen. Bolkestein: 'Dat kunnen VVD en CDA zich aantrekken. We zijn nog niet klaar met Baudet.'Hij vindt dat de VVD met Forum voor Democratie moet samenwerken.Bolkestein verafschuwt Baudets 'Uil van Minerva'-speech op de avond van de verkiezingsoverwinning: 'Hoe haalt iemand het uit zijn pen om zo'n onzin op te schrijven. Het is waanzin! Hoe is het mogelijk? Hij moest zich schamen.' Het is een opmerkelijk interview, waarin Bolkestein Rutte aanprijst om de Europese Commissie te gaan leiden en oud PvdA-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem moet president van de Europese Centrale Bank worden. Ook heeft Bolkestein veel waardering voor CDA-minister van Financiën Wopke Hoekstra.***De historische rubriek kent deze week een tamelijk unieke editie. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met de schrijver van de nieuwe, wereldwijd door recensenten bejubelde biografie van Winston Churchill, Andrew Roberts. Zijn monumentale boek is vorige week in een Nederlandse vertaling verschenen bij uitgeverij Prometheus.Naast Roberts zit ook Felix Klos aan tafel. Diens recente boek over Churchill en Europa kreeg ook a zulke prachtige besprekingen. Felix Klos is historicus uit Oxford en nu kandidaat voor het Europees Parlement voor D66.Andrew Roberts vertelt over de vele kleurrijke facetten van Churchills werk, leven en karakter. Over de Queen die hem als eerste en enige de unieke, persoonlijke dagboeken van haar vader liet lezen. Koning George VI was oorspronkelijk geen vriend van Churchill, maar groeide uit tot een van zijn grootste steunpilaren in de oorlogsjaren. Zij vertelden elkaar alles wat zelfs voor hun directe omgeving geheim moest blijven, blijkt nu.In het gesprek komen veel van deze geheimen voorbij. Soms uiterst vermakelijke, soms schokkende. Staatslieden als De Gaulle, Jean Monnet en president Roosevelt komen ter sprake.In de nooit ophoudende Brexit-dagen verdiepen we ons in e vraag: was Churchill nu wel of geen 'echte Europeaan'? De twee kenners gaan beleefd maar zonder handschoenen met elkaar verbaal en intellectueel op de vuist. Beide beamen dat Churchill vurig voor één Europa was en dat Boris Johnson daarover onzin verkoopt. Maar wat wilde en dacht Churchill nu écht en waarom?Andrew Roberts, bevriend met oud-premier David Cameron die het Brexit-referendum in gang zette, tipt een andere vriend als opvolger van Theresa May: Michale Gove wordt wat hem betreft de nieuwe premier.Roberts schreef ook een monumentale biografie van Napoleon. De schrijver bekent dat zijn visie op de korporaal uit Corsica die keizer werd radicaal veranderde tijdens bronnen-onderzoek. Een fascinerend bewijs waarom aandacht voor geschiedenis in een podcast als deze onmisbaar is: je ontdekt nieuwe aspecten en gaat ontwikkelingen en mensen anders zien, Zelfs Churchill.***Boekenlijst:Frits Bolkestein - Bij het scheiden van de markt (Prometheus)Andrew Roberts - Churchill (Prometheus)Andrew Roberts - Churchill, Walking with Destiny (Allen Lane)Felix Klos - Winston Churchill, Vader van Europa (Hollands Diep)Felix Klos - Churchill's Last Stand (I.B. Taurus & Co)***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen 32:00:00:00 - Intro door Jaap Jansen met quotes van Frits Bolkestein, Felix Klos en Andrew Roberts00:04:29 - Frits Bolkestein (deel 1)00:42:58 - Frits Bolkestein (deel 2)01:02:55 - PG Kroeger, Andrew Roberts en Felix Klos (deel 1)01:40:30 - PG Kroeger, Andrew Roberts en Felix Klos (deel 2)02:06:49 - Uitro door Jaap02:07:33 - Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 31:- PG Kroeger: opmars en teloorgang van populistische partijen- Jamie Shea: nieuwe uitdagingen voor de 70-jarige NAVO***In de historische rubriek vertelt ‘cultheld’ (Trouw) en ‘geheim wapen’ (Volkskrant) PG Kroeger over vaste patronen bij de opmars en teloorgang van populistische, radicale partijen rechts en links. Hoeveel aanhang uit 2017 hield de SP van Lilian Marijnissen écht over op 20 maart? Waar gingen die kiezers naartoe? Wat verbindt de Duitse AfD met Leefbaar Nederland?Het eindeloze geruzie en scheuringen in 50plus en de LPF kwam evenmin uit de lucht vallen, net als de onaantastbare macht van het driekoppige bestuur van Forum voor Democratie. PG schetst de internationale analogieën van Geert Wilders en Thierry Baudet.De scheuringen, afsplitsingen, ‘het permanente kannibalisme intern’ leverden mensen op als Winny de Jong. instorting en drama. Je ziet deze processen zich voortdurend voltrekken, van Le Pen en UKIP tot PVV en Forum. Hoe komt dat?PG analyseert de culturele, historische en politieke aard van het beestje en noteert de eigenaardigheden. Darwin komt voorbij én Judy Garland.***Jaap Jansen praat met Jamie Shea (Londen, 1953). Hij werkte van 1980 tot 2018 bij de NAVO. Zijn laatste functie was te lang voor een visitekaartje: ‘Deputy Assistent Secretary General for Emerging Security Challenges at NATO Headquarters in Brussels’. Jamie Shea werd wereldwijd bekend als woordvoerder bij de NAVO_bombardementen op Servië die moesten voorkomen dat Servië Kosovo inpikte. Dat daarbij burgerslachtoffers vielen, waren ‘de kosten om een kwaad te verslaan’, zei hij toen. Jaap sprak als journalist regelmatig met hem. Deze keer ‘on the record’.De NAVO moet zich gaan richten op hybride oorlogsvoering, zegt Shea. Het bondgenootschap, dat deze week 70 jaar bestaat, kan niet lijdzaam afwachten wat Rusland en China doen in cyberspace. Het moet zelf initiatieven nemen om die landen de baas te blijven. ‘Voor de eerste keer in de geschiedenis van de mensheid, kan iedereen iemand aanvallen op elke plek en op elk moment. Het maakt niet uit of je aan de andere kant van de wereld bent. En alles kan doelwit worden. Vroeger waren dat militaire installaties, maar nu kan het ook jouw containerbedrijf zijn, de haven van Rotterdam, de telecommunicatie, het bankensyseem. Het grote probleem met cyber is dat regeringen nu álles en iedereen moeten verdedigen’, zegt Shea.‘De persoon die de baas is over kunstmatige intelligentie, over biomedische technologie, hypersonische hogesnelheidsraketten, robots en ruimtetechnologie, die gaat de oorlog winnen. Daar ligt de uitdaging. Europa heeft de industriële kennis, belangrijke universiteiten en de mensen. Het gaat er nu om de juiste investeringen te doen. We moeten handelen voor het te laat is.’De voormalige NAVO-topman waarschuwt tegen China. De NAVO-landen moeten goed nadenken hoe daar mee om te gaan: ‘Anders komt er een dag dat je je realiseert dat een vreemde macht jouw vitale havens heeft opgekocht, een deel van je spoorwegen en al je moderne 5G-communicatie runt en dus ook de sleutel heeft tot jouw internet of things.’Volgens Shea moet snel werk worden gemaakt van modernisering van het internationaal recht. Wat mag een killer robot wel of niet en in welke omstandigheden, is bijvoorbeeld de vraag. ‘Als we daar tien of twintig jaar mee wachten, zijn we te laat. Dan is het paard de stal uit en op hol geslagen.’Shea heeft de Amerikaanse president Donald Trump een paar keer achter gesloten deuren meegemaakt: ‘Trump is een beeldenstormer. Hij houdt ervan heilige huisjes omver te schoppen. Hij is een zakenman, geen politicus. Hij stelt fundamentele vragen waar niemand anders mee komt. Dat doet-ie overal. Niet alleen bij de NAVO, maar ook bij de EU, de VN, NAFTA, WTO – er is nauwelijks een internationale organisatie waar Trump niet heeft gevraagd: waarom bestaat dit nog?’Nu hij met pensioen is, blijft Jamie Shea doen wat hij altijd deed: praten en advies geven over internationale veiligheidskwesties. Hij blijft in Brussel wonen en overweegt serieus - als het met Brexit zo door gaat – om zijn Britse nationaliteit op te geven, vertelt hij in Betrouwbare Bronnen.***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen 31:00:00:00 - Intro door Jaap Jansen met quotes van Jamie Shea00:07:15 - PG over populisme (deel 1)00:47:43 - PG over populisme (deel 2)01:33:19 - Jamie Shea (deel 1)02:13:53 - Jamie Shea (deel 2)02:40:40 - Uitro door Jaap02:41:32 - Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 30:PG Kroeger over Baudet en over Thatcher en DelorsRob de Wijk over China en Trump In zijn historische rubriek bespreekt PG een onderbelicht element in de overwinningsspeech van Thierry Baudet. Hij waardeert die rede als een poging meer te bieden dan een obligaat hoera we hebben gewonnen!’. Baudet trachtte onder meer de christelijke beschaving te claimen voor zijn Forum, maar de boekenkast was omgevallen en de inhoud bleef waardevol, maar lag wel door elkaar’. Uit het betoog van Baudet viel in elk geval wel op te maken, dat hij net als Poetin een rolmodel heeft gevonden in Tsaar Nicolaas I, waarover PG al eens in sprak in Betrouwbare Bronnen met Anne Applebaum en in zijn rubriek.Daarna vertelt hij op deze ‘Brexit Day´ over de vergeten jaren waarin Margaret Thatcher en EU-chef Jacques Delors zeer op elkaar gesteld waren en zelfs een opvallend tandem vormden. ‘One of the cleverst people’ noemde zij hem.Waar ging dat dan toch zo mis? Waarom? Hoe? PG analyseert uit eigen waarneming, omdat hij begin jaren 90 in de Europese Commissie van Delors als 'expert national détaché' heel dicht op de gebeurtenissen zat. Daarbij legt hij een verrassende verbinding tussen het politieke denken van Delors en zijn tweede man, de onlangs overleden Nederlandse oud-minister Frans Andriessen. De val van Thatcher, de val van de Muur en de komst van de nieuwe EU blijken daarin ten nauwste verweven te zijn.***Rob de Wijk, directeur van het The Hague Centre for Strategic Studies, is te gast naar aanleiding van zijn boek ‘De nieuwe wereldorde, hoe China sluipenderwijs de macht overneemt’ (Uitgeverij Balans).China is een staatskapitalistisch land, zegt De Wijk, economie is politiek. Xi Jinping kan veel sneller schakelen dan wij in het Westen. Dat geeft China al snel een enorme voorsprong: ‘De kans dat China de wereld gaat domineren is groot. Maar het kan ook mis gaan. De effecten van een stagnerend en imploderend China zijn gigantisch voor de hele wereld. Het effect is vergelijkbaar met de val van de Berlijnse Muur.De Wijk vertelt in Betrouwbar Bronnen dat er voorlopig geen nieuwe NAVO-strategie komt. Een nieuwe strategie is hard nodig, maar het Atlantisch bondgenootschap durft het niet aan die te bespreken zolang Donald Trump president is van de Verenigde Staten.De NAVO viert dit jaar haar 70-jarig bestaan. Dat gebeurt in december met een top van regeringsleiders in Londen. Oorspronkelijk had die top ook een nieuwe strategie moeten bekrachtigen. ‘Er is grote angst dat wanneer Trump daar komt, hij alsnog die strategie van tafel zou vegen. Als dat gebeurt, is het einde van de NAVO. Dan wordt de NAVO geen 71’, zegt De Wijk. ‘Er komt wel een communiqué met ronkende teksten, maar er moet een nieuwe NAVO-strategie komen. Want de NAVO moet zich aanpassen aan de nieuwe wereld. Als je dat niet wilt, wordt de NAVO overbodig.’Volgens Rob de Wijk heeft Trump heel goed gekeken naar Adolf Hitler: ‘Hitler zei: als je liegt moet je goed liegen en je moet het volhouden. Iedereen weet dat het niet klopt, maar als je de leugen steeds groter maakt, dan geloven de mensen je. Op die manier kun je de bevolking mee trekken. Dat is precies wat Trump nu ook doet. Het lijkt wel of hij Mein Kampf op dit punt heeft gelezen.’Wat Trump doet komt dicht bij fascisme, meent De Wijk. ‘Er zijn een aantal elementen in het beleid en in de gedachtenwereld van Trump: de uitverkorenheid, America First, het idee dat Amerika op een ongehoorde manier onder druk staat, zijn leven niet meer zeker is, dat de gewone man in zijn voortbestaan bedreigd wordt en het idee dat er een sterke leider moet zijn om dat te voorkomen. Dat zijn allemaal elementen die je ook ziet in het fascisme. Er is alleen één groot verschil. Trump roept nog niet op tot geweld. Al heeft hij daar heel erg dicht tegenaan gezeten. Bij de rellen in Charlottesville ging hij al een grens over, maar hij roept niet structureel op tot geweld. Hij schurkt er tegenaan. Ga je voluit die grens over, dan zit je in het fascisme.’***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen afl. 30:00:00:00 - Intro door Jaap Jansen met quotes Rob de Wijk00:05:17 - PG (deel 1) over Thierry Baudet00:29:49 - PG (deel 2) over Thatcher en Delors01:21:56 - Rob de Wijk over China en Trump (deel 1)02:01:51 - Rob de Wijk over China en Trump (deel 2)02:19:59 - Uitro door Jaap02:20:58 - Einde

Hoofdgast is Sylvester Eijffinger.Daaraan voorafgaand praat Jaap met PG over politieke geschiedenis.In Londen gebeurde afgelopen week opnieuw iets historisch. Speaker John Bercow greep een precedent aan uit 1604, waarmee hij het Brexit-proces lamlegde. Is dat nou raar, excentriek Brits, of heel erg gepast?Het blijkt dat deze aanpak helemaal past bij de eeuwenoude ongeschreven constitutie van de Britten en het jaar 1604 is allesbehalve toevallig. Trouwens: bij ons kunnen we er ook wat van. Wat dacht je van 'Het Huis van Thorbecke' dat wij al sinds 1848 bewieroken?PG haalt er een fraai voorbeeld bij van de vitaliteit van diepmiddeleeuwse rechten en privileges. Queen Elizabeth II past dit recent toe om groot historisch onrecht aan een oorlogsheld te vergeven. Long Live the Queen!Daarna behandelt PG hoe in Nederland bewindslieden met hun ambtenaren omgaan en wat daarbij de wetten voor succes zijn. Hij vertelt over iconen van respect wederzijds - een PvdA-vrouw en een CDA-man - geslaagde voorbeelden nu en toen en ook een serie pijnlijke en zelfs rampzalige voorbeelden uit KVP, VVD en ChristenUnie.Hij besluit met de vraag: waar moeten partijleiders en de formateur op letten als ze bewindslieden aanzoeken? Welke eigenschappen zijn dan essentieel? Een pregnant handboekje aan het eind van de bijdrage van PG wijst de weg.***Jaap praat met Sylvester Eijffinger, hoogleraar financiële economie aan Tilburg University over acht jaar Mario Draghi als president van de Europese Centrale Bank. Eijffinger weet daat alles van, want hij was jarenlang een van de topadviseurs van het Europees Parlement bij hun dialoog met de ECB. Eijffinger stond er op sleutelmomenten met zijn neus bovenop cruciale ontwikkelingen. Hij werkte bij de Deutsche Bundesbank e de Banque de France. Hij was een van de acht topadviseurs van het Europees parlement over de ECB en een paar keer per jaar praat hij in klein gezelschap met Mario Draghi himself.Aanleiding voor het gesprek is het bezoek dat de tweede-Kamercommissie voor Financiën op 15 maart brengt aan de bank in Frankfurt en ook aan de Europese toezichthouder op de pensioenfondsen. Eijffinger heeft in ons gesprek enkele tips voor de Kamerleden.Draghi vertrekt eind dit jaar en met Eijffinger heeft Jaap het over het beleid van Draghi, maar ook over zijn persoonlijkheid. En hoe hij - anders dan de eerste ECB-voorzitter, de Nederlander Wim Duisenberg - er steeds meer een 'presidentieel presidentschap' van maakte.En wie moet Draghi opvolgen? Sylvester Eijffinger heeft een voorkeur. Hij draagt in Betrouwbare Bronnen aflevering 29 een gast uit aflevering 2 voor: Jeroen Dijsselbloem.***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen afl. 29:00:00:00 - Intro door Jaap Jansen met quotes Sylvester Eijffinger00:03:47 - PG deel : ministers en hun ambtenaren00:44:42 - PG deel 201:16:09 - Eijffinger deel 1: de persoonlijkheden Duisenberg, Trichet en Draghi)02:10:11 - Eijffinger deel 202:17:24 - Eijffinger deel 3: het beleid van Draghi en zijn opvolging03:11:10 - Uitro door Jaap Jansen03:12:18 - Einde

In aflevering 28 van Betrouwbare Bronnen:PG over de relatie tussen Nederland en Frankrijk.En een afscheidsgesprek met Eerste-Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol.***La douce France… Er is in ons land al eeuwen heel wat affectie voor Frankrijk, zijn keuken, wijnen, chansons, amoureuze traditie, kunst, letterkunde, actrices en mode. Oh la la! Maar politiek, economisch en als het gaat om macht, geld en vliegtuigen… Zut alors!PG Kroeger belicht vanuit de historie, kunsten en geopolitiek van eeuwen her tot aan het gedoe rond Air France/KLM nu, hoe dat toch komt. En ja, natuurlijk heeft het van alles te maken met de calvinistische cultuur van schraperigheid en morele superioriteit der Hollanders versus de katholieke hang naar grandeur en universele waarden der Fransen.En toch was en is de band tussen onze twee landen rijk en intens. De glansrollen voor Nederlandse kunstenaars in Frankrijk, van Jongkind en Van Gogh, tot De Stijl en Mondriaan, staan naast de invloed van de Hugenoten op ons land, het asiel dat de voorvader van Baudet kreeg eind 18e eeuw en de burgerlijke vrijheden die de Franse Revolutie aan de Republiek bracht. Ook bracht Frankrijk ons Koning Lodewijk Bonaparte aan wie wij veel danken: het Rijksmuseum, de KNAW, de KMA, kunstacademies en conservatoria en moderne wetten.PG analyseert waarom die bijzondere inspiratie en dat respect voor elkaar er toch maar steeds niet toe wil leiden, dat Frankrijk en Nederland elkaar ook echt leren begrijpen. En hoe dat ook bij de acties van Rutte III rond de KLM-aandelen weer allerlei rumoer en misverstanden opriep. De politieke cultuur bij ons is mercantiel, particularistisch en moralistisch. Die bij hen is universalistisch, centralistisch en étatistisch. Zelfs de koosnaam van de geliefde van Koning Louis XV voor haar beminde bewees dat! Bij hen is per definitie ‘le Jour de Gloire arrivé’, bij ons wordt ook na eeuwen ‘de Koning van Hispanje geëerd’. Net als de Franse staat en politiek is het bedrijfsleven daar een vorm van superieure administraties. De top van het land in alle sectoren komt ook uit dezelfde superieure opleidingscentra. In Parijs geen klasjes van Cliteur of een VU van de Donners en Balkenende. Het CV van de toppers van Air France/KLM laat fraai zien hoe Frankrijk wél in elkaar zit.En in de KLM-zaak bleek ook dat de Fransen bijvoorbeeld het gedoogbeleid inzake drugs in ons land allerminst vergeten zijn en hoe zij over die hypocriete Hollanders in dat verband denken. En toch blijkt uit interne signalen, dat de Fransen stiekem wel bewondering hebben voor de aanpak van de eigenwijze Wopke Hoekstra. Ook dat is vanuit de politieke zeden en gewoonten uit eeuwen van Bourbon-glorie, Bonapartisme en Gaullisme dan weer heel verklaarbaar. Vive la France! Vive la République!***Eerste-Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol waarschuwt de nieuwe kandidaten voor de Eerste Kamer dat het niet de bedoeling is, dat ze, eenmaal gekozen, ‘Tweede-Kamertje’ gaan spelen. Die waarschuwing geeft ze in de politieke podcast Betrouwbare Bronnen.‘Kandidaten van partijen die nu nog niet in de Eerste Kamer zitten en kandidaten die nieuw zijn, zitten op dit moment in debatten van: we zullen dat kabinet straks eens een poepie laten ruiken. Daar is de Eerste Kamer niet voor. Die is er om wetgeving op kwaliteit te controleren. Is het uitvoerbaar, is het handhaafbaar? Als je daar gaat zitten met het oogmerk: ik zal de boel in elkaar laten donderen, dan heb je de verkeerde instelling’, zegt Broekers.Ze verdenkt de voormalige Tweede-Kamerleden Mei Li Vos (PvdA), Paul Rosenmöller (GroenLinks) en het huidige Tweede-Kamerlid Selcuk Özturk (Denk) - met wie ze deze week aan tafel zat bij Pauw & Jinek - ervan dat ze in de Senaat de Tweede Kamer willen gaan dupliceren. 'Je moet er niet gaan zitten van: ik ben het er niet mee eens, want ik wil gewoon dat kabinet weg.’Lijsttrekker Henk Otten van forum voor Democratie heeft eerder gezegd: 'Ik hoef alleen maar even over te steken om te stemmen om het kabinet het zo moeilijk mogelijk te maken.’ Broekers kan het niet aanhoren: ‘U zult wel denken: dat mens komt uit een ouwe doos en zo is de wereld niet meer. Maar ik vind het belangrijk dat je als Eerste-Kamerlid een nieuwe wet grondig bestudeert. Ik mag hopen dat de nieuwe leden van de Eerste Kamer binnen de kortste keren ervan doordrongen zijn dat ze er daarvoor zitten. Als straks de mentaliteit is: hoe kan ik dit kabinet zo snel mogelijk laten struikelen, dan is dat echt verschrikkelijk.'Broekers huivert bij de gedachte dat Denk-lijstrekker Özturk naar de Eerste Kamer komt met een montageset om filmpjes te maken. 'Helaas ben ik dan geen voorzitter meer, maar daar zou ik rücksichtslos “nee” tegen zeggen. Dit gaat dus niet gebeuren!’ Broekers’ collega-voorzitter van de Tweede Kamer, Khadija Arib, heeft deze week nog geageerd tegen de filmpjes-makerij van Denk, waarin Kamerleden van andere partijen in een kwaad daglicht worden gezet.***Ankie Broekers-Knol zegt meer opmerkelijke dingen in Betrouwbare Bronnen.‘Joh, een minderheidskabinet is wat mij betreft ook heel prima. Het grote voordeel daarvan is, dat het kabinet dan veel harder zijn best moet doen om voorstellen te maken die op draagvlak kunnen rekenen. Ze moeten beter argumenteren. Ik vind dat op zich heel positief. Toen Rutte II maar 21 van de 75 zetels had in de Eerste Kamer, moesten ze beter hun best doen. Argumenteer nou eens een keer goed! En kijk of dat wetsvoorstel inderdaad de toets der kritiek kan doorstaan. Je moet veel beter je best doen. Maar dat zullen ze niet leuk vinden hoor, als ik dat zeg.'Ze adviseert de politieke partijen versnippering tegen te gaan door met elkaar te gaan samenwerken in nieuw te vormen partijen. Ze denkt daarbij aan de linkse partijen GroenLinks, PvdA en SP en aan haar eigen VVD en D66. Het CDA is volgens haar ‘een geslaagd voorbeeld’ van een samenwerkingspartij die vroeger niet voor mogelijk werd gehouden.De Senaatsvoorzitter vreest dat de renovatie van het Binnenhof langer gaat duren dan de beloofde vijfenhalf jaar: ‘Nou reken maar, dat worden er vast zes of zeven.’De staatscommissie-Remkes heeft voorgesteld, de Eerste Kamer ‘terugzendrecht’ te geven. 'Dat kan prima werken, maar het moet wat mij betreft altijd terug naar de Eerste Kamer.' Die moet het laatste woord houden, wat niet de bedoeling is van Remkes. 'In het begin zal de Tweede Kamer serieus naar de bezwaren uit de Eerste Kamer kijken, maar na een tijdje, als de Tweede Kamer het druk heeft met andere dingen dan dat gezanik van die lui daar aan de overkant, dan is het: hatsekidee we hebben besloten, de groeten d'r mee.'***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen afl. 2800:00:00 - Intro met quotes Ankie Broekers-Knol00:06:21 - PG deel 100:43:48 - PG deel 201:25:23 - Ankie Broekers-Knol deel 102:13:55 - Ankie Broekers-Knol deel 202:45:43 - Uitro02:46:44 - Einde

In aflevering 27 van Betrouwbare Bronnen is te gast D66-fractieleider Rob Jetten.En natuurlijk PG Kroeger: over rekenen en tellen in de politiek.***Waarom lijkt het of politici niet met cijfers kunnen omgaan? PG onthult hoe dat zit bij de energierekening van Wiebes en de klimaatverhalen van Baudet.Correct tellen en rekenen is geen traditie in ons land. Willem I begon in 1815 al met knoeiboel bij een plebisciet. Geen Belg die ons en Oranje daarna nog geloofde.Onbegrip over data bleef. Minister Jo Ritzen (Onderwijs) rommelde met getallen over studiebeurzen. Premier Mark Rutte verrekende zich episch over Hellas. Thierry Baudet van FvD gooit honderden miljarden rond. En minister Eric Wiebes (Energie en Klimaat) zit er met getallen steeds naast. PG analyseert hoe dat komt en laat zien hoe politici dat veel beter kunnen doen: ‘Koester de lastpakken!’***Jaap Jansen praat met Rob Jetten over de nieuwe koers van D66, met socialere accenten. Hij volgt hiermee de wenken van oud D66-leider Jan Terlouw, die in Betrouwbare Bronnen afl. 1 zijn partij opriep, ‘linkser en radicaler’ te worden. In Betrouwbare Bronnen afl. 7 pleitte directeur Coen Brummer van de Hans van Mierlo Stichting voor ‘radicale kansengelijkheid’ als belangrijk doel voor D66.Jetten wil ‘muren slopen’ die nu staan tussen mensen met zekerheid en zonder zekerheid; tussen mensen met wortels in Nederland en wortels elders; en tussen mensen met macht en zonder macht. Hij plet voor een ‘miljonairstaks’. Kleine spaarders moeten juist minder betalen en de inkomstenbelasting kan lager.Het sociaal leenstelsel voor studenten moet 'waar nodig worden aangepast'. In het regeerakkoord van Rutte-III is afgesproken dat het leenstelsel blijft bestaan. CDA en ChristenUnie willen een ander stelsel, maar verwachten daarover pas in de volgende kabinetsformatie zaken te kunnen doen. Jetten zegt in Betrouwbare Bronnen: 'We moeten ons niet blind staren op dichtgetimmerde regeerakkoorden, maar blijven nadenken over wat er gebeurt in de samenleving. We moeten kijken hoe we het stelsel nog socialer kunnen maken en voorkomen dat de toegankelijkheid van het hoger onderwijs er slechter van wordt.'Hij zegt de zorgen over de toegankelijkheid van het hoger onderwijs te begrijpen. ‘Dat gaat niet alleen over de studielening, maar ook over de extra criteria die worden gesteld bij toelating tot masters en dat studenten belachelijke eisen krijgen in het eerste jaar van hun studie. Studenten ervaren denk ik terecht dat er meer drempels zijn gekomen. Terwijl wij juist een heel erg toegankelijk hoger onderwijs willen. Onderzoeken laten inderdaad zien dat het nog onvoldoende is. Dat in bepaalde groepen mensen minder snel gaan studeren of zich zorgen maken: kan ik mij dat wel veroorloven? Dus ik doe een beroep op minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs om dat heel goed in de gaten te houden en waar nodig het leenstelsel aan te passen.'De Jonge Democraten, waarvan Jetten tien jaar geleden voorzitter was, willen dat de Eerste Kamer verhoging van de rente van het leenstelsel voorkomt. D66 heeft in de tweede Kamer voor die verhoging gestemd, maar Jetten zegt dat de Eerste-Kamerleden van D66 hun eigen verantwoordelijkheid hebben. 'Dit was een afspraak uit het regeerakkoord, overigens bedacht door het CDA en de ChristenUnie. Wij vinden dit niet de mooiste afspraak uit het regeerakkoord. Die afweging ligt nu in de Eerste Kamer. Ik heb gezien dat senatoren van D66 heel kritische vragen hebben gesteld.'Met andere uitgaven wil Rob Jetten het juist kalmer aan. Zo vindt hij dat minister Ank Bijleveld (Defensie) te snel en te gemakkelijk geld wil steken in nieuwe jachtvliegtuigen. D66 is niet bereid Bijleveld nu al geld te geven voor de aanschaf van vijftien extra F-35's.'Dan zeg ik tegen de minister en de staatssecretaris: u heeft nog steeds geen nieuwe CAO afgesproken over salarisstijging en modernisering van de arbeidsvoorwaarden, waar heel veel militairen om vragen. Die arbeidsvoorwaarden zijn volgens mij al meer dan honderd jaar niet opgeschoten. Achterstallig onderhoud is heel belangrijk. Daarnaast moeten we kijken welke rol Nederland kan spelen om ons continent goed te verdedigen tegen de agressie van Poetin en bij een terugtrekkende Trump in de NAVO. Als er een beroep op ons wordt gedaan om meer in de Luchtmacht of meer in de Marine te investeren, dan moeten we daartoe bereid zijn, maar dit is te gemakkelijk.'Jetten sluit niet uit, dat Nederland op den duur een krijgsmacht-taak afstoot. ‘Ik kan me heel goed voorstellen, dat Nederland zich gaat specialiseren en andere lidstaten doen waar zij goed in zijn. Dat doen we nu ook al: we werken heel goed samen met de Duitsers. Er is ook nog heel veel laaghangend fruit te halen. Er zijn ik weet niet hoeveel typen munitie die landen inkopen. Als we daar één lijn in trekken, kunnen we voor minder geld meer een betere defensie kopen.' Hij vindt overigens wel, net als het kabinet, dat Nederland uiteindelijk twee procent van het bruto nationaal product aan Defensie moet gaan besteden. Dat is in de NAVO afgesproken.Wat zijn eigen partij betreft, hoopt Jetten dat minister Sigrid Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) opgaat voor het lijsttrekkerschap van D66. Hij nodigt ‘goede bewindspersonen, ambitieuze Kamerleden, misschien ook mensen van daarbuiten’ uit om mee te doen aan de strijd om het lijsttrekkerschap.Zelf is hij er nog niet uit of hij zich kandidaat stelt, zegt hij in Betrouwbare Bronnen. ‘Ik moet voor mezelf nog beslissen of ik beschikbaar ben voor het lijsttrekkerschap. Ik ben nu volop bezig met de Provinciale-Statencampagne en de Europese campagne. Ik zal daarna voor mezelf de balans opmaken of ik ook voor dat lijsttrekkerschap wil gaan. Ik ben nu vijf maanden fractievoorzitter, ik begin er hartstikke veel plezier in te krijgen, maar ik ga nu wel voor het eerst een periode in met al die tv-debatten, een heel heftige campagne. Ik zal ook voor mezelf moeten ontdekken: pas dit echt bij mij en wil de partij mij ook in die rol.'Sigrid Kaag wil een strijd om het lijsttrekkerschap en overweegt zelf ook daaraan mee te doen, zei ze eerder in Betrouwbare Bronnen. Jetten juicht het toe als zij dat daadwerkelijk doet. 'Dat zou ik heel mooi vinden. In ieder geval als er een lijsttrekkersstrijd komt, zodat de leden van D66 wat te kiezen hebben en we met elkaar het debat kunnen voeren: waar willen we naartoe. En als we dan de luxe hebben dat we kunnen kiezen uit heel goede bewindspersonen, ambitieuze Kamerleden, misschien ook mensen van daarbuiten, dan is dat alleen maar goed.’Rob Jetten vindt het nog te vroeg om nu al een kandidaat-premier voor zijn partij aan te wijzen. ‘We zullen straks kijken: is de lijsttrekker de gedroomde premier of wijzen we naast de lijsttrekker iemand aan.’ CDA-leider Sybrand Buma schoof deze week minister Wopke Hoekstra (Financiën) naar voren als kandidaat-premier.Jetten zegt in Betrouwbare Bronnen dat hij de verkiezingsuitslag van 20 maart niet vreest: ‘Ik ben helemaal niet bang voor de periode na de Statenverkiezingen waarin wellicht in de Eerste Kamer geen meerderheid meer is voor de coalitie. Als dat zo is, dwingt het andere partijen die eerder geen verantwoordelijkheid hebben genomen, dat nu wel te gaan doen.’***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen 27:00:00:00 - Intro door Jaap Jansen met quotes Rob Jetten00:04:31 – PG (deel 1)00:33:11 – PG (deel 2)01:06:25 – Rob Jetten (deel 1)01:40:11 – Rob Jetten (deel 2)01:57:46 – Uitro01:59:16 – Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 26:Dirk-Jan Omtzigt over kunstmatige intelligentie bij humanitaire rampen.Pieter Gerrit Kroeger over Provinciale-Statenverkiezingen: hoe fataal kunnen die zijn voor de nationale politiek?***Jaap Jansen praat met Dirk-Jan Omtzigt. Hij is topman bij de Verenigde Naties in New York en heeft lang in Afrika gewerkt.Omtzigt is hoofd humanitaire financiële strategie en analyse. Onder zijn leiding is de VN bezig met een heel nieuw systeem van omgaan met humanitaire rampen. Dat doet hij met behulp van kunstmatige intelligentie, zeg maar: algoritmen. Precies die techniek die de laatste tijd in een kwade reuk staat omdat je er ook consumptiegedrag en zelfs politieke meningen mee kunt beïnvloeden. Omtzigt zet kunstmatige intelligentie in voor de goede zaak.Dirk-Jan Omtzigt: 'We kunnen heel veel data over regenval, conflict, armoede combineren en patronen ontdekken om zeer nauwkeurig te kunnen voorspellen wat de humanitaire situatie wordt. We zien het van tevoren aankomen. Dat bespaart veel geld. Als je wacht tot een kind zwaar ondervoed is, kost het vier keer zo veel dan wanneer het een klein beetje ondervoed is. Transport van hulpgoederen is goedkoper want het hoeft niet te worden ingevlogen, het kan per schip. Als gevolg van rampen vallen elk jaar gemiddeld 26 miljoen mensen terug in armoede. Met onze berekeningen kunnen we dat voorkomen.’Het is een fascinerend verhaal. En Dirk-Jan Omtzigt vertelt ook over werk dat hij eerder deed als adviseur van de regering van het jonge land Zuid-Soedan. Ze wilden hem er daar graag bij hebben omdat hij voor elk schijnbaar onoplosbaar probleem een oplossing bleek te hebben.***Het wordt vaak gezegd: 'Statenverkiezingen zijn gevaarlijk voor kabinetten en coalities.' Ook nu weer tijdens Rutte III. PG doet een historische factcheck.De feiten zijn opmerkelijk. Twee maal in de moderne parlementaire historie viel een kabinet na 'slechte Staten'. Beide keren omdat de PvdA een klap had gekregen. En dat is al een tijd geleden. De laatste keer was in 1982 en dat leidde de komst in van de veelbewogen en veelbesproken Lubbers-jaren. In 1991 was het nog een keer bijna zo ver, maar de PvdA schrok op de valreep terug van een breuk met het CDA en het politiek einde van haar voorman Wim Kok.Onder Jan Peter Balkenende en Mark Rutte waren 'de Staten' vaak spannend, maar hun kabinetten struikelden niet daarover. Integendeel. Voort maar 2019 stelt dat Rutte III wellicht een beetje gerust.PG analyseert wel nog een ander 'Statenrisico' waar Rutte zeker alert op zal zijn. En Sybrand Buma en Rob Jetten niet minder…*** Tijdlijn Betrouwbare Bronnen 26:00:00:00 – Introductie door Jaap Jansen met quotes Dirk-Jan Omtzigt00:03:20 – Historische rubriek met PG (deel 1)00:40:50 – Historische rubriek met PG (deel 2)01:15:57 – Dirk-Jan Omtzigt (deel 1)01:56:17 – Dirk-Jan Omtzigt (deel 2)02:14:11 – Uittro02:14:52 – Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 25:Kim Putters, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau praat in deze Betrouwbare Bronnen over smeulende kwesties in de samenleving. Deze week verscheen zijn boek ‘Veenbrand’. ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers, te gast in BB afl. 21, doet bij elk nieuw beleidsvoorstel ‘de Kim Putters-proef’. Dan probeert hij de vraag te beantwoorden of dat beleid de kloof verkleint tussen de bevolkingsgroep die positief en optimistisch in het leven staat en de groep die het vaak veel somberder inziet. In deze ‘Bronnen’ neemt Jaap Jansen met Putters een aantal onderwerpen door getoetst aan precies die vraag.Kim Putters ziet in Nederland niet zo snel gele hesjes opkomen zoals in Frankrijk. Maar: ‘In Nederland is een veel grotere groep, de middeninkomens, die onzeker is over de toekomst: vind ik straks nog werk bij de volgende crisis? Is mijn diploma nog wat waard? En mijn pensioen? Dat is niet meteen boosheid, maar wel de vraag: doet de politiek nog wat voor mij? Dat is de groep die in de stemhokjes het verschil maakt. Tweeverdieners met hypotheekschuld, kinderen op school en ouders die mantelzorg nodig hebben. Mensen die alle ballen tegelijk omhoog moeten houden en zich afvragen of dat wel blijft lukken. Die mensen hebben nog geen geel hesje aan, maar het hangt al wel op de kapstok.’Kim Putters waarschuwt de politiek. Maar hij heeft ook goed nieuws: ‘Heel veel jonge mensen zijn ontzettend politiek geëngageerd. Er is echt een generatie op aan 't staan die wars is van technocratische politiek,; het runnen van de BV Nederland met heel veel regels. Die willen iets bereiken. Dat is een heel goed teken. Politici die daar woord en geluid aan geven, zullen draagvlak vinden bij jonge mensen.’En die hernieuwde politieke belangstelling gaan we misschien zelfs zien bij de Europese verkiezingen op 23 mei, zegt Kim Putters. ‘Mijn voorspelling is dat de opkomst bij de Europese verkiezingen wel eens hoger zou kunnen zijn dan de afgelopen keren. Sinds de vorige verkiezingen hebben we een vluchtelingencrisis gehad, we zijn hersteld van een economische crisis maar lang niet iedereen, overal zijn verkiezingen geweest met heel ingewikkelde discussies over integratie, we hebben de Brexit - er is wel heel veel gebeurd waar heel veel mensen zich bezorgd, boos of wat dan ook over maken. Dat zou er wel eens toe kunnen leiden dat bij deze Europese verkiezingen mensen wel hun stem uit gaan brengen. Omdat mensen ook wel zien dat bijvoorbeeld het vluchtelingenvraagstuk alleen maar met elkaar in Europa opgelost kan worden. 85 procent van de mensen geeft aan dat ze vinden dat Nederland binnen de Europese Unie beter af is. Dat komt vooral door de Brexit.'*** Het China van nu ontstond in de jaren ‘80 toen de bejaarde heerser Deng Xiao Ping het land opende naar het Westen. PG Kroeger vertelt over die fase, die ten grondslag ligt aan wat Ties Dams in aflevering 24 vertelde over de huidige machthebbers onder leiding van Xi Jinping.Ook toen stond het regime pal voor de eenheid van China, tegen separatisme en voor de heerschappij van de Partij. Terwijl men het land opende werd Nederland juist gestraft en geïsoleerd omdat het onderzeeboten verkocht aan ‘de opstandige provincie’ Taiwan. Totdat er een opvallende, kleine deur werd opengezet!PG vertelt over de onderhandelingen in Beijing en fascinerende gesprekken en belevenissen met de 'grand old man' van de wetenschap in China, Lu Xiaxi, toen president van de Chinese Academie van Sociale Wetenschappen. Over zijn opvallende liefde voor Madurodam, de bouw van zijn atoombom voor Mao (‘Not very accurate, maybe 50 miles off Moscow, but gives a big boom!’) en hoe hij in de culturele revolutie varkens leerde hoeden: ‘Very useful!’***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen afl. 2500:00:00 - Introductie door Jaap Jansen met quotes van Kim Putters00:05:19 - Historische Rubriek met PG Kroeger over Nederland en China in de jaren ’80 (deel 1)00:39:03 - Historische Rubriek met PG Kroeger (deel 2)01:00:00 – Kim Putters over smeulende kwesties in een welvarend Nederland (deel 1)01:35:31 – Kim Putters (deel 2) 01:58:10 – Uittro door Jaap Jansen01:59:26 – Einde

In aflevering 24 van Betrouwbare Bronnen drie gasten:· Spitzenkandidat Manfred Weber van de Europese christendemocraten haalt uit naar premier Mark Rutte· De Nederlandse biograaf van Xi Jinping Ties Dams over de sterkste Chinese leider sinds Mao· Historicus Pieter Gerrit Kroeger over de jonge Rutte, staatssecretaris in Balkenende I en II***Mark Rutte moet hom of kuit geven over zijn Europese ambities. Manfred Weber, de kandidaat van de christendemocraten om Jean-Claude Juncker op te volgen als voorzitter van de Europese Commissie, roept de Nederlandse premier op, voor eens en voor altijd duidelijk te maken of hij nu wel of niet óók op die baan zit te azen. Dit zegt hij in de politieke podcast Betrouwbare Bronnen.Weber neemt het Rutte en de Franse president Emmanuel Macron kwalijk dat de liberalen nog steeds geen eigen kandidaat naar voren hebben geschoven voor de hoogste Europese post. Rutte en Macron hebben eerder laten weten dat zij het niet eens zijn met de gedachte dat de grootste politieke fractie in het Europees Parlement na de verkiezingen recht heeft op die post.‘Sorry, maar wat is het probleem’, zegt Manfred Weber. ‘Zelfs Mark Rutte kan toch begrijpen dat de grootste fractie de kans krijgt om de Commissie te gaan leiden? Dat is toch niet zo moeilijk? Ik ben er een beetje klaar mee om elke keer de principes van democratie uit te leggen.’De christendemocraten zijn sinds jaar en dag de grootste politieke familie in het Europees Parlement. ‘In Nederland is het toch ook zo dat de sterkste partij de baan van premier in de pocket heeft?, zegt Weber. ‘De socialisten van Frans Timmermans steunen dit systeem, de Groenen ook. Alleen de liberalen distantiëren zich ervan. Ik vraag Macron en Rutte: alsjeblieft, vertel ons, wie is jullie kandidaat? Dat is democratische transparantie. Anders wordt Europa weer een black box, met besluitvorming achter gesloten deuren.’Weber stelt dat zijn partij niet voor een kandidaat zal stemmen die zich vóór de Europese verkiezingen (in Nederland op 23 mei) niet als zodanig gepresenteerd heeft: ‘Als Mark Rutte mee wil doen, moet hij dat nu zeggen.’***De jonge wetenschapper Ties Dams (1993) schreef het boek De Nieuwe Keizer, Xi Jinping, de machtigste man van China (uitgeverij Prometheus, 2018). In Betrouwbare Bronnen vertelt hij het wonderbaarlijke verhaal van Xi de partijprins, die dankzij zijn vader opklimt in de rangen van de communistische partij. Maar dat ging niet vanzelf: Xi's vader werd eerst door de partij verbannen. Xi junior werd toen van school getrapt en later naar het platteland gestuurd. Pas na heel veel geslijm mocht hij terugkeren in de rangen van de partij. Inmiddels is hij volgens Ties Dams de machtigste Chinese leider sinds Mao Zedong.Op weg naar de macht bestudeerde Xi de val van de Sovjet-Unie. Gorbatsjov opende zijn rijk voor het kapitalisme, maar maakte volgens Xi tegelijk de fout, democratie toe te laten. Dat zal Xi nooit doen. Wat hij wel wil? De wereld langzaamaan gaan overheersen door landen stuk-voor-stuk van China afhankelijk te maken.Ties Dams waarschuwt Nederland, dat op dit moment een eigen China-strategie ontwikkelt. Dom! Je kunt veel beter met China onderhandelen als Europese Unie dan elk land afzonderlijk.[Meer weten? In Betrouwbare Bronnen afl. 10 kwam GroenLinks Tweede-Kamerlid Bram van Ojik al aan het woord over China]***In de jonge Mark Rutte zag je al de Rutte van nu.Mark Rutte was deze week jarig en speelt nu al ruim vijftien jaar een hoofdrol aan het Binnenhof. Wat weten en snappen we eigenlijk van hem, van zijn aanpak, karakter en politieke eigenschappen en wellicht ook eigenaardigheden? PG Kroeger kijkt terug naar de jonge staatssecretaris van Onderwijs die in 2004 die post plotseling moest overnemen van de pijnlijk gesjeesde Annette Nijs. Hoe hij toen aan de slag ging, is leerzaam voor wie de Europese staatsman Rutte van nu wil begrijpen.Rutte bleek niet bang, had een hekel aan ijdele bobo's, zocht bewust zijn opponenten onder de activistische studenten op en spatte van de energie, 'Begeisterung' en af en toe wat onbezonnen oprispingen, die premier Balkenende dan wel even moest gladstrijken. Als woedende hoogleraren en studenten een protestavond organiseerden, ging hij daar zelf, onaangekondigd heen en wist de boosheid nog soepel op te vangen ook en naar bereidheid tot samen verder op te trekken om te smeden.En het bleek nota bene in Brussel dat de jeugdige bewindsman een waarachtig visionair was. Een man die in een grootse rede Goethe citeerde en Jean Cocteau! Aan zijn verjaardag deed hij ook toen al niet, althans die indruk wist hij gedurig te wekken. Maar is dat het hele verhaal wel? Er blijkt toch wat meer te gebeuren met de 'Kabinetten Rutte I tot en met VI' die hij rond die dag ongedwongen viert... Uiteraard in een van zijn vaste stekken van het oude, Indische Den Haag dat zozeer Ruttes hart heeft.***Tijdlijn afl. 24:00:00:00 – Quote Ties Dams00:01:10 – Introductie door Jaap Jansen met quotes van Ties Dams en Manfred Weber00:06:15 – Historische rubriek met PG Kroeger00:50:57 – Ties Dams, deel 101:31:16 – Ties Dams, deel 202:13:53 – Manfred Weber02:49:51 – Uittro02:50:51 – EindeBetrouwbare Bronnen is te beluisteren via vrijwel alle podcast-apps.@TiesDams, @ManfredWeber, @jaapjansen en @pgkroeger twitteren en er is ook een Betrouwbare Bronnen-pagina op Facebook.Mailadres: betrouwbarebronnen@dagennachtmedia.nl

In aflevering 23 van betrouwbare Bronnen Ruth Peetoom die na acht jaar afscheid neemt als partijvoorzitter. Ze trad aan na de verkiezingsnederlaag van premier Jan Peter Balkenende, toen het CDA net een coalitie had gevormd met de VVD van premier Mark Rutte. Een kabinet dat gedoogd werd door de PVV van Geert Wilders. ‘Achteraf zegt denk ik iedereen: dat hadden we niet moeten doen’, blikt Peetoom terug. ‘Het heeft echt sporen getrokken. Bij de VVD heeft het niets nagelaten, het is daar afgeschud als de druppels van een eend.’Peetoom kijkt met afschuw naar de opmars van het nationalistisch populisme van partijen als de PVV en het Forum voor Democratie. 'Ik zie de kwetsbaarheid van de democratie. Democratie is een middel en dat middel kan ook echt verkeerd gebruikt worden. In de jaren dertig kwam het nationaalsocialisme op een democratische manier aan de macht. Bij Thierry Baudet zit zoveel wantrouwen. Valse beelden die niet kloppen. In zijn polarisatie maakt hij dingen kapot. Democratie is wat waard, daar moet je in investeren. Niet kapotmaken.’Toch verdedigt ze in Betrouwbare Bronnen de samenwerking in het Europees Parlement met de partij van de Hongaarse premier Viktor Orbán. Fidesz speelde een belangrijke rol bij de overgang van communisme naar een liberale democratie, maar streeft nu – naar eigen zeggen – een ‘illiberale democratie’ na: een niet-liberale staatsvorm. ‘Het makkelijkst is om er dan maar met je rug naartoe te gaan staan’, zegt Peetoom. ‘Juist als je nog in dezelfde Europese familie zit, kun je elkaar scherp de waarheid zeggen. We laten toch niet gebeuren dat in Hongarije de democratie naar de knoppen wordt geholpen?’Volgens de Duits-Amerikaanse politicoloog Yascha Mounk is dat ‘schandelijke kletspraat’: ‘Freedom House zegt dat Hongarije geen vrij land meer is. Volgens de OVSE waren de verkiezingen van vorig jaar niet vrij en eerlijk. Het land heeft een onafhankelijke universiteit weggejaagd, dus het is duidelijk dat er geen vrijheid van meningsuiting meer is. De partij van een dictator tolereren als onderdeel van een relatief gematigde centrumrechtse stroming. Ze zou zich daarvoor moeten schamen. Elk lk lid van de Europese Volkspartij, inclusief Spitzenkandidaat Manfred Weber (een van de kandidaten om Jean-Claude Juncker op te volgen als voorzitter van de Europese Commissie) moet zich daarvoor schamen.’Mounk zegt dat Viktor Orbán meer gemeen heeft met Erdogan en Poetin dan met de christendemocraten: ‘Iemand die in het hart van Europa de democratie vernietigt als een partijpolitieke vriend beschouwen is echt een schande.’Yascha Mounk publiceerde vorig jaar het boek ‘The people vs. democracy. Why our freedom is in danger and how to save it’ (Harvard University Press).Zaterdag neemt het CDA afscheid van Ruth Peetoom na acht jaar partijvoorzitterschap. Op het CDA-congres in Amsterdam spreekt ook Manfred Weber, die de samenwerking met de partij van Orbán eveneens verdedigt.***In de historische rubriek diept PG Kroeger een verrassend element uit het gesprek met 'Merkels brandweerman' en vertrouweling Peter Altmaier (Betrouwbare Bronnen afl. 20) nader uit. Vol vuur vertelde hij over zijn 'Heimat', het kleine deelstaatje Saarland. Dat is de bakermat van vele toppolitici. Onder hen 'AKK' die Merkel onlangs opvolgde als CDU-chef.Wat maakt 'die Saar' zo bijzonder? Het geheim is dat het lang helemaal niet bij Duitsland hoorde. Tot tweemaal toe regeerden de Fransen daar. Pas in 1958 trad het toe tot de nieuwe Bondsrepubliek onder Adenauer. En dat ging allerminst vanzelf.De historie van die overgang van Frans naar Duits werkt nog altijd door. Altmaiers afkeer van referenda als bij Brexit heeft daar zijn oorsprong. Dit was ook het moment dat Adenauer de nationalistische onderbuik van de Duitsers lelijk onderschatte. Een les die nog lang doorwerkte.De Saar-kwestie'leek Europees explosief, maar de sluwheid van 'der Alte' bleek ongekend. Adenauer loste het op. Ook dat was een politieke les voor zijn politieke nazaten Altmaier, Merkel en AKK.***Tijdlijn afl. 2300:00:00 – Intro door Jaap Jansen 00:05:22 – Gesprek met Ruth Peetoom, deel 100:42:24 – Gesprek met Ruth Peetoom, deel 201:07:39 – Historische rubriek met PG Kroeger01:35:35 – Gesprek met Yascha Mounk02:23:45 – Uittro door Jaap Jansen02:24:28 – Einde

Het CDA wendde al de steven in het asielbeleid. Nu moet het CDA ook nog een andere koers gaan varen in het klimaatbeleid, vindt een groot aantal CDA’ers. Ze gaan hierover op het partijcongres van 9 februari aan de bel trekken. Jaap Jansen praat met Marieke van der Werf, in 2011 en 2012 CDA-woordvoerder energie en milieu in de Tweede Kamer.'Het CDA speelt verstoppertje achter de draagvlakdiscussie. Ik vind dat je daarmee wegloopt voor je verantwoordelijkheid als rentmeester. Je moet het voortouw nemen’, zegt Van der Werf. ‘Het is goed om naar zorgen te luisteren, maar je moet ook met oplossingen komen en een perspectief schilderen: dit is de samenleving waar we naartoe willen. De zorgen die Sybrand Buma opsomt, hebben geen relatie met duurzaamheid en klimaat. Het CDA zegt: het mag niet bij de huishoudens terechtkomen. En de bedrijven mogen het eigenlijk ook niet betalen. Dan betaalt niemand! Zo houden we elkaar in de klem. Het CDA-principe van 'gespreide verantwoordelijkheid' betekent dat we allemaal ons steentje bij moeten dragen. Het CDA-principe van 'sociale rechtvaardigheid' betekent: de sterkste schouders moeten de sterkste lasten dragen. En ook daar zie ik geen visie op bij het huidige CDA.'Het CDA stond vroeger met één been rechts en één been in het midden. Nu staan beide benen rechts. 'Dat ene been moet terug naar het midden en weg van het populisme.'Gaat dat onder Sybrand Buma lukken?Van der Werf: 'Ik hoop het. Als ik hem hoor en als ik hem spreek, dan denk ik: dat moet lukken. Maar zodra er verkiezingsdruk komt, zie ik het weer verdwijnen. Dus ik vrees eigenlijk van niet.'Dus het CDA moet op zoek naar een nieuwe leider?'Eh... Om deze onderwerpen echt te omarmen en geloofwaardig uit te dragen, ja. Ik zie het hem niet doen. Dus dan is het antwoord ja.'**Toevalligerwijs heeft Pieter Gerrit Kroeger het in deze aflevering ook over het CDA, want die partij krijgt volgende week een nieuwe voorzitter.PG licht diens voorgangers door, van 'Rooie Piet' Steenkamp tot en met de afscheidnemende Ruth Peetoom. ‘Het voorzitterschap van het CDA is een spijkerbed. Bijna allemaal verdwenen ze voortijdig.'**Kernwapens, we hebben er lang niet meer aan gedacht. Ze moeten terug op de agenda, zegt oud NAVO secretaris-generaal Jaap de Hoop Scheffer. ‘Toen de muur viel en de Sovjet-Unie ophield te bestaan, zijn wij in Europa met geopolitieke vakantie gegaan. We zijn bij wijze van spreken in de strandstoel gaan zitten en komen daar nu met enige moeite kreunend uit’, Hij publiceerde deze week met de Adviesraad Internationale Vraagstukken het rapport ‘Kernwapens in een nieuwe geopolitieke wereld – Hoog tijd voor nieuwe wapenbeheersingsinitiatieven’.Er mag nooit meer een kernwapen tot ontploffing worden gebracht, zegt De Hoop Scheffer, maar ondertussen zijn ze er nog wel. Een duivels dilemma.In de adviesraad liepen de gemoederen hoog op, geeft De Hoop Scheffer toe. ‘Ik zou het eerlijk gezegd een brevet van onvermogen en armoede hebben gevonden als dat niet zo zijn. Zo van: oh, we gaan over kernwapens rapporteren - twee weken, klaar! De Hoop Scheffer geeft er een klap met de hamer op en dit is het rapport. Nee, dit rapport heeft een lange ontstaansgeschiedenis. Er zijn mensen geweest die af en toe moeite hadden met de lijn. Dat concentreerde zich onder andere op de nucleaire taak voor de F-35.’Het nieuwe jachtvliegtuig, beter bekend als de Joint Strike Fighter, moet net als zijn voorganger de F-16 een atoomtaak krijgen, vindt De Hoop Scheffer. Een meerderheid van de Tweede Kamer vond in 2013 nog van niet. Onder de tegenstanders van toen: drie van de vier huidige regeringspartijen: CDA, D66 en ChristenUnie. Hier doemt dus een nieuw probleem op voor het kabinet Rutte III en dat had het al niet makkelijk.De Hoop Scheffer: ‘Als Nederland af zou zien van een nucleaire taak voor de F-35, zou dat desastreus zijn voor de transatlantische relatie en ook voor de NAVO, die gebaseerd is op wederzijdse solidariteit.’De Amerikaanse president Donald Trump wil het INF-verdrag opzeggen. Dat verdrag zorgde vanaf de jaren ’80 voor een drastische vermindering van kernwapens. ‘Wij zeggen: probeer alsjeblieft alles om dat verdrag overeind te houden. Als dat niet lukt, ontstaat er echt een gevaarlijke situatie in Europa.’**Tijdlijn afl. 22:00:00:00 – Intro door Jaap Jansen00:03:04 – Marieke van der Werf00:36:43 – PG Kroeger01:26:39 – Jaap de Hoop Scheffer01:56:30 – Uittro01:57:02 – Einde

ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers vertelt in Betrouwbare Bronnen aan Jaap Jansen hoe de coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie uit de patstelling rond het kinderpardon kan komen. Segers denkt aan een oplossing langs twee lijnen. Naast versoepeling van de regeling moeten de procedures korter worden. 'Ik hoop dat we sneller duidelijkheid kunnen bieden en tegelijkertijd wat ruimhartiger met het kinderpardon om kunnen gaan, of überhaupt met vreemdelingenzaken. Als daar een balans in komt, dan zou het een gezamenlijk verhaal kunnen zijn. Ik hoop dat dit lukt.'En onafhankelijke commissie onder leiding van Richard van Zwol onderzoekt nu het kinderpardon. ‘Wij leggen een aantal vragen voor aan die commissie die wellicht leiden tot verruiming van het meewerk-criterium. Dat betekent dat de komende tijd een aantal gezinnen in een schemergebied zitten. Dan zou ik het onrechtvaardig vinden en moeilijk te begrijpen als je die gezinnen nu gaat uitzetten. Dan heb ik echt een probleem.'Komende week debatteert de Tweede Kamer over het kinderpardon. Het advies van de commissie-Van Zwol komt pas halverwege de maand juni. Segers hoopt niet dat de Kamer vervolgens pas na het zomerreces over de reactie van het kabinet kan debatteren.De coalitie heeft het niet alleen moeilijk met zichzelf, maar ook met de buitenwereld, zegt Segers. 'Waar ik bang voor ben: dat de maatschappelijke bereidheid om compromissen te sluiten over het klimaat, over de pensioenen, steeds kleiner wordt. Dat milieubeweging en vakbonden zijn weggelopen vond ik zo zwak, zo misplaatst! In de politiek hebben we steeds meer partijen die zeggen: het is alles of het is niks. Als je dat maatschappelijk ook krijgt, dan wordt het uiteindelijk niks. Als je zegt: alles wat het kabinet doet is waardeloos want ik behoor tot de oppositie en de coalitie is de vijand. Dan komen we nergens. Als dat maatschappelijk ook postvat, dan gaat er iets stuk in dit land.'Segers is zwaar teleurgesteld in oppositiepartijen GroenLinks en PvdA. 'Als je nou al die eisen die we de afgelopen maanden van GroenLinks en PvdA te horen hebben gekregen zou optellen, dan hebben we weinig manoeuvreerruimte meer. Iedere week komt er een nieuwe eis bij! Dat is overtoepen om aandacht te krijgen. Wat je creëert is een klimaat waarin het hoogste goed is om aan te tonen dat dit kabinet helemaal niet deugt, dat je liever een falend kabinet hebt, liever politieke impasse dan bijvoorbeeld een werkend pensioenakkoord of een klimaatakkoord dat ons verder helpt.'Vindt Segers hun opstelling maatschappelijk en politiek onverantwoord? 'Nou, het gaat wel die kant op. Ik ken ze als van oudsher verantwoordelijke politici, die ook verantwoordelijkheid voelen voor het politieke midden. Het maakt me somber over het politieke en maatschappelijke klimaat. Het is spelen met vuur.'Segers schrok van de woorden van VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff over het klimaatakkoord, net nadat VVD-premier Mark Rutte Nederland had vergeleken met een kwetsbaar vaasje, dat we met z’n allen vasthouden. 'Als je zelf gaat glibberen en je hebt een vaasje in handen, dan kan het zomaar mis gaan.'Dijkhoff nam afstand van het akkoord omdat het de gewone Nederlander teveel kon gaan kosten. Segers: 'Hij maakte dat concept-Klimaatakkoord veel kleiner dat het was. Er is al heel veel opgeleverd door de overlegtafels. Vervolgens hebben we ontzettend hard gewerkt in het cockpitoverleg. daar zat Klaas ook bij. Dat is nog geen finaal klimaatakkoord, want we willen eerst (onder meer) nog weten: wat doet dat met de koopkracht. Je kunt niet zeggen: dat waren wat willekeurige suggesties van tafels die we helemaal blanco gaan beoordelen. Nee, we zijn er al volop mee bezig. Wat ook niet helpt is een groene coalitie of een vakbond die wegloopt. We hebben nog geen finale keus gemaakt.'In het klimaatbeleid en op andere terreinen blijkt in deze coalitie grote verwantschap tussen ChristenUnie en D66. 'Op klimaat hebben we een gedrevenheid die opeens parallel loopt. Dat is heel mooi om te ontdekken’, zegt Segers. Hij noemt de relatie met D66 'een wonderlijke loop van de politieke geschiedenis’: ‘Toen het in eerste instantie misliep tussen mij en Alexander Pechtold, dacht ik: dit komt nooit meer goed. Toen voelde ik me zo ontzettend gepiepeld. Ik figureerde in een heel slecht toneelstuk. Het was een soort overhoring. Het vooropgezette plan was ons de deur te wijzen. Later hebben we heel intensief gesproken over medisch-ethische vraagstukken. Daar denken we heel verschillend Toen heb ik ook wel eens gedacht: dit komt niet meer goed. Toch hebben we daar een modus in gevonden. Daar hebben we eerst nog meer onderzoek nodig. We zijn uiteraard bereid nieuwe inzichten tot ons door te laten dringen.'Het etentje dat alles goed maakte, in de kabinetsformatie in het Haagse eethuisje Garoeda, krijgt binnenkort een vervolg. Segers mist de vertrokken D66-leider Alexander Pechtold. Ze bellen met elkaar.In het Europees Parlement blijft de ChristenUnie samenwerken in één fractie met de SGP, ondanks de Nashville-verklaring waar Seegers zich buitengewoon aan gestoord heeft. Maar voor de partij van de Italiaanse vicepremier Matteo Salvini is in die fractie geen plaats. En evenmin voor het Forum voor Democratie: ‘Soms moet Europa echt een beetje dimmen, maar op sommige punten kan Europa echt toegevoegde waarde hebben. Thierry Baudet heeft hier nog nooit een constructieve bijdrage geleverd. Die wil een Nexit, chaos - totaal onverantwoord.'***PG Kroeger legt in zijn historische rubriek uit waarom Tsaar Nicolaas I het grote rolmodel is voor de Russische president Vladimir Poetin. Zoals Anne Applebaum al zei in Betrouwbare Bronnen af. 19: het is geen toeval dat Nicolaas' portret Poetins werkkamer siert.Nicolaas was het kleinkind van tsarina Catharina de Grote, ze was dol op hem. Nicolaas werd streng opgevoed. Hij was argwanend naar ‘niet-Russische invloeden’, ‘westers kosmopolitisme’ en ‘liberale fratsen’ en sloot Rusland af van het westen. Politiek en ook cultureel. Net als Poetin nu.PG vertelt ook over het 'Russisch bloed' van de Oranjes via Anna Pauwlona. Haar man Willem II genoot van de Russische homoscene. Eenmaal in Nederland schrok Anna van het bleke Haagse leven zonder luxe, bals, kunst, opera, stijl en klasse.Hét grote ‘Nicolaas en Nederland’- verhaal gaat over de moord op de grootste dichter van de Russische letterkunde, Alexander Poesjkin. De Nederlandse ambassadeur in Sint-Petersburg, Baron van Heeckeren, moest daarom het land verlaten.***Tijdlijn afl. 2100:00:00 – Intro door host Jaap Jansen met quotes van Gert-Jan Segers00:04:47 – PG Kroeger over Nicolaas I en het Russisch bloed van de Oranjes01:04:32 – kort fragment uit opera van Modest Mussorgsky: BORIS GODUNOV (de 1869 versie) https://www.youtube.com/watch?v=lbeq4kFLlVY&feature=youtu.be01:05:20 – Gesprek Jaap Jansen met Gert-Jan Segers02:13:04 – Uittro02:13:56 – Einde

Hij wordt ‘de machtigste man van Berlijn’ genoemd en heeft altijd het oor van bondskanselier Angela Merkel. Zijn bijnaam is: ‘Merkels brandweerman’ en soms ook ‘Merkels bodyguard’. In Betrouwbare Bronnen afl. 20 praten Jaap Jansen en PG Kroeger met Peter Altmaier, minister van Economische Zaken en Energie in Duitsland.In het gesprek zegt altmaier dat hij Nederland verwelkomt als het mee wil gaan doen met het nieuwe Verdrag van Aken. Dat Verdrag moet volgens de Fransen en de Duitsers de motor worden van verdere Europese integratie. Zo richten beide landen een gezamenlijke Veiligheidsraad op, die een impuls moet geven aan meer Europese samenwerking op buitenlandse zaken, defensie en migratie.‘Nederland is altijd welkom wanneer het gaat om Europese samenwerking’, zegt Altmaier. ‘De exclusiviteit van de Frans-Duitse samenwerking was altijd heel belangrijk, ook vanuit Frans perspectief. Dus ik kan daar als Duitser niet eenzijdig over beslissen, maar ik ben er hartstikke van overtuigd dat Emmanuel Macron de meest Europese Franse president is die we de laatste jaren hebben gehad. Dus wanneer Nederland een idee heeft: aan mij zal het niet liggen.’Peter Altmaier: ‘Ik vind het belangrijk dat Nederland geen introvert, maar een extravert buitenlands beleid voert. Ik heb persoonlijk een uitstekende verstandhouding met de ministers Wopke Hoekstra, Eric Wiebes, Kajsa Ollongren en veel andere collega’s in de Nederlandse regering. En wanneer iemand over dergelijke vraagstukken wil praten, dan sta ik daar altijd voor klaar.’Over Brexit zegt Altmaier: ‘We moeten de Britten niet de les voorschrijven, maar behulpzaam zijn. Ze moeten het onder elkaar oplossen. Als daarvoor meer tijd vereist is, pleit ik ervoor dat de lidstaten van de EU met een uitbreiding van die periode akkoord gaan.’ Zonder verlenging wacht de Britten op 29 maart een ‘harde Brexit’ waar ook de 27 overblijvende EU-landen niet blij mee zijn.Volgens Altmaier ligt het voor de hand dat de nieuwe CDU-partijvoorzitter Annegret Kramp-Karrenbauer Merkel opvolgt als bondskanselier: ‘De CDU-voorzitter draagt de kandidaat-bondskanselier voor. Dat is in onze geschiedenis bijna altijd de partijvoorzitter zelf geweest.’In deze Betrouwbare Bronnen ook enkele fragmenten uit de Norbert Schmelzer-lezing die Altmaier op 18 januari uitsprak in Den Haag. Hij vertelt onder meer hoe hij met Merkel besloot tot ‘Wir schaffen das’: de onverwachte aanpak van de vluchtelingencrisis.Tijdlijn:00:00:00 - Intro00:02:26 - Fragment uit Schmelzer-lezing over Europese geschiedenis00:05:20 - Fragment over ‘Wir schaffen das’00:09:13 – Gesprek (1)00:23:18 – Fragment over Brexit00:24:54 – Gesprek (2)00:35:37 – Uittro00:36:29 – Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 19 praten Jaap Jansen en PG Kroeger met historicus, Washington Post–columnist en Pulitzer Prize-winnaar en rusland-deskundige Anne Applebaum over president Vladimir Poetin.‘Hij is een complotdenker, geschoold in de KGB. De wereld is en zero sum game met alleen winnaars en verliezers. Hij kan zijn burgers geen economische voorspoed meer geven, maar wel de belofte dat Rusland weer een grote wereldmacht wordt. Zijn democratie is fake. Als een criticus van het regime teveel aanhang krijgt, wordt hij of zij uit de weg geruimd.’Applebaum is ook professor of practice aan het Institute of Global Affairs van de London School of Economics, waar ze een project leidt over desinformatie en propaganda in de 21ste eeuw, een van de instrumenten waarvan Poetin zich bedient.Volgens Applebaum wordt de Russische tv-kijker dagelijks een gruwelijk beeld voorgeschoteld van een verderfelijke Europese Unie ‘waar kinderen bij hun ouders worden weggehaald en die mensen dwingt homoseksueel te zijn’. De NAVO wil volgens de Russen hun land vernietigen en bereidt zich voor op de Derde Wereldoorlog.Toch voelen veel Russen zich nog altijd ‘Europees’ en dat is volgens Applebaum precies de reden waarom Poetin zo negatief is over Europa.Het zint hem niet dat Europa zo aantrekkelijk is met zijn democratische cultuur, liberale instituties, openheid en tolerantie. Daarom wil hij de EU verzwakken. Bijvoorbeeld door nationalisten te helpen, na de Europese verkiezingen in mei versterkt terug te keren in het Europees Parlement.Over de ramp met vlucht MH17 zegt Applebaum: ‘We weten al heel veel. Uiteindelijk kwamen de bevelen uit Moskou. De vraag is wat je eraan kan doen als de Russen dit nooit zullen toegeven.’ In deze zaak regeerde het fake-nieuws: ‘Ze gaven drieduizend verklaringen. Er werden zoveel theorieën in omloop gebracht dat niemand meer iets zou geloven.’Donald Trump is bang voor Poetin, zegt Applebaum. ‘Als je zag hoe Trump er bij zat bij hun ontmoeting in Helsinki, en wat hij zei, dan leek het wel of hij zijn baas ontmoette.’***In de historische rubriek belicht PG Kroeger de ruimtevaartstrategie, waarin Europa verrassend voorop blijkt te lopen. De Amerikanen deden op 1 januari nog iets heel moois met New Horizons, maar hun toekomst wordt steeds bleker. De Europeanen zijn veel creatiever en innovatiever, zegt Kroeger.In de rubriek klinkt ook nog even het geluid van Brian May (van Queen), John F. Kennedy en Ronald Reagan.***De quote van Poetin aan het begin van deze aflevering komt uit een speech die hij gaf bij een militaire oefening in Vostok in 2018.https://www.youtube.com/watch?v=buqpGHEv7to***Enkele boeken van onze gast:Anne Applebaum – Rode Hongersnood, Stalins Oorlog tegen Oekraïne (uitgeverij Ambo Anthos)Anne Applebaum – Ijzeren Gordijn, de inlijving van Oost-Europa (uitgeverij Ambo)Anne Applebaum – Goelag, een geschiedenis (uitgeverij Ambo)***Tijdlijn afl. 19:00:00:00 - Intro door Jaap Jansen00:05:42 - PG Kroeger over ruimtevaart00:54:25 - advertentie voor podcast Welles-Nietes00:54:55 – gesprek met Anne Applebaum01:37:32 - Slotwoord

In Betrouwbare Bronnen aflevering 18 praat Jaap Jansen met CDA Tweede-Kamerlid Pieter Omtzigt die ook lid is van de mensenrechtenwaakhond van Europa, de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa.Het bijzondere is dat hij daar de afgelopen jaren samen met een Duitse SPD-parlementariër de strijd aanbond tegen corruptie bij zijn eigen collega’s. Zo moest de voorzitter van de Assemblee aftreden – zijn Spaanse partijgenoot Pedro Agramunt – en ook zijn eigen fractievoorzitter – de Italiaan Luca Volonte - bleek niet zuiver op de graat. Die laatste kreeg via een brievenbusfirma ruim 2 miljoen euro bijgestort.Ze waren omgekocht door Azerbeidzjan. Dat land exporteert gas en heeft belang bij een positief beeld in de buitenwereld. In Azerbeidzjan worden politieke tegenstanders opgesloten en de pers gebreideld en dat ziet de regering van dit land liever niet breed uitgemeten in officiële rapporten van de Raad van Europa.Een aantal corrupte Assembleeleden is met stille trom vertrokken, maar zit nog wel in hun nationale parlementen, zoals het Duitse CDU-Bondsdaglid Karin Strenz en de Waalse liberale senator Alain Destexhe. Hun parlementen moeten dezer dagen rapporteren welke maatregelen tegen hen worden genomen.‘Ik had lange tijd niet door dat collega’s omgekocht werden’, zegt Pieter Omtzigt. ‘En ik vermoedde al helemaal niet dat daar ook West-Europese collega’s bij waren.’ De secretaris-generaal van de Raad heeft jarenlang geen actie ondernomen en daarmee zijn plicht verzaakt, stelt Omtzigt.In Betrouwbare Bronnen doet Pieter Omtzigt een oproep aan minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) om in het Comité van Ministers van de Raad van Europa ook een groep te vormen die de corruptie gaat aanpakken. Er is nog een lange weg te gaan, want om een land als Azerbeidzjan te veroordelen is twee-derde meerderheid nodig.In zijn historische rubriek – waarmee deze podcast begint - blikt historicus Pieter Gerrit Kroeger vooruit op 2019 als herdenkingsjaar. Hij behandelt achtereenvolgens Johan van Oldenbarnevelt (op het Binnenhof onthoofd in 1619), de multitalenten Leonardo Da Vinci (stierf in 1519) en Alexander von Humboldt (geboren in 1769, overleden in 1859), de Chinese revolutie van 1919, de studentenopstand daar in 1989, precies dezelfde jaartallen in Duitsland: de komst van de Weimarrepubliek in 1919 en in 1989 de val van de Muur. Tot slot bespreekt PG Richard Nixon, die president van Amerika werd in 1969 en koningin Victoria (geboren in 1819).Deze aflevering wordt mede mogelijk gemaakt door Home Academy. Onbeperkt hoorcolleges luisteren, met 1 maand gratis lidmaatschap? Ga naar www.home-academy.nl en gebruik bij het lid worden de code BB2019.Tijdlijn aflevering 18:00:00:00 - Introductie door Jaap Jansen00:02:19 - De historische rubriek: PG Kroeger blikt vooruit op herdenkingsjaar 201901:02:36 - Pieter Omtzigt over corruptie in de Raad van Europa02:02:54 - Uittro02:04:06 - Einde

In aflevering 17 praat Jaap Jansen met Arno Visser, president van de Algemene Rekenkamer. Hij onderzoekt voor de belastingbetaler of de overheid haar uitgaven rechtmatig doet en vooral ook doelmatig. Hij wil weten of elke euro die de overheid uitgeeft welbesteed is. Die vraag wordt des te interessanter nu de overheid aan de vooravond staat van een enorm Klimaatplan – volgens premier Rutte qua omvang vergelijkbaar met de wederopbouw.Deze aflevering wordt mede mogelijk gemaakt door Home Academy. Onbeperkt hoorcolleges luisteren, met 1 maand gratis lidmaatschap? Ga naar www.home-academy.nl en gebruik bij het lid worden de code BB2019.Meer over de aflevering:Hij waarschuwt tegen nieuwe fiscale maatregelen die ons gedrag moeten veranderen. Daar zijn er nu al 213 van en van de meeste is de vraag of ze werken: ‘De regeling om het gebruik van elektrische auto’s te stimuleren kostte tot nu toe 5 miljard euro, maar wat heeft het opgeleverd aan besparing op Co2-uitstoot?’Visser vindt het belangrijk dat organisaties hun prestaties onderling kunnen vergelijken. In het onderwijs kan dat nu niet goed, zegt hij. De ministers van Onderwijs moeten een transparant systeem maken: ‘Simpel en helder: dit gaan we doen en achteraf laten we zien: dit heeft het opgeleverd.’De president vertelt nog meer interessante dingen. De decentralisatie naar gemeenten is te snel gegaan, zegt Visser. ‘Daar was 11 miljard euro mee gemoeid – evenveel als de totale omzet van de Nederlandse horeca!’Het Rijk is de grootste vastgoedbezitter, maar er is geen balans. Bij verkoop van gebouwen werden in de verantwoording aan het parlement opbrengst en winst verward.Ook heel vreemd: Nederland heeft geen goed centraal boekhoudsysteem. ‘Er is een internationale standaard. Pas die gewoon toe. Dan kun je vergelijken!’Heel veel ICT systemen bij de overheid zijn te snel en onvoorbereid in gebruik genomen, als ‘een auto met alles er op en er aan, maar zonder stuur’. Het disfunctioneren van ICT is zo’n groot probleem, dat de Rekenkamer er permanent onderzoek naar doet.Arno Visser maant ook Europa. De Nederlandsche Bank ziet ‘streng en intensief’ toe op banken, maar sommige banken zijn zo groot dat de Europese Centrale Bank toezicht moet houden. ‘Maar niemand weet wat de ECB doet. De Europese Rekenkamer heeft geen bevoegdheden om de ECB te controleren.’In de historische rubriek bespreekt Pieter Gerrit Kroeger naar aanleiding van de brief van Mark Rutte over ‘het breekbare vaasje’ het Nederlandse poldermodel. Hoe is dat en hoe komt het dat Nederlanders nu overal ter wereld advies geven over waterwerken?De polder als overlegmodel is niet dood, zegt Kroeger – ook al gaat het nu bijvoorbeeld moeizaam met het samen bedenken van een nieuw, duurzaam pensioenstelsel.‘Het piept en kraakt soms, maar eigenlijk worden we geregeerd door Kunduz-coalities. Kijk naar het klimaatbeleid, naar Groningen, de toekomst van Europa en hoe we omgaan met MH17.’In één uur met PG via de Romeinen, de Middeleeuwen, Johan van Oldenbarnevelt naar Mark Rutte en de klimaattafelsDeze aflevering van Betrouwbare Bronnen wordt mede mogelijk gemaakt door Home Academy. Onbeperkt hoorcolleges luisteren, met 1 maand gratis lidmaatschap? Ga naar www.home-academy.nl en gebruik bij het lid worden de code BB2019.Tijdlijn:00:00:00 - Intro door host Jaap Jansen00:03:13 - De historische rubriek met PG Kroeger01:16:00 - Arno Visser, president van de Algemene Rekenkamer02:14:00 - Uittro02:14:37 - Einde

In aflevering 16 van Betrouwbare Bronnen praat Jaap met Johan Remkes, voorzitter van de staatscommissie parlementair stelsel die deze week een 400 pagina’s tellend rapport uitbracht over versterking van ons democratisch systeem: ‘Lage drempels, hoge dijken’.Remkes wil een nieuw kiesstelsel en invoering van de gekozen kabinetsformateur. Hij geeft toe dat bijvoorbeeld ook Gordon of Joling dan kunnen worden gekozen.De Eerste Kamer krijgt een terugzendrecht en de staatscommissie wil een Constitutioneel Hof dat partijen kan verbieden als ze te ver gaan. Volgens Remkes had Geert Wilders na zijn ‘minder, minder, minder’-uitroep beter voor zo’n Hof kunnen worden gedaagd dan voor een gewone rechter.In Nederland ontbreekt een politieke partij die sociaaleconomisch klassiek links gedachtegoed combineert met cultureel-conservatieve opvattingen. Die kiezers voelen zich nu niet goed vertegenwoordigd. Volgens Remkes kan invoering van een correctief referendum helpen om tegemoet te komen aan de grieven van die groep. Lees hier meer.***Pieter Gerrit Kroeger belicht het goed geplande vertrek van Angela Merkel als voorzitter van de Duitse christendemocraten. Dat is een totaal andere functie dan bij ons in Nederland. Merkel gaat nog even door als bondskanselier, maar heeft er ondertussen voor gezorgd dat haar partij zich blijft vernieuwen.In Duitsland kan een regeringsleider niet zomaar weggestuurd worden. Er moet eerst een alternatief zijn, zodat een motie van wantrouwen meteen naar een nieuwe coalitie leidt. Dat gebeurde in 1982, terwijl het tien jaar eerder nog mislukte.Merkel wilde geen ere-voorzitterschap, geen toespraken en geen cadeaus. Maar ze kreeg er toch een: een ‘Taktstock’. PG vertelt en er klinkt een heel klein stukje uit Tristan & Isolde.TIJDLIJN afl. 1600:00:00 - Intro door Jaap Jansen00:02:07 - PG Kroeger over Angela Merkel en haar machtsoverdracht01:13:18 - Johan Remkes over versterking van democratie en rechtsstaat02:00:29 - Uittro02:01:40 – EindeDeze aflevering wordt mede mogelijk gemaakt door Home Academy. Onbeperkt hoorcolleges luisteren, met 1 maand gratis lidmaatschap? Ga naar www.home-academy.nl en gebruik bij het lid worden de code BB2019.Betrouwbare Bronnen heeft een adres: betrouwbarebronnen@dagennacht.nlWilt u adverteren of sponsoren? Neem dan contact op met Bob den Hartog bob@dagennacht.nl

In aflevering 15 van Betrouwbare Bronnen:D66-lijsttrekker Sophie in ’t Veld over haar verkiezingsprogramma. In gesprek met Jaap Jansen laat ze zich ontvallen dat ze lid wil worden van de Europese Commissie. De Europese liberalen komen binnenkort met een team kandidaten. In ‘t Veld wil graag ‘aan de knoppen zitten’.‘Als er een mogelijkheid zou zijn voor mij om alle ervaring en invloed die ik heb aan te wenden voor het sterker maken van de Europese Unie en voor het uitdragen van de progressieve, pro-Europese liberale D66-idealen, dan zal ik die mogelijkheid zeker aangrijpen’, zegt ze.D66 zit in het Europees Parlement in dezelfde fractie als de VVD, maar volgens In ’t Veld bevindt die partij zich ‘duidelijk aan de rechterbuitenkant’. Ze hoopt dat ook GroenLinks toetreedt tot haar fractie: ‘De deur staat open.’Ze hoopt dat de Britten afzien van Brexit. Als ze in de EU willen blijven, mag dat wat haar betreft onder de oude voorwaarden, met alle uitzonderingen die ze al hadden. ‘Dan zal de politieke reactie zijn: prima, zand erover!’In de historische rubriek vertelt Pieter Gerrit Kroeger over de Amerikaanse oud-president George H. W. Bush die op 30 november overleed. Hoe hij van de East Coast naar het toen door-en-door Democratische Texas verhuisde en doorbrak als eerste Republikein sinds de burgeroorlog. Zijn bijzondere vriendschap met James Baker. En zijn eigenzinnige vrouw Barbara die Donald Trump haatte.Na de val van de Muur wilde Bush de ontwikkelingen zoveel mogelijk aan de Europeanen overlaten. Maar hij greep in toen Ruud Lubbers difficulteerde over de hereniging van Duitsland.Omdat Betrouwbare Bronnen de kaap van 100.000 downloads is gepasseerd, presenteert Jaap aan het einde van deze aflevering de Top 5 van best beluisterde afleveringen.Tijdlijn afl. 15:00:00:00 Introductie door Jaap Jansen00:02:14 PG Kroeger over GHW Bush01:03:34 Sophie in ’t Veld02:28:53 De Top 502:34:31 Einde

In Betrouwbare Bronnen aflevering 14:Oud minister-president Jan Peter Balkenende blikt terug op zijn tijd als premier en daarvoor als sociaaleconomisch en financieel medewerker van het nu 40-jarige Wetenschappelijk Instituut voor het CDA. Dat doet hij onder leiding van historicus Pieter Gerrit Kroeger met minister van Financiën in het kabinet Rutte-III Wopke Hoekstra in een gesprek dat op 24 november plaatsvond in Amersfoort op de Dag van de Christendemocratie.Bij verschijning van deze Betrouwbare Bronnen zit Hoekstra met premier Rutte bij de G20 in Buenos Aires. Balkenende vertelt hoe hij in 2009 Nederland bij de G20 in Londen binnenkletste: ‘George W. Bush zegt: Hey, Jan Peter! En ik zeg gelijk: hey George! Die entree naar de G20 was het mooiste moment in mijn premierschap.’Balkenende ontwikkelde bij het W.I. een nieuwe agenda voor het CDA, waaruit bijvoorbeeld het nieuwe zorgstelsel voortkwam. In dit gesprek bespreekt hij met Hoekstra een nieuwe agenda voor het CDA. Eigenlijk: een nieuwe agenda voor Europa. Want we kunnen het als Nederland niet meer alleen. Hoekstra noteert alvast waar hij moet gaan bij-plussen in zijn begroting: onder andere meer geld voor klimaat en voor defensie.Hoekstra: ‘De kunst is: met behoud van individuele vrijheid en gelijkwaardigheid te zorgen voor cohesie in de samenleving.’Balkenende: ‘De laatste tien jaar ging Europa van incident naar incident. Dat is niet aanlokkelijk. We moeten een nieuwe visie ontwikkelen op Europese integratie.’Jaap Jansen praat daarna met PvdA-Europarlementariër Paul Tang, die een boek schreef om weer greep te krijgen op de grote bedrijven die gedreven worden door angelsaksisch aandeelhouderskapitalisme. Europa moet weer terug naar het Rijnlands economisch model, zegt Tang.Volgens Tang heeft de Europese Commissie (waar zijn lijsttrekker Frans Timmermans in zit) de beloften van vijf jaar geleden onvoldoende waargemaakt. Europa is nog steeds een economische grootmaacht, maar een politieke dwerg. Tang was niet blij met de strenge begrotingspolitiek van Jeroen Dijsselbloem (Betrouwbare Bronnen afl. 2): ‘Ik ben veel meer van investeringen.’ Met die visie sluit hij aan op Coen Teulings (afl. 2) en Bas Jacobs (afl. 4).Tang wil dat de Europese Commissie de Italiaanse regering meer ruimte geeft voor een ‘sociale begroting’: ‘Ik heb er een hekel aan als landen elkaar de les lezen.’Hij begrijpt dat de Britten achter de slogan ‘Take Back Control’ aanliepen: ‘Het zou ook mijn leus kunnen zijn. Take back control, maar dan via Europa.’Boeken, genoemd in afl. 14:Evert Jan van Asselt e.a. - Uit Politieke Overtuiging, 40 jaar Wetenschappelijk Instituut voor het CDA (uitg. CDA)Jürgen Osterhammel - Die Verwandlung der Welt, Eine Geschichte des 19. Jahrhunderts (uitg. Beck C.H.)Hans Rosling – Feitenkennis (uitg. Spectrum)Daron Acemoglu & James Robinson - Why Nations Fail (uitg. Currency)Paul Tang – Dijk van Europa (uitg. Atlas Contact)Tijdlijn afl. 14:00.00.00 Intro door Jaap Jansen00.04.08 PG Kroeger praat met JP Balkenende en Wopke Hoekstra00.55.36 Jaap Jansen praat met Paul Tang02.00.59 Uittro02.01.53 Einde

In aflevering 13 van Betrouwbare Bronnen:D66-minister Sigrid Kaag wil richting de Tweede-Kamerverkiezingen een debat over het leiderschap van D66. ‘Een gezond debat hoort erbij, juist in een democratische partij als D66’, zegt de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.Onlangs koos de Tweede-Kamerfractie het jonge Kamerlid Rob Jetten als nieuwe voorzitter. Hij volgde Alexander Pechtold op en is nu de leider van D66. Het ligt voor de hand dat hij lijsttrekker wil worden. Ook Kaag overweegt de strijd aan te gaan: ‘Ik sluit nooit iets uit in het leven. Ik heb heel vaak onverwachte dingen gedaan die ik niet had gepland. Minister zijn bijvoorbeeld. Ik ben teruggekeerd naar Nederland en heb deze functie bewust op me genomen. Dus ik ben in een heel nieuwe fase. Ik wil me nuttig inzetten voor D66. Want ik denk dat D66 een ontzettend belangrijke partij is voor Nederland. Juist ook in deze fase.’Ze pleit voor de terugkeer in het maatschappelijk debat van ‘het redelijke midden’: ‘Er moet tolerantie en respect zijn. Stigmatisering is nooit een oplossing. Een ander wegzetten met een etiket is niet heilzaam.’ Uit peilingen blijkt dat Kaag enorm populair is bij linkse kiezers en heel onpopulair bij de achterban van PVV en Forum voor Democratie.In Betrouwbare Bronnen legt ze uit waarom Nederland het Pact van Marrakech moet ondertekenen. Bij dat migratiepact worden steeds meer vraagtekens gezet, onder anderen door regeringspartijen VVD en CDA. ‘Het is niet juridisch bindend. Het is een kader van afspraken’, zegt Kaag. ‘Er zitten heel wat positieve elementen aan. Het geeft in de toekomst de mogelijkheid om irreguliere migratie beter aan te pakken zodat landen eigen burgers terugnemen. Voor Nederland betekent het in de praktijk heel weinig. Het gaat erom dat andere landen worden opgetrokken om beter te werk te gaan.’Jaap Jansen praat met Kaag ook over haar focus op hulp voor Afrika en het Midden-Oosten en over de handelsproblemen met de VS, China en het Verenigd Koninkrijk.Pieter Gerrit Kroeger belicht naar aanleiding van een pleidooi van VVD-Kamerlid Thierry Aartsen het fenomeen 'volkscultuur' en vertelt dat Sovjetleider Stalin hier zo zijn eigen gedachten bij had. Confessionele Kamerleden, voorlopers van het latere CDA, vonden subsidies voor kunst en cultuur maar niks. Tot er in de Christelijk-Historische Unie andere geluiden klonken. PG draait hierbij een klein stukje opera: Lady Macbeth.Als bruggetje naar het gesprek met Sigrid Kaag looft Kroeger het werk van de Zweedse statisticus Hans Rosling en zijn leerling Max Roser. Zij tonen aan dat er al veel verbeterd is in de wereld: de welvaartssprong is significant.Tijdlijn00:00:00 Introductie door Jaap Jansen00:03:02 PG Kroeger over volkscultuur00:49:52 PG Kroeger over Hans Rosling en het belang van statistieken01:07:51 Sigrid Kaag, minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking01:43:45 Einde

In aflevering 12 van Betrouwbare Bronnen met Jaap Jansen:Oud CDA-partijvoorzitter en oud-minister van Onderwijs Marja van Bijsterveldt doet een zwaar beroep op haar partijgenoten in de Eerste Kamer: stem niet in met het uit de Grondwet halen van de benoemde burgemeester. Gebruik dit weekend voor de hoognodige bezinning, want jullie dreigen iets kapot te maken. ‘Ik ben heel erg verontrust. De waarde van het feit dat ik als burgemeester niet gekozen ben, is dat ik van alle mensen ben. Er wordt iets op de tocht gezet, zonder dat er een probleem is’, zegt Van Bijsterveldt. ‘Ik hoop dat de Eerste-Kamerfractie dinsdag zegt: mensen, we hebben er nog eens over nagedacht en dit is niet wat wij willen.’De voormalige fractievoorzitter in de Eerste Kamer van de VVD Uri Rosenthal roept zijn partijgenoten juist op, vóór het wetsvoorstel te stemmen: ‘Er is angst voor een of ander rapalje dat naar boven komt en de zaken naar zijn hand zet. Maar je moet niet bang zijn voor de kiezer. Ik zie niet in waarom de burgemeester niet rechtstreeks door de bevolking gekozen zou worden.’Pieter Gerrit Kroeger beschouwt de opkomst van Rob Jetten, de indiener van het burgemeestersvoorstel. De nieuwe D66-leider, door sommigen ‘Robot Jetten’ genoemd, krijgt nog geen open doekjes. Hij kan troost putten uit de beginfase van grootheden als Ruud Lubbers en Frits Bolkestein, bij wie ook niet alles meteen van een leien dakje ging.Ook kijken we naar de herdenkingen van het einde van de Eerste Wereldoorlog, waar Nederland angstvallig buiten bleef. Mark Rutte was zéér aanwezig in Frankrijk. Opmerkelijk waren de woorden van de Duitse bondspresident Frank-Walter Steinmeier in Westminster Abbey.Het langste gesprek van maar liefst twee uur is met Uri Rosenthal. Oud-minister van BuZa, oud VVD-fractievoorzitter in de Eerste Kamer maar vooral een van de politieke peetvaders van Mark Rutte.Na de strijd met Rita Verdonk zette hij de man die alweer ruim acht jaar minister-president is, op het juiste, rechtse VVD-spoor. Opkomen voor ‘HWN’ers’, hardwerkende Nederlanders, met asfalt, hypotheekrenteaftrek, financiële degelijkheid, veiligheid en beperking van immigratie. Toen CDA-premier Jan Peter Balkenende met de PvdA steeds zwakker regeerde, greep Rutte zijn kans.In het gesprek zegt Rosenthal een aantal opmerkelijke dingen. Zo erkent hij dat er een partijkartel is, dat zelfs doorwerkt tot in onafhankelijke adviescommissies. Hij vindt dat Pim Fortuyn het destijds bij het rechte eind had: de politiek zag de ‘micronarigheid’ van mensen teveel over het hoofd.Op Buitenlandse Zaken slaagde Rosenthal er – naar eigen zeggen – bijna in Israël en de Palestijnen tot een akkoord te brengen: de geheime ‘Operatie Blauw-Groen’.Volgens Rosenthal gaat Rutte niet naar Europa en zou hij wel eens langer premier kunnen blijven dan Ruud Lubbers, die het twaalf jaar volhield. Rosenthal adviseert de VVD: ‘Werk een plan uit voor een nieuwe, activistische rol voor de staat.’Tijdlijn:00:00:00 Introductie door Jaap Jansen 00:03:12 Marja van Bijsterveldt doet oproep00:22:22 De historische rubriek met PG Kroeger01:10:09 Herinneringen van Uri Rosenthal02:07:08 Rosenthal over Mark Rutte03:14:30 Einde

In aflevering 11 van Betrouwbare Bronnen praten Jaap Jansen en Pieter Gerrit Kroeger met de achterneven Sybrand van Haersma Buma en Wiete Hopperus Buma. Zij doken in het leven van hun voorzaat Gerlacus Buma, 200 jaar geleden. Een tijd waarin Nederland speelbal was van de grote Europese mogendheden. Het ene jaar diende Gerlacus als militair in de Garde d’Honneur van keizer Napoleon, het andere jaar in het leger van koning Willem I.Een zeer interessant verhaal over leven in het Europa van toen en over de ontwikkeling van de Friese patriciërsfamilie Buma. Soms rijk, soms berooid. Het boek Gerlacus Buma is uitgegeven door Prometheus.Daarna praat Jaap met Mendeltje van Keulen. Zij sprak deze week haar intreerede uit als lector changing role of Europe aan de Haagse Hogeschool. Ze beschrijft hoe het Binnenhof als het over de EU gaat vaak achter de feiten aanloopt.Als oud-griffier van de Tweede-Kamercommissie Europese Zaken kent ze alle politieke trucs. Zo vertelt ze hoe VVD-Kamerleden er via procedurevergaderingen voor zorgen dat er niet teveel onderwerpen op de Kameragenda komen die het minister-president Mark Rutte en zijn bewindslieden moeilijk maken. Rutte is volgens Van Keulen in Europa zeer gezien en het zou haar niets verbazen als de premier – ondanks ontkenningen nu - uiteindelijk naar Brussel verdwijnt.Tijdlijn:0:00:00 Start afl. 110:04:01 Gesprek Sybrand en Wiete Buma1:09:43 Gesprek Mendeltje van Keulen

In aflevering 10 van Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met Bram van Ojik, Tweede-Kamerlid van GroenLinks, over de reis naar China die hij in het herfstreces ondernam met Jesse Klaver. Hoe moeten wij omgaan met deze nieuwe economische reus waarvan de president, Xi Jinping, steeds autocratischer regeert?Toen Frits Bolkestein als VVD-leider de Westerse cultuur superieur verklaarde boven andere culturen, was voor links Nederland het huis te klein. In Betrouwbare Bronnen zegt Van Ojik het nu ook.Pieter Gerrit Kroeger belicht de Haagse eethuisjes waar premier Mark Rutte belangrijke gasten mee naartoe neemt. Meestal: eenvoudige Indische restaurants. Eentje staat te koop. PG doet een beroep op de burgemeester van Den Haag om het te kandideren voor de Werelderfgoedlijst.Seth Berkley is ceo van Gavi, een alliantie die honderden miljoenen kinderen vaccineert. Nederland is een van de donoren. Berkley spreekt deze week met minister Sigrid Kaag, met Kamerleden en met Betrouwbare Bronnen. ‘Een kleine investering levert een forse besparing op in gezondheidskosten.’Tijdlijn afl. 10:0:00:000 Intro door host Jaap Jansen3:28:01 PG Kroeger over de Haagse eethuisjes van Mark Rutte42.36.443 Bram van Ojik over China1.28.40.016 Seth Berkley over vaccineren1.57.56.416 Uittro met Lamyae Aharouay van NRC Haagse Zaken Advertentie: Kijk hier voor tickets en meer info voor Toonzetters met saxofonist Benjamin Herman in De Balie! -> http://bit.ly/2AFHZ3J

In aflevering 9 van Betrouwbare Bronnen kijkt Jaap Jansen met vier gasten terug op leven en werk van oud minister-president en PvdA-leider Wim Kok, die op 20 oktober 2018 overleed.Het jonge Tweede-Kamerlid Gijs van Dijk is een van de laatsten die afgelopen zomer met Kok gepraat heeft over de vakbeweging, de politiek en de PvdA. Van Dijk en zijn fractiegenoot Henk Nijboer klopten nerveus bij hem aan. Het werd een onvergetelijke middag.In de historische rubriek belicht Pieter Gerrit Kroeger uiteraard ook Wim Kok, die als minister van financiën meteen werd geconfronteerd met de val van de Berlijnse Muur en eindigde met 9/11, de aanslag op de Westerse wereld. Kok werd geprezen voor zijn ‘derde weg’, die – nu terugblikkend – volgens Kroeger een miskleun is gebleken.Twee gasten zijn generatiegenoot van Kok.Oud Tweede-Kamervoorzitter Jeltje van Nieuwenhoven werd na het verkiezingsverlies van Ad Melkert bij het vertrek van Kok fractievoorzitter. Na enkele weken kwam ze erachter dat ze niet meer mocht zijn dan een tussenpaus. Ze heeft niets dan lof voor Wim Kok, al vond ze begin 2001 al dat hij niet opnieuw lijsttrekker moest worden.Voormalig directeur van het wetenschappelijk bureau PvdA-ideoloog Joop van den Berg vertelt over zijn laatste gesprekken met Kok. De oud minister-president vreesde in 2017 het ‘horrorscenario’ dat de PvdA met veel te weinig zetels toch zou gaan regeren in Rutte III.Volgens Van den Berg is het angstig dichtbij dat er voor de PvdA geen bestaansrecht meer is; dat het over en uit is voor de sociaaldemocratie: ‘De PvdA is nu één keer kleiner geworden dan GroenLinks en SP. Als dat vaker gebeurt, dan is er klaarblijkelijk voor de sociaaldemocratie in deze vorm geen bestaansreden meer’, zegt Van den Berg. ‘De PvdA is vanouds een alliantie van intellectuele middenklasse en arbeidersklasse. Als je die uit elkaar trekt, krijg je GroenLinks aan de ene kant en SP aan de andere. Als de PvdA die groepen niet meer kan verenigen, dan moet ze ophouden. Dan verliest ze principieel haar bestaansrecht. Je moet ook groot genoeg zijn om invloed te hebben. Het is heel leuk om met een clubje bij elkaar te zijn, maar als dat nooit meer dan vijftien zetels oplevert of eens een keertje wat meer, wat stel je dan eigenlijk politiek nog voor?’Tijdlijn:00:00:00 – Jeltje van Nieuwenhoven over de zuinigheid van Kok02:41:50 - Joop van den Berg vreest dat einde PvdA nabij is10:53:57 - Gesprek met Gijs van Dijk32:37:00 - Pieter Gerrit Kroeger56:50:55 - Gesprek met Jeltje van Nieuwenhoven1:47:17 - Fragment: Kok leert chatten met de computer1:51:09 - Gesprek met Joop van den Berg

Hoofdgast is Malik Azmani, de nieuwe lijsttrekker van de VVD bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in mei 2019. Toen Europa zijn ‘plan-Azmani’ voor opvang van vluchtelingen in de eigen regio ging omarmen, merkte hij dat je via Europa meer kunt bereiken dan nationaal. Het verkiezingsprogramma kenmerkt zich door een voor de VVD opmerkelijk pro-Europese koers. Zo moet Europa inniger gaan samenwerken op defensie en klimaat.Toch is Azmani het niet op alle fronten eens met de tekst van het programma. Zo vindt hij dat Turkije nóóit mag toetreden tot de EU. Hij hoopt dat het VVD-congres de slappere tekst over Turkije nog wijzigt. De VVD wil flink snoeien in het aantal Brusselse ambtenaren: van Azmani mag de tolkendienst weg als iedereen Engels gaat spreken, zoals hij zelf al doet.Azmani is tegen de liberale leider Guy Verhofstadt als ‘Spitzenkandidat’ voor het voorzitterschap van de Europese Commissie. En D66 – waarmee de VVD in Europa onder Verhofstadt één fractie vormt – komt volgens hem niet op voor het Nederlands belang.Pim Waldeck, oud-ambassadeur in Londen, belicht de Brexit en het verlies van het Verenigd Koninkrijk als bondgenoot. Wat beweegt die gekke Britten, dat ze van ons af willen? 'Onze bevriende eilanders zijn geobsedeerd door geld.' Waldeck verwacht dat de tegenstellingen in hun land groter worden, als ze Europa niet meer hebben om zich tegen af te zetten. En Nederland gaat het VK missen als 'plechtanker waaraan we kunnen gaan liggen als het een beetje moeizaam wordt in de Frans-Duitse as'.Aan de vooravond van het staatsbezoek van Willem-Alexander en Máxima bespreken Pieter Gerrit Kroeger en Paul Rem de stevige band tussen het Nederlandse en het Britse koningshuis. Paul Rem is kunsthistoricus, conservator en woordvoerder op Paleis Het Loo. Willem III, die stadhouder was in Nederland, stond tegelijkertijd als koning aan de wieg van het moderne Groot-Brittannië.---Inhoudsopgave:00:00:00 - Intro met Malik Azmani (VVD) over een nieuwe Europese munt...00:01:35 - Welkom en inhoud door host Jaap Jansen00:04:21 - Pim Waldeck, oud-ambassadeur in het Verenigd koninkrijk00:45:17 - Politieke geschiedenis met PG Kroeger en Paul Rem01:30:20 - Malik Azmani, VVD-lijsttrekker Europese verkiezingen

In deze aflevering twee slimme dertigers en PG.Nu D66 met Rob Jetten een nieuwe leider heeft, moet de partij een nieuw speerpunt aanscherpen: ‘radicale kansengelijkheid’ om de tweedeling in de samenleving te bestrijden. Coen Brummer, directeur van de mr. Hans van Mierlo Stichting, sluit hiermee aan bij Jan Terlouw, die in Betrouwbare Bronnen afl. 1 ervoor pleitte dat D66 zich ‘radicaler, linkser’ gaat profileren.Brummer bespreekt de inhoudelijke verdiensten van de grote D66-leiders Van Mierlo, Terlouw en Pechtold en maakt alvast de agenda op voor zijn goede vriend Jetten: ‘Het regeerakkoord wordt elke dag een beetje minder actueel.’Pieter Gerrit Kroeger bespreekt twee opmerkelijke manieren om afscheid te nemen uit de politiek: ministe-president jonkheer Dirk Jan de Geer (CHU) die bij koningin Wilhelmina met zelfmoord dreigde en premier Dries van Agt (CDA), die tegen het einde van de kabinetsformatie plots vertrok om plaats te maken voor ‘premier Jan de Koning’ – maar die wilde niet.Econoom, bestuurskundige en sociaal-psycholoog Wimar Bolhuis promoveerde deze week op de opmerkelijke verschillen tussen beloften in verkiezingsprogramma’s en het uiteindelijke regeerakkoord. Die kosten de belastingbetaler per kabinet een slordige drie miljard euro en zijn vooral in het voordeel van bedrijven, zonder dat het vestigingsklimaat er bewijsbaar op vooruit gaat.-----Afl. 7 van Betrouwbare Bronnen is mede mogelijk gemaakt door Atlas Contact, uitgever van De Rechtvaardigen, geschreven door Jan Brokken. Het boek gaat over Jan Zwartendijk, een Nederlandse consul die aan het begin van de Tweede Wereldoorlog duizenden Joden wist te redden door hen aan een visum voor Curacao te helpen. Bij dit boek is een vierdelige podcast gemaakt. In aflevering 1 vertelt Jan Brokken hoe hij het verhaal van Zwartendijk op het spoor kwam.-> Luister hier de podcast: http://bit.ly/2IO9EBP-> bestel hier het boek: http://bit.ly/2CFg0Dp

Sharon Gesthuizen, van 2006 tot 2017 Tweede-Kamerlid voor de Socialistische Partij en in 2015 nog kandidaat-partijvoorzitter, vertelt waarom ze de partij verlaat en lid is geworden van GroenLinks.Ze heeft er geen vertrouwen in dat de SP werkelijk democratisch wordt. De druppel is voor haar de nieuwe vluchtelingenkoers die de partij inslaat onder de nieuwe politiek leider Lilian Marijnissen: haaks op alles waar Gesthuizen als SP-Kamerlid voor stond.Pieter Gerrit Kroeger heeft een tip voor de commissie-Traditie van de Koninklijke Marine: vernoem het nieuwe bevoorradingsschip wat nu gebouwd wordt naar minister-president Piet de Jong, de oud-onderzeebootcommandant die ‘voortvarend en bezonken’ was. Kroeger vertelt over De Jongs innige band met koningin Juliana, terwijl hij tegelijkertijd – tegen haar zin - haar huishouding moderniseerde.Voor meer podcasts, kijk op www.dagennacht.nl.

Alexander Rinnooy Kan (1949) is al jaren een van de invloedrijkste mensen van Nederland. Sterker: de Volkskrant noemde hem drie jaar op rij ‘de machtigste’. Hij was voorzitter van de werkgevers, bankier bij ING, voorzitter van de Sociaal Economische Raad en is nu hoogleraar en voor D66 senator.Drie keer werd hem gevraagd of hij minister wilde worden, maar hij weigerde. Aan Jaap Jansen vertelt hij waarom. Rinnooy Kan vindt trouwens dat ministers in Nederland te weinig verdienen en dat Eerste-Kamerfracties meer medewerkers moeten krijgen. Wat vindt hij – met 29 nevenfuncties - van de kritiek dat de senaat een lobbyhuis is, met teveel dubbele petten? Van Rinnooy Kan verscheen deze week het boek 'Bordjes duiken. Ervaringen van een optimist' (Uitgeverij Balans).Historicus en hoger-onderwijsdeskundige Pieter Gerrit Kroeger bespreekt het imago van D66 als onderwijspartij. Is dat predicaat terecht? Hulde voor Boris Dittrich! Voor meer podcasts, kijk op www.dagennacht.nl.

Waarom was Lodewijk Asscher de beste debater in de Algemene Politieke Beschouwingen van 2018? Bleef Mark Rutte vormvast? En wat wilde Klaas Dijkhoff eigenlijk bereiken? Jaap Jansen blikt terug met Roderik van Grieken van het Nederlands Debat Instituut.Volgens historicus Pieter Gerrit Kroeger speelde Thierry Baudet in het Kamerdebat met vuur. Ook vertelt hij hoe bijzonder het is dat een Belgische premier Nederland vertegenwoordigde op de Europese top in Salzburg en we draaien een stukje opera.Tot slot ontvangt Jaap: hoogleraar economie en overheidsfinanciën Bas Jacobs (Erasmusuniversiteit Rotterdam). Hij gruwt van het hosanna-verhaal van Rutte en Wopke Hoekstra en heeft fundamentele kritiek op het beleid van Rutte III. Nederland is volgens Jacobs niet schokbestendig voor een nieuwe financieel-economische crisis. Een spoedcursus 'zwakke schakels in ons economisch systeem'.-Voor meer podcasts, kijk op www.dagennacht.nl.

Hoe komt het dat Nederland nog nooit een vrouw als premier had? Waarom neemt het aantal vrouwen in de politiek zelfs af? Is Mark Rutte een seksist?Jaap Jansen praat erover met Julia Wouters, die elf jaar lang politiek adviseur was van Lodewijk Asscher, vicepremier in het kabinet Rutte II en wethouder in Amsterdam. Zij schreef het boek 'De Zijkant van de Macht, waarom de politiek te belangrijk is om aan mannen over te laten' (uitgeverij Balans).Pieter Gerrit Kroeger legt uit waarom de Britten en de Duitsers al wel een vrouw aan de politieke top hebben, nota bene van conservatieve partijen.Plus: een gesprek met Peter Wilson, de Britse ambassadeur in Den Haag, over Brexit, de bijzondere relatie tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk en de Skipral-affaire.

Oud-Eurogroep-voorzitter en minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem vertelt hoe hij de euro redde. Oud-directeur van het Centraal Planbureau Coen Teulings was het niet altijd eens met het beleid van de Nederlandse regering, maar zag geen reden tot aftreden. Jaap Jansen praat met beiden. Welke lessen trekken ze uit de financiële crisis?Volgens Teulings was het Nederlandse bezuinigingsbeleid te hard en niet nodig. Dijsselbloem is dat niet met hem eens. Beiden loven het beleid van Europese-Bankpresident Mario Draghi. Wat Teulings betreft mag hij niet worden opgevolgd door Klaas Knot, de president van de Nederlandsche Bank. Hij legt uit waarom niet.Dijsselbloem is lid geworden van de politieke beweging En Marche van de Franse president Emmanuel Macron. Hoe de PvdA erbovenop moet komen, weet hij nog niet. De oud-minister vertelt smakelijk over zijn Europese escapades, onder anderen met de Griekse marxistische minister van Financiën Varoufakis en de strenge Duitse minister Schäuble.Historicus Pieter Gerrit Kroeger prijst Dijsselbloem. Er kunnen niet genoeg politieke memoires worden geschreven. 'Prinses Beatrix moet haar memoires gaan schrijven. Zij heeft een geweldig levensverhaal. Haar jeugd in Canada, de huwelijkscrisis van haar ouders. Haar grote liefde voor prins Claus. Ze hield intens van haar vader Bernhard, maar ze vond het verschrikkelijk wat hij deed. Portretten van al haar premiers.’ Wilhelmina publiceerde ook haar memoires. Oud-premier Wim Kok en oud-ministers Jos van Kemenade, Ivo Opstelten en Jaap de Hoop Scheffer moeten wat Kroeger betreft eveneens snel hun herinneringen te boek stellen.

De politiek moet weer greep krijgen op de economie, zegt Jan Terlouw. En de coalitie moet de afschaffing van de dividendbelasting schrappen. Terlouw, nu bijna 87 jaar oud, is een uur lang te gast in de eerste aflevering van Betrouwbare Bronnen.Plus: Pieter Gerrit Kroeger vertelt over Peter Altmaier, Angela Merkel's invloedrijkste minister die getipt wordt als opvolger van Jean-Claude Juncker, de voorzitter van de Europese Commissie in Brussel. De allereerste Commissievoorzitter was ook een Duitser: Walter Hallstein.Betrouwbare Bronnen is een wekelijkse politieke podcast met aandacht voor Binnenhof, Buitenhof en Brussel.Over de hostsJaap Jansen is een van de bekendste politieke journalisten die al zo’n dertig jaar de Nederlandse en Europese politiek volgt (onder meer voor Elsevier, AD, Pauw & Witteman en BNR Nieuwsradio). Hij is meermaals uitgeroepen tot ‘invloedrijkste twitteraar op het Binnenhof’.Pieter Gerrit Kroeger is historicus en oud-hoofdredacteur van ScienceGuide. Hij werkt aan een magnum opus over het CDA.Over de podcastIn Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met iedereen die ertoe doet in Den Haag en Brussel: zowel politici als scherpe waarnemers. In elke aflevering koppelt Pieter Gerrit Kroeger politieke geschiedenis aan de actualiteit van nu.Meer podcasts, kijk op http://www.dagennacht.nl!

De bubbels zijn op, familieruzies (hopelijk) bijgelegd, en dus is het tijd voor een politieke vooruitblik op 2018. Het jaar waarin het nieuwe kabinet zich bewijzen moet, "constructief oppositie voeren" de nieuwe norm lijkt en het laatste referendum gehouden zal worden. Wie wordt de leider op links? Wat valt te verwachten van de Gemeenteraadsverkiezingen in maart? En wordt 'identiteit' of 'economie' het meest gebruikte woord van 2018? De Haagse redactie voorspelt de toekomst, onder leiding van Lamyae Aharouay. Presentatie: Lamyae AharouayProductie: Mirjam van Zuidam@LamyaeA // @ThijsNiemant // @pdekoning // @pimvandendool